\id 1KI 1 KINGS, Hiri Motu Bible, PNG, 1989 5/93 \h 1 KING TAUDIA \toc1 KING TAUDIA EDIA BUKA GINIGUNANA \toc2 1 KING TAUDIA \mt1 KING TAUDIA EDIA BUKA GINIGUNANA \c 1 \s1 King Davida ia buruka lao \p \v 1 King Davida ia buruka vadaeni, iena mauri lagani be momo. Dabua momo ia karaia, to unai dabua ese iena tauanina idia hasiahua lasi. \v 2 Unai dainai iena hesiai taudia idia hamaoroa, idia gwau, “Lohia e, mani emu kara, kekeni namona ta do ai tahua, ia ese oi dekenai do ia noho, bona oi do ia naria totona. Ia ese oiemu kemena dekenai do ia hekure, bona oi do ia hasiahua.” \p \v 3 Vadaeni Israela tano ibounai dekenai kekeni namona ta idia tahua. Bona Abisaga, Suneme kekeni, idia davaria, bona king Davida dekenai idia hakaua lao. \v 4 Ia be kekeni mai ena hairaina momokani. Ia ese king ia naria namonamo, to king ese ia sihari henia lasi. \s1 Adonaisa ese terona ia abia kava \p \v 5 Adonaisa, iena tamana be Davida, iena sinana be Hagiti, be sibona ia hekokoroku, ia gwau, “Lau be king dagi do lau abia.” Vadaeni ia ese kariota, bona hosi, bona tatau 50 danu ia abia, iena vairana dekenai idia heau totona. \v 6 Iena tamana Davida ese nega ta ia gwau henia lasi, ia gwau lasi, “Badina dahaka unai bamona oi karaia?” Adonaisa be toana namo tauna, bona ia be Abesaloma murinai ia vara tauna. \p \v 7 Adonaisa ese Ioaba Seruia bona hahelagaia tauna Abiatara danu idia hereva hebou, vadaeni idia ese Adonaisa idia durua, bona iena murinai idia raka. \v 8 To hahelagaia tauna Sadoka, bona Benaia Iehoiada, bona peroveta tauna Natana, bona Simei, bona Rei, bona Davida ena tuari taudia goadadia, be Adonaisa danu idia haboua lasi. \p \v 9 Vadaeni Adonaisa be gabu ta ladana Gaigai Nadina dekenai ia lao, Ene Rogele ranu guri kahana dekenai. Unuseni ia ese mamoe bona boromakau namodia, bona ubua gaudia, be boubou totona ia alaia, bona henia. Bona ia ese unuseni king Davida ena natuna haida ia boiria, king ena hesiai taudia Iuda tanona dekena amo danu ia boiria. \v 10 To iena tadina Solomona ia boiria lasi, peroveta tauna Natana bona Benaia bona Davida ena goada taudia danu ia boiria lasi. \s1 Solomona be king idia halaoa \p \v 11 Vadaeni peroveta tauna Natana ese Solomona ena sinana, Bataseba ia hamaoroa, ia gwau, “Sedira oi kamonai Adonaisa, Hagiti ena natuna ese king dagi ia abia vadaeni, bona iseda lohia Davida be ia diba lasi, a? \v 12 Mani oi kamonai! Oiemu mauri, bona oiemu natuna Solomona ena mauri do oi hamauria! \v 13 King Davida dekenai do oi lao haraga, do oi hamaoroa, oi gwau, ‘Lauegu lohia bona king e, oi ese lau dekenai oi gwauhamata, oi gwau lauegu natuna Solomona ese oiemu terona bona king dagi do ia abia, ani? To hari be edena bamona Adonaisa ese king dagi ia abia vadaeni?’ \v 14 Vadaeni king dekenai oi hereva noho neganai, lau danu be oiemu murinai do lau raka vareai, oiemu hereva do lau hamomokania.” \p \v 15 Unai dainai Bataseba be king dekenai ia lao, king ena daiutu lalonai. King ia buruka momokani, bona Abisaga, Suneme kekeni, ese iena hesiai gaukara ia karaia noho. \v 16 Bataseba be ia tui diho, king Davida dekenai ia tomadiho. Vadaeni king ese ia nanadaia, ia gwau, “Oiemu ura be dahaka?” \p \v 17 Bataseba ese ia haere, ia gwau, “Lauegu lohia e, oi ese lau dekenai oi gwauhamata, Lohiabada oiemu Dirava ena ladana dekenai, oi gwau, ‘Oiemu natuna Solomona be lauegu murinai do ia king, bona lauegu terona dekenai do ia helai.’ \v 18 To hari Adonaisa ese king dagi ia abia vadaeni, bona oi, lauegu lohia bona king, oi diba lasi. \v 19 Adonaisa ese boromakau bona ubua gaudia bona mamoe momo herea boubou patana ena latanai ia henia vadaeni, boubou totona. Adonaisa ese oiemu natuna, hahelagaia tauna Abiatara, bona Ioaba, oiemu tuari biaguna unai boubou aria totona ia boiria vadaeni. To ia ese oiemu natuna Solomona ia boiria lasi. \v 20 Lauegu lohia bona king e, harihari Israela taudia ibounai ese oiemu hereva idia naria noho. Mani oi hamaorodia daika be oiemu murinai king dagi do ia abia. \v 21 Bema oi hereva lasi neganai, lau bona lauegu natuna Solomona be kerere taudia edia davana ai dekenai do idia henia.” \p \v 22 Bataseba do ia hereva noho neganai, peroveta tauna Natana be ia raka vareai. \v 23 Haida ese king idia hamaoroa, idia gwau, “Peroveta tauna Natana be iniseni ia noho.” Natana be king dekenai ia raka vareai, bona king ena vairanai ia tui diho, iena kwarana be tano dekenai ia atoa. \p \v 24 Vadaeni Natana ia gwau, “Lauegu lohia bona lauegu king e, oi ese oi hereva, oi gwau, ‘Adonaisa be lauegu murinai king dagi do ia abia, bona terona dekenai do ia helai, a?’ \v 25 Badina ia be hari dina dekenai ia lao, boromakau bona ubua gaudia, bona mamoe momo herea boubou patana dekenai ia henia. Bona king ena natuna ibounai, bona tuari biaguna Ioaba, bona hahelagaia tauna Abiatara be ia boiria vadaeni. Bona harihari idia be Adonaisa ena vairanai idia aniani bona inuinu noho, idia gwau, ‘King Adonaisa ena mauri do ia daudau!’ \v 26 To lau be ia ese ia boiria lasi, hahelagaia tauna Sadoka, bona Benaia Iehoiada bona Solomona danu ia boiridia lasi. \v 27 Lauegu lohia bona king e, inai kara be oi ese oi karaia, to oi ese oiemu hesiai taudia oi hamaoroa lasi, a? Oi hamaorodia lasi daika ese oiemu murinai oiemu terona dekenai do ia helai, a?” \p \v 28 Vadaeni king Davida be ia haere, ia gwau, “Bataseba do oi boiria, lau dekenai do ia mai.” Vadaeni Bataseba be king dekenai ia raka vareai, iena vairanai ia gini. \p \v 29 Unai neganai king Davida ese gwauhamata metauna ia gwauraia, ia gwau, “Mauri Lohiabada, kerere ibounai dekena amo lau ia hamauria Dirava, ena ladana dekenai oi dekenai lau gwauhamata inai: \v 30 Guna oi dekenai lau gwauhamata, oiemu natuna Solomona be lauegu murinai king dagi do ia abia, be hari dina lau hamomokania inai, bona ia be lauegu terona dekenai do ia helai.” \p \v 31 Vadaeni Bataseba ia tui diho, iena vairana be tano dekenai ia atoa, king ena vairana dekenai, bona ia gwau, “Lauegu lohia, king Davida e, do oi mauri ela bona hanaihanai.” \p \v 32 King Davida ia gwau, “Hahelagaia tauna Sadoka bona peroveta tauna Natana bona Benaia Iehoiada do umui boiria.” Vadaeni idia raka vareai, king Davida ena vairana dekenai. \v 33 Davida ese idia ia hamaoroa, ia gwau, “Lauegu hesiai taudia do oi abia lao, bona lauegu natuna Solomona be lauegu doniki dekenai do oi atoa, ia guia. Vadaeni do umui hakaua lao Gihona dekenai. \v 34 Gihona dekenai hahelagaia tauna Sadoka bona peroveta tauna Natana ese Solomona dekenai olive dehoro do idia bubua, bona Israela ena king do idia halaoa. Vadaeni, kibi do umui hiriria, umui gwau, ‘King Solomona ena mauri do ia daudau!’ \v 35 Bona umui be Solomona ena murinai do umui mai, ia be do ia mai, lauegu terona dekenai do ia helai, badina ia be king, lauegu gabu dekenai. Lau ese Solomona lau abia hidi vadaeni, ia ese Israela bona Iuda do ia gunalaia.” \p \v 36 Benaia Iehoiada ese king dekenai ia haere, ia gwau, “Amen! Lohiabada, lauegu lohia bona king ena Dirava ese do ia hamomokania. \v 37 Lohiabada ese lauegu lohia bona lauegu king ia bamoa hegeregerena, ia ese Solomona danu do ia bamoa, bona Lohiabada ese iena terona do ia habadaia, vadaeni lauegu king Davida ena terona do ia hereaia momokani.” \p \v 38 Vadaeni Sadoka, hahelagaia tauna, bona Natana, peroveta tauna, Benaia Iehoiada, bona Kerete taudia bona Pelete taudia, be idia diho lao, Solomona be king Davida ena doniki dekenai idia atoa, ia helai. Bona idia hakaua lao ela bona Gihona. \v 39 Sadoka ese doa ta mai olive dehoro danu Palai Dubu dekena amo ia abia, Solomona dekenai unai dehoro ia bubua. Unai murinai kibi idia hiriria, bona taunimanima ibounai idia gwau, “King Solomona ena mauri do ia daudau!” \v 40 Vadaeni taunimanima ibounai be Solomona ena murina dekenai idia raka lao, mai moale danu idia boiboi, ivilikou idia gadaralaia, bona edia regerege ese tano danu ia hamarerea. \p \v 41 Adonaisa bona iena vadivadi taudia ibounai be edia aria ena dokona neganai unai regerege idia kamonai. Ioaba be kibi ena regerege ia kamonai neganai ia henanadai, ia gwau, “Unai regerege hanua dekenai ena anina be dahaka?” \p \v 42 Ia be do hereva noho neganai, Ionatana, hahelagaia tauna Abiatara ena natuna ia mai. Adonaisa ese ia nanadaia, ia gwau, “Mani oi raka vareai, badina oi be tau namona, sivarai namona oi mailaia noho, ani?” \p \v 43 Ionatana ese Adonaisa dekenai ia haere, ia gwau, “Lasi, badina be iseda lohia king Davida ese Solomona be king ia halaoa vadaeni. \v 44 King Davida ese hahelagaia tauna Sadoka bona peroveta tauna Natana bona Benaia Iehoiada bona Kerete taudia bona Pelete taudia be ia siaidia, Solomona idia abia, bona king ena doniki latanai idia atoa vadaeni. \v 45 Sadoka bona Natana ese Solomona dekenai olive dehoro idia bubua, Gihona ranu gabuna dekenai. Unai murinai hanua dekenai idia daekau lao mai moale bada danu, bona hanua dekenai regerege bada ia vara. Umui kamonai vadaeni regena be unai. \v 46 Ma danu, Solomona ese king ena terona latanai ia helai noho. \v 47 Bona inai danu, king ena hesiai taudia badadia be king Davida hanamoa totona idia lao, idia gwau, ‘Oiemu Dirava ese Solomona ena ladana ena sivarai do ia habadaia, oiemu ladana do ia hereaia, bona Solomona ena basileia sivaraina do ia bada, oiemu basileia ena sivarai do ia hereaia danu.’ Unai murinai king Davida ese iena mahuta patana latanai iena kwarana ia atoa diho, ia tomadiho, \v 48 ia gwau, ‘Lohiabada, Israela ena Dirava do ita hanamoa, badina ia ese hari dina lauegu natuna ta dekenai king dagi ia henia vadaeni, bona lau mauri noho lalonai lauegu matana ese idia itaia vadaeni.’ ” \p \v 49 Adonaisa ena vadivadi taudia ibounai idia gari bada, vadaeni idia toreisi, ta ta edia dala dekenai idia lao. \v 50 Adonaisa danu be Solomona dekenai ia gari, vadaeni ia toreisi, ia lao, Palai Dubu ena boubou patana doana ia dogoatao. \v 51 Haida ese Solomona idia hamaoroa, idia gwau, “Adonaisa be oi dekenai ia gari noho, vadaeni boubou patana ena doana ia dogoatao noho, ia gwau, “Lauegu noinoi ginigunana be, Solomona ese lau dekenai do ia gwauhamata, lau do ia alaia lasi.” \p \v 52 Solomona ia haere, ia gwau, “Do lau diba guna, bema lau dekenai ia kara namo, iena huina ta do lau hadikaia lasi, to bema dika ta ia dekenai lau davaria, ia be do ia mase.” \v 53 Vadaeni king Solomona ese haida ia siaia, idia ese Adonaisa boubou patana dekena amo idia hakaua. Vadaeni Adonaisa ia mai, king Solomona dekenai ia tomadiho. Bona Solomona ese ia hamaoroa, ia gwau, “Oiemu ruma dekenai oi lao.” \c 2 \s1 Davida ena hadibaia hereva dokona Solomona dekenai \p \v 1 Davida be kahirakahira ia mase neganai, ia ese iena natuna Solomona ia hadibaia, ia gwau, \v 2 “Lauegu mase be kahirakahira. Do oi laloa goada, bona kara goada tauna do oi lao. \v 3 Bona Lohiabada, oiemu Dirava, ena hadibaia hereva do oi badinaia, iena dala dekenai do oi raka. Lohiabada ena Taravatu bona iena hadibaia hereva bona iena oda do oi badinaia, Mose ena taravatu lalonai ia torea hegeregerena. Unai bamona neganai, oiemu kara ibounai ese namo oi dekenai do idia havaraia, oiemu lao gabudia ibounai dekenai. \v 4 Bema oi ese Lohiabada oi kamonai henia, ia ese iena gwauhamata lau dekenai do ia hamomokania. Badina lau ia hamaoroa, ia gwau, ‘Oiemu natuna taudia bema edia kara idia naria namonamo, bona bema lauegu vairana dekenai idia raka, mai edia abidadama danu, bona lauegu oda idia kamonai henia, mai edia kudouna bona mai edia laumana ibounai, oiemu bese taudia ta be Israela gunalaia dagi dekena amo do ia moru lasi.’ \p \v 5 “Inai danu, oi diba Ioaba Seruia, ia ese Israela ena tuari biagudia Abinere Nere bona Amasa Ietere ia alaia mase neganai, lau dekenai ia kara dika bada. Oibe, Ioaba ese maino momokani neganai idia ia alaia, tuari neganai idia karaia bamona. Bona unai kerere lasi taudia ia alaia dainai, lau ese unai kerere davana ena metau lau huaia noho, mai egu lalohisihisi danu. \v 6 Unai dainai, oiemu aonega hegeregerena, ia do oi alaia. Lau ura lasi ia be maino lalonai do ia mase. \p \v 7 “To Barasilai, Gileada tauna, ena natuna taudia do oi durua, bona oiemu aniani patana dekenai do idia aniani, badina be oiemu kakana Abesaloma dekena amo lau heau neganai, idia ese durua, bona kara namo lau dekenai idia karaia. \p \v 8 “Simei Gera, Beniamina tauna, Bahurimi dekena amo, be oi dekenai ia noho. Lau be Mahanaimi dekenai lau lao neganai, ia ese lau dekenai ia hereva dika bada herea. To Ioridane Sinavai dekenai ia diho mai, lau hedavari totona neganai lau ese Lohiabada ena ladanai ia dekenai lau gwauhamata, lau gwau, ‘Lau ese oi do lau alaia lasi.’ \v 9 To oi diba ia be mai ena kerere, badina be oi be mai aonega danu. Unai dainai iena kerere davana do oi henia, do oi alaia mase.” \s1 Davida ia mase \p \v 10 Davida be ia mase, bona Davida ena Hanua dekenai idia guria. \p \v 11 Davida ese Israela ia gunalaia lagani be 40, Heberona dekenai lagani 7, bona Ierusalema dekenai lagani 33. \v 12 Unai dainai Solomona ese iena tamana Davida ena terona dekenai ia helai, bona iena basileia ia gini goada momokani. \s1 Adonaisa idia alaia mase \p \v 13 Dina ta Adonaisa, iena sinana be Hagiti, be Bataseba, Solomona ena sinana dekenai ia lao. Bataseba ese Adonaisa ia nanadaia, ia gwau, “Mai maino danu oi mai, o lasi?” \p Adonaisa ia haere, ia gwau, “Io.” \v 14 Bona ia ese Bataseba ia hereva henia, ia gwau, “Lau ura gau ta oi dekenai lau nanadaia.” \p Bataseba ia gwau, “Oi ura dahaka?” \p \v 15 Adonaisa ia gwau, “Oi diba lau ese king dagi lau abia be maoro, bona Israela taudia ibounai unai bamona idia laloa. To king dagi be lauegu tadina ese ia abia, Lohiabada ena ura dainai. \v 16 To lau ura gau ta oi dekenai lau noia, mani emu kara inai noinoi do oi abia dae.” \p \v 17 Bataseba ia gwau, “Oiemu noinoi be dahaka?” \p Adonaisa ia haere, “Mani emu kara king Solomona do oi noia, ia ese Abisaga, Suneme hahine, lau dekenai do ia henia, do lau adavaia. Lau diba Solomona ese oiemu noinoi do ia abia dae.” \v 18 Bataseba ia gwau, “Namo, king be oi dainai do lau noia.” \p \v 19 Unai dainai Bataseba be king Solomona dekenai ia lao, Adonaisa dainai do ia hereva henia totona. Vadaeni king ia toreisi, iena sinana Bataseba ena vairana dekenai ia tui diho. \v 20 Bataseba ia gwau, “Lau be mai egu noinoi maragina ta oi dekenai, mani emu kara do oi abia dae.” King Solomona ese ia haere, ia gwau, “Egu sinana e, do oi noinoi, bona oiemu noinoi gauna do lau negea lasi.” \p \v 21 Bataseba ia gwau, “Abisaga, Suneme hahine, be oiemu kakana Adonaisa dekenai do oi henia, ia ese do ia adavaia.” \p \v 22 Vadaeni king Solomona ese iena sinana ia haere henia, ia gwau, “Badina dahaka Abisaga, Suneme hahine, be Adonaisa do ia adavaia totona oi noinoi? Bema Abisaga be ia dekenai do lau henia, unai anina be, lau ese king dagi ia dekenai do lau henia danu, badina ia be lauegu kakana. Iena durua taudia danu idia noho, hahelagaia tauna Abiatara, bona Ioaba Seruia.” \p \v 23 Unai neganai king Solomona be Lohiabada ena ladana dekenai ia gwauhamata, ia gwau, “Adonaisa ese inai noinoi ia gwauraia dainai ia be kerere momokani. Unai dainai lau ese ia do lau alaia mase. Bema unai bamona lau karaia lasi, Dirava ese lau do ia alaia ore be namo. \v 24 Lohiabada ese lau ia durua vadaeni, bona ia ese egu tamana Davida ena king dagi dekenai lau ia haginia goada vadaeni. Lohiabada ese iena gwauhamata ia hamomokania vadaeni, bona basileia be lau bona egu bese taudia dekenai ia henia vadaeni. Unai dainai ia mauri noho Lohiabada ena ladana dekenai lau gwau, hari dina dekenai Adonaisa be do ia mase!” \p \v 25 Vadaeni king Solomona ese Benaia ia oda henia, bona Benaia ese Adonaisa ia alaia mase. \s1 Solomona ese dagi helagana dekena amo Abiatara ia kokia \p \v 26 Vadaeni king Solomona ese hahelagaia tauna Abiatara ia hereva henia, ia gwau, “Oiemu tano Anatoto dekenai oi lao. Oi be mai kerere danu dainai, oiemu davana maorona be mase. To inai nega dekenai oi do lau alaia lasi, badina guna oi be egu tamana Davida danu oi noho, bona oi ese Lohiabada ena Taravatu Maua oi huaia. Bona oi be egu tamana danu umui hisihisi hebou, iena hisihisi ibounai lalonai.” \v 27 Unai dainai Solomona ese Abiatara be hahelagaia tauna ena dagi dekena amo ia lulua. Unai kara dekena amo, Solomona ese Lohiabada ena hereva, Silo dekenai Eli ena iduhu totona ia gwauraia hereva, ia hamomokania. \p \v 28 Unai kara ena sivarai be Ioaba ese ia kamonai. Ioaba ese Adonaisa ia durua, to ia ese Abesaloma ia durua lasi. Vadaeni Ioaba ese Lohiabada ena Palai Dubu ia heau vareai, bona boubou patana ena doana ia dogoatao. \v 29 Vadaeni tau haida ese king Solomona idia hamaoroa, idia gwau, “Ioaba ese Lohiabada ena Palai Dubu dekenai ia heau, bona ia be boubou patana ena badibadinai ia gini noho.” Vadaeni Solomona ese Benaia Iehoiada ia siaia, ia gwau, “Oi lao, oi alaia mase.” \v 30 Benaia be Lohiabada ena Palai Dubu dekenai ia ginidae, ia ese Ioaba dekenai ia hereva, ia gwau, “King ese oi dekenai ia oda, ia gwau, ‘Dubu dekena amo oi raka mai.’ ” \p To Ioaba ia gwau, “Lasi, iniseni do lau mase.” \p Vadaeni Benaia be king dekenai ia giroa lou, bona Ioaba ena hereva ia hamaoroa. \p \v 31 Solomona ia gwau, “Iena hereva hegeregerena do oi karaia, alaia mase, bona guria. Ioaba ese mai edia kerere lasi taudia ia alaia kava, bona inai kara ena kerere be lau bona egu tamana ena bese dekenai do noho. Unai dainai, do oi alaia, unai kerere be ai dekena amo do oi kokia totona. \v 32 Lohiabada ese unai rara ia bubua kava karadia edia davana Ioaba dekenai do ia henia. Ioaba ese Abinere Nere, bona Amasa Ietere ia alaia kava. Abinere be Israela ena tuari biaguna badana, bona Amasa be Iuda ena tuari biaguna badana. Inai tau ruaosi be namodia, mai edia kerere lasi, edia kara ese Ioaba ena kara idia hereaia. Ioaba ese egu tamana ia hadibaia guna lasi, to ia sibona ena ura dainai unai tau ruaosi ia alaia. \p \v 33 “Unai dainai Lohiabada ese inai kerere ena davana be Ioaba bona iena natuna bona tubuna taudia edia latanai do ia noho ela bona hanaihanai. To Lohiabada ese Davida ena bese, bona iena natuna bona tubuna, king dagi idia abia taudia, dekenai iena maino do ia henia, ela bona hanaihanai.” \p \v 34 Vadaeni Benaia ese Lohiabada ena Palai Dubu dekenai ia lao, ia ese Ioaba ia alaia mase. Idia ese Ioaba ena tauanina idia abia, bona sibona ena ruma kahirakahira, tano kaukau dekenai, idia guria. \p \v 35 King Solomona ese Benaia Iehoiada be tuari biaguna badana ia halaoa, Ioaba ena gabuna dekenai. \p Bona king danu ese hahelagaia tauna Sadoka ia abia hidi, Abiatara ena gabuna ia abia. \s1 Simei idia hamasea \p \v 36 Unai neganai king Solomona ese hereva ia siaia, Simei ia boiria mai, ia hamaoroa, ia gwau, “Oiemu ruma be Ierusalema dekenai do oi haginia, unuseni do oi noho. Bona unai gabu do oi rakatania lasi, gabu ta dekenai do oi lao lasi. \v 37 Badina bema nega ta Ierusalema oi rakatania, bona Kiderona Sinavai oi hanaia neganai, oi be do oi mase, bona oiemu mase be oi sibona oiemu kerere dainai.” \p \v 38 Simei ese king ia hamaoroa, ia gwau, “Egu lohia bona egu king e, oiemu hereva be namo, bona oiemu hereva hegeregerena do lau karaia.” Unai dainai Simei be Ierusalema dekenai nega daudau ia noho. \p \v 39 Lagani toi idia ore murinai, Simei ena hesiai taudia rua idia heau, Akisi Maka, Gata ena king dekenai idia lao. Tau haida ese Simei idia hamaoroa, idia gwau, “Oi kamonai, oiemu hesiai taudia be Gata dekenai.” \p \v 40 Vadaeni Simei ese maoromaoro ia toreisi, iena doniki ia guia, bona iena hesiai taudia tahua totona Gata dekenai ia lao, Akisi dekenai. Simei ese iena hesiai taudia ia abia, bona Gata dekena amo Ierusalema dekenai ia abidia lou. \p \v 41 Tau haida ese Solomona idia hamaoroa, Simei be Ierusalema dekena amo Gata dekenai ia lao, ma ia giroa lou. \v 42 Vadaeni king ese hereva ia siaia, Simei ia boiria mai, ia gwau henia, ia gwau, “Lau ese oi lau hamaoroa, Ierusalema do oi rakatania lasi, ani? Bona oi ese Lohiabada ena ladana unai bamona oi gwauhamata, ani? Bona lau ese oi lau sisiba henia, ani? Lau gwau, bema Ierusalema oi rakatania, gabu ta oi lao neganai, oi be do oi mase, ani? Bona oi ese oi gwau, ‘Oiemu hereva be ia namo, lau ese oiemu hereva hegeregerena do lau karaia.’ \v 43 Vadaeni, badina dahaka oiemu gwauhamata Lohiabada dekenai, bona lauegu oda oi dekenai oi kamonai henia lasi, a?” \p \v 44 King ese ma Simei ia hamaoroa, ia gwau, “Egu tamana Davida dekenai kara dika bada oi karaia. Lohiabada ese unai dika ena davana oi dekenai do ia henia. \v 45 To Lohiabada ese lau do ia hanamoa, bona Davida ena basileia be Lohiabada ena vairanai do ia gini noho, ela bona hanaihanai.” \p \v 46 Vadaeni king ese Benaia Iehoiada ia oda henia, bona ia lao, Simei ia alaia mase. \p Unai dainai Solomona ena basileia ia gini goada noho. Tau ta ese Solomona ia hamorua diba lasi. \c 3 \s1 Solomona ese Dirava ia noia, aonega do ia henia \p \v 1 Solomona ese Farao, Aigupito ena king ena natuna kekeni ia adavaia. Vadaeni Solomona ese Farao ena natuna ia abia, Davida ena Hanua dekenai ia hakaua vareai. Bona unai Aigupito hahine be Davida ena Hanua dekenai ia noho, ela bona Solomona ena ruma idia haginia ore, Lohiabada ena Dubu idia haginia ore, bona Ierusalema ena magu idia haginia ore. \v 2 Dubu ta idia do haginia lasi, Lohiabada ena. Unai dainai, taunimanima ese edia boubou gaudia be do ataiai tomadiho gabudia dekenai idia henia. \p \v 3 Solomona ese Lohiabada ia lalokau henia, bona iena tamana Davida ena taravatu ia badinaia. To ia ese danu ataiai gabudia dekenai boubou gaudia ia henia, bona muramura mai bonana danu ia gabua. \p \v 4 Dina ta Solomona be Gibeona dekenai ia lao, boubou gaudia do ia henia gwauraia, badina be ataiai gabuna helaga herea be unai. Solomona ese unuseni boubou gaudia 1000 boubou patana dekenai ia henia. Iena kara nega ibounai be unai bamona. \p \v 5 Vadaeni Gibeona dekenai, Lohiabada ese hanuaboi lalonai nihi dekenai Solomona dekenai ia hedinarai. Dirava ese Solomona ia hamaoroa, ia gwau, “Do oi hereva, dahaka oi dekenai do lau henia.” \p \v 6 Solomona ia haere, ia gwau, “Lauegu tamana Davida, oiemu hesiai tauna, be oi bogahisihisi henia bada, badina be ia ese abidadama dekenai, bona kara maoromaoro dekenai, bona laloa maoromaoro dekenai oiemu vairana dekenai ia noho. Bona inai bogahisihisi bada herea danu oi henia noho, Davida dekenai natuna ta oi henia, tauna be lau inai. Unai dainai hari dina terona dekenai lau helai noho. \p \v 7 “Lohiabada e, lauegu Dirava e, lau be mero maragina sibona, to oi ese lau, oiemu hesiai tauna dekenai king dagi oi henia vadaeni, tamagu Davida ena gabu dekenai. Lau be lau diba lasi edena bamona basileia do lau gunalaia namonamo. \v 8 Oiemu bese taudia, oi ese oi abia hidi oreana, edia huana dekenai lau noho. Idia be momo herea, ta ese idia ia duahia diba lasi. \v 9 Unai dainai mani emu kara aonega lau dekenai do oi henia, oiemu bese taudia do lau biagua mai maoromaoro danu. Bona mani emu kara, lau dekenai aonega do oi henia, namo bona dika edia idau do lau diba totona. Bema lau oi durua lasi neganai, edena bamona inai oiemu orea bada herea, do lau gunalaia diba?” \p \v 10 Lohiabada be ia moale, badina be Solomona ese unai bamona ia noinoi. \v 11 Unai dainai Lohiabada ese Solomona ia hamaoroa, ia gwau, “Unai bamona oi noinoi dainai, bona mauri daudau, o kohu momo, o oi dekenai idia tuari henia taudia edia mase oi noia lasi dainai, oi do lau durua. Oi ese aonega oi noia, basileia do oi gunalaia mai maoromaoro danu totona. \v 12 Unai dainai lau ese oiemu noinoi hegeregere do lau karaia. Lau ese aonega bona diba bada oi dekenai do lau henia. Tau ta be oi hegeregere ia hedinarai lasi guna, bona oiemu mauri dinadia murinai danu be tau ta oi hegeregere do ia hedinarai lasi. \v 13 Bona oi noia lasi gaudia danu oi dekenai do lau henia: Kohu momo bona hemataurai. Unai dainai king ta be oi danu do ia hegeregere lasi, oiemu mauri dinadia ibounai lalonai. \v 14 Inai danu, bema lauegu dala dekenai oi raka, bona bema lauegu taravatu bona lauegu oda oi kamonai henia, oiemu tamana Davida ia karaia hegeregere, lau ese oiemu mauri dinadia do lau halataia.” \p \v 15 Gabeai Solomona be ia noga, vadaeni ia diba unai be nihi sibona. Unai murinai ia be Ierusalema dekenai ia lao, Lohiabada ena Taravatu Maua ena vairana dekenai ia gini, bona idia gabua bouboudia bona maino bouboudia ia henia. Bona aria ta ia karaia, iena hesiai taudia ibounai edia. \s1 Solomona ese mai aonega danu kota ia naria \p \v 16 Unai neganai ariara hahine rua be king dekenai idia lao, iena vairana dekenai idia gini. \v 17 Hahine ta ia gwau, “Lauegu lohia e, inai hahine bona lau be ruma tamona dekenai ai noho, ia be lau danu ia noho neganai, lau be lau mara, mero ta lau abia. \v 18 Lau mara murinai dina toi idia ore, vadaeni inai hahine danu ese natuna ta ia havaraia. Ai be ai sibona ai noho, tau ta lasi be unai ruma dekenai, ai ruaosi sibona. \p \v 19 “Vadaeni unai hanuaboi lalonai, inai hahine ena natuna ia mase, badina be hahine ese iena natuna ena latanai ia hekure kava dainai. \v 20 Unai dainai hanuaboi lalonai ia toreisi, bona lau mahuta neganai, lauegu natuna be egu badina dekena amo ia abia. Vadaeni ia ese iena kemena dekenai lauegu natuna ia atoa, to iena natuna, ia mase vadaeni merona, be lauegu kemena dekenai ia atoa. \v 21 Dabai lau toreisi, lauegu natuna do lau ubua totona, to lau itaia, ia mase vadaeni. To diari korikori lalonai lau itaia goevagoeva neganai lau diba momokani, ia be lau ese lau havaraia merona lasi.” \p \v 22 To unai hahine iharuana ia gwau, “Lasi, mauri merona be lauegu natuna, ia mase merona be oiemu.” Ma hahine ginigunana ia gwau, “Lasi, ia mase merona be oiemu natuna, to mauri merona be lauegu.” King Solomona ena vairana dekenai idia ruaosi unai bamona idia hepapahuahu noho. \p \v 23 Vadaeni King Solomona ia gwau, “Hahine ta ia gwau, ‘Inai mauri merona be lauegu natuna, to oiemu be ia mase vadaeni.’ Ma ta ia gwau, ‘Lasi, oiemu natuna ia mase vadaeni, mauri merona be lauegu natuna.’ ” \p \v 24 Vadaeni king Solomona ia gwau, “Tuari kaia umui mailaia.” Unai dainai tuari kaia ta idia mailaia, king ena vairanai idia atoa. \v 25 Vadaeni king ia gwau, “Mauri merona do umui utua kahana rua, kahana ta hahine ta do umui henia, ma kahana ta hahine ta dekenai henia.” \p \v 26 Vadaeni mauri merona ena sinana korikori ese iena natuna ia lalokau henia bada dainai king ia hamaoroa, ia gwau, “Lohia e, mani emu kara, mero oi alaia lasi! Hahine dekenai oi henia!” \p To sinana korikori lasi ia gwau, “Lau be do lau abia lasi, oi danu do oi abia lasi, mero be idia ese do idia utua kahana rua.” \p \v 27 Vadaeni king Solomona ia haere, ia gwau, “Mero do umui alaia lasi, ia hereva guna hahine dekenai do umui henia, sinana korikori be unai.” \p \v 28 Solomona ena kota biaguna gaukara Israela taudia idia kamonai neganai, idia ese king idia matauraia bada. Idia diba Dirava ese iena aonega be Solomona dekenai ia henia, hepapahuahu do ia hamaoromaoroa namonamo totona. \c 4 \s1 King Solomona ena opesa taudia \p \v 1 King Solomona be Israela ena kahana ibounai ena king. \v 2 Iena durua opesa taudia be inai: \q1 Asaraia Sadoka: Hahelagaia tauna. \q1 \v 3 Elihorepe Sisa bona Ahia Sisa: Kota torea taudia. \q1 Iehosapata Ahiluda: Torea pepa naria tauna. \q1 \v 4 Benaia Iehoiada: Tuari biaguna badana. \q1 Sadoka bona Abiatara: Hahelagaia taudia. \q1 \v 5 Asaraia Natana: Provins idia naria taudia edia biaguna. \q1 Sabuda Natana: Hahelagaia tauna, bona king ia sisiba henia tauna. \q1 \v 6 Ahisa: King ena ruma ia naria tauna. \q1 Adonirama Abida: King ena gaukara taudia edia biaguna. \p \v 7 Solomona ese tau 12 ia abia hidi, Israela ena provins do idia naria totona. Inai taudia 12 edia gaukara ta be edia provins ta ta dekena amo aniani do idia abia, Ierusalema dekenai king, bona iena ruma dekenai noho taudia totona, inai aniani idia siaia. Inai provins naria taudia ta ta ese hua ta ta king ena ruma taudia edia aniani do idia henia, lagani ibounai lalonai. \p \v 8 Inai provins naria taudia edia ladana be inai: \q1 Benehuru: Eparaima Ororo tano. \q1 \v 9 Benedeka: Maka, Salabima, Bete Semese bona Elono, Bete Hanana edia kahana dekenai. \q1 \v 10 Beneheseda: Aruboto dekenai, Soko bona Hepere tano ibounai danu. \q1 \v 11 Benabinadaba: Napata Doro ena kahana ibounai. Ia ese Solomona ena natuna kekeni Tapata ia adavaia. \q1 \v 12 Bana Ahiluda: Tanaka, bona Megido hanua, bona Bete Seana hanua ena tano ibounai. Unai be Saretana ena badibadinai, Ieserele ena henunai. Bona Bete Seana dekena amo ela bona Abele Mehola, ela bona Iokomeama hanua danu. \q1 \v 13 Benegebere: Ramoto Gileada, Iairi Manase ena hanua, Gileada tano dekenai gaudia, bona Aragobo tano, Basana dekenai, hanua badadia 60 mai edia magu, bona mai auri laboralabora magu iduaradia. \q1 \v 14 Ahinadaba Ido: Mahanaimi. \q1 \v 15 Ahimasa: Napatali. Ia ese Solomona ena natuna kekeni Basemata ia adavaia. \q1 \v 16 Bana Husai: Asera bona Bealoto. \q1 \v 17 Iehosapata Parua: Isakara \q1 \v 18 Simei Ela: Beniamina iduhu tanona. \q1 \v 19 Gebere Uri: Gileada provins. Guna inai provins be king Sihona, Amoro taudia edia king, bona king Oga, Basana ena king idia naria. \p King ena opesa ta ese inai provins naria taudia ia biagua. \s1 Solomona ena ruma dekenai noho taudia ubua dalana \p \v 20 Iuda taudia bona Israela taudia be momo herea, kone ena miri bamona, idia aniani, idia inuinu, bona idia moale noho. \v 21 Solomona ese iena basileia kahana ibounai ia biagua, Euperate Sinavai dekena amo ela bona Pilistia taudia edia tano, bona Aigupito tano ena hetoana. Inai gabudia ibounai ese takisi moni Solomona dekenai idia henia noho, iena mauri dinadia ibounai lalonai. \p \v 22 Dina ta lalonai Solomona ena ruma ena aniani be inai: Paraoa kurokurona, 3000 kilogaram, paraoa sisina kurokuro, 6000 kilogaram. \v 23 Bona boromakau, mai edia digara danu gaudia 10, bona boromakau, rei gabudia dekena amo gaudia 20. Bona mamoe 100, bona dia badadia, uda nanigosidia, dia maragidia, bona kokoroku mai edia digara danu. \p \v 24 Solomona ese Euperate Sinavai ena dina diho kahana, Tipisa ela bona Gasa, ia biagua, bona Euperate Sinavai ena diho kahana king taudia be ia ese ia biagua. Unai Solomona ena tano kakirakahira idau bese taudia ese ia dekenai idia tuari henia lasi. \v 25 Solomona ena mauri dinadia ibounai lalonai Iuda bona Israela taudia be mai maino danu idia noho. Edia bese ta ta ibounai be mai edia vain audia, bona mai edia fig audia. \p \v 26 Solomona be mai ena kariota hosidia danu. Idia ta ta be mai edia noho ruma. Unai hosi ibounai be 40,000. Bona iena tuari hosi dekenai guia taudia be 12,000. \p \v 27 Unai provins naria taudia 12 ese idia ta ta, lagani ta lalonai, hua ta lalonai king Solomona ena, bona king Solomona ena ruma dekenai idia ania taudia edia aniani idia henia. Inai provins naria taudia ese unai aniani henia gaukara be nega ibounai idia karaia namonamo, king ena ruma taudia ese aniani ibounai. hegeregere momokani, idia abia totona. \p \v 28 Bali bona rei kaukau danu, kariota hosi totona, bona guia hosi edia aniani totona gaudia, be unai provins naria taudia idia siaia lao, Solomona ia ura gabudia ibounai dekenai. \s1 Solomona ena aonega \p \v 29 Dirava ese aonega bona diba bada herea Solomona dekenai ia henia, bona laloa dobu ena diba momo danu ia henia, kone ena miri idia momo bamona. \v 30 Unai dainai Solomona ena aonega ese dina daekau kahana taudia ibounai edia aonega bona Aigupito ena aonega ibounai ia hereaia. \v 31 Solomona ena aonega ese taunimanima ibounai edia aonega ia hereaia, Etana, Eseraha tauna, bona Maholo ena natuna toi, Hemana, Kalakolo bona Darada, edia aonega danu. \v 32 Vadaeni idau bese taudia, Israela kahirakahira idia noho bese taudia, ese Solomona ena aonega sivarai idia kamonai. \p Solomona ese aonega hereva kwadogidia ibounai 3000 ia torea, bona ane ibounai 1000 mai kahana ia karaia. \v 33 Au bona ava namodia idauidau danu ia herevalaia, Lebanona sida audia dekena amo ela bona husopo avana, nadi magudia edia latanai ia tubu gaudia. Boroma idauidau, bona manu, bona idia rau noho gaudia, bona gwarume danu, ia ese ia herevalaia. \p \v 34 Vadaeni bese ibounai dekena amo taunimanima be Solomona ena aonega kamonai totona idia mai, bona king taudia ese edia hesiai taudia Solomona dekenai idia siaia, iena sisiba do idia kamonai totona. \c 5 \s1 Solomona ese Dubu Helaga haginia totona kohu ia haboua \p \v 1 Hirama, Turo ena king, guna ia be Davida ena turana momokani nega ibounai. Ia ese sivarai ia kamonai Solomona be king dagi ia abia, iena tamana Davida ena gabu dekenai, vadaeni iena hesiai taudia be Solomona dekenai ia siaia. \v 2 Solomona ese inai hereva Hirama dekenai ia siaia: \p \v 3 “Oi diba lauegu tamana Davida be dala lasi Dubu ta do ia haginia, Lohiabada, iena Dirava ena. Ia karaia diba lasi badina ia dekenai idia tuari taudia idia hagegea, bona idia ese ia idia tuari henia nega ibounai, ela bona Lohiabada ese kwalimu ia henia, ia dekenai idia tuari taudia ibounai dekena amo. \v 4 To harihari Lohiabada, lauegu Dirava ese laga-ani lau dekenai ia henia kahana ibounai dekenai. Haida ese lau dekenai idia tuari henia lasi, maino ia noho, lau do ia hadikaia gauna ta be lasi. \v 5 Lohiabada ese lauegu tamana Davida dekenai ia gwauhamata, ia gwau, ‘Oiemu natuna, oiemu gabuna dekenai king dagi do ia abia tauna ese lauegu Dubu ta do ia haginia.’ Unai dainai hari lau laloa unai Dubu do lau haginia, ia lalonai Lohiabada, lauegu Dirava do idia tomadiho henia totona. \p \v 6 “Unai dainai mani emu kara oiemu gaukara taudia haida do oi siaia lao, Lebanona sida audia haida do idia utua diho, lau totona. Lauegu hesiai taudia be oiemu gaukara taudia danu do idia gaukara hebou, bona oi gwauraia hegeregere, oiemu taudia edia davana do lau henia. Oi diba vadaeni, lauegu taudia be au utua gaukara idia diba namonamo lasi, to Sidono taudia idia diba momo.” \p \v 7 Hirama ese Solomona ena hereva ia kamonai neganai ia moale bada, ia gwau, “Hari dina Lohiabada do ita hanamoa. Ia ese natuna mai aonega danu Davida dekenai ia henia, inai bese badana do ia gunalaia totona.” \v 8 Unai dainai Hirama ese Solomona dekenai hereva ia siaia, ia gwau: “Oiemu hesiai tauna ena hereva lau kamonai vadaeni, bona oi noia gauna be do lau karaia. Sida bona kasuarina audia ibounai do lau abia, bona do lau siaia lao. \v 9 Lauegu hesiai taudia be Lebanona dekena amo do idia veria lao ela bona kone dekenai, vadaeni lauegu tatau ese audia do idia haboua, tupe do idia karaia, bona davara ena kopina dekenai do idia hure diho, ela bona oiemu ura gabuna dekenai do idia kamokau. Unuseni lauegu tatau ese audia do idia ruhaia, vadaeni oi ese do oi abidia. Unai neganai mani emu kara lauegu tatau edia aniani do oi henia.” \p \v 10 Vadaeni Hirama ese Solomona ia ura henia sida bona kasuarina audia ibounai ia siaia. \v 11 Bona Solomona ese Hirama dekenai inai aniani gaudia ia henia, iena gaukara taudia edia aniani: Uiti ena metau 2000 toni, bona olive dehoro goeva momokani 400,000 lita, lagani ta ta ibounai. \p \v 12 Lohiabada ese iena gwauhamata ia badinaia, bona Solomona dekenai aonega ia henia. Bona Solomona bona Hirama edia huanai maino idia karaia, gwauhamata namona danu idia karaia hebou. \p \v 13 King Solomona ese gaukara taudia Israela kahana ibounai dekena amo ia abia, unai gaukara taudia ibounai be 30,000. \v 14 Solomona ese idia dekena amo orea toi ia karaia, orea ta ta be 10,000. Vadaeni ia ese hua ta ta lalonai Lebanona dekenai 10,000 ia siaia lao. Inai anina be, nega ibounai, 10,000 be Lebanona dekenai, bona 20,000 be edia ruma dekenai, bona tau ta ta be hua ta Lebanona dekenai idia gaukara, bona hua rua be ruma dekenai idia laga-ani. Edia gaukara biaguna ena ladana be Adonirama. \v 15 Solomona ese danu nadi utua taudia 80,000 ororo dekenai ia siaia, bona nadi huaia mai taudia 70,000 danu. \p \v 16 Solomona ena gaukara naria taudia be 3,300. Idia ese gaukara taudia idia biagua. \v 17 King ena oda hegeregere, idia ese nadi badadia, davana bada gaudia, idia geia, nadi edia isena idia hamanadaia. Unai nadi be Dubu ena badina nadidia do idia halaoa totona. \p \v 18 Unai bamona dala be Solomona ena gaukara taudia, bona Hirama ena gaukara taudia, bona Gebala hanua taudia ese nadi idia utua, bona au idia abia hegaegae, Dubu Helaga do idia haginia totona. \c 6 \s1 Solomona ese Dubu Helaga ia haginia \p \v 1 Israela taudia be Aigupito tano dekena amo idia raka siri murinai lagani 480 idia lao vadaeni, be Solomona ese Dubu Helaga ia haginia hamatamaia. Unai be Solomona ese king dagi ia karaia vadaeni lagani 4 neganai, bona hua ena ladana Sivi lalonai. \p \v 2 Lohiabada ena Dubu, King Solomona ese ia haginia gauna ena lata be 27 mita, iena lababa be 9 mita, bona ena ataiai latana be 13 mita mai kahana. \v 3 Dubu ena vairana dekenai be dehe ta, iena lata be 9 mita, Dubu ena lababa hegeregerena, bona iena lababa be 4 mita mai kahana. \v 4 Dubu ena haba be mai edia uindo, lababa bada lasi gaudia. \v 5 Dubu ena murimuri habana dekenai, ohena ruaosi bona murina kahanai, be hagegea rumana ta, 3 sitori rumana ta, Solomona ese ia haginia. Sitori ta ta edia ataiai latana be 2.2 mita. \v 6 Henunai sitori ena daiutu ta ta edia lababa be 2.2 mita, sitori namba 2 daiutudia edia lababa be 2.7 mita, sitori namba 3 daiutudia edia lababa be 3.1 mita. Edia bada be unai, badina be Dubu ena ataiai sitori haba ena udunana be maragi, to henuna sitori haba ena udunana be bada. Unai bamona dainai, foloa bona ena reirei ena metau abia edia au badadia ese haba idia gwadaia lasi, to haba edia isena ese unai au badadia idia dogoatao. \p \v 7 Dubu idia haginia neganai, gaukara taudia ese nadi geia gabuna dekenai be nadi idia abia hegaegae. Unai dainai Dubu idia haginia neganai, hama, o ira, o auri ta ena regena be Dubu lalonai idia kamonai lasi. \p \v 8 Inai henunai sitori ena raka vareai iduarana be Dubu ena diho kahana dekenai. Unai gabu dekenai vadavada ta ia daekau lao, foloa namba 2 bona foloa namba 3 dekenai. \v 9 Unai dainai, Solomona ese Dubu ia haginia, ela bona ia ore, Dubu ena guhi be sida au latadia bona sida reirei dekenai idia karaia. \v 10 Unai hagegea rumana, 3 sitori gauna, sitori ta ta edia ataiai latana be 2.2 mita, be Dubu ena murimuri habadia dekenai idia hakamoatao, bona inai 3 sitori be sida au badadia dekena amo idia haginia. \p \v 11 Lohiabada ese Solomona dekenai ia hereva, ia gwau, \v 12 “Inai oi ese oi haginia Dubu totona lau hereva inai: Bema lauegu Taravatu bona oda ibounai oi kamonai henia neganai, lauegu gwauhamata oiemu tamana Davida dekenai be oi dekenai danu do lau hamomokania. \v 13 Inai Dubu Helaga, oi ese oi haginia noho gauna, lalonai lau be lauegu bese Israela edia huanai do lau noho, bona idia do lau rakatania lasi.” \p \v 14 Unai dainai, Solomona ese Dubu Helaga ia haginia haorea. \s1 Dubu Helaga lalonai kohu namodia Solomona ese ia udaia \p \v 15 Haba edia lalona kahana kopidia be sida audia dekena amo idia karaia, dubu foloa ela bona guhi ena lalona kahana dekenai. Dubu ena foloa ibounai be kasuarina reirei dekenai idia koua. \v 16 Lalona daiutu ta, iena ladana be Helaga Herea Gabuna, be Dubu Helaga ena murina kahana dekenai idia haginia. Iena lata be 9 mita, bona iena haba edia lalonai kahana be sida reirei dekenai idia koua. \v 17 Helaga Herea Gabuna ena vairanai ia noho daiutu, ena lata be 18 mita, bona ena ladana be Helaga Gabuna. \v 18 Dubu Helaga ena lalona habadia edia sida reireidia be mai edia revareva bona korokoro, ahu bona palauapalaua gaudia edia toana idia koroa. Haba ibounai be sida reirei dekenai idia koua, nadi do idia itaia diba lasi totona. \p \v 19 Unai Helaga Herea Gabuna, Dubu ena lalona daiutu ena lalonai, be Lohiabada ena Taravatu Maua do idia atoa. \v 20 Inai lalona daiutu ena lata be 9 mita, iena lababa danu 9 mita, bona iena ataiai latana danu be 9 mita. Inai daiutu ena lalona ibounai be golo korikori dekenai idia koua. Inai daiutu ena iduara kahirakahira pata helaga be sida reirei dekenai idia koua. \v 21 Solomona ese Dubu Helaga ena lalona ibounai be golo korikori dekenai ia koua, bona golo seini ese lalona daiutu ena raka vareai iduarana idia koua. Unai iduara danu be golo dekenai idia koua. \v 22 Dubu Helaga ena lalona ibounai be golo dekena amo idia koua, Helaga Herea Gabuna ena pata helagana danu be golo dekena amo idia koua. \p \v 23 Helaga Herea Gabuna lalonai, mai hanina aneru gaudia rua, ladana kerubi, be olive audia dekena amo idia koroa. Edia ataiai latana be 4.4 mita. \v 24 Kerubi ta ena hanina ta ena lata be 2.2 mita, ma hanina ta ena lata be 2.2 mita, hanina ta ena matana ela bona hanina ta ena matana be 4.4 mita. \v 25 Kerubi iharuana danu ena hanina ruaosi ena lata be 4.4 mita. Kerubi ruaosi edia bada bona edia toana be hegeregere. \v 26 Kerubi ta ta edia ataiai latana be 4.4 mita. \v 27 Solomona ese kerubi ruaosi Helaga Herea Gabuna dekenai ia atoa. Kerubi ta ena hanina ta be haba ta dekenai ia kamokau, ma kerubi ta ena hanina ta be haba ta dekenai ia kamokau, to edia hanina iharuana ruaosi be Helaga Herea Gabuna ena huanai momokani idia kamokau. \v 28 Solomona ese kerubi ruaosi golo dekenai ia koua. \p \v 29 Dubu ena lalona haba ibounai, Helaga Gabuna dekenai, bona Helaga Herea Gabuna dekenai danu, idia koroa hagegea, edia toana be kerubi aneru, bona pama audia, bona palauapalaua. \v 30 Unai daiutu ruaosi edia reireina danu, be golo dekena amo idia koua. \p \v 31 Helaga Herea Gabuna ena raka vareai iduarana dekenai, iduara rua, koua totona hakapua tamona gaudia, idia haginia, olive auna dekena amo idia karaia. Unai iduara ena ataiai kahana ena toana be mai matana bamona, poini bamona. \v 32 Unai olive auna iduara ruaosi latanai be kerubi, pama audia, bona herahera idia koroa. Iduara ruaosi, bona kerubi, bona pama audia danu, be golo dekena amo idia koua. \p \v 33 Dubu Helaga raka vareai iduara dekenai iduara dogoatao audia be olive auna dekena amo idia karaia. \v 34 Iduara be rua, idia be lokua gaudia, kasuarina audia dekena amo idia karaia. \v 35 Iduara edia kopina idia koroa, kerubi bona pama audia bona herahera edia laulauna dekenai, bona golo dekena amo idia koua namonamo. \p \v 36 Solomona ese danu lalonai ariara maguna danu ia haginia, Dubu Helaga ia hagegea gauna. Magu idia haginia dalana be nadi badadia, idia hamanadaia gaudia, edia laini toi, bona sida au badadia edia laini tamona, nadi laini toi edia latanai. \p \v 37 Solomona ese king dagi ia hamatamaia murinai lagani 4 bona hua iharuana, ladana Sivi lalonai Dubu Helaga ena badina idia haorea vadaeni. \v 38 Bona Solomona ese king dagi ia hamatamaia murinai lagani 11 bona hua 8 idia ore neganai, Dubu Helaga haginia gaukara, idia palani gaudia ibounai be idia haorea vadaeni. Unai dubu haginia nega ena daudau korikori be lagani 7. \c 7 \s1 Solomona ena ruma idia haginia \p \v 1 Lagani 13 lalonai Solomona ese iena noho ruma ena kahana ibounai ia haginia ela bona ia haorea. \p \v 2 Ruma ta ena ladana be Lebanona Uda ena Ruma be Solomona ena gaukara taudia ese idia haginia. Iena lata be 44 mita, iena lababa be 22 mita, bona iena ataiai ena lata be 13 mita mai kahana. Ruma ena du be sida au dekenai idia karaia, du edia laini be toi, laini ta ta be du 15, du ibounai 45. Sida au badadia bona latadia be unai du edia kwarana laini toi edia latanai idia atoa. \v 3 Ruma ena guhi audia be sida reirei. Inai reirei be unai sida au latadia laini toi edia latanai idia kokoa. \p \v 4 Uindo ena laini be toi, bona ruma ena kahana kahana dekenai uindo edia laini bona edia gabu be hegeregere. \v 5 Iduara ibounai bona uindo ibounai edia kwarana be sikoea. Uindo ta ta edia gabu ruma kahanai, be uindo ta ta kahana dekenai edia gabu hegeregerena. \p \v 6 Ruma ma ta ena ladana Du Badadia Ruma be Solomona ese ia haginia. Ena lata be 22 mita, bona iena lababa be 13 mita mai kahana. Inai ruma ena vairana dekenai dehe ia noho, mai ena du bona mai ena guhi danu. \p \v 7 Ma ruma ta ladana Terona Ruma danu ia haginia, ena ladana ta be Kota Henia Gabuna. Unuseni Solomona ese taunimanima edia hepapahuahu ia hamaoromaoroa. Inai ruma ena haba be sida reirei dekena amo idia koua, foloa dekena amo ela bona guhi. \p \v 8 Bona, unai ruma ena murina kahana dekenai, Solomona ena noho ruma danu idia haginia. Idia haginia dalana be unai Terona Ruma idia haginia dalana bamona. Ma inai iena ruma bamona ruma ta be Solomona ena adavana totona idia haginia. Unai adavana be Aigupito king ena natuna hahine. \p \v 9 Inai ruma ibounai be davana bada nadi dekena amo idia haginia, foloa dekena amo ela bona guhi dekenai. Ruma edia magu danu be unai bamona nadi dekenai idia haginia. Nadi ta ta ibounai idia utua namonamo, bona maoromaoro, bona edia bada korikori dekenai, bona idia ibounai idia hamanadaia namonamo danu. \v 10 Ruma ena henunai idia noho badina nadi be nadi badadia momokani, davana bada gaudia. Haida edia lata be mita toi mai kahana, haida edia lata be 4 mita. \v 11 Inai nadi badadia edia latanai be nadi namodia, idia utua maoromaoro, bona edia bada korikori dekenai gaudia, bona sida au badadia danu. \p \v 12 Solomona ena ruma ibounai edia magu badana be inai bamona idia haginia: Idia utua namonamo nadi laini toi idia atoa, bona edia latanai sida au badadia ena laini tamona idia atoa. Lohiabada ena Dubu Helaga ia hagegea magu danu be unai bamona dalana dekenai idia haginia, Dubu Helaga ena raka vareai daiutu ena magu danu. \s1 Hurama be king Solomona dekenai ia gaukara \p \v 13 Vadaeni king Solomona ese hereva ia siaia, bona Hurama be Turo dekena amo idia hakaua mai. \v 14 Inai Hurama be vabu ta ena natuna. Vabu be Napatali iduhu dekena amo, to Hurama ena tamana be Turo tauna, auri laboralabora gaukaralaia tauna. \p Hurama be mai ena aonega, bona auri laboralabora ia gaukaralaia diba momo. King Solomona ese unai bamona gaukara ibounai ena biaguna Hurama ia halaoa. \s1 Auri laboralabora du badadia rua \p \v 15 Hurama ese du badadia rua auri laboralabora ia havevea dekena amo ia karaia. Inai du ruaosi edia lata be 8 mita bona edia kuboro be 5 mita bona 30 sentamita. Du ruaosi be paipa bamona, edia lalona anina lasi, bona edia auri laboralabora ena udunana be tau ena kwakikwaki 4 edia udunana hegeregerena. Du ruaosi edia bada be tamona. \v 16 Hurama danu ese inai du edia kwarana gaudia be auri laboralabora dekena amo ia karaia. Idia be du edia latanai atoa gaudia. Inai kwarana ruaosi edia lata be 2 mita 20 sentamita. \v 17 Bona auri laboralabora dekena amo seini namodia, edia toana be herahera namona bamona ia karaia, bona inai seini be du edia kwarana dekenai ia atoa. Du ta ta edia kwarana be inai seini 7 idia hagegea, herahera ena toana bamona. \v 18 Unai du kwarana ta ta dekenai danu be edia auri laboralabora dekenai apolo laini rua ia koroa, herahera namona ena toana. \p \v 19 Inai du kwarana ruaosi edia toana be uro, o herahera ena ladana sosana bamona, bona sosana edia lata be mita ta 80 sentamita. \v 20 Du edia kwarana be kuboru, bona kuboru ena latanai Hurama ese reke bamona herahera ia koroa. Bona inai reke ena latanai apolo huahua laini rua dekenai ia koroa. Du ta ta edia apolo be 200. \p \v 21 Hurama ese inai du ruaosi be Dubu Helaga ena iduara badana ena vairanai ia haginia, ta be iduara ena diho kahanai, ena ladana ia atoa “Iakina,” ma ta be iduara ena mirigini kahanai, ena ladana ia atoa, “Boasa.” \v 22 Du edia latanai be edia kwarana idia noho, edia toana be uro, o herahera ena ladana sosana bamona. \p Vadaeni du badadia karaia bona haginia gaukara be idia haorea. \s1 Auri laboralabora ranu tanika \p \v 23 Hurama ese tanika badana auri laboralabora dekena amo ia karaia. Inai tanika be kuboru, iena ataiai ena lata be mita rua 20 sentamita, bona iena lababa be 4 mita 40 sentamita, bona iena kuboru be 13 mita 20 sentamita. \v 24 Tanika ena isena ena murimurina dekenai, be kiukamba edia laulau laini rua idia koroa, 500 sentamita ibounai lalonai be kiukamba 10 idia koroa. To unai laulau be gabu ta dekenai idia gaukaralaia, bona gabeai idia kwatua kau lasi. Lasi. To tanika idia karaia neganai, unai kiukamba laulaudia be nega tamona idia koroa. \p \v 25 Hurama ese danu boromakau tau 12 auri laboralabora dekena amo ia karaia, bona inai tanika be boromakau edia doruna dekenai ia atoa. Boromakau laulau edia kununa be tanika ena henunai idia noho, bona edia kwarana be kahana ibounai dekenai idia lao, toi ese mirigini kahana dekenai edia matana idia negea, ma toi be dina diho kahanai, ma toi be diho kahanai, ma toi be dina daekau kahanai. \v 26 Tanika ena auri laboralabora ena udunana be 8 sentamita hegeregerena. Tanika ena isena be kapusi ena isena hegeregerena, sosana herahera ena toana bamona. Inai tanika ese ranu ibounai 40,000 lita ia dogoatao diba. \s1 Hurama ese auri laboralabora dekena amo treila ia karaia \p \v 27 Hurama ese auri laboralabora dekena amo treila ibounai 10 ia karaia, ranu tanika maragidia dogoatao gaudia. Inai treila ta ta edia lata be mita ta, 80 sentamita, edia lababa danu be mita ta 80 sentamita, bona edia ataiai lata be mita ta 30 sentamita. \v 28 Treila ia karaia dalana be inai: Guna be auri laboralabora dekena amo treila ena turia ia karaia, bona unai turia dekenai treila ena haba 4, auri laboralabora palaka gaudia idia kwatua kau. \v 29 Unai haba ta ta dekenai, turia edia huanai, be laiona, boromakau tau, bona aneru edia laulau idia koroa. Turia dekenai danu unai bamona herahera idia koroa. Unai laiona bona boromakau edia ataiai bona henunai danu be herahera edia toana kuboru laulaudia hama maragidia dekena amo idia karaia namonamo. \p \v 30 Treila ta ta be mai edia uili, auri laboralabora gaudia, bona auri laboralabora akiseli rua ese unai uili idia dogoatao. Treila edia kona 4 dekenai auri laboralabora du kwadogidia idia noho, tanika maragidia do idia dogoatao totona. Inai du kwadogidia be mai edia herahera toana kuboru gaudia danu. \p \v 31 Tanika maragidia be treila ena latanai do idia helai namonamo totona, gau kuboruna ta, rini hegeregerena be auri laboralabora dekena amo idia karaia. Inai rini be treila ena haba 4 edia lalona kahadia dekenai, bona unai du kwadogidia edia latanai ia helai. Rini ena ataiai be 45 sentamita dekenai treila ena ataiai ia hanaia, bona rini ena henunai be 18 sentamita dekenai treila ena lalonai ia diho, bona unuseni du maragidia latanai ia helai. Rini ena latanai be herahera danu idia koroa hagegea. \p \v 32 Treila ena uili edia ataiai, tano dekena amo be 66 sentamita. Inai uili 4 be treila ena haba 4 bona ena foloa edia henunai. Uili ena akiseli be treila danu auri laboralabora tamona dekena amo, nega tamona idia karaia. \v 33 Inai uili be kariota uili edia toana bamona, edia akiseli, edia isena kuboruna, edia sipoka, bona edia akiseli toia vareai gaudia ibounai be auri laboralabora dekena amo idia karaia. \p \v 34 Treila ena kona 4 dekenai idia noho du kwadogidia be treila danu nega tamona idia karaia. \v 35 Auri laboralabora isena kuboruna be treila ena ataiai idia karaia. Iena ataiai latana be 22 sentamita, bona unai isena idia dogoatao auri laboralabora gaudia be treila danu nega tamona idia karaia. \p \v 36 Unai isena idia dogoatao auri laboralabora gaudia bona treila ena haba 4 dekenai be aneru, laiona bona pama audia idia koroa, gabu ia noho hegeregerena. Bona herahera haida danu idia koroa hagegea. \v 37 Treila 10 be unai dala dekenai Hurama ese ia karaia. Idia ibounai edia toana be tamona. Edia bada bona edia toana be hegeregere. \p \v 38 Hurama ese danu ranu tanika maragidia 10 ia karaia, ta ta be treila ta ta dekenai do idia atoa totona. Inai tanika maragidia edia bada be mita ta 80 sentamita, bona tanika maragina ta ese ranu ena bada 800 lita ia dogoatao diba. \p \v 39 Hurama ese treila 5 be Dubu Helaga ena diho kahanai ia atoa, ma treila 5 be Dubu Helaga ena mirigini kahanai ia atoa. Bona Hurama ese tanika badana be Dubu Helaga ena laurabada kona kahirakahira ia atoa. \s1 Dubu Helaga totona Hurama ese ia karaia gaudia edia lisi \p \v 40 Hurama ese danu uro, bona sipeidi, bona disi ibounai ia karaia. Ia ese King Solomona ia henia gaukara ibounai ia haorea, Lohiabada ena Dubu Helaga lalonai. \p Hurama ese ia karaia gaudia be inai: \q1 \v 41 Du badadia ruaosi. Du edia kwarana gaudia, edia toana be uro bamona. Du edia kwarana dekenai reke bamona seini herahera gaudia. \q1 \v 42 Apolo huahua herahera ibounai 400, unai du kwarana ruaosi dekenai kwarana ta ta dekenai be laini rua, laini ta ta be apolo huahua 100. \q1 \v 43 Treila ibounai 10, mai edia ranu tanika maragidia 10. \q1 \v 44 Ranu tanika badana, bona iena henunai idia gini boromakau tau 12. \q1 \v 45 Uro, sipeidi bona disi. \p Hurama ese Solomona ena hereva dainai inai gaudia ibounai Lohiabada ena Dubu Helaga totona ia karaia. Idia ibounai be auri laboralabora dekena amo ia karaia, bona idia ia hadiaria namo herea. \p \v 46 Guna king Solomona ese Hurama ia hamaoroa, inai gaudia ibounai be Ioridane Sinavai ena Koura dekenai do ia karaia, gabu ta, Sukoto hanua bona Saretana hanua edia huana dekenai. Unai gabu dekenai be raro tano namona ia noho. \p \v 47 Solomona ese unai gau ibounai edia metau ia abia lasi, badina idia be momo herea. Idia ibounai be Hurama ese auri laboralabora dekena amo ia karaia. To tau ta ese edia metau ia diba lasi. \s1 Golo dekenai karaia gaudia danu be Dubu Helaga lalonai idia atoa \p \v 48 Ma Solomona ese gaukara taudia ia hamaoroa, gau haida ma, golo dekena amo do idia karaia. Vadaeni Solomona ena hereva dainai inai gaudia idia karaia: \q1 Pata helagana, golo gauna. \q1 Paraoa helagana patana, golo gauna. \q1 \v 49 Lamepa dogoatao gaudia ibounai 10, golo gaudia, idia be Helaga Herea Gabuna ena vairanai idia gini, 5 be lauri kahanai, bona 5 be idiba kahanai. \q1 Golo palauapalaua edia herahera, bona lamepa, bona gida dogoatao pakosi, idia ibounai be golo gaudia. \q1 \v 50 Golo namona disi, lamepa hagoevaia gaudia, rara bubua totona urodia, lahi huaia kapusi, bona bonana namo muramura idia lalonai atoa totona kapusi gaudia. Idia ibounai be golo gaudia. \q1 Iduara edia hinisi, be golo dekena amo idia karaia. Helaga Herea Gabuna ena iduara, bona Dubu Helaga ena iduara badadia ibounai totona hinisi gaudia. \p \v 51 Vadaeni king Solomona ese Lohiabada ena Dubu Helaga ena gaukara ibounai ia karaia, ela bona idia ore. Unai neganai iena tamana Davida ese Lohiabada dekenai ia hahelagaia gaudia ibounai be Solomona ese Dubu Helaga ena kohu haboua sitoa gabuna dekenai ia udaia. Gaudia be inai: Siliva bona golo gaudia, uro bamona gaudia, pata bona helai gaudia. \c 8 \s1 Lohiabada ena Taravatu Maua be Dubu Helaga lalonai idia atoa \p \v 1 Vadaeni king Solomona ese Israela taubadadia bona iduhu edia gunalaia taudia ia boiria, idia mai Ierusalema dekenai, ia dekenai idia haboua. Hebou ena badina korikori be Lohiabada ena Taravatu Maua be Davida ena Hanua dekena amo Dubu Helaga dekenai do idia abia lao totona. \v 2 Inai hebou be hua namba 7, ena ladana Etanimi, aria badana neganai idia abia. \p \v 3 Israela tau badadia be unai neganai Solomona dekenai idia ginidae, vadaeni hahelagaia taudia ese Taravatu Maua idia abia isi, \v 4 Dubu Helaga dekenai idia huaia lao. Levi taudia bona hahelagaia taudia ese danu Lohiabada ena Palai Dubu, mai ena kohu ibounai danu, be Dubu Helaga dekenai idia abia lao. \v 5 Vadaeni king Solomona bona Israela taudia ibounai be Taravatu Maua ena vairanai idia hebou, bona mamoe bona boromakau momo herea, duahia diba lasi, boubou totona idia henia. \p \v 6 Unai neganai hahelagaia taudia ese Lohiabada ena Taravatu Maua idia mailaia, ena gabu momokani dekenai idia atoa, Helaga Herea Gabuna lalonai, kerubi edia hanina henunai. \v 7 Kerubi edia hanina ese Taravatu Maua bona iena huaia audia danu idia koua. \v 8 Unai huaia audia be lata herea dainai, edia duduna be tau ta ia itaia diba, bema Helaga Herea Gabuna ena vairana dekenai ia gini neganai, to Helaga Herea Gabuna ena murina kahana dekena amo ia itaia diba lasi. Unai audia be unuseni idia noho ia mai bona hari. \v 9 Taravatu Maua lalonai be gau ta lasi, unai nadi palaka rua, Sinai dekenai Mose ese ia udaia gaudia sibona. Unai be Lohiabada ese Israela taudia dekenai Taravatu ia henidia, Aigupito tano dekena amo idia raka mai neganai. \p \v 10 Hahelagaia taudia ese Helaga Gabuna idia rakatania neganai, ori ta ese Dubu Helaga ia hahonua. \v 11 Bona unai dainai, hahelagaia taudia be edia gaukara idia karaia diba lasi, badina be Lohiabada ena hairaina bona diaridiari ese iena Dubu Helaga ia hahonua. \p \v 12 Vadaeni Solomona ia guriguri, ia gwau, \q1 “Lohiabada e, oi ese dina oi atoa vadaeni guba dekenai. \q1 To oi ese ori bona dibura gabuna lalonai oi noho. \q1 \v 13 Hari be lau ese ruma namo herea momokani, \q1 be oi totona lau haginia vadaeni. \q1 Ia be oiemu noho gabuna ela bona hanaihanai.” \s1 Solomona ese taunimanima ia hanamoa \p \v 14 Vadaeni Israela taudia idia do gini noho neganai, king Solomona be ia giroa, bona hebou taudia ibounai ia hanamoa. \v 15 Unai neganai ia gwau, “Lohiabada, Israela ena Dirava do ita hanamoa. Ia ese lauegu tamana Davida ena gwauhamata ia badinaia vadaeni, Lohiabada ia gwau, \v 16 ‘Lauegu bese Israela be Aigupito dekena amo lau hakaua mai dinana ia mai bona hari, Israela iduhu ibounai edia huanai hanua ta lau abia hidi lasi, lau ese do lau noholaia Dubu unuseni do ia gini totona. To lau ese oi, Davida lau abia hidi, oi ese lauegu bese do oi gunalaia totona.’ ” \p \v 17 Bona Solomona ia hereva noho, ia gwau, “Lauegu tamana Davida ese ia laloa, Lohiabada, Israela ena Dirava, ena Dubu do ia haginia gwauraia. \v 18 To Lohiabada ese Davida, ia hamaoroa, ia gwau, ‘Oiemu laloa be Dubu ta, lauegu Ladana do ia noho lalonai Dubuna do oi haginia, unai laloa be maoro. \v 19 To oi ese Dubu do oi haginia lasi. Oiemu natuna, dohore ia vara merona, ese lauegu Dubu do ia haginia.’ \p \v 20 “Harihari Lohiabada ese iena gwauhamata ia hamomokania vadaeni, badina be lau ese lau toreisi, tamagu Davida ena gabuna dekenai, Israela ena king lau helai noho, Lohiabada ena gwauhamata hegeregere. Bona lau ese Dubu lau haginia vadaeni, Lohiabada, Israela ena Dirava be ia lalonai do idia tomadiho henia totona. \v 21 Unuseni danu be Taravatu Maua ena gabu lau karaia vadaeni. Ia lalonai be Lohiabada ena Taravatu, Aigupito tano dekena amo Lohiabada ese ia hakaudia mai neganai, iseda sene taudia dekenai ia henia gaudia.” \s1 Solomona ena guriguri \p \v 22 Vadaeni Solomona be Lohiabada ena boubou patana ena vairanai ia gini, Israela taudia ibounai edia vairanai. Iena imana ruaosi ia abia isi, \v 23 bona ia guriguri, ia gwau, “Lohiabada e, Israela ena Dirava, dirava ta oi hegeregerena be lasi, guba ataiai o tanobada henunai. Oiemu gwauhamata oi badinaia noho, bona oiemu bogahisihisi oi hedinaraia noho oiemu bese taudia dekenai, idia ese mai edia kudouna ibounai oi dekenai idia kamonai henia neganai. \v 24 Oiemu gwauhamata lauegu tamana Davida dekenai be oi ese oi badinaia vadaeni. Hari dina inai gwauhamata oi hamomokania vadaeni. \p \v 25 “Bona hari, Lohiabada e, Israela ena Dirava, lau noinoi oi ese oiemu gwauhamata ta, tamagu Davida dekenai oi henia gauna be do oi hamomokania. Unai gwauhamata be inai: Oi gwau, bema Davida ena natuna bona tubuna taudia ese edia kara ibounai dekenai oi idia kamonai henia, Davida ia karaia hegeregerena, idia ta be Israela gunalaia dagi dekena amo do ia moru diba lasi, ela bona hanaihanai. \v 26 Unai dainai, Israela ena Dirava e, oiemu gwauhamata tamagu Davida dekenai, mani emu kara do oi hamomokania. \p \v 27 “To Dirava be momokani tanobada dekenai ia noho diba, a? Guba, bona guba ena ataiai momokani be hegeregere lasi oiemu noho gabuna. Unai dainai inai dubu, lau ese lau haginia gauna be maragi, edena bamona do oi noholaia diba? \v 28 To Lohiabada, lauegu Dirava e, lau be oiemu hesiai tauna, lauegu guriguri mani do oi kamonai, bona hari dina lau noinoi gaudia do oi henia. \v 29 Dina bona hanuaboi inai Dubu Helaga do oi naria. Inai Dubu oi herevalaia vadaeni, oi gwau, ‘Lauegu Ladana be unuseni do ia noho.’ Unai dainai bema lau ese inai Dubu Helaga dekenai lauegu vairana lau henia, lau guriguri totona neganai, mani lauegu guriguri do oi kamonai. \v 30 Lauegu guriguri, bona oiemu bese taudia edia guriguri, inai Dubu dekenai aiemai vairana ai henia neganai, do oi kamonai. Oiemu noho gabuna, guba, dekena amo do oi kamonai, bona aiemai dika do oi gwauatao. \p \v 31 “Bema idia gwau tau ta ese iena badibadinai tauna dekenai ia kara dika, sedira oiemu Dubu Helaga ena pata helagana dekenai do idia hakaua mai, ia be kerere lasi do ia gwauhamata totona. \v 32 Unai neganai Lohiabada e, mani guba dekena amo do oi kamonai, bona oiemu hesiai taudia do oi kota henia. Kerere tauna ena davana do oi henia, iena dika hegeregerena. Bona kerere lasi tauna be maoro do oi gwauraia, iena maoromaoro do ia hedinaraia totona. \p \v 33 “Bema oiemu bese Israela be oi dekenai idia kara dika, bona unai dainai tuari dekenai idia lusi neganai, sedira oi dekenai edia lalona do idia giroa, bona inai Dubu Helaga dekenai do idia mai. Bona unai neganai, sedira oi dekenai do idia matauraia, bona oi dekenai do idia guriguri, edia dika do oi gwauatao totona. \v 34 Mani emu kara guba dekena amo do oi kamonai, bona oiemu bese Israela taudia edia dika do oi gwauatao, bona edia sene taudia edia tano dekenai ma do oi hakaudia lou. \p \v 35 “Bona bema idia ese oi dekenai idia kara dika dainai medu ia diho lasi neganai, sedira edia lalona do idia giroa, bona inai Dubu Helaga dekenai oi dekenai idia guriguri, mai manau danu. \p \v 36 “Unai neganai Lohiabada e, mani guba dekena amo do oi kamonai. King bona Israela taudia edia kara dika do oi gwauatao. Kara maoromaoro dalana idia dekenai do oi hadibaia. Bona unai neganai oiemu tano, oiemu bese taudia dekenai oi henia do idia biagua tano dekenai, medu do oi hadihoa. \p \v 37 “Sedira tano dekenai hitolo o gorere dikana ia ginidae, o bema uma ena anina be lai dikana o kwadi momo ese idia hadikaia. O sedira oiemu bese be tuari taudia ese do idia tuari henia, o gorere dikana do idia davaria. \v 38 Unai neganai edia guriguri do oi kamonai. Bema oiemu Israela taudia ta ese, mai lalohisihisi momokani danu be Dubu Helaga dekenai iena imana idia duduia neganai, \v 39 iena guriguri do oi kamonai. Guba dekena amo do oi kamonai, iena kara dika do oi gwauatao, bona ia be oi ese do oi durua. Badina be oi sibona ese taunimanima ibounai edia laloa oi diba noho. Idia ta ta dekenai edia kara, edia kara hegeregerena, durua do oi henia. \v 40 Unai dekena amo oiemu bese taudia ese oi do idia gari henia, edia sene taudia dekenai oi henia tano lalonai idia noho dinadia ibounai. \p \v 41 “Unai bamona danu, idau tauna ta, oiemu bese Israela tauna ta lasi, bema oiemu ladana namo herea sivarai ia kamonai dainai, bona oiemu siahu dainai, tano daudau dekena amo do ia mai, \v 42 bona bema inai Dubu Helaga lalonai do ia guriguri neganai, \v 43 unai neganai iena guriguri do oi kamonai, bona ia noinoi gauna do oi henia. Unai dekena amo tanobada bese ibounai ese oiemu ladana do idia diba, bona oi dekenai do idia gari, oiemu bese Israela taudia idia karaia hegeregerena. Bona unai neganai danu, bese ibounai do idia diba, inai lau ese lau haginia Dubu Helaga, be oi dekenai do idia tomadiho henia gabuna momokani. \p \v 44 “Sedira oiemu bese be oi ese do oi oda henia, idia ese idia dekenai tuari henia taudia do idia tuari henia. Bema oiemu bese ese inai hanua, bona inai lau haginia Dubu Helaga dekenai edia vairana idia henia, bona oi dekenai idia guriguri neganai, \v 45 edia noinoi do oi kamonai, bona guba dekena amo edia guriguri ena anina, kwalimu, idia dekenai do oi henia. \p \v 46 “Sedira oi dekenai oiemu bese taudia do idia kara dika, badina be dika ia karaia lasi tauna ta be lasi, vadaeni oi ese edia dika dainai do oi badu. Bona unai dainai idia dekenai tuari taudia oi koua lasi, vadaeni oiemu bese be tuari do idia lusi. Unai neganai kwalimu taudia ese oiemu bese taudia do idia guia, tano ta, kahirakahira o daudau dekenai do idia hakaua lao. \v 47 To unuseni, bema oiemu bese taudia ese mai edia lalona giroa danu oi dekenai do idia noinoi neganai, Lohiabada e, edia guriguri mani do oi kamonai. \v 48 Oibe, sedira oiemu bese taudia ese edia lalona do idia giroa momokani, bona aiemai sene taudia oi henia tano dekenai, bona inai hanua, bona inai, lau haginia Dubu Helaga dekenai edia vairana do idia henia, oi dekenai do idia guriguri. \v 49 Unai neganai edia noinoi do oi kamonai. Oiemu noho gabuna, guba lalonai, edia guriguri do oi kamonai, bona do oi bogahisihisi henidia. \v 50 Edia kara dika bona edia kerere do oi gwauatao, bona idia do oi bogahisihisi henia, idia guia taudia edia vairana dekenai. Vadaeni idia guidia taudia ese danu do idia bogahisihisi henia. \v 51 Badina idia be oiemu bese korikori, oi ese Aigupito tano dekena amo, unai amu mai hururuhururu danu dekena amo idia oi hakaua mai. \p \v 52 “Lohiabada Dirava e, oiemu bese taudia Israela bona edia king dekenai nega ibounai do oi laloa namo, bona edia guriguri bona edia taitai do oi kamonai henia. \v 53 Badina be, oi ese tanobada bese ibounai dekena amo idia oi abia hidi, oiemu bese korikori do idia lao totona. Inai be oi ese oiemu hesiai tauna Mose oi hamaoroa, aiemai sene taudia Aigupito dekena amo oi hakaudia neganai.” \s1 Solomona ena guriguri dokona \p \v 54 Solomona be inai guriguri ia gwauraia noho neganai ia be ia tui diho, bona iena imana ia abia isi noho. Iena guriguri ia haorea neganai, boubou patana ena vairana dekena amo ia toreisi. \v 55 Unuseni ia gini, bona ia ese unuseni idia gini Israela taudia ibounai ia hanamoa, mai boiboi bada danu. \v 56 Ia gwau, “Lohiabada do ita hanamoa, badina be ia ese iena bese Israela dekenai maino ia henia, iena gwauhamata ibounai hegeregere. Iena gwauhamata namodia ibounai, iena hesiai tauna Mose ena uduna dekenai ia gwauraia gaudia, be Lohiabada ese ia badinaia vadaeni. \v 57 Lohiabada, iseda Dirava, be ita danu ia noho, iseda sene taudia danu ia noho hegeregerena, ia ese ita do ia rakatania lasi, ita do ia negea lasi. \v 58 Ia ese ita do ia hamanadaia ia dekenai, iena dala ibounai do ita raka, bona iena Taravatu bona oda ibounai, iseda sene taudia dekenai ia henia gaudia, be do ita badinaia. \v 59 Bona inai, lauegu guriguri bona noinoi, Lohiabada ena vairana dekenai lau gwauraia gaudia, lau ura Lohiabada iseda Dirava ese do ia laloatao nega ibounai. Lauegu noinoi danu be, Lohiabada ese nega ibounai Israela taudia bona edia king do ia bogahisihisi henia, bona dina ta ta ibounai edia mauri totona gaudia do ia henia. \v 60 Unai dekena amo tanobada besedia ibounai do idia diba, Lohiabada be Dirava, dirava idauna ta be lasi. \v 61 To umui, iena bese taudia ese mai emui lalona ibounai Lohiabada iseda Dirava do umui badinaia namonamo. Iena Taravatu bona oda ibounai do umui kamonai henia, hari dina umui karaia noho hegeregere.” \s1 Dubu Helaga idia hahelagaia \p \v 62 Vadaeni king Solomona, bona Israela taudia ia danu idia noho ese, boubou gaudia Lohiabada dekenai idia henia. \v 63 Solomona ese maino karaia boubouna totona boromakau 22,000 bona mamoe 120,000 ia henia. Unai dekena amo king bona Israela taudia ibounai ese Lohiabada ena Dubu Helaga idia hahelagaia. \p \v 64 Unai dina tamona dekenai king ese danu Dubu ena magu ena lalona gabuna, Dubu Helaga ena vairanai ia noho gabuna be ia hahelagaia. Unuseni king ese boubou vamuna ia gabua, bona paraoa ena boubou bona digara, maino karaia boubou gaudia danu ia henia. Inai bamona ia karaia, badina be auri laboralabora boubou patana, Lohiabada ena vairanai gauna, be bada lasi, hegeregere lasi unai boubou gaudia ia latanai do idia atoa dainai. \p \v 65 Unai dala dekenai Solomona ese unai neganai aria ia karaia, bona Israela taudia ibounai ia danu, hebou bada herea, Hamata ia raka vareai gabuna dekena amo ela bona Aigupito tano ena hetoa gabuna dekena amo taunimanima idia mai. Lohiabada iseda Dirava ena vairanai Au Raurau Ruma Maragidia Aria ta idia karaia, dina 7 lalonai. \v 66 Dina namba 8 dekenai Solomona ese taunimanima ia siaia lao. Idia ibounai ese Solomona idia hanamoa, bona edia ruma dekenai idia lao, mai edia moale bona mai edia lalona namo danu, Lohiabada ese iena hanamoa ibounai, be iena hesiai tauna Davida, bona iena bese Israela dekenai ia hedinaraia dainai. \c 9 \s1 Dirava ese Solomona dekenai ia hedinarai lou \p \v 1 King Solomona ese Lohiabada ena Dubu Helaga, bona king ena ruma, bona ia ura ruma ibounai ia haginia vadaeni murinai, \v 2 Lohiabada ese Solomona dekenai ia hedinarai lou, Gibeona dekenai ia hedinarai hegeregerena. \v 3 Lohiabada ese Solomona dekenai ia hereva, ia gwau, “Oiemu guriguri bona oiemu noinoi lau kamonai vadaeni. Inai oi ese oi haginia vadaeni Dubu Helaga, be lau ese lau hahelagaia vadaeni, bona inai Dubu be lau do idia tomadiho henia gabuna ela bona hanaihanai. Lau ese do lau naria namonamo, bona lauegu Ladana bona lauegu kudouna be nega ibounai unuseni do ia noho. \p \v 4 “Oi danu, bema lauegu vairanai do oi noho mai maoromaoro bona momokani, oiemu tamana Davida hegeregere, bona lauegu Taravatu bona oda ibounai oi badinaia neganai, \v 5 lau ese oiemu tamana Davida dekenai lau henia gwauhamata do lau badinaia. Gwauhamata be inai: Israela be nega ibounai Davida ena tubuna taudia ese do idia gunalaia. \p \v 6 “To bema oi, o oiemu natuna o tubuna taudia ese lau dekena amo idia raka siri neganai, o bema lauegu Taravatu bona oda umui kamonai henia lasi, bona dirava idaudia do umui tomadiho henia neganai, \v 7 lau ese lauegu bese taudia be inai lau henidia tano dekena amo do lau luludia. Inai Dubu Helaga, lau do idia tomadiho gabuna, lau hahelagaia vadaeni gauna danu do lau rakatania. Idau bese taudia ibounai ese unai neganai Israela do idia kirikirilaia, bona do idia hahemaraia. \v 8 Bona inai Dubu Helaga be do idia hadikaia ore, vadaeni raka hanaia taudia be do idia hoa bada, do idia gwau, ‘Badina dahaka Lohiabada ese inai tano bona inai Dubu Helaga dekenai inai bamona ia karaia?’ \v 9 Taunimanima haida do idia haere, do idia gwau, ‘Badina be inai: Israela taudia ese edia Dirava, Lohiabada, idia rakatania. Ia ese Aigupito dekena amo edia sene taudia ia hakaua mai, to idia ese Lohiabada idia rakatania. Bona danu, idia ese dirava idaudia idia badinaia, bona idia dekenai idia tomadiho. Unai bamona Israela taudia idia karaia dainai, Lohiabada ese inai dika ibounai idia dekenai ia karaia vadaeni.’ ” \s1 Solomona bona Hirama idia gaukara hebou \p \v 10 Solomona bona iena gaukara taudia ese Lohiabada ena Dubu Helaga bona Solomona ena ruma idia haginia haorea. Inai gaukara ibounai be lagani 20 lalonai idia karaia haorea. \p \v 11 Hirama, Turo taudia edia king, ese sida bona kasuarina audia, bona golo be Solomona ena ura hegeregerena ia henia. Vadaeni Solomona ese hanua badadia 20 Galilea tano dekenai, be Hirama dekenai ia henia. \v 12 To Hirama be Turo dekena amo ia mai, Solomona ese ia henia vadaeni hanua do ia itaia totona, bona idia dekenai ia moale lasi. \p \v 13 Vadaeni Hirama ese Solomona ia hereva henia, ia gwau, “Egu tadina e, inai lau dekenai oi henia hanua be inai bamona, a?” Unai hereva dainai unai kahana tano ena ladana idia atoa Kabulu, anina be, “Moale Lasi.” \v 14 Hirama ese Solomona dekenai ia henia vadaeni golo ena metau be 4000 kilogaram ia hanaia. \s1 Solomona ena kara ma haida \p \v 15 King Solomona ese gaukara taudia momo ia abia, ia fosia, iena gaukara idia karaia. Idia ese Dubu Helaga, bona Solomona ena ruma idia haginia. Idia ese danu Ierusalema ena gabu aukana ta, kohoro, ena ladana Milo idia haginia. Ma Solomona ese unai gaukara taudia ia siaia, Ierusalema hanua ena magu idia haginia. Inai gaukara taudia ese danu Hasoro, Megido bona Gesere hanua toiosi idia haginia lou. \p \v 16 Guna, Aigupito ena king ese Gesere ia tuari henia, bona ia abia. Gesere hanua taudia, be ia ese ia alaia mase, bona edia hanua ia gabua ore. Gabeai Solomona ese iena natuna kekeni ia adavaia neganai, Aigupito ena king ese Gesere hanua be iena kekeni dekenai ia henia, iena headava ena harihari gauna totona. \v 17 Vadaeni Solomona ese Gesere hanua ia haginia lou. \p Solomona ese danu, iena gaukara taudia dekena amo, Bete Horono, henuna hanua, \v 18 bona Balata, bona Tamara hanuadia ia haginia lou. Inai hanua Tamara be Iuda ena tano kaukau kahana dekenai. \p \v 19 Ma idia ese Solomona ena kohu haboua hanuadia, bona iena hosi, bona iena kariota idia noho hanuadia idia haginia. Idia ese danu Solomona ia ura karaia gaukara ibounai, Ierusalema dekenai, Lebanona dekenai, bona Solomona ia biagua gabudia ibounai dekenai idia karaia. \p \v 20 Israela tano dekenai idau bese taudia haida idia noho. Idia be Amoro taudia, bona Hiti taudia, bona Perisi taudia, bona Hivi taudia, bona Iebusu taudia. \v 21 Guna, inai bese edia taudia momo herea be Israela taudia ese idia alaia ore, to haida sibona idia alaia lasi, idia do noho. Vadaeni Solomona ese inai do noho idau bese taudia ia abia, bona ia fosia, hesiai gaukara mai guia danu idia karaia. Inai bamona gaukara idia karaia noho ia mai bona hari. \p \v 22 To Solomona ese Israela taudia ta ia guia lasi, idia be iena tuari taudia, iena opesa, iena tuari biagudia, bona tuari gunalaia taudia, iena kariota kapena taudia, bona iena hosi guia taudia. \p \v 23 Solomona ena gaukara taudia mai guia danu, edia gaukara idia naria taudia be ibounai 550. \s1 Solomona ena noho bona ena kara \p \v 24 Solomona ena hahine, Aigupito king ena natuna, be Davida ena Hanua ia rakatania, Solomona ese ia totona ia haginia ruma dekenai ia noho. Unai neganai Solomona ese Ierusalema ena gabu aukana ta, kohoro ena ladana Milo ia haginia. \p \v 25 Lagani ta ta lalonai, Solomona ese nega toi gabua bouboudia bona maino karaia bouboudia Lohiabada dekenai ia henia, boubou patana, ia ese ia haginia gauna ena latanai. Bona Solomona ese danu muramura mai bonana danu, Lohiabada ena vairana dekenai ia gabua. Vadaeni Solomona ese Dubu Helaga ena gaukara ia karaia haorea momokani. \p \v 26 King Solomona ese lagatoi momo be Esiono Gebere hanua dekenai ia karaia. Esiono Gebere be Elata ena badibadinai, Davara Kakakaka ena kone dekenai, Edoma tano lalonai. \v 27 Vadaeni Hirama ese iena hesiai taudia haida ia siaia, unai lagatoi do idia guia, Solomona ena hesiai taudia danu do idia gaukara hebou. \p \v 28 Vadaeni inai lagatoi be Opiri tano dekenai idia lao, golo momo herea idia mailaia lou, Solomona dekenai idia henia. Inai golo ena metau be 14 toni mai kahana. \c 10 \s1 Sieba ena kwini ese Israela ia vadivadi henia \p \v 1 Sieba tano ena kwini hahine ese Solomona ena kara, bona Lohiabada ese Solomona ia durua sivarai namona ia kamonai, vadaeni ia mai, henanadai aukadia dekenai Solomona ena laloa do ia tahua totona. \v 2 Ierusalema dekenai ia ginidae, mai iena hesiai taudia momo, bona mai iena kamelo, kohu momo, aniani ena mamina hanamoa muramura, golo bona davana bada nadidia idia huaia mai. Solomona dekenai ia ginidae neganai, kwini ese iena henanadai ibounai ia nanadaia. \v 3 Solomona ese henanadai ibounai dekenai ia haere henia, idia ta be auka lasi ia dekenai. \v 4 Sieba ena kwini ese Solomona ena aonega ia kamonai, bona iena ruma badana, Solomona ese ia haginia gauna ia itaia. \v 5 Kwini ese Solomona ena aniani patana danu ia itaia, iena gaukara badana naria taudia edia noho ruma, iena hesiai taudia edia kara, bona edia dabua namodia, Solomona ena kapusi bona aniani mailaia taudia, bona iena boubou karadia Dubu Helaga lalonai. Inai gau ibounai ia itaia neganai kwini ese ia hoa bada. \p \v 6 Kwini ese king Solomona ia hamaoroa, ia gwau, “Lauegu tano dekenai oiemu kara bona oiemu aonega ena sivarai lau kamonai, be harihari lau itaia, idia be momokani vadaeni. \v 7 To unai sivarai lau hamomokania lasi ia mai bona lau mai, lau sibona lauegu matana dekenai lau itaia. Bona momokani lau idia hamaoroa gauna, be kahana sibona! Oiemu aonega bona oiemu kohu momo ese lau kamonai sivarai idia hereaia momokani. \v 8 Oiemu adavana taudia be momokani idia moale bada, ani? Bona oiemu hesiai taudia be laki, ani? Idia be nega ibounai oiemu vairana dekenai idia gini, bona oiemu aonega hereva idia kamonai noho, ani? \v 9 Lohiabada, oiemu Dirava ita hanamoa be namo! Oi dekenai ia laloa namo dainai, ia ese Israela ena king oi ia halaoa vadaeni. Lohiabada ese Israela ia ura henia hanaihanai dainai, ia ese edia king oi ia halaoa vadaeni, oi ese taravatu bona kota maoromaoro do oi haginia goada totona.” \p \v 10 Vadaeni kwini ese king Solomona dekenai harihari gaudia ia henia, golo ibounai 4000 kilogaram bona aniani hanamoa muramura, bona davana bada nadi momo herea. Unai aniani hanamoa muramura ena bada hegeregerena, be nega ta Israela ese ia davaria lou lasi. \p \v 11 Inai danu, King Hirama ena lagatoi, Opiri dekena amo golo idia mailaia gaudia, be Opiri dekena amo danu au namodia, ladana iunipa bona davana bada nadidia idia mailaia. \v 12 Unai iunipa audia dekena amo king ese vadavada dekenai imana dogoatao audia ia karaia Dubu Helaga ena, bona king ena ruma ena. Unai iunipa au dekena amo ane abia taudia edia gita bona unai bamona miusiki gadaralaia gaudia badadia idia karaia. Iunipa audia unai bamona haida be Israela dekenai idia vareai lou lasi, bona unai bamona audia idia itaia lou lasi ia mai bona hari dina. \p \v 13 Vadaeni king Solomona ese Sieba ena kwini ia ura gaudia ibounai ia henia. King Solomona ena harihari gaudia ese kwini ia noinoi gaudia idia hanaia momokani. Vadaeni hahine be ia toreisi, iena hesiai taudia danu, edia tano korikori dekenai idia giroa lou. \s1 Solomona ena kohu momo \p \v 14 Lagani ta ta ibounai king Solomona dekenai idia mailaia golo ena metau be 23,000 kilogaram. \v 15 Bona moni haida danu be laolao taudia, bona hoihoi taudia, bona Arabia king taudia ibounai, bona Israela bona Iuda tano edia biagudia taudia dekena amo Solomona ese ia abia. \p \v 16 King Solomona ese golo kesi badadia 200, hama dekenai idia botaia palaka gaudia ia karaia, kesi ta ta dekenai golo ena metau be 7 kilogaram. \v 17 Solomona ese kesi maragidia 300 ia karaia, idia danu be hama dekenai idia botaia palaka gaudia. Idia ta ta dekenai golo ena metau be 3 kilogaram. King Solomona ese unai kesi ia atoa, ruma ta ena ladana “Lebanona ena Uda Rumana” lalonai. \p \v 18 King Solomona ese danu terona badana be elefante edia doana bona au dekena amo ia karaia, bona terona ena au kahana be golo namona dekenai ia koua. \v 19 Inai terona ena vadavada moia audia be 6, bona terona ena murina kahana ena latanai, boromakau ena natuna kwarana idia koroa. Terona ena imana atoa gabudia ruaosi edia badibadinai be laiona, koroa gaudia, idia gini. \v 20 Laiona koroa gaudia ibounai 12 be unai vadavada moia audia 6 edia duduna ta ta dekenai idia haginia. Terona ta unai bamona be lasi momokani, basileia idauidau ibounai lalonai. \p \v 21 King Solomona ena inua kapusi ibounai be golo. Lebanona ena Uda Rumana lalonai noho mereki, sipunu gaudia be golo goeva momokani dekenai idia karaia. Gau ta siliva dekena amo idia karaia lasi, badina be Solomona ena dina neganai siliva be davana maragi gauna sibona. \v 22 Solomona be mai ena lagatoi momo, davara badana dekenai idia laolao gaudia. Idia be Hirama ena lagatoi danu idia lao. Lagani toi toi dekena amo idia giroa mai, golo, siliva, elefante edia doana, maniki badadia bona maniki maragidia idia mailaia. \p \v 23 King Solomona ese kohu momo dekenai, bona aonega dekenai king ibounai ia hereaia momokani. \v 24 Tanobada ibounai taudia ese Solomona ena aonega, Dirava ese ia henia gauna idia tahua. Idia ura Solomona dekenai idia mai, iena hereva ia kamonai. \v 25 Idia ta ta idia mai neganai, edia harihari gaudia idia mailaia, siliva gaudia bona golo gaudia, bona dabua, bona tuari gaudia, aniani ena mamina hanamoa muramura, hosi bona doniki. Unai bamona gaudia be lagani ta ta ibounai idia mailaia. \p \v 26 Solomona ese kariota bona hosi guia taudia ia haboua. Iena kariota be 1400, bona hosi guia taudia be 12,000. Idia haida be Ierusalema dekenai idia noho, to oredia be hanua ta ta dekenai ia siaia lao, idia noho. \v 27 Solomona ese siliva be gau anina lasi bamona ia halaoa Ierusalema dekenai, tano ena nadi bamona. Bona sida audia danu be momo herea, suke audia bamona. \v 28 Solomona ena hosi be Aigupito bona Kue dekena amo ia abia, king ena hoihoi taudia ese Kue dekena amo ia abidia, mai edia davana. \p \v 29 Solomona ena hoihoi taudia ese Aigupito dekena amo kariota idia abia, kariota ta ena davana be siliva 600, bona hosi ta ena davana be siliva 150. Unai dala dekenai Solomona ena hoihoi taudia ese inai gaudia ma idia hoihoilaia lou, Hiti taudia edia king bona Suria taudia edia king dekenai. \c 11 \s1 Solomona be Dirava dekena amo ia raka siri \p \v 1 Solomona ese idau bese hahine momo herea ia ura henia. Ia ese Aigupito ena king ena natuna hahine sibona ia adavaia lasi, to Moaba, bona Amono bona Edoma bona Sidono bona Hiti hahine danu. \v 2 Unai bese edia hahine be Lohiabada ese Israela taudia dekena amo ia taravatua, ia gwau, “Unai bese taudia do umui adavaia lasi, bona idia ese umui do idia adavaia lasi, badina idia ese momokani emui lalona do idia veria, edia dirava do umui tomadiho henia.” To Solomona ese unai hahine momo ia ura henia dikadika. \p \v 3 Solomona ena adavana korikori, lohia hahine, be ibounai 700, ma hesiai hahine haida danu ibounai 300 ia adavaia. Inai hahine ese Solomona ena lalona idia hakererea, vadaeni ia ese Dirava ia rakatania. \v 4 Badina be Solomona ia buruka vadaeni neganai, iena adavana ese iena lalona idia veria, dirava idaudia dekenai, bona ia ese Lohiabada, iena Dirava, ia badinaia momokani lasi, iena tamana Davida ese ia badinaia bamona. \v 5 Badina be Solomona ese Asataroto, Sidono taudia edia dirava hahine, bona Milekoma, Amono taudia edia dirava dikana ia tomadiho henia. \p \v 6 Unai dainai, Solomona be Lohiabada ena vairanai ia kara dika, bona ia ese Lohiabada ia badinaia momokani lasi, iena tamana Davida ese ia badinaia bamona. \p \v 7 Vadaeni Solomona ese Kemoso, Moaba taudia edia dirava dikana, bona Moleka, Amono taudia edia dirava dikana danu edia tomadiho henia gabudia ia haginia, ororo ta ena latanai, Ierusalema ena dina daekau kahana dekenai. \v 8 Solomona ese danu iena adavana, bese idau hahine totona tomadiho gabudia ia haginia, idia ese unuseni edia dirava edia vairanai muramura mai bonana idia gabua, bona boubou danu idia henia. \p \v 9-10 Lohiabada, Israela ena Dirava ese nega rua Solomona dekenai ia hedinaraia, bona ia ese Solomona ia oda henia idau bese edia dirava do ia tomadiho henia lasi. To Solomona ese Lohiabada ena oda ia kamonai henia lasi. Unai dainai Lohiabada ese Solomona ia badu henia. \v 11 Lohiabada ese Solomona ia hamaoroa, ia gwau, “Oi ese oiemu gwauhamata lau danu oi negea momokani, bona egu taravatu oi kamonai henia lasi dainai, lau hereva momokani, oiemu basileia be oi dekena amo do lau kokia, oiemu opesa ta dekenai do lau henia. \p \v 12 “To, oiemu tamana Davida dainai, oiemu mauri dinadia lalonai basileia do lau kokia lasi, to oiemu natuna dekena amo, basileia do lau kokia. \v 13 Basileia ena kahana ibounai do lau kokia lasi, to iduhu ta be oiemu natuna dekenai do lau henia, egu hesiai tauna Davida dainai, bona Ierusalema, lau abia hidi hanua dainai.” \s1 Solomona hadikaia gwauraia taudia idia toreisi \p \v 14 Vadaeni Lohiabada ese Solomona do ia hadikaia gwauraia tauna ta ia hatoreisia. Ia be Hadada, Edoma tauna, Edoma ena king ena bese tauna ta. \v 15 Guna, king Davida be Edoma dekenai ia tuari henia. Ioaba, Davida ena tuari biaguna badana, be Edoma dekenai ia lao, tuari dekenai idia mase taudia do ia guria totona. \v 16 Vadaeni Ioaba mai ena tuari taudia, be hua 6 lalonai Edoma dekenai idia noho, bona unai neganai, idia ese Edoma ena memero, uhau bona tau ibounai idia alaia ore. \v 17 To unai neganai, Hadada be mero sibona, vadaeni ia bona iena tamana ena Edoma hesiai taudia danu, be Aigupito dekenai idia heau. \v 18 Idia be Midiana dekena amo idia toreisi, Parana dekenai idia ginidae. Vadaeni idia ese Parana taudia haida danu idia haboua, bona Aigupito dekenai idia lao. Aigupito ena king dekenai idia ginidae neganai, ia ese Hadada dekenai ruma ta, bona tano, bona aniani ia henia. \p \v 19 Aigupito king ese Hadada ia ura henia, unai dainai ia ese iena adavana, kwini Tapene, ena tadina be Hadada dekenai ia henia. \v 20 Vadaeni Hadada ena adavana ese natuna merona ta ia havaraia. Mero ena ladana be Genubata. Vadaeni Tapene ese unai mero be Aigupito king ena ruma dekenai rata ia henia, bona ia naria. Inai mero, Genubata, be Aigupito king ena natuna memero danu ia noho hebou. \p \v 21 To Hadada be Aigupito dekenai sivarai ia kamonai, Davida be ia mase, bona Ioaba, tuari taudia edia biaguna danu ia mase vadaeni. Unai neganai, Hadada ese Aigupito King ia noia, ia gwau, “Mani emu kara, oi ese lau do oi ruhaia, egu tano korikori dekenai do lau lou lao.” \v 22 To king ia gwau, “Badina dahaka do oi lao? Lau ese gau ta oi dekenai lau henia lasi? Unai dainai oi ura oiemu gabu dekenai do oi giroa lao, a?” \p Hadada ese king dekenai ia haere, ia gwau, “Lasi, to mani emu kara, do lau lao.” Vadaeni Hadada be iena tano korikori dekenai ia giroa lou. \p Hadada be Edoma ena king dagi ia abia, bona ia ese Israela ia dagedage henia momokani. \p \v 23 Dirava ese danu Solomona hadikaia gwauraia tauna ta ma ia hatoreisia. Iena ladana be Resona Eliada. Ia ese guna iena biaguna Hadadesa, Soba ena king, dekena amo ia heau vadaeni. \v 24 Resona ese tau haida ia haboua, bona idia be dadidadi orea ta idia lao, Resona ese idia ia gunalaia. Davida ese Hadadesa bona iena Soba tuari taudia ia alaia ore murinai, Resona, mai ena orea taudia be Damaseko dekenai idia lao. Unuseni Resona be Suria ena king. \p \v 25 Solomona be Israela ena king neganai, Resona ese Israela ia dagedage henia momokani, Hadada ese ia dagedage henia hegeregerena. \s1 Dirava ena gwauhamata Ieroboama dekenai \p \v 26 Ieroboama Nebata, Eparaima tauna ta, Sereda dekena amo, Solomona ena hesiai tauna ta, iena sinana be vabu ta ladana Serua, ia ese danu king Solomona dekena amo ia raka siri. \p \v 27 Ieroboama ese Solomona ia dagedage henia ena badina be inai: Solomona ese Milo ena kohoro ia haginia, bona iena tamana Davida ena hanua maguna ena matuna ia hanamoa noho. \v 28 Inai eregabe tauna Ieroboama be mai ena aonega, bona Solomona ese ia itaia ia be gaukara bada tauna dainai, ia ese Iosepa ena iduhu gaukara taudia edia biaguna ia halaoa. \p \v 29 Dina ta, Ieroboama be Ierusalema dekena amo ia raka lao, vadaeni peroveta tauna ta, iena ladana be Ahaisa, Silono tauna, ese dala dekenai ia davaria. Inai Ahaisa be dabua matamata ta ia karaia noho, bona idia ruaosi sibona be unai taunimanima lasi tano ena dala dekenai idia noho. \v 30 Vadaeni Ahaisa ese iena dabua matamata ia kokia, ia darea, kahana 12. \v 31 Bona Ahaisa ese Ieroboama ia hamaoroa, ia gwau, “Kahana 10 do oi abia, oiemu, badina be Lohiabada, Israela ena Dirava ese oi dekenai ia hereva noho, ia gwau, ‘Lau ese basileia Solomona dekena amo do lau kokia, bona iduhu 10 oi dekenai do lau henia. \v 32 To lauegu hesiai tauna Davida dainai, bona Israela ena huanai lau abia hidi hanua Ierusalema dainai, Solomona ese iduhu ta do ia abia. \v 33 Inai bamona do lau karaia, badina be Solomona ese lau ia negea vadaeni, bona Asataroto, Sidono taudia edia dirava hahine, bona Kemoso, Moaba taudia edia dirava, bona Milekoma, Amono taudia edia dirava, ia tomadiho henia vadaeni. Solomona ese lau dekenai ia kamonai henia lasi, ia be kerere, lauegu Taravatu bona oda ia badinaia lasi, iena tamana Davida ese ia karaia bamona lasi. \p \v 34 “ ‘To lau ese basileia ibounai ia dekena amo do lau kokia lasi. Lauegu hesiai tauna Davida dainai, Solomona ese iena mauri dinadia ibounai lalonai king dagi do ia dogoatao noho. Badina lau ese Davida lau abia hidi, bona ia ese lauegu Taravatu bona oda ia kamonai henia. \v 35 To Solomona ena natuna dekena amo basileia do lau kokia, bona oi dekenai do lau henia, iduhu ibounai 10. \v 36 To Solomona ena natuna do lau koua momokani lasi. Lau ese ia dekenai iduhu ta do lau henia, do ia dogoatao. Unai dala dekenai, lauegu hesiai tauna Davida ena tubuna ta be nega ibounai Ierusalema dekenai king dagi do ia dogoatao. Badina be Ierusalema hanua be lau abia hidi vadaeni, ia be lau dekenai do idia tomadiho gabuna, bona lauegu ladana do ia noho gabuna. \v 37 Ieroboama e, lau ese Israela ena king oi do lau halaoa, bona oi ese oi ura henia tano ibounai do oi biagua diba. \v 38 Bema oi ese lau do oi kamonai henia momokani, lauegu Taravatu, bona lauegu oda do oi karaia, egu hesiai tauna Davida hegeregerena neganai, lau ese oi dekenai do lau noho nega ibounai. Lau ese king dagi oi dekenai do lau henia, bona oiemu natuna bona tubuna taudia do lau haginia, idia ese danu king dagi do idia dogoatao noho, Davida dekenai lau karaia hegeregerena. \v 39 Solomona ena kara dika dainai lau ese Davida ena tubuna taudia do lau panisia, to nega hanaihanai lasi.’ ” \p \v 40 Unai dainai Solomona ese Ieroboama ia tahua, do ia alaia totona. To Ieroboama be Aigupito dekenai ia lao, Sisaka, Aigupito ena king dekenai. Ieroboama be Aigupito dekenai ia noho ela bona Solomona ia mase vadaeni. \s1 Solomona ia mase \p \v 41 Solomona ena kara momo be inai buka dekenai idia torea lasi, to iena kara ibounai be Solomona ena Sivarai Bukana lalonai idia torea vadaeni. \v 42 Solomona be Israela ibounai ia gunalaia lagani 40, Ierusalema dekenai. \v 43 Vadaeni Solomona ia mase, bona Davida ena Hanua dekenai idia guria, bona iena natuna Rehoboama ese iena gabuna dekenai ia king. \c 12 \s1 Israela bona Iuda idia parara \p \v 1 Rehoboama be Sekema hanua dekenai ia lao, badina be Israela taudia ibounai be Sekema dekenai idia lao, king do idia halaoa totona. \v 2 Ieroboama Nebata be Aigupito dekenai ia noho, Solomona dekena amo ia heau neganai ia lao gabuna. Ieroboama ese Rehoboama ia lao Sekema ena hereva ia kamonai, vadaeni Ieroboama be Aigupito dekena amo ia giroa mai. \v 3 Israela ena iduhu taudia ese Ieroboama idia boiria, vadaeni Ieroboama bona Israela hebou taudia ibounai idia mai, Rehoboama dekenai idia hereva, idia gwau, \v 4 “Oiemu tamana ese aiemai gaukara ia hametaua auka herea. Unai dainai harihari oiemu tamana ena hesiai gaukara auka bona metauna ai dekena amo do oi kokia sisina, vadaeni unai neganai ai ese oiemu hesiai gaukara do ai karaia.” \p \v 5 Rehoboama ia haere, ia gwau, “Do umui raka lao, dina toi hegeregere, ma do umui giroa mai lau dekenai.” Vadaeni, Israela iduhu taudia idia raka lao. \p \v 6 King Rehoboama be tau badadia, iena tamana Solomona ena sisiba taudia dekenai ia lao, idia ia nanadaia, ia gwau, “Umui emui laloa lau dekenai do umui gwauraia, vadaeni inai Israela iduhu taudia dekenai do lau haere.” \p \v 7 Tau badadia ese idia haere henia, idia gwau, “Bema hari dina inai taunimanima edia hesiai tauna bamona do oi lao, edia hesiai do oi karaia, bona mai manau danu idia dekenai do oi haere neganai, idia ese oiemu hesiai taudia do idia lao hanaihanai.” \p \v 8 To Rehoboama ese inai tau badadia edia sisiba ia kamonai henia lasi. Ia be eregabe taudia, iena mero dinadia ia mai bona ia bada, ia danu idia noho taudia, bona hari idia be iena sisiba taudia, dekenai ia lao. \v 9 Ia ese idia ia nanadaia, ia gwau, “Umui emui laloa be dahaka? Israela iduhu taudia idia ura edia gaukara ena metau do lau hamaragia. Edena bamona idia dekenai do lau haere?” \p \v 10 Eregabe taudia ese Rehoboama dekenai idia haere, idia gwau, “Inai bamona idia dekenai do oi haere, oi gwau, ‘Lauegu ima kwakikwakina maragina ena udunana ese tamagu ena mamuna ena udunana do ia hanaia. \v 11 Lauegu tamana ese gaukara metau umui dekenai ia atoa, to lau ese emui gaukara be ma do lau habadaia. Tamagu ese varo maragina dekenai umui ia kwadia, to lau ese hosi idia kwadia varo badana dekenai umui do lau kwadia!’ ” \p \v 12 Vadaeni dina toi idia ore, Ieroboama bona Israela iduhu taudia ibounai be Rehoboama dekenai idia mai, king ena hereva hegeregerena. \v 13 Vadaeni king ese tau badadia edia sisiba ia kamonai henia lasi. Ia ese Israela iduhu taudia dekenai ia hereva dagedage. \v 14 Oibe, king Rehoboama ese eregabe taudia edia sisiba hegeregerena ia hereva, ia gwau, “Lauegu tamana ese gaukara metau umui dekenai ia atoa, to lau ese iena metau do lau habadaia, bona tamagu ese kwadia varo dekena amo umui ia kwadia, to lau ese hosi idia kwadia gauna dekenai umui do lau kwadia.” \v 15 Unai dala dekenai king Rehoboama ese Israela iduhu taudia edia ura ia abia dae lasi. To inai bamona kara be Lohiabada ese ia havaraia. Badina inai be Lohiabada ese Ieroboama Nebata ia herevalaia gauna hegeregere. Lohiabada ena hereva be peroveta tauna ladana Ahaisa, Silono tauna ena uduna dekena amo Ieroboama dekenai ia mai. \p \v 16 Israela iduhu taudia ibounai idia itaia, king Rehoboama ese edia hereva ia kamonai lasi, vadaeni idia ese king dekenai idia haere, idia gwau, “Davida bona iena famili be ai ura lasi! Dahaka namo ai dekenai idia havaraia? Israela taudia e, iseda ruma dekenai ita giroa lou namo! Rehoboama be do ia lao, bona ia ese sibona ia naria be namo!” \p Vadaeni unai bamona dala dekenai Israela taudia ese Rehoboama dekena amo idia raka siri. \p \v 17 Bona unai dainai Rehoboama ese Iuda tano idia noho taudia sibona edia king ia lao. \p \v 18 Vadaeni king Rehoboama ese gaukara taudia edia biaguna Adonirama be Israela taudia dekenai ia siaia, to idia ese Adonirama nadi dekena amo idia hodoa mase. Unai dainai Rehoboama be karaharaga iena kariota dekenai ia guia, ia heau mauri lao Ierusalema dekenai. \v 19 Bona unai negana ia mai bona hari, Israela taudia ese Davida ena tubuna taudia dekena amo idia parara. \p \v 20 To Israela taudia idia kamonai Ieroboama be ia giroa mai, vadaeni idia ese idia boiria, hebou lalonai. Vadaeni hebou lalonai, Israela taudia ibounai ese Ieroboama edia king idia halaoa. Israela iduhuna ta be Davida ena tubuna taudia edia murinai ia raka lasi. \p To Iuda iduhu taudia sibona ese Davida ena tubuna taudia edia murinai idia raka. \p \v 21 Rehoboama be Ierusalema dekenai ia ginidae neganai, ia ese Iuda iduhu bona Beniamina iduhu taudia ibounai ia haboua, tuari taudia ibounai 180,000. Ia ura tuari dekena amo Israela iduhu taudia do ia halusia, bona do ia gunalaidia lou. \p \v 22 To Dirava ese peroveta tauna ladana Semaia dekenai ia hereva, ia gwau, \v 23 “Rehoboama, Solomona ena natuna do oi hamaoroa, Iuda taudia ibounai bona Beniamina taudia ibounai danu do oi hamaoroa, oi gwau, \v 24 ‘Lohiabada be inai bamona ia gwau: Do umui lao lasi tuari totona, umui emui varavara, Israela taudia do umui tuari henia lasi. Umui ta ta emui ruma dekenai do umui giroa lou, badina be idia vara gaudia be lauegu ura dekena amo.’ ” \p Vadaeni idia ese Lohiabada ena hereva idia kamonai henia, edia ruma ta ta dekenai idia lou lao. \s1 Ieroboama be Lohiabada dekena amo ia raka siri \p \v 25 Israela ena king, Ieroboama, ese Sekema hanua ia hagoadaia. Sekema be Eparaima ena ororo tano dekenai ia noho. Ieroboama be unuseni ia noho nega sisina. Unai murinai ia ese Penuela hanua ia hagoadaia. \p \v 26 Ieroboama be inai bamona ia laloa, ia gwau, “Inai Israela basileia be Davida ena iduhu taudia dekenai sedira do ia giroa lou. \v 27 Bema lauegu taunimanima be Ierusalema dekenai idia lao, Dubu Helaga dekenai boubou gaudia idia henia neganai, idia ese edia lohia, king Rehoboama dekenai do idia giroa lou, bona lau do idia alaia.” \p \v 28 Unai dainai, ia ese iena sisiba henia taudia edia sisiba ia kamonai murinai, Ieroboama ese boromakau rua golo dekena amo ia karaia, bona iena taunimanima ia hamaoroa, ia gwau, “Ierusalema dekenai tomadiho totona umui lao be daudau herea. Israela taudia e, Aigupito dekena amo umui ia hakaua mai dirava be inai!” \v 29 Golo boromakau ta be Betele dekenai ia atoa, ma ta be Dano dekenai ia atoa. \v 30 Bona inai kara ese kerere bada Israela dekenai ia havaraia. Tomadiho totona idia be Betele bona Dano dekenai idia lao. \p \v 31 Ieroboama ese danu dubu haida be ataiai gabudia dekenai ia haginia, bona unai dubu edia hahelagaia taudia, taunimanima edia huanai dekena amo ia abia hidi, to Levi taudia lasi. \p \v 32 Ieroboama ese danu aria ta ia gwauraia. Hua namba 8 ena dina namba 15 be aria do idia karaia, Iuda dekenai idia karaia hegeregerena. Betele dekenai ia atoa boubou patana ena latanai, boubou gaudia ia gabua, golo boromakau tomadiho henia totona. Bona Betele dekenai, iena hahelagaia taudia, ia haginia vadaeni ataiai gabudia idia naria taudia, ia atoa, hesiai gaukara do idia karaia totona. \v 33 Hua namba 8 ena dina namba 15, ia sibona ese ia gwauraia dinana, Ieroboama be Betele dekenai ia lao, boubou patana dekenai boubou ia karaia. Unai bamona be Ieroboama ese Israela taudia totona aria ta ia gwauraia, bona ia sibona ese boubou gauna ia gabua. \c 13 \s1 Peroveta tauna ta ese Ieroboama ia sisiba henia goadagoada \p \v 1 Dirava ena tau ta be Iuda dekena amo ia mai, bona Lohiabada ese ia oda henia dainai, Betele dekenai ia ginidae. Ieroboama be boubou patana ena badinai ia gini noho, muramura mai bonana namo do ia gabua totona. \p \v 2 Vadaeni Lohiabada ese ia oda henia dainai, inai peroveta tauna ese boubou patana ia boiboi henia, ia gwau, “Boubou patana e, boubou patana e, Lohiabada be inai bamona ia hereva noho, ia gwau, ‘Kamonai, mero ta be Davida ena iduhu lalonai do ia vara, iena ladana do idia atoa Iosaia, bona ia ese ataiai gabudia edia hahelagaia taudia, oiemu latanai muramura mai bonana namo idia gabua taudia, be do ia alaia mase, bona idia be oiemu latanai, boubou gaudia do ia halaodia. Oiemu latanai taunimanima edia turiana do idia gabua.’ ” \p \v 3 Bona inai peroveta tauna ma ia gwau, “Inai boubou patana be do ia makohia momokani, bona iena lahi kahu be do idia bubua negea. Unai neganai do umui diba Lohiabada ese lau dekena amo ia hereva vadaeni.” \p \v 4 King Ieroboama ese, Dirava ena tau ena hereva, boubou patana Betele dekenai ia boiboi henia gauna, ia kamonai neganai, Ieroboama ese iena imana peroveta tauna dekenai ia duduia, ia gwau, “Unai tau do umui dogoatao.” \p To iena imana, ia duduia gauna, be nega tamona ia auka lao, bona Ieroboama be dala lasi iena imana do ia veria lou. \v 5 Ma danu, boubou patana be maoromaoro ia makohia parara, bona iena latanai kahu be idia bubua negea, inai Dirava ena tau ese Lohiabada ena ladanai ia peroveta hegeregerena. \p \v 6 King Ieroboama ese Dirava ena tau ia hamaoroa, ia gwau, “Lohiabada, oiemu Dirava do oi noia, lau dainai do oi guriguri, egu imana do ia namo lou totona.” \p Vadaeni Dirava ena tau ese Lohiabada ia noia, bona king ena imana be ia namo lou, ma ia goada, guna hegeregerena. \p \v 7 Vadaeni king Ieroboama ese Dirava ena tau ia hamaoroa, ia gwau, “Egu ruma dekenai do ita lao, do oi laga-ani, bona oiemu gaukara ena davana oi dekenai do lau henia.” \p \v 8 To Dirava ena tau ese king ia haere henia, ia gwau, “Bema oiemu ruma kahana lau dekenai oi henia, to oi danu do lau raka vareai hebou lasi. Aniani do lau ania lasi, ranu danu do lau inua lasi inai gabu dekenai, \v 9 badina be Lohiabada ena hereva ese lau ia oda henia, ia gwau, “Aniani do oi ania lasi, bona ranu do oi inua lasi, bona oi mai dalana dekena amo do oi lou lao lasi.” \v 10 Unai dainai, unai peroveta tauna be dala idauna ta dekena amo ia giroa lou, Betele dekenai ia mai dalana dekenai ia lao lasi. \s1 Peroveta tauna burukana Betele hanua dekenai \p \v 11 Betele dekenai peroveta tauna burukana ta ia noho. Vadaeni iena natuna haida idia mai, Dirava ena tau ese unai dina dekenai Betele dekenai ia karaia vadaeni gaudia ibounai edia sivarai idia hamaoroa. Unai Dirava ena tau ese king Ieroboama dekenai ia hamaoroa hereva danu idia ese peroveta tauna burukana dekenai idia hamaoroa. \p \v 12 Vadaeni peroveta tauna burukana ese idia ia nanadaia, ia gwau, “Edena dala dekenai ia lao?” Iena natuna ese Dirava ena tau, hari Iuda dekena amo ia mai tauna, ena lao dalana idia hedinaraia. \v 13 Vadaeni tau buruka ese iena natuna ia hamaoroa, ia gwau, “Doniki ta lau totona do umui karaia hegaegae.” Unai dainai iena doniki ta idia abia hegaegae, bona ia be latanai ia guia. \p \v 14 Vadaeni unai peroveta tauna burukana be Dirava ena tau ena murinai ia lao, ouki auna ta henunai ia helai neganai ia davaria, bona ia nanadaia, ia gwau, “Oi be Dirava ena tau, Iuda dekena amo oi mai, a?” Ia gwau, “Io.” \p \v 15 Peroveta tauna burukana ese ia hamaoroa, ia gwau, “Egu ruma dekenai do ita lao, do ita aniani.” \p \v 16 To Iuda dekena amo Dirava ena tau ia gwau, “Oi danu lau lao diba lasi, bona oiemu ruma do lau raka vareai lasi. Oi danu do ita aniani lasi, bona ranu be inai gabu dekenai do lau inua lasi. \v 17 Badina be Lohiabada ese lau ia oda henia, ia gwau, ‘Do oi aniani lasi, bona ranu do oi inua lasi unuseni, bona oi lao dalana dekena amo do oi giroa mai lasi.’ ” \p \v 18 Vadaeni peroveta tauna burukana Betele dekena amo ese ia haere henia, ia gwau, “Lau danu be peroveta tauna, oi hegeregerena, bona aneru ta ese lau dekenai ia hereva, Lohiabada ena hereva dainai, ia gwau, ‘Unai Dirava ena tau oiemu ruma dekenai do oi hakaua lou, do ia aniani, bona ranu do ia inua totona.’ ” To ia ese hereva koikoi ia gwauraia. \p \v 19 Unai dainai idia ruaosi idia giroa lou, bona peroveta tauna buruka ena ruma lalonai idia aniani, bona ranu idia inua. \p \v 20 Pata dekenai idia helai neganai, Lohiabada ena hereva be peroveta tauna burukana dekenai ia ginidae. \v 21 Vadaeni ia ese inai Dirava ena tau Iuda dekena amo ia gwau henia, ia gwau, “Lohiabada ese inai bamona ia hereva: Oi ese Lohiabada ena hereva oi utua vadaeni. Lohiabada, oiemu Dirava, ena oda oi badinaia lasi. \v 22 Badina oi be oi lou mai, bona Lohiabada ese oi ia oda henia, ia gwau, ‘Do oi aniani lasi, bona ranu inua lasi, to oi ese oi aniani vadaeni, bona ranu oi inua vadaeni. Unai dainai oiemu tauanina be oiemu tamana bona tubuna edia guria gabuna dekenai do idia guria lasi.’ ” \p \v 23 Dirava ena tau be ia aniani bona inuinu murinai, peroveta tauna burukana ese doniki ia abia hegaegae, Iuda peroveta tauna dekenai ia henia. \v 24 To Iuda peroveta tauna be dala dekenai ia lao noho neganai, laiona ta ese ia dogoatao, ia alaia mase. Iena tauanina be dala dekenai ia hekure noho, bona doniki be iena badibadinai ia gini, laiona danu be unai tauanina ena badibadinai ia gini. \v 25 Tau haida ese idia raka hanaia, bona unai tau ena tauanina dala dekenai idia itaia, bona laiona be tauanina ena badibadinai ia gini. Idia be Betele hanua idia lao, bona dala dekenai idia itaia ena sivarai idia gwauraia. \p \v 26 Vadaeni unai peroveta tauna burukana ese unai sivarai ia kamonai neganai, inai bamona ia hereva, ia gwau, “Unai be Dirava ena tau, Lohiabada ena hereva ia utua tauna. Unai dainai Lohiabada ese laiona ia siaia, bona laiona ese ia darea, bona ia alaia mase, Lohiabada ese ia sisiba henia hegeregerena.” \p \v 27 Peroveta tauna burukana ese iena natuna ia hamaoroa, ia gwau, “Doniki do umui abia hegaegae lau totona.” Unai kara idia karaia. \p \v 28 Vadaeni peroveta tauna burukana ia lao, unai peroveta tauna ena tauanina dala dekenai hekure ia davaria, bona doniki bona laiona be iena badibadinai idia gini noho. Laiona ese unai tau ena tauanina ia ania lasi, bona laiona ese doniki danu ia darea lasi. \v 29 Peroveta tauna burukana ese Dirava ena tau ena tauanina ia abia isi, doniki ena doruna dekenai ia atoa, bona Betele hanua dekenai ia abia lao lou. Unuseni ia ese mase tauna totona ia taitai, bona tauanina ia guria. \p \v 30 Ma peroveta tauna burukana ese ia sibona ena bese edia guria gabuna dekenai unai tau ena tauanina ia guria, bona ia, mai ena natuna danu be ia totona idia taitai. Ia gwau, “Egu tadina e, egu tadina e!” \p \v 31 Ia guria murinai, ia ese iena natuna taudia ia hamaoroa, ia gwau, “Do lau mase neganai, inai Dirava ena tau ita guria vadaeni gabuna dekenai lau do umui guria. Lauegu turiana be iena turiana edia badibadinai do umui atoa. \v 32 Badina be iena hereva, Lohiabada ena hereva dainai ia ese ia gwauraia, Betele ena boubou patana ena latanai, bona Samaria hanua edia ataiai tomadiho gabudia edia latanai, be momokani do idia vara.” \s1 Ieroboama ena kara dika badana \p \v 33 King Ieroboama, Israela ena lohia ese iena kara dika ia rakatania lasi, to taunimanima ibounai edia huanai dekena amo hahelagaia taudia, ia ura henia taudia, ia abia hidi. Bona ia ese ia haginia boubou patadia dekenai unai ia abia hidi taudia ia atoa, unuseni hahelagaia taudia edia gaukara idia karaia. Boubou karaia gaukara idia ura karaia taudia ibounai be Ieroboama ese ia hahelagaia, ataiai tomadiho gabudia dekenai do idia gaukara totona. \p \v 34 Inai kara be kara dika bada herea momokani, bona unai dika dainai Ieroboama ena bese taudia ese dika idia davaria, bona tanobada dekena amo iena bese be idia kokia momokani. \c 14 \s1 Ieroboama ena natuna mero ia mase \p \v 1 Unai neganai king Ieroboama ena natuna Abaisa ia gorere. \v 2 Vadaeni Ieroboama ese iena adavana ia hamaoroa, ia gwau, “Oi toreisi, oiemu toana do oi haidaua, taunimanima do idia diba lasi oi be Ieroboama ena adavana, bona Silo dekenai do oi lao. Unuseni peroveta tauna Ahaisa dekenai do oi lao. Guna ia gwau lau be Israela ena king do lau lao. \v 3 Paraoa dekenai idia gabua beredi 10, keke haida, bona hani danu kavabu lalonai do oi abia lao. Iseda mero dekenai dahaka do ia vara be Ahaisa ese oi dekenai do ia hamaoroa.” \p \v 4 Ieroboama ena adavana be unai bamona ia karaia. Ia toreisi, Silo dekenai ia lao, Ahaisa ena ruma dekenai ia ginidae. Inai Ahaisa be gau ta ia itaia lasi, badina madi ia buruka. \v 5 To Lohiabada ese Ahaisa ia hamaoroa guna, ia gwau, “Kamonai, Ieroboama ena adavana be ia mai noho oi dekenai, iena natuna totona oi do ia nanadaia, badina ia gorere.” Bona Lohiabada ese hahine dekenai dakaka do ia hereva gauna be Ahaisa dekenai ia hadibaia. \p Hahine be ia ginidae neganai ia be ia koikoi, ia gwau ia be idau hahine ta. \v 6 To ia be iduara dekenai ia raka vareai neganai, Ahaisa ese iena aena regena ia kamonai, bona ia gwau, “Ieroboama ena adavana e, oi raka vareai. Badina dahaka oi koikoi noho, oi gwau oi be idau hahine ta? Badina be hereva metauna oi totona Lohiabada ese lau dekenai ia henia vadaeni. \v 7 Do oi lao, Ieroboama do oi hamaoroa, oi gwau, ‘Lohiabada, Israela ena Dirava, be inai bamona ia hereva: Taunimanima edia huanai dekena amo lau ese oi lau abia hidi, Israela taudia edia gunalaia tauna oi lau halaoa. \v 8 Basileia be Davida ena iduhu dekena amo lau kokia, oi dekenai lau henia, to oi be egu hesiai tauna Davida hegeregerena lasi. Ia ese egu oda hereva ia kamonai henia, bona egu murinai ia raka momokani, bona egu vairana dekenai kara maoromaoro sibona ia karaia. \v 9 To oiemu kara dika ese king gunadia edia kara dika idia hanaia momokani. Oi ese lau dekenai tomadiho kara oi negea vadaeni, dirava idaudia, bona havevea auri dekena amo karaia kaivakuku oi karaia vadaeni, do oi tomadiho henidia totona. \v 10 Unai bamona oi karaia dainai, lau ese oi Ieroboama oiemu bese taudia do lau hadikaia. Oiemu natuna tau bona tubuna tau ibounai, maragidia bona burukadia danu, oiemu bese ibounai do lau alaia ore. Idia be Israela dekena amo do lau kokia, haida ese kukuri idia daroa oho bamona. \v 11 Bema oiemu bese tauna ta be hanua dekenai ia mase neganai, sisia ese do idia ania, o bema hanua ena murimurinai ia mase neganai, ataiai manudia ese do idia ania, badina Lohiabada ese unai bamona ia gwauraia inai.’ ” \p \v 12 Ma peroveta tauna Ahaisa ese Ieroboama ena adavana ia hamaoroa, ia gwau, “Oiemu ruma dekenai do oi giroa lou. Oiemu hanua dekenai oi raka vareai neganai, oiemu natuna be do ia mase. \v 13 Israela taudia ibounai ese ia totona do idia taitai, bona ia do idia guria. Ieroboama ena bese edia huanai, inai mero sibona be guria gabuna namona dekenai do idia guria, badina ia sibona dekenai be Lohiabada, Israela ena Dirava, ese ia moale henia. \p \v 14 “Badina be hari dina Lohiabada ese tau ta do ia abia hidi, bona Israela ena king dohore ia halaoa. Inai king ese Ieroboama ena bese taudia ibounai do ia alaia mase. \v 15 Bona Lohiabada ese Israela do ia panisia, bona Israela be gari dainai do ia mareremarere, sinavai dekenai siriho ia mareremarere bamona. Lohiabada ese inai tano namona, edia sene taudia ia henidia tano dekena amo, Israela taudia do ia kokia, bona Euperate Sinavai unai kahana dekenai do ia luludia lao, badina idia dekenai ia badu momokani, Asera dirava hahine ena kaivakuku idia karaia dainai. \v 16 Lohiabada ese Israela do ia rakatania, badina Ieroboama ese ia kara dika, bona ia ese unai kara dika dekena amo Israela taudia ia hakaudia kerere dainai, kara dika ma idia karaia.” \p \v 17 Ieroboama ena adavana be ia toreisi, ia raka lao, Tirisa hanua dekenai ia ginidae. Iena ruma dekenai ia raka vareai neganai, iena natuna mero ia mase. \v 18 Israela taudia ibounai ese ia totona idia taitai, bona idia guria, peroveta tauna Ahaisa, Lohiabada ena hesiai tauna, ena uduna dekena amo Lohiabada ese ia gwauraia hegeregerena. \s1 Ieroboama ia mase \p \v 19 Ieroboama ena kara oredia, iena tuari, bona iena lohia karadia, edia sivarai be Israela ena King Edia Sivarai Buka ena lalonai idia torea vadaeni. \v 20 Ieroboama ena lohia negana be lagani 22. Ia mase, bona iena natuna Nadaba ese king dagi ia abia, Ieroboama ena gabu dekenai. \s1 King Rehoboama, Iuda ena king \p \v 21 Rehoboama, Solomona ena natuna tau, be Iuda ena king. Iena mauri lagani be 41 neganai king dagi ia abia, bona lagani 17 lalonai Ierusalema dekenai ia lohia. Ierusalema be Lohiabada ese Israela ena iduhu ibounai edia huanai ia abia hidi, unai hanua dekenai iena Ladana do ia noho totona. Rehoboama ena sinana be Namaha, Amono hahine. \p \v 22 To Iuda taudia be Lohiabada ena vairanai idia kara dika, bona edia kara dika dekena amo idia ese Lohiabada idia habadua. Edia kara dika ese edia sene taudia edia kara dika idia hanaia. \v 23 Badina be idia ese ataiai tomadiho gabudia, dirava koikoi edia, bona Asera ena kaivakuku, nadi gaudia, idia karaia. Bona ororo badadia ibounai edia latanai, bona au namodia henunai, Asera ena au tubua idia haginia. \v 24 Lebulebu karadia danu, be unai dirava koikoi tomadiho gabudia dekenai idia karaia. Ariara tatau bona ariara hahine danu unai tomadiho gabudia idia lao taudia edia huanai edia gaukara idia karaia. Bona Lohiabada ese Israela taudia dekena amo ia lulua ore besedia edia hemarai bona bodaga karadia, be Iuda taudia ese danu idia karaia. \p \v 25 King Rehoboama ena lohia lagani namba 5 lalonai Aigupito ena king, Sisaka, ese Ierusalema ia tuari henia. \v 26 Ia ese Lohiabada ena Dubu ena kohu namo herea, bona king ena ruma ena kohu namodia ia abia lao. Gau ibounai ia abia, golo kesi namodia danu, Solomona ese ia karaia gaudia ibounai ia abia lao. \p \v 27 Vadaeni king Rehoboama ese edia gabu dekenai auri laboralabora kesi gaudia ia karaia, bona king ena ruma gimaia taudia dekenai inai kesi ia henidia, do idia naridia totona. \v 28 King ese Lohiabada ena Dubu Helaga dekenai ia raka vareai neganai ibounai, ia gimaia totona, gima taudia ese unai kesi idia abia lao, bona gabeai gima taudia edia ruma dekenai ma idia atodia lou. \s1 Rehoboama ia mase \p \v 29 Rehoboama ena kara oredia, iena kara ibounai edia sivarai be Iuda Ena King Edia Sivarai Buka ena lalonai idia torea vadaeni. \p \v 30 Rehoboama bona Ieroboama be ta ta dekenai idia tuari henia nega ibounai. \v 31 Vadaeni Rehoboama be ia mase, bona Davida ena Hanua lalonai idia guria, iena tubuna bona tamana edia guria gabuna dekenai. Rehoboama ena gabu dekenai iena natuna Abaisa ese king dagi ia abia. \c 15 \s1 King Abaisa, Iuda ena king \p \v 1 Israela ena king, Ieroboama, Nebata ena natuna, be lagani 18 ia king neganai, Abaisa ese Iuda ena king ena dagi ia abia hamatamaia. \v 2 Abaisa be lagani toi lalonai Ierusalema dekenai ia lohia. Iena sinana ena ladana be Maka, Abesaloma ena tubuna. \p \v 3 Abaisa ese iena tamana ena kara dika hegeregerena ia karaia. Iena tubuna Davida ese Lohiabada ia badinaia momokani, to Abaisa ese Lohiabada, iena Dirava, ia badinaia momokani lasi. \v 4 To Davida dainai, Lohiabada, iena Dirava ese, Abaisa dekenai natuna tau ta ia henia, ia mase murinai Ierusalema dekenai do ia lohia totona, bona Ierusalema do ia hagoadaia totona. \p \v 5 Lohiabada ese inai bamona ia karaia, badina be Davida ese Lohiabada ena oda bona iena ura ibounai ia karaia momokani. To Uria, Hiti tauna dekenai sibona, be Davida ia kerere. \p \v 6 Abaisa bona Ieroboama be ta ta dekenai idia tuari henia, Abaisa ena mauri dinadia ibounai lalonai. \p \v 7 Abaisa ena kara oredia ibounai edia sivarai be Iuda Ena King Edia Sivarai Buka ena lalonai idia torea vadaeni. \p \v 8 Vadaeni Abaisa be ia mase, bona Davida ena Hanua lalonai idia guria, bona iena natuna Asa ese Abaisa ena gabu dekenai king dagi ia abia. \s1 King Asa, Iuda ena king \p \v 9 Israela ena king, Ieroboama be lagani 20 ia king neganai, Asa ese Iuda ena king dagi ia abia. \v 10 Asa be lagani 41 lalonai Ierusalema dekenai ia lohia. Iena tubuna hahine be Maka, Abesaloma ena tubuna. \p \v 11 Asa be Lohiabada ena vairanai kara maoromaoro ia karaia, Davida ese ia karaia hegeregerena. \v 12 Lebulebu taudia, dirava koikoi edia tomadiho gabudia dekenai ariara tatau, bona ariara hahine, be Asa ese iena basileia dekena amo ia lulua ore. Bona king gunadia ese idia karaia kaivakuku be Asa ese ia kokia ore. \p \v 13 Asa ese danu iena tubuna hahine Maka be kwini dagi dekena amo ia kokia, badina be ia ese Asera ena kaivakuku, lebulebu gauna, ia haginia. Asa ese unai kaivakuku ia utua diho, bona lahi dekenai ia gabua ore, Kiderona Koura dekenai. \v 14 Ataiai tomadiho gabudia ibounai be Asa ese ia kokia lasi, to iena mauri dinadia ibounai lalonai ia ese Lohiabada ia badinaia noho momokani. \v 15 Bona iena tamana ese Dirava dekenai ia hahelagaia gaudia, bona ia sibona Dirava dekenai ia hahelagaia gaudia, siliva, golo, bona herahera gaudia idauidau, be Asa ese Lohiabada ena Dubu Helaga lalonai ia atoa vareai. \p \v 16 Asa, Iuda ena king, bona Basa, Israela ena king be idia ta ta dekenai idia tuari henia, edia king dinadia ibounai lalonai. \v 17 Basa, Israela ena king ese Iuda ia tuari henia, bona ia ese Rama hanua ia hagoadaia, Iuda taudia do idia lao bona mai dalana do ia koua totona. \p \v 18 Unai dainai king Asa ese Lohiabada ena Dubu Helaga, bona king ena ruma dekena amo siliva bona golo ibounai ia abia, bona iena hesiai taudia haida edia imana dekenai ia atoa. Vadaeni inai hesiai taudia be Asa ese Damaseko dekenai ia siaia, Suria ena king Benehadada dekenai, bona idia dekena amo inai hereva ia gwauraia: \v 19 “Ita ruaosi do ita maino karaia, lauegu tamana bona oiemu tamana hegeregerena. Mani oi itaia, inai siliva bona golo be oi dekenai lau siaia, idia be harihari gauna, oiemu. Mani emu kara, Israela ena king, Basa danu emui maino karaia, be do oi makohia, vadaeni ia ese iena tuari taudia egu tano dekena amo do ia abidia lou.” \p \v 20 King Benehadada ese king Asa ia kamonai henia, bona iena tuari biagudia mai edia tuari taudia danu ia siaia, Israela hanua haida idia tuari henia. Benehadada ese Iono, Dano, Abele Betemaka, Kineroto ena kahana ibounai bona Napatali tano ibounai ia halusia, bona ia abia. \p \v 21 King Basa be inai sivarai ia kamonai, vadaeni Rama hagoadaia gaukara ia hadokoa, bona Tirisa hanua dekenai ia lao. \p \v 22 Unai neganai king Asa ese Iuda taudia ibounai ia taravatua, idia ta ta ibounai ese Rama dekenai idia noho nadi bona au, Basa ese ia haginia gaudia, do idia huaia lao siri. Vadaeni unai nadi bona au dekena amo king Asa ese Geba, Beniamina tano dekenai, bona Misipa, ia hagoadaia. \p \v 23 King Asa ena kara oredia, iena kara mai kwalimu danu, bona ia ese hanua haida ia hagoadaia, ena sivarai be Iuda Ena King Edia Sivarai Buka ena lalonai idia torea vadaeni. To Asa ia buruka neganai, iena aena hisihisi gorere ta ia davaria. \v 24 Vadaeni Asa be ia mase, bona Davida ena Hanua lalonai idia guria, iena tubuna bona tamana edia guria gabuna dekenai. Asa ena gabu dekenai iena natuna Iehosapata ese king dagi ia abia. \s1 King Nadaba, Israela ena king \p \v 25 Asa, Iuda ena king, ena lohia lagani iharuana lalonai, Nadaba Ieroboama ese Israela ena king ena dagi ia hamatamaia. Nadaba be lagani rua lalonai Israela dekenai ia king. \v 26 Ia ese Lohiabada ena vairana dekenai ia kara dika, iena tamana ia karaia bamona, bona ia ese Israela taudia ia hakaua kerere dainai, idia danu be kara dika idia karaia. \p \v 27 Basa Ahaisa, Isakara iduhu tauna, ese Nadaba hadikaia totona ia laloa karaia, bona Nadaba, mai ena Israela tuari taudia ese Pilistia hanua Gibetona idia tuari henia, bona idia koua hagegea neganai, Basa ese Nadaba ia alaia mase. \v 28 Inai kara be Iuda ena king Asa ia king lagani ihatoina lalonai ia vara. Basa ese Nadaba ena gabu dekenai Israela ena king ena dagi ia abia. \p \v 29 Basa ese king dagi ia abia, vadaeni maoromaoro ia ese Ieroboama ena bese taudia ia alaia hamatamaia. Vadaeni iena peroveta tauna Abaisa ena uduna dekena amo, Lohiabada ese ia gwauraia hereva be momokani, badina Ieroboama ena bese taudia ibounai be Basa ese ia alaia mase, ta ia mauri lasi. \p \v 30 Inai kara ia vara, badina be Ieroboama ese Lohiabada, Israela ena Dirava ia habadua. Ieroboama ese kara dika bada ia karaia, bona ia ese Israela taudia ia hakererea dainai, idia danu kara dika bada idia karaia. Unai dainai Lohiabada ena badu ia toreisi. \p \v 31 King Nadaba ena kara oredia edia sivarai be Israela Ena King Edia Sivarai Buka lalonai idia torea vadaeni. \v 32 Iuda ena king, Asa, bona Israela ena king, Basa, be idia ta ta dekenai idia tuari henia, edia king dinadia ibounai lalonai. \s1 King Basa, Israela ena king \p \v 33 Iuda ena king, Asa, ena lohia lagani ihatoina lalonai, Basa Ahaisa ese Israela ena king dagi ia abia, bona Tirisa dekenai ia lohia lagani 24 lalonai. \v 34 Lohiabada ena vairanai Basa ia kara dika, Ieroboama ia karaia bamona, bona iena kara dika dekena amo ia ese Israela taudia kara dika dalana dekenai ia hakaudia. \c 16 \p \v 1 Lohiabada ese peroveta tauna Iehu Hanani dekenai ia hereva, Basa totona. \v 2 Lohiabada ia gwau, “Basa e, lau ese tano ena kahu dekena amo oi lau abia isi, bona Israela ena lohia oi lau halaoa. To oi be Ieroboama ena dala dekenai oi raka, bona egu bese, Israela taudia, oi hakaua kerere dainai, kara dika idia karaia. Bona unai dainai egu badu ia toreisi. \v 3 Vadaeni lau ese oi, Basa, mai oiemu bese danu do lau hadikaia ore, Ieroboama Nebata ena bese lau haorea hegeregerena. \v 4 Basa ena bese tauna ta bema ia mase neganai, sisia ese do idia ania, o hanua ena murimurinai bema ia mase, be ataiai manudia ese do idia ania.” \p \v 5 Basa ena kara oredia, bona iena tuari kwalimu karadia ibounai edia sivarai, be Israela Ena King Edia Sivarai Buka ena lalonai idia torea vadaeni. \v 6 Basa be ia mase, bona Tirisa dekenai idia guria. Iena natuna tau, Elaha, ese king dagi ia abia, Basa ena gabu dekenai. \p \v 7 Unai sisiba hereva, Lohiabada ese Basa, mai ena bese danu dekenai ia siaia hereva, peroveta tauna Iehu Hanani dekena amo, be Basa ena kara dika Lohiabada ena vairanai dainai. Basa ese iena dika bada dekena amo Lohiabada ia habadua, guna Ieroboama ese ia karaia bamona. To Lohiabada ena badu danu Basa ena latanai ia ginidae, badina Basa ese Ieroboama ena bese ibounai ia alaia mase. \s1 King Elaha, Israela ena king \p \v 8 Asa, ia Iuda ena king lagani namba 26 lalonai, Elaha Basa ese Israela ena king dagi ia karaia hamatamaia, Tirisa dekenai. Ia be king lagani rua sibona. \v 9 Elaha ena opesa ta, ena ladana be Simiri, Elaha ena kariota orea kahana ena biaguna, ese Elaha do ia hadikaia dalana ia tahua. Elaha be Tirisa dekenai, Arasa ena ruma dekenai muramura ia inua ela bona ia kekero. Inai Arasa be king ena ruma gimaia tauna, Tirisa dekenai. \p \v 10 Unai neganai Simiri be ia raka vareai, ia ese Elaha ia alaia mase. Inai kara be Iuda ena king Asa ia king lagani namba 27 lalonai ia vara. Simiri be Elaha ena gabu dekenai ia lohia. \p \v 11 Simiri ese king dagi ia karaia hamatamaia dinana dekenai, ia ese Basa ena bese taudia ibounai ia alaia mase, edia varavara tau ibounai, bona edia turana tau ibounai be ta ia heau mauri lasi. \p \v 12 Unai dainai Simiri ese Basa ena bese taudia ibounai ia alaia ore, Lohiabada ese iena peroveta tauna Iehu ena uduna dekena amo Basa totona ia gwauraia hereva hegeregerena. \v 13 Basa bona iena natuna Elaha edia kara dika dainai, bona edia kaivakuku dekena amo, bona unai edia dika dekena amo idia ese Israela taudia be kara dika lalonai idia hakaua dainai, Lohiabada, Israela ena Dirava ia badu. \p \v 14 Elaha ena kara oredia edia sivarai be Israela Ena King Edia Sivarai Buka ena lalonai idia torea vadaeni. \s1 King Simiri, Israela ena king \p \v 15 Asa, ia Iuda ena king lagani namba 27 lalonai, Simiri be dina 7 Tirisa dekenai ia lohia. Unai neganai Israela tuari taudia ese Gibetona, Pilistia taudia edia hanua ta idia tuari henia, bona idia koua hagegea noho. \v 16 Inai tuari taudia edia kamepa dekenai sivarai idia kamonai, Simiri ese king Elaha hadikaia totona ia laloa, bona ia alaia mase vadaeni. Unai dainai unai tuari taudia ese maoromaoro edia tuari biaguna, Omeri idia abia hidi, Israela ena king idia halaoa, edia kamepa dekenai. \p \v 17 Unai dainai, Omeri, mai ena tuari taudia danu ese Gibetona idia rakatania, bona idia lao, Tirisa hanua idia koua hagegea. \v 18 Simiri ese ia itaia, idia ese hanua idia abia vadaeni, vadaeni ia ese king ena ruma lalonai ia noho daiutu, idia hagoadaia gauna ta, lalonai ia raka vareai. Unai daiutu lalonai Simiri ese lahi ia gabua hamatamaia, bona ia sibona be lahi lalonai ia mase. \p \v 19 Simiri ena mase be sibona ena kara dika dainai, Lohiabada ena vairanai ia kara dika, bona Ieroboama ena dala hegeregerena ia raka. Badina be kara dika ia karaia, bona unai dika dekena amo ia ese Israela taudia be kara dika lalonai ia hakaudia. \p \v 20 Simiri ena kara orena, bona ia ese Elaha hadikaia totona ia laloa karaia, edia sivarai be Israela Ena King Edia Sivarai Buka ena lalonai idia torea vadaeni. \s1 King Omeri, Israela ena king \p \v 21 Vadaeni Israela taudia idia laloa tamona lasi, idia kahana idia ura Tibini Ginata be edia king, ma idia kahana idia ura Omeri be edia king. \v 22 To Omeri idia ura henia taudia be idia goada lao, bona idia ese Tibini idia ura henia taudia idia halusia. Tibini ia mase, bona Omeri be king dagi ia abia. \p \v 23 Asa, Iuda ena king, ena lohia lagani namba 31 lalonai, Omeri ese Israela ia lohia karaia hamatamaia, bona iena king lagani be 12. Lagani 6 lalonai ia be Tirisa dekenai ia noho. \v 24 Vadaeni ia ese Samaria ena ororo be tau ta ladana Siema dekena amo ia hoia, ena davana be siliva moni ibounai 6000. Omeri ese unai ororo ena latanai hanua ta ia haginia, bona magu goadana ia haginia hagegea. Hanua ena ladana ia atoa Samaria, ororo ena biaguna gunana Siema ena ladana hegeregerena. \p \v 25 To Omeri be Lohiabada ena vairanai ia kara dika, bona iena dika ese king gunadia ibounai edia dika idia hanaia. \v 26 Ia ese Ieroboama ena kara bamona ia karaia. Bona iena kara dika dekena amo Omeri ese Israela taudia kara dika lalonai, bona kaivakuku tomadiho henia kara dekenai ia hakaudia. Unai kara dainai Lohiabada, Israela ena Dirava ena badu ia toreisi idia dekenai. \p \v 27 Omeri ena kara orena, bona iena goada karadia edia sivarai be Israela Ena King Edia Sivarai Buka ena lalonai idia torea vadaeni. \v 28 Vadaeni Omeri ia mase, bona Samaria dekenai idia guria. Iena natuna tau Ahaba ese king dagi ia abia, Omeri ena gabu dekenai. \s1 Israela taudia edia king Ahaba \p \v 29 Asa, Iuda taudia ese king dagi ia dogoatao lagani 38 ena lalonai Ahaba, Omeri ena natuna ese Israela ia gunalaia hamatamaia. Ahaba Omeri ese lagani 22 Israela ia gunalaia, Samaria dekenai. \v 30 Ahaba Omeri be Lohiabada ena vairana dekenai kara dika ia karaia, king gunadia edia dika be ia ese ia hanaia momokani. \v 31 Ia be ia laloa Ieroboama Nebata ena kara dika daladia do ia raka be gau maragimaragi sibona. Unai dainai ia ese Iesebele, Etebala, Sidono ena king ena natuna hahine ia adavaia. Bona Ahaba danu ia lao, ia ese Bala dirava ia tomadiho henia. \v 32 Ahaba ese Bala ena dubu ta Samaria dekenai ia haginia, dubu lalonai danu be boubou patana ta ia haginia. \v 33 Ahaba ese danu hahine dirava Asera ena laulau ta ia haginia. Ahaba ese Lohiabada, Israela ena Dirava ia habadua momokani, Israela edia king edia dika ibounai ia ese ia hanaia. \p \v 34 Ahaba ena nega lalonai Hiele, Betele tauna ese Ieriko hanua ia haginia lou. Ieriko ena badina nadidia ia haginia neganai, Hiele ena natuna vara guna Abirama be ia mase. Ieriko ena ikoukou ia haginia neganai, Segubu, Hiele ena natuna, dokona ia vara merona, ia mase. Abirama bona Segubu edia mase be Lohiabada ese ia gwauraia guna, Iosua Nunu ena uduna dekena amo. \c 17 \s1 Elia peroveta tauna, bona medu ia diho lasi nega daudau ena sivarai \p \v 1 Elia, Tisebe tauna, be peroveta tauna ta, Gileada dekenai ia noho, bona ia ese Ahaba dekenai ia hereva, ia gwau, “Lohiabada, Israela ena Mauri Diravana ena ladana dekenai, lau ese oi lau hamaoroa inai, paripari bona medu be do ia diho lasi, lagani rua o toi, ela bona ma lau hereva. Lau ese Lohiabada ena hesiai gaukara lau karaia noho.” \p \v 2 Gabeai Lohiabada ese Elia ia hamaoroa, ia gwau, \v 3 “Inai gabu do oi rakatania, dina daekau kahana dekenai do oi lao, sinavai maragina ladana Keriti dekenai oi lao. Unuseni do oi hunia, Ioridane Sinavai ena dina ia daekau kahanai. \v 4 Sinavai ena ranu do oi inua, bona manu ladana galo lau hadibaia vadaeni, idia ese oi do idia ubua, unai gabu dekenai.” \p \v 5 Elia ese Lohiabada ena oda ia kamonai, sinavai maragina Keriti ena badinai ia noho. \v 6 Sinavai maragi ena ranu ia inua, bona dabai bona adorahi neganai, galo manudia ese paraoa bona vamu idia mailaia. \p \v 7 Nega sisina ia lao murinai, sinavai maragina ia kaukau, badina be medu ia diho lasi unai tano dekenai. \p \v 8 Vadaeni Lohiabada ena hereva be Elia dekenai ia ginidae, Lohiabada ese ia gwau, \v 9 “Oi toreisi, Sarepata, Sidono kahana hanua ta dekenai oi lao, unuseni do oi noho. Lau ese vabu ta lau oda henia, ia ese oi do ia ubua.” \v 10 Vadaeni Elia ia toreisi, Sarepata dekenai ia lao, hanua ikoukou ena badinai ia ginidae. Unuseni ia ese vabu ta ia itaia, lahi karaia totona au ia haboua noho. Vadaeni Elia ese vabu dekenai ia boiboi, ia gwau, “Ranu sisina mani oi mailaia, lau inua.” \v 11 Vabu ese ia mailaia gwauraia neganai, Elia be ma ia boiboi, ia gwau, “Aniani sisina danu lau dekenai oi mailaia.” \p \v 12 Vabu ese ia haere, ia gwau, “Mauri Lohiabada, oiemu Dirava ena ladana dekenai oi lau hamaoroa momokani, lau be beredi ta lasi, paraoa sisina sibona, mereki dekenai, bona olive dehoro sisina kapusi lalonai. Harihari lau be lahi totona au lau haboua noho, lau lao, aniani do lau nadua. Vadaeni lau bona egu natuna ai ania murinai, ai be do ai mase.” \p \v 13 Elia ese vabu ia hamaoroa, ia gwau, “Oi laloa lasi, oi lao, beredi maragina ta oiemu paraoa bona olive dehoro dekena amo do oi gabua, lau dekenai do oi mailaia. Unai murinai, oi bona oiemu natuna ena do oi gabua. \v 14 Badina be Lohiabada, Israela ena Dirava, be inai bamona ia hereva, ia gwau, ‘Paraoa, mereki dekenai ia noho gauna be do ia ore lasi, bona olive dehoro, kapusi dekenai ia noho gauna danu be do ia ore lasi, ela bona Lohiabada ese medu be tanobada dekenai do ia hadihoa dinana dekenai.’ ” \p \v 15 Vabu be ia lao, Elia ena hereva hegeregere ia karaia. \v 16 Vadaeni Lohiabada ese Elia dekena amo ia gwauhamata hegeregere, unai paraoa be mereki dekenai ia ore lasi, bona unai olive dehoro be kapusi dekenai ia ore lasi. \p \v 17 Nega sisina ia lao murinai, unai vabu ena natuna mero be ia gorere. Iena gorere be ia bada lao, ela bona ia hahodi lasi, ia mase vadaeni. \v 18 Vabu ese Elia ia hamaoroa, ia gwau, “Dirava ena tau e, lau dekenai dahaka oi karaia? Lauegu kara dika oi hedinaraia lou Dirava dekenai, bona egu mero ena mase havaraia totona oi mai, a?” \p \v 19 Elia ese vabu ia hamaoroa, ia gwau, “Oiemu natuna lau dekenai do oi mailaia.” Vabu ena imana dekena amo Elia ese mero ia abia, ia rosia, ia abia lao ataiai daiutu ta dekenai, iena noho gabuna, bona mero be mahuta patana dekenai ia hahekurea. \v 20 Unai neganai Elia ese mai boiboi bada danu ia guriguri, ia gwau, “Lohiabada, lauegu Dirava e, oi ese inai vabu, ia dekenai lau noho hahine, dekenai dika oi havaraia vadaeni, iena natuna oi hamasea, a?” \v 21 Vadaeni Elia ese nega toi mero ena latanai ia hekure diho, bona Lohiabada dekenai ia tai henia, ia gwau, “Lohiabada, lauegu Dirava e, inai mero do oi hamauria lou!” \p \v 22 Lohiabada ese Elia ena guriguri ia kamonai henia. Mero ese ia hahodi lou, mauri ia davaria lou. \v 23 Elia ese mero ia abia, ataiai daiutu dekena amo ia hakaua diho, sinana dekenai ia henia, ia gwau, “Oi itaia, oiemu natuna be ia mauri noho.” \p \v 24 Hahine ese Elia ia hamaoroa, ia gwau, “Harihari lau diba oi be Dirava ena tau momokani, bona Lohiabada ese iena hereva oiemu uduna dekena amo ia gwauraia momokani!” \c 18 \s1 Elia bona Bala dirava ena peroveta taudia \p \v 1 Dina momo idia lao murinai, unai medu ia diho lasi negana ena lagani ihatoina lalonai, Lohiabada ese Elia ia hamaoroa, ia gwau, “Oi lao, king Ahaba dekenai do oi hedinaraia, vadaeni medu be tano dekenai do lau hadihoa.” \v 2 Unai dainai Elia ia toreisi, ia lao, Ahaba dekenai do ia hedinarai totona. \p Unai neganai medu lasi ena dika be bada herea Samaria dekenai. \v 3 Unai dainai Ahaba ese Obadaia ia boiria. Obadaia ese king ena ruma hesiai taudia ia gunalaia. Obadaia danu be Lohiabada ia tomadiho henia tauna ta. \v 4 Bona Iesebele ese Lohiabada ena peroveta taudia ia alaia murinai, Obadaia ese peroveta taudia 100 ia abia, nadi matuna lalonai idia ia hunia. Orea rua dekenai ia hunidia, orea ta 50, bona orea ta 50. Bona Obadaia ese aniani bona ranu ia henia idia dekenai. \p \v 5 Ahaba ese Obadaia dekenai ia hereva, ia gwau, “Tano do oi raka hanaia, ranu gabudia ibounai, bona koura ibounai do oi itaia, sedira rei sisina do ita davaria, vadaeni hosi bona doniki do ita ubua, do idia mauri noho. Unai neganai, iseda ubua gaudia ibounai do ita hamasea lasi.” \v 6 Unai dainai idia ruaosi idia laloa tamona edena tano do idia tahua, vadaeni idia raka lao, ta kahana ta, ta kahana ta. \p \v 7 Obadaia be dala dekenai ia raka neganai, Elia ese ia davaria. Vadaeni Obadaia be ia diba Elia, bona ia tui diho tano dekenai, ia gwau, “Elia e, unai be oi, a?” \p \v 8 Elia ese ia haere, ia gwau, “Lau inai. Oi lao, oiemu biaguna do oi hamaoroa, oi gwau, ‘Elia be iniseni ia ginidae vadaeni.’ ” \p \v 9 Obadaia ia gwau, “Lauegu dika be dahaka, vadaeni oi ura king Ahaba ese lau do ia alaia mase? \v 10 Lohiabada, mauri ena Dirava ena ladana dekenai lau hereva momokani inai, Ahaba ese tanobada bona basileia ibounai dekenai oi ia tahua noho. Bona bema idia gwau, ‘Elia be iniseni ia noho lasi,’ neganai Ahaba ese idia dekena amo gwauhamata metaudia ia abia, idia gwau, ‘Elia be ai davaria lasi momokani.’ \v 11 To harihari, oi be oi gwau, ‘Oi lao, oiemu biaguna oi hamaoroa, oi gwau: Elia be iniseni ia noho.’ \v 12 To lau diba lasi edena gabu dekenai Lohiabada ena Lauma ese oi do ia abia lao. Vadaeni bema lau ese Ahaba lau hamaoroa, ‘Elia be iniseni,’ to bema oi ia davaria lasi neganai, ia ese lau do ia alaia mase. Oi diba lau be Lohiabada lau tomadiho henia noho, lauegu mero neganai ia mai bona harihari. \v 13 Sedira oi kamonai lasi, a, Iesebele ese Lohiabada ena peroveta taudia ia alaia neganai, lau ese peroveta taudia 100 be nadi matuna dekenai lau hunidia. Orea rua dekenai idia lau hunia, aniani bona ranu danu idia dekenai lau henia. \v 14 To harihari oi ese lau oi oda, king do lau hamaoroa, oi be iniseni oi noho? Ahaba ese lau do ia alaia mase!” \p \v 15 Elia ia haere, ia gwau, “Siahu ibounai Lohiabada ena ladana dekenai, lau gwauhamata inai, hari dina lau be king Ahaba dekenai do lau hedinaraia.” \p \v 16 Unai dainai Obadaia ese king Ahaba dekenai ia lao, ia hamaoroa. Vadaeni Ahaba be ia lao, Elia do ia davaria totona. \p \v 17 Ahaba ese Elia ia itaia neganai, ia gwau, “Elia e, oi mai inai, a? Oi ese Israela oi hadikaia noho, oi be dika herea!” \p \v 18 Elia ese ia haere, ia gwau, “Lau ese Israela lau hadikaia lasi, to oi ese oi hadikaia noho, oi bona oiemu tamana. Oi ese Lohiabada ena oda oi kamonai henia lasi, bona Bala dirava koikoi dekenai oi tomadiho noho. \v 19 Unai dainai harihari oi ese hereva do oi siaia, Israela taudia ibounai lau dekenai do oi haboua, Karamele Ororo dekenai. Bona Bala ena peroveta taudia 450, bona Asera ena peroveta taudia 400, Iesebele ese edia aniani ia henidia taudia danu do oi mailaia.” \p \v 20 Unai dainai, king Ahaba ese Israela taudia ibounai ia haboua, peroveta taudia danu ia haboua, Karamele Ororo dekenai. \v 21 Vadaeni Elia ese taunimanima ibounai edia vairanai ia gini, ia gwau, “Laloa rua ena dala dekenai do umui noho, ela bona edena negai? Bema Lohiabada be Dirava, ia dekenai do umui tomadiho, to bema Bala be Dirava, ia dekenai do umui tomadiho.” To taunimanima ese hereva ta idia haere henia lasi. \p \v 22 Vadaeni Elia ese Bala ena peroveta taudia ia hamaoroa, ia gwau, “Lau be Lohiabada ena peroveta tauna, lau sibona lau noho, to Bala ena peroveta taudia be 450. \v 23 Boromakau tau rua do umui mailaia. Idia ta do umui abia, alaia, utua maragimaragi, bona au rakuraku latanai do umui atoa, to lahi do umui karaia lasi. Vadaeni lau ese boromakau iharuana do lau abia hegaegae, au rakuraku latanai do lau atoa, bona lahi do lau karaia lasi. \v 24 Unai neganai Bala ena peroveta taudia ese edia dirava do idia noia, bona lau ese Lohiabada do lau noia, bona edena dirava ese lahi dekena amo do ia haere, ia be Dirava.” \p Taunimanima ibounai be mai boiboi danu idia haere, idia gwau, “Oiemu hereva be namo.” \p \v 25 Vadaeni Elia ese Bala ena peroveta taudia ia hamaoroa, ia gwau, “Umui be momo herea dainai boubou umui karaia guna, boromakau ta do umui abia, bona do umui abia hegaegae. Umui emui dirava dekenai do umui guriguri, to au rakuraku do umui gabua lasi.” \p \v 26 Vadaeni taunimanima ese boromakau tau ta Bala peroveta taudia dekenai idia henia. Idia abia hegaegae, bona Bala dirava dekenai idia guriguri mai boiboi danu ela bona dina tubua. Idia gwau, “Bala e, ai dekenai do oi haere.” Idia be edia boubou patana dekenai idia mavaru hagegea noho. \p \v 27 Dina tubua dekenai Elia ese idia dekenai ia hevaseha, ia gwau, “Do umui boiboi bada, badina ia be dirava ta. To sedira ia be ia nihi noho, o sedira ia mei noho, o sedira ia loaloa noho. O sedira ia mahuta noho, do umui hanogaia.” \v 28 Vadaeni idia ese edia boiboi idia habadaia, bona edia kara hegeregerena, sibodia edia kopina idia gwadaia bona utua, ela bona edia rarana ia diho lao bada. \v 29 Dina tubua murinai edia dirava dekenai idia noinoi, mai boiboi bada herea, ela bona adorahi boubou negana, to haere ta be lasi, bona regerege ta idia kamonaia lasi. \p \v 30 Vadaeni Elia ese taunimanima ibounai dekenai ia hereva, ia gwau, “Lau dekenai do umui raka kahirakahira.” Ia dekenai idia raka lao. Ia ese Lohiabada ena boubou patana, idia hadikaia vadaeni gauna, ia hanamoa. \v 31 Elia ese nadi 12 ia abia, Iakobo ena natuna edia iduhu hegeregere. Unai iduhu dekenai Lohiabada ia herevalaia guna, Iakobo ia hamaoroa, ia gwau, “Oiemu ladana be Israela.” \v 32 Unai nadi 12 dekena amo Elia ese boubou patana ia haginia lou, Lohiabada ena ladana dekenai. Vadaeni dadaira be ia geia, inai dadaira ese boubou patana ia hagegea. Dadaira ena dobu be hegeregere ranu ena bada 14 lita ese do ia hahonua diba. \v 33 Au rakuraku be boubou patana ena latanai, bona boromakau ia utua maragimaragi, au latanai ia atoa. Vadaeni idia dekenai ia hereva, ia gwau, “Daramu 4 be ranu dekenai do umui hahonua, boubou ena latanai do umui bubua, bona au rakuraku ena latanai danu.” Unai bamona idia karaia. \p \v 34 Elia ma ia hereva, ia gwau, “Daramu do umui hahonua, bona bubua lou.” Vadaeni idia karaia lou. \p Elia ma ia oda lou, ia gwau, “Nega ihatoina do umui karaia lou.” Vadaeni daramu idia hahonua lou, bona nega ihatoina boubou ena latanai ranu idia bubua. \v 35 Ranu ese boubou patana ia heau hagegea, bona dadaira be ranu dekenai ia honu momokani. \p \v 36 Adorahi boubou henia negana ia ginidae neganai, peroveta tauna Elia be boubou patana badinai ia gini, ia guriguri, ia gwau, “Lohiabada e, Aberahamo bona Isako bona Iakobo edia Dirava e, hari dina do oi hedinaraia momokani oi be Israela ena Dirava, bona lau, oiemu hesiai tauna, ese inai kara oiemu oda dekenai lau karaia noho. \v 37 Lohiabada e, lau dekenai do oi haere, mani oi haere, vadaeni inai bese taudia do idia diba, oi Lohiabada sibona be Dirava momokani. Bona oi ese idia edia lalona do oi hagiroa lou oi dekenai.” \p \v 38 Vadaeni Lohiabada ese lahi ia siaia diho, unai boubou gauna ia gabua ore, bona au, bona nadi, bona dadaira ena tano danu, ranu ibounai danu be ia kaukau momokani. \p \v 39 Taunimanima ibounai ese idia itaia, vadaeni tano dekenai idia moru diho, idia gwau, “Lohiabada, ia be Dirava, Lohiabada, ia be Dirava.” \p \v 40 Vadaeni Elia ia oda henidia, ia gwau, “Bala peroveta taudia do umui dogoatao, ta do ia heau mauri lasi.” Idia ibounai idia dogoatao, vadaeni Elia ese idia ia hakaua lao, sinavai maragi ladana Kisona dekenai. Unuseni Elia ese ia aladia mase. \s1 Medu lasi negana ia ore \p \v 41 Vadaeni Elia ese Ahaba ia hamaoroa, ia gwau, “Oi lao, oi aniani, oi inua danu, badina lau kamonai, medu ia mai noho.” \v 42 Unai dainai Ahaba ia lao, do ia aniani totona. Unai neganai Elia be Karamele Ororo ena ataiai ia daekau lao. Unuseni ia tui diho tano dekenai, bona iena kwarana be iena tuina edia huanai ia atoa. \p \v 43 Elia ese iena hesiai tauna ia hamaoroa, ia gwau, “Oi lao, davara kahanai do oi itaia noho.” \p Ia lao, iena matana ia negea, vadaeni ia giroa, ia gwau, “Gau ta lau itaia lasi.” \p Elia ese nega 7 iena hesiai tauna ia hamaoroa do ia giroa lou, davara kahana do ia itaia totona. \p \v 44 Nega namba 7 hesiai tauna ia giroa mai, ia gwau, “Ori maragina ta lau itaia, iena bada be tau ta ena imana bamona, davara dekena amo ia daekau noho.” \p Vadaeni Elia ese ia hamaoroa, ia gwau, “Oi lao, Ahaba do oi hamaoroa, iena kariota dekenai do ia guia, iena ruma dekenai do ia lao, medu ese do ia koua garina.” \p \v 45 Nega sisina ia lao, vadaeni guba be ori koremakorema ese ia koua, lai danu ia toa matamaia, bona medu bada ia diho hamatamaia. Ahaba be kariota dekenai ia guia, Ieserele dekenai ia heau gwauraia. \v 46 Vadaeni Lohiabada ena siahu be Elia dekenai ia vareai. Iena rami ia kwatua, bona aena dekenai Ahaba ena vairana dekenai ia heau, ela bona Ieserele hanua ena raka vareai gabuna. \c 19 \s1 Elia be Sinai Ororo dekenai ia lao \p \v 1 Ahaba ese Elia ena kara ibounai iena adavana Iesebele dekenai ia hamaoroa, bona Elia ese Bala peroveta taudia ibounai ia alaia mase sivarai danu. \v 2 Vadaeni Iesebele ese hesiai tauna dekena amo hereva be Elia dekenai ia siaia, ia gwau, “Kerukeru, nega inai bamona dekenai, lau ese oi do lau alaia mase, oi ese unai peroveta taudia oi alaia mase dainai. Bema inai bamona lau karaia lasi, Dirava ese lau do ia alaia be namo!” \p \v 3 Elia be ia gari bada. Ia toreisi, iena mauri totona ia heau. Ia bona iena hesiai tauna be Bere Sieba, Iuda tano dekenai idia lao. \p Unuseni Elia ese iena hesiai tauna ia rakatania. \v 4 Elia be sibona taunimanima idia noho lasi tano dekenai ia raka lao, ela bona dina ta ia ore. Vadaeni au ta henunai ia helai diho, bona ia noinoi do ia mase. Lohiabada dekenai ia guriguri, ia gwau, “Mani lauegu mauri do oi hadokoa, lau mase namo!” \p \v 5 Vadaeni unai au henunai ia hekure diho, ia mahuta. Unai neganai aneru ta ese ia dogoatao, ia gwau, “Oi noga, oi aniani.” \p \v 6 Elia ese ia giroa, ia itaia, beredi ta be iena kwarana badibadinai ia noho. Ia be nadi siahu dekenai idia gabua gauna. Ranu danu daramu dekenai ia noho. Elia ia aniani, ranu ia inua, vadaeni ia hekure lou. \p \v 7 Lohiabada ena aneru be ia giroa mai nega iharuana, ia ese Elia ia hanogaia lou, ia gwau, “Oi toreisi, oi aniani. Oiemu laolao be ia bada herea oi dekenai garina.” \v 8 Vadaeni Elia be ia toreisi, ia aniani, bona ranu ia inua, bona unai aniani ena goada dekena amo, dina 40 bona hanuaboi 40 ia raka, ela bona Sinai Ororo, Dirava ena gabu helagana dekenai ia ginidae. \v 9 Unuseni nadi matuna dekenai ia vareai, bona hanuaboi lalonai unuseni ia mahuta. \p Lohiabada ese Elia dekenai ma ia hereva lou, ia gwau, “Elia e, dahaka oi karaia noho iniseni?” \p \v 10 Elia ia haere ia gwau, “Lohiabada, Siahu Ibounai Dirava e, lau ese nega ibounai oi sibona oiemu hesiai gaukara lau karaia vadaeni. To Israela taudia ese oiemu taravatu idia utua vadaeni, oiemu boubou patadia idia veria diho, oiemu peroveta taudia be idia ese idia alaia mase vadaeni. Lau sibona lau mauri noho, bona lau danu idia tahua noho, lau do idia alaia mase totona.” \p \v 11 Lohiabada ia gwau, “Oi raka lao, ororo ena ataiai do oi gini, lauegu vairana dekenai, badina lau Lohiabada be do lau raka hanaia gwauraia.” \p Vadaeni lai bada herea, mai goada danu ese ororo ia makohia, bona nadi danu ia hamakohia, Lohiabada ena vairanai. To Lohiabada be unai lai lalonai ia noho lasi. Lai ia doko murinai, tano ia marere bada. To Lohiabada be unai tano marere lalonai ia noho lasi. \v 12 Unai tano marere murinai lahi ia vara, to Lohiabada be lahi lalonai ia noho lasi. \p Bona lahi murinai, be gado maragina, hereva manoka sibona. \p \v 13 Elia ese unai hereva ia kamonai, vadaeni iena vairana be iena dabua dekenai ia koua. \p Vadaeni Elia be nadi matuna dekena amo ia raka mai, nadi matuna ena iduara dekenai ia gini. Vadaeni gado ta ese Elia ia hamaoroa, ia gwau, “Elia e, dahaka oi karaia noho iniseni?” \p \v 14 Elia ia haere, ia gwau, “Lohiabada, Siahu Ibounai Dirava e, lau ese nega ibounai oi sibona oiemu hesiai gaukara lau karaia vadaeni. To Israela taudia ese oiemu Taravatu idia utua vadaeni, oiemu boubou patadia idia veria diho, oiemu peroveta taudia be idia ese idia alaia mase vadaeni. Lau sibona lau mauri noho, bona lau danu idia tahua noho, lau do idia alaia mase totona.” \p \v 15 Lohiabada ese Elia ia hamaoroa, ia gwau, “Oi lao, oiemu dala dekenai do oi giroa lou, ela bona Damaseko ena taunimanima lasi tano dekenai. Unuseni oi ginidae neganai, Hasaele do oi davaria, bona iena kwarana dekenai olive dehoro do oi bubua, Suria ena king do oi halaoa. \v 16 Bona Iehu Nimisi danu do oi davaria, iena kwarana dekenai olive dehoro do oi bubua, Israela ena king do oi halaoa. Bona Elisaia Sapata, Abele Mehola hanua tauna ena kwarana dekenai danu unai dehoro do oi bubua, peroveta tauna do ia lao, oiemu dagi, bona oiemu gabuna do ia abia. \v 17 Vadaeni Hasaele ena tuari kaia dekena amo do ia heau mauri gwauraia tauna, be Iehu ese do ia alaia mase. Bona Iehu ena tuari kaia dekena amo do ia heau mauri gwauraia tauna, be Elisaia ese do ia alaia mase. \v 18 To taunimanima 7000 be lau ese do lau hamauria Israela dekenai. Unai taudia ese lau dekenai idia abidadama noho, bona Bala dekenai idia tomadiho lasi, bona iena laulau idia kisi henia lasi.” \s1 Elia ese Elisaia ia boiria \p \v 19 Vadaeni Elia be unai gabu ia rakatania, ia lao, Elisaia Sapata ia davaria. Elisaia ese tano ia makohia noho, boromakau tau 24 be rua rua dekena amo iena vairana dekenai idia raka noho, bona ia be murina gaudia ruaosi edia badinai ia raka noho. Elia ese iena kouti ia kokia, Elisaia ena latanai ia atoa. \v 20 Vadaeni Elisaia ese iena boromakau ia rakatania, Elia ena murinai ia heau lao, ia gwau, “Mani emu kara lauegu tamana bona sinana do lau kisi henia, vadaeni oiemu murinai do lau raka.” \p Elia ia haere, ia gwau, “Namo, oi giroa lou, lau ese oi do lau koua lasi.” \p \v 21 Vadaeni Elisaia ese iena boromakau dekenai ia lao, ia aladia mase, bona edia maduna audia dekena amo lahi ia karaia, vadaeni unai boromakau edia vamu ibounai ia nadua. Vamu be taunimanima dekenai ia henia, idia ania. Unai murinai Elisaia be ia toreisi, Elia ena murinai ia raka, iena durua tauna do ia lao totona. \c 20 \s1 Ahaba ese Suria taudia ia halusia \p \v 1 Benehadada, Suria ena king ese iena tuari taudia ibounai ia haboua, bona king ma 32 mai edia tuari taudia danu ese ia idia durua. Vadaeni, mai edia hosi bona kariota danu idia lao, Samaria hanua idia koua hagegea, bona idia tuari henia. \v 2 Bona Benehadada ese hereva gwauraia taudia ia siaia, hanua lalonai idia lao, Ahaba, Israela ena king dekenai. Idia gwau, “Benehadada be inai bamona ia gwau: \v 3 Oiemu siliva bona oiemu golo be lauegu, oiemu hahine namodia, bona oiemu natuna namodia danu be lauegu.” \p \v 4 Vadaeni Israela ena king ese ia haere, ia gwau, “King e, egu lohia, oiemu hereva be momokani, lau bona lau ese lau biagua gaudia ibounai be oiemu.” \p \v 5 Gabeai unai hereva gwauraia taudia idia lou mai, idia gwau, “Benehadada be inai bamona ia hereva, ia gwau, ‘Guna lau hereva siaia, oiemu siliva bona golo be lau dekenai do oi siaia, oiemu hahine bona oiemu natuna danu lau dekenai do oi henia. \v 6 To hari lau gwau, kerukeru, inai bamona negana, egu hesiai taudia do lau siaia, oiemu ruma, bona oiemu hesiai taudia edia ruma lalonai gau do idia tahua, bona idia ura gaudia ibounai be do idia abia lao.’ ” \p \v 7 King Ahaba ese Israela ena lohia ia boiria hebou, ia gwau, “Umui itaia, Benehadada ia ura ita do ia hadikaia momokani. Ia ese hereva ia siaia guna, ia ura egu hahine bona natuna ibounai, bona iena ura lau abia dae.” \p \v 8 Israela lohia taudia bona taunimanima ibounai ese Ahaba idia hamaoroa, idia gwau, “Benehadada ena hereva do oi laloa lasi, bona ia dekenai do oi gwau maoro lasi.” \p \v 9 Vadaeni, Ahaba ese Benehadada ena hereva gwauraia taudia ia hamaoroa, ia gwau, “Egu king bona egu lohia do umui hamaoroa, lau ese iena oda gunana be do lau karaia, to iena oda iharuana be do lau karaia diba lasi.” \p Hereva gwauraia taudia idia raka siri, Benehadada dekenai unai hereva idia hamaoroa. \p \v 10 Vadaeni Benehadada ese iena hereva gwauraia taudia Ahaba dekenai ma ia siaidia lou, bona idia dekena amo ia gwau: “Lau ese tuari taudia momo herea do lau mailaia, bona ai ese Samaria do ai hadikaia ore, bona kahu sibona do ia noho. Bema inai bamona lau karaia lasi, egu dirava ese lau do idia alaia mase namo!” \p \v 11 King Ahaba ia haere, ia gwau, “King Benehadada do umui hamaoroa, tuari tauna korikori be ia do tuari lasi neganai do ia hekokoroku lasi, to tuari murinai sibona.” \v 12 Benehadada bona iena durua king taudia be edia palai ruma lalonai uaina idia inua noho neganai unai hereva gwauraia taudia be Ahaba dekena amo idia mai. Vadaeni Benehadada ese iena tuari taudia ia oda henia, edia tuari gabudia dekenai do idia gini, Samaria do idia tuari henia totona. \s1 Ahaba ese Benehadada ia halusia \p \v 13 Unai neganai, peroveta tauna ta ese Ahaba, Israela ena king, dekenai ia lao, ia hamaoroa, “Lohiabada ia gwau, ‘Unai tuari taudia momo herea dekenai do oi gari lasi. Oi kamonai, hari dina lau ese idia dekena amo oi dekenai kwalimu do lau henia, bona do oi diba, lau sibona be Lohiabada.’ ” \p \v 14 Ahaba ese peroveta tauna ia nanadaia, ia gwau, “Daika ese tuari do idia gunalaia?” \p Peroveta tauna ia haere, ia gwau, “Lohiabada ia gwau, provins edia tuari biagudia mai edia tuari taudia, uhau taudia, ese do idia karaia.” \p Ahaba ese ma ia nanadaia, ia gwau, “Daika ese tuari do ia hamatamaia?” \p Peroveta tauna ia haere, ia gwau, “Oi ese.” \p \v 15 Vadaeni Ahaba ese provins edia tuari biagudia edia tuari taudia, uhau taudia ia haboua, idia be ibounai 232. Unai murinai Israela tuari taudia ibounai ia haboua, idia be 7000. \p \v 16 Dina tubua neganai, Ahaba ena tuari taudia idia toreisi, tuari dekenai idia raka lao. Unai neganai Benehadada bona iena durua lohia taudia 32 be edia palai ruma dekenai uaina idia inua noho, idia kekero lao noho. \v 17 Provins edia uhau tuari taudia idia raka guna. Benehadada ena hasinadoa taudia ese Benehadada idia hamaoroa, “Taunimanima be Samaria dekena amo idia mai noho.” \p \v 18 Benehadada ia gwau, “Bema maino totona idia mai, do umui abidia mauri, o bema tuari totona idia mai danu do umui abidia mauri.” \p \v 19 Uhau tuari taudia ese tuari orea idia gunalaia, Israela tuari taudia be idia edia murinai idia raka. \v 20 Vadaeni Israela taudia ta ta ibounai ese Suria tauna ta ia alaia mase. Suria taudia idia heau, bona Israela taudia ese idia lulua lao. To Benehadada, Suria ena king, be hosi dekenai ia heau, hosi guia tuari taudia haida danu. \p \v 21 King Ahaba be tuari gabuna dekenai ia lao, hosi bona kariota ia abia. Ia ese Suria taudia ia alaia mase, ala-ala be bada herea. \p \v 22 Vadaeni peroveta tauna ese king Ahaba dekenai ia lao, ia hamaoroa, ia gwau, “Oiemu tuari orea do oi hagoadaia, bona palani namodia do oi karaia, badina be keru negana do ia ore neganai, Suria ena king ese oi dekenai do ia tuari henia lou.” \s1 Suria taudia ese Israela idia tuari henia lou \p \v 23 King Benehadada ena hesiai taudia ese king idia hamaoroa, idia gwau, “Israela taudia edia dirava be ororo dekenai noho diravadia, bona unai dainai idia ese ita idia halusia. To bema tano palaka dekenai ita tuari henidia neganai, ita ese idia do ita halusia momokani. \v 24 Inai bamona do oi karaia: Unai king 32 edia dagi do oi kokia, ta ta ena orea, ena orea dekena amo, bona edia gabudia dekenai tuari biagudia do oi atoa. \v 25 Unai neganai tuari orea ta ma do oi haboua, ia boio vadaeni orea ena bada hegeregerena, hosi bona kariota danu edia momo gunana hegeregerena do oi haboua. Ita ese tano palaka dekenai Israela taudia do ita tuari henia, bona idia do ita halusia momokani.” \p King Benehadada ese edia hereva ia kamonai henia, bona unai bamona ia karaia. \p \v 26 Keru negana ia ore neganai, Benehadada ese Suria taudia ia haboua, bona idia be Apeka dekenai idia lao, Israela taudia do idia tuari henia totona. \p \v 27 Israela taudia danu be edia tuari biagudia ese idia haboua, aniani bona tuari gaudia idia abia, vadaeni idia raka lao, bona orea rua dekenai Suria taudia edia vairana dekenai idia kamepa. Suria taudia be momo herea, idia ese tano idia hahonua. To Israela taudia be momo lasi, edia toana be nanigosi orea maragidia rua bamona. \p \v 28 Peroveta tauna ta be king Ahaba dekenai ia lao, ia gwau, “Lohiabada ese inai bamona ia hereva: Suria taudia idia gwau, ‘Lohiabada be ororo ena dirava, to ia be tano palaka ena dirava lasi,’ unai hereva dainai lau ese inai Suria tuari orea dekena amo oi dekenai kwalimu do lau henia, vadaeni do umui diba lau be Lohiabada.” \p \v 29 Dina 7 lalonai Suria taudia bona Israela taudia be edia kamepa dekenai idia noho, bona idia ta ta dekenai idia itaia noho. Vadaeni dina namba 7 dekenai tuari idia hamatamaia. Israela taudia ese unai dina tamona lalonai Suria taudia 100,000 idia alaia mase. \v 30 Suria taudia, do mauri taudia, be Apeka hanua dekenai idia heau vareai, to unuseni hanua ena magu be idia ibounai 27,000 edia latanai ia moru. \p Benehadada ese danu Apeka hanua dekenai ia heau vareai, bona ruma ta ena lalona momokani daiutuna ta lalonai ia hunia. \p \v 31 Iena hesiai taudia ese Benehadada idia hamaoroa, idia gwau, “Ai kamonai vadaeni, Israela ena king taudia be mai edia bogahisihisi. Mani emu kara ai ese puse dabua do ai karaia, bona aiemai kwarana dekenai varo do ai atoa, do ai raka lao, Israela ena king dekenai do ai lao, bona sedira Ahaba ese oi do ia hamauria.” \v 32 Vadaeni, idia ese puse dabua idia atoa, bona edia kwarana dekenai varo badadia idia atoa, Israela ena king dekenai idia lao, idia gwau, “Oiemu hesiai tauna Benehadada ia gwau, ‘Mani emu kara lau do oi hamauria.’ ” \p Ahaba ese idia ia haere henia, ia gwau, “Benehadada be do mauri noho, a? Namo! Ia be egu tadina!” \p \v 33 Unai Suria hesiai taudia ese inai hereva dekenai idia moale, idia laloa king ena bogahisihisi davaria dalana ia noho. Vadaeni nega tamona idia gwau, “King e, oiemu hereva be maoro, Benehadada be oiemu tadina!” \p Ahaba ese idia ia oda henia, ia gwau, “Umui lao, Benehadada do umui hakaua mai.” Benehadada ia ginidae neganai, Ahaba ese ia hamaoroa, iena kariota dekenai do ia guia, ia badinai do ia gini. \v 34 Vadaeni Benehadada ese Ahaba ia hereva henia, ia gwau, “Egu tamana ese oiemu tamana dekena amo ia abia hanua ibounai be oi dekenai do lau henia lou, bona oiemu hoihoi gabuna danu do oi karaia, Damaseko dekenai, egu tamana ese guna Samaria dekenai ia karaia hegeregerena.” \p Ahaba ese ia haere, ia gwau, “Bema unai kara do oi karaia, lau ese oi do lau ruhaia.” Vadaeni idia ruaosi idia gwauhamata hebou, bona Ahaba ese Benehadada ia ruhaia. \s1 Peroveta tauna ta ese Ahaba ena kerere davana ia gwauraia \p \v 35 Lohiabada ena hereva be peroveta tauna ta dekenai ia mai dainai, unai peroveta tauna ese peroveta tauna ta ma ia hamaoroa, ia gwau, “Oiemu tuari gauna dekena amo lau do oi botaia.” To ia ura lasi ia botaia, ia karaia lasi. \v 36 Unai dainai peroveta tauna ia gwau, “Oi ese Lohiabada ena hereva oi kamonai henia lasi dainai, oi ese lau oi rakatania neganai, maoromaoro laiona ta ese oi do ia alaia mase.” Ia rakatania, vadaeni maoromaoro laiona ta ese ia davaria, ia alaia mase. \p \v 37 Vadaeni unai peroveta tauna ese tau ta ma dekenai ia lao, ia gwau, “Oi ese lau do oi botaia.” Unai tau ese ia botaia auka, bona ia haberoa. \p \v 38 Unai neganai unai peroveta tauna ese iena vairana ia kumia, tau ta do ia diba lasi ia be daika. Bona dala ena isena dekenai ia naria noho, Israela ena king do ia itaia totona. \v 39 King be ia raka mai neganai, unai peroveta tauna ese ia dekenai ia boiboi, ia gwau, “Egu king e, lau ese lau tuari noho neganai, tuari tauna ta ese ia abia mauri Suria tauna lau dekenai ia hakaua mai, ia gwau, ‘Inai tau do oi dogoatao. Bema ia boio neganai, oiemu kerere davana be do oi mase, o siliva moni ibounai 3000 do oi henia.’ \p \v 40 “To lau ese gau haida dekenai lau hekwarahi bada dainai, unai abia mauri tauna ia heau boio.” \p King Ahaba ese ia haere, ia gwau, “Inai be oiemu kerere, bona hari oi sibona oi gwauraia kerere davana do oi henia.” \p \v 41 Vadaeni peroveta tauna ese kumia gauna be iena vairana dekena amo ia kokia haraga, bona maoromaoro Ahaba ese ia itaia, bona ia diba ia be peroveta tauna ta. \p \v 42 Vadaeni peroveta tauna ese Ahaba ia hamaoroa, ia gwau, “Lohiabada ese ia gwauraia inai: ‘Lau ese oi lau oda henia unai tau Benehadada do oi alaia mase, to oi ese iena heau mauri dalana oi karaia, unai dainai oiemu kerere davana, mase, do oi davaria. Bona oiemu tuari taudia ese Benehadada ena tuari taudia edia heau mauri dalana idia koua lasi dainai, lau ese unai oiemu tuari orea do lau hadikaia ore.’ ” \p \v 43 King Ahaba be Samaria dekenai ia giroa lou, mai ena laloa hekwarahi, bona mai ena laloa metau danu. \c 21 \s1 Naboto ena vain uma \p \v 1 Naboto, Ieserele tauna, be mai ena vain uma ta Ieserele dekenai. Inai uma be Ahaba, Samaria ena king, ena ruma badinai. \v 2 Ahaba ese Naboto dekenai ia hereva, ia gwau, “Oiemu vain uma lau dekenai oi henia, ia be lauegu ruma kahirakahira, bona lau ura ava aniani ia dekenai do lau hatubua. Ena davana oi dekenai do lau henia, vain uma namo herea ta, o bema oi ura neganai moni do lau henia.” \p \v 3 To Naboto ese Ahaba dekenai ia haere, ia gwau, “Lohiabada ia ura lasi lauegu tubuna taudia edia tano oi dekenai do lau henia.” \p \v 4 Vadaeni Ahaba be iena ruma dekenai ia giroa lou, mai lalohisihisi, bona mai badu danu, Naboto ena hereva dainai. Ahaba be iena mahuta patana dekenai ia hekure, iena vairana ia hunia, bona ia aniani lasi. \p \v 5 To iena adavana Iesebele be ia dekenai ia lao, ia nanadaia, ia gwau, “Badina dahaka oiemu lalona ia hisihisi, bona oi aniani lasi?” \p \v 6 Ahaba ia haere, ia gwau, “Badina be Naboto, Ieserele tauna dekenai lau hereva, lau gwau, ‘Oiemu vain uma lau dekenai oi henia, moni davana, o bema oi ura neganai, vain uma namo herea momokani oi dekenai do lau henia.’ To Naboto ese lau dekenai ia haere, ia gwau, ‘Lauegu vain uma oi dekenai do lau henia lasi.’ ” \p \v 7 Vadaeni Ahaba dekenai iena adavana Iesebele ese ia hamaoroa, ia gwau, “Oi ese harihari Israela oi gunalaia noho, a? Oi toreisi, oi aniani, oiemu lalona do ia moale, lau ese Naboto ena vain uma oi dekenai do lau henia!” \p \v 8 Unai murinai Iesebele ese revareva haida ia torea Ahaba ena ladana dekenai, bona Ahaba ena maka idia dekenai ia atoa. Revareva be Naboto ena hanua tau badadia bona lohia taudia dekenai ia siaia lao. Idia be Naboto danu idia noho taudia. \v 9 Inai revareva lalonai Iesebele ese inai bamona ia torea, ia gwau: \p “Aniani ania lasi dinana do umui gwauraia, bona Naboto be helai gabuna mai mataurai badana ta do umui henia, taunimanima edia huanai. \v 10 To kara dika herea taudia rua Naboto ena vairana dekenai do umui atoa. Vadaeni idia ruaosi ese Naboto do idia samania, do idia gwau, ‘Oi ese Dirava bona king danu oi hereva dika henia.’ Unai murinai hanua taudia ese Naboto do idia dogoatao, bona hanua murimurinai do idia hodoa mase.” \p \v 11 Vadaeni Naboto ena hanua tau badadia bona lohia taudia ese Iesebele ena oda idia karaia. \v 12 Idia ese aniani ania lasi negana idia gwauraia, bona Naboto be helai gabuna atai dekenai idia atoa, taunimanima edia huanai. \v 13 Unai neganai, kara dika herea tau ruaosi idia raka vareai, Naboto ena vairanai idia helai. Idia ese Naboto idia samania, taunimanima edia vairanai, idia gwau, “Naboto ese Dirava bona king ia hereva dika henia.” \p Unai dainai taunimanima ese Naboto idia dogoatao, hanua ena murimurinai idia abia lao, nadi dekenai idia hodoa mase. \v 14 Vadaeni idia ese Iesebele dekenai hereva idia siaia, idia gwau, “Naboto be nadi dekenai idia hodoa mase vadaeni.” \p \v 15 Iesebele be ia kamonai Naboto ia mase, vadaeni ia ese Ahaba ia hamaoroa, ia gwau, “Naboto be ia mase vadaeni, oi toreisi, Naboto ena vain uma, ia ese oi dekenai ia hoia lasi gauna, do oi abia, oiemu.” \v 16 Maoromaoro Ahaba ia toreisi, Naboto, Ieserele tauna ena vain uma do ia abia gwauraia. \p \v 17 Unai neganai Lohiabada ena hereva be Elia, Tisebe tauna dekenai ia ginidae, ia gwau, \v 18 “Oi toreisi, oi lao, Ahaba, Israela edia king danu do oi hedavari. Ia be Samaria dekenai, Naboto ena vain uma dekenai ia lao vadaeni, do ia abia, iena, gwauraia. \v 19 Ia dekenai do oi hamaoroa, oi gwau, ‘Oi ese Naboto oi alaia mase, a? Bona hari be iena tano oi abia, a? Lohiabada ese inai bamona oi ia hamaoroa, ia gwau: Sisia ese Naboto ena rarana idia demaria gabuna dekenai be oiemu rarana danu do idia demaria.’ ” \p \v 20 Vadaeni Elia ia toreisi, ia lao Ahaba dekenai. Ahaba ese Elia dekenai ia hereva, ia gwau, “Lau dekenai ia dagedage noho tauna ese lau ia davaria vadaeni, a?” \p Elia ese Ahaba ia haere henia, ia gwau, “Io, oi lau davaria vadaeni. Badina be inai: Oi ese mai oiemu lalona ibounai danu Lohiabada ena vairanai oi kara dika bada noho. \v 21 Unai dainai Lohiabada be oi dekenai ia gwau, ‘Oi kamonai, lau ese dika do lau hadihoa oiemu latanai, oi do lau hadikaia momokani. Oiemu famili ena tau ibounai, memero bona tau buruka ibounai danu, be do lau alaia ore momokani. \v 22 Oiemu iduhu be Ieroboama Nebata ena iduhu bona Basa Ahaisa ena iduhu hegeregere do lau halaoa, badina be oi ese lau oi habadua, bona Israela be oi ese oi hakaua kerere dainai.’ \p \v 23 “Bona Iesebele danu lau Lohiabada ese lau herevalaia, lau gwau, ‘Sisia ese Iesebele do idia ania, Ieserele hanua ena magu badinai.’ \p \v 24 “Ahaba ena iduhu tauna ta, bema hanua lalonai ia mase neganai, sisia ese do idia ania. O bema iena iduhu tauna ta be hanua murimurinai ia mase neganai, ataiai manudia ese do idia ania.” \p \v 25 Ahaba ese sibona ia hoia momokani, Lohiabada ena vairanai kara dika do ia karaia totona. Tau ta ese guna unai bamona ia karaia lasi, Ahaba hegeregerena. Ahaba ese unai bamona ia karaia, badina be iena adavana Iesebele ese Ahaba ena lalona ia veria dainai. \v 26 Ahaba ese danu kara dika bada herea ia karaia, dirava koikoidia edia murinai ia raka neganai. Ia ese Amoro taudia, unai edia dika rohoroho ibounai hegeregere ia karaia. Lohiabada ese Amoro taudia be edia tano dekena amo ia luludia, Israela taudia edia vairanai. \p \v 27 Ahaba ese unai hereva ia kamonai, vadaeni iena dabua ia darea, puse dabua dikana ia atoa, aniani ia ania lasi, bona unai puse dabua lalonai ia mahuta. Bona ia ese danu mai ena lalona metau bona manau danu ia raka lao. \p \v 28 Vadaeni Lohiabada ena hereva be Elia dekenai ia mai, ia gwau, \v 29 “Ahaba oi itaia, lauegu vairana dekenai ia manau noho, a? Lauegu vairana dekenai ia manau dainai, lau ese dika be iena latanai do lau hadihoa lasi. To Ahaba ena natuna ia mauri noho ena nega lalonai, Ahaba ena iduhu edia latanai dika do lau hadihoa.” \c 22 \s1 Mikaia ese Ahaba ia sisiba henia \p \v 1 Lagani toi lalonai Suria bona Israela be idia tuari lasi. \v 2 Lagani ihatoina lalonai Iehosapata, Iuda ena king be ia diho lao, Israela ena king Ahaba ia vadivadi henia totona. \v 3 Ahaba ese iena dagi bada hesiai taudia ia nanadaia, ia gwau, “Umui diba Ramoto Gileada be iseda tano, to ita be Suria king dekena amo abia lou totona kara ta ita do karaia lasi, ani?” \p \v 4 Vadaeni Ahaba ese Iehosapata ia nanadaia, ia gwau, “Oi ese lau danu ita lao, Ramoto Gileada do ita tuari henia, ani?” \p Iehosapata ese ia haere henia, ia gwau, “Lau ese oi do lau durua, oi bona lau be tamona, oiemu tuari taudia bona lauegu tuari taudia be tamona, oiemu hosi bona lauegu hosi be tamona.” \p \v 5 To Iehosapata ma Ahaba dekenai ia hereva, ia gwau, “Lohiabada ena hereva do ita tahua guna.” \p \v 6 Unai dainai Ahaba ese peroveta taudia ia haboua, idia be tau 400 bamona. Idia ia nanadaia, ia gwau, “Ramoto Gileada do lau tuari henia, o do lau tuari henia lasi?” \p Peroveta taudia idia haere, idia gwau, “Oi lao, oi tuari henia, badina Lohiabada ese kwalimu oi dekenai do ia henia.” \p \v 7 To Iehosapata ia gwau, “Lohiabada ena peroveta tauna ma ta iniseni ia noho lasi, a, vadaeni do ita nanadaia diba, a?” \p \v 8 Ahaba ia haere, ia gwau, “Tau ta do noho, ia dekena amo Lohiabada ena hereva ita tahua diba, iena ladana be Mikaia, Imila ena natuna. To lau ese ia lau badu henia noho, badina ia be nega ta gau namona lau dekenai ia peroveta lasi, to gau dikadia sibona.” \p To Iehosapata ia gwau, “Oi ese unai bamona oi hereva be namo lasi.” \p \v 9 Vadaeni Israela ena king ese iena hesiai tauna ta ia boiria, ia gwau, “Mikaia Imila do oi hakaua mai haraga.” \p \v 10 Unai neganai unai king ruaosi Ahaba bona Iehosapata, be edia terona dekenai idia helai, mai edia king dabua danu. Uiti kwadia gabuna dekenai idia helai, Samaria hanua ikoukou edia badibadinai, bona peroveta taudia ibounai ese idia edia vairanai idia peroveta. \v 11 Vadaeni, Sedekaia Kenana ese auri doadia ia karaia, bona hereva ia gwauraia, ia gwau, “Lohiabada be ia gwau, inai gaudia dekena amo oi ese Suria taudia do oi gwadaia, ela bona idia oi hadikaia ore.” \p \v 12 Peroveta taudia ibounai danu ese unai bamona idia peroveta. Idia gwau, “Ramoto Gileada do oi tuari henia, bona do oi kwalimu, badina be Lohiabada ese oiemu siahu henunai do ia atoa.” \p \v 13 Hesiai tauna be Mikaia boiria totona ia lao, vadaeni hesiai tauna ese Mikaia ia hamaoroa, ia gwau, “Oi kamonai, peroveta taudia edia hereva be tamona vadaeni, idia gwau Ahaba be do ia kwalimu. Namo oi ese edia hereva oi durua.” \p \v 14 To Mikaia ia gwau, “Mauri Lohiabada ena ladana dainai, lau gwauhamata inai, lau ese Lohiabada ena hereva lau dekenai sibona do lau hamaoroa.” \p \v 15 Mikaia be king ena vairana dekenai ia ginidae, vadaeni Ahaba ese ia nanadaia, ia gwau, “Mikaia, ai ese Ramoto Gileada be do ai tuari henia o lasi? \p Mikaia ia haere, ia gwau, “Oi lao, kwalimu do oi davaria, badina be Lohiabada ese oi do ia durua.” \p \v 16 To king Ahaba ese ma Mikaia dekenai ia hereva, ia gwau, “Lau dekenai oi hereva Lohiabada ena ladana neganai hereva momokani sibona do oi gwauraia. Nega hida unai bamona oi dekenai do lau oda?” \p \v 17 Mikaia ia haere, ia gwau, “Lau ese Israela tuari taudia ibounai lau itaia, ororo dekenai idia heau lao, heau mai, mamoe naria tauna lasi bamona. Vadaeni Lohiabada ia gwau, ‘Inai be biaguna lasi taudia, idia ta ta ese edia ruma dekenai do idia lao namo, mai maino danu.’ ” \p \v 18 Ahaba ese Iehosapata ia hamaoroa, ia gwau, “Oi lau hamaoroa, ani, ia be hereva namodia lau dekenai ia gwauraia lasi, to hereva dikadia sibona?” \p \v 19 Mikaia ma ia gwau, “Harihari Lohiabada ena hereva umui kamonai: Lohiabada be iena terona dekenai ia helai lau itaia, bona guba ena aneru ibounai iena badinai idia gini noho, idiba kahanai bona lauri kahanai danu. \v 20 Lohiabada ese aneru ia nanadaia, ia gwau, ‘Daika ese Ahaba do ia koia, vadaeni do ia lao, Ramoto Gileada dekenai do ia mase?’ Aneru haida be hereva ta idia gwauraia, ma haida hereva ta. \p \v 21 “Vadaeni lauma ta ia raka vaira, Lohiabada ena vairanai ia gini, ia gwau, ‘Lau ese do lau koia.’ \v 22 Lohiabada ese ia nanadaia, ia gwau, ‘Edena dala dekenai do oi koia?’ \p “Lauma ese ia haere, ia gwau, ‘Lau be koikoi laumana do lau lao, Ahaba ena peroveta taudia edia uduna dekenai koikoi do lau atoa.’ \p “Lohiabada ia gwau, ‘Do oi koia, bona oiemu koikoi dekenai do oi kwalimu. Oi lao, unai bamona do oi karaia.’ ” \p \v 23 Bona Mikaia ese iena hereva ia hadokoa, ia gwau, “Inai bamona ia vara vadaeni. Lohiabada ese koikoi laumana oiemu peroveta taudia ibounai edia uduna dekenai ia atoa. Lohiabada ese hereva dikana oiemu latanai ia gwauraia vadaeni.” \p \v 24 Unai neganai peroveta tauna Sedekaia Kenana ia raka vaira, ia ese Mikaia ena vairana ia botaia, ia nanadaia, ia gwau, “Lohiabada ena Lauma be edena bamona lau ia rakatania, bona oi dekenai ia hereva, a?” \p \v 25 Mikaia ia haere, ia gwau, “Ruma ena lalona daiutu ta lalonai do oi raka vareai, do oi hunia totona. Unai neganai anina do oi diba.” \p \v 26 Vadaeni Israela ena king ese oda ia gwauraia, ia gwau, “Mikaia do umui dogoatao, Amono, hanua lohiana bona Ioasa, king ena natuna dekenai do umui abia lao. \v 27 Do umui gwau, ‘King Ahaba ia gwau: Inai tau be dibura ruma dekenai do umui koua, beredi bona ranu sibona do umui henia, ela bona mai mauri danu lau giroa mai.’ ” \p \v 28 Mikaia ia gwau, “Bema mai mauri danu oi giroa mai, vadaeni Lohiabada be lau dekena amo ia hereva lasi.” Ma Mikaia ia hereva, ia gwau, “Taunimanima ibounai e, lauegu hereva do umui kamonai namonamo.” \s1 Ahaba be tuari dekenai ia mase \p \v 29 Vadaeni Israela ena king, Ahaba bona Iuda ena king, Iehosapata, be Ramoto Gileada dekenai idia lao. \v 30 Ahaba ese Iehosapata ia hamaoroa, ia gwau, “Lau ese lauegu toana do lau haidaua, vadaeni tuari lalonai do lau vareai, to oi ese oiemu king dabua do oi karaia.” Unai dainai Israela ena king ese iena toana ia haidaua, bona tuari lalonai ia vareai lao. \p \v 31 Suria ena king ese iena kariota biaguna taudia 32 ia oda henia, ia gwau, “Taunimanima ta, maragina o badana, do umui tuari henia lasi, to Ahaba, Israela ena king sibona.” \v 32 Unai dainai kariota biaguna taudia ese king Iehosapata idia itaia neganai, idia laloa ia be Israela ena king, vadaeni idia giroa, ia dekenai idia heau, tuari henia totona. To Iehosapata be idia dekenai ia boiboi bada neganai, \v 33 idia itaia, ia be Israela ena king lasi, vadaeni idia tuari henia lasi. \p \v 34 To Suria tuari tauna ta ese diba ta ia pidia kava, Israela ena king Ahaba ena tuari dabua ena matuna maragina ta lalonai ia vareai, Ahaba ia gwadaia. Unai dainai Ahaba ese kariota ia haheaua tauna dekenai ia boiboi, ia gwau, “Bero lau davaria, kariota do oi hagiroa lou, tuari ena murimurinai lau do oi abia lao.” \p \v 35 Unai dina dekenai tuari be auka herea, bona king Ahaba be mai bero danu kariota lalonai ia helai. Iena kwarana be ia atoa diho lasi, to Israela taudia ese idia durua dainai, iena vairana be Suria taudia dekenai ia henia ela bona adorahi ia ore. Unai neganai ia mase, bona iena bero ena rara be kariota ena reirei dekenai ia heau diho. \v 36 Dina ia diho noho neganai, tuari orea lalonai tuari taudia haida be idia boiboi, idia gwau, “Umui ibounai emui hanua bona tano ta ta dekenai do umui heau lao!” \p \v 37 King Ahaba be unai bamona ia mase vadaeni, bona Samaria dekenai idia abia lao. Unuseni idia guria. \v 38 Iena kariota be Samaria ena gohu maragina dekenai idia huria, bona sisia ese iena rarana idia demaria. Unai gohu maragina dekenai be ariara hahine idia digudigu gabuna. Unai ibounai ia vara vadaeni, Lohiabada ese ia gwauraia guna hereva hegeregere. \p \v 39 Ahaba ena kara haida, iniseni idia torea lasi gaudia, iena noho ruma, elefante ena doana dekenai ia haginia rumana, bona hanua haida ia haginia, unai karadia ibounai be Israela Ena King Edia Sivarai Bukana lalonai idia torea vadaeni, ani? \v 40 Ahaba ia mase murinai, iena natuna Ahasaia be iena gabuna dekenai ia king. \s1 King Iehosapata, Iuda ena king \p \v 41 Ahaba, ia be Israela ena king lagani namba 4 lalonai, Iehosapata, Asa ena natuna, be Iuda ena king dagi ia abia hamatamaia. \v 42 Ia lohia hamatamaia neganai Iehosapata ena mauri lagani be 35, bona lagani 27 lalonai Ierusalema dekenai ia lohia. Iena sinana ena ladana be Asuba Silihi. \p \v 43 Iehosapata ena kara be iena tamana ena kara hegeregerena dainai, ia ese Lohiabada ena vairana dekenai kara maoromaoro ia karaia. To ataiai idia noho tomadiho gabudia be ia ese ia kokia lasi. Taunimanima ese edia boubou gaudia bona muramura mai bonana namo idia gabua noho, unai ataiai gabudia dekenai. \v 44 Iehosapata be Israela ena king danu maino idia karaia. \p \v 45 Iehosapata ena kara oredia, iena boga auka karadia bona iena tuari karadia be Iuda Ena King Edia Sivarai Buka lalonai idia torea vadaeni. \v 46 Iehosapata ese lebulebu taudia, dirava koikoi edia tomadiho gabudia dekenai ariara tatau bona ariara hahine ibounai, ia alaia ore. Badina iena tamana Asa ena nega dekena amo haida sibona idia do noho. \p \v 47 Unai neganai Edoma tano be mai ena king lasi. To Iuda ena king ese lohia tauna ta ia abia hidi, Edoma tano do ia biagua totona. \p \v 48 Iehosapata ese lagatoi badadia ia karaia, Opiri dekenai do idia lao, golo abia totona, to idia lao lasi, badina idia be Esiono Gebere dekenai idia makohia maragimaragi. \v 49 Unai neganai Ahasaia Ahaba ese Iehosapata ia hamaoroa, ia gwau, “Mani emu kara lauegu lagatoi taudia ese oiemu lagatoi do idia guia, oiemu lagatoi taudia do idia durua.” To Iehosapata ia ura lasi. \p \v 50 Vadaeni Iehosapata ia mase, bona Davida ena Hanua lalonai idia guria, iena tubuna bona tamana edia guria gabuna dekenai. Iehosapata ena gabu dekenai iena natuna tau Iehorama ese king dagi ia abia. \s1 King Ahasaia, Israela ena king \p \v 51 Iehosapata, Iuda ena king, ia lohia ena lagani namba 17 lalonai, Ahasaia, Ahaba ena natuna, ese Israela ia lohia hamatamaia, Samaria dekenai. Lagani rua sibona ia ese Israela ia naria. \p \v 52 To Ahasaia ese Lohiabada ena vairanai kara dika ia karaia. Ia ese iena tamana bona sinana edia kara bamona ia karaia. Ia ese danu Ieroboama Nebata, Israela taudia kara dika dekenai ia hakaua tauna, ena kara bamona ia karaia. \p \v 53 Ahasaia ese danu Bala dirava ia tomadiho henia, bona Bala ena hesiai gaukara ia karaia. Unai dainai Ahasaia ese Lohiabada, Israela ena Dirava, ia habadua, iena tamana ese Lohiabada ia habadua bamona.