\id ACT - Helong NT and Genesis [heg] - Indonesia (web 2014) 
\h Dehet deng Aan in Nutus sas 
\toc1 Dehet deng Lamtua Yesus anan in nutus sas 
\toc2 Dehet deng Aan in Nutus sas 
\toc3 Kis 
\mt2 Dehet deng  
\mt1 Lamtua Yesus anan in nutus sas  
\c 1  
\s1 Ama Lamtua Allah hid le tunang Un Koo Niu ka maa  
\p
\v 1-3 Ama Teofilus\f + \fr 1:1-3 \ft  Ngaal \ft \+it Teofilus\+it* se dais Yunanin nam nahin na, ‘atuil man in namnau Ama Lamtua’. Ni Lukas buk nomer dua la, man un dulan bel Teofilus. Ngat kon se Lukas 1:1-4.\f* man in banan, sium boa-blingin deng au, Lukas.  
\p Se auk buk hmunan nua ka, auk dul meman deng Lamtua Yesus in nuli ka totoang son. Nas, totoang asa man Un in daek son, nol totoang asa man Un in tui kit meman son nas. Un huil nal Un anan in nutus sas son. Atuli las tao sus Una nol tao tele Un son, mo Ama Lamtua Allah belen le nuli pait. Nikit Un nuli pait kon, Un tulu-balang Un apa ka bel Un anan in nutus sas. Oen net Un tutungus lako pes lelo buk aat, le oen tana noan, Un nuli baktetebes son. Un kon tekas noan, Ama Lamtua Allah nam Laih man in kil bandu. Un kon nutus oen nini kuasa deng Ama Lamtua Allah Koo Niu ka. Tao hidi beles ela lam, Lamtua Yesus sake pait lako sorga.  
\p Totoang nas, auk dul netas son.   
\p
\v 4-5 Oe mesan na, Yesus nakbua nol Un anan in nutus sas se leten Saitun na. Kon Un beles prenta noan,  
\q1 “Nangan ne! Hmunan nu Yuhanis sarain atuli li nini ui tuun. Mo mi musti natang lelo il pait, ta Ama Lamtua le tao asa mes tene dui pait bel mia, Un le bel mi Un Koo Niu ka. Tiata, mi laok nadadai kota Yerusalem deken le. Mo natang se nia, didiin Auk Amang ngu bel Un Koo Niu ka se mia, banansila el Un in hid meman son na. Auk kon tek net mi ela meman son.”\x + \xo 1:4-5 \xt Lukas 24:49; Matius 3:11; Markus 1:8; Lukas 3:16; Yuhanis 1:33\x*   
\s1 Lamtua Yesus sake pait lako sorga  
\p
\v 6 Dedeng Yesus nakbua nol Un anan in nutus sas sa, oen keket Un noan, “Papa! Kaim le keket elia: taon elola ko Paap nangan net hmunan nu negara Israel prenta un negara la esa ka. Ta Paap le sas-sao kaim deng atuil didang in prenta son nia ke? Tamlom kaim musti natang oras didang pait ta?”   
\p
\v 7 Kon Yesus situs noan, “Mi boel keket nuting dedeng nga deken. Ta suma Auk Amang ngu sii man muik hak le ator un dedeng-lelon na.  
\v 8 Mo mam etan Ama Lamtua Allah Koo Niu ka maa tama se mi son, halas-sam mi haup kuasa. Hidi kam mi musti laok tek atuli las totoang deng Au. Tek atuil in se kota Yerusalem nol totoang ingu-iung in se propinsi Yudea, nol propinsi Samaria, napiut lako lius se apan-kloma ki suut-suut tas.”\x + \xo 1:8 \xt Matius 28:19; Markus 16:15; Lukas 24:47-48\x*  
\v 9 Aa hidi ela lam, Yesus sake lako apan-dapa se oen silan. Un sake lako le nopen na kabut nalan tukun nam, oen ngat net Un pait lo son.\x + \xo 1:9 \xt Markus 16:19; Lukas 24:50-51\x*   
\p
\v 10 Oen ngat laok bus el apan-dapa nabale lam, suknahkitum muik atuli at dua dil se oen halin na, oen kai-batu las muti niu hilin.  
\v 11 Atuil at dua nas tekas noan, “Hoe! Atuil Galilea me! Tasao le mi langan tukun le ngat laok bus el apan nua lia? Apin mi ngat net nini mi matan nas esan son, Yesus sake lako apan nu didiin nopen na maa kabut nal Una. Mi net Un in saek lako ka elola lam, mam Un niu pait maa ka, kon ela.”   
\s1 Oen nuting atuil didang le seda Yudas  
\p
\v 12 Hidi kon, Yesus anan in nutus sas nius deng leten Saitun na, le pait lakos kota Yerusalem. Leten na katang deng kota la, nataka le kilu mesa.\f + \fr 1:12 \ft  Dedeng na, guru agama Yahudi las tao atorang noan, tom nol leol teen in dake kam, atuil Yahudi las boel laok katang deken. Oen ator le atuli laok katang dui deng kilu dua deken (lako-pait). In dula deng dais Yunanin esa se bango nia ki, tek noan, leten ni katang deng Yerusalem ma sama nol “lalan man atuli li bisa lakon se leol teen in dake.” Undeng na le kit tana noan, leten na katang deng kota la kilu mesa.\f*   
\p
\v 13 Maas lius se kota la kon, oen taam lakos se uma mesa, man oen pake le daad tahang se las. Hidim, oen saek lakos mana mesa, se um na hnoden dapa ka. Aan in nutus sas ngalan nas elia:  
\q2 Petrus,  
\q2 Yuhanis,  
\q2 Yakobus,  
\q2 Anderias,  
\q2 Filipus,  
\q2 Tomas,  
\q2 Bartolomeos,  
\q2 Matius,  
\q2 Yakobus (Alfius ana ka),  
\q2 Simun (deng partei Selot),\f + \fr 1:13 \ft  Kata ‘Selot’ nol kata ‘Patriot’, nahin na noan, Simun niam daid at mes deng partei pulutik pro-mardeka. Partei ni le nulut soleng pamarenta Roma la deng atuil Israel las ingu-dale ka.\f*  
\q2 nol Yudas (Yakobus ana ka)\x + \xo 1:13 \xt Matius 10:2-4; Markus 3:16-19; Lukas 6:14-16\x*   
\p
\v 14 Taom oen totoang nakbua tutungus le kohe-kanas nol dalen mesa. Oen kon kohe-kanas leo-leo nol Maria Yesus ina ka, nol ina-in tenga las, nol Yesus palin nas.   
\p
\v 15 Oe mesan na kon, oen nakbua pait, nataka le atuli at ngatus buk dua. Kon nam Petrus hangu dili, le tekas noan,  
\v 16 “Ina-amang nol pali-kakang totoang! Bet mi nangan net Yudas nabale, man hmunan nu kil nol un atulin nas bua mes le laok daek Yesus sa. Totoang man in daid nol Yudas sa, meman musti ela. Lole hmunan hesa kua, Ama Lamtua Allah Koo Niu ka pake laih Daud, le dul meman deng Yudas ela son.  
\v 17 Ta hmunan nua, un nam mo kit atulin. Un kon daek leo-leo nol kita.”   
\p
\v 18 (Mo dedeng Yudas hee hidi Yesus, kon oen kat nal duit in luling nas, le laok sos dale teb mesa. Dale na daid maan un in mate ka, lole un nahi hokobang se na, tiata un tain na sait, ta un tai-lutu nas lail putis totoang.  
\v 19 Hidi kon atuli las dehet apa baha laok baha, didiin totoang atuil man in daad se kota Yerusalem mas, ming deng Yudas in mate ka. Undeng na, tiata oen ngali dale na ngala ka, nini dais Aram noan ‘\it Hakeldama\it*’, nahin na noan ‘Dale Dala’.)\x + \xo 1:19 \xt Matius 27:3-8\x*   
\p
\v 20 Petrus aa napiut noan, “Hmunan hesa kua, laih Daud dul meman son ne Buk in Naka-nahalit ta. Un dul noan,  
\q1 ‘Nang le un maan in dada ka, daid maan in ete tuun;  
\q2 boel muik atuli daad pait se maan na deken.’  
\p Hidim un dul pait noan,  
\q1 ‘Nang le un osa la belen lako se atuil didang tukun.’\x + \xo 1:20 \xt Buk in Naka-nahalit 69:25; 109:8\x*   
\p
\v 21-22 Tiata kit musti nuting atuil le seda Yudas. Kit nuting atuli mesa, man un leo-leo nol kit blaan son. Atuling na, musti atuil in dani nol Lamtua Yesus, leo-leo nolan mulai deng Yuhanis in sarain Yesus sa. Un kon musti net nol mata beas esa deng Lamtua Yesus in nuli pait ta, didiin Un in sake pait lako sorga ka.”\x + \xo 1:21-22 \xt Matius 3:16; Markus 1:9; 16:19; Lukas 3:21; 24:51\x*   
\p
\v 23 Petrus tekas hidi ela kon, atuil in maa nakbua se na ngas, tamang ngala dua. Atuling mesan ngala Matias, nol mesan na pait ngala Yusuf (man taom oen haman noan Barsabas, un ngaal didang nga, Yustus).  
\v 24-25 Kon nam oen kohe-kanas noan, “Ee, Ama Lamtua man in ne maan lalapa kua! Ama taan parsis totoang atuli li dalen. Yudas nahi le mate nang soleng un osa la son. Tiata Ama Lamtua tulu bel kaim deng atuil at dua nias, asii man Ama hulin le seda Yudas. Le halin nam kaim nikit un daid Lamtua Yesus atulin in nutus.”  
\v 26 Hidi kon oen pel lot deng atuil at dua nas. Kon nam lot ta nahi tom Matias. Tiata oen nikit una, le daid atuil in nutus, leo-leo nol at hngul esa kas.   
\c 2  
\s1 Atuli las haup Ama Lamtua Allah Koo Niu ka  
\p
\v 1-2 Tom nol atuil Yahudi las leol tene, man oen noken noan, ‘Leol Pentakosta’,\f + \fr 2:1-2 \ft  Atuil Yahudi las leol ‘Sabat’ ta, leol eneng. Undeng na le oen kaih leol Pentakosta la, mulai deng Yesus in mate ka taplaeng Sabat itu. Tiata kit tana noan, kahin deng lelon Lamtua Yesus in mate ka (na leol lima) taplaeng Sabat itu lam, lelo buk lima.\f* totoang atuil in muid Lamtua Yesus sas nakbua se uma mesa.\x + \xo 2:1-2 \xt Atorang deng Tulu Agama las 23:15-21; Dehet Ulang deng Lalan in Nuli 16:9-11\x* Nahkitu lam, oen ming dukun maa deng apan-dapa kua, banansila el angin tuan na hoos sa. Un dukun na tene isi, tiata atuil in se la ngas, ming haup atuil tenga las falan lo.  
\v 3 Hidi kon oen ngat tam ai kaloe naih bating-bating lako se oen mesa-mesa dapas.  
\v 4 Kon nam oen totoang haup Ama Lamtua Allah Koo Niu ka. Tiata oen mulai nahdeh nini dais didang bili-ngala, muding asa man Koo Niu ka in tek oen le aa ka.   
\p
\v 5 Dedeng na, muik atuil Yahudi mamo deng nusa-nusa in ne apan-kloma ki ngias maas nakbua se Yerusalem. Oen dalen nas kom naseke in muid Ama Lamtua Allah.  
\v 6 Nikit oen ming haup hoos na kon, oen maas nakbua se maan na. Kon oen mesa-mesam ming haup oen dasi-dehet esan deng, Lamtua Yesus atulin nas. Undeng na, tiata oen hera-herang.  
\v 7 Oen totoang hera-herang le tek apa noan, “Atuli-atuil in aang nias totoang, atuil Galilea ta loo?  
\v 8 Mo taon elola le kit ming oen aa nini kit mesa-mesam dasi-dehet tia?  
\v 9 Kit mamo maang deng propinsi Patia, Media, Elam, Mesopotamia, Yudea, Kapadokia, Pontus, Asia,  
\v 10 Frigia, Pamfilia, Mesir, deng Libia man dani nol kota Kirene; ela kon kit tenga lias maang deng kota Roma;  
\v 11 muik in maa kon deng nusa Kreta, nol teng deng dale Arab. Kit tenga lias atuil Yahudi, nol muik kon atuil deng bangsa-bangsa didang, man tamas daid agama Yahudi. Molam kit totoang ming haup atuil nias aa deng sa-saa in muun isi, man Ama Lamtua Allah in daek hidi son nas nini kit dasi-dehet mesa-mesa. Wuih, ni muun isi!”   
\p
\v 12 Oen totoang ngaa-bahan le ketan apa mes nol mesa noan, “Taon elola le daid ela lia le? Un nahin na elola le?”   
\p
\v 13 Mo muik atuil didang dehe, man bilu-aa one. Oen tek noan, “Hoeh! Toe mudis deken! Ta oen mahus ngele isi!”   
\s1 Petrus nikit in aa se atuli hut mamo silan  
\p
\v 14 Petrus nol Lamtua Yesus aan in nutus at hngul esa kas se na. Kon Petrus keko lako el muka-mata lua, le un nikit in aa nol atuil hut mamo man in maa nakbua se na ngas. Un aa mumuun noan, “Ina-amang nol kaka-paling totoang! Mi man atuil Yahudi, nol mi man maa le daad se kota Yerusalem! Tidi mi hngilan nas le hii auk in aa nia, ta auk le tek mi totoang, mo mi musti nangan auk in aa ni babanan.  
\v 15 Mi bali noan atuil nias mahus se? Loo! Nangan, ta taon elol le atuli niun mahu oskaong bii nia? Salolen le halas-sam diuk sipa!  
\v 16 Mo mi ming atuil nias aa nini mi dasi-dehet mesa-mesa. In toma ka elia: dedeng na, Ama Lamtua Allah nini Un mee-baha mesa, ngala Yoel, le tek meman deng dais man noan:   
\q1
\v 17 ‘Ama Lamtua Allah tek noan, “Eta lelo-lelon nas mana le hidis sam,  
\q2 Auk le boho Auk Koo Niu ki lako se atuli las totoang.  
\q1 Se mi anan biklobe las, nol mi anan bihata las,  
\q2 le Auk taos daid Auk mee-baha.  
\q1 Mi anan muda kas,  
\q2 mam ngat net asa man Auk in le tulu-balang bel one ngas.  
\q1 Nol mi atuli-atuil blalan nas,  
\q2 mam natloa haup asa man Auk in le tulu-balang bel one ngas.   
\q1
\v 18 Tom nol lelo-leol man in mana le hidi ngas sam,  
\q2 Auk bel Auk Koo Niu ki lako se Auk atulin in loka-loka ngas totoang.  
\q3 Auk belen lako se biklobe las,  
\q3 nol Auk belen lako se bihata las.  
\q2 Le halin mam oen dehet asa man Auk in tek one ngas.   
\q1
\v 19-21 Mam Ama Lamtua Lelon na maa. Mo Lelon na maa lius lo bii kam,  
\q2 Auk tulu tada-taad herang se apan-dapa ku muna.  
\q3 Taad herang nas tuladang el, lelo la dadi mitang;  
\q3 nol bulan na kon daid mea, banansila el dala ka.  
\q2 Auk kon le daek dasi-dais in muun isi se apan-kloma kia.  
\q3 Dasi-dais nas banansila el, dala, ai, nol nus mitang buan-buan sakes lakos bus el apan-dapa kua.  
\q1 Mo mam lius oras na, asii man haman le nodan tulung se Ama Lamtua Allah lam,  
\q2 un man haup boa-blingin.” ’\x + \xo 2:19-21 \xt Yoel 2:28-32\x*  
\p Yoel in teka ka ela.   
\p
\v 22 Tiata kaka-pail atuil Israel me! Tidi mi hngilan nas, le hii asa man auk in teka nia. Ama Lamtua Allah tulu nal Yesus, Atuling Nasaret ta son. Kaim tanan son noan, na toma, undeng kaim net esan son, Ama Lamtua Allah pake Yesus le daek tada-taad herang, nol daek dasi-dais man in muun dui hihidi ngas. Mi kon taan dais nias, undeng Yesus tao tada-taad herang nas se mi hlala son.  
\v 23 Mo mi keo tele Una, hidim mi laok aa nol atuil daat tas, le pauk tele Un se kai sangsuli la dapa. Molota, Ama Lamtua Allah taan nas totoang son deng lolo hmunan nua, nol baktebes daid muid Un in ator son na.\x + \xo 2:23 \xt Matius 27:35; Markus 15:24; Lukas 23:33; Yuhanis 19:18\x*  
\v 24 Meman mi tao ela, didiin Un mate baktetebes son. Mo Ama Lamtua Allah kom le Yesus mate napiut lo. Undeng na, le Ama Lamtua sao Un deng hmate ka in kuasa ka, halin Un haup in nuli pait. Tiata hmate ka in kuasa ka nal Un pait lo son.\x + \xo 2:24 \xt Matius 28:5-6; Markus 16:6; Lukas 24:5\x*   
\p
\v 25 Hmunan nu laih Daud dul meman son deng Yesus elia:  
\q1 ‘Auk tana le Ama Lamtua leo-leo nol auk tutungus.  
\q2 Tiata muik tahan asa mes lo kon, man tao nahu nal au,  
\q3 undeng Ama Lamtua Allah se auk halin ni tutungus.   
\q1
\v 26 Tiata auk daleng ngi kolo;  
\q2 hidim auk naka-nahalit Un tutungus,  
\q3 nol auk kon hii-natang Una.   
\q1
\v 27 Ta Un nang soleng auk hmanging ngi napiut se atuil in mate ngas mana la lo.  
\q2 Nol Ama Lamtua nang Un Atulin Niu ka aap-sisin na, le daat se bolo dalen lo.   
\q1
\v 28 Ama Lamtua tulu bel auk lalan in nuil toma ka son.  
\q2 Undeng na, auk daleng ngi kolo isi,  
\q3 lole Ama Lamtua leo-leo nol auk tutungus.’\x + \xo 2:28 \xt Buk in Naka-nahalit 16:8-11\x*  
\p Ni man laih Daud dul pesang son lolo hmunan nua.   
\p
\v 29 Elia kaka-paling totoang! Bel auk dola, le auk tek mi langa-langa deng kit upun Daud. Un in aa na, un aa deng un apa ka esa lo. Undeng un mate le puan son, nol un utu ka ne kit hlala kia, maa pes leol neot nia.  
\v 30 Laih Daud na mo, daid Ama Lamtua Allah mee-baha. Nol un tana le Ama Lamtua hid nini sumpa noan, mam laih Daud in hua-koet mes man kil prenta. Atuling na, man Ama Lamtua tulu meman son deng lolo hmunan nua.\x + \xo 2:30 \xt Buk in Naka-nahalit 132:11; Samuel dua la 7:12-13\x*  
\v 31 Dedeng na, laih Daud ngat katang laok el mata lua. Nol Un tek muna deng Atuling man Ama Lamtua in tulu meman son na. Mam Atuling na mate, mo Un nuli pait deng Un in mate ka. Hidim laih Daud kon tek noan, Atuling na daad napiut se atuil in mate ngas mana la lo, nol un aap-sisin na kon daat lo.   
\p
\v 32 Atuling man laih Daud in teka-tek son na, Yesus! Ama Lamtua Allah bel Un nuli pait son, deng Un in mate ka. Kaim totoang nias net Un in nuli pait ta, nini kaim matan beas esan!  
\v 33 Tiata halas nia, Ama Lamtua Allah nikit sakeng Yesus son, le kil pangkat in lapa dudui. Hidim Un daad ne Ama Lamtua Allah halin kanan na, se mana, man Ama Lamtua Allah tao pesang meman son na. Nol Un Ama ka, Lamtua Allah belen Koo Niu ka, muid asa man Un hidan meman son, lolo hmunan nua ka. Hidim Un Ama ka kon hid le bel Un Koo Niu ka bel kita. Tiata asa man mi in ming, nol mi in neta nia, Ama Lamtua bel Un Koo Niu ka.  
\v 34 Laih Daud esa sake lako sorga lo, mo un dul noan,  
\q1 ‘Ama Lamtua Allah tek auk Lamtuan na noan,  
\q2 “Daad se Auk halin kanan nia, se mana, man Auk tao pesang meman son nia,   
\q3
\v 35 didiin Auk tao Ku musu las le suda muid se Ku.” ’\x + \xo 2:35 \xt Buk in Naka-nahalit 110:1\x*   
\p
\v 36 Undeng na le totoang atuil Israel lias musti taan baktetebes deng Yesus, man mi pauk tele son se kai sangsuli lu dapa ka. Un na mo, Kristus, man Ama Lamtua Allah hulin meman son deng hmunan nua ka. Nol Un kon daid kit Lamtuan!”   
\p
\v 37 Ming ela kon atuli las dalen nas dudus. Kon oen keket Petrus nol aan in nutus tenga las noan, “Kakas totoang! Kaim musti tao elola la?”   
\p
\v 38 Kon Petrus situs noan, “Mi mesa-mesam musti nang soleng mi in kula-sala ngas totoang, le muid se Ama Lamtua. Hidi na lam, mi musti nodan le haup in sarani, halin daid tada noan, mi bali muid Yesus Kristus Lalan in Nuli ka son. In sarani na kon daid tada noan, Ama Lamtua kose soleng mi in kula-kula ngas son. Hidim mi kon haup Ama Lamtua Allah Koo Niu ka.   
\p
\v 39 Lole Ama Lamtua Allah hid dais na meman son, bel totoang atuil man in tama son le daid Un atulin na. Nini ela lam, Un in hida ka bel mia, nol mi in hua-koet tas, nol bel atuil didang ngas kon.”   
\p
\v 40 Petrus aa mamo nol oen nabael ela le tekas noan, “Halas nia, atuli mamo sose deng lalan in nuil toma ka son. Tiata mi musti doha-tidu, le halin tao muid atuil daat tas lalan na deken. Molam mi musti tao muid Ama Lamtua Allah lalan lolo ka tuun. Nini ela lam, mi haup in nuli napiut nol Una.”   
\p
\v 41 Kon nam, atuil hut mamo nas sium Petrus in aa nol oen ela ka. Hidim oen tamas le muid Yesus Lalan in Nuli ka, nol nodan le haup in sarani. Tiata leol neot na kon, atuli lihu tilu, tamas nakbuan nol Yesus atulin nas.  
\v 42 Oen kom in nakbuan leo-leo nol atuil didang man in muid Yesus sas. Nol oen daek banan saol apa, mes nol mesa. Lelo-lelon nam oen makoe isi in hii-ming Lamtua Yesus anan in nutus sas in tui ka. Oen kom in kohe-kanas leo-leo. Nol oen kon, kom in kaa leo-leo nol Lamtua Yesus atulin nas.   
\s1 Atuil in parsai ngas lalan in nuli ka  
\p
\v 43 Dedeng na, Lamtua Yesus anan in nutus sas tao taad herang mamo, didiin atuli las totoang hera-herang, nol oen kon lii.  
\v 44 Atuli-atuil in muid Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka ngas nakbua, nol nuil koo-dalen mesa, didiin asa tuun man oen nena kam, oen pake leo-leo.\x + \xo 2:44 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 4:32-35\x*  
\v 45 Hidim muik in hee oen hmuki-nalan nas nol pusaka las, le bating un duit ta bel atuil in parsai tenga las, muding mesa-mesam in parlu.  
\v 46 Lelo-lelon nam, oen kom in nakbua se Ama Lamtua Allah Um in Kohe-kanas Tene ka. Oen kon tutnaal apa, le kaa nakbua deng uma mesa laok uma mesa, nol dael kolo. Nol oen totoang kom in hulung apa mes nol mesa, oen kon kilaꞌ apa lo.  
\v 47 Lelo-lelom oen totoang naka-nahalit Ama Lamtua Allah tutungus. Totoang atuil in nakbuan nol oen lo ngas kon, kom oen isi. Lelo-lelom Ama Lamtua Allah bel slamat atuli, hidim oen tamas le nakbua nol Lamtua Yesus atulin nas. Tiata oen mamo keko lako.   
\c 3  
\s1 Petrus taih banan atuling hlukut-kait mesa  
\p
\v 1 Oe mesan na, diuk tilu lelo-hat, Petrus nol Yuhanis lakos se Ama Lamtua Um in Kohe-kanas Tene ka, le kohe-kanas nol atuil didang in se la ngas.  
\v 2 Oen le tamas muid hnita tene mesa, man ngala ‘Hnita Leko’. Lam se na, oen net biklobeng mes iin na hlukut-kait deng ina ka in huan maa kua. Lelo-lelom atuli las nolan lako se maan na, le un nodan-nodan deng asii tuun, man le tama lako bus el Ama Lamtua Um in Kohe-kanas Tene ka.  
\v 3 Nikit un ngat net Petrus duas Yuhanis le taam lakos Uma dalen kon, un doong ima ka le nodan noan, “Amam me! Kasiang auk tiaꞌ. Bel auk sa-saa le?”   
\p
\v 4 Oen duas ngat un babanan, hidi kon Petrus tekan noan, “Kaka! Ngat maa eli le!”   
\p
\v 5 Kon atuling na nikit sila ka, le ngat oen duas, un nangan se un dalen na noan, “Awii! Taon elola ko oen duas le bel auk sa-saa mesa.”   
\p
\v 6 Mo Petrus tekan noan, “Kaka! Auk muik duit seng mes lo kon. Mo auk le bel ku asa man auk mukin halas nia. Kaka hii babanan ne! Nini kuasa deng Yesus Kristus, atuling Nasaret ta, auk tadu ku hangu dili, le laok tia!”   
\p
\v 7 Hidim Petrus kil atuling hlukut-kait ta ima kanan na, le tulung un hangu dili. Suknahkitu lam, un iin nas banan meman.  
\v 8 Kon nam un pulu, hidim un lako elua, mo maa elia, le soba-naan un iin nas. Hidi nam, un tama lako muid se Um in Kohe-kanas sa dalen, leo-leo nol Petrus duas Yuhanis. Un lako mo pulu-pulu, hidim naka-halit Ama Lamtua Allah.  
\v 9 Kon atuli las ngat net un in lako mo naka-halit Ama Lamtua Allah ka.   
\p
\v 10 Nikit oen tadas taan un kon, oen hera-herang le tek apa noan, “Awii, un nia mo atuling hlukut-kait man daad le noda-nodan se Hnita Leko lua ka, ta lo? Taon elola le daid ela lia le?”   
\s1 Petrus nikit in aa se Um in Kohe-kanas Tene ka dalen  
\p
\v 11 Hidim atuling na napin didi nol Petrus duas Yuhanis le laok mudis tutungus. Ti oen tilus lakos lius se um loos mesa, man atuli noken noan, ‘Laih Soleman Um Loos’ sa. Kon atuli las maas dil pukiu one, nol herang-herang.  
\v 12 Petrus ngat atuil nas, hidim un nikit in aa noan, “Hoe atuil Israel me! Amo tasao le mi herang nol in net dais nia kia? Tasao le mi ngat nakekeon kaim tuun nia? Mi nangan noan atuling ni laok nala, undeng kaim pake kai-dasi, tamlom kaim makoe in muid Ama Lamtua Allah ka la? Tamlom elola la?  
\v 13 Auk le tek mi elia: kit upu kia-kaon, Abraham, Isak nol Yakob todan-lahing Ama Lamtua Allah. Lamtua na, man nikit sakeng Un Atulin man Un huil nal son na lapa-lapa, Atuling na, Yesus. Yesus nam mo, Atuling man lelon mi hutun soleng nol sao Un lako bel gubernur Pilatus. Gubernur Pilatus le sao Una, mo mi labang un in koma ka, le halin sao Yesus deken.\x + \xo 3:13 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 3:15\x*  
\v 14 Mo Yesus nam muik kula-sala lo. Un dalen na banan isi. Gubernur ra le sao Atuling man in muik kula-salan lo na, mo mi totoang labang una. In daat dudui pait ta, mi hode-lokot le nahaku una halin sao pait bel mi atuling daat mesa, man keo atuil tutungus.\x + \xo 3:14 \xt Matius 27:15-23; Markus 15:6-14; Lukas 23:13-23; Yuhanis 19:12-15\x*  
\v 15 Hidim mi man keo tele Yesus. Molota Un man tao kit totoang le haup in nuli. Meman Un mate son, mo Ama Lamtua Allah belen le nuli pait deng Un in mate ka. Kaim niam net nol kaim matan beas esan.   
\p
\v 16 Mi taan atuling hlukut-kait nia. Un kuat son, mo kaim man tao banan un lo. Kaim muik kuasa lo. Kuasa na maa deng Yesus. Atuling ni banan son, undeng un parsai se Yesus. Ta Yesus na, man tao banan un son se mi sila-matan.   
\p
\v 17 Kaka-paling totoang! Halas-sam auk taan noan, hmunan nu mi nol mi tuang ngas daek dadaat saol Yesus, mo mi taan noan Un nam mo asii ka lo.  
\v 18 Molota Ama Lamtua Allah tek meman son lolo hmunan nua, nini Un mee-baha las noan, Kristus, Atuling man Un hulin son na, musti lepa-haal in susa-daat. Meman dais na dadi son.  
\v 19 Undeng na, mi musti bali kudi nang soleng mi in kula-sala ngas, le pait lakom bus el Ama Lamtua Allah tia, le halin Un kose soleng mi in kula-salang nas, nol nangan netas pait lo.  
\v 20 Mam Ama Lamtua Allah tao teken mi dalen nas. Nol Ama Lamtua Allah kon le tunang pait bel mi Kristus, man Un hulin meman son na. Kristus nam, Yesus, man Un tunang netan son maa bel mia ka.  
\v 21 Lolo hmunan hesa kua, Ama Lamtua tek son, nini Un mee-baha las noan, ‘Mam Ama Lamtua Allah tao totoang dasi-dasi las le daid balu.’ Hidim Yesus musti natang se Un Maan Niu kua, didiin Un oras in pait maa, le tao balu totoang sa-saa lias sa.   
\p
\v 22 Hmunan nu upung Musa kon tek atuil Israel las noan,  
\q1 ‘Mi Lamtuan, Ama Lamtua Allah, mam nutus Atuli mes deng mia lia, le daid Un mee-baha, banansila el Un in pake auk son le daid Un mee-baha kia. Tiata, mi musti tidi hngilan, le hii totoang asa man Un in le tek mia ngas.\x + \xo 3:22 \xt Dehet Ulang deng Lalan in Nuli 18:15, 18\x*  
\v 23 Mo atuil man in dai hii-ming babanan Atuling na in aa ka lo ngas, mam bakisan katang deng Ama Lamtua atulin nas, ela kon muik in laok nakbuan nol one lo.’\x + \xo 3:23 \xt Dehet Ulang deng Lalan in Nuli 18:19\x*   
\p
\v 24 Suma upung Musa sii man aa ela lo. Ta Ama Lamtua kon pake atuil didang le daid Un mee-baha, nol oen kon tek ela. Banansila el dedeng na Ama Lamtua pake upung Samuel, le tek dasi-dais man halas ni kit net nol matan beas esan.  
\v 25 Ama Lamtua Allah kon hid kit upun Abraham noan,  
\q1 ‘Deng ku in hua-koet tas, mam Auk bel hangun se totoang bangsa in ne apan-kloma ki ngias.’\x + \xo 3:25 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 22:18\x*  
\p In hida-hida man Ama Lamtua bel mee-baah hmunan nua ngas, halas ni daid ne mi son, nas auk kaka-paling bangsa Israel las.  
\v 26 Ama Lamtua Allah nutus Un Ana man Un in huil nal son na, le tulu lalan, halin mi nang soleng mi in kula-sala ngas. Nini ela, Un tulu Un dalen banan na bel mia. Tiata, Un tulu Un dalen banan na bel mi muna, hidi halas-sam bel bangsa didang ngas lolen. Na daid hangun banan taung kit totoang.”   
\c 4  
\s1 Tulu agama Yahudi las tene-tenen nas haman Petrus nol Yuhanis maas tala  
\p
\v 1 Petrus nol Yuhanis nahdeh nabael nol atuil nas sam, atuil tene at ila lo maas. Oen nam tulu agama Yahudi las nol atuil deng partei agama Saduki, nol tulu in doh se Um in Kohe-kanas Tene ka ka. Oen maas le kaen nol Petrus duas Yuhanis.  
\v 2 Atuil tene nas komali nol Petrus duas Yuhanis, lole taom oen duas tek atuli las noan, “Yesus nuli pait son deng Un in mate ka! Hidim Un sai lalan bel atuil in mateng ngas, le oen kon haup in nuli pait.”\f + \fr 4:2 \ft Atuil deng partei agama Saduki las tek noan, atuil in mate ngas haup in nuli pait lo.\f*  
\v 3 Tiata oen tadu oen atulin nas le laok daek Petrus duas Yuhanis. Mo undeng lelo la le dene son, tiata oen hutun tamang oen duas lakos se bui dalen tuun. Le ola ka halas-sam, nehan oen duas dasi la.  
\v 4 Mo deng atuil man kom in ming Petrus duas Yuhanis sas, muik atuli hut mamo hao son noan, asa man oen duas in tui ka, meman tom baktetebes. Undeng na, tiata oen atulin nas mamo keko lako, nataka le atuli lihu lima.   
\p
\v 5 Ola ka kon, atuli-atuil tene Yahudi las nakbua se kota Yerusalem. Nas, atuil in kil prenta ngas, blalan-blalan hadat tas, nol guru-guru agama Yahudi las.  
\v 6 Nol tulu tene deng agama Yahudi la kon, baab se na. Un ngala ka Hanas. Atuil tene tenga las, el Kayafas, Yuhanis, Aleksander, nol Hanas pail-kakan tenga las kon, baab se na.  
\v 7 Nikit oen tamas totoang kon, oen tadu atuli le laok kil nol Petrus duas Yuhanis maa situ-taal se atuil tene nas. Ti Petrus nol Yuhanis tamas kon, oen ketan duas noan, “Taon elola le mi taih banan nal atuling in hlukut-kait ta lia? Mi pake asii kuasa ka? Hidim asii man bel isin, le mi brain tao ela lia?”   
\p
\v 8 Kon Ama Lamtua Allah Koo la tao Petrus le brani, ta un siut noan,  
\q1 “Amas totoang, man daid atuli-atuil tene nol blalan-blalan hadat deng bangsa Israel! Komali deken ta kaim nangan taan amas in keket na isi lo.  
\v 9 Tuladang el mi le tao dais nol kami, undeng kaim taih banan atuling hlukut-kait mesa. Hidim mi ketan le kaim pake asii kuasa ka?  
\v 10 Tiata auk le siut elia: Amas taon elola ko, nangan net atuling Nasaret man ngala Yesus sa nabale. Un na mo Kristus, man Ama Lamtua tulu meman son lolo hmunan nua. Mo mi pauk tele Un son se kai sangsuli lu dapa. Molam Ama Lamtua Allah belen nuli pait son deng Un in mate ka. Auk in koma ka le amas nol totoang bangsa Israel li tana, noan, kaim taih banan atuling hlukut-kait ta, nini Yesus in kuasa ka.  
\v 11 Yesus ni, man oen dulan meman son ne Ama Lamtua Allah Buk Niu ka noan,  
\q2 ‘Muik batu mesa, man tukang ngas nikit soleng son;  
\q3 mo halas ni baut na daid baut netes.’\x + \xo 4:11 \xt Buk in Naka-nahalit 118:22\x*   
\q1
\v 12 Papmes apan-kloma kia, Ama Lamtua sai lalan didang lo son, le bel boa-blingin kit deng kit in kula-sala ngas. Suma lalan mes sii, na Yesus. Etan Un lo kam, muik atuil didang pait lo, man bel boa-blingin nal kita.”   
\p
\v 13 Atuli-atuil man in daad se la ngas, tana noan Petrus duas Yuhanis nam mo suma atuil ana tuun, tuladang el atuil in dula-les taan lo ka. Mo oen herang-herang nol oen duas in brani ka, undeng oen aa buni-buni lo. Hidim oen tana noan, atuil at dua nas iin mes nol Yesus.  
\v 14 Tukun nam oen bahan nas tema, didiin oen aa mamo pait lo son. Dudui pait ta, atuling man banan son deng un in hlukut-kait ta, dil baab se na kon, se oen sila-matan.  
\v 15 Tiata oen tadu Yesus anan in nutus at dua nas noan, “Mi putim tahang le!” Hidim oen tek apa le nuting lalan.  
\v 16 Oen aa nol apa noan, “Kaka-pali me! Kit musti tao saa nol atuil at dua nias sa? Lole totoang atuil in se Yerusalem mias taan son noan, oen duas man tao taad herang nia. Tiata kit le kaen elol pait ta, muik bukti son nam!  
\v 17 Ta in banan dui ka kit nuting lalan, le halin nang dais ni holhising lako se ola-ol deken. Maa le kit tao liing oen duas tukun, le halin oen boel tui dehet deng Yesus Lalan in Nuli ka pait deken. Eta oen ming lo kam, oen taan esan tuun!”   
\p
\v 18 Hidi kon oen haman tamang atuil at dua nas pait, le tekas noan, “Doha loo! Mi boel tui atuli las pait deng Yesus lo ka!”   
\p
\v 19 Mo Petrus nol Yuhanis situs noan, “Olan amas nangan esan! Ol man banan dui? Muid amas in prenta ka tam, muid Ama Lamtua Allah in prenta ka la?  
\v 20 Ta kaim net dasi mamo nol kaim matan esan, nol kaim kon ming dehet mamo son nini kaim hngilan esan. Lam taon elola le kaim tek atuli li deng asa man kaim in ming son nol net son nas lo kia!”   
\p
\v 21 Mo atuli-atuil man in daad le nehan dasing nas, kaing ulang oen duas pait. Hidim oen sao aan in nutus at dua nas, undeng oen taan le hukung oen duas elola ka lo. Nol oen kon lii, tamlom mo atuil hut mamo in se likun na ngas, haung keng nol one la. Lole atuil nas naka-naka Ama Lamtua, undeng atuling hlukut-kait ta banan son.  
\v 22 (Atuling na hlukut-kait dui deng taun buk aat son, halas-sam un laok nala.)   
\s1 Lamtua Yesus atulin nas kohe-kanas le halin oen lii deken  
\p
\v 23 Nikit oen sao Petrus duas Yuhanis kon, oen duas pait lakos se oen tapan nas. Hidim oen dehet totoang asa man tulu agama Yahudi las, nol blalan-blalan hadat tas in kaing one ka.  
\v 24 Ming ela kon, oen duas tapan nas totoang nakbua nol dalen mesa le kohe-kanas noan, “Ama Lamtua Allah man in Kuasa Dudui. Ama man koet apan-dapa kua nol apan-kloma kia, nol isin nas totoang.\x + \xo 4:24 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 20:11; Nehemia 9:6; Buk in Naka-nahalit 146:6\x*  
\v 25 Hmunan nu Ama Lamtua Koo Niu ka pake upung Daud le daid Ama Lamtua mee-baha. Un tek meman son noan, mam atuli labang nol Yesus. Un kon dul noan:  
\q1 ‘Atuil deng bangsa-bangsa didang komali son undeng dehet hlales-angin;  
\q2 Oen tao dadahut tuun le tao dais man in muik tula-peke lo ngas.   
\q1
\v 26 Lahi-laih man in se apan-kloma ki ngias nakbua, le hote-dait labang nol Ama Lamtua;  
\q2 nol tulu-tulu ngas koo mesa, le lakos labang Ama Lamtua Allah nol Kristus,  
\q2 Atuling man Ama Lamtua tulu meman son deng hmunan nua ka.’\x + \xo 4:26 \xt Buk in Naka-nahalit 2:1-2\x*   
\p
\v 27 Asa man upung Daud in dula ka, halas ni daid son. Nol un nahin na kon, halas ni daid langa son. Meman se kota ni, laih Herodes nol gubernur Pontius Pilatus, blalan-blalan Israel las, nol tulu-tulu deng bangsa-bangsa didang ngas nakbua son. Hidim oen koo mesa, le labang Yesus, Atuling man Ama Lamtua hulin meman son na.\x + \xo 4:27 \xt Matius 27:1-2; Markus 15:1; Lukas 23:1, 7-11; Yuhanis 18:28-29\x*  
\v 28 Mo halas ni kit tanan son noan, nas totoang tom nol asa man Ama Lamtua in koma ka, nol muid asa man Ama Lamtua in nutus meman son, deng lolo hmunan nua ka.  
\v 29 Ama Lamtua, oen aa liing kami, le halin kaim lii. Tiata, kaim nodan le Ama Lamtua bel kaim in brani. Le halin kaim laok tek Ama Lamtua Dehet Dais Banan deng Yesus sa, bel atuli-atuli las se ola-ola, nol in lii-tidu lo.  
\v 30 Nol kaim nodan le Ama Lamtua bel kaim kuasa, le tao banan atuil in ili ngas. Kaim kon nodan kuasa le kaim tao taad in herang bili-ngala, le halin atuli las tana noan, kuaas na maa deng Yesus, Ama Lamtua Atulin in Loka-tadu Niu ka. Ama Lamtua, kaim in kohe-kanas sa pes ela.”   
\p
\v 31 Oen kohe-kanas mamaus ela lam, um man oen in nakbua na heheko. Hidim oen totoang haup Ama Lamtua Koo Niu ka. Tiata oen putis le lakos tek Ama Lamtua Allah Dehet Dais Banan na nol in buni-buni lo.   
\s1 Atuil in parsai ngas nuil leo-leo nol koo-dalen mesa  
\p
\v 32 Hidi kon totoang atuil in parsai se Yesus sas koo-dalen mesa, nol oen nuil namnau apa. Muik in kila apa lo, oen kom in bating apa sa-saa. Asa man oen nena kam, oen ator le halin oen pake leo-leo.\x + \xo 4:32 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 2:44-45\x*  
\v 33 Hidim Ama Lamtua bel kuasa se Un anan in nutus sas, halin tek atuli las noan, oen net nol matan esa, le Lamtua Yesus nuli pait son deng Un in mate ka. Nol Ama Lamtua beles hangun mamo-mamo.  
\v 34-35 Deng atuil nas, muik in hee oen dale kas esan, tamlom mo oen uma las esan. Hidim duit ta oen belen lako se Ama Lamtua atulin in nutus sas, halin oen pake taung in urus atuil hut mamo kas in parlu ngas. Undeng na, tiata oen dabun sa-saa mes lo kon.   
\p
\v 36-37 Tuladang el Yusuf, deng nusa Siprus. Un niam mo Lewi in hua-koet. Ama Lamtua atulin in nutus sas ngali un noan, ‘Barnabas’, nahin na noan, ‘atuil in hulung atuil didang le halin makoe’. Un lako hee un dale teb mesa, hidim un duit ta, un laok belen se Ama Lamtua anan in nutus sas.   
\c 5  
\s1 Ananias duas Safira mates, undeng oen soba-naan Ama Lamtua Koo la  
\p
\v 1 Mo se dedeng na kon muik biklobe mesa, ngala Ananias. Un sapa ka ngala Safira. Oen duas kon hee oen dale teb mesa.  
\v 2 Mo oen duas kom leleo le buni duit teng deng dale na osa ka. Hee hidi dale na kon, Ananias lako tek Ama Lamtua anan in nutus sas noan, “Kaim halas-sam hee kaim dale teb mesa. Ta kaim le bel un duit ti totoang bel Ama Lamtua Allah.”   
\p
\v 3 Mo Petrus baet un noan, “Hoe! Ananias! Ku lail-lisin son! Taon elola le ku dalem ma brain naseke in buni duit tenga las, deng dale man ku in hee hidi son na osa ka lia? Ku dalem ma daat lai-lisin son, undeng ku muid uikjale kas laih tuan na in koma ka. Ku brain naseke in nole-lilung Ama Lamtua Allah Koo Niu ka kia!  
\v 4 Elia! Ku kom le hee dale na, tamlom mo hee lo koo, ne ku. Eta ku hee hidi son, le ku kom in bel un duit ta tetema, tamlom lo koo, na kon hii ne ku. Mo taon elola le ku dalem ma brain isi in tao ela kia? Ku soba-naan le tao ngengo kaim atuli lia, mo muik atuli mes lo kon man tao ngengo nal Ama Lamtua!”   
\p
\v 5 Ming Petrus tek ela kon, nahkitu lam Ananias lea late apa ka se dale ka, kon mate meman. Totoang atuil in ming dehet na ngas lii isi.  
\v 6 Hidi kon, tana muda at ila lo, tamas le kabut Ananias aap-sisin na, le nolan laok puan.   
\p
\v 7 Hidi nal bet jam tiul pait kon, Ananias sapa ka taam maa. Mo un taan in dadi na lo.  
\v 8 Kon Petrus keket noan, “Elola ina? Inas hee hidi dale na nol un osa ka eli tuun ne?”  
\p Kon un siut noan, “Baktebes ela ama! Un osa ka ela!”   
\p
\v 9 Mo Petrus tekan noan, “Taon elola le, ku nol ku sapam ma koo mes le soba-naan Ama Lamtua Koo Niu ka lia? Ku ngat tuun! Atuil in kil ku sapam ma le laok puan nas, pait maas son nuan. Suktotomas pait tam, oen kon dohang ku aap-sisim ma, le laok puan se ku sapam ma halin na.”   
\p
\v 10 Ming Petrus tek ela kon, nahkitu lam bihatang na lea le mate meman se maan na. Oras tana muda nas taam pait maas sam, oen net bihatang na kon mate son. Tiata oen dohang un aap-sisin na le nolan laok puan se un sapa ka halin na.   
\p
\v 11 Hidi kon atuli-atuil in parsai Yesus sas daid in lii isi. Nol totoang atuil didang man ming dehet deng Ananias nol Safira in mate ka ngas kon, lii isi.   
\s1 Aan in nutus sas tao banan atuli mamo  
\p
\v 12 Dedeng na, Yesus anan in nutus sas tao taad herang mamo se atuli las silan. Oen kon kom in taam laok se Ama Lamtua Um in Kohe-kanas Tene ka. Oen nakbua nol koo-dalen mesa se Laih Soleman Um Loos sa.  
\v 13 Dedeng na kon, atuli mamo naka-naka Lamtua Yesus atulin nas. Mo atuil in parsai Lamtua Yesus lo bii ngas, brain in taam laok nakbuan nolas se maan na lo.   
\p
\v 14 Mo atuil in parsai Yesus sas nesang le lako lam, mamo keko lako. Muik bihata nol bikloeb kon.  
\v 15 Dedeng na daid banansila ela, didiin atuli las kil nol atuil ili las maas le nenes se nehe dapas, se lalan suut tas. Undeng oen nangan noan, “Eta Petrus nol Yuhanis laok deng nia, le oen duas hlen nas tom atuil ili lias sam, taon elola ko oen banan meman.”  
\v 16 Atuli las in maa ka hidi tanan lo, oen maas deng ingu-iung in dadani nol kota Yerusalem. Oen dohang nol oen atulin in ili ngas, kon Lamtua Yesus anan in nutus sas, tao banan atuil in iling nas totoang. Oen kon kil nol oen atulin man tom uikjale kas, hidi kon Lamtua Yesus anan in nutus sas nulut puting uikjale nas totoang.   
\s1 Lamtua Yesus anan in nutus sas haup susa  
\p
\v 17 Undeng Lamtua Yesus anan in nutus sas in dake ka, tiata tulu tene deng agama Yahudi la, nol un tapan partei Saduki las, holon nam seke tetas.  
\v 18 Kon nam oen lakos daek Yesus anan in nutus sas, le tamang lakos bui dalen.\f + \fr 5:18 \ft  Tamang se bui in mo bango 18 kia ka, se dais Yunanin nam, “tamang lako se bui umum dalen.” Un nahin na bisa kon noan, “tamang lakos se bui dalen, le halin tao nahmaeng one, se atuil hut mamo silan.”\f*   
\p
\v 19 Mo duman na kon, Ama Lamtua ima-ii at mes deng sorga, maa se bui na, le sai hnita ka. Hidim un nol oen putis lakos se likun na. Un tekas noan,  
\v 20 “Nol ni kon, mi lakom se Ama Lamtua Um in Kohe-kanas Tene kua. Laok tek totoang Ama Lamtua Lalan in Nuli balu ka, bel atuli-atuil in ne ua ngas, le halin oen daek muid Lalan in Nuli balu na.”   
\p
\v 21 Ola oskaong mitang bii ka, oen tao muid Ama Lamtua ima-ii in deng sorga ka in teka ka. Le taam lakos se Um in Kohe-kanas Tene ka kintal la, hidim tui atuli-atuil in se la ngas.  
\p Nesang lo kon, tulu tene ka nol un tapan nas, atuli-atuil tene kas, nol blalan-blalan hadat deng papmes Israel leo-leo maas nakbua. Oen nakbua le noan pres dais agama deng Lamtua Yesus anan in nutus sas. Tiata oen lok atuil in doha ngas, laok kat Petrus nol un tapan nas deng bui kua, ta oen le nehan Petrus nol un tapan nas dasi la.   
\p
\v 22 Mo atuil in doha ngas lakos lius se bui kua lam, Petrus nol un tapan nas ase son. Tiata oen lakos lapur atuli-atuil tene kas se maan in nehan dasi ka.  
\v 23 Oen tekas noan, “Amas komali deken. Ta kaim lakom lius se bui kua lam, kaim net hnita kas hkaen teles nabale. Nol atuil in doha ngas totoang kon dil ne uas. Mo kaim tadus le sai hnita kas, halin kaim tama lam, kaim net atuil lo.”   
\p
\v 24 Ming ela kon, tulu in doh Ama Lamtua Um in Kohe-kanas Tene ka ka, nol tulu agama Yahudi las tene-tenen nas, langan tukun, undeng oen nangan hapun lo son.   
\p
\v 25 Hidi na kon, muik atuli mes maa tekas noan, “Amas hii napat le! Atuil man mi in tahang se bui kua ngas, mo likun nia! Oen dil le tui atuli las ne Um in Kohe-kanas Tene kua!”   
\p
\v 26 Ming ela kon, tulu in doh Um in Kohe-kanas sa haman un ima-ii las, le lokas laok daek Petrus nol un tapan nas pait. Mo un ima-ii las lii, undeng atuil mamo kas hii Petrus in nahdehe ka. Atuil in doha ngas nangan noan, tamlom mo atuil mamo nas haung keng nol one, hidim pasang oen nini batu. Undeng na le, oen daek ulang Petrus nol un tapan nas sa, oen brain dakes nol in dising lo.   
\p
\v 27 Hidi na lam, oen kil Petrus nol un tapan nas lakos se maan in nehan dasi ka. Kon tulu tene ka keket oen  
\v 28 noan, “Kaim kaing mi son halin tui atuli las deken, deng Atuling man in le daek lalan in nuli balu ka ka, ta lo! Mi niam bon batu! Hidim mi hosek nol kaim in prenta ka lo, le mi tao muid mi in koma ngas tukun! Mi lakom le tui kliu-kanan se kota Yerusalem. Tuladang nga el mi sua kula ka bel kami, nol tek noan kaim man tadu atuli li le laok tao tele Yesus na.”\x + \xo 5:28 \xt Matius 27:25\x*   
\p
\v 29 Hidi nam Petrus hangu dili, le daid mee-baah deng totoang aan in nutus sas. Un siut noan,  
\q1 “Amas totoang! Eta muik in prenta deng atuli lia, man labang nol Ama Lamtua Allah in koma ka lam, kaim bisa mudin lo. Molam kaim musti muid se Ama Lamtua Allah in prenta ka!  
\v 30 Atuling man sai bel kaim lalan in nuli balu na ka, Yesus. Un nam, Atuling man mi in pauk tele son se kai sangsuli lua ka. Lolo hmunan nua, kit upu kia-kaon nas kom in kohe-kanas se Ama Lamtua Allah. Ama Lamtua na, man bel Yesus le nuli pait son deng Un in mate ka!   
\q1
\v 31 Halas ni Ama Lamtua Allah nikit Yesus son le daid Un ima kanan. Hidim Yesus kil kuasa banansila el laih tuan na. Un sai lalan le atuli li haup in holoat deng oen in kula-sala ngas. Un le bel kit atuil Israel li lalan, le kit pesang deng kit in kula-sala ngas totoang. Nini ela lam, Ama Lamtua Allah dalen na daid blingin, didiin Un nangan kit atuil Israel li in kula-sala ngas pait lo.  
\v 32 Ta kit man net nol matan beas esan son noan, Yesus meman mate, mo Un nuli pait baktetebes son. Nol Ama Lamtua Koo Niu ka kon, tek dehet ni bel atuil in muid Yesus Lalan in Nuli ka ngas.”   
\p
\v 33 Ming hidi Petrus in tek ela ka kon, totoang atuil in se maan in nehan dasi ngas koon-mali isi, didiin oen le keo tele Lamtua Yesus anan in nutus nas.  
\v 34 Mo se na kon, muik atuli mes man daad leo-leo le pres dais na. Un ngala Gamaliel. Atuli mamo todan una, undeng un nia mo, at mes deng partei agama Farisi las gurun, man taan isi. Petrus aa hidi ka la, atuli las le keo una, mo Gamaliel hangu dili, le nahaku atuli las kil puting tahang Petrus nol un tapan nas.  
\v 35 Oen kil puting Petrus nol un tapan nas hidi kon, Gamaliel aa nol tulu-tulu in se la ngas noan,  
\q1 “Kaka-paling totoang! Kit musti doha-doha! Ta tamlom mo kit hlapat isi in le noan daek daat saol atuil nias sa. Kit musti nangan blatas muna le.  
\v 36 Ta mi nangan net atuling mesa, man un ngala ka, Teudas. Un mate blaan son, mo dedeng un nuli nabale la, un nikit apa ka esa noan, un na mo atuil tene, didiin atuil in muid una ngas, nataka le atuli ngatus aat. Mo nikit atuli las keo tele un kon, un atulin nas lalis holhising. Maa lius halas nia lam, atuil man in muid una ngas, ase son. Undeng oen lalis ilang totoang!   
\q1
\v 37 Hidim mi musti nangan net dehet mes pait. Dedeng na, tom nol pamarenta la in tadu le kaih totoang atuil in se nusa nia ngas. Muik atuli mes ngala Yudas, deng propinsi Galilea. Atuli kon mamo muid una. Mo un kon tom in keo tele. Hidim atuli-atuil in muid una ngas kon, lalis holhising kliu-kanan, didiin netas pait lo son.   
\q1
\v 38 Tiata kaka-pali me, auk in nangan ni elia: tao tele oen deken. Nang tuun lako. Ta oen in tui ka, nol oen in lako-pait ta, eta maa deng atuli lia lam, taon elola ko nesang isi lom, ilang hidis.  
\v 39 Mo etan in tui ni meman maa deng Ama Lamtua Allah lam, mam mi tao nahu nal oen lo. Undeng na, mi doha-tiud napat le. Ta tamlom mo mi esan labang nol Ama Lamtua Allah la.”  
\p Ming ela kon, oen totoang tade muid Gamaliel in teka na.  
\v 40 Hidi na kon, oen haman tamang aan in nutus sas, hidim oen lok atuli las le diku-puang one. Halas-sam oen kaing, le boel dehet pait deng Yesus ngala ka lo ka. Hidi halas-sam, oen sao soleng aan in nutus nas.   
\p
\v 41 Kon nam aan in nutus nas putis lakos nang soleng maan in nehan dasi ka. Oen nangan noan, oen ngalan nas daat son, undeng in muid Lamtua Yesus, mo oen dalen kolo, lole Ama Lamtua Allah tana noan, eta oen haup in susa ela lam, toma. Undeng na, tiata oen dalen kolo isi.  
\v 42 Lelo-lelom, oen lakos tui atuli las noan, “Atuling man Ama Lamtua Allah in tulu meman son deng lolo hmunan nua ka, mo Yesus!” Hidim oen tek dais na tutungus se atuli las uma-uma las, nol se Um in Kohe-kanas Tene ka kon.   
\c 6  
\s1 Oen huil nal atuli at itu, le lii-lau atuil ana ngas  
\p
\v 1 Dedeng na, Lamtua Yesus atulin nas mamo taplaeng son. Oen nam atuil Yahudi, mo oen muik dasi dua man bakisan. Deeh aa dais Aram nol tenga las pait aa dais Yunanin. Lako-laok kon dehet puti, deng op dua nias. Atuil man in aa nini dais Yunanin nas, kom nol atuil man in aa nini dais Aram mas isi lo. Oen tek noan, “Elia lam, tom lo! Etan mi bating in kaa lelo-lelon nam, mi boel ngele halin deken! Lo kam kaim ina-inan bebalu kias, haup oen nenan nas lo.”   
\p
\v 2 Undeng na le, Ama Lamtua anan in nutus at hngul dua kas, haman nakbuan Lamtua Yesus atulin nas totoang, le tekas noan, “Kaka-palis totoang! Eta kaim tenem le urus bel mi in kaa-ninu tuun nam, banan isi lo! Undeng kaim musti tui Ama Lamtua in Teka-teka ngas tutungus.  
\v 3 Tiata kaim in nangan na elia: banan dui ka, mi huil nal atuli at iut deng mia la. Nuting atuil man in ngala banan, un doh taan apa ka, un taan dasi-dehet mamo, nol Ama Lamtua Koo Niu ka ator un in nuli ka. Eta mi huil nal atuil in ela son nam, mam kaim nikit oen le urus in kaa-ninu kia.  
\v 4 Nini ela lam, kaim haup oras in kohe-kanas mamo dui, nol haup oras le tui Ama Lamtua in Teka-teka ngas.”   
\p
\v 5 Tiata oen tade muid Petrus in teka ka. Kon oen huil atuli at itu. Atuil nas ngalan nas elia:  
\q2 Stefanus, un nam parsai Lamtua Yesus baktetebes, nol Ama Lamtua Koo Niu ka pake una. Nol un tapan tenga las ngalan nas elia,  
\q2 Filipus,  
\q2 Prokorus,  
\q2 Nikanor,  
\q2 Timon,  
\q2 Parmenas,  
\q2 nol Nikolas man maa deng kota Antiokia. Un atuil Yahudi lo, mo un tama agama Yahudi son.   
\p
\v 6 Kon nam, Lamtua Yesus atulin nas deeh nol at iut man oen in huil nal son nas, lakos se Ama Lamtua anan in nutus sas. Kon aan in nutus sas nene iman laok se one, le kohe-kanas, hidim nikit oen daid atuil in lako-daek in kaa-ninu, le halin atuil ana ngas totoang in hapu ka tatai.   
\p
\v 7 Ama Lamtua in Teka-teka ngas kon holhising lako pes se ola-ola. Nol atuil man in muid Yesus Lalan in Nuli se Yerusalem mas mamo keko lako. Hidim muik tulu agama Yahudi mamo kon, man tamas daid Lamtua Yesus atulin.   
\s1 Oen daek Stefanus  
\p
\v 8 Dedeng na, Ama Lamtua Allah tulu un dalen banan na mamamo bel Stefanus. Un kon bel Stefanus kuasa le daek nal tada-taad herang nol dasi-dais in muun isi ngas, le halin atuil hut mamo kas ngat net nol matan beas esan.  
\v 9 Lam muik atuil Yahudi deeh maas deng mana-maan katang. Oen deng kota Kirene, kota Aleksandria, propinsi Kilikia, nol propinsi Asia. Hmunan nua, atuil nias daid ata mo lako-laok kon oen tuang ngas sao one, tiata oen maas nakbua se Yerusalem. Taom oen taam lakos se um in kohe-kanas mesa, ngala, ‘Um in Bebas deng Ata.’ Oe mesan na, oen ming Stefanus in aa ka, mo oen kom lo, tiata oen mulai kaen nol Stefanus.  
\v 10 Mo Stefanus taan isi, lole un aa nini kuasa deng Ama Lamtua Koo Niu ka. Tiata oen kaen nal nol un pait lo.  
\v 11 Undeng na, oen nuting lalan daat, le lakos bel duit se atuli at ila lo, hidim tadu atuil nas lakos le dehet nole-lilung noan, “Kaim ming atuling ni dehet le bilu-aa Musa nol Ama Lamtua Allah!”   
\p
\v 12 Oen nole-lilung atuli las ela, didiin blalan-blalan hadat atuil Yahudi las, nol guru-guru agama las kon ming hapu. Ming ela kon, oen koon-mali. Tiata oen lakos daek Stefanus, le pel nolan lako taal se maan in nehan dais agama ka.  
\v 13 Oen kat saksi dadahut le aa in tapa-bele deng Stefanus noan, “Atuling ni aa dadaat saol Um in Kohe-kanas Tene ka tutungus. Nol un kon aa le tao didaan Ama Lamtua Allah prenta, man Un belen son se upung Musa taung kita ka.  
\v 14 Kaim kon ming un aa noan, Yesus, atuling Nasaret ta, le tao lean Um in Kohe-kanas Tene ka. Nol Un kon le tao soleng totoang kit atorang hadat, man upung Musa in bel kit son na!”   
\p
\v 15 Ming saksi nas in aa ela ka kon, totoang atuil man in daad nakbua se maan in nehan dais agama ngas, ngat nakekeon Stefanus, mo oen ngat tam, un sila ka tuladang nga el Ama Lamtua ima-ii in deng sorga nguas silan kon.   
\c 7  
\s1 Stefanus siut puting apa ka se maan in nehan dais agama ka  
\p
\v 1 Hidi kon tulu tene agama Yahudi la ketan Stefanus noan, “Oen in tudu ku ki, toma tam lo ka?”   
\p
\v 2-3 Stefanus siut balis noan, “Amas nol kaka-palis totoang! Mi hii napat se auk le. Hmunan hesa kua, kit upun Abraham puti deng dale Mesopotamia lo bii, mo Ama Lamtua man muun dudui ka, tulu Un apa ka belen son. Ama Lamtua lokan noan, ‘Lako nang soleng ku ingu-mana lia, nol nang soleng ku ina-ama, pali-kakam mas. Ku boka deng maan ni tia, le lako se dale mesa, man mam Auk tulu bel kun!’\f + \fr 7:2-3 \ft Dale Mesopotamia halas ni oen noken noan negara Irak. Mo kota Haran nam ase son, suma un mana la muik nabael ne negara Siria. Ngat \ft \+it Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka\+it* 12:1 kon.\f*  
\v 4 Tiata upung Abraham lako nang soleng atuil Kasdim mas ingu-dale ka, na dale Mesopotamia, le lako daad se kota Haran. Nikit un ama in hua ka mate kon, Ama Lamtua Allah kil nol un maa daad se dale Kanaꞌan. Na ka, dale man amas nol pali-kakas totoang in dada hahalas nia ka.\x + \xo 7:4 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 11:31; 12:4\x*  
\v 5 Dedeng na, Ama Lamtua Allah tulu bel upung Abraham dale ana teben mes lo bii kon, le daid un dale pusaka. Mo Ama Lamtua Allah hidan meman son noan, mam Un bel upung Abraham in hua-koet tas dale Kanaꞌan, le daid oen dale pusaka. Molota dedeng na, Abraham kon muik aan in hua lo bii.\x + \xo 7:5 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 12:7; 13:15; 15:18; 17:8\x*  
\v 6 Ama Lamtua Allah kon tekan noan, ‘Mam ku in hua-koet tas lakos daad se atuil didang ingu-dale. Hidim atuil nas tudan-kida one, le taos daid ata, nol tao oen dadaat lako pes taun ngatus aat.  
\v 7 Mo mam hidi nal taun ngatus aat tam, Auk hukung bangsa na, man tao ku in hua-koet tas le daid ata. Hidim ku in hua-koet tas lakos nang soleng dale na, le maas se maan nia, halin kohe-kanas nodan mamo se Au.’\x + \xo 7:7 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 15:13-14; Dehet in Puit deng Dale Mesir 3:12\x*  
\v 8 Aa hidi ela kon, Ama Lamtua but in hida na nini in tadu Abraham le sunat, halin daid tada noan, Abraham nol un in hua-koet tas, daid Ama Lamtua Allah atulin son. Tiata, dedeng un ana Isak halas-sam umur lelo palu, kon Abraham sunat una. Hidim Isak sunat un ana Yakob. Hidi kon Yakob sunat un anan bikloeb at hngul duas kas, dedeng oen kon halas-sam umur lelo palu. Oen totoang niam, kit atuil Yahudi li upu kia-kaons.\x + \xo 7:8 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 17:10-14; 21:2-4; 25:26; 29:31—35:18\x*   
\p
\v 9 Oe mesan na, kit upu kia-kaon nas idus nol oen palin Yusuf, didiin oen hee soleng una, le lako daid ata se dale Mesir. Mo Ama Lamtua Allah nang soleng net Yusuf lo.\x + \xo 7:9 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 37:11, 28; 39:2, 21\x*  
\v 10 Undeng na le, Un sao puting Yusuf deng in susa ngas totoang. Ama Lamtua Allah kon bel un in tana, le un taan nal sa-saa mamo kose, didiin lahing Mesir ra namnau una, hidim nikit un daid gubernur se totoang dale Mesir. Nol Yusuf kon kil kuasa se lahing nga um lahi la.\x + \xo 7:10 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 41:39-41\x*   
\p
\v 11 Hidi kon, oras lubuꞌ maa tom dale Mesir nol dale Kanaꞌan. Oras lubu na muun isi, didiin atuli mamo haup susa-daat se ola-ola. Tiata dedeng na, kit upu kia-kaon nas kon haup in kaa lo.\x + \xo 7:11 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 42:1-2\x*  
\v 12 Mo upung Yakob ming dehet noan, muik in kaa se dale Mesir. Tiata un tadu un anan nas, oen nam kit upu kia-kaon nas, le lakos dale Mesir halin sos in kaa se uas.  
\v 13 Sos hidi kon, oen pait. Mo nikit oen in kaa ngas hidis pait kon, Yakob lok oen laok sos in kaa pait se dale Mesir. Dedeng na halas-sam, Yusuf tek puting beles noan, un na mo oen palin in hua, Yusuf. Hidim Yusuf kil nol un kaka-palin nas laok tutnaal lahing Mesir ra.\x + \xo 7:13 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 45:1, 16\x*  
\v 14 Kon Yusuf nodan le un ama ka, nol un pali-kakan nas totoang, maas daad se dale Mesir. Oen totoang in maa se dale Mesir ras, atuli at buk itu beas lima.\x + \xo 7:14 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 45:9-10, 17-18; 46:27\x*  
\v 15 Tiata Yakob lako daad se dale Mesir, didiin un nol kit upu kia-kaon nas mates se luas.\x + \xo 7:15 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 46:1-7; 49:33\x*  
\v 16 Mo nesang ana lo, halas-sam oen kil kit upu kia-kaon nas seen nas pait lakos iung Sikem. Hidim oen puan seen nas, se niut utu man dedeng na upung Abraham sosan son, deng Hemor in hua-koet tas.”\x + \xo 7:16 \xt Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 23:3-16; 33:19; 50:7-13; Yosua 24:32\x*   
\s2 Stefanus siut deng Musa, nol atuil in ming un lo ngas  
\p
\v 17 Stefanus nahdeh napiut noan, “Nias totoang dadi, undeng Ama Lamtua hid meman son noan, lako-lako lam Un bel Abraham dale pusaak se maan nia. Mo oras sa maa dadani, le Ama Lamtua tao inu Un in hida na lam, kit upu kia-kaon bangsa Yahudi li taplaeng mamo isi se dale Mesir.  
\v 18 Dedeng na kon, muik laih balu mesa, man mulai kil prenta se Mesir. Mo un taan deng Yusuf lo.\x + \xo 7:18 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 1:7-8\x*  
\v 19 Lahing na tudan-kida kit bangsa lia. Un daek dadaat saol kit upu kia-kaon nas. Un kon dising one, le halin nam oen taeng soleng oen anan in hua babalu ngas, le nang halin oen mates.\x + \xo 7:19 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 1:10-11, 22\x*   
\p
\v 20 Dedeng na kon tom nol upung Musa ina ka, in hua una. Hua un maa la un apa ka leok isi! Un ina-aman nas tao muid lahing nga in prenta ka lo. Oen papa-paiduil buni tana-ana na se oen uma, didiin un umur bulan tilu.\x + \xo 7:20 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 2:2\x*  
\v 21 Mo nikit oen buni nal tana-ana na se oen uma la pait lo son, kon oen sao soleng un se palun Nil la. Mo lahing Mesir ra ana bihata mes net una. Hidi kon un kat nal tana-ana na le papa-piaran banansila el un ana esa.\x + \xo 7:21 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 2:3-10\x*  
\v 22 Undeng na, atuil Mesir ras tui oen in tana ka totoang bel Musa, didiin un daid atuil in muun isi. Un nahdeh tana, nol un kon daek tana.   
\p
\v 23 Nikit Musa umur taun buk aat tukun nam, un kom in laok nuting le taan un atulin esan nas, atuil Israel las.  
\v 24 Un puit lako kon, un ngat net atuil Israel mes haup in diku-puang deng atuil Mesir ras at mesa. Hidim un lako le hulung atuling man oen bangsan mesa na, ti un keo tele atuling Mesir ra.  
\v 25 Lole Musa bali le atuil in bangsa mes nol una ngas taan son noan, Ama Lamtua Allah nutus un le maa sas-sao oen deng oen in susa ka. Molota oen taan dais na lo bii.  
\v 26 Ola ka, Musa puti lako pait le tinang un atulin Israel las. Kon un ngat net atuil at dua keng apa. Tiata un daem soba-nanas duas, hidim tekas noan, “Hoe! Mi duam niam pali-kaka. Mo taon elol isi le mi duam keng apa ela lia?”   
\p
\v 27 Mo atuling in tuk un tapa ka ka, hutun soleng upung Musa, le tekan noan, ‘Asii man nikit ku le daid tulu deng kami la? Nol asii man nikit ku le daid atuil in nutus kaim dasi lia ka?  
\v 28 Ku le keo tele auk kon, banansila el lahin ku in keo tele atuling Mesir ra ka le?’  
\v 29 Ming ela kon, Musa lail puti deng Mesir. Hidim un lako daad se atuil Midian nas ingu-dale ka. Un saap se la, kon oen haup ana biklobe at dua.\x + \xo 7:29 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 2:11-15; 18:3-4\x*   
\p
\v 30 Hidi nal taun buk aat se atuil Midian nas mana la, Musa lako se maan tuu mesa, dadani nol leten man atuli las noken noan, leten Sinai. Se na, Ama Lamtua ima-ii mes deng sorga maa tutnaal nol Musa, nini ai in kaa se kai ina ana mesa. Kai na ai kaan, mo hnining lo.  
\v 31 Ngat net ela kon Musa langan tuun. Hidim un lako dadani le taan noan asa na. Mo nahkitu lam, un ming Ama Lamtua aa deng ai la dalen noan,  
\v 32 ‘Auk niam, Lamtua Allah deng ku upu kia-kaon nas, nas ku upum Abraham, upum Isak nol upum Yakob.’ Ming ela kon, upung Musa lii isi didiin pepeten, nol un brain botas sila ka le ngat kai man ai in kaan na lo.   
\p
\v 33 Hidi na kon, Ama Lamtua tekan pait noan, ‘Hoe Musa! Ku dil ne dale niu na. Kolong ku nahan nas!  
\v 34 Nangan noan, Auk nadidingun Auk atulin Israel in ne dale Mesir ruas son, deken! Ta Auk nangan oen nabale. Auk taan oen in susa-daat ta. Auk kon ming oen in bisat le nodan tulung nga son. Tiata neot nia, Auk niu laok sao one. Maa se ni le! Ta auk le lok ku pait lako Mesir.’\x + \xo 7:34 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 3:1-10\x*   
\p
\v 35 Ama Lamtua Allah tulu-balang Apa ka se ai dalen ela, undeng Un le tadu Musa pait lako se Mesir. Ama Lamtua huil un le sao puting atuil Israel las deng oen in susa-daat ta. Musa niam, atuling man hmunan nu oen ketan noan, ‘Asii man nikit ku le daid tulu deng kami la?’ Mo halas nia lam, Ama Lamtua esa man nikit una.\x + \xo 7:35 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 2:14\x*  
\v 36 Hidi kon Musa pait lako Mesir. Un tao taad herang muun isi se lua. Hidim un nol puting atuil Israel las deng Mesir. Un nol oen laok kaliut Tasi Mea ka, hidim oen laok papmes maan epe ngas didiin taun buk aat.\x + \xo 7:36 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 7:3; 14:21; Buk in Kahi 14:33\x*   
\p
\v 37 Musa esa tek atuil Israel las noan, ‘Mam Ama Lamtua Allah nikit nal atuli mes deng mi hlala kia, le daid Un mee-baha, banansila el Un in nikit auk son nia.’\x + \xo 7:37 \xt Dehet Ulang deng Lalan in Nuli 8:15, 18\x*  
\v 38 Musa leo-leo nol kit upu kia-kaon atuil Israel las se maan epe ngas. Un man tutnaal Ama Lamtua ima-ii la se leten Sinai lua. Nol un nam, man daid hleten taung kit upu kia-kaon nas nol Ama Lamtua Allah. Hidim un kon man sium in Teka-teka, man tulu bel kit lalan in nuil toma ngas deng Ama Lamtua Allah.\x + \xo 7:38 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 19:1—20:17; Dehet Ulang deng Lalan in Nuli 5:1-33\x*   
\p
\v 39 Mo ela kon no, kit upu kia-kaon nas dai hii-ming se Musa lo. Oen kon hutun soleng una, lole oen kom le pait lakos Mesir tuun.  
\v 40 Hidim oen lakos hanet Harun noan, ‘Ku palim Musa kil puting kaim son deng dale Mesir. Mo halas ni kaim taan lo noan un ne ola ka? Tiata kaim nodan le ku daek bel kaim in hui-langus mesa, le halin nam in hui-langus na man kil kami.’\x + \xo 7:40 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 32:1\x*  
\v 41 Kon oen daek nal sa-saa in hui-langus mesa. Un tuladang nga el, aus-saip ana mesa. Hidim oen keo hmukit le hui-langus se aus-saip ana na. Oen kon tao fesat tene leo-leo tutungus, undeng oen dalen kolo nol aus-saip ana man oen in daek nalan son nini oen iman esa na.\x + \xo 7:41 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 32:2-6\x*  
\v 42 Nikit Ama Lamtua Allah netas tao ela kon, Un bali kudi one. Hidim oen mulai hui-langus se sa-saa in ne apan-dapa kua ngas, banansila el lelo, bulan, nol duun nas. Mo Ama Lamtua Allah nang soleng oen ela tuun. Na tom nol asa man Ama Lamtua Allah mee-baha las in dul meman son, deng hmunan nu noan,  
\q1 ‘Hoe, atuil Israel me!  
\q2 Mi laok pukiu dale epeng ngas taun buk aat,  
\q3 hidim mi keo hmukit tas le todan-lahing se Au,  
\q3 tamlom mi todan-lahing se asii la?   
\q1
\v 43 Mi naka-nahalit Auk lo!  
\q2 Mo lelo-lelom, mi hui-langus se mi bangat tas.  
\q3 Mi kom naseke in puti-taam laok el uikjale Molok ka uma la.  
\q3 Mi kon kom in hui-langus se uikjale man ngaal Refan na duun na.  
\q1 Mi taan in hui-langus se sa-saa man mi in daek son, nini mi iman esan nas!  
\q2 Undeng na le, mam Auk kat soleng mi kakatang lakom pes se Babel halin nua.’”\x + \xo 7:43 \xt Amos 5:25-27\x*   
\s2 Stefanus siut deng Um in Kohe-kanas Tene ka  
\p
\v 44 Stefanus nahdeh napiut noan, “Ama Lamtua Allah tulu bel upung Musa maan in kohe-kanas mes tuladang nga. Kon Musa koet Hleep in Kohe-kanas\f + \fr 7:44 \ft  Ama Lamtua dul Hukung Hngulu las se baut bleha. Hidim bel upung Musa, le halin nam atuil Israel las tao muid in dulang nas totoang. Baut bleha nas, oen noken noan, ‘Saksi’. Oen pesang baut bleha nas se Hleep in Kohe-kanas sa. Tiata oen noken Hleep na noan, “Hleep Saksi”.\f* mesa, man oen daken nini hmukit bulang nol kitu, muid tuladang na. Tiata atuil Israel las maas le todan-lahing Ama Lamtua Allah se Hleep na. Etan oen lakos seda se mana mesa lam, oen sukun Hleep in Kohe-kanas na, le butun babanan, hidim dohang lako se maan balu ka. Lius se las sam, oen bangun-pii Hleep na pait.\x + \xo 7:44 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 25:9, 40\x*   
\p
\v 45 Nesang lo kon, Yosua nol kit upu kia-kaon nas hote-dait labang nol bangsa-bangsa didang in se dale Kanaꞌan nas, ti Ama Lamtua Allah beles le nala. Hidim Un bating dale na bel kit upu kia-kaon nas. Dedeng oen taam lakos nuu nal dale na ka, oen kon kil Ama Lamtua Hleep in Kohe-kanas sa lako se la. Hleep na dil se la, lako lius laih Daud in kil prenta ka.\x + \xo 7:45 \xt Yosua 3:14-17\x*  
\v 46 Laih Daud niam, kohe-kanas se Ama Lamtua Allah, banansila el kit upun Yakob in kohe-kanas se Ama Lamtua Allah ka kon. Hidim laih Daud tao Ama Lamtua dalen kolo, ta Ama Lamtua belen hangun. Hidi kon un nodan Ama Lamtua, le un man bangun-pii Um in Kohe-kanas Tene balu ka taung Ama Lamtua.\x + \xo 7:46 \xt Samuel dua la 7:1-16; Dehet deng Bangsa Israel nol Bangsa Yahuda lalis mesa la 17:1-14\x*  
\v 47 Molam laih Daud ana Soleman, man bangun-pii Ama Lamtua Um in Kohe-kanas Tene ka.\x + \xo 7:47 \xt Lahi-lahi las Buk laih hmunan na 6:1-38; Dehet deng Bangsa Israel nol Bangsa Yahuda lalis dua la 3:1-17\x*   
\p
\v 48 Mo kit tana noan, Ama Lamtua Allah in Lapa Dudui ka daad se um man atuli li in dake lo, undeng hmunan nu Ama Lamtua mee-baha mes dul meman son noan,   
\q1
\v 49 ‘Apan-dapa ku na mo, Auk del in prenta ka.  
\q2 Mo apan-kloma ki nia mo, Auk maan in tian ii ngia ka.  
\q1 Taon elola le mi bangun-pii nal bel Auk um in toma mesa, le Auk daad se la nga? Bisa loo!   
\q1
\v 50 Undeng apan-dapa ku nol apan-kloma ki isin nas totoang, Auk man koet!’”\x + \xo 7:50 \xt Yesaya 66:1-2\x*   
\s2 Stefanus tudu tene-tene kas noan, oen taan Ama Lamtua Atulin Niu ka lo  
\p
\v 51 Hidi kon Stefanus nahdeh napiut, mo un naskaa oen le tekas noan, “Mi niam atuil in bon batu! Mi banansila el atuil man in taan Ama Lamtua Allah lo ka, nol mi dai hii-ming se Un lo. Mi atuil in labang Ama Lamtua Allah, banansila el mi upu kia-kaon nas in bali kudi Una ka! Mi le labang nol Ama Lamtua Koo Niu ka nabale le?\x + \xo 7:51 \xt Yesaya 63:10\x*  
\v 52 Mi upu kia-kaon nas kon tao sus Ama Lamtua Allah mee-baha las tutungus. Olan mi tek soba-nana: le mee-baah ol man oen tao susan lo kia? Muik lo, ta loo! Hmunan nu Ama Lamtua mee-baha las kom in tek meman noan, mam Ama Lamtua Allah le tunang Un Atulin Niu ka maa. Mo mi upu kia-kaon nas keo tele Ama Lamtua mee-baha las. Maa lius mia lia lam, mi kon pake atuil didang le keo tele Ama Lamtua Atulin Niu ka.  
\v 53 Nol mi kon toe muid totoang atorang man Ama Lamtua Allah in bel kit son nas lo, molota Un ima-ii in deng sorga nguas esan, man niu maa bel mi atorang nas.”   
\s1 Oen pasang tele Stefanus  
\p
\v 54 Atuil in daad le nehan dasi ngas ming Stefanus in aa ela ka kon, oen taan meman noan, un soleng kula ka bel one. Tiata oen komali isi le duu-duu siin nol Stefanus.   
\p
\v 55 Mo Stefanus haup kuasa deng Ama Lamtua Koo Niu ka, ta un botas ngat lako bus el apan nua lam, un ngat net totoang Ama Lamtua Allah in loe-liliman na. Un kon ngat net Lamtua Yesus dil se Ama Lamtua Allah halin kanan na, se maan in todan-lahing dudui ka.  
\v 56 Kon Stefanus tek noan, “Elia amas totoang. Auk ngat net apan nu hosai, nol Atuling Baktetebes sa dil ne maan in todan-lahing dudui kua, ne Ama Lamtua Allah halin kanan na.”   
\p
\v 57 Ming ela kon, atuil in nehan dasi ngas, kuim kele hngilan nas. Oen ahan mumuun le tadu Stefanus eteꞌ. Hidim oen tukin hangus leo-leo laok diku-puang una.  
\v 58 Le pel-lakang un puti lako kota la likun na. Kon saksi-saksi las kolong oen kaod likun nas, le bel tana muda mes kilas. Un ngala ka, Saulus, un nam oen atulin in hode-lokot. Hidim oen pasang Stefanus nini batu.   
\p
\v 59 Oen pasang Stefanus mamasu lam, un haman mumuun le tek noan, “Lamtua Yesus! Auk oras si maa dadani son. Sium auk tia!”  
\v 60 Hidi kon un lea holimit hai buku ka, nol un haman mumuun pait le tek noan, “Ama, beles lepa-haal kula-sala ni deken!” Aa hidi ela kon, un hngasa ka nutus, le mate.   
\c 8  
\p
\v 1 Saulus kon baab se maan na, un tade nol oen in pasang tele Stefanus na.   
\s1 Saulus tao sus Lamtua Yesus atulin nas  
\p
\v 2 Dedeng Stefanus mate ka, muik atuil in namnau Ama Lamtua baktetebes sas at ila lo, laok kat Stefanus nitun na, le laok puan nol lilu kamusang una.  
\p Kilan deng leol neot na kon, atuli las mulai tao sus Lamtua Yesus atulin in se kota Yerusalem mas, didiin oen haup susa-daat muun isi. Hidim oen lail holhising lakos pes se propinsi Yudea, nol propinsi Samaria. Oen totoang lalis, suma liis Lamtua Yesus anan in nutus sas siis, se Yerusalem.   
\p
\v 3 Mo Saulus nuting lalan tutungus le tao sisakeng Lamtua Yesus atulin nas. Un laok nuting oen se ola-ol tuun. Un puti-taam uma las le nuting one. Bihata tamlom bikloeb kon no, un dakes le laok pasang tamang se bui dales.\x + \xo 8:3 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 22:4-5; 26:9-11\x*   
\s1 Filipus nahdeh deng Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na se propinsi Samaria  
\p
\v 4 Atuli las tao sus Lamtua Yesus atulin nas, le didiin oen lalis holhising kon no, oen teen lo nol in tek atuli las tutungus deng Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na se ola-ola.  
\v 5 Tuladang el neot mesan na, Filipus lako se kota mes se propinsi Samaria, le tek atuli las noan, Yesus na mo, Kristus, Atuling man Ama Lamtua Allah tulu meman son, deng lolo hmunan nua ka.  
\v 6 Dedeng atuil hut mamo kas net tada-taad herang, man Filipus in dake ngas kon, oen maas nakbua le hii babanan deng asa man un in nahdehe ka.   
\p
\v 7 Se maan na kon, muik atuli in tom uikjale. Mo uikjale nas putis nang soleng atuil nas, nol ahan mumuun. Muik atuil hlukut-kait, nol atuil ii daat mamo, mo oen kon daid banan meman.  
\v 8 Tiata atuli-atuil in se kota na ngas dalen kolo isi.   
\p
\v 9 Se kota na, muik atuil in tana at mesa, ngala Simun. Nesang son, un tao atuil Samaria las le herang nol un in pake kai-dasi ka. Un naka-naka bali apa ka noan, “Auk niam atuil uhu!”   
\p
\v 10-11 Tiata deng kota na isin na totoang, tana-ana blutu tamlom atuil tene, bihata tam biklobe, oen totoang nahdeh deng atuling na ngala ka noan, “Wuih! Atuling na uhu isi! Un in dake ka, maa deng Ama Lamtua Allah in kuasa ka!” Undeng un kai-dasi las, tiata atuli las kom in pake una deng lolo hmunan nua.   
\p
\v 12 Mo halas nia lam, oen ming Filipus tui oen deng Ama Lamtua Allah prenta la. Nol un kon tulu beles lalan, le oen tamas daid Ama Lamtua atulin, nini Yesus ngala ka. Ming hidi ela kon, atuil hut mamo kas parsai, le tamas daid Ama Lamtua atulin. Tiata oen totoang bihata-biklobe, haup in sarani.  
\v 13 Taan lo molota, Simun kon parsai, nol kom le tama daid Yesus atulin. Kon nam oen sarain una. Hidim un laok muid Filipus se ola-ola. Nikit un net tada-taad herang man Filipus in dake ngas kon, un lale leo ka le aa noan, “Aauu! In elia ki muun isi!”   
\p
\v 14 Nikit Lamtua Yesus anan in nutus, man se Yerusalem mas, ming haup noan, atuil in ne propinsi Samaria ngas parsai Ama Lamtua Dehet Dais Banan na son, kon oen nutus Petrus nol Yuhanis lakos se luas.  
\v 15-17 Oen duas lakos lius se luas kon, oen tana noan, atuil in se na ngas sium Ama Lamtua Koo Niu ka lo bii. Oen suma haup in sarani tuun, nini Yesus ngala ka. Tiata Petrus nol Yuhanis nene iman nas laok se atuli las, hidim oen kohe-kanas le nodan halin atuil Samaria las kon, sium nal Ama Lamtua Koo Niu ka. Kon nam, atuil nas sium Koo Niu ka meman.   
\p
\v 18 Nikit Simun ngat net noan, oen duas nene iman nas laok se atuli las sam, oen sium Ama Lamtua Koo Niu ka meman. Kon nam un lako bel Petrus duas Yuhanis duit, le nodan oen noan,  
\v 19 “Hoeh ama me! Mi bel in kuasa na se auk kon tia? Le halin eta auk nene auk imang ngi laok se asii tuun kon, oen sium nal Ama Lamtua Allah Koo Niu ka.”   
\p
\v 20 Mo Petrus naskaa un noan, “Ku haup in kutuk nol ku duit tas. Ku bali le ku sos nal Ama Lamtua Koo Niu ka nini duit te? Loo! Atuli li sos nal Ama Lamtua Koo Niu ka lo.  
\v 21 Ku muik hak saa lo nol Ama Lamtua Koo Niu ka, undeng ku dalem ma lolo lo. Ku suma nuting-nuting lalan tuun.  
\v 22 Ku pesang deng ku in kula na tia! Banan dui ka, ku kohe-kanas le nodan se Ama Lamtua, halin etan bole lam, Un kose soleng ku in nangan dadaat na.  
\v 23 Auk tana noan, ku idus naseke. Hidim muik dais daat mamo butu-kil nol ku!”   
\p
\v 24 Kon nam Simun nodan oen duas noan, “Ama me! Eta ela lam, mi tulung nodan bel au, le halin nam kutuk man apin mi in teka na, tom auk deken.”   
\p
\v 25 Hidi nam, Petrus nol Yuhanis nahdeh Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na. Nol oen kon tek deng Ama Lamtua in Teka-teka ngas se kota na. Hidi halas-sam, oen pait lakos Yerusalem. Se oen lalan in pait ta, oen tuil ingu-iung in se propinsi Samaria ngas, le kil Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na bel atuil in se la ngas.   
\s1 Filipus tutnaal pegawing tene mes deng Etiopia  
\p
\v 26 Hidim Ama Lamtua ima-ii deng sorga, lok Filipus noan, “Ana! Ku haung lako muid lalan loet-ahen. Muid lalan blaan man deng kota Yerusalem lako luis dale Gasa ka.”  
\v 27-28 Ming in loka na kon, Filipus haung boka meman. Se un lalan in lako ka, un net atuli mesa. Atuling na, atuil tene deng negara Etiopia.\f + \fr 8:27-28 \ft In dula dais Yunanin na kon dul noan, atuling tene ni atuil in boeꞌ. Etiopia na mo, dale mes ne Afrika halin leol-saken.\f* Un man urus totoang ina laih Kandake hmuki-nalan nas. Un halas-sam muid in kohe-kanas se Yerusalem, ta un pait lako nini kereta. Filipus ngat netan nam un daad le les se kereta la dalen. Un les deng Ama Lamtua Allah mee-baah Yesaya buku la.  
\v 29 Kon nam Ama Lamtua Koo Niu ka lok Filipus, halin laok dadani nol kereta na, le tutnaal atuling na.  
\v 30 Nikit un lako dadani kon, un ming haup atuling na les deng upung Yesaya buku la. Kon un keket noan, “Ama! Ama taan asa man ama in les na, tam lo ka?”   
\p
\v 31 Kon atuling na siut noan, “Tanan lo! Atuli musti tui auk le, halas-sam auk tanan. Saek maa, le daad nol auk se nia.”  
\v 32 In dula man un in les mamasu na, lin na elia:  
\q1 “Oen pel-lakang Una, banansila el atuli in pel-lakang lae-blai,  
\q2 le laok lolat ta.  
\q1 Un kon tuladang el lae-blai ana man atuli ted Un bulu ka,  
\q2 mo mee tatahan lo ka.  
\q3 Un bok tahan baha ka lo,  
\q3 nol siut tahan dasi mes lo kon.   
\q1
\v 33 Hidim oen bilu-aa Una;  
\q2 Oen nutus Un dasi la nol in toma lo,  
\q3 molota, Un muik in kula-sala mes lo kon.  
\q2 Mo ela kon no, oen keo tele Una,  
\q1 undeng na le, kit bisa nahdeh deng Un in hua-koet tas pait lo.”\x + \xo 8:33 \xt Yesaya 53:7-8\x*   
\p
\v 34 Les hidi ela kon atuling tene na keket Filipus noan, “Elola la? Upung Yesaya dehet ta tom nol un apa ka, tamlom tom nol atuil didang nga?”   
\p
\v 35 Kon Filipus mulai dehet deng Yesaya in dula apin na, le tui blalan na deng Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na.  
\v 36 Dedeng oen biis se lalan hlala kam, blalan na ngat net ui mes se lalan suut ta. Ta un naisiin Filipus in dehet ta, le nodan noan, “Ama, olan ku ngat le, ta muik ui mo nu nuan. Eta noan muik dola kam, maa le kit niu lako, halin ama sarain auk se ni tia.”   
\p
\v 37 [Filipus situn noan, “Eta meman ama parsai Lamtua Yesus baktetebes sam, muik in tukan-palan lo. Maa le kit niu laok le auk sarain ama tia.”  
\p Kon un hao noan, “Auk parsai baktetebes noan, Yesus na mo, Atuling man Ama Lamtua Allah tulu meman son deng lolo hmunan nua ka. Un na mo, Ama Lamtua Allah Ana.”]\f + \fr 8:37 \ft  Bango 37 ki dulan ne in dula dais Yunanin man blaan dui ka lo.\f*   
\p
\v 38 Kon blalan na lok atuling in kil kereta la ka, le tene. Hidim oen nius le tamas lakos se ui na dalen, kon nam Filipus sarain un se la.   
\p
\v 39 Nikit oen duas putis deng ui la kon, Ama Lamtua Koo Niu ka kil lail-nini Filipus lako se maan didang. Ti atuling tene na ngat net Filipus pait lo son. Tiata un lako napiut, nol dael kolo.  
\v 40 Mo Filipus lako puti se ingu mesa, ngala Asotus.\f + \fr 8:40 \ft  Iung na ngala ka se dais Yunanin nam, Asotus. Hmunan nu atuil Filistin nas kil prenta se Israel la, iung na ngala, Asdod.\f* Deng na, un lako mo tuli-tuil papmes se ingu-ingu las, le nahdeh atuli las deng Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na, didiin un lako lius se kota Kaisarea.   
\c 9  
\s1 Saulus tama daid Lamtua Yesus atulin  
\r (Dehet deng Aan in Nutus sas 22:6-16; 26:12-18)  
\p
\v 1 Dedeng na, Saulus tao liing nol tao sus atuil in muid Lamtua Yesus sas tutungus. Un kon nuting lalan le keo tele one. Hidim un lako tutnaal nol tulu agama Yahudi las tulu tene ka,  
\v 2 le nodan surat kuasa las, halin un pal in kil bel tulu deng um in kohe-kanas, man ne kota Damsik kas. Un kon nodan, le etan un tutnaal atuli-atuil man in muid Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka ngas sam, bihata tamlom bikloeb kon, un dakes le butus, hidim pel-lakang nolas lakos Yerusalem.   
\p
\v 3 Sium nal surat kuasa las kon, un nol un tapan nas lakos bus el kota Damsik. Nikit Saulus lako dani nol kota la kon, nahkitu lam langa deng apan nu maa hai tom una.  
\v 4 Tiata un lea lako se dale ka. Kon un ming fala mes tek un noan, “Saulus! Saulus! Tasao le ku tao sus Auk eli lia?”   
\p
\v 5 Saulus keket noan, “Tuang nia mo asii la?”  
\p Faal na siut noan, “Auk niam, Yesus, man ku in diku-puang isi ka.  
\v 6 Nol ni kon, haung tama lako kota lu tia. Lius se ua le, halas-sam Auk tek ku noan, ku musti daek elola.”   
\p
\v 7 Un tapan nas ming faal na, mo oen net atuil lo. Hidim oen nangan hapun lo didiin oen kon aa nal lo.   
\p
\v 8 Kon Saulus hangu dili. Un bela naan mata ka, mo un ngat net saa lo. Ta oen kil un ima ka, le pel nolan lako tama se kota Damsik.  
\v 9 Un ngat net lo didiin lelo tilu. Nol un kon kaa-niun saa lo.   
\p
\v 10 Se kota na, muik Lamtua Yesus atulin mesa, ngala Ananias. Ama Lamtua maa tulu-balang apa ka bel una, banansila el in natloa, hidim haman un noan, “Ananias!”  
\p Kon Ananias siut noan, “Iya Lamtua!”   
\p
\v 11 Ama Lamtua tekan noan, “Maa le. Ku laok nuting Auk atulin mesa. Laok se Lalan Lolo, se atuling mes uma, un ngala Yudas. Se na, ku keket atuling Tarsus mesa, man ngala Saulus. Halas ni, atuling na kohe-kanas.  
\v 12 Auk kon tulu-balang una, nol tekan noan, mam biklobeng mes le maa tutnaal una, na ka ku Ananias. Tiata ku laok nene ku imam ma se una, le halin nam un ngat net pait.”   
\p
\v 13 Mo Ananias siut bali noan, “Elia Lamtua! Auk ming atuli dehet kliu-kanan deng atuling na son, undeng un tao sus naseke Ama Lamtua atulin in se Yerusalem mas, didiin oen haup susa-daat isi!  
\v 14 Babalun ni auk ming pait noan, tene-tene deng tulu agama las bel un kuasa, le maa daek nuli atuil man in nuil muid Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka ngas.”   
\p
\v 15 Mo Ama Lamtua tek Ananias pait noan, “Ela kon no, ku laok tia! Ta Auk huil nal un son, le laok sai lalan. Mam un man kil Auk Dehet Dais Banan na bel bangsa-bangsa didang ngas, lahi-lahi las, nol bel atuil Israel las kon.  
\v 16 Nol mam Auk tulu belen in susa-daat tuladang elola, man natang una, undeng un in muid Au kia.”   
\p
\v 17 Ming Ama Lamtua tek ela kon, Ananias lako se um na, le tutnaal Saulus. Hidim un nene ima ka laok se Saulus le tekan noan, “Kaka Saul. Lamtua Yesus man kaka netan se lalan nua ka, man lok auk halin maa tutnaal nol kaka. Un lok auk le kohe-kanas nol nene imang ngi se kaka, le halin nam kaka ngat net pait. Nol Un kon kom le kaka sium Un Koo Niu ka.”   
\p
\v 18 Ananias aa hidi ela kon, Saulus nataka kam asa mes el ikan una ka, hokoa ilang deng un mata ka. Tiata un ngat net pait. Hidim un hangu, le oen sarain una.  
\v 19a Hidi na kon, un kaa-ninu, tiata un apa ka tes-kain pait.   
\s1 Saulus nahdeh deng Dehet Dais Banan na se kota Damsik  
\p
\v 19b Saulus daad tapnaeng lelo il pait se kota Damsik, leo-leo nol Lamtua Yesus atulin nas.  
\v 20 Un lako tama se atuil Yahudi las um in kohe-kanas sa, hidim suknahkitu lam un tekas noan, “Mi hii babanan ne! Baktebes Yesus na mo, Ama Lamtua Allah Ana.”   
\p
\v 21 Ming Saulus in aa ela ka kon totoang atuli las herang, nol oen kon nangan hapun lo. Hidim oen tek apa noan, “Un man tao sisaek Yesus atulin in se Yerusalem mas, ta lo? Un le maa daek nol kit lakong se tulu agama Yahudi las tene-tenen nas! Elol son nia le?”   
\p
\v 22 Mo Saulus tulu beles bukti noan, Yesus na mo, Atuling man Ama Lamtua Allah hidan meman son deng lolo hmunan nua, le tunang maa ka. Saulus in tui ka muun keko lako, didiin atuil Yahudi las nal un pait lo son. Nol ela, atuil in hii-ming se Saulus sas, nesang le lako lam mamo taplaeng.   
\p
\v 23 Nesang isi lo kon, atuil Yahudi las koo-dalen mes le noan keo tele Saulus.  
\v 24 Mo Saulus niin-taan oen in nangan dadaat na. Lelo-duman nam, atuil nas natang un se kota la hnita nas, le noan keo tele una.  
\v 25 Mo duman mesan na kon, Saulus tapan nas at ila lo, lolo niung un deng kota la tembok ka, se fai mes dalen. Nini ela lam, un bisa lail puti nal deng kota Damsik.\x + \xo 9:25 \xt Korintus dua la 11:32-33\x*   
\s1 Saulus lako se Yerusalem  
\p
\v 26 Hidi kon, Saulus lako se Yerusalem. Lako lius se ua kon, un lako soba-naan le nakbua nol Lamtua Yesus atulin nas. Mo oen totoang lii una, lole oen nangan noan, un tao apa ka el atuil in parsai, man muid Lamtua Yesus sa. Mo tamlom mam un daek one la.  
\v 27 Molam muik atuli mesa, ngala Barnabas. Un man nol Saulus lako se Lamtua Yesus anan in nutus sas. Un dehet bel oen deng asa man in daid son, nol Saulus se lalan nua ka. Un tekas noan, Saulus tutnaal Yesus son. Nol Ama Lamtua esa kon aa nolan son. Hidim un kon nahdeh beles Saulus in barain le tek atuil Damsik kas, deng Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka ka.   
\p
\v 28 Ming ela kon, oen totoang sium Saulus. Ta un daad leo-leo nolas se kota Yerusalem. Un kon brain in tek deng Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na, bel asii tuun, lole un lii lo kam.  
\v 29 Un kon keket-ketan nol atuil Yahudi at ila lo, man aa nini dais Yunanin. Mo oen dai sium un in nahdehe ka lo, tiata oen nuting lalan le keo tele una.  
\v 30 Mo nikit Lamtua Yesus atulin nas ming haup noan, atuli las nuting lalan daat son le keo tele Saulus, kon oen kil nolan lako se kota Kaisarea, se tasi suut mesa. Hidim oen tadu un lako napiut el kota Tarsus.   
\p
\v 31 Hidi nam, Yesus atulin man in se propinsi Yudea, propinsi Galilea, nol propinsi Samaria ngas, nuil nol in lii pait lo. Oen mamo taplaeng, nol oen kon daek muid Ama Lamtua in koma ka. Ta Ama Lamtua Koo Niu ka tao teken oen dalen nas.   
\s1 Petrus taih banan biklobe mes se Lida  
\p
\v 32 Dedeng na, Petrus kom le laok papmes se ola-ola, le meo Ama Lamtua atulin nas. Neot mesan na, un lako meo Ama Lamtua atulin in daad se kota Lida ngas.  
\v 33 Se na, un tutnaal biklobeng mesa, ngala Eneas. Atuling na iin nas hlukut-kait. Nol un haung net deng un maan in nini ka lo, lolo taun paul son.   
\p
\v 34 Kon Petrus tekan noan, “Eneas! Yesus Kristus le tao banan ku leol neot nia. Tiata, hangu tia! Le mana ku maan in nini ka!”  
\p Ming ela kon, atuling na hangu meman.  
\v 35 Nikit totoang atuil in se iung Lida, nol iung Saron nas net Eneas banan ela son kon, oen totoang parsai se Lamtua Yesus.   
\s1 Ina Tabita mate son mo Petrus taon le nuli pait  
\p
\v 36 Dedeng na, muik bihatang mes ngala Tabita, un daad se kota Yope dani tasi suut. (Bihatang na ngala ka se dais Yunanin nam, ‘Dorkas’, man nahin na noan ‘lusa’).\f + \fr 9:36 \ft  Nini dais Aram mam bihatang na ngala ka, \ft \+it Tabita\+it* nahin na noan ‘lusa’. Mo se dais Yunanin nam, \+it Dorkas\+it* nahin na kon, ‘lusa’.\f* Un nam parsai Lamtua Yesus. Nol un kon daek dasi-dais banan mamo taung atuli las, nol kom in tulung atuil kasiang ngas.  
\v 37 Dedeng na, ina Tabita nahi tom ili, kon un mate. Ti oen diun, le kabut un aap-sisin na, le nene se un kamar dapa ka.  
\v 38 Dedeng na kon, oen ming noan, Petrus maa son ne kota Lida, kota ni nataka le laok iin nam jam ila lo siis deng Kota Yope. Kon oen tadu atuli at dua, le laok nodan Petrus noan, “Ama! Kaim nodan ama le lalaba laok kota Yope.”   
\p
\v 39 Ming ela kon, Petrus haung laok mudis meman. Lako lius se ua kon, un taam lako napiut se ina Tabita kamar ra. Lam kamar na inu son nol bihata-bihaat bebalu, man in maa le lilu kamusang una ngas. Bihaat nas tulu bel Petrus kitu-kado, nol kai-baut man Dorkas in soo bel oen son, se dedeng un in nuli nabale ka.   
\p
\v 40 Hidi kon Petrus tadu oen totoang le putis deng kamar na. Kon un hai buku ka le kohe-kanas. Hidi nam, un bali saol nitung na, le tek noan, “Tabita! Hangu tia!” Nahkiut tuun nam, bihatang na bela mata ka. Nikit un ngat net Petrus kon, un hangu dada.  
\v 41 Kon nam Petrus kil un ima ka, le tulung un hangu dili. Hidim Petrus haman bihaat bebalu kas nol atuil tenga las, le sao beles bebalung man in nuli pait son na.   
\p
\v 42 Dehet na holhising papmes kota Yope, tiata atuli mamo daid in parsai se Lamtua Yesus.  
\v 43 Petrus daad se la lelo il pait, se atuli mes uma. Atuling na ngala Simun. Un osa la, atuil in tao niu hmukit bulang.   
\c 10  
\s1 Tentara Roma las komendan mes ngala Kornelis, haman Petrus  
\p
\v 1 Dedeng na, tentarang mes ngala Kornelis. Un daid komendan deng tentara at ngatus. Un nol un tentaran nas maas deng Italia, le daad se kota Kaisarea.  
\v 2 Un namnau Ama Lamtua Allah baktetebes, nol un uma isin nas totoang kon ela. Mo atuil Roma tenga las ela lo. Un hulung atuil kasiang mamo, nol un kon makoe in kohe-kanas se Ama Lamtua Allah.   
\p
\v 3 Oe mesan na, nataka le diuk tilu lelo-hat, banansila el in natloa ka, un net Ama Lamtua Allah ima-ii mes deng sorga, langa-langa maa le haman un noan, “Kornelis!”   
\p
\v 4 Nikit Kornelis net ima-ii in deng sorga na kon, un lii isi. Hidim un keket noan, “Elola la Tuang?”  
\p Ima-ii na siut noan, “Ama Lamtua ming ku in kohe-kanas sas son, nol Un kon nangan ku dalem ma in banan nol totoang atuli lia ka son. Hidim Ama Lamtua kon ngat ku.  
\v 5 Tiata nol nia, tadu atuli laok kota Yope, le kil nol atuling mesa, man ngala Simun Petrus maa se nia.  
\v 6 Un daad tahang nol atuling mesa, man uma la dani nol tasi suut, un osa la tao niu hmukit bulang. Atuling na kon ngala Simun.”   
\p
\v 7 Nikit ima-ii in deng sorga na nang Kornelis kon, un haman un atuil in dake ngas at dua, nol un tentaran nas at mesa, man kon namnau Ama Lamtua.  
\v 8 Kornelis nahdehes deng asa man in daid son na. Hidi kon, un lok oen lakos kota Yopes.   
\s1 Petrus maa tutnaal nol Kornelis  
\p
\v 9 Ola ka, nataka le lelo ditu, atuil man Kornelis in loka ngas lakos dadani kota Yope son. Tom nol oras na lam, Petrus sake le kohe-kanas se Simun uma la hnoden dapa ka.   
\p
\v 10 Un lako kohe-kanas na mo un nataka kam un lubu son. Un natang atuli las in mana mija la. Un kohe-kanas mamasu lam, Ama Lamtua Allah tulu bel una, banansila el in natloa ka.  
\v 11 Un ngat tam tuladang nga el apan nu holsai, hidim kitu tene mes puti deng apan nua. Kitu tene na holtai se susu ngas aat le niu maa.  
\v 12 Se kitu na dalen na, un ngat net hmukit bili-ngala, nas hmukit ii aat, hmukit in lolo, nol tilu-kee bili-ngala.   
\p
\v 13 Kon un ming fala mes tadu un noan, “Petrus! Hangu tia! Lolat hmukit nias le ku kaa tia!”   
\p
\v 14 Mo Petrus siut noan, “Tao ela deken Tuang! Ta auk kaa net hmukit tuladang ela lo! Kaim atuil Yahudi li luil nol hmukit nas totoang.”   
\p
\v 15 Mo faal na siut bali noan, “Eta Ama Lamtua Allah tek son noan, sa-saa mes niu kam, ku tek noan hmomos deken!”  
\v 16 Kitu tene na puti ela lalis tilu, halas-sam sake lako pait apan-dapa.   
\p
\v 17 Petrus nangan lako-pait le nuting un in natloa na nahin na mamasu lam, Kornelis ima-ii las maas lius se Simun uma la. Oen dil son se hnita mata ka.  
\v 18 Hidim oen biu nol keket noan, “Kaim nuting atuling balu mesa, un maa daad tahang ne um nia. Un ngala Simun Petrus. Mi tanan ne?”   
\p
\v 19 Dedeng na lam Petrus nangan un in natloa ka nahin na nabale, mo Ama Lamtua Koo Niu ka tek un noan, “Hoe Petrus! Muik atuil\f + \fr 10:19 \ft  Muik dais Yunanin deeh dul noan, in maa nuting Petrus sas ‘atuli at tilu.’ Nol muik in dula mes man dul noan, suma atuli ‘at dua’ siis. Mo muik in dula mamo man tek atuli at ila ka lo.\f* ne dale kua, oen maa nuting ku.  
\v 20 Ku niu le laok mudis tia. Lii-tiud deken. Oen nam atuil Yahudi lo kon no, ku tao muid atuil Yahudi li hadat ta le nikis oen nol noken oen atuil hmomos deken. Ta Auk man lok oen le maa taap ku.”  
\v 21 Hidi kon Petrus niu lako le tutnaal nol atuil nas. Un tekas noan, “Auk niam atuling man mi in nuting nga. Mo mi nuting auk le tao saa la?”   
\p
\v 22 Kon oen siut noan, “Tentara Roma las komendan mes ngala Kornelis, man nutus kaim maa se nia. Un na mo, komendan deng tentara at ngatus. Un dalen na lolo, nol un kon namnau Ama Lamtua Allah baktetebes. Atuil Yahudi las mamo taan atuling ni in banan na son. Halas-sam lahin nia, Ama Lamtua ima-ii deng sorga maa le tadu kaim komendan na, halin nodan ama laok un uma lua, le un hii-ming dehet deng ama.”   
\p
\v 23 Ming oen tek ela kon, Petrus nodan oen le ninis tahang duman na se las. Ola ka halas-sam oen pait lakos leo-leo nol Petrus. Atuli at ila lo deng Ama Lamtua atulin in se kota Yope ngas kon, lakos leo-leo nol one.   
\p
\v 24 Duman pait kon oen ninis se lalan, le ola ka halas-sam oen lakos lius se kota Kaisareas. Lakos lius se Kornelis uma lam, un natang oen son. Un haman un nenan nas nol un olet tas kon, le maas nakbua se maan na son.  
\v 25 Nikit Petrus tama lako bus el uma la dalen kon, Kornelis lail laok sodon, hidim un suda le hai buku ka nol todan-lahing se Petrus.  
\v 26 Mo Petrus nikit bangun una, le tekan noan, “Kaka! Dil tia. Todan-lahing auk deken. Ta auk niam, atuil biaas banansila el kaka kon.”   
\p
\v 27 Ming ela kon Kornelis hangu dili. Hidim oen duas mulai nahdeh la-lalan le taam lakos uma dalen. Petrus ngat tam atuli mamo nakbua le natang un se na son.  
\v 28 Kon nam un ngat papmes one, hidim un tekas noan, “Kaka-paling totoang. Mi taan kaim atuil Yahudi li hadat ta son. Muid kaim hadat ta lam, kaim boel nakbuan nol atuil Yahudi lo ngas lo. Salolen le taam laok se oen uma las sa. Mo Ama Lamtua Allah tulu bel auk son noan, eta Un esa tek son noan, sa-saa mes niu kam, auk boel tek noan sa-saa na hmomos deken. Tiata halas ni auk nikis atuil Yahudi lo ngas pait lo. Auk musti nangan noan oen nam, auk nenan.  
\v 29 Undeng na le, nikit mi tia haman au la, auk maang meman. Auk pailius lo, undeng Ama Lamtua tek auk ela son. Mo olan mi tek napat le! Tasao le mi haman auk maang se nia lia?”   
\p
\v 30 Kon nam Kornelis siut noan, “Lelo aat in hidi son nuas, lelo la le maun kon, auk kohe-kanas se auk uma lia. Nahkitu lam, biklobe mes dil se auk silang ngia. Un kai-batu las, kaloeꞌ.  
\v 31 Kon un tek auk noan, ‘Kornelis! Ama Lamtua ming ku in kohe-kanas sas son, nol Un kon nangan ku dalem ma in banan nol totoang atuli lia ka son.  
\v 32 Tiata nol nia, lok atuli laok se kota Yope, le taap atuling mesa, ngala Simun Petrus. Un daad tahang nol atuling mes man osa la tao niu hmukit bulang, atuling na uma la ne tasi suut. Un ngala ka kon Simun.’  
\v 33 Undeng na le, auk lok atuil meman le tia haman ama. Kaim nodan mamo isi, undeng ama maa meman. Tiata, kaim nakbua se nia, le hii-ming totoang asa man Ama Lamtua Allah lok ama son le tek kami ngas!”   
\s2 Petrus nahdeh deng Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka bel atuil Yahudi lo ngas  
\p
\v 34 Kornelis nahdeh hidi ela, kon Petrus tekas noan, “Halas-sam auk tana, noan, baktetebes Ama Lamtua Allah ngat totoang atuli lia lam, hnika mes sii. Un huil sila lo, noan ni atuil Yahudi, mo nu atuil Yahudi lo.\x + \xo 10:34 \xt Dehet Ulang deng Lalan in Nuli 10:17\x*  
\v 35 Eta muik atuli deng ngaal ol tuun, man dalen na lolo, nol makoe in kohe-kanas se Ama Lamtua, hidim muid Ama Lamtua in koma ngas sam, taon elola ko atuling na tao Ama Lamtua dalen kolo.  
\v 36 Ta mi taan dehet man Ama Lamtua in tek kaim bangsa Israel lia ka son. Dehet na lin na noan, Un bel Kristus maa son, na Yesus. Hidim Yesus na, man mate le mole-daem atuli li nol Ama Lamtua. Un kon daid Lamtua taung atuli li totoang.   
\p
\v 37 Mi kon ming dehet man in daid son papmes propinsi Yudea ka. Dehet na mulai deng Yuhanis in tek atuli las noan, oen musti tenes deng oen in kula-sala ngas. Nol oen kon musti haup in sarani, halin daid tada noan, oen babanan nol Ama Lamtua son.  
\v 38 Hidim Ama Lamtua Allah bel Un Koo Niu ka se Yesus, Atuling Nasaret ta. Ama Lamtua kon bel Un in kuasa ka se Yesus. Hidim, Yesus puti-taam ingu-ingu las, le daek dasi-dais banan bel atuli las. Nol Un kon tulung atuil man uikjale kas laih tuan na, tao sus one ngas. Yesus tao ela, undeng Ama Lamtua Allah leo-leo nol Un tutungus.  
\v 39 Kaim niam net nol matan beas esan, deng asa man Un in daek son se kota Yerusalem, nol papmes dale Yahudi ka.  
\p Mo ela kon no, atuli li pauk Un le holtai se kai sangsuli lu dapa didiin mate.  
\v 40 Un mate baktebes, mo bingin dua ka lam, Ama Lamtua Allah bel Un le nuli pait. Hidim Un tulu-balang apa ka, le halin nam atuli li tana noan, Un nuli pait baktetebes son.  
\v 41 Mo atuli li totoang ngat net Un lo, suma kaim siing. Dedeng Un in nuli pait son na, taom kaim kaa-niun leo-leo nol Una. Ama Lamtua Allah kon tulu kaim le laok tek Yesus Dehet Dais Banan na, bel atuil hut mamo kas se ola-ol tuun.   
\p
\v 42 Tiata, Ama Lamtua man tadu kaim le laok tek langa-langa deng Yesus, Atuling man Un tulu meman son deng hmunan nua ka. Nol Ama Lamtua kon nikit Yesus le daid Atuil in Nutus Dasi, taung atuil in maet son, nol atuil in nuil nabale ngas, noan, asii man haup in nuli napiut nol Ama Lamtua Allah, mo asii man lo ka.  
\v 43 Deng hmunan hesa kua, Ama Lamtua Allah mee-baha las totoang kon nahdeh deng Yesus, le tek noan, asii man parsai se Una lam, mam Ama Lamtua Allah sium one, nol kose soleng oen in kula-sala ngas totoang.”   
\s2 Atuil Yahudi lo ngas sium Ama Lamtua Allah Koo Niu ka  
\p
\v 44 Petrus nahdeh mamaus ela kon, suknahkitu lam Ama Lamtua Koo Niu ka maa tama lako se totoang atuil man hii-ming un dehet ta ngas.  
\v 45 Petrus tapan atuil Yahudi man leo-leo nolan deng kota Yope ngas kon, baab se na. Nikit oen net atuil mamo nas sium Ama Lamtua Koo Niu ka kon, oen herang-herang, undeng halas-sam oen net Ama Lamtua in bel Un Koo Niu ka se atuil Yahudi lo kas na.  
\v 46 Oen ming atuil in se Kornelis uma la ngas, aa nini dasi bili-ngala, nol oen naka-nahalit Ama Lamtua Allah.  
\p Hidi kon Petrus tek noan,  
\v 47 “Mi ngat esan tuun! Atuil nias sium Ama Lamtua Koo la son, banansila el kit kon. Tiata, maa le kit sarain oen tia. Ta muik in tukan-palan pait lo son.”  
\v 48 Hidim Petrus tadu le oen sarain Kornelis, nol atuli-atuil man in se la ngas, halin oen tamas daid Lamtua Yesus atulin. Hidi na kon, oen nodan Petrus le daad nolas lelo il pait, halas-sam oen sao un le pait lako Yerusalem.   
\c 11  
\s1 Petrus siut puting apa ka deng un in sarain atuil Yahudi lo ngas sa  
\p
\v 1 Petrus pait bii, mo Yesus anan in nutus tenga las, nol atuil didang man in parsai se Yerusalem mas ming haup noan, atuil Yahudi lo kas kon, sium nal Ama Lamtua Dehet Dais Banan na son.  
\v 2 Tiata, nikit Petrus lako lius se Yerusalem kon, muik atuil in parsai at ila lo deng partei Yahudi\f + \fr 11:2 \ft  Eta atuil Yahudi lo kas, kom le muid Yesus sam, atuil deng partei agama Yahudi li tek noan, atuil nas musti sunat muid atuil Yahudi las hadat ta, nol oen kon musti tao muid totoang atorang agama Yahudi tenga las.\f* bel kula un noan,  
\v 3 “Hoe! Ku tao elol son na? Ku taan kit hadat ti tam lo ka? Ku brain taam lako se atuil Yahudi lo kas uma! Hidim kaa-niun leo-leo nolas! Boel tao ela deken, ta oen muid tatahan kit hadat in sunat ti lo bii! Kit tatai in nakbua nol one lo!”   
\p
\v 4 Kon nam Petrus nahdeh beles totoang in daid son nas noan,  
\v 5 “Neot mesan na, auk se kota Yopeng, auk kohe-kanas kon Ama Lamtua tulu bel auk tuladang el in natloa ka. Auk ngat tam banansila el apan nu holsai, hidim kitu tene mes puti maa holtain se susung ngas aat. Kitu tene na niu maa bus el au.  
\v 6 Kon auk ngat laok bus el kitu tene na dale lam, auk ngat net hmukit bili-ngala, nas hmukit ii aat, hmukit in lolo, nol tilu-kee bili-ngala. Totoang nas hmukit man kit atuil Yahudi li in luli.  
\v 7 Kon auk ming fala mes tadu noan, ‘Petrus! Hangu tia! Lolat hmukit nias le kaa!’   
\p
\v 8 Mo auk siut noan, ‘Ela deken Tuang! Ta auk kaa net hmukit nas lo bii. Hmukit nas totoang, kaim atuil Yahudi li lulis!’   
\p
\v 9 Mo faal na siut noan, ‘Etan Ama Lamtua Allah tek son noan, sa-saa mes niu kam, ku boel tek noan sa-saa na hmomos deken!’   
\p
\v 10 Auk ngat net kitu tene na puti ela lalis tilu, halas-sam sake pait lako apan-dapa.   
\p
\v 11 Tom nol oras na lam, atuli at tiul maas lius se um man auk in daad tahang nga. Oen maas deng Kaisareas le nuting au.  
\v 12 Kon Ama Lamtua Koo Niu ka tek auk noan, ‘Ku niu, le laok muid atuil nias tia. Lii-tiud deken. Oen atuil Yahudi lo, mo ku nikis oen le nangan noan oen nam atuil hmomos deken.’ Auk ming hidi ela kon, kit pail-kakan at eneng nias leo-leo nol auk lakong Kaisareang. Lius se uang kon, kaim totoang taam lakong se komendan tentara Roma mes uma.  
\v 13 Komendan na dehet noan, lelo il in hidi son nuas, un net Ama Lamtua ima-ii mes deng sorga maa dil se un uma la, le tek noan, ‘Lok atuli laok kota Yope le taap atuling mes ngala Simun Petrus.  
\v 14 Mam atuling na tulu bel ku lalan na elola, le halin ku nol ku uma isin nas totoang, haup boa-blingin deng mi in kula-sala ngas.’   
\p
\v 15 Undeng na, tiata auk mulai tulu beles Ama Lamtua Lalan in Nuli ka. Nahkitu lam, Ama Lamtua Koo Niu ka maa tama se atuil nas totoang, banansila el hmunan nu in daid son nol kita ka.  
\v 16 Ngat net oen sium Ama Lamtua Koo Niu ka ela kon, auk nangan net hmunan nu Lamtua Yesus in tek noan, ‘Yuhanis sarain mi nini ui tuun, mo mam Ama Lamtua Allah in tao bel mia ka muun dui pait deng na. Undeng Un le bel mi Un Koo Niu ka.’\x + \xo 11:16 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 1:5\x*  
\v 17 Ta Ama Lamtua esa man bel Un Koo Niu ka se atuil Yahudi lo nas, banansila el Un in bel kita ka kon. Tiata mi in koma ka le auk labang nol Ama Lamtua, tamlom elola la?”   
\p
\v 18 Ming Petrus siut ela, halas-sam oen bel kula un pait lo. Hidim oen totoang naka-naka Ama Lamtua Allah noan, “Wuih! Leok isi! Ama Lamtua sai lalan son le atuil Yahudi lo kas kon, nang soleng oen in nuil kula-sala ngas, le Ama Lamtua kose soleng, halin oen kon haup in nuli napiut nol Una.”   
\s1 Lamtua Yesus atulin nas holhising lakos se ola-ola. Mamo deng one la, lakos daad se kota Antiokias  
\p
\v 19 Hmunan nua, dedeng oen pasang tele hidi Stefanus kon, oen mulai tao susa-daat saol Yesus atulin nas. Tiata oen lalis holhising lakos se ola-ola. Tenga las lalis lakos se propinsi Fenisia. Teng lalis lakos se nusa Siprus, nol tenga las pait lalis katang-katang lakos pes se kota Antiokia, ne propinsi Siria. Atuil in laling nias kon, nahdeh Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na se ola-ola. Molam oen suma nahdeh bel oen atulin Yahudi las siis. Mo nahdeh bel atuil Yahudi lo kas lo.\x + \xo 11:19 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 8:1-4\x*   
\p
\v 20 Deng Ama Lamtua Atulin man lail lakos se nusa Siprus nol kota Kirene ngas, muik teng lail lakos napiut se kota Antiokias, ne propinsi Siria. Oen niam man dehet Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na bel atuli-atuil Yahudi lo in ne ua ngas.  
\v 21 Ama Lamtua bel Un in kuasa ka se one, didiin atuli hut mamo daid in parsai se Lamtua Yesus.   
\p
\v 22-24 Dedeng na, Lamtua Yesus atulin in se Yerusalem mas ming haup noan, atuil Yahudi lo in se kota Antiokia ngas kon parsai se Lamtua Yesus son. Kon nam, oen lok oen atulin mes ngala Barnabas, le lako meo oen se luas. Barnabas niam mo atuil dael banan, nol un parsai Ama Lamtua Allah baktetebes. Ama Lamtua Koo la kon leo-leo nol una.  
\p Un lako lius se kota Antiokia kon, un ngat tam meman baktebes, Ama Lamtua Allah daek ne atuil Yahudi lo kas in nuli ka son. Tiata un dalen kolo. Hidim un tao oen le makoe taplaeng, halin nam oen daek muid Ama Lamtua Lalan in Nuli ka tutungus nol baktetebes. Nini ela lam, Ama Lamtua atulin nas nesang le lako lam, mamo keko lako.   
\p
\v 25 Hidi na kon, Barnabas lako kota Tarsus le nuting Saulus.  
\v 26 Nikit un tutnaal Saulus kon, un nusi Saulus le halin oen duas leo-leo pait lakos kota Antiokias. Kon nam oen duas daad se Antiokias leo-leo nol Ama Lamtua atulin nas didiin taun mesa. Lelo-lelom oen duas tui Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka bel atuil hut mamo kas. (Se kota Antiokia, halas-sam atuli li mulai noken Lamtua Yesus atulin nas noan, ‘atuil Kristen’).\f + \fr 11:26 \ft  Dais ‘Kristen’ na, puti deng dais ‘Kristus’. Un nahin na noan, ‘atuil in muid Kristus’. Kristus nahin na noan, ‘Atuling Niu, man Ama Lamtua Allah tulu meman son deng hmunan nua, le belen maa ka’.\f*   
\p
\v 27 Dedeng oen duas biis nabael se kota Antiokias sam, atuli at ila lo maas deng kota Yerusalem. Taom Ama Lamtua pake atuil nas le daid Un mee-baha.  
\v 28 Deng mee-baah nas, muik at mes ngala Agabus. Ama Lamtua Koo la tek una, le halin tek atuli las noan, “Lako-lako lam muik oras lubu tuan, se papmes apan-kloma kia.” Tiata un laok tek atuli las ela. (Un in teka na daid baktebes, se dedeng laih tene Kaiser deng Roma man ngaal Klaudius sa in kil prenta ka.)\x + \xo 11:28 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 21:10\x*  
\v 29 Ming Agabus in tek ela ka kon, Lamtua Yesus atulin in se Antiokia ngas koo-dalen mesa, le halin tamang duit taung in bel oen pail-kakan man susa se propinsi Yudea ngas. Mesa-mesam bel muding un in hapu.  
\v 30 Tamang hidi duit kon, oen tulu Barnabas nol Saulus, le oen duas man kil duit nas laok bel tulu in kil jemaat se lua ngas, halin oen bating bel atuli in susa ngas.   
\c 12  
\s1 Yakobus in mate ka; Petrus in tama bui ka; nol jemaat tas in kohe-kanas sa  
\p
\v 1 Dedeng na, lahing Herodes\f + \fr 12:1 \ft  Lahing Herodes nia, taom oen noken noan, \ft \+it Herodes Agripa.\+it* Un upu ka, ngala \+it Herodes Tene\+it*, (na ka Herodes Agung). Un man tadu le keo tele tana-ana blutu mea kas, se dedeng in hua Lamtua Yesus se Betlehem ma.\f* sa mulai tao susa-daat muun isi saol Lamtua Yesus atulin nas tenga.  
\v 2 Un prenta atuil le laok keo tele Yakobus nini suli. Yakobus na mo, Yuhanis kaka ka.  
\v 3 Nikit Herodes net noan, Yakobus in mate ka tao atuil Yahudi las tene-tenen nas dalen kolo, kon nam un tao muun dui deng na pait. Ta tom nol leol tene man oen noken noan, Fesat Ruti in Kutang Bibit lo ka,\f + \fr 12:3 \ft  Leol banan na, dadani nol Leol Paska la.\f* un tadu atuli le laok daek Petrus lolen.  
\v 4 Daek nal Petrus kon, oen tamang un lako bui dalen. Hidim oen tulu tentara op aat le doh seda apa Petrus, lelo-duman. Op mesa lam tentara at aat. Herodes in koma ka le hidi fesat ta, halas-sam nutus Petrus dasi la se atuil hut mamo silan.\x + \xo 12:4 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 12:1-27\x*  
\v 5 Tiata, dedeng oen tahang Petrus se bui dalen na, Lamtua Yesus atulin nas in kohe-kanas sa nutus lo. Oen kohe-kanas le nodan Ama Lamtua halin doha-tinang Petrus.   
\s1 Ama Lamtua nol puting Petrus deng bui dalen  
\p
\v 6 Noan ola ka, le Herodes nutus Petrus dasi la se atuil hut mamo sila kam, duman na, oen but Petrus nini rante dua se bui dalen. Hidim un nini se tentara at dua hlala. Nol tentara tenga las doh se hnita mata ka.   
\p
\v 7 Nahkitu lam, Ama Lamtua ima-ii mes deng sorga maa dil se na, kon nam kamar na langa. Hidim ima-ii na peko bangun Petrus le tekan noan, “Petrus! Haung hlapat tia!” Kon nam, laeng bis na holoat meman deng Petrus ima ka.  
\v 8 Hidi kon ima-ii na lok un noan, “Kaod ku kado la! Nol lotong ku nahan na!” Petrus pake hidi kon, ima-ii na lokan pait noan, “Kaod ku kaod likun na, le maa muid au!”   
\p
\v 9 Kon Petrus laok muid ima-ii na, le puti deng bui ka. Mo Petrus bali noan, un suma natloa tuun. Molota daid ela baktetebes.  
\v 10 Oen kaliut hidi maan in doha mesa nol dua la, kon oen lakos lius hnita bisi la. Hnita na holsai esa ela tuun. Hidi kon oen duas putis lakos muid lalan in laok el kota lua ka. Suknahkitu lam, Ama Lamtua ima-ii la lako nang soleng Petrus sii se la.   
\p
\v 11 Ima-ii na ilang son, halas-sam Petrus taan noan, “Meman baktebes! Ama Lamtua lok Un ima-ii mes le maa sao puting auk deng Herodes ima ka. Ama Lamtua tao ela, le halin atuil Yahudi las in nangan dadaat ta, tom auk lo.”   
\p
\v 12 Hidi na kon, Petrus lako se ina Maria uma. Un na mo, Yuhanis ina ka. Yuhanis ngaal didang nga, Markus. Se na, muik atuli hut mamo nakbua le kohe-kanas se Ama Lamtua taung Petrus.  
\v 13 Lako lius se um na kon, Petrus bitin hnaket ta hnita na le biu. Kon nam bihaat in daek se na at mes ngala Rode, lako babanin le in maa na asii.  
\v 14 Ming Petrus fala ka kon, un tanan meman. Un dalen kolo isi, hidim un lail hlapat tuun taam lako bus el uma dalen le tek atuli las noan, “Hoe! Petrus dil ne likun nua!” Mo undeng un dalen na kolo isi, tiata un nadidingun in sai hnita ka bel Petrus.   
\p
\v 15 Mo oen siut un noan, “Kaim parsai lo! Aa lebo ela deken!”  
\p Mo bihatang na kaen mumuun noan, “Loo! Na baktebes Petrus fala! Un ne likun nua!”  
\p Mo oen tao hii lo le tek noan, “Bet na Ama Lamtua ima-ii deng sorga, man maa le doh Petrus.”   
\p
\v 16 Oen aa nol lako-pait ela nabale, mo Petrus biu napiut, didiin oen laok sai belen hnita ka. Sai hidi hnita ka kon, oen langan tuun, lole na Petrus baktebes.  
\v 17 Mo nesang lom oen mulai lobo, ta Petrus nini ima ka le nodan oen totoang ete. Halas-sam un nahdeh deng taon elola le, Ama Lamtua Allah puting un deng bui ka dalen. Hidim un tadu oen noan, “Mi laok tek in dadi nias totoang bel Yakobus\f + \fr 12:17 \ft  Yakobus in mo bango nia ki, Lamtua Yesus palin na.\f* nol aan in nutus tenga las se.” Hidi nam, Petrus puti lako se maan didang.   
\p
\v 18 Ola oskaong mitang bii ka, tentara in doha ngas ngat tam, Petrus ase son, kon nam oen tupu-talas le nuting una, nol oen kon lii isi, undeng oen nangan noan tamlom mam Herodes keo tele one la.  
\v 19 Nikit Herodes ming haup dais na kon, un lok tentara deeh pait le laok nuting Petrus. Mo oen net Petrus lo. Kon Herodes prenta oen le pres tentara in doha ngas. Pres hidis sam, un tadu oen le keo tele totoang tentara in doh Petrus sas.  
\p Hidi nam, Herodes boka nang soleng Yudea le lako daad se kota Kaisarea.   
\s1 Laih Herodes, man oen noken noan Agripa ka, mate  
\p
\v 20 Dedeng na, muik atuil deng kota dua, ngala Tirus nol Sidon, kom le sos in kaa deng laih Herodes nusa ka. Mo blaan son, lahing na komali nol one. Tiata oen tek apa le nuting lalan halin laok babanan pait nol una. Kon oen huil nal atuli bua mesa, le laok tutnaal nol Herodes. Lakos lius se Kaisareas kon, oen olet nol atuil dalen mesa, ngala Blastus. Un nam mo, atuil tene se um lahi la. Oen koo-dalen mes nol Blastus, le sai lalan halin oen haup in tutnaal nol Herodes.   
\p
\v 21 Kon nam, Herodes tade le tutnaal nol one, ta oen huil nal oras mes le halin oen tutnaal nol apa. Leol na, Herodes pake un kai-baut lahi las, hidim daad se un del in prenta ka, le mulai dehet nolas.  
\v 22 Ming un fala ka kon, atuli las mulai naka un noan, “Hii un fala ka! Ni atuli li fala lo! Ni dewa fala!”  
\v 23 Nahkitu lam, Ama Lamtua Allah ima-ii mes deng sorga maa bel Herodes ili mesa, undeng un sium oen in naka una ka, nol un kon hutun soleng Ama Lamtua Allah. Tiata Herodes nuli nabale mo blati kas lool sakes le kaa nuli un apa ka, didiin un mate.   
\p
\v 24 Deng totoang man in daid son nas, Ama Lamtua Allah Dehet Dais Banan na holhising keko lako, nol atuil man in muid Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka ngas kon, mamo tapnaeng.   
\p
\v 25 Dedeng na, Barnabas duas Saulus kil hidi duit in hulung deng atuil Antiokia las taung atuil Yerusalem mas son. Hidi nam oen duas pait Antiokias. Oen kil nol atuling muda mes leo-leo nol one. Un ngala Yuhanis, mo taom oen haman kon noan, Markus.   
\c 13  
\s1 Atuil Antiokia las nutus Barnabas nol Saulus  
\p
\v 1 Se kota Antiokia, muik atuli mamo parsai se Lamtua Yesus son. Muik atuli deeh man Ama Lamtua Allah pakes le daid Un mee-baha, nol muik atuli deeh pait man Un pakes le tui-tikang atuli las. Atuil nas ngalan nas elia:  
\q2 Barnabas,  
\q2 Simeon, man atuli las taom haman noan ‘Aap Mitang’,\f + \fr 13:1 \ft a: In dula dais Yunanin noan ‘Niger’, un nahin na noan ‘mitang’.\f*  
\q2 Lukius deng kota Kirene,  
\q2 Menahem, man oen papa-piaran deng ana blutu bii ku leo-leo nol lahing Herodes sa,\f + \fr 13:1 \ft b: Laih Herodes nia, oen kon noken noan, \ft \+it Herodes Antipas.\+it* Un man keo tele Yuhanis in Sarain Atuli ka. Un ama ka ngala, \+it Herodes Tene\+it* (na Herodes Agung). Un man tadu le keo tele tana blutu mea kas, se dedeng in hua Lamtua Yesus se Betlehem ma. Mo laih Herodes man in keo Yakobus, nol mate undeng blati in kaan na, oen noken noan, \+it Herodes Agripa.\+it*\f*  
\q2 nol Saulus.   
\p
\v 2 Oe mesan na kon oen telang, nol nakbua le todan-lahing se Ama Lamtua Allah. Kon nam Ama Lamtua Koo Niu ka tek oen noan, “Huil nal Barnabas nol Saulus. Ta Auk osa mamo. Oen duas musti daek os man Auk in ator bel oen son nia.”   
\p
\v 3 Nikit oen telang nol kohe-kanas hidi kon, oen nene iman nas laok se Barnabas nol Saulus le tabis one. Hidim oen nutus duas le lako-daek Ama Lamtua osa la.   
\s1 Barnabas nol Saulus lakos se nusa Siprus  
\p
\v 4-5 Dedeng Ama Lamtua Koo Niu ka prenta Barnabas nol Saulus, le oen duas laok tek deng Dehet Dais Banan na ka, laih hmunan na oen lakos se kota mes ngala Seleukia, man dani nol tasi suut. Yuhanis (man oen noken kon noan Markus) sa, lako muid leo-leo nol one. Lius se uas kon, oen saek lui ina le luan laa lakos el nusa Siprus, hidim oen nius se kota mes ngala Salamis. Se na, oen kom in taam laok se atuil Yahudi las um in kohe-kanas sa, le tui atuli las deng Ama Lamtua Allah Dehet-dasin na.   
\p
\v 6-8 Hidim, oen laok tuli-tuil deng ingu mesa laok iung tenga las, didiin oen lakos lius se kota mes se nusa na mumu halin na, ngala Pafos. Gubernur in deng kota na ka ngala Sergius Paulus. Un na mo taan isi. Dedeng un ming haup noan Barnabas maas son ne un kota la, kon un tadu atuli le laok haman one, undeng un dalen na kom isi le hii-ming in tui-tikang deng Ama Lamtua.  
\p Mo se na kon muik atuil Yahudi mes ngala Bar Yesus (nol un ngaal didang nga se dais Yunanin nam ‘Elimas’). Un na mo nodo-laos daat. Taom un nole-lilung atuli las noan, un nam Ama Lamtua Allah mee-baha. Un olet nol gubernur ra. Tiata Barnabas maas kon, Bar Yesus hode-lokot gubernur ra le boel sium oen deken. Un soba-naan le tao gubernur ra halin parsai se Yesus deken.   
\p
\v 9 Mo Ama Lamtua Koo Niu ka bel Saulus (man oen noken kon noan Paulus) kuasa, ta un dodon mata ka le ngat nakekeon atuling in nodo-laos daat na. Hidim un tekan noan,  
\v 10 “Hoe, Elimas! Ku niam mo, uikjale ana! Ku nole-lilung daat! Ku tipu-dai atuli li didiin bling pait ta! Ku labang totoang in banan nas. Undeng ela, kaim taan noan ku muid uikjale kas laih tuan na. Ku tao pait ela bakun na. Ku soba-naan le palan kele Ama Lamtua lalan lolo ka deken!  
\v 11 Hoe, ku hii ke! Mam Ama Lamtua hukung ku! Mam se lelo il dalen ku matam ma tedo, le ku ngat net saa lo.”  
\p Paulus aa hidi ela kon, atuling na mata ka tedo meman. Hidim un lako lam mame-mames tuun, le nuting atuli halin kil un ima ka, le pelan.   
\p
\v 12 Nikit gubernur ra net nol mata beas esa, deng asa man in dadi na, kon un parsai se Yesus. Un kon hera-herang nol in ming asa man Barnabas in tui deng Yesus sa.   
\s1 Oen laok nahdeh Dehet Dais Banan na se kota Antiokia didang, man ne propinsi Pisidia  
\p
\v 13 Deng kota Pafos ne nusa Siprus, Paulus nol un tapan nas saek lui ina le luan laa lakos kota mes se propinsi Pamfilia, ngala Perga. Lius se las kon, oen nius deng lui la, hidim Yuhanis Markus lako nang soleng one, le pait Yerusalem.  
\v 14 Deng Perga oen laok deng tuus tuun, didiin lakos lius se kota Antiokia, ne propinsi Pisidia.  
\p Se leol teen in dake ka, oen lakos muid ibadat se atuil Yahudi las um in kohe-kanas sa.  
\v 15 Kon nam oen les deng upung Musa buku la, nol les deng Ama Lamtua mee-baah tenga las in dula ngas kon. Hidi nam tene-tene deng um in kohe-kanas na nodan Paulus noan, “Amas totoang. Eta mi muik in teka taung kami lam, kaim nodan le mi dehet puting bel kamis, halin tao tes kaim dalen nias.”   
\s2 Paulus nikit in aa taung atuil Yahudi in se Antiokia ngas  
\p
\v 16 Kon nam Paulus hangu lako dil se muka la. Hidim un nikit ima ka le nodan oen halin ete. Un tekas noan, “Kaka-paling in deng bangsa Israel lias totoang, nol ina-amang in deng bangsa didang man tamam agama Yahudi son, undeng mi dalen nas kon kom le todan-lahing se bangsa Israel li Ama Lamtua Allah na. Auk nodan le mi tidi mi hngilan nas babanan halin hii se au!   
\p
\v 17 Ama Lamtua Allah huil nal kit bangsa Israel li upu kia-kaon nas deng lolo hmunan nu son. Dedeng oen lakos daad se dale Mesir, man oen ingu-mana lo ka, Ama Lamtua beles le nuil nol babanan, didiin oen in hua-koet tas mamo tapnaeng. Hidi kon, Ama Lamtua nini Un in kuasa ka, le pel puting oen deng dale Mesir.\x + \xo 13:17 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 1:7; 12:51\x*  
\v 18 Kon nam, oen daad seda-seda se maan epeng ngas lako pes taun buk aat. Dedeng na oen nam bon batu, mo Ama Lamtua pela-noen oen nol in kehe tuun.\x + \xo 13:18 \xt Buk in Kahi 14:34; Dehet Ulang deng Lalan in Nuli 1:31\x*  
\v 19 Mo hidi kon, Ama Lamtua tao dudus-didaa bangsa iut se dale Kanaꞌan. Hidim Un bating-bating bangsa iut nas dale ka, bel kit upu kia-kaon nas, le daid oen dale pusaka.\x + \xo 13:19 \xt Dehet Ulang deng Lalan in Nuli 7:1; Yosua 14:1\x*  
\v 20 Tiata kahin deng kit upu kia-kaon nas in lakos daad se dale Mesir ra, didiin oen in haup dale Kanaꞌan le daid oen dale pusaka ka, taun ngatus aat buk lima.  
\p Hidi nam, Ama Lamtua nikit beles atuil in nutus dasi ngas, le pela-noen one, didiin Ama Lamtua nikit Un mee-baha mesa, ngala Samuel.\x + \xo 13:20 \xt Atuil in Nutus Dasi ngas 2:16; Samuel mesa la 3:20\x*  
\v 21 Dedeng Samuel daid Ama Lamtua mee-baha ka, kit upu kia-kaon nas in koma ka le muik lahi mesa. Ta Ama Lamtua nikit Kis ana ka, ngala Saul, deng ngaal Benyamin. Saul kil prenta lako pes taun buk aat,\x + \xo 13:21 \xt Samuel mesa la 8:5; 10:21\x*  
\v 22 halas-sam Ama Lamtua niung una. Hidim Ama Lamtua nikit Isai ana ka lolen, ngala Daud, le seda un daid laih balu. Ama Lamtua taan baktetebes Daud dalen na, noan, ‘Isai ana Daud dalen na, tom nol Auk daleng ngia. Taon elola ko un daek muid Auk in koma ki totoang.’\x + \xo 13:22 \xt Samuel mesa la 13:14; 16:12; Buk in Naka-nahalit 89:20\x*  
\v 23 Dedeng na, Ama Lamtua hid le tunang Daud in hua-koet mesa, halin bel boa-blingin atuil Israel li deng oen in kula-sala ngas. Auk le tek mi totoang, Daud in hua-koet man Ama Lamtua in hida ka nam, Yesus.”   
\s2 Paulus tek noan, Yesus na mo, Atuling man Ama Lamtua hid le tunang maa ka  
\p
\v 24 Paulus nahdeh napiut un dehet ta noan, “Lamtua Yesus nikit Un osa la lo bii kam, muik atuli mes ngala Yuhanis, lako tek atuil Israel las noan, oen musti tenes tia deng oen in kula-sala ngas, le muid se Ama Lamtua. Hidim oen musti sarani, halin daid tada noan, oen babanan pait nol Ama Lamtua son.\x + \xo 13:24 \xt Markus 1:4; Lukas 3:3\x*  
\v 25 Mo nikit Yuhanis in dake ka mana le hidi kon, un tek atuli las noan, ‘Mi boel nangan noan auk niam, Atuling man Ama Lamtua in hid son deng hmunan nua, le tunang maa ka deken. Nangan babanan ne! Mi musti natang se Atuling mesa, ta Un le maa. Un na mo uhu dui deng au, daid Un atulin in loka-loka tuun kon no, auk tatai lo.’\f + \fr 13:25 \ft In dula dais Yunanin esa ka dul noan, ‘suda le loat un nahan na tali na tuun kon no, auk tatai lo’. Nahin na noan, sukat nol Lamtua Yesus sam, Yuhanis nataka kam, un suma atuil ana tukun. Les kon se Matius 3:11, Markus 1:7, Lukas 3:16, nol Yuhanis 1:20,27.\f* \x + \xo 13:25 \xt Matius 3:11; Markus 1:7; Lukas 3:16; Yuhanis 1:20, 27\x*   
\p
\v 26 Pali-kakang totoang man upung Abraham in hua-koet, nol atuil Yahudi lo man todan-lahing se Ama Lamtua. Mi hii napat se auk le! Ama Lamtua Allah tek puting dais ni bel kitan son, le halin kit taan haup Un lalan in nuli ka. Nol Un kon bel boa-blingin kit deng kit in kula-sala ngas son.  
\v 27 Deng lolo hmunan nua, Ama Lamtua pake Un mee-baha las le dul pesang bel atuli lia, dehet deng Atuling man Ama Lamtua hid le tunang maa ka son. Hidim tulu-tulu agama las, nol atuil in se Yerusalem mas, les asa man mee-baha las in dula na oe-oe son. Leol teen in dake kam, oen tamas lakos se um in kohe-kanas sa, le les ela deng Ama Lamtua Buk Niu ka. Mo oen taan dehet deng Yesus, Atuling man Ama Lamtua hid son le tunang maa ka lo. Hidim oen nuting lalan le hukung tele Una. Molota dais ni tom nol asa man Ama Lamtua mee-baha las in dul meman son na.  
\v 28 Oen tao dais nol Yesus, le kiu nahu Una, mo oen haup Un kula-salan mes lo kon. Ela kon no, oen lakos nodan gubernur Pilatus le keo tele Una.\x + \xo 13:28 \xt Matius 27:22-23; Markus 15:13-14; Lukas 23:21-23; Yuhanis 19:15\x*  
\v 29 Gubernur na tade, kon nam oen pauk holtai Yesus se kai sangsuli lu dapa, didiin Un mate. Nias totoang dadi, tom nol asa man Ama Lamtua mee-baha las in dul meman son na. Hidi nam, oen niung Un aap-sisin na deng kai sangsuli la, le kok nolan laok nene se niut utu mes dale.\x + \xo 13:29 \xt Matius 27:57-61; Markus 15:42-47; Lukas 23:50-56; Yuhanis 19:38-42\x*  
\v 30 Molam Ama Lamtua Allah pake Un in kuasa ka, le bel Yesus nuli pait deng Un in mate ka.   
\p
\v 31 Nikit Yesus nuli pait son kon, Un tulu-balang apa ka oe-oe bel atuli las. Atuil nas man maas leo-leo nol Un deng propinsi Galilea, le lakos se kota Yerusalem. Nol halas ni oen man daid saksi bel atuil Israel las.”\x + \xo 13:31 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 1:3\x*   
\s2 Paulus tulu bel noan, Ama Lamtua pake Un mee-baha las son le tek meman deng Yesus  
\p
\v 32-33 Paulus nahdeh napiut noan, “Eta elam, elia: kaim duam Barnabas maang deng maan katang le tek mia, halin nam mi tana noan, Dehet Dais Banan man Ama Lamtua in hid son nol kit upu kia-kaon nas sa, halas ni dadi son. Ama Lamtua bel Yesus le nuli pait son deng Un in mate ka. Ne Buk in Naka-nahalit ta peke dua la, Ama Lamtua pake atuil le dul deng Yesus, Atuling man Un in hid son le tunang maa ka, noan,  
\q1 ‘Ku niam, Auk Anang.  
\q2 Leol neot ni, Auk nikit Ku le kil bandu.’\x + \xo 13:32-33 \xt Buk in Naka-nahalit 2:7\x*   
\p
\v 34 Deng lolo hmunan nu Ama Lamtua Allah kon hid son noan, mam Un bel Atuling man Un in hid son le tunang maa ka nuli pait, nol Atuling na mate pait lo ka. Undeng na, Ama Lamtua pake Un mee-baha la, le dul noan,  
\q1 ‘Deng lolo hmunan nua, Auk but in hida nol laih Daud son le belen hangun.  
\q2 Tiata halas nia, Auk le but in hida na nol ku lolen, undeng ku niam mo laih Daud in hua-koet.’\x + \xo 13:34 \xt Yesaya 55:3\x*   
\p
\v 35 Muik dain didang pait ne Buk in Naka-nahalit ta noan,  
\q1 ‘Ama Lamtua nang soleng Atuling Niu ka aap-sisin na le daid dudus-didaa se bolo dalen lo.’\x + \xo 13:35 \xt Buk in Naka-nahalit 16:10\x*   
\p
\v 36-37 In toma ka elia: dain in naka-nahalit ni tek deng Daud sii lo! Kit tanan ela, undeng laih Daud tao dehet-dais banan mamo son bel un bangsa la, hidi halas-sam un mate. Un mate kon oen puan una. Mo un aap-sisin na noe didaa. Tiata kit tana noan, Buk in Naka-nahalit ta tek deng Daud lo, molam tek deng Atuling mes didang pait. Ta Atuling man in tulu meman son na mate kam, Ama Lamtua Allah belen le nuli pait deng Un in mate ka. Tiata Un aap-sisin na noe bubuit lo kon.   
\p
\v 38-39 Kaka-paling totoang, hii babanan ne! Atuling na mo Yesus. Kit parsai se Una, halas-sam Un tade le lepa-haal bel kit in kula-sala ngas, molota muid in toma ka lam, kit man lepa-haal esan. Nini ela, Ama Lamtua Allah kose soleng kit in kula-sala ngas. Mo kit taan son noan, kit daek muid upung Musa atorang ngas totoang kon no, nas siis sam, tao nal kit le tom se Ama Lamtua sila-mata lo.  
\v 40-41 Tiata, mi musti nangan babanan. Ta tamlom asa man Ama Lamtua mee-baah hmuna-hmunan nuas in teka ka, nahi tom se mia la. Undeng oen dul son noan,  
\q1 ‘Mi atuil in hode-lokot daat, man ngat maat halin tuun nol atuil didang ngas, doha loo!  
\q2 Undeng Au, Ama Lamtua Allah daek dasi-dais man tao atuli li le hera-herang;  
\q3 mam mi haup in hukung, didiin mi matem.  
\q1 Auk daek dasi mesa, se dedeng mi in nulim nabale ka,  
\q2 mo mi dai simun lo.  
\q1 Atuli tek mi son kon no,  
\q2 mi dai tanan lo.  
\q1 Banan dui ka, mi nangan dais nias babanan, le halin nam mi kon herang.’\x + \xo 13:40-41 \xt Habakuk 1:5\x*  
\p Tiata kaka-pali me, nangan babanan asa man auk in teka apin na. Pasang soleng asa man apin mi in ming son na banansila el atuil in hode-lokot daat tas deken. Auk in dehet ta pes ela. Nodan mamo!”   
\p
\v 42 Dehet hidi kon, Paulus nol Barnabas dil le noan lakos deng um in kohe-kanas na. Mo atuil in se la ngas nodan le minggu in pait maa kua lam, oen pait maa nahdeh tapnaeng asa man apin oen in dehet son na.  
\v 43 Nikit oen putis deng um in kohe-kanas sa kon, muik atuli mamo deng maan na laok muid Paulus duas Barnabas. Kon nam oen duas tao teken atuil nas dalen nas noan, “Ama Lamtua dalen na banan isi nol kita. Undeng na le mi kon musti parsai mumuun se Una.”   
\s1 Atuil Yahudi las tene-tenen nas hutun soleng Paulus nol un tapan nas  
\p
\v 44 Se minggu in pait maa ka, amper totoang atuil in se kota na ngas, maas le hii-ming deng Ama Lamtua Dehet-dasin na.  
\v 45 Mo nikit atuil Yahudi las ngat net atuil hut mamo nas maas nakbua, le hii Paulus in nahdehe ka kon, oen idus isi. Tiata nikit Paulus nahdeh kon, oen labang una nol aa le kiu nahu una.   
\p
\v 46 Mo Paulus nol un tapan nas hoen lo, hidim oen kon dehet buni-buni lo. Oen tek noan, “Meman baktebes Ama Lamtua Allah sai lalan muna son, bel kit atuil Yahudi lia. Nol Un bel Dehet Dais Banan na se kita. Mo mi dai sium lo. Tiata nol mi in sium lo ela ka, mi tulu bel noan mi niam tatai in nuil napiut nol Ama Lamtua Allah lo. Undeng na le, banan dui ka kaim kil Dehet Dais Banan ni laok bel bangsa-bangsa didang nguas, undeng mi hutun soleng son.  
\v 47 Ta Ama Lamtua Allah nutus hidi kaim son, banansila el Yesaya in dul noan,  
\q1 ‘Auk nikit mi son le daid banansila el obor ra, le kil langa ka bel bangsa-bangsa didang, man bangsa Yahudi lo ngas,  
\q2 le halin nam mi laang beles lalan in maa bus el Au lia ka,  
\q3 nini ela lam, Auk sas-sao oen deng oen in kula-sala ngas.  
\q2 Nol mi kon musti tulu bel lalan na se papmes apan-kloma kia.’”\x + \xo 13:47 \xt Yesaya 42:6; 49:6\x*   
\p
\v 48 Nikit atuli-atuil deng bangsa Yahudi lo ngas ming ela kon, oen dalen kolo isi. Hidim oen naka-naka Ama Lamtua Allah noan, “Naka-naka Ama Lamtua! Ta Un Dehet Dais Banan na, leok isi!” Deng one la, muik atuli-atuil man Ama Lamtua Allah nutus son lolo hmunan nua, le haup in nuli napiut nol Una. Totoang atuil nas parsai se Lamtua Yesus.   
\p
\v 49 Kon nam, Ama Lamtua Allah Dehet-dasin na holhising deng baha laok baha, se papmes maan na.   
\p
\v 50 Se kota na, muik atuli-atuil tene, bihata nol biklobe. Teng deng atuil tene nas, namnau Ama Lamtua isi. Mo atuil Yahudi las tene-tenen nas laok hode-lokot atuil tene nas, tiata oen nulut puting Paulus nol Barnabas deng oen kota la.  
\v 51 Putis deng kota na kon, oen duas tao muid hadat mesa, le sii soleng auh in se oen iin na ngas, le daid tada noan, atuli-atuil in se kota na ngas dai hii-ming se oen duas lo. Hidim oen duas bali kudi le lakos nang soleng kota na. Kon nam oen lakos se kota mes didang pait, ngala Ikonium.\x + \xo 13:51 \xt Matius 10:14; Markus 6:11; Lukas 9:5; 10:11\x*   
\p
\v 52 Mo atuli-atuil man parsai Lamtua Yesus son se Antiokia ngas, dalen kolo, undeng Ama Lamtua Koo Niu ka tao tes oen dalen nas.   
\c 14  
\s1 Paulus nol Barnabas se kota Ikonium  
\p
\v 1 Paulus duas Barnabas lakos lius se kota Ikonium kon, oen taam lakos se atuil Yahudi las um in kohe-kanas sa. Oen dehet nesang deng Ama Lamtua Allah Dehet Dais Banan na, didiin atuil Yahudi lo nol atuil in deng bangsa didang ngas mamo, parsai se Lamtua Yesus.  
\v 2 Mo se na kon, muik atuil Yahudi at ila lo kil didi nol oen atorang ngas. Tiata oen dai sium Paulus in dehet tas lo. Hidim oen hode-lokot atuil tenga las, halin oen kon kom atuli-atuil in parsai se Lamtua Yesus sas deken.  
\v 3 Mo Paulus nol un tapan nas lii lo. Oen dehet napiut Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na bel asii tukun. Oen tekas noan, Lamtua Yesus dalen na holsai bating atuli li totoang. Ama Lamtua kon bel oen kuasa le tao nal taad herang bili-ngala, halin atuil hut mamo nas tana noan, Ama Lamtua pake one.  
\p Dedeng na, Paulus daad nesang se kota na.  
\v 4 Kon nam atuil in se kota na ngas bakisan apa daid op dua. Opa mesan na tao muid atuil Yahudi li in kil didi oen hadat ta, mo opa mesan na pait dil nol Ama Lamtua atulin in nutus sas. Op dua nas labang apa.   
\p
\v 5 Hidim atuil Yahudi in kil didi oen atoran ngas at ila lo, lakos koo mesa nol atuil Yahudi lo ngas, nol oen tene-tenen nas, le halin tao sus Ama Lamtua atulin in nutus sas. Oen kon le pasang Paulus nol un tapan nas nini batu.  
\v 6 Mo atuli tek Paulus nol un tapan nas noan, muik atuli bua mes le tao susa-daat saol one. Tiata oen lalis lakos se propinsi Likonia, se kota Listra nol kota Derbe, nol ingu-iung in se la ngas.  
\v 7 Hidim oen kon dehet napiut Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na se mana-maan nas.   
\s1 Paulus nol Barnabas in se kota Listra nol kota Derbe ka  
\p
\v 8 Nikit oen lakos lius se kota Listras kon, Paulus nol Barnabas tutnaal biklobeng mesa. Un iin nas duas toang hlukut-kait, lo-lolo un ina ka in hua un maa kua. Tiata un laok net lo bii.  
\v 9 Atuling na daad le hii Paulus in nahdehe ka. Kon nam Paulus ngat bus una, le nangan noan, “Atuling ni in parsai ki bisa tao banan una!”  
\v 10 Ta Paulus haman un le tekan noan, “Kaka! Hangu dil tia!” Ming ela kon, atuling na pul hangu dili, hidim mulai lat.   
\p
\v 11 Nikit atuli las net Paulus in tao ela ka kon, oen totoang ngaa-bahan. Hidim oen aa nini oen dais Likonian noan, “Hoe, mi hii napat le! Oen duas niam, dewa in niu maa se apan-kloma kia.”  
\v 12 Atuil nas aa ela, undeng oen bali le Barnabas nam, banansila el oen dewa mes ngala Seus. Hidim Paulus nam aa mamo, ta oen bali le dewa in ngaal Hermes sa.\f + \fr 14:12 \ft  Muid oen in parsai ka lam, Hermes na mo, atuil in kil baha taung dewa-dewa las.\f*  
\v 13 Um in hui-langus taung dewa Seus sa, dadani se kota la likun na. Ngat net Paulus nol un tapan nas kon, atuil in hui-langus se dewa Seus sas, kil bunga nol pel aus-saip moko tene dehe, le noan laok hui-langus se one. Atuil hut mamo nas laok muid atuling in hui-langus mesa, le lakos hui-langus se Paulus duas Barnabas.   
\p
\v 14 Mo nikit Paulus taan noan atuil nas le maas hui-langus se one, kon nam un nol Barnabas kaing one. Hidim oen duas lail lakos dil se atuil hut mamo nas silan, le pius sait oen kado las esan, halin daid tada noan, oen tade nol asa man atuli las in le dake na lo. Oen duas tekas nol mumuun noan,  
\v 15 “Idaa! Tasao le mi tao eli lia? Nangan noan kaim niam mo dewa deken. Ta kaim niam, atuil biasa banansila el mi kon. Kaim maam se nia, le halin tek mi deng dehet banan mesa. Mi musti bali kudi le nang soleng mi dewa man muik ambak long nas. Hidim mi musti pait le muid se Ama Lamtua Allah man in nuli baktetebes sa. Ta Un man koet apan-dapa kua nol apan-kloma kia, nol un isin nas totoang.\x + \xo 14:15 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 20:11; Buk in Naka-nahalit 146:6\x*  
\v 16 Deng hmunan nua, bangsa-bangsa lias nuil muid oen in koma ngas esan tuun. Ama Lamtua Allah kon nang oen le tao ela.  
\v 17 Mo Ama Lamtua nadidingun in bel tada bili-ngala lo, le halin bangsa lias totoang taan haup noan, Ama Lamtua nam, banan isi. Un man niung ulan bel kita. Un man tao bel kit klapa las le haup isin banan. Un kon man bel kit in kaa, nol tao kit totoang dalen kolo.”   
\p
\v 18 Paulus nol Barnabas kaing oen son le tao ela deken kon no, atuil nas dising le kil beles sa-saa in hui-langus nas.   
\p
\v 19 Dedeng na, muik atuil Yahudi at ila lo, man maas deng kota Antiokia nol kota Ikonium. Oen hode-lokot atuil hut mamo kas le halin tao muid one, le labang nol Ama Lamtua atulin in nutus nas. Ta oen pasang Paulus nini batu. Kon nam oen bali le un mate son, ta oen pel nolan le laok soleng se kota la likun na.   
\p
\v 20 Mo nikit atuil in parsai Lamtua Yesus sas dil pukiu Paulus kon, un hangu pait. Hidim un taam pait lako kota la dalen. Ola ka kon, un nol Barnabas leo-leo lakos se kota didang, ngala Derbe.   
\s1 Paulus nol Barnabas pait lakos se jemaat man se kota Antiokia, ne propinsi Siria ka  
\p
\v 21 Paulus duas Barnabas nahdeh Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na se kota Derbe. Kon nam, muik atuli mamo parsai se Lamtua Yesus. Hidim oen duas pait lakos kota Listra. Deng na, oen lakos kota Ikonium. Deng kota Ikonium, oen lakos napiut bus el kota Antiokias, ne propinsi Pisidia.  
\v 22 Lius se las kon, oen dehet nol atuil in muid Lamtua Yesus sas, le tao teken oen dalen nas. Oen tekas noan, “Kaka-paling totoang! Nangan noan, eta kit tamang daid Ama Lamtua Allah atulin son nam, kit haup in susa-daat pait lo ka deken. Ta taon elola kon, kit musti haup susa, mo kit musti tahang le muid napiut se Lamtua Yesus.” Oen duas tui Yesus atulin in se kota na ngas ela.   
\p
\v 23 Hidi nam, Paulus nol Barnabas nuting atuil le nikit daid tulu\f + \fr 14:23 \ft  Tulu in kil jemaat mo bango ni ngias, se dais Yunanin nam, \ft \+it presbuteros\+it*.\f* in kil jemaat, taung jemaat tas mesa-mesa. Oen kohe-kanas nol telang le nuting Ama Lamtua in koma ka. Hidim oen nene iman nas laok se atuil nas le kohe-kanas, halin nikit atuil man Ama Lamtua in tulu son nas, le daid tulu in kil jemaat.   
\p
\v 24 Hidi na kon, Paulus nol Barnabas lakos napiut nang soleng propinsi Pisidia, le lakos se propinsi Pamfilia.  
\v 25 Oen lakos lius kota mesa, ngala Perga. Kon oen nahdeh deng Ama Lamtua Dehet Dais Banan na se la. Hidi nam, oen lakos napiut, nesang lo kon oen lakos lius se kota Atalia.  
\v 26 Lius se las kon oen saek lui ina, le luan laa pait lakos kota Antiokias, ne propinsi Siria. Dedeng na, Lamtua Yesus atulin in se kota Antiokia ngas, man nutus one, nol sao oen lakos se Ama Lamtua ima, le halin Un doha-tinang one. Undeng na le, Paulus nol Barnabas pait lakos lapur jemaat in se kota Antiokia ngas noan, oen daek hidi oen osa la son.   
\p
\v 27 Lakos lius se Antiokias kon, oen duas haman nakbua Ama Lamtua atulin in se la ngas totoang. Hidim oen dehet totoang asa man Ama Lamtua in tao bel oen son nas. Oen tekas noan, Ama Lamtua sai lalan son le atuli-atuil Yahudi lo ngas kon, parsai se Lamtua Yesus.  
\v 28 Hidi na kon, Paulus nol Barnabas daad nol Lamtua Yesus atulin in parsai se la ngas nesang.   
\c 15  
\s1 Blalan-blalan Kristen nas nakbua se Yerusalem  
\p
\v 1 Dedeng na, atuil Yahudi Kristen at ila lo maas kata-katang deng propinsi Yudea le lakos kota Antiokia. Lius se luas kon, oen tui Lamtua Yesus atulin nas noan, “Mi in parsai se Lamtua Yesus sa banan son. Mo na sii kam nol lo bii. Eta mi kom baktetebes le haup boa-blingin nam, mi kon musti sunat, muid kaim hadat tia, man Ama Lamtua esa belen se upung Musa son.”\x + \xo 15:1 \xt Atorang deng Tulu Agama las 12:3\x*   
\p
\v 2 Mo Paulus duas Barnabas labang muun isi nol atuil nas in tui ka. Tiata oen kaen apa muun isi. Paulus nol Barnabas tekas noan, “Mi kula! Bangsa Yahudi lo man parsai se Lamtua Yesus son nas, tao muid atuil Yahudi li hadat sunat ta deken tia!” Undeng oen labang apa ela, tiata oen kom leo-leo le nutus Paulus duas Barnabas, nol oen tapan teng pait deng Antiokia, le kil dais na bel Ama Lamtua anan in nutus sas, nol blalan-blalan Kristen in se Yerusalem mas.   
\p
\v 3 Kon nam atuil Kristen in se Antiokia ngas tadu Paulus nol atuil nas, le lakos Yerusalem. Oen laok deng tuus tuun, muid propinsi Fenisia nol propinsi Samaria. Se oen lalan in lako ka, oen tuli-tuil se atuil in parsai ngas uma. Hidim oen tekas noan, “Atuil Yahudi lo kas kon, bali maas son, le parsai se Ama Lamtua!” Ming ela kon, atuli las totoang dalen kolo.   
\p
\v 4 Oen lakos lius se Yerusalem kon, Ama Lamtua atulin nas totoang sium oen nol babanan. Hidim Lamtua Yesus anan in nutus sas nol blalan-blalan Kristen nas kon, sium one. Kon nam Paulus nahdeh totoang asa man Ama Lamtua in tao bel oen son nas, didiin muik atuil didang mamo pait, man tade le parsai se Lamtua Yesus. Paulus kon nahdehes deng oen in kaen apa nol hadat sunat ta ka.  
\v 5 Deng atuil man muid le hii Paulus in nahdehe ngas, muik atuil Yahudi Kristen at ila lo, deng partei Farisi. Oen hangus dili, le aa nol mumuun noan, “Hii babanan ne! Etan atuil Yahudi lo ngas kom le parsai se Lamtua Yesus sam, oen musti tao muid kit hadat in sunat ta, nol atorang hadat tenga las kon, man Ama Lamtua Allah esa niung bel kitas son, se upung Musa.”   
\p
\v 6 Hidim atuil in sarani ngas totoang kom leo-leo, le Lamtua Yesus anan in nutus sas nol blalan-blalan Kristen nas nakbua, halin nangan dais na nol babanan.  
\v 7 Kon nam oen huli-bali lako-pait nesang. Hidi nam, Petrus hangu dili, le tek noan, “Kaka-paling totoang! Mi taan esan son noan, hmunan nu Ama Lamtua tulu auk son, deng mi hlala ka, le laok tek Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na bel atuil Yahudi lo kas. Ta Ama Lamtua kon, kom le oen parsai se Lamtua Yesus.\x + \xo 15:7 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 10:1-43\x*  
\v 8 Ama Lamtua taan totoang atuli li dalen nia. Nol Un man bel Un Koo Niu ka se one, banansila el Un in bel kita ka kon. Nini ela lam, kit tana noan, Ama Lamtua kon sium one.\x + \xo 15:8 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 2:4; 10:44\x*  
\v 9 Ta Ama Lamtua Allah nam huil sila lo. Undeng oen kon parsai se Lamtua Yesus son, tiata Un tao niu oen dalen nas, banansila el Un in tao niu kit dalen nia ngas kon.  
\v 10-11 Ta elola! Eta Ama Lamtua esa sium oen son nam, tasao le kit tao ngele tapnaeng oen nini atorang hadat in sunat ti lia? Molota, eta aa nahlololo lam, kit nol kit upu kia-kaon nas, tao muid nal kit atorang agama las totoang lo! Tiata kit dising oen ela deken! Auk le keket elia: Ama Lamtua bel boa-blingin kita, undeng kit in tao muid atorang agama la ka le? Loo! Molam Un bel boa-blingin kita, undeng Lamtua Yesus tulu Un dalen banan na bel kita, nol neka-namnau kita. Ta nadidingun deken! Ama Lamtua kon tulu Un dalen banan na bel atuil Yahudi lo kas, nol neka-namnau one.”   
\p
\v 12 Ming ela kon, muik atuli mes lo kon man bel taplaeng in nangan.  
\p Hidi nam, Paulus nol Barnabas nahdeh ulang pait, taon elola le Ama Lamtua pake one lia. Oen nahdeh deng tada-taad herang, nol dasi-dais muun isi, man Ama Lamtua Allah dakes son, se bangsa Yahudi lo kas hlala ka ka.  
\v 13 Dehet hidi kon, Yakobus hangu dili, le tek noan, “Kaka-pali me! Hii napat se auk le!  
\v 14 Kaka Petrus\f + \fr 15:14 \ft  In dula dais Yunanin na dul noan, ‘Simeon’. Simeon nol Simun na, Petrus ngaal didang nga.\f* halas-sam nahdeh hidi kit noan, Ama Lamtua Allah nikit atuli-atuil man Yahudi lo kas, le halin oen tamas daid Lamtua Yesus atulin son.  
\v 15 Na tom nol asa man Ama Lamtua mee-baha las in tek meman son, deng lolo hmunan nua ka. Ta oen dul noan:   
\q1
\v 16 ‘Tom nol un oras sa lam, Auk pait maang.  
\q2 Undeng Auk le bangun pait laih Daud in prenta ka.  
\q1 Ta Auk le tao un in hua-koet man sisakes hidi son nas,  
\q2 le daid kuat pait.   
\q1
\v 17-18 Nini ela, atuli-atuil deng bangsa didang ngas kon, maas nuting le tutnaal nol Au.  
\q2 Undeng Auk huil nal oen kon son, le daid Auk atulin.  
\q2 Ama Lamtua Allah esa tek ela son, deng lolo hmunan nua!’\x + \xo 15:17-18 \xt Amos 9:11-12\x*   
\p
\v 19-20 Tiata muid auk in nangan nam, elia: eta atuil deng bangsa didang le maas muid Ama Lamtua Allah lam, kit atuil Yahudi li tao sus oen deken. Kit tao ngele oen le tadus daek muid kit hadat sunat ta deken. Tiata, kit musti dul surat mesa, le tunang beles noan, oen tao muid kit atorang hadat Yahudi li totoang deken tia. Kit kon musti hidas noan, oen boel len-langan nol atuli-bihaat man oen sapan lo ka deken. Kaa siis in hui-langus deken. Kaa hmukit tas dalan deken. Nol oen kon kaa hmukit man atuli kes tele ka, sisin nas deken.\x + \xo 15:19-20 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 34:15-17; Atorang deng Tulu Agama las 17:10-16; 18:6-23\x*  
\v 21 Eta kit tao atorang elia lam, ni dais balu lo. Ta atuli hut mamo taan son noan, meman kit atuil Yahudi li hadat ta ela. Undeng atorang nas maas deng upung Musa. Hidim taom se lelo-leol teen in dake ngas sam, kit les dais nias se uma-um in kohe-kanas sas. Tiata atuil deng bangsa didang ngas hut mamo tanas son. Auk in tapnaeng nga ela tuun. Nodan mamo!”   
\s1 Surat bel bangsa Yahudi lo man parsai se Lamtua Yesus son nas  
\p
\v 22 Hidi nam, Lamtua Yesus anan in nutus sas nol blalan-blalan Kristen nas, koo-dalen mes nol totoang atuil in sarani, se Yerusalem mas, le tadu atuli laok tek asa man oen in nutus son na, bel atuil sarani las se ola-ola. Kon nam oen nuting atuil man jemaat tas in todan, nol in daek nal os na. Tukun nam oen huil nal atuli at dua. Mes ngala Silas, nol mesan na pait ngala Yudas (man oen noken kon noan Barsabas). Hidim oen tadus duas le lakos leo-leo nol Paulus duas Barnabas.  
\v 23 Oen kil surat laok bel atuil deng bangsa Yahudi lo, man se kota Antiokia, ne propinsi Siria lako pes propinsi Kilikia ngas. Surat na lin na elia:  
\q1 “Boa-blingin deng kami, Lamtua Yesus anan in nutus sas, nol blalan-blalan in se kota Yerusalem mas. Kaim dul surat ni bel mia, man kaim namnau tuladang el kaim pail-kakan esa.   
\q1
\v 24 Kaim dul surat nia, undeng kaim ming noan, muik atuli at ila lo deng Yerusalem, tias tutnaal nol mi son. Oen tui mi dadahut didiin tao sus mia, nol tao mi le nangan hapun lo. Sadi mi taan tuun, ta kaim nutus net atuil nas lo.  
\v 25 Nikit kaim ming noan, muik atuli tao sus mi ela kon, kaim nakbua se nia, le nangan dais na. Hidim kaim kom leo-leo le nutus hidi dais na son. Tiata kaim huil nal atuil son, le tia tek mi deng asa man kaim in nutus son na. Oen tias leo-leo nol Barnabas duas Paulus, man kaim namnau.  
\v 26 Ta kit atulin at dua nas, lepa-haal in susa-daat ta didiin naha-bubuit tam mates. Oen haup susa-daat ela, undeng oen in muid kit Lamtuan Yesus Kristus sa.  
\v 27 Tiata kaim nutus Yudas nol Silas, le halin nam oen tek mi deng surat ni isin na.   
\q1
\v 28 Ama Lamtua Koo Niu ka tek kaim son, nol kaim totoang tade ela son noan, mi tao muid kaim hadat Yahudi li totoang deken tia, banansila el hadat sunat ta. Ta hadat nas man tao ngele mi tuun. Mo muik dasi mesa-dua pait, man mi musti nangan babanan:   
\q2
\v 29 Laok kula nol bihata tamlom bikloeb man ku sapam lo ka deken.  
\q2 Kaa siis in hui-langus deken.  
\q2 Kaa daal deken.  
\q2 Nol kaa hmukit man atuli kes tele ka sisin na deken.  
\q1 Eta mi doha-tiud apan deng dais nas totoang ela lam, mi pail-kakan atuil Yahudi man Kristen nas nikis mi lo. Nol ela lam, mi bisa nakbuan nol one. Kaim surat ta lin na ela tuun. Boa-blingin.”   
\p
\v 30 Oen sium nal surat na kon, Paulus nol un tapan nas seon le oen lakos napiut se kota Antiokias. Lakos lius se luas kon, oen haman nakbua atuil sarani las totoang, le beles surat na.  
\v 31 Oen les hidi surat na kon, oen totoang dalen kolo, undeng surat na isin na tao teken oen dalen nas.   
\p
\v 32 Yudas nol Silas nam kon, Ama Lamtua mee-baha. Oen duas nahdeh mamo nol atuil in parsai se kota na ngas. Oen tui-teka nol tao tes atuil nas dalen nas.  
\v 33 Oen duas daad se las nesang buit kon, atuil sarani in se kota Antiokia ngas sao one, le oen duas pait lakos se atuil man in nutus one ngas. Oen sao oen duas lakos nol titu-tema.  
\v 34 [Mo Silas kom le daad napiut se kota Antiokia.]\f + \fr 15:34 \ft  In dula dais Yunanin tenga las dul bango 34 ti lo.\f*   
\p
\v 35 Paulus nol Barnabas daad nesang buit se las. Oen kon tulung atuil didang man tui Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka ngas.   
\s1 Paulus duas Barnabas laok bakisan lalan  
\p
\v 36 Paulus duas Barnabas daad nesang buit se kota Antiokias kon, Paulus tek Barnabas noan, “Kaka! Maa le kit duat pait lakong se totoang mana-maan man hmunan nu kit in tuil net son nas, le ngat soba-naan kit pail-kakan nas in nuli ka. Oen elol son ne? Ta oen in parsai se Lamtua Yesus sa nesang isi bii. Dedeng na, kit tui oen son, tiata maa le kit laok meo one.”  
\v 37 Ming Paulus nodan ela kon, Barnabas tade. Un kom le kil nol Yuhanis (man oen haman noan Markus sa), leo-leo nol one.  
\v 38 Mo Paulus dai tao lo. Undeng hmunan nu se propinsi Pamfilia ka, Markus haung boka lako nang soleng one.\x + \xo 15:38 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 13:13\x*  
\v 39 Tiata Paulus duas Barnabas kaen apa muun isi nol dais na, didiin oen duas laok bakisan lalan. Kon Barnabas kil nol Markus, le oen duas saek lui ina le lakos lius se nusa Siprus.   
\p
\v 40 Mo Paulus kil nol Silas. Oen mana le bok lakos kon, atuli-atuil in parsai se kota Antiokia ngas, kohe-kanas le nodan Ama Lamtua doha-tinang one, nol tulu beles Un dalen banan na. Kohe-kanas hidi kon, oen duas bok lakos.  
\v 41 Hidim oen laok papmes propinsi Siria nol propinsi Kilikia. Oen duas tao tes atuil in parsai ngas dalen, se mana-maan nas.   
\c 16  
\s1 Timutius maa nakbua nol Paulus duas Silas  
\p
\v 1 Hidi deng maan nas kon, Paulus nol Silas lakos muna se kota Derbe. Deng na, oen lakos napiut se kota Listra. Se kota na, oen tutnaal atuling muda mesa, ngala Timutius. Un ama ka atuil Yunani, mo un ina ka bihaat Yahudi, man parsai se Lamtua Yesus son. Timutius kon daid Lamtua Yesus atulin son.  
\v 2 Totoang atuil in parsai se kota Listra, nol kota Ikonium mas tana noan, Timutius na mo atuil banan.  
\v 3 Tiata Paulus kom le Timutius muid one. Mo muik atuil Yahudi deeh se la tana noan, Timutius ama ka na mo atuil Yunani, tiata un sunat muid hadat Yahudi la lo bii. Undeng na le, Paulus ator halin oen sunat Timutius.\f + \fr 16:3 \ft  Paulus taan noan, atuil in sunat lo bii ka, bisa taam laok se atuil Yahudi las um in kohe-kanas sa lo. Ta eta Timutius le tulung Paulus, halin nahdeh deng Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na bel atuil Yahudi las sam, un musti sunat muna le. Nini ela lam, un haup dola le puti-taam laok se atuil Yahudi las hlala.\f*   
\p
\v 4 Hidi nam, oen laok deng mana mesa, laok maan tenga las, le tek dais man Lamtua Yesus anan in nutus sas, nol blalan-blalan Kristen in se Yerusalem mas in nutus son na.  
\v 5 Nini ela, oen tao kuat taplaeng atuli-atuil in parsai ngas dalen. Lelo-lelon nam, atuil in parsai ngas kon mamo taplaeng.   
\s1 Paulus haup in haman lako se Makedonia  
\p
\v 6 Hidi na kon, Paulus nol un tapan nas lakos napiut. Oen lakos se propinsi Frigia nol propinsi Galatia. Mo Ama Lamtua Koo Niu ka kaing one, le laok tek Un Dehet Dais Banan na se propinsi Asia deken.  
\v 7 Kon nam oen lakos lius se mana mesa, dadani nol propinsi Misia toon na son, mo oen lakos napiut se las lo. Oen le soba-naan taam lakos propinsi Bitinia, molam Lamtua Yesus Koo la kaing oen pait, le laok se maan na deken.\f + \fr 16:7 \ft Halas ni propinsi-propinsi man hmunan nu oen noken noan, Frigia, Galatia, Asia, Misia, nol Bitinia, totoang ne negara Turki.\f*  
\v 8 Tiata oen lakos muid propinsi Misia, le niu lakos se kota Troas, man dani nol tasi suut.   
\p
\v 9 Duman na, Ama Lamtua Allah tulu bel Paulus banansila el in natloa ka. Un ngat net atuli mes dil se tasi suut halin, se propinsi mesa, ngala Makedonia. Atuling na haman mumuun le nodan tulung noan, “Ama! Maa tulung kaim le!”  
\v 10 Paulus net ela kon, kaim\f + \fr 16:10 \ft  Se dehet ni dalen nia, mulai pake ‘kami’, undeng Lukas kon lako nakbuan nol Paulus nol un tapan nas son. Lukas man dul buk nia.\f* nutus le lakom Makedoniang. Undeng kaim nangan noan, na meman baktebes Ama Lamtua Allah man in prenta, le laok tek Un Lalan in Nuli ka, bel atuli-atuil man in ne tasi suut halin nua ngas.   
\s1 Ina Lidia in deng kota Filipi ka, parsai se Lamtua Yesus  
\p
\v 11 Hidi kon kaim saek lui ina se kota Troas, le luan laa lakom nusa ana mesa, ngala Samotrake. Ola ka kon, kaim luan laa napiut lakom se kota mesa, ngala Neapolis. Kon nam kaim nium se lam.  
\v 12 Deng na, kaim laok muid tuum tukun, le lakom se kota tene mesa, ngala Filipi. (Filipi na mo, kota tene mes deng propinsi Makedonia; pamarenta Roma la kon kil bandu se la.) Kaim daad lelo ila lo se lang.   
\p
\v 13 Tom nol atuil Yahudi las leol teen in dake ka, kaim lakom nuting oen um in kohe-kanas sa. Kaim nangan noan, taon elola ko um in kohe-kanas sa dani palun suut. Tiata kaim putim katang lo deng kota la, le lakom se palun mesa. Lius se lang kon kaim tutnaal ina-ina dehe.\f + \fr 16:13 \ft  Muid atorang nga lam, musti muik bikloeb Yahudi at hngul se mana mes le, halas-sam daek um in kohe-kanas. Kaih bihata las lo. Undeng suma muik bihata at ila lo man kohe-kanas se palun Gangites sa suut ta, tiata kit tana noan, se kota Filipi lam, bikloeb Yahudi bubuit tuun.\f* Tiata kaim daad le dehet nolas.  
\v 14 Deng ina-in nas totoang, at mes ngala Lidia. Un maa deng kota katang mesa, ngala Tiatira, ne propinsi Asia. Bihatang ni hee kitu mea-mamaten, man osa isi ngas bel atuil tene kas. Un makoe in kohe-kanas se Ama Lamtua Allah. Tiata nikit un ming Paulus in dehet tas kon, un simus.   
\p
\v 15 Hidi na kon, kaim sarain ina Lidia nol un uma isin nas totoang. Sarain hidis kon, un nusi kaim noan, “Amas totoang. Eta mi nangan noan auk parsai baktetebes se Lamtua Yesus son nam, mi maam daad tahang se auk uma li tuun.” Un nusi napiut kami, didiin kaim tade.   
\s1 Se kota Filipi, oen tamang Paulus nol Silas lakos se bui dalen  
\p
\v 16 Neot mesan na, kaim lakom bus el um in kohe-kanas sa kon, kaim tutnaal tana-bihaat muda mes se lalan na. Un na mo, atuli ata. Un tom uikjale, tiata un bisa tek meman deng atuli li in nuil maa kua. Un kon taan dasi las tula-peke ngas. Tiata muik atuli mamo kom in bel un duit, le nodan un ngat beles oen in nuil maa kua. Mo duit nas, tana-bihatang na tuang ngas man hapus, didiin oen daid atuil in muki.  
\v 17 Leol na, kaim laok mamasu lam, tana-bihatang na mudi-muid kami. Hidim un haman mumuun noan, “Atuil nias, Ama Lamtua Allah man Lapa Dudui ku atulin in loka-loka. Oen maas tulu bel lalan, halin atuli li holoat deng oen in kula-sala ngas, le haup in boa-blingin!”   
\p
\v 18 Tana-bihatang na haman mumuun napiut ela lelo ila lo, tiata nesang lo kon Paulus nonos nol un in tao ela ka. Kon nam un bali le ngat nakekeon tana-bihatang na, hidim un prenta uikjale ka noan, “Hoe! Uikjale daat! Nini Lamtua Yesus in kuasa ka, auk tadu ku le puti deng tana-bihatang ni tia!” Paulus aa hidi ela kon, uikjale ka puti meman.   
\p
\v 19 Nikit tana-bihatang na tuang ngas ming haup noan, oen ata ka in kuasa ka ilang son kon, oen koon-mali isi, undeng oen haup duit pait lo son. Tiata oen daek Paulus duas Silas, le pel nolas lakos se pasar rua, se mana, man taom atuli las pake taung in nehan dasi.  
\v 20 Se maan na, oen aa mumuun le tek noan, “Atuil nias maas le tao didaan kit kota lia. Molota oen deng i lo. Atuil Yahudi nias, maas deng maan katang, le tao in lobo-lau tuun se maan nia.  
\v 21 Oen kon tui atuli las noan, ‘toe muid pamarenta Roma la atorang ngas deken, le muid se kaim atorang ngia.’”   
\p
\v 22 Ming ela kon, atuil mamo kas hangus ahan totoang, nol oen lakos diku-papas Paulus duas Silas. Hidim atuil in nutus dais se lang ngas, nahaku atuli las le laok pius sait oen duas kai-batu las, hidim lapat one.  
\v 23 Lapat hidi Paulus nol Silas kon, oen hutun tamang duas lakos se bui dalen. Hidim tadu komendan na le doh oen duas babanan, le halin nam oen duas lalis deken.  
\v 24 Ming ela kon, komendan na tamang oen duas lakos se bui ka, kamar hlalang ngas mesa. Hidim un kadis oen duas iin nas nini lange.   
\p
\v 25 Nataka le bingin-tai, Paulus duas Silas kohe-kanas, nol tao dain le naka-nahalit Ama Lamtua Allah. Atuil bui tenga las kon, ming oen duas in tao dani ka.  
\v 26 Suknahkitu lam, dale ka hutlulu, didiin bui ka totoang heheko hidi. Nol bui ka hnitan nas kon holsai batlenga. Hidim atuil bui kas rante las kon, kuis hidi.   
\p
\v 27 Kon nam, komendan bui ka nahkitu deng un in nini ka, hidim un ngat tam bui ka hnitan nas holsai batlenga totoang. Net ela kon, un bali le atuil bui kas lalis ilang totoang son. Tiata un luis un hela ka, le noan keo tele bali apa ka.  
\v 28 Mo Paulus haman un nol mumuun le kaing noan, “Hoe ama! Keo bali ku apam ma deken! Ta kaim totoang mo ni nabale!”   
\p
\v 29 Ming faal na kon, komendan na lii isi, nol un langan tuun. Hidim un tadu oen le kil belen obor, halin un lail taam lako bus el bui ka dalen. Tiata un lail nol apa ka in pepeten, le lako lea hai buku ka se Paulus duas Silas silan.   
\p
\v 30 Hidim un kil puting oen deng bui ka, le keket noan, “Ama-ama me. Auk sus isi. Ta auk musti tao elol le halin nam, auk bisa kuis deng in susang nias sa?”   
\p
\v 31 Kon nam Paulus situn noan, “Un lalan na elia: ku parsai se Lamtua Yesus, le halin nam Un bel boa-blingin ku, nol ku uma isin nas totoang.”  
\v 32 Hidim Paulus nol Silas nahdeh komendan na, nol un uma isin nas totoang, deng Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka.  
\v 33 Bingin-tai kuhit bubuit kon, komendan na kil nol Paulus duas Silas, le laok boe niu beles oen duas papa las. Hidi nam oen duas sarain komendan na, nol un uma isin nas totoang.  
\v 34 Kon nam komendan na nol tamang oen duas lakos un uma la, le beles in kaa-ninu. Komendan na nol un uma isin nas totoang kon dalen kolo isi, undeng oen parsai se Ama Lamtua Allah son.   
\p
\v 35 Ola oskaong mitang bii kon, atuil in nutus dasi ngas, hid laok tek komendan na le sao Paulus duas Silas deng bui ka.   
\p
\v 36 Ming ela kon, komendan na tek Paulus noan, “Ama me! Atuil tene kas nutus son le sao mia. Tiata mi lakom nol titu-tema tia.”   
\p
\v 37 Ming ela kon, Paulus dai tao lo. Hidim un tek atuil in doha, man apin kil in hida na ngas noan, “Tao ela deken! Ta kaim niam, atuil Roma. Tiata kaim le klaa nol oen deng kaim hak ka! Pamarenta li musti nutus kaim dasi li muid atorang nga. Muid in toma ka lam, musti nehan dasi las muna le, halas-sam hukung atuli. Mo oen tao ela lo. Oen daad le nehan kaim dasi lia, le tinang kaim in kula ngas muna lo, mo oen diku-puang kaim se atuil hut mamo silan. Hidim oen net kaim kula-salan lo, mo oen hutun tamang kaim lakom bui dalen. Ni langa son noan, oen kaliut pamarenta Roma li atorang nga. Hidim oen le puting kaim buni-buni deng bui ki dalen! Taon ela lam, bisa lo! Tadu atuil tene nas esan maa sao kami, halas-sam kaim simu.”   
\p
\v 38 Atuil in dohang nas pait lakos lapur Paulus in teka ka, halas-sam tene-tene nas taan noan, oen duas muik hak atuil Roma. Tiata oen lii isi.  
\v 39 Kon nam atuil tene nas maas se bui ka, le hao oen in kula ngas. Oen kon nodan le Paulus duas Silas bel ampong one. Hidim oen puting duas deng bui ka, nol nodan duas le halin lakos deng oen kota la.  
\v 40 Putis deng bui ka kon, Paulus duas Silas lakos se ina Lidia uma. Kon nam oen tutnaal atuil in parsai ngas se na. Tiata oen duas tao teken atuil nas dalen nas oe mes pait, hidi halas-sam, oen duas lakos deng kota na.   
\c 17  
\s1 Paulus nol Silas lakos se kota Tesalonika  
\p
\v 1 Hidi na lam, Paulus duas Silas lakos napiut. Oen laok kaliut kota mes ngala, Amfipolis. Hidim oen lakos se kota didang pait, ngala Apolonia. Deng na, oen lakos napiut se kota Tesalonika. Se kota na, atuil Yahudi las muik um in kohe-kanas mesa.   
\p
\v 2 Eta oen lakos lius se mana mesa, man muik um in kohe-kanas, hidim tom nol leol teen in dake kam, taom Paulus taam lako kohe-kanas leo-leo nol atuli las. Tiata lakos lius se Tesalonikas kon, un tama lako se um in kohe-kanas sa. Hidim un nol atuil in se la ngas nahdeh apa deng Ama Lamtua Allah in Teka-teka ngas. Un kohe-kanas leo-leo nolas se leol teen in dake ka ela, didiin minggu tiul mudi-muid apa.  
\v 3 Un tekas noan, “Eta kit tinang Ama Lamtua Buk Niu ka babanan nam, kit taan nal noan, Atuling man Ama Lamtua Allah hid son le belen maa ka, mam haup susa mamo isi, didiin Un mate. Mo hidi nam Ama Lamtua Allah pake Un in kuasa ka, le belen nuli pait. Atuling na, Yesus!”   
\p
\v 4 Ming ela kon, muik atuil Yahudi dehe nol atuil Yunani mamo man kom isi son le taan Ama Lamtua, sium Paulus in aa na. Ina-ina deeh man daid atuil tene se kota na ngas kon, sium Paulus in aa ka, hidim lakos nakbua nolas.   
\p
\v 5 Mo atuil Yahudi las tene-tenen in se na ngas, holon nam seke tetas nol oen kon idus. Tiata oen hode-lokot atuil in lako-pait tuun nas, le eta atuil hut mamo kas nakbua lam, oen tao lobo-lau se kota na. Hidim oen lakos nuting Paulus duas Silas se Yason uma, le pel nolas lakos se atuil hut mamo in lobo-laung nas, undeng Paulus duas Silas daad tahang se Yason uma.  
\v 6-7 Mo oen haup Paulus nol Silas se las lo. Ta oen kil lai-niin Yason nol atuil in parsai teng lakos se maan in nehan dasi ka. Oen tudu Yason nol un tapan nas noan, “Halas ni muik atuil balu maa ne kit kota li son. Oen lakos se olas tukun kon, oen tao lobo-lau se na. Oen maas le tao didaan kit atorang ngia, le seda nini oen atorang nga! Mo Yason sium atuil nias, le daad tahang se un uma! Oen totoang labang nol kit atorang ngi son, nol dai todan se kit lahin tene Kaiser ra lo. Oen suma todan se oen tuang tene mesa, ngala Yesus.”   
\p
\v 8 Ming ela kon, atuil tene kas, nol atuli-atuil in se la ngas, in nangan na banan lo.  
\v 9 Hidim atuil tene in se kota na ngas tadu Yason, nol atuil in parsai ngas, le baen duit halin oen lalis deken, nol daid tada noan, oen tao lobo-lau pait lo ka. Baen hidi kon, atuil tene nas sao Yason nol un tapan nas.   
\s1 Paulus lakos se kota Berea  
\p
\v 10 Duman na, atuil in parsai se kota Tesalonika ngas nangan noan, banan dui ka Paulus duas Silas lakos bus el maan didang tuun. Tiata oen tekas duas le lakos se kota mesa, ngala Berea. Lakos lius se luas kon, oen taam lakos se atuil Yahudi las um in kohe-kanas sa.  
\v 11 Mo atuli-atuil Yahudi man daad se kota Berea ngas, bakisan deng atuil Tesalonika las. Oen kom isi in ming se Paulus, nol tade le sium Paulus in aa ngas. Hidim oen kon tinang babanan Ama Lamtua Allah Buk Niu ka. Oen nuting le halin taan noan, Paulus in aang nas toma tam lo ka. Undeng na le, lelo-duman nam, oen les Ama Lamtua Buku la tutungus.  
\v 12 Tiata atuil Yahudi in se la ngas mamo parsai se Lamtua Yesus. Ela kon nol bihata-bikloeb atuil Yunani las, oen nam atuil tene se kota na, mo mamo deng oen kon parsai se Lamtua Yesus.   
\p
\v 13 Mo nikit atuil Yahudi in deng kota Tesalonika, man idus nol Paulus sas ming haup noan, Paulus nol un tapan nas tui Ama Lamtua Dehet Dais Banan na son, se kota Berea, kon oen laok mudis, hidim hode-lokot atuli las le tao lobo-lau pait se kota na.  
\v 14 Tiata atuil in parsai se kota Berea ngas, hlalapat tuun kil nol Paulus lako se onan na. Mo nang Timutius nol Silas daad napiut se Bereas.  
\v 15 Atuil nas kolang nol Paulus lakos lius se kota mes ngala Atena. Hidim oen nang un se la, le oen pait lakos Bereas, nol kil in hida deng Paulus, halin tek Silas duas Timutius le hlalapat pait lakos nakbuan nol una.   
\s1 Paulus se kota Atena  
\p
\v 16 Dedeng Paulus natang-natang Silas nol Timutius in maa se Atena ka, un dalen ili, undeng un ngat tam muik maan in hui-langus ne ola-ola papmes kota na.   
\p
\v 17 Mo se na, muik atuil Yahudi dehe, nol atuil Yahudi lo ngas at ila lo, man kom in kohe-kanas se Ama Lamtua Allah. Tiata Paulus taam lako se oen um in kohe-kanas sa, le oen nahdeh apa deng Lamtua Yesus. Neot mesan na, un kon lako se pasar ra le dehet nol asii tuun, man maa se na.  
\v 18 Hidim un keket-ketan nol guru at ila lo deng opan dua, man se kota na. Op mesan na ngala Epikuros, mo opa mesan na pait ngala Stoa.\f + \fr 17:18 \ft  Atuil in deng buan Epikuros sas, muid guru mes ngala Epikuros. Un tui noan, in banan dui taung atuli lia ka, in nuil banan nol nuil nol dael kolo tuun, le nangan sa-saa didang pait lo. Nol atuil in deng buan Stoa ngas, muid guru mes didang pait ngala Seno. Un tui noan, atuli li musti doh taan un apa ka babanan, nol doh un in nangan na, le halin nam haup in ili saa pait lo.\f* Mo nikit un tek noan, Yesus nuli pait son deng Un in mate ka. Kon muik atuli at ila lo deng one la puut kapen, le tek noan, “Phuih! Ku taan saa lo!” Nol muik atuli deeh pait ahan le tek noan, “Wuih! Atuling ni talalun, un dising kit le halin hui-langus se oen dewa las lolen!”   
\p
\v 19-21 Taom atuil Atena nol atuil likun man maa daad se kota na ngas, ming haup dais balu saa tukun, banansila el in tui balu, tamlom in nangan balu kam, oen atulin in tana ngas daad le nahdeh huli-bali deng dais na, se leten ana mes dapa, ngala Areopagus. Neot mesan na, muik at ila lo deng atuil in tanang nas, kil nol Paulus lako se leten na. Hidim oen nodan Paulus noan, “Olan ku tek puting bel kaim asa man ku in dehet ta! Ta ku dehet dais balu mesa, man tao kaim le nangan hapun lo. Tiata kaim nodan le ku dehet tapnaeng bubuit pait, le halin nam kaim nangan tanan.”   
\p
\v 22-23 Tiata Paulus hangu dili, le aa noan, “Atuil Atena me! Auk laok pukiu mi kota li son, nol auk tinang ngam meman mi niam atuil in makoe baktebes le lako-daek atorang agama la. Auk ngat net mi maan in hui-langus sas ne ola-ola. Mo auk net baut in hui-langus mesa, man dulan noan, ‘Maan in hui-langus ni taung dewa mes man kit tanan lo.’ Nahin na noan, mi todan-lahing se Ama Lamtua Allah son, molota mi taan Un lo bii. Lamtua man mi in tanan lo na, man auk nahdeh bel mian nia.   
\p
\v 24 Un man koet apan-dapa ku nol apan-kloma ki isin nas totoang. Un kon Tuang deng totoang in ne apan-dapa kua ngas nol apan-kloma kia ngas. Tiata Un daad se um man atuli li in dake lo.  
\v 25 Ta Un parlu atuli li in tulung Una lo, undeng Un man bel atuli li hngasa, nol in nuli. Un kon man bel totoang asa man atuli li in parlu ngas.\x + \xo 17:25 \xt Lahi-lahi las Buk laih hmunan na 8:27; Yesaya 42:5; Dehet deng Aan in Nutus sas 7:48\x*  
\v 26 Suma deng atuli mes sii kam, Un koet nal totoang bangsa in ne apan-kloma ki ngias. Un man bating bel bangsa-bangsa lias, mesa-mesam nonool un dale. Nol Un man ator meman deng bangsa-bangsa lias oras in banan-daat ta, mesa-mesam nonool un dedeng.   
\p
\v 27 Un daek ela, undeng Un koma ka le kit atuli li nuting Una, le halin taan Un nol babanan. Meman atuli li nuti-nuting le halin haup in tutnaal nol Una. Molota Un katang deng kit lo.  
\v 28 Muik atuli dehet net noan,  
\q1 ‘Meman Un nam baktebes peke deng kit hngasan nia.  
\q2 Meman Un nam baktebes klaput deng kit in nuli kia.’  
\p Mi atulin in tao dehet kamusang ngas kon aa net noan,  
\q1 ‘Kit nuling, undeng Una.  
\q2 Tiata kit daid Un anan.’   
\p
\v 29 Na meman tom baktetebes. Kit totoang niam Ama Lamtua Allah anan. Tiata boel nangan noan Ama Lamtua Allah nam banansila el bangat in hui-langus, man atuli li daken deng lil-mea, tamlom lil-muti, tamlom batu, muid oen in nangan esan na deken.  
\v 30 Meman hmunan nu atuli las nangan taan dais ni lo bii. Tiata Ama Lamtua Allah nang le oen nulis nol oen in ngengo ka. Mo halas nia lam, Un tade le kit nuling ela pait lo. Tiata Un prenta le kit musti nang soleng sa-saa in hui-langus sas totoang, hidim muid se Una.  
\v 31 Un kon tulu bel oras mes son, le hukung apan-kloma ki isin nas totoang, undeng oen in kula-sala ngas. Nol Un kon tulu Un Atulin in nutus dasi ka meman son. Mam Atuling na nutus hukung nga nol in toma. Halas ni langa son noan, Atuling in nutus dasi ka mo asii. Un mate, molam Ama Lamtua Allah belen le nuli pait son.”   
\p
\v 32 Mo nikit atuli-atuil in nakbua se na ngas ming Paulus tek noan, “muik Atuli in nuli pait son deng Un in mate ka” kon, oen mail le bilu-aa una. Mo muik atuli at ila lo, man hii-ming babanan se Paulus. Hidim oen tekan noan, “Kaim kom le ming mamo dui pait deng ama dehet tas. Mo oe mes pait le.”  
\v 33 Hidi na kon, Paulus lako nang soleng maan na.  
\v 34 Mo muik biklobe deeh lakos nakbua nol una, undeng oen parsai se Lamtua Yesus son. Deng bikloeb nas, muik atuli mes deng atuil man taom huli-bali dais se leten Areopagus, ngala Dionisius. Nol bihata mesa, ngala Damaris. Nol muik atuli teng pait man leo-leo nol one.   
\c 18  
\s1 Ina Priskila nol ama Akila tutnaal Paulus se kota Korintus  
\p
\v 1-3 Dedeng na, muik lahing tene mes deng pamarenta Roma, ngala Klaudius. Un komali nol atuil Yahudi las, ta un nulut puting oen deng kota Roma, ne propinsi Italia. Kon nam oen lalis holhising lakos se ola-ola. Atuling Yahudi mes ngala Akila, nol un sapa ka ngala Priskila. Oen duas kon lail putis deng propinsi Italia, le lakos se kota mesa, ngala Korintus. Akila niam deng propinsi Pontus. Un osa la, atuil in daek sa-saa deng hmukit bulang.  
\p Dedeng na, Paulus kon nang soleng kota Atena, le lako se kota Korintus. Se na, Paulus nol Akila duas sapa Priskila taan apa. Paulus nam kon atuil in daek sa-saa deng hmukit bulang. Tiata oen daad buan se mana mesa, le daek leo-leo.   
\p
\v 4 Eta lius se atuil Yahudi las leol teen in dake kam, Paulus daek lo, le taam lako se oen um in kohe-kanas sa. Se na, un hanet soba-naan atuil Yahudi las, nol atuil Yunani las le parsai se Lamtua Yesus.   
\p
\v 5 Mo nikit Silas nol Timutius maas deng propinsi Makedonia kon, Paulus tene deng in daek sa-saa nini hmukit bulang. Lelo-duman nam un lako-pait le tek atuil Yahudi las noan, “Atuling man kit totoang nata-natang deng lolo hmunan nua, man Ama Lamtua Allah hidan son le tunang maa ka, maa son. Un na mo Yesus!”   
\p
\v 6 Mo atuil Yahudi las labang nol Paulus tutungus, hidim oen dehet le tao nahu una. Ta Paulus sii soleng auh in se un kitu-kado la ngas, le daid tada noan, un hosek nolas pait lo ka, undeng oen dai sium Dehet Dais Banan na lo. Hidim un tekas noan, “Mi lai-lisin son! Mi tao apan nas banansila el mi niam kium. Mo nang tuun tia! Mam mi lepa-haal mi in kula-sala ngas esan. Auk lepa-haal hulung mi pait lo kam. Ninin deng leol neot nia, auk muik in tao saa pait nol mi atuil Yahudi li lo ka. Auk le lakong tui bangsa-bangsa man atuil Yahudi lo ngas tukun.”   
\p
\v 7 Muik uma mesa, se um in kohe-kanas sa halin na. Um lamtua ka ngala, Titius Yustus. Un nam atuil Yahudi lo, mo un dalen na kom le namnau Ama Lamtua Allah. Tiata dedeng Paulus nang soleng atuil Yahudi las sa, un lako tama se ama Titius uma.   
\p
\v 8 Nesang lo kon, tulu in kil um in kohe-kanas sa parsai se Lamtua Yesus, un ngala Krispus. Un uma isin nas totoang kon parsai, leo-leo nol atuil Korintus man hii-ming se Paulus sas. Hidi kon, Paulus ator le sarain oen totoang.   
\p
\v 9 Duman mesan na, banansila el in natloa ka, Paulus ming Ama Lamtua Allah tekan noan, “Paulus, lii deken! Nol ku in makoe ka senet nol os ni deken, ta ku osa la hidi lo bii. Ku musti tui atuli li deng Auk Dehet Dais Banan na napiut.  
\v 10 Nangan ne! Ku daek siing-siing lo, undeng Auk leo-leo nol ku. Atuli le tao sus ku kon no, Auk leo-leo nol ku tutungus. Nol Auk tinang ku duman-lelo. Nadingun deken, Auk atulin nas mamo ne kota nia.”   
\p
\v 11 Ming ela kon, Paulus daad nesang buit se kota Korintus. Un tui Ama Lamtua Lalan in Nuli ka se na didiin taun mes stenga.   
\p
\v 12 Dedeng na, oen nikit atuling mes le daid gubernur se propinsi Akaya, ngala Galio.\f + \fr 18:12 \ft  Muid in dula deng batu mesa lam, oen in nikit Galio le daid gubernur se Akaya ka, bulan itu, taun buk lima beas esa.\f* Kon nam muik atuil Yahudi at ila lo, koo mes le pel nol Paulus lako se gubernur na.  
\v 13 Hidim oen klaa nolan se maan in nehan dasi ka noan, “Atuling ni nusi nal atuli hut mamo son, le tao muid agama balu. Molota pamarenta Roma la sium agama na lo!”   
\p
\v 14 Mo nikit Paulus le siut puting apa ka lam, gubernur ra kaing atuil man in maa klaa nol Paulus sas noan, “Hoe! Atuil Yahudi me, tidi mi hngilan nas se! Eta mi le tao dais nol atuil in tuku-keng ngas, tamlom atuil in keo daat tas sam, auk musti hii mi dasi la.  
\v 15 Mo dais man mi in kil maa ni, mi dais um dalen! Mi suma kaen apa nol atorang agama Yahudi la in teka-teka ngas, nol un ngala-ngalan nas tukun. Tiata dais in ela ngas, pamarenta Roma li pal in nehan lo.”\f + \fr 18:15 \ft  Atuil Yahudi las taom kom in kaen apa nol dehet deng in hua-koet.\f*   
\p
\v 16 Hidi nam, gubernur ra nulut puting oen deng maan in nehan dasi ka.  
\v 17 Kon atuil Yunani in se la ngas daek nal atuli mesa, ngala Sostenes. Un nam, tulu deng atuil Yahudi las um in kohe-kanas sa. Hidim oen pel nol un laok diku-puang se gubernur ra sila ka. Mo gubernur ra tao hii-hii lo.   
\s1 Paulus pait lako se kota Antiokia in ne propinsi Siria ka  
\p
\v 18-19 Hidi na kon, Paulus daad napiut se kota Korintus. Mo nesang lo kon, un nodan dola se atuil in parsai ngas le lako maan didang. Kon nam un leo-leo nol Akila duas Priskila lakos se kota mesa, ngala Kengkrea, le natang lui se las. Dedeng na Paulus kikin boa bon na, le daid tada noan, asa man hmunan nu un hid son nol Ama Lamtua ka, halas ni un daek nulis son.\f + \fr 18:18-19 \ft Eta muik atuil Yahudi le but in hida nol Ama Lamtua lam, un musti telang. Eta un tao hidi in hida na son nam, un kikin boa bon na. Ngat se \ft \+it Buk in Kahi\+it* ka peke 6 bango 18.\f* Hidim oen saek lui ina le luan laa lakos kota Efesus. Lakos lius tukun nam, oen nius deng lui la. Hidim Paulus nang soleng un tapan nas duas se las, mo un taam lako se atuil Yahudi las um in kohe-kanas sa. Un lako nahdeh nol atuil Yahudi las se na.  
\v 20 Oen dehet-dehet mamaus lam, atuil Yahudi las nodan Paulus le daad nesang buit pait nol one. Mo un dai tao lo.  
\v 21 Hidim un seon le tekas noan, “Kaka-pail in namnau me! Komali deken ne? Eta Ama Lamtua sai lalan bel au lam, mam auk pait maa meo mia.” Seon hidi ela kon, un lako nang kota Efesus.\f + \fr 18:21 \ft  Muik atuil in tana dul noan, Paulus nang soleng Akila duas Priskila, undeng un kom isi le lako muid Paska se Yerusalem. Eta un honen nam, oras ulan-angin tuan na maa, ti un in nanga-nangan na daid lo.\f*   
\p
\v 22 Hidim un saek lui le luan laa lako bus el kota Kaisarea. Lako lius se lua kon, un niu deng lui la, le lako meo atuil in parsai se Yerusalem mas, hidi halas-sam un lako pait el kota Antiokia.  
\v 23 Un daad nesang buit se kota Antiokia, hidi halas-sam un laok pukiu mana-maan in ne propinsi Galatia nol propinsi Frigia ngas lolen. Un tao teken atuli-atuil in parsai ngas dalen se mana-maan nas.   
\s1 Apolos in se kota Efesus nol kota Korintus sa  
\p
\v 24 Dedeng na, muik atuil Yahudi mesa, deng kota Aleksandria ne propinsi Mesir. Atuling na ngala Apolos. Un na mo atuil in dehet tana. Un kon taan nuli Ama Lamtua Allah Buk Niu ka isin na. Un halas-sam lako lius se kota Efesus.  
\v 25 Un ming net dehet deng Lamtua Yesus son, nol taom un kom in nahdeh ulang pait bel atuil didang. Un dehet nol dael koloꞌ, hidim asa man un in dehet tas, tom baktebes. Suma un taan totoang dais nas lo bii. Un suma taan noan, Yuhanis sarain atuli, eta atuli li tene deng un in kula-sala ngas.  
\v 26 Oe mesan na, un dehet nol in buni-buni lo, se atuil Yahudi las um in kohe-kanas sa. Priskila nol Akila kon ming un in dehet se na ka. Tiata kohe-kanas hidi kon, oen nusi un le lako se oen uma. Lius se las kon, oen tek un deng Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka totoang, lako huud dehet anang blutu kas.   
\p
\v 27 Hidi nam, Apolos nutus le lako propinsi Akaya. Kon atuil in parsai se kota Efesus sas tade nol un in koma na. Hidim oen dul surat mes bel oen tapan in parsai se propinsi Akaya ngas, le nodan oen sium Apolos nol babanan. Haup surat na kon, Apolos boka. Lius se propinsi Akaya kon, un tulung atuil in parsai ne ua ngas nol baktetebes.  
\v 28 Un kon keket-ketan nol atuil Yahudi in se la ngas, se atuil hut mamo sila, mo oen nal un lo. Taom un pake Ama Lamtua Allah Buk Niu ka le tui oen noan, “Atuling man Ama Lamtua hid son le tunang maa ka, man kit nata-natang bablaan son na mo Yesus!”   
\c 19  
\s1 Paulus pait lako se kota Efesus  
\p
\v 1 Apolos bii se kota Korintus ne propinsi Akaya kam, Paulus laok papmes ingu-iung in se leten nas. Kon nam un lako lius se kota Efesus. Se na, un tutnaal atuli at ila lo man parsai se Lamtua Yesus son.   
\p
\v 2 Un keket oen noan, “Kaka-pail in namnau me. Lelon mi tade le parsai se Lamtua Yesus sa, mi sium Ama Lamtua Koo Niu ka tam lo ka?”  
\p Oen situn noan, “Loo. Kaim ming net in noan muik Koo Niu lo.”   
\p
\v 3 Kon Paulus keket pait noan, “Eta ela lam, oen sarain mi pake sarain in elola ka?”  
\p Oen siut noan, “Oen sarain kaim muid Yuhanis in sarani ka.”   
\p
\v 4 Kon nam Paulus tekas noan, “Hii ke! Yuhanis sarain atuli lia, le daid tada noan, oen tenes deng oen in kula-sala ngas son. Mo mi musti nangan elia! Lelo-lelo lam Yuhanis esa man tui atuil Israel las noan, oen musti parsai se Yesus, Atuling man Ama Lamtua le tunang maa ka.”\x + \xo 19:4 \xt Matius 3:11; Markus 1:4, 7-8; Lukas 3:4, 16; Yuhanis 1:26-27\x*   
\p
\v 5 Ming ela kon, oen nodan Paulus le sarain one, halin oen tamas daid Lamtua Yesus atulin.  
\v 6 Ta nikit Paulus nene ima ka se oen bon nas le kohe-kanas kon, Ama Lamtua Koo Niu ka, niu lako se one. Hidim oen mulai aa nini dasi bili-ngala, man oen tanas lo. Nol Ama Lamtua kon pake oen le tek deng asa man lako-lako lam dadi.  
\v 7 Oen totoang atuli at hngul dua.   
\s1 Ama Lamtua pake Paulus se kota Efesus  
\p
\v 8 Dedeng Paulus daad se kota Efesus sa, taom un taam lako se atuil Yahudi las um in kohe-kanas sa, le tui-tikang atuli las deng Ama Lamtua Allah in prenta ngas. Un kon aa kam buni-buni lo. Un tao ela didiin bulan tilu.  
\v 9 Mo muik atuli deeh sium un in tuing nas lo, tiata oen labang una. Oen hode-lokot atuil in se la ngas, le halin tao muid Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka deken. Undeng na le, Paulus nol atuli-atuil in parsai ngas, hoen apan deng um in kohe-kanas na. Hidim oen lakos nakbua se hkola mesa. Hkol na lamtua ka ngala Tiranus.  
\v 10 Lelo-lelo lam Paulus tui oen se hkol na, didiin taun dua; tiata atuil Yahudi, nol atuil Yahudi lo in se propinsi Asia ngas totoang, ming haup deng Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na.   
\s1 Sakewa anan nas  
\p
\v 11 Dedeng na, Ama Lamtua bel Paulus kuasa, le un tao taad herang bili-ngala.  
\v 12 Banansila el, eta atuli nodan Paulus kitu in se un bon na ka, tamlom un bota la, le nene laok se atuil ili las sam, atuil in iling nas banan meman. Didiin uikjale kas kon, lalis putis deng atuli las.   
\p
\v 13-14 Se na, muik atuil Yahudi las tulu agaman mesa, nol un anan biklobe at itu, oen nam blipa. Tulu agama na, ngala Sakewa. Taom un anan nas lakos se ola-ola, le nulut puting uikjale kas deng atuli las. Oen kon soba-naan le nulut uikjale kas nini Yesus ngala ka, noan, “Ku taan Yesus man Paulus in nahdehe ka, tam lo ka? Nol nia, auk prenta ku nini Yesus ngala ka, le puti deng atuling ni tia!” Nol atuil Yahudi man taan blipa deeh kon, soba-naan le tao ela.   
\p
\v 15 Oe mesan na, Sakewa anan nas prenta ela kon, muik uikjale daat mes siut noan, “Auk taan Yesus! Auk kon taan Paulus. Mo mi niam asii la?”  
\v 16 Hidim atuling in tom uikjale ka, koon-mali isi. Tiata un haung sapan le tuku-keng nol one. Un pius sait oen kai-batu las nol karut papa oen apan nas, tiata oen lalis dadahut nol lu-lulit deng um na.   
\p
\v 17 Dehet na holhising deng baha laok baha, didiin atuil Yahudi tamlom atuil Yahudi lo, in se kota Efesus sas totoang ming hapu. Asii tukun man ming haup dehet na lam, daid herang-herang nol lii isi. Atuli las naka-nahalit Lamtua Yesus, undeng Un bel Paulus kuasa tene.  
\v 18 Hidim atuli-atuil man parsai babalu ngas, maas se oen pail-kakan in parsai ngas, le sai oen dalen nas, nol hao oen in kula-sala ngas.  
\v 19 Deng atuil nias, muik man taom pake kai-dasi. Tiata oen kat nakbuan oen buku-buk dehet-dais mitang ngas, le loe nulis. Eta kaih osa deng buk nas totoang ngam, duit muti lihu buk lima.\f + \fr 19:19 \ft  Oen loe oen buku las, le daid tada noan, oen tao muid buku-buk nas isin nas pait lo ka. Duit lil-muti mesa lam, tatai nol tukang mes gaji lelo mesa. Tiata buku-buk man oen in loeng nas osa isi.\f*   
\p
\v 20 Hidi nam, atuli las nahdeh Ama Lamtua Dehet Dais Banan na duman-leol se ola-ola. Ta atuil in parsai ngas, mamo tapnaeng. Undeng oen in taan deng Ama Lamtua in Teka-teka ngas sa, muun keko lako.   
\s1 Atuli tao lobo-lau dadahut se kota Efesus  
\p
\v 21 Hidi na kon, Paulus nutus le pait lako Yerusalem. Mo un kom isi le lako muna se propinsi Makedonia, nol propinsi Akaya, halas-sam un lako napiut Yerusalem. Un nangan meman son noan, “Banan dui ka, auk laok meo atuli-atuil in parsai se mana-maan nia ngas muna le. Ta taon elola kon, auk musti laok kota Romang.”  
\v 22 Hidim Paulus lok un tapan in leo-leo nol una ngas at dua, Timutius nol Erastus, le lakos muna se Makedonias. Mo un daad nesang buit pait se propinsi Asia.   
\p
\v 23 Dedeng na muik dais tene puti, se kota Efesus deng Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka.  
\v 24 Dais na peke ka elia: se Efesus muik atuil in daek lil-muti mes ngala Demetrius. Taom un daek um in hui-langus ana-ana deng lil-muti, le hee bel atuil Efesus sas halin oen hui-langus se dewi mesa, ngala Artemis. Undeng muik atuli mamo kom isi le sos sa-saa man un in dake ngas, tiata un kat ima-ii mamo isi. Ta un haup duit mamo kose.  
\v 25 Oe mesan na, Demetrius haman nakbuan un atulin in dake ngas, nol totoang atuli-atuil in daek lil-muti kas, hidim tekas noan, “Amas nol kaka-paling totoang! Mi taan son noan kit in nuli ki daid banan elia, undeng duit mamo baa maa deng kit in dake kia.  
\v 26 Mo halas ni kit net nol matan beas esa, nol ming nini kit hngilan esa son, deng Paulus in tao-tao ngas. Ta un dehet atuil hut mamo kas noan, sa-saa man kit in dakeng nias, muik ambak saa lo. Un tek noan, bangat man kit in dakeng nias, suma dewa tamlom dewi in tipu-dai tuun. Suma atuil in se kota Efesus sias siis man ming haup lo, molam totoang atuil in ne propinsi Asia ngas kon, ming haup un in teka na.  
\v 27 Tiata hii babanan ne! Eta atuil mamo kas hii muid se Paulus sam, mam kit nias daid elola la? Taon elola ko, atuli dai sos kit in dakeng nias pait lo ka! Nangan, ta halas ni muik atuli mamo todan-lahing kit dewi uih-lekong, Artemis sia. Atuil se papmes propinsi Asia, lako pes apan-kloma ki suut-suut tas, taom maas le naka-halit una, se un Um in Hui-langus Tene in ne kota Efesus sia. Tiata doha, ta tamlom atuli hosek nolan pait lo, nol dai pait maa se kit mana li lo ka ka.”   
\p
\v 28 Ming ela kon, atuil nas holon nam seke tetas. Hidim oen kidu-ahan noan, “Artemis man uhu! Artemis man uih-leko! Kit atuil Efesus si naka-naka se Artemis!”  
\v 29 Ming atuil nas kidu-ahan ela kon, atuli las lail deng ola-ola, lakos dil nakbuan se maan na, didiin kota la inu nol atuli. Mo oen totoang nangan hapun lo. Kon oen leo-leo tao lobo-lau lo-lool lalan na, lakos pes se dale epe tene mes deng kota la.\f + \fr 19:29 \ft  Taom oen pake kota Efesus dale epe tene ka taung in 1) nakbua le huli-bali dasi, 2) kuti drama, nol 3) kuti baa tamlom olahraga tenga las. Dale epe na dulu nal atuli 26.000. Maan na ne leten Pion suut ta, nol un tuladang nga banansila el dale epe in kuti baa hahalas nia ngas.\f* Oen daek nal atuli at dua le pel nolas lakos se na. Oen duas ngalan, Gayus nol Aristarkus. Atuli las daek one, undeng oen duas niam Paulus ima-ii deng Makedonia.  
\v 30 Ming ela kon, Paulus le noan lail taam lako se atuil in lobo-laung nas hlala, mo atuil in parsai se la ngas, sao un lo.  
\v 31 Muik atuil tene at ila lo se propinsi Asia taan apa banan nol Paulus. Ta oen nahaku atuil le laok tekan noan, Paulus boel taam laok se dale epe tene, man muik atuli hut mamo in lobo-lau na deken.   
\p
\v 32 Hidim se epe tene na, muik atuli in nuting le taan dais na tula-peke ka. Muik atuli deeh kidu-ahan le tek noan, “Elia!” Mo tenga las pait tek noan, “Lo, elia!” Molota muik atuli mamo taan dais na tula-peke ka lo. Oen nam suma mudi-muid atuil hut mamo kas tukun.  
\v 33 Kon nam, atuil Yahudi las daid in lii, undeng oen nangan noan, tamlom mo atuil hut mamo nas tudu noan, atuil Yahudi las man hode-lokot atuli las deng dais na. Tiata oen tulu atuli mes lako dil se muka-mata la, le daid oen mee-baha. Atuling na ngala, Aleksander. Oen nodan le halin un bela oen noan, dais na atuil Yahudi li in tao-tao lo. Kon nam Aleksander nikit ima ka, le nodan atuli las halin oen lobo deken. Hidim un aa le bela atuil Yahudi las.  
\v 34 Mo nikit oen taan noan un na mo atuil Yahudi kon, oen kidu-ahan muun dui pait noan, “Artemis man uhu dui! Artemis man uih-leko! Kit atuil Efesus si naka-halit Artemis!” Oen kidu-ahan ela didiin jam dua.   
\p
\v 35-36 Hidi kon, tulu in kil pamarenta deng kota Efesus sa hangu dili, le kaing atuli las halin oen ete. Un tekas noan, “Pali-kaak in deng kota Efesus! Totoang atuli li taan son noan, kit dewi Artemis si hnika-tuladang esa ka niu maa deng apan-dapa kua, le maa se kita lia. Tiata kit atuil Efesus sia, man papa-piaar un nol babanan. Muik atuli mes lo kon man bisa kat lail-niin kit hak in doha kia. Undeng na daid dehet hmunan taung kita, hidim atuli li totoang taan na son. Tiata taon elola le mi kidu-ahan ela lia? Nang le atuli las dehet nole muid oen in koma, mo mi boel haung lobo-lau dadahut eli deken!  
\v 37 Mi pel nol atuil at dua nias maas se nia, banansila el oen duas tao sa-saa daat mesa. Molota oen duas naok sa-saa deng Artemis Um in Hui-langus Tene ku lo. Oen kon dehet le tao nahu kit dewin ni, ngala ka lo. Tiata mi le hutun in kula saa bel one la?  
\v 38 Nangan babanan no! Kit niam muik maan in nehan dasi. Atuil in nehan dasi ngas kon, natang ne uas. Tiata eta Demetrius le tao dasi lam, oen musti tao muid atorang nga, le kil nol dais na lako se maan in nehan dasi kua.  
\v 39 Nol eta muik dais didang man oen le nikit tam, nang le oen man laok ator nol blalan-blalan hadat tas.  
\v 40 Doha ta tamlom pamarenta Roma li hutun kula ka bel kita, undeng in lobo-lau nia la. Eta oen nuting le keket dais ni tula-peke ka lam, kit siut elola la? Ta dais ni muik un tula-peken lo!”  
\v 41 Tek hidi ela kon, tulu in kil pamarenta na tadu atuli las totoang le bakisan apa. Kon nam oen bakisan apa meman.   
\c 20  
\s1 Paulus nol un tapan nas pait lakos propinsi Makedonias  
\p
\v 1 Nikit atuli las tao lobo-lau lo tukun nam, kota Efesus ete pait banansila el lelo-leol in hidi son nuas. Kon nam Paulus haman nakbua atuil in parsai se kota na ngas, le tao teken oen dalen nas. Hidi nam, un seon le boka lako propinsi Makedonia.  
\v 2 Lius se lua kon, un laok pukiu ingu-iung in se la ngas, le tao teken atuil in parsai ngas dalen nas. Un tao ela didiin un tama lako atuil Yunani las mana.  
\v 3 Un daad se la bulan tilu. Hidim un mana-mana le noan saek lui ina le lako propinsi Siria kam, un ming haup noan, atuil Yahudi las koo mes son le keo tele una. Ming ela kon, un luan laa le napiut lako propinsi Siria lo, mo un pait lako deng propinsi Makedonia tuun.   
\p
\v 4 Muik atuli buan ana mes kom le muid Paulus. Atuil nas, Timutius; ama Pirus ana Sopater, man deng kota Berea; Aristarkus nol Sekundus deng kota Tesalonika; Gayus deng kota Derbe; nol Tikikus duas Trofimus deng propinsi Asia.   
\p
\v 5-6 Kon nam, au (Lukas man dul surat nia), tutnaal Paulus pait se kota Filipi, ne propinsi Makedonia. Hidi na kon, Paulus ima-ii las bok lakos muna, le natang kaim duam se kota Troas, ne tasi suut halin nua. Nikit atuil Yahudi las lelo-leol tene Paska\f + \fr 20:5-6 \ft In dula dais Yunanin na dul noan, ‘lelo-leol banan deng Ruti in Pake Bibit lo’ ka, nahin na noan ‘lelo-leol tene in mana taung Paska’.\f* la mana le hidi kon, kaim duam saek lui ina, le lakom kota Troas. Dedeng na, kaim lail se tasi dapang lelo lima. Kaim lakom lius se kota Troas kon, kaim nium deng lui la. Hidim kaim tutnaal nol kaim tapan tenga las pait. Kon nam kaim daad se lang minggu mesa.   
\s1 Tana muda mes ngala Yutikus, nahi deng jendela se kota Troas  
\p
\v 7 Neot mesan na, tom nol leol Minggu\f + \fr 20:7 \ft  In noken noan leol ‘Minggu’ ka halas-sam puti mo bango nia. Atuil in tana dehe tek noan, se dedeng na atuil Yahudi las taom nakbua le kaa ruti se leol mesa deng leol Sabat ta. Undeng se leol na, Lamtua Yesus nuli pait deng Un in mate ka. Tiata nesa-nesang kon nam oen tao leol na, daid leol in nakbua le kohe-kanas.\f*. Paulus tek kaim noan, “Kaka-pali me, auk nutus son le ola kam auk lakong napiut.” Tiata kaim atuil in parsai ngas totoang, nakbua le halin kaa-ninu leo-leo. Undeng Paulus le lako, tiata un nahdeh nol kaim didiin bingin-tai.  
\v 8 Kaim nakbua se uma mes hnoden tilu la dapa. Duman na, oen hoet hadut mamo kose.  
\v 9 Ta muik tana-biklobeng muda mesa, ngala Yutikus, daad se jendela la. Un kon muid le hii deng Paulus in dehet ta. Mo nesa-nesang kon, un mata tede ta un niin nala. Nahkitu lam, un nahi deng jendela la, ti mate meman.  
\v 10 Kon nam Paulus niu lako, le neok tana-biklobeng na. Hidim un tek kaim noan, “Lii deken, ta un nuli.”  
\v 11-12 Kaim totoang dalen kolo, undeng tana-biklobeng na nuli pait baktebes. Hidi nam oen nolan pait lako un uma lua. Mo kaim saek pait lakom hnoden tilu lu dapang, le daad kaa leo-leo se lang. Kon nam Paulus tupang un dehet ta didiin ohkaong. Nikit lelo la sake kon, un seon kaim le boka lako.   
\s1 Lalan in deng kota Troas lako kota Miletus sa  
\p
\v 13 Hidi nam, kaim aa nol apa le laok bakisan lalan, mo mam tutnaal apa pait se kota mesa, ngala Asos. Tiata kaim saek lui ina le lail lakom kota Asos. Mo Paulus laok iin tuun, lako ua.   
\p
\v 14 Kaim tutnaal Paulus se kota Asos kon, un sake muid deng lui dapa kon, le kaim luan laa napiut lakom kota Metilene.  
\v 15 Deng kota Metilene, kaim lail napiut. Kon nam ola ka, kaim lail dadani nol nusa mesa, ngala Kios. Bingin dua ka, kaim lail saol nusa Samos. Bingin tilu ka halas-sam, kaim lakom lius se kota Miletus.  
\v 16 Mo Paulus kom isi le lalaba pait lako Yerusalem, halin un muid leol tene Pentakosta se lua. Undeng na le un dai soleng oras in saek laok kota Efesus lo.   
\s1 Paulus dehet nol blalan-blalan Kristen in se kota Efesus sas  
\p
\v 17 Tiata nikit Paulus bii se kota Miletus kon, un tunang dais bel blalan-blalan Kristen in se kota Efesus sas, le oen maa tutnaal nol un se kota Miletus.  
\v 18 Nikit oen maas lius kon, Paulus tek oen noan, “Kaka-paling totoang. Mi totoang taan auk in nuli ki son, deng hmunan auk kida iing ngi se propinsi Asia, maa lius leol neot nia.  
\v 19 Mi kon tana noan, auk daek mumuun se mi hlala ka, mo auk nikit tatahan auk apang ngi lo. Se auk in dake kia, auk matang uin nahi oe mamo son, nol lepa-haal in susa bubuit lo. Auk kon haup susa-daat mamo deng atuil Yahudi las in tao dadaat saol au ka.  
\v 20 Dedeng auk tui mia ka, auk puting totoang dais banan, man auk in tana ngas bel mia. Nol auk kon tui mi nol in buni-buni lo. Auk kon lakong se atuli las uma las mesa-mesa, le tekas pait deng Ama Lamtua in koma ka.  
\v 21 Auk kon tek atuil Yahudi las, nol atuil Yahudi lo kas noan, oen musti tenes deng oen in kula-sala ngas, le muid se Ama Lamtua Allah. Nol oen kon musti parsai se Yesus, kit Lamtuan na.   
\p
\v 22 Auk le tek mi elia: auk kom le lakong Yerusalem, undeng Ama Lamtua Koo Niu ka, le nol auk lakong se luang. Auk taan le mam asa man daid nol auk se lua ka lo, mo auk muid tukun.  
\v 23 Mo deng kota mesa laok kota mesa, Ama Lamtua Koo Niu ka tek auk muna son noan, mam auk tamang bui, nol lepa-haal susa-daat mamo.  
\v 24 Auk tanan son le baktetebes ela, undeng Lamtua Yesus man kom le bel auk lepa-haal in dake nia. Le halin laok tek atuli las deng Dehet Dais Banan na noan, Ama Lamtua namnau kita, nol Un kon tulu Un dalen banan na bel kita. Eta auk tao muid Un in koma ka, le daek nuli os ni lo kam, auk nangan nam auk in nuli ki muik nahin lo.\x + \xo 20:24 \xt Timutius dua la 4:7\x*   
\p
\v 25 Halas-sam auk tana noan, mi man auk in tui nesang son, le tamam daid Ama Lamtua nenan nias, mam net auk pait lo ka.  
\v 26-28 Undeng na, tiata hii babanan ne. Auk os in daek taung mia ka, auk daek nuli son. Tiata mi esan man musti daek napiut. Eta muik atuil deng mia la, tama daid Ama Lamtua nenan lo kam, mi man lepa-halan. Ta na auk in kula lo. Nangan babanan ne! Auk tek mi meman son, deng totoang Ama Lamtua in koma ka. Auk buni tahan dasi mes deng mi lo. Tiata mi esan musti doh mi in nuli ka babanan, nol doha-tinang babanan totoang atuil man Ama Lamtua Koo Niu ka in tadu mi le doha ngas. Nadidingun deken, ta Lamtua Yesus mate le sui-nahat hidi atuil nas son, nini Un dala ka esa. Un kon tulu mia, le halin mi doha-tinang one, banansila el atuil in lolo-poa, doha-tinang un lae-blai las sa.   
\p
\v 29 Tiata halas ni auk le nang soleng mia. Mo nangan ne! Mam muik atuli maa le tui dadahut tuun se mi hlala kia. Oen taam maas banansila el ngot in sau daat, man tama lako okat lae-blai la dalen na.  
\v 30 Muik atuil in nole-lilung daat deeh maas deng likun, mo nangan, ta muik teng kon puit maas deng mi hlala ka. Hidim oen tui mi nol in tom lo. Oen kom le atuli li muid se oen tukun. Tiata oen soba-naan le liun atuli li halin muid se Lamtua Yesus pait lo.  
\v 31 Undeng ela, tiata mi musti doh apan babanan. Nadidingun deken, ta auk daad leo-leo nol mi taun tiul son. Auk kon tui-tikang mi lelo-duman nol nangan auk in kae ka lo. Auk matang uin nahi oe-oe son, undeng mia.   
\p
\v 32 Kit le bakisan apa son niang. Tiata auk sao mi totoang lakom se Ama Lamtua ima, le halin Un man papa-paiduil mia. Nol mi musti kil dididi totoang man auk in tek mi son lolo hmunan nua, deng Ama Lamtua dalen banan na ka. Ama Lamtua muik kuasa le bel mi in kuat-tes. Un kon hid son le bel hangun se Un atulin nas. Tiata eta mi muid napiut se Una nol dalen in niu kam, taon elola ko mi kon haup hangun.   
\p
\v 33 Dedeng auk daek se mi hlala ka ka, auk kom le kat mi sa-saa mes lo kon. Auk nodan net lil-mea, lil-muti, kai-batu, tamlom asa tukun deng mi lo!  
\v 34 Mi kon tana noan, dedeng auk daad nol mia ka, auk daek hiti-late, le taung auk in nuli lelo-lelon nia. Suma taung auk siing tuun lo, molam taung atuil man in muid au ngas kon.  
\v 35 Tiata, deng totoang dais nias, auk tulu bel mi lalan son, le halin nam mi kon hulung atuil kasiang man muik saa lo ngas. Nangan babanan Lamtua Yesus in tek son noan, ‘Kit bele lam banan dui deng, kit simu’ ka.”   
\p
\v 36 Paulus dehet hidi ela kon, un hai buku ka, le kohe-kanas leo-leo nolas. Un nodan le halin Ama Lamtua doha-tinang oen totoang.  
\v 37-38 Kon nam oen totoang dalen iil isi, undeng Paulus tek son noan, mam oen tutnaal un pait lo ka. Tiata nikit oen le bakisan apa kon, oen neok Paulus le likin, hidim lilu muun isi nol dael ili. Hidi nam, oen nol kaim laok sao kaim\f + \fr 20:37-38 \ft “Kaim” in mo bango nia ki: Lukas (atuling man in dul surat ni kia), Paulus, nol un tapan nas.\f* se onan na le kaim saek lui lakom.   
\c 21  
\s1 Paulus nol un tapan nas pait lakos Yerusalem  
\p
\v 1 Seon apa hidi nol blalan-blalan Kristen in deng kota Efesus sas, nol dalen in ngele kon, kaim saek lui ina le luan laa tetas lakom nusa Kos. Ola ka kon, kaim lakom lius se nusa Rodos. Deng na, kaim luan laa napiut lakom se onan deng kota Patara.  
\v 2 Lius se lang kon, kaim niung deng lui la. Hidim kaim saek seda lui didang man in le lako bus el propinsi Fenisia dani nol propinsi Siria. Kaim sakem kon nam oen naun sakeng nahu la, le kaim bokam.  
\v 3 Nesang lo kon, kaim ngat net nusa Siprus se kaim halin kliu ka, mo kaim lail napiut didiin lakom lius le soleng nauh se kota Tirus, ne propinsi Siria. Se la, oen niung sa-saa in sakeng ngas deng lui na.   
\p
\v 4 Undeng oen niung sa-saa in sakeng ngas nabale, tiata kaim nium le lakom nuting atuli-atuil in parsai ngas. Tutnaal oen kon kaim daad nolas minggu mes se lang. Atuli-atuil in se la ngas haup taad deng Ama Lamtua Koo Niu ka, le kaing Paulus noan, un laok Yerusalem deken tia.  
\v 5 Mo hidi minggu mes kon, kaim pait lakom lui ina ka. Atuli-atuil in parsai ngas totoang, bihata-biklobe, tuan-ana, muda-blalan, oen totoang laok sao kaim se onan na. Se na, kaim totoang hai bukun le kohe-kanas leo-leo.  
\v 6 Seon apa hidi kon, kaim sakem lakom lui la, mo oen totoang pait.   
\p
\v 7 Kaim bok lakom deng Tirus, hidim kaim tuil se kota Ptolemais. Se na, kaim nium deng lui la, le lakom nuting atuil in parsai ngas halin tutnaal nolas. Ti kaim tutnalas, ta kaim daad nolas lelo mesa.  
\v 8 Ola ka kon, kaim bok lakom deng maan na, ti kaim lakom lius se kota Kaisaream. Lius se lang kon, kaim lakom daad tahang se Filipus uma. Un niam man kil nol Lamtua Yesus Dehet Dais Banan na muna, lako se maan na. Nol un niam, at mes deng at iut man oen in huil nalan son, le lako-daek in kaa-ninu taung atuil anang ngas nol bebalu man ne Yerusalem mas.\x + \xo 21:8 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 6:5; 8:5\x*  
\v 9 Filipus muik ana bihata at aat. Ama Lamtua Allah pake one, le daid mee-baah taung in nahdeh deng Un in teka-teka ngas.   
\p
\v 10 Kaim daad nolas lelo il kon, atuli mes ngala Agabus, maa deng propinsi Yudea. Ama Lamtua pake una, le daid mee-baah taung in nahdeh deng Un in teka-teka ngas.\x + \xo 21:10 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 11:28\x*  
\v 11 Un maa le tutnaal nol kami. Hidim un kat Paulus bota la, le but un ima-iin nas esa nini bot na. Halas-sam un aa noan, “Ama Lamtua Koo Niu ka tek elia: ‘Mam atuil Yahudi las but lait bot ni lamtua ka eli se Yerusalem. Hidim oen sao un lako se atuil Yahudi lo ngas iman.’”   
\p
\v 12 Ming atuling na aa ela kon, kaim totoang dalen ili, le nodan nol in dising Paulus, halin nam un laok Yerusalem deken tia. Kaim man daid un ima-ii, nol atuli-atuil man in parsai se maan na ngas totoang nodan ela.  
\v 13 Mo un siut noan, “Deken! Tasao le mi lilu ela? Mi tao ngele auk daleng ngi son. Elia! Meman muik atuli deeh kom auk lo, undeng auk in muid Lamtua Yesus sia. Mo mam oen but lait au, tamlom keo tele au, tamlom tao elol kon no, auk sium tukun.”   
\p
\v 14 Nikit kaim taan noan Paulus dai ming se kaim lo kon, kaim nang una, hidim tekan noan “Tia! Nang le Ama Lamtua in koma ka man dadi.”   
\s1 Paulus nol un tapan nas lakos lius se Yerusalem  
\p
\v 15 Kaim daad se Kaisareang lelo il kon, kaim tao nakbuan kaim kai-batu las babanan, hidim kaim bok lakom Yerusalem.  
\v 16 Muik atuil in parsai at ila lo deng Kaisarea, man muid leo-leo nol kami. Oen nol kaim lakom lius se uma mesa, le kaim ninim tahang se lang. Um na lamtua ka, ngala Manason. Un atuil deng nusa Siprus. Nol un kon parsai se Lamtua Yesus nesang son.  
\v 17 Nikit kaim lakom lius se Yerusalem kon, totoang kaim pail-kakan in parsai ngas sodo-sium kaim nol dael kolo.   
\s1 Paulus nol un tapan nas lakos meo Yakobus  
\p
\v 18 Ola ka, kaim totoang lakom tutnaal nol Yakobus. Totoang blalan-blalan Kristen nas kon nakbua se na.  
\v 19 Kaim todan apa mes nol mesa, hidim Paulus dehet mamo deng totoang man Ama Lamtua in daek son se ola-ola, taung atuil Yahudi lo kas sa. Un tek noan, Lamtua Yesus sai lalan son le oen parsai se Una. Nol un kon nahdeh deng taon elola le Ama Lamtua pake una, nol un tapan nas se os ni dalen na.  
\v 20 Ming hidi Paulus in dehet ta kon, oen totoang naka-nahalit Ama Lamtua Allah.  
\p Hidim, oen tek Paulus noan “Kaka Paul! Sadi kaka taan tuun, muik atuil Yahudi lihu-lihu kon parsai se Lamtua Yesus son. Oen kon kil didi atorang man upung Musa in niung bel kit son nas nabale.  
\v 21 Mo muik atuli aa lako-pait se ia noan, kaka kom in tui atuil Yahudi las se mana-maan didang noan, tao muid upung Musa atorang agama las bakun na. Oen kon lakos lapur noan, kaka kaing oen son, le boel tao muid hadat sunat ta bel oen anan biklobe las deken tia. Nol kaka kon kaing atuil in sarani ngas, le boel tao muid kit atuil Yahudi li hadat tenga las deken.  
\v 22 Tiata, nangan! Ta taon elola ko atuil Yahudi las ming son noan, kaka Paul maa ne ia. Nol atuli-atuil man ming dehet hlales-angin nas, taon elola ko, koon-mali. Ta kit nuting lalan in puti elola la?   
\p
\v 23 Kaim le bel koo in nangan elia: muik atuli at aat deng kami li but in hida nol Ama Lamtua son. Neot ni oen le kikin boa oen bon nas, le tao tada noan, oen daek nuli oen in hida ngas son.  
\v 24 Tiata eta bole lam, kaka Paul taam lako leo-leo nol one, se Ama Lamtua Allah Um in Kohe-kanas Tene ka. Hidim kaka muid one, le tao niu apan muid kit hadat ta. Kaka kon musti baen hulung oen in tao muid hadat na ka. Eta kaka tao ela lam, mam atuli las tana noan, kaka kil didi nabael nol atorang agama Yahudi, man upung Musa in niung bel kit son nas. Nol mam oen kon taan noan, kaka kaing atuli li le boel tao muid hadat Yahudi li lo ka, dehet in nole tukun!\x + \xo 21:24 \xt Buk in Kahi 6:13-21\x*   
\p
\v 25 Mo taung atuil Yahudi lo man parsai se Lamtua Yesus son nas, kaim tunang beles surat son. Kaim tekas deng asa man kaim in nutus son lelon nua ka, noan, oen boel tao muid kit atorang hadat Yahudi li totoang deken tia. Man oen musti nangan le tao mudi ngas, elia: laok kula nol atuli-bihaat man oen sapan lo ka deken, nakbuan nol sa-saa in hui-langus sas deken, kaa kakaat man tao mi pail-kakan atuil Yahudi las le nikis mia ngas deken. Tuladang el: kaa siis in hui-langus deken, kaa daal deken, nol kaa siis deng hmukit man tom in kes le mate ngas deken.”\x + \xo 21:25 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 15:29\x*   
\p
\v 26 Kon nam Paulus sium banan nol oen in nangan na. Tiata, ola ka kon un nol atuil at aat nas leo-leo lakos se Um in Kohe-kanas Tene ka, le tao niu oen apan nas muid atorang agama Yahudi la. Hidi nam, Paulus tek tulu agama in se la ka noan, lelo il pait le lam, oen daek nuli oen in hida ka. Eta leol il nas hidis son nam, oen mesa-mesam tamang in todan-lahing bel Ama Lamtua.   
\s1 Oen daek Paulus se Um in Kohe-kanas Tene ka  
\p
\v 27-29 Dedeng leol iut man oen in hid son, le tao inu hadat ta ngas mana le hidis kon, muik atuil Yahudi at ila lo deng propinsi Asia man net Paulus, taam lako bus el kota Yerusalem leo-leo nol un tapa in ngaal Trofimus sa. Trofimus niam deng kota Efesus, mo un niam atuil Yahudi lo. Tiata nikit atuil Yahudi las net Paulus taam lako bus el Um in Kohe-kanas Tene ka kon, oen bali le un kil nol un tapa Trofimus lako se na kon. Molota, atuil Yahudi lo kas boel taam laok se na lo. Kon oen tao dais ni le daid peke, halin tao dais nol Paulus. Tiata oen hode-lokot atuil in se la ngas, le daek Paulus. Nol oen kon kidu-ahan le tek atuil in se la ngas noan, “Hoe! Atuil Israel me! Maa le hulung kaim le. Un niam atuling man tui se ola-ol tutungus noan, kat soleng kit atuil Yahudi li hadat ta tuun tia. Un kon aa le tao didaan Ama Lamtua Um in Kohe-kanas Tene kia. Hidim leol neot nia, un le taam laok tao hmomos Ama Lamtua maan niu kia.”\x + \xo 21:27-29 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 20:4\x*   
\p
\v 30 Ming ela kon, atuil in se kota Yerusalem mas totoang koon-mali naseke. Hidim atuil hut mamo kas lail lakos nakbua se Um in Kohe-kanas Tene ka. Kon oen daek Paulus, hidim oen pel parosok puting un deng Um in Kohe-kanas Tene ka. Hidim oen hep tele hnita tene kas.\f + \fr 21:30 \ft  Muik atuil in tana deeh dul noan, boel keo tele atuil se Ama Lamtua Um in Kohe-kanas Tene ka deken. Nol eta asii tukun, taam lako se Um in Kohe-kanas Tene ka le kil suluꞌ deng mija in todan-lahing nga, muid agama Yahudi la atorang nga lam, atuli boel tao sa-saa un lo. Undeng na, atuil Yahudi las dai bel Paulus le taam lako pait se Um in Kohe-kanas Tene ka kintal la lo. Tiata oen hep tele hnita tene kas.\f*   
\p
\v 31 Oras oen lobo-lau le noan keo tele un kon, tentara Roma las komendan mes se na, ming in lobo-lau na.  
\v 32 Tiata un haman un tentara las, nol oen tene-tenen nas, le oen taam lakos se atuil hut mamo man in lobo-laung nas. Oen ngat net tentara las nol komendan na maa kon, oen teen in diku-sapan Paulus.  
\v 33 Kon nam komendan na daek Paulus, hidim lok oen le but un nini ranteng bisi dua. Oen but hidi kon, un ketan atuil nas noan, “Atuling ni asii la? Un tao kula asa la?”   
\p
\v 34 Mo oen in situ ka mes lo. Tenga las siut noan, “Un tao eli son.” Mo muik teng pait siut noan, “Loo, un tao elia.” Tiata komendan na bon iil nol oen in aa lako-pait na. Un taan dais na tula-peke ka lo, undeng atuil hut mamo nas kidu-ahan leo-leo. Tiata un tadu le oen kil nol Paulus lako se tentara las benteng nga.  
\v 35-36 Kon nam tentara las pel nol Paulus, mo atuil nas muid leo-leo le lobo-lau taplaeng pait. Nikit oen le saek benteng nga seang nga kon, atuil hut mamo nas lail lakos bus el sila la. Tiata tentara las bole tam boel lom, dohang Paulus tuun, le halin nam atuil nas pius sisakeng Paulus deken. Hidim oen ahan mumuun leo-leo noan, “Keo tele una! Keo un tia!”   
\s1 Paulus nodan le bela apa ka se atuil hut mamo kas silan  
\p
\v 37 Oen le taam lakos se benteng nga kon, Paulus nodan komendan na nini dais Yunanin noan, “Ama! Auk aa bubuit tam bole tam lo ka?”  
\p Ming Paulus tek ela kon, komendan na nahkitu, hidim un keket noan, “Ku kon taan dais Yunanin ne? Taon elola le ku aa taan dais Yunanin nia?  
\v 38 Eta ela lam, auk in nangan ni kula son. Auk bali le ku niam atuling Mesir, man lelon na hode-lokot atuli las le oen tao lobo-lau. Hidim kat nal atuil in kil lelat at lihu aat, le lakos se epe mesa. Mo atuling na ku lo, ta lo?”   
\p
\v 39 Kon Paulus siut noan, “Lo ama! Auk niam mo, atuil Yahudi. Auk inang nga hua auk se kota Tarsus ne propinsi Kilikia. Auk nodan ama le bel auk dola buit, halin auk aa nol atuil hut mamo nias.”   
\p
\v 40 Komendan na tade. Tiata Paulus hangu dil se seang nga dapa, le nikit ima ka halin nodan oen le ete, ta un le aa. Kon nam un nikit in aa nini dais Aram. (Undeng se na lam, atuil Ibrani las aa nini dais Aram).\f + \fr 21:40 \ft  ‘Atuil Ibrani’ nol ‘atuil Yahudi’ la, ngala dua taung bangsa mes sii.\f*   
\c 22  
\s2 Paulus siut puting apa ka  
\p
\v 1 Kon Paulus nahdeh noan, “Ama-ama nol kaka-paling totoang! Auk nodan le mi hii se au, ta auk le siut puting auk apang ngia.”   
\p
\v 2 Dedeng na atuil mamo nas ming Paulus aa nini oen dasi las esan. Tiata oen totoang ete, le hii un in nahdehe ka babanan. Kon un tupang un dehet ta noan,  
\v 3 “Sadi mi totoang taan tuun noan, auk niam atuil Yahudi. Auk inang nga hua auk se kota Tarsus, ne propinsi Kilikia. Mo auk teneng se iang, se Yerusalem. Atuling man in tui au ka, guru tene in ne ia kia, ngala Gamaliel. Un tui auk deng upung Musa atorang ngas totoang, lako lius ana-ana ngas. Auk kon makoe in muid Ama Lamtua Allah, banansila el mi totoang man mo nia ngias kon.\x + \xo 22:3 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 5:34-39\x*  
\v 4 Dedeng na, auk teen tatahan lo in laok nulut, nol tao sus atuil man in muid Yesus Lalan in Nuli ka ngas. Auk pel nol one, bihata tamlom biklobe, le nolas maas se Yerusalem, hidim hutun tamang oen lakos se bui dalen. Dedeng na teng mates.  
\v 5 Kit tuang tene agama Yahudi la, nol tulu-tulu agama man nehan dais agama ngas totoang tana, noan, asa man auk aa ni meman tom baktebes! Auk nole lo! Ta oen man bel auk surat kuasa, le laok daek atuli-atuil man in muid Yesus sas, lako lius kota Damsik. Se nua, auk le daek one, halin pel nolas maas se Yerusalem. Auk in tao ka le halin atuil in nutus dais agama ngas man hukung one.”\x + \xo 22:5 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 8:3; 26:9-11\x*   
\s2 Paulus dehet un in nahtoma ka  
\r (Dehet deng Aan in Nutus sas 9:1-19; 26:12-18)  
\p
\v 6 Paulus dehet napiut noan, “Tiata auk bok lakong kota Damsik, le nuting oen se luas. Nataka le lelo ditu, le kaim mana lakom lius se kota la lam, suknahkitum muik langa mesa, kaloe deng apan-dapa ku maa hai tom se au.  
\v 7 Kon nam auk leang lakong se dale ka, hidim auk ming fala mes tek noan, ‘Hoe! Saulus! Tasao le ku tao sus Auk eli lia?’  
\v 8 Meman auk ming faal na, mo auk net atuil lo. Kon auk ketan noan, ‘Lam Tuang in aa ni, asii la?’  
\p Kon nam faal na siut noan, ‘Auk niam Yesus, atuling Nasaret man ku in tao susa-daat son na!’  
\v 9 Atuil in laok leo-leo nol au ngas, ngat net langa ka, mo nangan taan faal in aa nol au na lo.   
\p
\v 10 Kon auk siut noan, ‘Eta ela lam, auk musti tao elola la?’  
\p Faal na tek noan, ‘Hangu tia, le taam lako kota lua. Ku lako lius se ua halas-sam, Auk tek ku deng totoang man ku musti in lako-dakes ngas.’   
\p
\v 11 Ming hidi ela kon, auk hangung dili. Mo auk ngat net lo, undeng langa na in nakan na. Kon nam auk tapang ngas kil au, le pel tamang nol auk lakong se kota Damsik.   
\p
\v 12 Se na, muik atuli mes ngala Ananias. Un nia mo, atuil man dalen lolo, nol un kon kil didi upung Musa atorang ngas. Totoang atuil Yahudi man daad se kota na ngas kom una, nol oen kon todan una.  
\v 13 Un maa nuting au, hidim un tek noan, ‘Kaka Saul! Bok ku matam ma le ngat tia! Ta kaka mata ka banan son.’ Un tek hidi ela kon, auk nikit silang nga lam auk ngat net una.  
\v 14 Hidi nam, un tui auk noan, ‘Ama Lamtua Allah man kit upu kia-kaon nas in todan-lahing nga, huil nal kaka son, le nangan taan Un in koma ka nol babanan. Nol Yesus man lolo hmunan nu kit tanan noan ‘Atuil Niu’ ka, halas ni Ama Lamtua sai lalan son le kaka ming esa deng Una.  
\v 15 Un esa man huil nal kaka son, le laok tek atuli li se ola-ola, deng Un Dehet Dais Banan na. Kaka musti tek totoang man kaka in net nol mata esa, nol totoang man kaka in ming deng Una ngas.  
\v 16 Boel tahang nesang bakun tia. Laok nodan oen le sarain kaka tia! Halin daid tada noan, kaka nodan Lamtua Yesus son le kose soleng kaka in kula-sala ngas.’”   
\s2 Ama Lamtua Allah tadu Paulus le kil Dehet Dais Banan na bel bangsa-bangsa Yahudi lo kas  
\p
\v 17 Paulus tupang napiut un dehet ta noan, “Hidi na kon, auk pait lakong se Yerusalem. Oe mesan na, auk lakong kohe-kanas se Um in Kohe-kanas Tene ka. Auk kohe-kanas nabale lam, Ama Lamtua tulu bel auk banansila el in natloa ka.  
\v 18 Auk ngat net Yesus. Kon Un lok auk noan, ‘Nol nia, ku musti lako nang kota Yerusalem tia! Ta atuli-atuil in se ia ngias, dai sium asa man ku in le tek deng Au ngas lo.’   
\p
\v 19 Mo auk sium in prenta na nol babanan lo, undeng meman hmunan nu tulu agama las kom asa man auk in dake ngas. Tiata auk siut noan, ‘Elia Tuang! Oen totoang tana noan, lelon na auk man puti-taam uma-um in kohe-kanas sas le daek atuli-atuil man in parsai se Tuang ngas, hidim diku-puang one.  
\v 20 Oen kon tana, dedeng oen pasang tele Stefanus, Tuang atulin in nutus sa, auk kon baab se na, nol auk kon tade. Oras oen naim nakbuan baut le noan pasang una ka, auk man ator one, nol doh oen kaod blatas sas.’\x + \xo 22:20 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 7:58\x*   
\p
\v 21 Auk siut ela kon no, Yesus prenta ulang auk pait noan, ‘Tao nesa-nesang bakun tia! Bok lako deng Yerusalem nol ni tia! Ta Auk le tadu ku laok se mana-maan katang nguas, le tui atuli-atuil man Yahudi lo ngas.’”   
\p
\v 22 Nikit atuil hut mamo nas ming Paulus dehet noan, Ama Lamtua tadu un son le laok se bangsa-bangsa Yahudi lo kas kon, oen dai hii se un pait lo. Oen totoang koon-mali le kidu-ahan leo-leo noan, “Boel hii atuling ni bakun tia! Keo tele un tuun tia! Belen nuli bakun na.”   
\s1 Tentara las kil nol Paulus lako se benteng nga  
\p
\v 23 Oen kidu-ahan ela nol kolong soleng oen kado las, nol dauk ahu, le hising lako bus el dapa, undeng oen koon-mali isi.  
\v 24 Nikit komendan na net noan, atuil nas lobo-lau ela kon, un tadu un ima-ii las, le pel tamang Paulus lako se benteng nga. Hidim komendan na tadu oen le lapat una, halin nam un hao noan, un tao kula asa le didiin atuil Yahudi las le noan keo tele una lia.  
\v 25 Nikit oen but Paulus le noan lapat un kon, un hobalin keket tentara nga noan, “Muid pamarenta Roma la atorang nga lam, ol man toma lia? Eta atuli mes muik hak atuil Roma, le dasi toman nam, mi musti tao elol nol atuling na la? Mi diuk-papas un muna le, tamlom mi keket un muna le la?”   
\p
\v 26 Ming ela kon, tentarang na lalaba tuun lako nuting un komendan na. Hidim un lapur noan, “Ama! Atuling ni muik hak atuil Roma! Tiata ama le tao un elola la?”   
\p
\v 27 Ming ela kon, komendan na lako esa le ketan Paulus noan, “Baktebes ku muik hak atuil Roma ke?”  
\p Kon Paulus siut noan, “Meman baktebes! Auk kil hak na.”   
\p
\v 28 Hidi kon komendan na tek noan, “Auk kon ela. Auk baen osa isi le halin haup hak na.”  
\p Mo Paulus siut noan, “Eta au lam, auk baen tahan sa-saa mes lo kon. Mulain deng auk inang nga in hua au kua, auk kil hak na son. Auk amang nga kon kil hak na.”   
\p
\v 29 Nikit tentara nas ming noan, Paulus muik hak atuil Roma kon nam, oen hone, nol oen barain le lapat una, tamlom ketan un pait lo. Komendan na kon lii isi, undeng un but Paulus son. Nol un kon tana noan, un kaliut atorang nga son.   
\s1 Paulus se maan in nehan dais agama Yahudi ka  
\p
\v 30 Ola ka kon, komendan na nuting nabael le taan parsis dais na tula-peke ka. Hidim un tadu un ima-ii las le laok haman tulu agama Yahudi las tene-tenen nas, nol atuil tene man taom daad le nehan dais agama ngas, le nakbua. Kon un tadu le laok loat Paulus ranteng nga, hidim kil nolan laok taal se atuil nas totoang.   
\c 23  
\p
\v 1 Lius se las kon, oen tadu Paulus le siut puting apa ka. Ta un ngat babanan atuil nas totoang, hidim un tekas noan, “Kaka-pali me! Auk dil se ni nol dalen in lolo. Ama Lamtua Allah taan noan, deng auk anang bii kua, maa lius halas nia, auk daleng ngi niam niuꞌ.”   
\p
\v 2 Ming Paulus aa ela kon, Ananias, tulu agama Yahudi las tuang tene ka, koon-mali isi. Kon un prenta atuli-atuil man in dil dadani nol Paulus sas noan, “Papas un baha ka!”   
\p
\v 3 Kon Paulus siut Ananias noan, “Mam Ama Lamtua Allah papas bali ku. Ta ku niam atuil in banansila el kai hbatan mesa, man halas-sam cet deng likun na, molota naen muti kaa bolo un dalen na son. Ku daad se nia, le tao apam ma el atuil niu ka. Hidim ku le hukung au, muid kit atorang ngi hadat tia. Molota ku esa kaliut atorang nga, se dedeng ku in tadu oen le papas au ka.”\x + \xo 23:3 \xt Matius 23:27-28\x*   
\p
\v 4 Ming Paulus aa ela kon, atuil in se na ngas kaing una, noan, “Hoe! Ku tatai nol in aa saol kit tulu agama las, tuang tene ka ela lo!”   
\p
\v 5 Kon Paulus siut noan, “Hao lia? Eta elam, auk nodan ampong, ta auk taan lo noan un niam kit tulu agama las tuang tene ka. Meman Ama Lamtua Allah pake atuil son le dul noan, ‘Mi boel aa dadaat saol mi tulu agama las deken.’”\x + \xo 23:5 \xt Dehet in Puit deng Dale Mesir 22:28\x*   
\p
\v 6-8 Hidim Paulus ngat atuil man in daad le nehan dais agama ngas kon, un taan noan, oen deng partei dua. Tenga las muid partei Saduki, man parsai noan, atuil in mate ngas nulis pait lo. Oen kon parsai noan, Ama Lamtua muik ima-ii ne sorga lo nol muik koo lo. Nol tenga las pait muid partei Farisi man parsai noan, mam Ama Lamtua Allah bel atuil in mate ngas le nulis pait. Oen kon parsai noan, muik koo, nol Ama Lamtua muik ima-ii ne sorga.  
\p Kon Paulus aa nol fala mumuun noan, “Kaka-paling totoang! Sadi mi totoang tana noan, auk niam, atuil Farisi. Auk amang nga nol auk upung ngas kon, atuil Farisi. Mo mi le hukung au, undeng auk in parsai noan, Ama Lamtua Allah tao atuil in mate ngas le nulis pait.”\x + \xo 23:6-8 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 26:5; Filipi 3:5; Matius 22:23; Markus 12:18; Lukas 20:27\x*  
\p Nikit Paulus aa ela kon, atuil Farisi las nol atuil Saduki las mulai kaen apa, didiin oen tom apa lo. Hidim oen bakisan bating dua,  
\v 9 didiin oen in kaen apa ka daid lobo-lau muun isi. Hidi nam, muik guru deng partei Farisi deeh hangus dili, le bela Paulus noan, “Atuling ni kula lo! Asii tana mo tamlom muik koo, nol muik Ama Lamtua Allah ima-ii mes deng sorga maa aa nol una la!”   
\p
\v 10 Guru nas aa ela son, mo oen in kaen apa ka keko saek tapnaeng, didiin komendan na lii. Un nangan noan, tamlom mo oen totoang haung tao tele Paulus sa. Tiata, un tadu un ima-ii las le laok pel tamang Paulus lako benteng nga dalen.   
\p
\v 11 Duman na kon, Lamtua Yesus maa tulu-balang apa ka bel Paulus. Un tao teken Paulus dalen na noan, “Paul! Lii deken ne! Ku aa deng Auk ela son se Yerusalem. Nangan babanan! Ta mam ku kon musti aa deng Auk ela, se Roma.”   
\s1 Atuli las koo mes le keo tele Paulus  
\p
\v 12-13 Ola oskaong nga kon, muik atuil Yahudi dui deng at buk aat, koo mes le keo tele Paulus. Oen nikit sumpa noan, “Kaim dai kaa-niun lo, eta kaim keo tele Paulus bii.”  
\v 14 Oen nikit hidi sumpa ela kon, oen lakos tek tulu agama Yahudi las tene-tenen nas, nol blalan-blalan hadat tas noan, “Amas totoang! Kaim sumpa son le kaa-niun lo, eta kaim keo tele Paulus lo bii.  
\v 15 Tiata, kaim in koma ka elia: amas musti laok saol komendan na, le nodan un kil nol Paulus laok se maan in nehan dais agama kua. Tao el noan amas le pres ulang un dasi la. Mam kaim natang un se lalan hlala, le halin keo tele una.”   
\p
\v 16 Mo Paulus bata ka ana biklobe mes ming haup oen in tek apa ela ka, tiata un lail lako se benteng nga le tek Paulus.  
\v 17 Ming hidi tana-ana na in teka ka kon, Paulus haman nal tentara mes le tekan noan, “Ni auk anang. Ku kil nol un lalaba laok se ku komendan na. Ta un le tekan dasi mesa.”   
\p
\v 18 Kon nam tentara na kil nol tana-ana na lako se un komendan na. Hidim un lapur noan, “Ama! Paulus man kit in tahang nga, nodan auk le nol tana-ana ni maa tutnaal nol ama. Un le tek dasi mesa, man ama musti tanan hlapat.”   
\p
\v 19 Kon nam komendan na pel nol tana-ana na lako se mana mesa, le oen duas siis. Hidim un ketan noan, “Ku le tek auk saa la?”   
\p
\v 20 Kon tana-ana na tek noan, “Muik atuil Yahudi at ila lo nakbua le koo mes son, halin keo baki Paul. Oen le maa nodan ama, halin ola kam, ama kil nol baki Paul laok se maan in nehan dais agama kua. Tao el noan oen le pres ulang un dasi la.  
\v 21 Mo ama muid oen in koma ka deken. Ta mam muik atuli dui deng at buk aat le sod amas se lalan nua, halin oen keo baki Paul. Undeng oen totoang sumpa son noan, oen dai kaa-niun lo, eta oen keo nal baki Paul lo bii. Oen totoang hii tuun son. Oen suma natang, le ama siut elola.”   
\p
\v 22 Ming tana-ana na in dehet ta kon, komendan na tek un noan, “Ku tek atuil deken, noan ku maa tek auk dais nia.” Aa hidi ela kon, un tadu tana-ana na le pait lako.   
\s1 Oen nol Paulus lako se gubernur Feliks se kota Kaisarea  
\p
\v 23 Hidi na kon, komendan na haman tentara at dua. Un beles prenta noan, “Tao nakbuan tentara at ngatus dua; nol tentara in saek ahlote at buk itu, nol tentara in kil hnuat at ngatus dua. Mi bok lakom meman se kota Kaisaream duman ni diuk sipa.  
\v 24 Mana bel Paulus ahlote mes kon. Mi musti kil nol un lako lius babanan se gubernur Feliks sua.”   
\p
\v 25 Hidi nam, un dul surat bel gubernur Feliks noan:   
\q2
\v 26 “Ama gubernur Feliks man auk in todan. Boa-blingin deng au, Klaudius Lisias.   
\q2
\v 27 Atuling man auk in tunang maa nia, un ngala Paulus. Atuil Yahudi las daek nal un son, nol naha-bubuit tam oen keo una. Neot na, auk ima-ii las laok pel puting un dengan atuil Yahudi las iman. Hidi halas-sam auk tana noan, un kil hak hutu-ata deng pamarenta Roma la.  
\v 28 Auk nuting le taan noan, tasao le atuil Yahudi las le keo una lia. Undeng na le, auk kil nol un lako se atuil Yahudi las maan in nehan dais agama ka.  
\v 29 Mo oen haup tahan un salan mes lo kon. Ta le meman un tao daat sa-saa lo kam. Tiata bisa tamang atuling ni bui lo. Nol un kon tatai in haup hukung tele lo. Molota atuli-atuil in se maan in nehan dais agama ngas, keng apa, undeng oen agama las in tui-tikang nga tom apa lo. Tiata, auk kil tamang atuling ni se auk benteng nga.  
\v 30 Mo ola ka kon, auk ming noan, atuil Yahudi las nakbua le koo mes son, halin keo una. Tiata auk man bel prenta le kil nol atuling ni maa se ama kia. Nol auk kon tek atuil Yahudi man in le tao dais labang una ngas, halin oen maa saol se ama. Le halin ama esa man ming oen in le klaa nol bel kula un elola ka.  
\q2 Auk surat ta, ela tukun. Nodan mamo!”   
\p
\v 31 Hidi nam, tentara las totoang mana son le daek muid komendan na in prenta ka. Duman na kon, oen kil nol Paulus lako lius se kota mesa, ngala Antipatris.  
\v 32 Ola ka, tentara in saek ahlote ngas, kil napiut nol Paulus lako lius se kota Kaisarea. Mo tentara tenga las, pait lakos Yerusalem.  
\v 33 Nikit oen lakos lius se kota Kaisareas kon, oen kil bel gubernur ra surat na. Nol oen sao Paulus lako se un ima.  
\v 34 Les hidi surat na kon, gubernur ra ketan Paulus noan, “Ku atuil deng ola la?”  
\p Kon Paulus situn noan, “Auk niam atuil deng propinsi Kilikia, ama.”   
\p
\v 35 Ming Paulus tek ela kon, gubernur ra taan noan, Paulus nam meman hutu-ata deng pamarenta Roma. Kon nam un tekan noan, “Auk man kil prenta ne nia. Tiata auk esang man nehan ku dasi lia. Mo kit musti natang atuil man le tao dais nol ku ngas, halin oen maas lius se ias muna le, halas-sam auk pres ku dasi lia.” Hidim un tadu tentara las le tahang Paulus se oen mana la, se sonaf man hmunan nu laih Herodes in bangun na.   
\c 24  
\s1 Atuil Yahudi las maas tao dais nol Paulus se Kaisareas  
\p
\v 1 Hidi nal lelo lim kon, atuli-atuil Yahudi man le tao dais nol Paulus sas, maas lius se kota Kaisareas. Ananias kon baab se atuil in maang nas, un nam tulu agama Yahudi las tuang tene ka. Tene-tene tenga las kon baab se na. Oen kon maas nol atuil didang mesa, ngala Tertulus. Un nam aa taan isi. Tiata oen pake una, le daid oen mee-baha halin labang nol Paulus.  
\v 2-3 Nikit atuli las totoang nakbua son, se maan in nehan dasi ka kon, gubernur ra tadu le kil tamang Paulus. Kon Tertulus hangu dili, le aa halin tao nahu Paulus. Un todan gubernur ra, hidim un nikit in aa noan,  
\p “Ama gubernur man auk in todan! Nesang ngi eli son, ama man kil prenta ne nia, ama man taan muna son, deng asa man banan taung kami. Hidim ama kon daek dais banan mamo son, didiin kaim atuil Yahudi li nulim nol babanan, dael kolo, nol titu-tema. Tiata kaim le pake oras nia, le nodan mamo-mamo se ama gubernur. Ta asii pait man daek nal dais banan mamo nas ela se ola-ola, banansila el ama kia.  
\v 4 Mo nang le auk pake oras mamo isi deken tia, auk aa tetas se un isin na tukun. Tiata auk nodan ama le hii babanan, dasi-dais man auk in le tek deng Paulus sias.   
\p
\v 5 Eli ama. Taung kaim atuil Yahudi lia lam, Paulus niam banansila el ili mesa, man muik se mana mesa laok mana mesa. Taom un labang kaim agama lia, nol tao didaan kaim hadat ti se ola-ola. Un lako se ola tuun kon, taon elola ko atuil Yahudi las tao dais nol apa mes nol mesa. Un niam, mee-baah deng partei agama, man muid atuli mes deng Nasaret, man kaim noken noan ‘partei Nasarani’. Mo asa man oen in tui ka, kula isi nol agama man kaim in tui kia.  
\v 6 Atuling ni soba-naan le tao hmomos kaim Um in Kohe-kanas Tene ka, nini in kil tamang atuil dintiu laok se dale. Undeng na le, kaim daek una. [Muid kaim in koma ka lam, kaim le hukung un nini kaim atorang ngi esa.  
\v 7 Mo komendan Lisias maa kat lai-niin un deng kaim iman.  
\v 8 Hidim un prenta noan, eta muik in le tao dais nol Paulus sam, musti maa saol ama se Kaisarea. Un in koma ka, le ama gubernur man nehan dais nia].\f + \fr 24:8 \ft In dula mo kurung dalen nia, muik ne Buk Niu dais Yunanin man blaan dui ngas lo.\f* Tiata kaim maam se nia, le ama pres dais nia, halin ama esa taan haup noan, totoang man kaim in aang nias, meman tom baktebes.  
\p Ela tuun tia. Nodan mamo, ama.”   
\p
\v 9 Tertulus aa hidi ela kon, atuil Yahudi tenga ngas tade muid un in teka na, le aa noan “Baktebes ama! Meman ela.”   
\s1 Paulus siut puting apa ka se gubernur Feliks  
\p
\v 10 Hidim gubernur ra tade leo ka nol Paulus, le tekan noan, “Nol nia, auk bel ku dola le siut puting ku apam ma esa.”  
\p Kon nam Paulus hangu dili, le tek noan, “Ama gubernur! Ama prenta se kaim propinsi li nesang ngi eli son. Tiata ama taan baktetebes kaim atuil Yahudi li in dili-dada ka. Undeng na le, auk lii in siut puting apang ngi se ama sila lo.  
\v 11 Nataka le leol hngul dua man hidi son nuas, auk lakong se Yerusalem, le kohe-kanas se Um in Kohe-kanas Tene ka. Ama keket se atuli-atuil man muid le kohe-kanas se dedeng na ngas.  
\v 12 Se Um in Kohe-kanas Tene ka, auk kaen nol asii lo. Nol se Yerusalem tamlom uma-um in kohe-kanas tenga las kon, auk tao nakbua atuil le lobo-lau lo.   
\p
\v 13 Mo halas ni atuil nias le tao nahu au. Molota asa man oen teka apin na, muik bukti lo.  
\v 14 Elia, ama gubernur. Auk musti hao se ama dasi mesa. Auk muid partei balu mesa, man ngala, ‘Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka.’ Auk kohe-kanas se Ama Lamtua Allah, banansila el auk upu kia-kaon nas in kohe-kanas se Una ka kon. Auk kon tao muid upung Musa atorang ngas totoang, nol parsai baktetebes asa man Ama Lamtua Allah mee-baah hmunan nuas, in dul pesang bel kaim son na.  
\v 15 Auk nahlae se Ama Lamtua Allah, banansila el atuil man in labang nol auk mo nia ngias kon. Kaim parsai noan, mam Ama Lamtua Allah bel atuil in mate ngas le nulis pait: atuil banan, tamlom atuil daat.  
\v 16 Undeng na le auk nuklek tutungus, le halin nam auk nuil nol daleng lolo, se Ama Lamtua Allah nol totoang atuli li silan. Nini ela lam, muik atuli in tao nahu nal au lo.   
\p
\v 17 Auk daek taun ila lo se likun deng dale Israel, halas-sam auk pait lakong Yerusalem. Dedeng auk pait ta, auk kil duit man atuli las in tao nakbuan le taung in hulung kaim atulin in tuka-dabun nas. Hidim auk lakong se Um in Kohe-kanas Tene ka, le noan kohe-kanas, nol bel Ama Lamtua Allah in bele.  
\v 18 Auk tao niu auk apang ngi se Um in Kohe-kanas Tene ka mamasu, muid kaim hadat tia lam, oen maas le daek au. Mo leol na, muik atuli hut mamo se na lo, nol muik in tao lobo-lau lo kon!\x + \xo 24:18 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 21:17-28\x*  
\v 19 Suma atuil Yahudi at ila lo man maas deng propinsi Asia, le noan kohe-kanas se na kon. Tiata, eta noan oen muik dais nol au lam, oen man musti maa tao dais nol auk se nia. Bukang ama-aam nias lo!  
\v 20 Molam atuil nas maa ne ni lo. Tiata ama ketan soba-naan atuil nias, le auk in kula ki asa la? Lelon na, oen pres auk se maan in nehan dais agama ka, mo oen haup tahan auk salan mes lo kon. Ama ketan se oen tuun.  
\v 21 Suma bet muik dasi mes sii ama, man tao oen le nangan nam seke, nol kom auk lo. Na ka, se oras auk in aa nol falang nga mumuun noan, ‘Mi le hukung au, undeng auk in parsai noan, Ama Lamtua Allah tao nal atuil in mate ngas le nulis pait ta!’”\x + \xo 24:21 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 23:6\x*   
\p
\v 22 Paulus aa ela, molam undeng gubernur Feliks kon taan mamo son deng ‘Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka’, tiata un hep sidang nga noan, “Elia! Auk le haman komendan Lisias, halin auk ming un dehet ta muna le. Auk dehet hidi nol un le, halas-sam auk nutus dais nia.”  
\v 23 Hidim un tadu tentara las at mesa, le laok tahang Paulus. Molam un prenta le bel loos Paulus buit, nol boel kaing un tapan nas in maa meo una ka lo.   
\s1 Paulus dehet nol gubernur Feliks duas sapa Drusila  
\p
\v 24 Gubernur Feliks sapa ka atuil Yahudi, ngala Drusila. Kuhit nal lelo il kon gubernur Feliks nuting dola, le oen duas sapa ka laok dehet-dehet nol Paulus. Tiata, un tadu le kil nol Paulus maa taal oen duas. Kon Paulus tek oen deng, taon elola le atuli li haup in parsai se Yesus Kristus, Atuling man Ama Lamtua hid meman son lolo hmunan nua ka.  
\v 25 Un kon tekas lalan elola, le atuli li bisa haup in nuil lolo, nol taon elola, le atuli li doh nal apa ka halin tao kula-sala lo. Un kon tekas noan, mam Ama Lamtua Allah le hukung atuli li totoang.  
\p Nikit gubernur Feliks ming ela kon, un lii ana lo. Hidim un tek Paulus noan, “Paulus, nol tia, pes se ni tukun tia! Eta muik dola le lam auk haman ku pait.”  
\v 26 Dedeng na, gubernur Feliks nuti-nuting lalan le Paulus baen un duit, halin nam un sao Paulus. Tiata un haman Paulus le taan in dehet-dehet nol una sii.   
\p
\v 27 Mo, didang deng na lam, gubernur Feliks kon nangan le noan haup tene-tene atuil Yahudi las dalen nas. Undeng na le, un nutus Paulus dasi la nol hlapat lo. Un pansaban nol in nehan dais na, didiin taun dua. Hidi na kon, muik gubernur balu mes maa seda gubernur Feliks. Un ngala Porkius Festus. Mo se dedeng na oen tahang Paulus nabale.   
\c 25  
\s1 Gubernur Porkius Festus pres Paulus dasi la  
\p
\v 1 Dedeng na, gubernur Festus lako daad seda se Kaisarea le mulai daek un osa la. Un daad se la suma lelo tiul siis, hidi kon un bok lako napiut Yerusalem.  
\v 2 Se na, tulu agama Yahudi las tene-tenen nas, nol tene-tene deng atuil Yahudi las, maas tutnaal le taan apa nol gubernur balu ka. Oen kon nikit Paulus dasi la se oen in dehet nol apa ka.  
\v 3 Oen nodan, le eta bole lam gubernur ra tadu un atulin nas le kil pait Paulus maa se Yerusalem. Molota, oen koo mes son le keo tele Paulus se lalan hlala.   
\p
\v 4 Mo gubernur ra siut noan, “Ama-amas totoang! Elia, nang le oen tahang un se Kaisarea le. Ta auk kon le pait lakong uang nol hlapat.  
\v 5 Tiata deng mia li asii man muik hak le nehan dais nia lam, oen leo-leo nol auk laok Kaisareang. Eta meman atuling ni tao kula-sala kam, mi bisa tao dais nolan se lua tuun.”   
\p
\v 6-7 Hidi na kon, nataka le gubernur Festus daad napiut se Yerusalem lelo palu tamlom lelo hngulu, halas-sam un pait lako Kaisarea. Dedeng na, muik atuil Yahudi at ila lo muid una, le lakos Kaisareas. Ola ka kon, gubernur ra pres dais na. Un tadu le kil tamang Paulus le maa taal se una.  
\p Nikit Paulus tama se na kon, atuil Yahudi las dil pukiu una, hidim oen hutun belen kula-sala mamo-mamo. Mo oen tulu tahan bel bukti mes lo kon.   
\p
\v 8 Hidi na kon, Paulus siut puting apa ka noan, “Ama gubernur. Auk tao dadaat net lo. Auk kon tao net dasi-dais man labang nol kaim agama Yahudi li atorang nga lo. Auk kon tao hmomos net Ama Lamtua Allah Um in Kohe-kanas Tene in ne Yerusalem mu lo. Nol auk kon tao net sa-saa man labang nol pamarenta Roma li atorang nga lo.”   
\p
\v 9 Mo gubernur ra nuting silaꞌ, nol un le kat atuil Yahudi las dalen. Tiata un keket Paulus noan, “Ku nangan nam elola? Eta auk nehan ku dasi li se Yerusalem mam, ku tade tam lo ka?”   
\p
\v 10 Ming gubernur ra ketan ela kon, Paulus siut noan, “Ama gubernur. Auk niam, hutu-ata deng pamarenta Roma. Nol auk kon dil ne maan in nehan dasi, deng pamarenta Roma lia, man muik hak le nehan auk dasi li muid atorang na. Tiata, auk dai laok Yerusalem le nutus auk dasi li se luang lo. Ama esa taan son noan, auk tao kula saa le labang nol atuil Yahuid nias lo.  
\v 11 Tiata, eta baktebes auk tao kula saa mesa, man tatai nol in hukung tele kam, auk simu. Mo eta asa man oen in dehet ta tom lo kam, muid atorang Roma lia lam, muik in sao auk laok se atuil nias iman lo. Oen suma nuti-nuting lalan, le keo tele auk ela tuun. Tiata muid auk hak kia lam, auk nodan le nol auk dasi li lako se laih tuan Kaiser, in ne kota Roma kua. Le halin un man nutus auk dasi lia!”   
\p
\v 12 Ming Paulus nodan ela kon, gubernur ra huli-bali nol un tapan man in muid le nehan dais na ngas. Hidi na kon, un tek Paulus noan, “Undeng ku nodan le saek laok nehan ku dasi li se laih tuan Kaiser rua, tiata ku musti lako Roma.” Aa hidi ela kon, gubernur ra hep oen in nakbua na.   
\s1 Gubernur Festus nodan in tui-teka se laih Agripa deng Paulus  
\p
\v 13 Hidi na kon, atuil Yahudi las lahin in ngaal Agripa ka,\f + \fr 25:13 \ft  Laih Agripa nia, laih Herodes Agripa II. Un ama ka, laih Herodes Agripa I, man keo tele Yakobus, nol man blati kaan didiin un mate, undeng un nikit apa ka banansila el dewa ka.\f* nol un palin bihata la, ngala Bernike, maas se Kaisareas. Oen duas maas le todan gubernur balu ka.  
\v 14 Oen daad tahang lelo ila lo nol gubernur Festus. Oe mesan na, gubernur Festus nahdeh oen duas deng Paulus dasi la. Un tekas noan, “Ama lahi! Kaim tahang atuli mes ngala Paulus ne ia. Hmunan nua, gubernur blaan na nutus un dasi la lo bii.  
\v 15 Babalun nia, auk se Yerusalem, kon nam tulu agama Yahudi las tene-tenen nas, nol blalan-blalan hadat tas, maa tek Paulus in kula ka, hidim oen nodan auk le hukung una.  
\v 16 Mo auk tek oen noan, ‘Muid pamarenta Roma li atorang nga lam, auk musti pres dais na muna le, halas-sam nutus hukung bel una. Atuil in tao dais nol una ngas, musti maa saol auk napat le. Ta auk kom le ming mi in bel kula un elola ka. Nol un kon musti haup dola le siut puting apa ka, halas-sam, auk nutus dais na, nol nutus hukung saa bel una.’  
\v 17 Tiata auk pait maang se Kaisareang kon, muik atuil Yahudi at ila lo maas muid auk se iang. Ola ka kon, auk aa ulang un dasi la. Auk tadu le kil nol Paulus maa taal se au lia, le halin nam auk ming dais na lolo-salan na.  
\v 18 Kon nam, atuil Yahudi las dil le tulu Paulus in kula-sala ngas. Mo asa man oen in tulu bel au ngas, ngele lius asa man auk in nangan son nas lo.  
\v 19 Oen suma tom apa lo nol oen agama las esan. Nol oen kon kaen apa le labang nol Paulus deng atuling mesa, ngala Yesus. Muid atuil Yahudi las sam, Yesus mate son. Mo Paulus kaen didi noan, Yesus nuli pait son.  
\v 20 Oen kaen apa ela, mo undeng auk atuil balu, tiata auk taan le nutus dais agama ni elola ka lo. Ta auk ketan Paulus noan, ‘Etan auk pres ku dasi li se Yerusalem mam elola?’  
\v 21 Mo un dai tao lo, hidim un nodan le kil nol un dasi li lako lahing tuan Kaiser rua. Undeng na, tiata auk tahang un napiut nabale, didiin auk haup dola le tunang un lako Roma.”   
\p
\v 22 Ming gubernur Festus in dehet ela ka kon, lahing Agripa siut noan, “Eta bole lam auk le ming esang deng atuling na.”  
\p Kon gubernur Festus siut noan, “Iya! Tahang le auk ator, halin ola kam ama ming esa deng atuling na.”   
\s1 Laih Agripa ming Paulus in dehet ta  
\p
\v 23 Ola ka kon, gubernur Festus ator le halin nam laih Agripa ming haup Paulus in dehet ta. Un ator le halin atuil hut mamo kas kon hii se Paulus. Oen nam: komendan tentara las, nol atuli-atuil tene in se kota Kaisarea ngas. Kon nam lahing Agripa nol bata Bernike taam maas nol pake kai-baut lahi las. Atuli las totoang suda le todan oen duas. Oen totoang maas nakbua son kon, gubernur ra tadu le kil nol Paulus maa se na.   
\p
\v 24 Kon oen nol Paulus maa se na. Hidim gubernur ra nikit in aa noan, “Laih Agripa, ama-amas, nol mi totoang man auk in todan. Atuling ni ngala Paulus. Atuil Yahudi las tene-tenen at ila lo tao dais nol una. Hidim, muik in maa se au lia, se Yerusalem tamlom se nia, le dising auk halin tek noan, bel atuling ni nuli bakun tia.  
\v 25 Tiata auk pres una, mo auk haup un in kula-salan man tatai nol in hukung tele lo. Molam un esa nodan le kil nol un dasi li lako se maan in nehan dasi tene kua, tiata bole tam boel lo ko, auk tunang un lako Roma.  
\v 26-27 Eta auk tunang una lam, taon elola ko auk musti dul surat mesa, le tunang leo-leo nol una. Lam, auk dul surat ti isin ni elol bel lahing tuan nua la? Tiata auk haman nakbua amas totoang, le hii se una. Ming hidi se una lam, auk nodan le eta bole lam, ama laih Agripa bel auk in nangan, le halin auk dul deng dais ni nol in toma, bel ama laih tuan Kaiser. Auk nangan nam banan lo, eta auk tunang dais ni lako Kaiser rua, mo tek nuting un lo, deng atuling ni in tao kula asa ka.  
\p Auk in aa ka pes ela tuun tia. Nodan mamo.”   
\c 26  
\s2 Paulus siut puting apa ka se laih Agripa sila  
\p
\v 1 Hidi kon, laih Agripa tadu Paulus noan, “Ku siut puting ku apam ma tia. Ta kaim totoang in mo nia ngias, le hii se ku.”  
\p Kon nam Paulus nini ima ka le bel tada, hidim un dehet noan,   
\p
\v 2 “Ama laih Agripa man auk in todan. Auk nangan nam ulat, undeng ama bel auk dola, le halin auk dehet bel amas totoang deng dais man atuil Yahudi las in klaa nol au kia.  
\v 3 Auk taan noan, ama taan kit atuil Yahudi li in nuil-nola kia, hidim taan kit hadat ti nol baktetebes. Tiata, auk nodan le ama hii babanan se au.   
\p
\v 4 Deng auk anang bii kua, oen tui auk son le nuil muid kit atuil Yahudi li hadat ta. Laih hmunan na, auk haup in tui se auk ingu-ui lua; hidim auk maang le hkol tapnaeng se Yerusalem. Atuil Yahudi in ne Yerusalem muas, taan auk lalan in nuli ka, nol oen kon taan auk nol babanan.  
\v 5 Tulu-tulu agama las musti aa nahlololo, undeng oen kon taan auk son deng lolo hmunan nua. Ta le hmunan nu auk kon tamang partei agama Farisi kam. Totoang atuli li tana noan, kaim atuil Farisi lia, man muid atuil Yahudi li atorang agama la muun dui.\x + \xo 26:5 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 23:6; Filipi 3:5\x*  
\v 6-8 Au, nol atuil Israel deng ngaal hngul dua kas, nata-natang Ama Lamtua Allah in tao muid Un in hida ka. In hida na, Un tek hidi son se kit upu kia-kaon nas deng hmunan hesa kua. Tiata maa lius halas nia, kit totoang kohe-kanas duman-lelo, le halin Ama Lamtua in hida ka, daid tia. In hida ka isin na noan, mam Un bel atuil in mate ngas le nulis pait.  
\p Ama laih Agripa man auk in todan. Undeng auk parsai noan, mam Ama Lamtua bel atuil in mate ngas le nulis pait, tiata oen tao dais nol au. Ta auk le ketan elia: tasao le deng mia la muik in parsai lo noan, Ama Lamtua Allah tao nal atuil in mate ngas le nulis pait lo kia? Taon elola ko Un bisa!   
\p
\v 9 Meman hmunan nu auk tao asa tukun, le labang muun nol totoang atuil man in muid Yesus, Atuling Nasaret ta ngas.  
\v 10-11 Dedeng na, tulu agama Yahudi las tene-tenen nas bel auk kuasa, le auk laok tao sus Yesus atulin nas se ola-ola. Auk daek one, hidim auk pel nolas lakos se Yerusalem, le hutun tamang lakos bui dalen. Auk kon nutus baab le hukung tele tenga las. Auk kon taam lakong se uma-um in kohe-kanas sas, le tao susa-daat saol one. Hidim auk dising oen le kaen Yesus. Auk laok nulut oen nol daleng ngi in komali isi, oe mamo son. Sadi auk ming noan, atuil in parsai Yesus sas ne ola sam, auk laok nulut muid one, lako lius se nusang likun nuas kon, auk nulut mudis!”\x + \xo 26:10-11 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 8:3; 22:4-5\x*   
\s2 Paulus nahdeh ulang un in nahtoma ngas  
\r (Dehet deng Aan in Nutus sas 9:1-19; 22:6-16)  
\p
\v 12 Paulus nahdeh napiut noan, “Oe mesan na, tulu agama Yahudi las tene-tenen nas bel auk surat kuasa, le laok nulut muid Yesus atulin nas se kota Damsik. Tiata auk lakong.  
\v 13 Ama laih Agripa! Dedeng kaim biim se lalan hlala, nataka le lelo ditu, lam nahkitum, muik langa mes deng apan nu, man nakan isi maa hai tom se au, nol auk tapang ngas.  
\v 14 Ta kaim totoang leang hokobang lakom se dale ka, undeng langa na in nakan na. Hidim auk ming fala mes aa nol au, nini dais Aram\f + \fr 26:14 \ft  Se in dula dais Yunanin na, muik in dula noan, ‘atuil Ibrani las dasi la’. Lam oen dais lelo-lelon na, dais Aram. Nol in aa man noan, ‘sus isi, eta ku taan in labang nol Auk in koma ki tutungus.’ Se dais Yunanin nam oen pake kleta, le tek deng in aa na noan, ‘eta ku labang tutungus nol ku lamtuam ma kai in lapat ku, banansila el asu ka lam, sus isi.’\f* noan, ‘Hoe Saul! Tasao le ku tao susa-daat saol Auk tutungus sia? Sus isi, eta ku taan in labang nol Auk in koma ki tutungus.’  
\v 15 Auk ming faal na, mo ngat net un apa ka lo. Tiata auk ketan noan, ‘Tuang in aa ni, asii la?’  
\p Kon nam faal na siut auk noan, ‘Auk niam Yesus, man ku tao susa-daat salon tutungus sa.  
\v 16 Saul! Hangu tia! Auk tulu bel ku Auk apang ngia, le halin ku daid Auk atulin. Ku musti laok tek atuli las totoang, asa man ku in net son deng Au, se leol neot ni kia. Mam Auk tulu tapnaeng bel ku dasi-dais balu kas, le halin ku laok tek bel atuli las totoang.  
\v 17 Mam ku haup in susa bili-ngala. Mo Auk doh ku deng atuli-atuil man le tao sus ku ngas, atuil Yahudi, tamlom deng atuil Yahudi lo kas kon. Auk kon le nutus ku lako se atuli-atuil Yahudi lo kas.  
\v 18 Ku laok sai oen matan nas, le halin oen nangan tana, nol nulis se langa ka dalen. Hidim oen nang soleng oen lalan in nuli man tom lo ngas. Nol ku kon musti tulu beles lalan in nuli man toma ka. Ku sas-loat oen deng uikjale kas tulu tene ka in kuasa ka, hidim nolas lakos se Ama Lamtua Allah. Nini ela lam, Ama Lamtua Allah kose soleng oen in kula-sala ngas totoang. Oen kon daid Ama Lamtua atulin, leo-leo nol atuil didang man Ama Lamtua in huil nal son nas, undeng oen parsai se Au. Auk in le tek ku ka, ela tuun Saul.’”   
\s2 Paulus tek un in dake ngas  
\p
\v 19 Paulus dehet napiut noan, “Tiata, ama lahi. Os man auk in sium esang deng sorgang nga, man Auk lako-daken. Maa lius halas ni kon, auk daek napiut os na nabale, nol hoen bubuit lo kon.  
\v 20 Laih hmunan na, auk tek Yesus Lalan in Nuli ka muna, bel atuil Yahudi in ne kota Damsik kas. Hidi nam, auk maa tek atuil Yahudi man in ne Yerusalem mias, nol totoang in ne propinsi Yudea nguas. Hidim auk laok pukiu atuil Yahudi lo kas mana las. Auk tek oen nol langa-langa, le halin oen totoang nang oen lalan in nuli, man kula-sala ngas, le sao oen aap-inan nas bel Ama Lamtua Allah. Oen kon musti daek sa-saa banan se oen in nuli ka, le daid taad bel atuil didang noan, oen daid atuil balu ne Ama Lamtua son.\x + \xo 26:20 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 9:20, 28-29\x*  
\v 21 Undeng auk daek ela, tiata atuil Yahudi las daek auk se Um in Kohe-kanas Tene man ne Yerusalem ma. Oen kon le keo tele au.  
\v 22 Mo Ama Lamtua Allah tulung au. Undeng na le, auk nuling nabael maa lius leol neot nia. Nol auk bisa dil se nia, le dehet bel atuli li totoang tuan-ana, deng Yesus Lalan in Nuli ka. Totoang man auk in teka nias, tom nol asa man upung Musa, nol Ama Lamtua mee-baah hmunan nuas in tui son nas.  
\v 23 Oen tui deng Kristus, Atuling man Ama Lamtua Allah hid son le tunang maa ka, noan, Un musti lepa-haal susa-daat, didiin Un mate, mo hidi nam Un man daid atuil hmunan, man Ama Lamtua Allah belen nuli pait. Mam Un laang bel atuil in deng bangsa Yahudi ngias, nol bangsa-bangsa didang in se apan-kloma kia ngas, lalan in laok bus el Ama Lamtua Allah lua ka.”\x + \xo 26:23 \xt Yesaya 42:6; 49:6; Korintus mesa la 15:20\x*   
\p
\v 24 Paulus dehet nabael ela le tek deng un in dake ka lam, gubernur Festus kaing un in dehet ta nol fala mumuun noan, “Hoe Paulus! Tamlom ku nuin na! Ku taan mamo isi, didiin ku tao fafadan.”   
\p
\v 25 Mo Paulus siut noan, “Ama gubernur man auk in todan. Auk nuin lo! Totoang man auk in tekang nias, tom baktetebes. Auk aa in tapa-bele lo.  
\v 26 Ama laih Agripa esa kon taan asa man auk in teka nia. Undeng na, le auk brain in dehet langa-langa. Auk parsai noan, ama lahi ming dais nias totoang son, ta asa man in daid son na, dadi se maan in ete tuun lo. Na ka, Yesus man in maet son na, nuli pait son. Totoang atuli li kon taan dais ni son.  
\v 27 Deng hmunan hesa kua, Ama Lamtua Allah mee-baha las tek dais ni meman son. Auk brain tek noan, ama lahi kon parsai mee-baah nas in dehet ta.”   
\p
\v 28 Kon nam lahing Agripa la seben Paulus in dehet ta noan, “Hoe! Paulus! Nesang lom, ku tao auk daid atuil Kristen son nia!”   
\p
\v 29 Mo Paulus siut lahing nga noan, “Elia ama. Auk kohe-kanas se Ama Lamtua Allah, halin lalaba tamlom nesang ngo, suma ama lahi sii lo, molam totoang atuil man leol neot ni ming auk in dehet nia, daid banansila el au lia, na daid Yesus atulin! Mo sadi amas daid atuil bui, tuladang el au li deken.”   
\p
\v 30 Paulus tek hidi ela kon, lahing Agripa la duas palin Bernike, gubernur Festus, nol totoang atuil tene-tene kas hangus dili, le pait lakos.   
\p
\v 31 Se dedeng oen in puit lakos sa, atuli-atuil nas dehet apa noan, “Atuling ni tao sa-saa man tatai nol in hukung tele lo, tamlom tamang un lako se bui dalen lo.”  
\v 32 Kon nam lahing Agripa la tek gubernur Festus noan, “Auk sabail isi. Atuling ni nodan son, le nol un dasi li lako maan in nehan dasi tene, man ne Roma kua. Mo lo kam, dais ni hidi son, ta kit bisa sao una.”   
\c 27  
\s1 Oen kil nol Paulus lako se Roma  
\p
\v 1 Hidi nam, gubernur Festus nutus le tunang Paulus lako situ-taal se laih tuan Kaiser ra, ne Roma, le halin nutus un dasi la se lua. Kon nam un sao Paulus, nol atuil bui tenga las, lakos se komendan tentara mes ngala Yulius, halin nol oen lakos propinsi Italia. Yulius nam komendan tentara mes deng komendan man in doh Kaiser ras.  
\v 2 Dedeng na au (Lukas), laok muid Paulus leo-leo nol pail-kaka mes pait, atuil Makedonia deng kota Tesalonika, ngala Aristarkus. Kaim totoang saek lui ina mes man maa deng kota Adramitium. Muid lui na in lako ka lam, oen le tuli-tuil se mana mamo se propinsi Asia.   
\p
\v 3 Kaim luan laa bokam deng Kaisarea, hidim ola ka, kaim lakom lius se kota Sidon. Komendan Yulius tao Paulus nol babanan, un kon tekan noan, Paulus bisa laok ngat un tapan nas se tuu kua. Un in koma ka, le halin Paulus tapan nas bel un sa-saa man in parlu se tasi dapa.   
\p
\v 4 Hidim kaim totoang sakem pait lakom lui la, le bokam. Mo angin na muun isi deng sila, ta lui na naha-bubuit tam lail lo. Tiata oen lail lui la muid tasi nusa Siprus nol dale Siria hlala, le halin nam naap deng angin na.  
\v 5 Hidi deng na kon, kaim lail tetas deng tasi man ne propinsi Kilikia nol propinsi Pamfilia in salo ka. Kon kaim lail napiut lakom lius se kota Mira, se nusa Likia. Lius se uang kon, kaim totoang nium deng lui ina ka.  
\v 6 Se kota Mira, komendan Yulius nuti-nuting lui ina didang, man le lail lako bus el Italia. Kon nam un haup lui ina mesa, man maa deng kota Aleksandria le lako bus el Italia. Hidim un tadu kaim totoang, le saek lakom lui na dapam.   
\p
\v 7 Kaim lail lelo ila lo son, mo lui na lail lo tetetas, undeng angin deng muka lua ka muun isi. Tiata kaim bosor ana lo, didiin lakom dadani nol kota Knidus. Mo angin na huu nol muun isi napiut, tiata kaim lail tetas lakom nusa Kreta, le halin nam naap deng angin na. Hidi na, halas-sam kaim kaliut mumu mesa, ngala Salmone.  
\v 8 Kon kaim lail kae lusun deng mumu na, mudi-muid nusa Kreta onan na, halas-sam kaim lakom lius se mana mesa, ngala Onan Leko. Maan na dani nol kota Lasea.   
\p
\v 9 Lius se lang kon, ima-ii deng lui na teen in kae buit, undeng kaim luan laa nesang isi son, mo lakom lius se Italiang lo bii. Dedeng na, atuil Yahudi las leol tene in Haup Ampong deng in Kula-sala ka kon kuhit son.\f + \fr 27:9 \ft  Atuil Yahudi las leol tene in Haup Ampong deng in Kula-sala se taon 59 ka ka, nahi tom se tanggal lim bulan Hngulu. Dedeng na, aing hat-ana ka huu son.\f* Na nahin na noan, oras angin tuan nol len tene ka mulai son na. Hidim ima-ii deng lui ina na keket apa noan, kit lail napiut, tam elola la. Ming ela kon, Paulus tekas  
\v 10 noan, “Kaka-paling totoang. Auk nodan le aa bubuit. Auk nataka le eta kit lail napiut tam, bet kit haup in susa mamo. Eliam lui ni mele, le sa-saas ilang hidis, nol kit kon mel mateng totoang.”  
\v 11 Mo komendan tentarang nga dai hii se Paulus in teka ka lo. Un parsai dui se atuling ulin na, nol lui lamtua ka. Tiata oen nangan le luan laa putis deng maan na.  
\v 12 Undeng banan lo, eta nauh lui se Onan Leko la, se oras len. Tiata, mamo deng oen tade le kaim lail napiut, lakom kota Feniks. Oen kom le eta bole lam, kaim totoang daad tahang se lang, se oras len tene ka. Kota Feniks nam, nusa Kreta onan man banan dui ka, undeng maan na naap deng aing hat-ana nol aing hat-tuan, nol len tuan kon toman lo.   
\s2 Angin tuan se tasi ka  
\p
\v 13 Nikit aing lote la huu ihi-ihin kon, oen bali le angin na banan son na, ta oen tek apa noan, “Maa le kit takong kota Feniks tia!” Tiata, oen pel sakeng nahu la, nol din sakeng laa la, hidim kaim lail lo-lool tasi suut ta.  
\v 14-15 Mo kaim lail nesang isi lo biim, suknahkitu lam angin tuan na maa lisu. (Man atulis noken noan, ‘angin feot-mee’). Angin na huu kaim lui la le boe lako se tasi hlala ka. Ima-ii deng lui na bali nal klanga ka lo, tiata oen nang lui la, le boe muid angin na in koma ka tukun.   
\p
\v 16 Kaim boe muid len na ela, didiin kaim lakong dani nol nusa ana mesa, ngala Kauda. Dedeng na, lui poon na boleng nabael se lui ina ka ulin na, nonool un talin na. Hidim oen pel sakeng lui poon na, lako lui ina ka dapa nol bosor isi.  
\v 17 Nikit oen pel sakeng nalan kon, oen nius tali pukiu lui na apa ka, le doha, halin kai bleha kas hongaan deken, lo kam lui la mele. Oen kon lii, ta tamlom len na late lui la lako sel se hlaen in ne itin dalen, man oen noken noan Sirtis ne Afrika kua. Tiata, oen niung tailuang nahu la lako tasi dalen, le halin tahang lui la in lali ka.   
\p
\v 18 Angin tuan na late kaim lui la kliu-kanan. Tiata ola ka kon, ima-ii deng lui ina na nikit soleng sa-saa in sakeng teng lakos tasi dales.  
\v 19 Ola ka pait kon, angin tuan na in huu ka muun nabale. Tiata oen lii keko sake. Undeng na le, oen nikit soleng sa-saa in sakeng teng pait lakos tasi dales, le tao kahan tapnaeng lui la. Ima-ii lui nas esan man nikit soleng sa-saa in sakeng nas lakos tasi dales.  
\v 20 Lelo-duman nam angin tuan na teen bubuit lo kon, nol nopen babakun didiin lelo ila lo, tiata kaim net lelo, tamlom duun lo. Kaim totoang nangan hapun lo son, nol kaim kon nataka kam kaim haup in nuli lo ka.   
\p
\v 21 Lelo il nas, kaim kaa tatahan sa-saa mes lo kon. Tiata Paulus haman oen totoang, hidim tekas noan, “Kaka-paling totoang! Bis mi muid auk in teka ka, le lail nang Onan Leok lo kam, taon elola ko kit haup susa mamo isi eli lo, nol kit ilang sa-saa lo.  
\v 22 Mo auk le nodan mi totoang tao teken mi dalen nas. Ta bet mam lui ina ni dudus-didaa. Mo lii deken ta muik atuli in mate lo.  
\v 23 Auk in koma ka, le mi totoang taan noan, auk niam Ama Lamtua Allah atulin, nol auk haup os deng Una. Sian, Un nutus Un ima-ii las mes deng sorga, le maa dil se auk halin nia. Hidim un tek auk noan,  
\v 24 ‘Paulus! Lii deken. Mam ku lako saol lahing tuan Kaiser ra se Roma, le halin un nehan ku dasi la. Undeng Ama Lamtua dalen na banan nol ku, tiata Un kon bel slamat totoang atuil in mo lui ni dapa ngias.’  
\v 25 Kaka-paling totoang. Tao ilang mi in makoe ka deken. Auk parsai baktebes se Ama Lamtua Allah noan, asa man Un in tek auk sian na, mam daid parsis ela.  
\v 26 Mo mam lui ina ni lako sel se nusa mesa.”   
\s2 Lui ina ka lako dadani tuu ka  
\p
\v 27 Dedeng na, angin nol len diuk kuti-kuti lui la, ta kaim boe tuun lelo hngul aat se tasi Adria. Mo nataka le bingin-tai kon, ima-ii deng lui ina ka bali le kaim lakom dadani suut ta son.  
\v 28 Tiata oen lolo niung hnukat, le sukat naan ui la lihu ka. Oen sukat tam, ui la lihu ka dea buk dua. Nikit lui la hoen lako bubuit pait kon, oen niung naan hnukat ta pait tam, ui la lihu ka dea hngul lima.  
\v 29 Oen tao ela, undeng oen totoang lii, ta tamlom lui la saek lako sel se baut alo kas dapa ka. Tiata, oen niung nahu lol aat se ulin na. Hidim kaim totoang kom isi le halin sain hlapat.  
\v 30 Mo ima-ii deng lui ina na koo mes le lalis deng lui la nol ete-ete. Tiata oen hutun niung lui poon na, le tao banansila el noan, oen le piul niung nauh in se klanga ka ngas.   
\p
\v 31 Mo Paulus tek komendan na nol un tentaran nas, ima-ii nas in nangan dadaat ta. Un tekas noan, “Eta ima-ii las lalis nang soleng lui nia lam, mam mi totoang matem.”   
\p
\v 32 Ming Paulus tek ela kon, tentara las dait nutus lui poon na talin na, le nang lui poon na boe lako. Tiata, ima-ii in deng lui ina na ngas haup in lali pait lo.   
\p
\v 33 Nikit sain tuun nam, Paulus hanet atuil nas totoang le halin oen kaa. Un tekas noan, “Minggu dua son nia, kit suma daad tuun, le nangan-nangan tuun, nol nisi kit tain ni nol saa mes lo kon.  
\v 34 Tiata, auk nodan le kit kaa bubuit, halin nam kit haup pait kit in kuat-tes sa. Auk parsai noan, kit in mo nia ngias muik at mes kon haup in daat lo. Taon elola ko, kit totoang nuling!”   
\p
\v 35 Aa hidi ela kon, Paulus kat ruti, hidim un kohe-kanas le nodan mamo se Ama Lamtua, se oen totoang silan. Hidi nam, un kat ruti tep mes le kaa.  
\v 36-37 Ngat ela kon, oen dalen nas teken pait, kon nam oen kaa leo-leo. Kaim totoang in se lui na dapa ngas, atuli at ngatus dua buk itu beas eneng. Kaim totoang kaa le didiin silim.  
\v 38 Hidi na kon, oen nikit soleng karong ael-gandum mas lakos tasi dales, le tao kahan tapnaeng lui ina na.   
\s2 Lui ina ka sela  
\p
\v 39 Sain kon nam, ima-ii las ngat net tuu ka. Mo oen taan noan nusa ol na ka lo. Oen kon ngat net ima mesa, man suut ta hlaen. Tiata, oen nangan noan eta bole lam, oen nol lui na kaliut deng baut in ne tasi daleng ngas, le nolan lako se onan na.  
\v 40 Hidim oen dait nutus tail nahu las totoang, le nang se tasi dales. Kon oen dolo niung lui ulin na lako tasi dalen, le halin pekot nal lui la. Hidi nam oen pel sakeng laa ana in se klanga ka ka, le halin angin na huu nol lui la lako se onan na.  
\v 41 Mo lui na lail saek hlaen unus in se tasi dalen na, ta sel se la, le didiin pekot nalan pait lo. Kon nam len tene kas diuk dudus un ulin na.   
\p
\v 42 Nikit tentara las net ela kon, oen le keo tele atuil bui nas totoang. Undeng oen lii, tamlom mo atuil bui kas nangen saek lakos tuu ka, le lalis sa.  
\v 43 Mo komendan Yulius kaing un tentaran nas, undeng un dai keo Paulus lo. Hidim un tadu le totoang atuil man nangen tana ngas, pul taam lakos tasi dalen, le nangen lakos tuu kua.  
\v 44 Mo atuil in nangen taan lo ngas, un tadus le kil kai bleha tamlom saa tuun, le muid len na, halin nolas lakos tuu kua. Tiata, kaim totoang lakom lius se tuu ka nol slamat.   
\c 28  
\s2 Se nusa Malta  
\p
\v 1 Kaim totoang niu lakom nol slamat se tuu ka, halas-sam kaim taan noan, nusa na nusa Malta.  
\v 2 Nusa na atulin nas sodo-sium kaim nol babanan. Undeng ulan nol metes isi, tiata oen suni ai tene mes se onan na, hidim oen tadu kaim le laok malam ai.  
\v 3 Paulus kon nami-naim hulung kai teben, le taos laok se ai la. Mo nikit un dodan kai teben nas laok se ai la dapa kon, suknahkitu lam, ul lasong mes puit maa, undeng tahang nal ai la in otot ta lo. Hidim ul na sau didi se Paulus ima ka.   
\p
\v 4 Nikit atuil Malta las net ul lasong na naling didi se Paulus ima ka kon, oen tek apa noan, “Atuling ni, taon elola ko atuil in keo atuli. Meman un kuhit deng tasi len na son, undeng na un ulat. Mo hmate ka nulut muid un nabale! Lole asii man daek dadaat tam, un musti lepa-haal esa.”  
\v 5-6 Atuil nas nangan noan, taon elola ko nesang lom, Paulus ima ka hale, nol nahkiut tuun nam bet un lea mate.  
\p Molam Paulus hiti soleng ul na lako ai dalen. Nol un kon haup ili ana bubuit lo kon. Hidim atuil nas natang nesang buit son, mo saa mes daid nol Paulus lo. Ta oen nangan noan, “Tamlom mo, un niam dewa la!”   
\p
\v 7 Gubernur ra uma las nonool oen dale epe tene kas katang lo deng maan na. Gubernur na ngala Publius. Un maa sodo-sium kaim se onan na, hidim un nusi kaim le lakong daad se un uma. Un papa-paiduil kaim se un um didiin lelo tilu.   
\p
\v 8 Dedeng na, gubernur ra ama in hua ka hed otot, nol tai suli. Kon Paulus laok ngat un se un kamar ra. Hidim Paulus nene ima ka laok se atuling in heda na, le kohe-kanas belen. Kon nam un banan meman.  
\v 9 Nikit atuli las net gubernur ra ama ka banan son kon, atuli-atuil in ili tenga las maas se Paulus le nodan un tao banan one, kon un tao banan one.  
\v 10 Hidi na kon, atuil nas tulu bel oen in nodan mamo ka, nini in kil bel kaim sa-saa mamo isi.   
\s2 Paulus nol un tapan nas saek lui deng nusa Malta le lakos se Italias  
\p
\v 11 Kaim daad se nusa Malta bulan tilu, didiin oras angin tuan nol len tene ka ete. Dedeng na kon, muik lui ina mes deng Aleksandria, nauh se nusa na. Lui na ngala ka, Aan Hduan,\f + \fr 28:11 \ft  Muid atuil in se la ngas agama la lam, aan hduan nas ngalans Kastor nol Poluks. Atuil lui ina ngas taom hui se dewa dua nas.\f* undeng se klanga ka, muik patung dewa aan hduan. Kon nam, kaim saek lui na, le lail napiut lakom Romam. Tiata, kaim mana le saek lui la kon, atuil Malta las kil bel kaim sa-saa in kaa se lalan, nol sa-saa teng pait man kaim parlus se lui dapa.   
\p
\v 12 Kaim lail mau-mau didiin lakom lius se kota Sirakusa, ne nusa Sisilia. Kaim nauh se lang lelo tilu.  
\v 13 Deng na, kaim lail muid onan Sisilia, kon kaim lakom lius se kota Regium. Ola ka, aing lote la huu muun, tiata kaim lail napiut nol hlapat. Bingin dua ka, kaim lakom lius se kota mes onan, ngala Putioli.  
\v 14 Se na, kaim nium nang soleng lui na, le lakom nuting Lamtua Yesus atulin in se lang ngas. Kaim tutnaal nol oen kon, oen nodan kaim le daad nolas. Tiata, kaim daad tahang se lang minggu mesa. Hidi na kon, kaim laok iin tuun lakom Romam.  
\v 15 Dedeng Lamtua Yesus atulin in se Roma ngas ming noan, kaim le lakom eluam kon, oen maas sod kaim se lalan hlala. Tenga las tutnaal kaim se pasar Apius; tenga las pait tutnaal kaim se mana mesa, ngala Um in Hani Tilu.\f + \fr 28:15 \ft  Pasar Apius katang deng Roma ka, nataka le kilu buk itu. Nol Um in Hani Tilu la katang nga, kilu buk limas tilu.\f* Nikit Paulus ngat net oen kon, un nodan mamo-mamo se Ama Lamtua Allah, nol un dalen na kuat-tes pait.   
\s1 Paulus in se Roma ka  
\p
\v 16 Kaim lakom lius se Romang kon, [tentara las tamang atuil bui kas lakos bui dalen.]\f + \fr 28:16 \ft  a: In dula dais Yunanin man blaan dui ngas teng dul in mo kurung dalen nia ki lo.\f* Mo oen tamang Paulus lo. Oen nang un le seb uma mesa. Se na, un daad nol tentarang mesa, man doh un didi. Oen but Paulus ima halin na nol tentarang in doha ka ima halin na, nini ranteng.\x + \xo 28:16 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 28:20\x*   
\p
\v 17 Hidi nal lelo tiul kon, Paulus nodan blala-blalan Yahudi in se la ngas, le maa tutnaal nol una. Nikit oen maas nakbua kon, un tekas noan, “Kaka-paling totoang! Auk maang se nia, undeng atuil Yahudi las tene-tenen nas daek auk se Yerusalem. Hidim, oen sao auk lakong se pamarenta Roma la ima. Molota, auk tao kula saa lo. Auk tao sa-saa man labang nol kit bangsa li esan lo. Nol auk kon labang kit atorang hadat man kit in simun son deng kit upu kia-kaon nas lo.  
\v 18 Pamarenta las pres auk dasi li se lua son. Mo oen haup auk in kulan mes lo kon, man tatai le hukung tele au. Undeng na, ta oen le sao auk son.  
\v 19 Mo undeng atuil Yahudi las tene-tenen nas sium pamarenta la in nutus le sao au ka lo, tiata tade tam tade lo ko, auk musti nol auk dasi li maa se maan in nehan dasi tene kia. Auk tao ela, mo auk nangan le klaa nol atuil man bangsa mes nol au ngas lo.\x + \xo 28:19 \xt Dehet deng Aan in Nutus sas 25:11\x*  
\v 20 Dais na, man tao auk le haman nakbua kaka-palis totoang se maan nia. Le halin kit nahdeh nol apa deng asa man atuil Yahudi li in nata-natang nga: kit totoang nahlae se Lahing man Ama Lamtua Allah in tunang maa, le halin bel boa-blingin kit bangsa Israel lia ka. Ni man tao oen le, oen but auk nini ranteng nia.”   
\p
\v 21 Kon nam oen siut un noan, “Maa lius leol neot nia, kaim haup surat deng propinsi Yudea, man tek deng ku dasi la lo. Ela kon nol kaka-pail in maa deng ua ngas, dehet tahan saa lo deng kaka Paul.  
\v 22 Mo kaim kom in hii asa man kaka in parsai ka, undeng kaim ming son se ola-ol noan, atuli las hutun soleng asa man partei Kristen na in tui ngas. Mo in toma ka elola lam, kaim tanan lo bii. Tiata kaka dehet bel kamin le.”   
\p
\v 23 Hidi kon, oen kom leo-leo le huil lelo mesa, halin oen tutnaal apa pait. Lius un lelon na kon, atuli hut mamo maas nakbua se Paulus uma. Kon un nahdehes deng Ama Lamtua Allah in prenta ka. Un kat bango mamo deng upung Musa buku la, nol deng Ama Lamtua mee-baah tenga las in dula ka, le halin kil nol oen in nangan na lako bus el in parsai se Lamtua Yesus. Un dehet deng oskaong nga, lako pes lelo-maun.   
\p
\v 24 Nikit oen ming hidi Paulus in dehet ta kon, tenga las daid in parsai, mo tenga las pait parsai lo.  
\v 25 Oen labang apa mes nol mesa, didiin atuli deeh le pait. Mo Paulus tekas noan, “Meman mi in kaen apa nia, tom nol asa man hmunan nu Ama Lamtua Allah Koo Niu ka, in tek upung Yesaya ka,  
\v 26 man noan,  
\q1 ‘Ku laok tek bangsa ni noan,  
\q2 “Mam mi ming Auk in teka ki tutungus,  
\q3 mo mi nangan tanan lo tetetas!  
\q2 Mi net asa man Auk in dake ngas tutungus,  
\q3 mo mi toe muid bubuit lo kon.”   
\q1
\v 27 Undeng bangsa ni dalen na didi isi.  
\q2 Ta oen hngilan nas dai ming pait lo son!  
\q3 Nol oen matan nas kon hut didi son!  
\q1 Nang le halin oen ming bakun tia;  
\q2 Nol nang le halin oen matan nas net deken tia.  
\q3 Hidim nang le halin oen dalen nas tema napiut.  
\q1 Didiin oen taan lalan in pait maa bus el Au ka lo.  
\q2 Tiata, taon elola le Auk tao banan oen pait ta?’”\x + \xo 28:27 \xt Yesaya 6:9-10\x*   
\p
\v 28 Hidim Paulus hep un in dehet ta noan, “Elia pali-kaka me! Mi musti tana noan, halas ni Ama Lamtua Allah tade, le bel boa-blingin bangsa-bangsa man Yahudi lo kas kon, undeng oen tade le hii-ming se Un son.”  
\v 29 [Paulus dehet hidi ela kon, atuil nas pait. Mo oen in nangan na bakisan tiata oen kaen apa muun isi.]\f + \fr 28:29 \ft  Bango ni muik ne in dula dais Yunani blaan deeh lo.\f*   
\p
\v 30 Paulus daad se um in seba na, didiin taun dua. Un sium totoang atuil in maa nuting le tutnaal nol una ngas nol dael kolo.   
\p
\v 31 Nini ela lam, un haup dola le dehet oen deng Ama Lamtua Allah in prenta ka, nol tui oen deng Lamtua Yesus Lalan in Nuli ka. Un dehet langa-langa nol in lii lo, nol muik tatahan in tukan-palan una lo.  
\p Ama Teofilus man in banan. Auk in dehet ta, pes se ni sii tuun tia.  
\q3 Nodan mamo.  
\q3 Deng au, Lukas.   
\p