\id EPH \h 'Epesutari \toc1 'EPESUTARI Que Mütivarunü'airi Papuru \toc2 'Epesutari \toc3 Ef. \mt1 'EPESUTARI \mt2 Que Mütivarunü'airi Papuru \c 1 \s1 Vaürisica \p \v 1 Ne Papuru necanixevaüritüaca. Nü'ariecame necanihücütüni Cürisitu Quesusisüa mieme müpaü mütinaquecü Cacaüyari. Cacaüyari teüterimama nenixevaüritüaca 'Epesusie xemütama yuri xemüte'erie Cürisitu Quesusisie xemüteviya. \v 2 Cacaüyari müta'uquiyari, Quesusi Cürisitu müti'aitameta 'aixüa xüca mete'u'iyarini xehesie mieme, xüca mexepitüaca yu'iyarisie xemüca'uximatüariecacü. \s1 'Aixüa 'aneneme que temüte'upitüarie Cürisitusie teteviyatü, 'iyarisie mieme \p \v 3 'Aixüa queticuxaxasivani Cacaüyari, que mü'ane Tati'aitüvame Quesusi Cürisitu mü'uquiyarieya. Cürisitusie teteviyacacu mücü 'aixüa cataniuyurieni tasi'upitüaca naime 'aixüa mü'ane 'iyarisie mieme, muyuavisie mieme tasipitüatü. \v 4 Cuie canetüarievecacu cuxi, Cürisitu ha'erivatü 'aixüa cataniuyurieni tasi'anayexeiyaca hesiena mieme temüpasiecacü, tahesie mücarahüivanicü tasixeiyacacu. \v 5 Tasinaqui'erietü, meripai yatiyücühüaveca, pütasi'ucayasaxü nivemama temacünecü, Quesusi Cürisitu yatarayeitüacacu. Caninaqui'aca müpaü tiyurienetü. \v 6 Cataniucayasa 'aixüa temutiyuanenicü hepaüsitana, visi que mütatimicua. Müpaü pütatiumi, que mü'ane münaqui'erivasie temüteviyacü. \v 7 Mücü xuriyaya mutayeuriyacü, hesiena teteviyatü tecaniuxünarieni. Tecateneuyehüviyarieca 'axa temüte'uyuri. Müpaü catatineuyehüvirieni cuini mieme 'aixüa tiuca'iyaritü. \v 8 Tinimüiriyacaitüni tita mütiyurienecai tahesie mieme 'aixüa tiuca'iyaritü. Naimecü temaivavemete catanayeitüaca catanipitüaca 'aixüa temütecu'erivanicü naime hepaüsita, \v 9 catatinihecüasitüaca tita mütinaque. Meripai pücatimasiücücai tita mütinaque, peru Cürisitu ha'erivatü yapütiyuvaüriya mütatihecüasitüanicü. \v 10 Müpaü catinaye'atüaniquecaitüni quepaucua tucari 'aixüa mü'ane maye'aniquecai, nitaxeviriyaquecaitüni naime Cürisitusie tiviyacame, naime taheima mieme cuiepa mieme. \p \v 11 Mücü meta, mücüsie teteviyatü tecananayexeiyarieni. Müpaü tepüte'ucayasarie teüterimama temacünecü, müpaü catiniyuriemücücaitüni meripai, müpaü tiniyücühüavecaitüni que mü'ane nai müticuyuitüva yatiyücühüavetü que mütinaque. \v 12 Tame meri yuri temüte'uta'eri Cürisitusie, tame tecananayexeiyarieni 'aixüa temutiyuanenicü 'iya hepaüsita visi que mü'ane. \v 13 Xemeta xecani'enieni niuqui yuri maine, mücü niuqui que xemütetavicueisitüarieni maine. Hesiena yuri xeteniuta'erieni. 'Ana xepu'inüaritüarie, 'Iyari Mütiyupatacü xepuseyumarie. Cacaüyari müpaü putayü xemeixeiyaniquecaicü mücü 'Iyari, \v 14 mücüta canihücütüni tita temütepitüarie hicü mieme, mümasiücünicü tita tahesie mütinaque quepaucua mütasitaxüna yuteüterima. 'Ana 'aixüa teniutiyuanecuni 'iya hepaüsita visi que mü'ane. \s1 Que temüte'upitüarie ta'iyarisie temütemaivavenicü \p \v 15 'Ayumieme ne neretimaica yuri que xemüte'erie Ti'aitame Quesusisie, ne'u'enaca que xemütevanaqui'erie yunaime Cacaüyari teüterimama, \v 16 nepücatihayeva pamüpariyusi ne'ipitüatü Cacaüyari xehesie mieme. Nenenenevietü nepehüave xehesie mieme, \v 17 müpaü netinenenevietü, Tati'aitüvame Quesusi Cürisitu Cacaüyarieya, ta'uquiyari visi mü'ane, xüca müpaü tixepitüaca yu'iyarisie xemütemaivavenicü, naitü mütimasiücünicü xehesie mieme xe'imaicacu. \v 18 Müpaüta nepütinenenevie, yu'iyarisie xehecüariviyarieme xüca xe'imaica tita temütecuevi mücü tasi'uta'iniecu, xemütemaicacü tita mütatipitüani, vaüca que mütipaüme visi que müti'ane tita tahesie mütinaque Cacaüyari teüterimama vahamatü, \v 19 xemütemaicacü meta marivemecü que mütitürücaüye tasiparevienique tame yuri temüte'erie. Yütürücariyacü müpaü caniyüveni, yemecü türücaüyetü, \v 20 yaxeicüa que mütiuyuri Cürisitusie mieme 'enucuquetüatü müquite vasata, yuserieta 'icayetü muyuavisie. \v 21 Mana yunaime vaheima nacaveni teva, müme memüte'aita heiserie memexeiya memütürücavi memüva'uquiyarima, sepa que memüteteteva, yunaime vaheima nacaveni, hicü miemete vaheima, tucari 'umamiesie miemete vaheima. \v 22 Müpaüta pütiuyuri naime ra'ivatü mütita'aitacü. Müpaü tinipitüani nai müticuyuitüanicü memüyutixexeüriva vahesie mieme, tevi mu'uya micuyuitüvapaü yuvaiyari. \v 23 Memüyutixexeüriva vaiyarieya mecanihümetüni. Müme mecaniutihüniyarieni, vahüniyacacu que mü'ane nai mütihüniya naisarie. \c 2 \s1 Que temüte'utavicueisitüarie Cacaüyari 'aixüa mütiuca'iyaricü \p \v 1 Xemeta hepaüna canixe'anutanieritüani sepa xemümüquitetücai xeheuyexürietü 'axa xeteyurietü. \v 2 'Anapai xeniu'uvacaitüni müpaü xeteyurietü que memüteyurie hicü miemete cuiepa memütama, que mütiyuriene que mü'ane mütiva'aitüa müme heiserie memexeiya 'ecapa memanucuneniere. Que mütiyuriene mücü cacaüyari hicü müvacuyuitüva müme memücayuvaüriya yamemütecahunicü, müpaü xecateniyuriecaitüni xeme. \v 3 Müme tevanütü 'anapai tecaniu'uvacaitüni tanaitü que temüteta'ucahive'eriecai vaisie teteviyatü. Que mütinaquecai tavaiyari, que temütetacühüavecai, yatecateniyuriecaitüni. Que temü'anenecai tacümana, tahesie catininaquequecaitüni temühecarienicü, yaxeicüa hipame vahepaü. \v 4 Masi Cacaüyari vaüca cataninaqui'eriecaitüni, niyutatuacaitüni tasinenimayatü. \v 5 'Ayumieme sepa temümüquitetücai teheuyexürietü, mücü Cürisitumame catananutanieritüani. 'Aixüa mütiuca'iyaricü xeputavicueisitüarie. \v 6 Hamatüana catananucu'uitüani, cataniucayasa muyuavisie Cürisitu Quesusisie teteviyacacu. \v 7 Tucari 'umamiesie mütihecüatanicü que mütiyutatua 'aixüa tiuca'iyaritü, 'ayumieme müpaü tiniuyurieni. Yatinihecüatamücücaitüni 'aixüa tasiyurienetü Cürisitu Quesusisie temüteviyacü. \v 8 Müpaü 'aixüa mütiuca'iyaricü, 'ayumieme xeputavicueisitüarie yuri xete'erietü. Peru que xemüte'utavicueisitüarie, yücümana xepüca'utavicueisitüarie. Cacaüyari püta yacatinixe'upitüani. \v 9 Tixaütü xemüte'uyuricü xepüca'utavicueisitüarie. 'Ipaü nepaine capa xevitü naqui'acacü yücümana. \v 10 Mücü 'ivevarimama tecanihümetüni. Cürisitu Quesusisie teteviyatü tecaniunetüarieni 'aixüa temüteyuriecacü, Cacaüyari meripai que müticaye müpaü teteyurietü temu'uvanicü. \s1 Curuxisie 'umierieca, 'aixüa que mütiuyuri, 'aixüa temütexeiyariecacü \p \v 11 'Ayumieme xequetena'erivani xeme 'anapai que xemü'anenecai. Xepücahuriyusixitücai herie que xemü'anenecai. Müme 'inüasiecate memüte'uyuterüva, müme mecanixetave'eriecaitüni müpaü me'utiyuatü quename xeme vahepaü xeca'inüasievave, müme yuvaiyarisie memeixeiyacaicü Huriyusixi va'inüari, mamacü que mütiuxiteque. \v 12 'Anapai xepücaheixeiyacai Cürisitu. Xepüyupatacai 'Ixaherisixi teüteriyari vahepaü heiserie xecahexeiyatü. Quiecame heiserie que mürexeiya, xeme xaüsie miemete vahepaü xepü'anenecai. 'Asixepücatemaicai türatute hepaüsita, Cacaüyari que mainecai que mütivapitüaniquecai. Tixaü xepücatecueviecai, Cacaüyari xepücahexeiyacai 'ena cuiepa. \v 13 Hicürixüa Cürisitu Quesusisie xeteviyatü 'aura xenacüne xeme teva xemu'uvacai 'ana, Cürisitu xuriyaya mutayeuricü. \v 14 Mücü canihücütüni que mü'ane mütasipitüa 'aixüa temütetaxeiyanicü. Huriyusixi, mümeta memücahuriyusixi, nivarutaxeviriya yunaime. Quepaucua temataca'uniecai, tesariya varita temuti'ucapaü tecani'anenecaitüni, peru Cürisitu nenuta'una tesariya. \v 15 Que temüte'ataca'uniecai, cataniunütüani quepaucua mumierie. 'Inüari niuquiyari nanuyeitüani que temüte'aisiecai xexuime 'aisicacü. Müpaü tiniuyurieni nuivari yücü mü'ane münetüanicü, tasitaxeviriyaca tame xeme hesiena teteviyacacu, que mütatipitüa 'aixüa temütetaxeiyanicü. \v 16 Müpaü tiniuyurieni meta Cacaüyarimatü 'aixüa temütetaxeiyanicü xei vaiyari tehümetütü. Müpaü catinaye'atüani curuxisie 'umierieca, tasinütüatü temataca'uniecaicü. \p \v 17 'Ana nuaca niuqui 'aixüa manuyüne nixecuxaxatüvacaitüni, xeme tevapai xemu'uvacai 'aixüa que xemütexeiyarie tameta 'aura temu'uvacai catanicuxaxatüvacaitüni 'aixüa que temütexeiyarie. \v 18 Müpaü mütiuyuricü, tanaitü heiserie tecanexeiyani temaye'axüanicü ta'uquiyarisüa xei 'iyariyarisie teteviyatü. \v 19 Hicürixüa 'ayumieme xaüsie xepücaquiecatari, cücamete xepücahüme. Masi Cacaüyari teüterimama vahamatü heiserie xepexeiya, Cacaüyari quie xepüquiecatari. \v 20 Nü'arisixi texaxatamete que memütecuxatacai, tesariya quitüa miemepaü 'aneme mecaniutavevieni. Vahesie xeteviyatü xecanacüne, qui que mütiveviva tesariya heima. Cürisitu Quesusitütü canihücütüni sicurita mieme tete 'amünena. \v 21 Mücüsie tiviyatü canixeviriyarieca naitü müveviya, Ti'aitamesie que mütiviya tuqui payeica Cacaüyarisie mieme müpasie. \v 22 Xemeta hesiena xeteviyatü xecaniti'uitüarieximeni xei quiyari xemacünecü 'axeicüa, Cacaüyari xetaüta mayecanicü yu'iyaricü. \c 3 \s1 Papuru que mütihüritüariecai teüteri memücahuriyusixitücai vahesie mieme \p \v 1 'Ayumieme nenevieri necanipitüani Cacaüyari. Ne Papuru necanihücütüni que mü'ane Cürisitu Quesusisie mieme nemanutahüiya xeme xemücahuriyusixi xehesie mieme. \v 2 Xüari xepu'enana que nemütiuhüritüarie, Cacaüyari 'aixüa tiuca'iyaricacu. Müpaü nepütiupitüarie xehesie mieme. \v 3 Xepu'enana que mütiuyü quepaucua nemütiu'üquitüarie tita müti'aviesiecai hepaüsita. Cacaüyari yücümana masiücüme canayeitüani. Müpaü ne'utaitü nepütixe'uta'utüiri 'esiva. \v 4 Que nemainecai, xe'iterüvatü xecaniyüvaveni xemütemaicacü que nemütimaive 'icü niuqui mü'aviesiecai Cürisitu müxata hepaüsita. \v 5 Meripai teüteri memanuticü vavarita, 'ana müpaü mepücate'üquitüariecai teüteri, hicü masi nü'arisixi memupasie Cacaüyarisie mieme, texaxatametemama meta, müme müpaü mepüte'üquitüarie 'Iyari yativahecüatüacacu. \v 6 Müpaü mepütehetima, teüteri memücahuriyusixi Huriyusixi vahamatü yaxeicüa vahesie pütinaque, xei vaiyari mepacü Huriyusixi vahamatü, 'axeicüa mepeixeiya tita Huriyusixi memüte'utahüavarie quename meheixeiyaniquecai müme. Cürisitu Quesusisie meteviyatü müpaü mepu'itüarie niuqui 'aixüa manuyünecü. \v 7 Neri mücü niuqui hepaüsita nepuhüritüarie Cacaüyari que münetiumi 'aixüa tiuca'iyaritü, yütürücariyacü que münetiuyuitüa. \v 8 Mericü sepa yunaime Cacaüyari teüterimama vahepaü nemücave'eme, 'aixüa tiuca'iyaricacu müpaü nepütiumiquie, niuqui 'aixüa manuyüne nemüvacuxaxatüvanicü hipame nuivarite müpaü ne'utaitü, vaüca que mürexeiya Cürisitu, yatemücatemaivavepaü. \v 9 Müpaüta nepütiumiquie, nemütivahecüasitüiyanicü yunaime tita Cacaüyari mütiyurieniquecai. Müpaü pücatimasiücücai, catini'aviesiecaitüni masi matüaripai. Cacaüyari nai munetüa, mücü xeicüa müpaü catinimaicaitüni que mütiyurieniquecai. Yacatini'avietacaitüni \v 10 masiücütü mayanicü hicü, memüyutixexeüriva yametehecüatacacu, müme muyuavisie memüte'aita heiserie memexeiya yamemütehetimanicü, müiremecü que mütimaive Cacaüyari, tahesie yatimasiücücacu. \v 11 Müpaü pütiyurieniquecai, yapütiyücühüavecai meripai, müpaüta tinaye'atüani Tati'aitüvame Cürisitu Quesusi yatiyurienecacu. \v 12 Mücüsie teteviyatü heiserie tecanexeiyani temitahüavecü tetatatuatü, 'aixüa 'iyaricü temaye'axüanicü hüxiena, yuri temüte'eriecü hesiena. \v 13 'Ayumieme nepüxetavaviri xemücavaüripiecacü ne'uximatüariecacu xehesie mieme. Müpaü nemü'itüariecü, 'ayumieme xepaye'axüani visi xe'anenetü xemacünecü. \s1 Que temütetatexie tetemaitü vaüca que mütatinaqui'erie \p \v 14 'Ayumieme nenititunumaqueni nenevieri ne'ipitüanique Tati'aitüvame Quesusi Cürisitu 'uquiyarieya. \v 15 Mücü meha'erivatü yunaitü nuivarite yamecatenitetevaca cuiepa memütama muyuavisie memütama. \v 16 Nepineneviya, mücü vaüca que mürexeiya visi 'aneneme, müxepitüanicü yemecü xemütürücariyarienicü yuhesie 'Iyarieya yatixetürücariyacacu, \v 17 mücü meta, quexepitüaca Cürisitu xe'iyarisie müyecanicü yuri xete'eriecacu. Xeteyucanaqui'erietü xequeseiriyarieca, cüye que mütise'i hananatü, qui que mütise'i tesariyasie vetü. \v 18 Müpaü xeteyucanaqui'erietü 'axeicüa xequeyüvaveni xemütehetimanicü, yunaime Cacaüyari teüterimama vahamatü, que macuyeva que meutateva que meutiteva que meucateva Cürisitu que mütiyucanaqui'erie, \v 19 xemimaicacü Cürisitu naqui'eriyaya, sepa tevi müyutexie yatimaitü. Xeque'utihüniyarieni, hepaüna xemü'anenenicü, Cacaüyari que mü'ane. \p \v 20 Que mü'ane müyüve masi cuini mieme mütiyurienenicü sepa que mütitita, tame masi que temücate'ivavirievave que temücateta'iyaritüavave, türücariyaya que mütaticuyuitüva, \v 21 mücü hepaüsita 'aixüa meque'utiyuaneni metasiha'erivatü tame temütatixexeüriva Cürisitu Quesusi meha'erivatü, yunaitü teüteri mexi me'anuticüca yuheyemecü. Canise'ini 'icü niuqui. \c 4 \s1 'Iyari que mütatixeviriya \p \v 1 'Ayumieme neri ne'anutahüiyacame nemühücücü Ti'aitamesie netiviyatü, vaüriyarica necanixepitüaca, 'aixüa 'anemecü xemu'uvanicü, que müreuyevese yamüticamienicü que mü'ane muta'inierie que xemüte'uta'inierie xeme. \v 2 Tixaütü xecatehümetütü xequenayuyeitüaca naimecü, xepüca'ayu'eririyani, 'axequeteneutevini xecaha'atü, xequeneyunevieca masi xeyunaqui'erietü. \v 3 'Iyari que mütatixeviriya, xequeneyumexüitüaca xemüyuhayevacü xeyuxevitü 'aixüa xeteyuxeiyatü. \v 4 Xei vaiyari tecanihümetüni, 'Iyarita caniyuxevini. Yaxeicüa xeme quepaucua xemuta'inierie, tita xetecuevietü xemüte'acü, mücüta caniyuxevini. \v 5 Ti'aitame caniyuxevini, xeimesie yuri tecateni'erieca xeimesie teteviyatü tecaniuca'üyarieni. \v 6 Cacaüyari yunaime müva'uquiyari mücüta caniyuxevini. Mücü yunaime catiniva'aitüaca, yunaime canivacuyuitüvani, yunaime vahesie catiniviyani. \p \v 7 Masisü taxexuitü yatepütemiquie que temüte'inüasiyari, Cürisitu que mütatimicua. \v 8 'Ayumieme müpaü paine 'utüarica, \q1 Vapai 'anutiyaca \q1 Me'anutaxüriyacame nivarehapani yumüireme, \q1 'Imiquiericü tinivarumini teüteri. \p \v 9 Mericüte tita tixata, Vapai 'anutiyaca haitü. Müpaü xüari paine, peucayune meri 'emeucatevasie cuiepapaitü. \v 10 Que mü'ane meucayunixü, mücü canihücütünita que mü'ane muyuavi heima manutitüa teva, nai mühüniyanicü. \v 11 Mücü müpaü pütivarumi, hipatü nü'arisixi memacünecü, hipatüta texaxatamete, hipatü tehecüatamete, hipatü meta te'üviyamete te'üquitamete. \v 12 Yacatinivarumini varaye'atüanique yuteüterima yamemüte'uximayacacü que memüte'uhüritüarie. Vacümana Cürisitu vaiyarieya caniveriyariecamücü. \v 13 Müpaü tecatenipitüarieca mexi te'aye'axüaxime tanaitü temütaxevinicü yuri que temüte'erie Cacaüyari nu'ayasie, que temüte'imate. Müpaü tecatenipitüarieca tevi maye'ave temacünecü, temüseseüyenicü Cürisitu que müraye'avepaü, mücü Cürisitu ta'inüaritücacu. \v 14 'Ana tepütehayevani türi vahepaü teyüatü. Tepücacuyuitüarivani naime 'üquisicacü, hamevari que mütiuyuane 'ecacü, teüteri que memüteyucuamana, que memüteyu'iyaritüa mete'irümatü memeuyexürienicü. \v 15 Masi yuri te'utiyuatü tetetacanaqui'erietü, tecanivericuni 'iyapaü te'anenetü temacünecü naimecü. 'Iya canitamu'utüni Cürisitutütü. \v 16 Tanaitü hesiena teteviyatü tecanitaverirümeni, tevi vaiyarieya yumu'usie tiviyatü que mütivere naitü. Vaiyarieya navütüarieni niutaxeviriyarieni, turuyari naitü 'ixeviriyacacu, xexuitü vaiyariteya yatiyurienecacu que müreuyevese. Yaxeicüa tevi vaiyarieya que mütiyuveriya yücümana, tameta tetetacanaqui'erietü tecanitürücariyarieca vaiyarieya tehümetütü. \s1 Yücü 'anemecü que mürayeyuri Cürisitusie tiviyatü \p \v 17 'Ayumieme 'ipaü nepaine, Ti'aitamesie netiviyatü 'ipaü nepütihecüata. Xepüca'a'uvani hipatü que memüyüa memücatateüterima. Yacü xeicüa metenicu'erivani müme, \v 18 mecaniuyüriyarieni que memüteyumate yu'iyarisie, heiserie mepücahexeiya Cacaüyari tucari müvapitüanicü, müme 'asimemücatematecü va'iyari müsese'icü. \v 19 Que memü'anene, müme yu'iyarisie mecaniximümüanini, mepüyuyetua memürucuyatüvenicü que memüteyucahive'erie, yamemüteyuriecacü naime tita mücati'itiya yuhesie mieme metehive'erietü. \v 20 Peru xeme müpaü xepücate'u'üquitüarie Cürisitu hepaüsita. \v 21 Xüari hepaüsitana xepütemarie, hesiena xeteviyatü xepüte'u'üquitüarie tita yuri müraine, Quesusisie que mütimasiücü. \v 22 'Ayumieme que xemüte'u'üquitüarie, xequenanutihüna tita mütiye'i, xequeteneuhayeva que xemüyüacai meripai. Que mü'ane müpaü müyüane, mücü canitapünirümeni 'irümari que mütihive'eritüa. \v 23 Yücü xe'anenetü püta xequenacüni, yu'iyarisie que xemüteyücühüave. \v 24 Xehecuariyarietü que xemüyüa hicü, xequenanacatüqui tita yücü müti'ane, tita mütiunetüarie Cacaüyaripaü 'anetü. Müme tita yuri mürainesie memümiemete vahepaü heiseriemecü yaxequetenecahuni, Cacaüyari xe'ayexeiyatü xequeneyüaca. \p \v 25 'Ayumieme xequeteneuhayeva xete'itavatü. Yuxexuitü yuri xequeteneyutahüavi, tanaitü 'axeicüa temütaxevicü xei vaiyarisie temiemetetütü. \p \v 26 Xüca xeha'aca, 'aixüa pücayüni xüca 'axa xeteyurieca. 'Aixüa püca'ane tau macayune xecayunütüavavecacu. \v 27 Mücü meta, xepüca'ipitüaca Cauyumarie 'asimütiyurienenicü. \p \v 28 Que mü'ane mütinavayame quetiuhayeva tinavanetü. Queticumaüvani masi yumamacü 'aixüa tiyurienetü, tixaütü mürexeiyanicü mütivamicuanicü müme memüteheuyehüva. \p \v 29 Niuqui mütipünirüme xüca vayeyani xeteta, 'aixüa pücayüni, masi xüca 'aixüa 'aneni xeniuqui 'iseiriyatü que mü'ane meiyehüva, müpaü xequeneutiyuaneni püta, 'aixüa xemüvayurienicü 'enamete. \v 30 Xepüca'ihiveritüaca Cacaüyari 'Iyarieya Mütiyupata. Mücü canixeseyutüni cümana xemu'inüasie mexi tucari ca'aye'ave quepaucua temüxünarieni. \p \v 31 Xequeteneuhayeva xehayusiüriyatü xeteyuca'uxive'erietü xeyuhaxüaviyatü xe'utihivatü 'axa xe'utiyuatü. Mücü naitü quetixani'erivani xehesüa, naitü 'axa müti'aneta. \v 32 'Aixüa xete'u'iyaritü xequenacüni que xemüyuyurie, xequeneyunenimayaca, xequeteneuyuyehüvirieca, Cacaüyari que mütixeheuyehüviri xeme Cürisitusie tiviyatü. \c 5 \s1 Hecüaripa miemete vahepaü xequeneyüaca \p \v 1 Mericüsü Cacaüyari xe'üquetü xequenacüni. Que mü'ane müxenaqui'erie nivemama vahepaü xequeneyüaca. \v 2 Xeteyucanaqui'erietü xequeneu'uvani, yaxeicüa Cürisitu que mütatinaqui'erie, que mütiyuyetua tahesie mieme mümierienicü. Mavaritütü caniyuyetuani 'ixatüatü Cacaüyari, 'inaqui'asitüatü. \p \v 3 Hipatü menivacumaüvani que mü'ane mücava'üya mücavacüna, mepüca'itiyatüca, yuhesie mieme metenihive'erieca naime. Masi que memüteyurie, mücü xepücacuxatani xeme, meuyevesecü müme Cacaüyarisie mieme memupasie müpaü memücateyuriecacü. \v 4 Hipatü müpaü mecateniyurieca, que temüteteviyasitüarieniqueyu xüca vahepaü teteyuriecaque. Yacü xeicüa mecaniutiyuaneni, mecaniyunanaimaca 'axa mü'anecü. 'Aixüa püca'ane müpaü xemüteyuriecacü, masi peuyevese pamüpariyusi xemipitüacacü Cacaüyari. \v 5 Teüteri mepüvacumaüva que mü'ane mücava'üya mücavacüna, mepüca'itiyatüca, nai mepütehive'erie yuhesie mieme. Tita mütihive'erie, mücü payexeiya yucacaüyari. 'Ipaü xequetenemaica, yunaitü müya memüteyurie, müme vahesie pücatinaque memaye'axüanicü Cürisitu tiva'aitüvame mayanicü, Cacaüyari meta. \v 6 Xevitü caxe'ucuamana 'eca niuqui vevietü. Müya memüteyuriecü, 'ayumieme Cacaüyari püvaheca müme memücayuvaüriya yamemütecahunicü. \v 7 Mericüte, xepücayuxeviriyani vahamatü que memüteyurie. \p \v 8 Meripai yüvipa xepümiemetetücai, hicürixüa masi hecüaripa xemiemetetütü xenacüne Ti'aitamesie xeteviyatü. Hecüaripa miemete vahepaü xequeneyüaca. \v 9 Hecüariya que mütixuaveriya, 'ipaü catiniyurienemücü tevi. Naimecü 'aixüa catiniyurienemücü, heiseriemecü yacatinicamiemücü, yuri caniutainemücü. \v 10 Xequeneyü'üviya yaxemütehetimanicü tita mütinaque Ti'aitame. \v 11 Xepücayuxeviriyani müme yüvipa mieme memüteyurie vahamatü. Tixaü pücatitixuavere que memüteyurie. Masi xequenivahecüatani que memüteyurie. \v 12 'Avie que memüteyurie müme, püyuteviyasitüaniqueyu xüca 'icuxatanique. \v 13 Peru mücü naitü hecüasietü, masiücütü canayeitüarivani hecüaripa. Hecüariya canihücütüni tita masiücüme mürayeitüa naime. \v 14 'Ayumieme müpaü paine, \q1 'Ecü pemücusu \q1 Quenanutanieri, \q1 Müquite vasata \q1 Quenanucuquexi, \q1 Cürisitu \q1 Camanihecüariyamücü. \p \v 15 'Ayumieme xequeneyucuerivayurieca 'aixüa que xemüte'u'uva. 'Asimemücatemate vahepaü xepücayüaca, memütemaivave vahepaü xequeneyüaca püta. \v 16 Quepaucua xemüyüvave 'aixüa xemüteyurienicü, yemecü müpaü xequeteneuyuri, teüteri hicü miemete 'axa memüteyuriecü. \v 17 'Ayumieme 'asixecateyumatepaü xepücayüaca, masi 'aixüa xequetenemaica tita mütinaque Ti'aitame. \v 18 Xepücatarüvetüveni vinucü. Müpaü tiyurienetü pürucuyaneni xeicüa. Masi 'Iyaricü xequenehüpüneni püta. \v 19 Quepaucua xemüteyutahüave, Cacaüyari cuicarieya xequeneuticuica, nüavari Cacaüyari hepaüsita manuyüne, cuicari 'Iyarisie timieme hepaüsita manuyüne xequeneuticuica, xe'inüavatü Ti'aitame yu'iyarisie. \v 20 Yuheyemecü naimecü pamüpariyusi xequenepitüaca Cacaüyari müta'uquiyari, Tati'aitüvame Quesusi Cürisitusüa xemümiemetecü. \s1 Xeyuxevitü yaxequetenecahuni \p \v 21 Xeyuxevitü yaxequetenecahuni xemüteheiyehüviricü Cürisitu. \p \v 22 'Ucari yaxequetenecahuni xecünama que memaitüca, yaxeicüa que xemütecahu Ti'aitame ti'aitacacu. \v 23 'Uqui 'uca mu'uya canihücütüni, yaxeicüa Cürisitu memüyutixexeüriva vamu'u canihücütüni. Mücüta canihücütüni que mü'ane yuvaiyari mutavicueisitüa. \v 24 Memüyutixexeüriva yamecatenicahuni que müti'aita Cürisitu. Müpaürita yaxeicüa 'ucari yamequetecahuni que memaitüca vacünama sepa que mütitita. \p \v 25 Xeme 'uquisi xequenivanaqui'erieca yü'üitama, Cürisitu mütivanaqui'eripaü memüyutixexeüriva, müyuyetuapaü mümierienicü vahesie mieme. \v 26 Yuhesie mieme müvapatacü müpaü tiniuyurieni, va'itietü hacü niuquicü. \v 27 Müpau pütiuyuri yücümana, yühüxie müvati'uitüanicü memüyutixexeüriva visi me'aneneme, mecaheucuyüyüvime, mecaheuviviravime, sepa tita müpaü müti'ane, masi memüpasiecacü püta vahesie mücarahüivanicü. \v 28 Yaxeicüa neuyeveca 'uquisi memüvanaqui'eriecacü yü'üitama, yuvaiyari memütenaqui'eriepaü. Que mü'ane minaqui'erie yü'üya, mücü caniyunaqui'erieca. \v 29 Tevi hasuacu püca'i'uxie yuvaiyari, masi piveriya piquemaritüa. Cürisitu yaxeicüa püvayurie memüyutixexeüriva, \v 30 vaiyarieya memühümecü. Vaiyarieya 'umeyarieya tepühüme tame. \v 31 Que maine, 'Ayumieme tevi püyupata, yuquemasi yuvarusi vahesüa püyeyani, yü'üyasie pütiviya. Memüyuhutacai xei vaiyari mepacüne meyuxevitü. \v 32 'Icü niuqui masi canitürücaüyeni, sepa mü'aviesiecai. Cürisitu hepaüsita memüyutixexeüriva vahepaüsita nepaine. \v 33 Mericüte xemeta yuxexuitü yunaitü yü'üitama xequenivanaqui'erieca xemüteyunaqui'eriepaü. 'Ucari meta, mequetevareuyehüvirieca yücünama. \c 6 \p \v 1 Türi xequeniva'enieca yu'uquiyarima Ti'aitamesie xeteviyatü. Müpaü xüca xeteyurieca püheiserie. \v 2 Quetinivareuyehüvirieca 'aquemasi 'avarusi que maine, mücü 'aisica canive'emetüni. Müpaü paineta quename tixaütü tipitüarieni, müpaü haitü, \v 3 Müpaü petiyurienetü 'aixüa pepü'itüarieni 'epepüreutevini cuiepa, haitü. \p \v 4 Xemeta xemüva'uquiyarima xepücavahaxüatüaca yütüriyama. Masi xequenivaveriyani xeteva'üquitüatü xevara'imaiyatü que müreuyevese yamütiyurienicü Ti'aitamesie tiviyatü. \p \v 5 Te'uximayatamete xequeniva'enieca müme memüxecusiyarima cuiepa, xeheumamatü xe'utiyüyüacatü. 'Aixüa 'iyaricü xete'uximayatü, Cürisitusie mieme masi xecateni'uximayacacuni. \v 6 Vahüxie xeicüa xepücate'uximayaca teüteri xevanaqui'aritüanique. Masi Cürisitusüa miemete te'uximayatamete xemühümecü, yu'iyaricü yaxequeteneyurieca tita mütinaque Cacaüyari. \v 7 Xeyuvaüriyatü xequetene'uximayaca, que mü'ane Ti'aitamesie mieme müti'uximayapaü xeyüatü, teüteri vahesie mieme pücatixaü. \v 8 Müpaü xequetenemaica, yuxexuitü 'aixüa que memüteyurie, müpaü mecatenipitüariecuni Ti'aitame yativapitüacacu, sepa te'uximayatamete memühüme, sepa memüyunü'a. \p \v 9 Xemerita xemüvacusiyarima, yaxeicüa xequenivayurieca. Xequeteneuhayeva xevamarivecatüatü, müpaü xetemaitü, que mü'ane müvacusiyari müxecusiyari 'axeicüa, mücü taheima pacave Ti'aitametütü, yücü pücativaxeiya teüteri. \s1 Cacaüyari que mütiva'ixiparatüa yucuyaxima \p \v 10 'Imatürieca ne'ivama, Ti'aitamesie xeteviyatü xequenetürücariyarieca, que mü'ane mütürücaüye xetürücariyacacu. \v 11 Cacaüyari que mütiva'ixiparatüa yucuyaxima, mücücü xequeneyucuha'aritüaca cuyacü, xemüyüvavenicü xemüti'ucacü xecacuyuitüarietü Cauyumarie 'irümarieyasata. \v 12 Tameri teüteri tevaraye'unietü tepücatacuitüve. Masi te'aitamete, heiserie hexeiyamete, müme memüte'aita 'ena yüvipa naisarie cuiepa, 'iyarite memüyucuitüve tita 'axa müti'anesie mieme muyuavisie memuxuave, müme tevaraye'unietü püta tepütacuitüve. \v 13 'Ayumieme xequenanu'üi Cacaüyari cuyaximama vatepüa naime. Mücücü xecaniyüvaveni xemeye'uniecacü sepa tucari 'axa mü'ane, xecaniyüvavecuni xemüti'unicü xecacuyuitüarivatü, naime xe'aye'atüame. \v 14 'Ayumieme 'axequeneti'uca 'aixüa. Cuya que mürayuhüa, xemeta tita yuri müraine xequenecuxatani. Cuya tepüa que müranacatücü yutavie capa 'u'axienicü, xemeta heiseriemecü yaxequetenecahuni. \v 15 Yucacaisie que müreuquexüa, xemeta xequeneyucuha'aritüaca niuqui 'aixüa manuyünesie xeteviyatü, 'aixüa que temütexeiyarie manuyünesie. \v 16 Mücü meta, 'eyeume que müracaxu'u cümana müyucunarüma, xemeta yuri xequetene'erieca. Müpaü xepüyüvaveni xemitünicü naime 'axa mütiuca'iyari 'ürüteya mütaivave. \v 17 Cuya yumu'usie tepüa que müranaquesa, xemeta müpaü xequetenemaica, xemutavicueisitüariecü. 'Ixipara que müracue'e, Cacaüyari niuquieya xehexeiyatü xequeneyucuitüveni, 'Iyari que mütiyumiene mücücü. \v 18 Naimecü xequeneyunenevieca xequenevavirieca. Yuheyemecü nenevieri xequenepitüaca 'Iyarisie xeteviyatü. Müpaü xemüteyuriecacü, xequeneyühütüaca, yemecü xepücatehayevani xe'ivavirietü Cacaüyari yunaime teüterimama vahesie mieme. \v 19 Nehesie miemeta xequeneyunenevieca, niuqui nemüpitüariecacü quepaucua nemütaniuni, nenetatuatü nemihecüatanicü tita müti'aviesiecai niuqui 'aixüa manuyüne hepaüsita. \v 20 Mücüsie mieme necaniniucametüni sepa tepüacü nemanutahüiya. Xequeneyunenevieca nemünetatuanicü niuquisie mieme, que müreuyevese nemütaniunicü. \s1 Vaürisica que mütivareutanü'airiexüa \p \v 21 Yaxemütemaicacü xemeta que nemüranayemie que nemütiyuriene, naime yacatinixetaxatüamücü Tiquicu. Mücü canita'ivatüni teminaqui'erie. Tiparevivame yamüticamie canihücütüni Ti'aitamesie mütiviya. \p \v 22 'Ayumieme xehesüa nepenunü'ani yaxemütemaicacü que temüte'anayecü, xe'iyari mütuicariecacü. \p \v 23 Cacaüyari müta'uquiyari, Ti'aitame Quesusi Cürisituta xüca mevapitüaca 'ivamarixi memüca'uximatüariecacü yu'iyarisie, xüca mevapitüaca memüyunaqui'eriecacü yuri mete'erietü. \v 24 'Aixüa mequete'u'iyarini müme yuheyemecü meminaqui'erie Tati'aitüvame Quesusi Cürisitu vahesie mieme yunaime vahesie mieme.