\id 2TI \h 2 Timuteu \toc1 TIMUTEU Hutarieca Mieme Xapayari Papuru Que Mütinü'airi \toc2 2 Timuteu \toc3 2 Ti. \mt1 TIMUTEU \mt2 Hutarieca Mieme Xapayari Papuru Que Mütinü'airi \c 1 \s1 Vaürisica \p \v 1 Ne Papuru Cürisitu Quesusi nü'arieya necanihücütüni müpaü mütinaquecü Cacaüyari, müpaü mutayücü meripai quename tucari xuaveni Cürisitu Quesusisie tiviyacacu. \v 2 Nemanivaüritüaca Timuteu pemünenive nemümasinaqui'erie. Cacaüyari müta'uquiyari, Cürisitu Quesusi mütati'aitüvame, xüca 'aixüa mete'u'iyarini 'ahesie mieme, xüca memasinenimayaca, xüca memasipitüaca 'a'iyarisie pemüca'uximatüariecacü. \s1 Que mütihecüatani Cürisitu hepaüsita \p \v 3 Mücü Cacaüyari nepayexeiya ne'iyari 'itiyacacu, ne'uquiyarimata que memüteheyexeiyacai. Mücü pamüpariyusi necanipitüaca nemasiha'erivatü necatihayevatü tucaricü tücaricü quepaucua nemünenenevie. \v 4 Yuheyemecü nepümasiheuxeiyamücü nemasiha'erivatü que pemütiutasuacacai pe'ahiverietü. Xüca nemasixeiyaque, nepünetemaviecaqueyu yemecü. \v 5 'Ahepaüsita niuqui nepü'atüiyarie yuri que pemüti'erie yacü pecaticuxatatü. Müpaü yuri tiuta'erieca meri 'apucatei 'acusi Ruhira, 'avarusita 'Eunisi. Yuri nepüti'erie 'ecüta vahepaü yuri pemüti'eriecü. \p \v 6 'Ayumieme nepümati'eritüaniqueyu pemücaratütümaiyanicü, pe'atatuatü yaquetineyurieneni Cacaüyari que matiupitüa 'ahesie ne'utimecu. \v 7 Cacaüyari que mütatiumi, pücatasi'upitüa ta'iyarisie temümamacacü, masi 'iyari pütasi'umi mütürücaüye püta, tasipitüatü temütetacanaqui'eriecacü temüseseüyenicü. \v 8 'Ayumieme 'uxa'atüni varie pepüca'ateviyani petihecüatatü Tati'aitüvame hepaüsita, pepücanesiteviyani ne, sepa nemanutahüiya hesüana nemümiemecü. Niuqui 'aixüa manuyünesie mieme masi quetineucuine 'ecüta, Cacaüyari masitürücariyacacu. \v 9 Mücü canihücütüni que mü'ane mütasi'utavicueisitüa, mütasi'uta'ini temüpasiecacü hesiena miemecü. Tita temüteyuriecai tame, mücücü 'asipücatiuyuri, masi müpaü mütiyuvaüriyacaicü yücümana, 'aixüa mütiuca'iyaricü, 'ayumieme püta'utavicueisitüa. Müpaü tiniuca'iyaricaitüni tahesie mieme tucari caxuavecacu cuxi, tasiha'erivatü Cürisitu Quesusisie que temüteviyaniquecaicü. \v 10 Hicürixüa masiücütü nayani 'aixüa que mütiuca'iyari, munuacü tasivicueisitüvame Cürisitu Quesusi. Mücü que mütiuyuri, taheyemecü temücacui'inicü yatiniuyurieni. Tiniutahecüatani que temüte'ayeyuyurini que temücatetipüne. Müpaü catinimasiücüni niuqui 'aixüa manuyüne cuxasivacacu. \p \v 11 Ne nepucayeri mücü niuqui hepaüsita nemüticuxatanicü, nü'ari nuivarite tiva'üquitüvame nemayanicü. \v 12 Müpaü nemü'anecü, 'ayumieme 'ipaü nepü'itüariexime hicüpaü, peru nepücaneteviya nemimatecü que mü'anesie yuri nemütiuta'erie. Yuri necatini'erieca mücü müyüvecü mi'üviyanicü tita münetiyetuiri 'iya tucari mexi ca'aye'ave. \p \v 13 Para pemimaicacü niuqui müseüye que mütivaiyacü, tita pemütiu'eni yaneticuxatacacu quenexeiyani 'a'inüaritüme, yuri peti'erietü peti'acanaqui'erietü Cürisitu Quesusisie tiviyatü que mütiyüveni. \v 14 Quene'üviyani tita 'aixüa müti'ane temüteyetuiriyarie, 'Iyari Mütiyupata tahesie müyeca masipareviecacu. \p \v 15 Müpaü que pemütimate, yunaitü 'Asiya cuieyarisie miemete mepünesi'ucu'eirie, Piqueru Herumuquenexi hipatüta. \v 16 Ti'aitame xüca vanenimayaca 'Unesipuru quie quiecatari. Mücü müixa pünesi'uxipitüa, pücanesiteviyacai sepa nemanutahüiyacai, \v 17 masi Xumasie 'uyeicatü püyumexüitüacai nesicuvaunetü, pünesi'utaxei. \v 18 Ti'aitame xüca 'ipitüaca münenimayasiecacü 'iya tucari 'aye'ayu Ti'aitame que mütixeiyani. Naime que mütivapareviecai 'Epesusie heyeicatü, 'ecü 'aixüa 'anemecü yapepütimate. \c 2 \s1 Cuya 'aixüa mütiuca'iyaripaü yüanetü Quesusi Cürisitusie mieme que mütiyumieneni \p \v 1 Mericüte nenive quenetürücaüyeni Cürisitu Quesusi yamatipitüacacu 'aixüa mütiuca'iyaricü. \v 2 Tita pemütiu'enie neticuxatacacu tehecüatamete yumüireme vahüxie, mücü quenivayetuirieni teüteri yamemütecahu, mümeta memüyüvavenicü müpaü memütevati'üquitüanicü hipameta. \p \v 3 Quetineucuine 'ecüta pe'amienetü Cürisitu Quesusisie mieme, cuya 'aixüa mütiuca'iyaripaü peyüanetü. \v 4 Que mü'ane mücuya pücayuviyanüa yu'uximayasica cuvevienetü yücümana, masi ninaqui'aritüamücüni que mü'ane mitahüavixü cuya mayanicü. \v 5 Que mü'ane parecu münausame, sepa mürayu'ivaxü nausaricü, neuyeveca 'inüari manuyünepaü mütananausanicü muma manutiquesiyarienicü mürayu'ivaxücü. \v 6 Mücü meta, que mü'ane mü'esame müti'uximaya, caneuyeveca mücü meri mütipitüarienicü tita mütitixuavere. \v 7 Yaquetini'acühüaveni que nemaine mücü hepaüsita. Ti'aitame pümasipitüaca pemütimaivenicü naime hepaüsita. \p \v 8 Quena'erivani Quesusi Cürisitu. Mücü müquite vasata nanucuquetüarieni, Ravirisie niyeyani. Müpaü paine niuqui 'aixüa manuyüne que nemüticuxata ne. \v 9 Müpaü nemüticuxatacü 'axa nepü'itüariexime, 'asita nepanutahüiya 'axa tiyuruvamepaü. Peru Cacaüyari niuquieya tixaü püca'anutahüiva. \v 10 'Ayumieme ne naime nepütiunevi memanayexeiyarie vahesie miemecü, mümeta memaye'axüanicü memütavicueisitüarienicü Cürisitu Quesusisie meteviyatü, müpaü memütepitüariecacü meta yuheyemecü visi me'anenetü memacünecü. \p \v 11 Mücü niuqui yuricü paine, \q1 Xüca hamatüana te'ucuini \q1 Hamatüanata tepayeyuyurini. \q1 \v 12 Xüca tete'uca'enivani \q1 Hamatüanata tepüte'aitametetüni. \q1 Xüca tetacu'imavani \q1 Quename teca'imate te'utiyuatü, \q1 Mücürita püyucu'imavani \q1 Quename catasimate 'utaitü. \q1 \v 13 Xüca tetehayevani yatetecahutü \q1 Mücü yaticamietü 'apuve cayupatatü. \q1 Pücayüve yamütiyurienenicü que mücatiuca'iyari. \s1 Ti'uximayatame mümasiücü que müti'inüasie \p \v 14 Mücü hepaüsita quetiniva'eritüaca, quenivahüritüaca Cacaüyari hüxie memücayucuitüvenicü niuqui hepaüsita. Müpaü tiyurienetü 'asipücayüni 'aixüa mü'anecü, püvaca'unaxüani memü'enana xeicüa. \v 15 Quene'amexüitüaca Cacaüyari hüxie pemümasiücünicü que pemüti'inüasie, ti'uximayatamepaü peyüanetü mücaheuyevese müyuteviyanicü 'aixüa müti'uximayacü, heiseriemecü peti'üquitatü niuqui yuri maine hepaüsita. \v 16 Yacü xeicüa que memütecuxata mecate'ayexeiyatü, mücü hepaüsita quene'acuerivayurieca. Müpaü metecuxatatü masi yemecü Cacaüyari metümaiyatü mepayuyeitüaximeni xeicüa. \v 17 Vaniuqui püyemie püniyapaü. Müpaü mepü'anene Himeneu Piretu. \v 18 Müme müpaü memüyüa xaüsie meneucuyunixüani tita yuri müraine hepaüsita, müpaü memutiyuanecü quename 'ari te'anucu'ui. Hipame mepüvamuina 'aixüa mü'anecü yuri memücate'eriecacü. \v 19 Sepasü müpaü memüteyurie, Cacaüyari yutesariya caniutavevieni qui tutuicame. 'Apuve se'itü 'uxaya masiücücacu müpaü manuyüne, Ti'aitame püvamate yuteüterima, 'ipaü meta manuyüne, Yunaitü memehüave Ti'aitame mequeyucuerivayurieca tita mücatiheiserie hepaüsita. \p \v 20 Qui 'amüyevata huru pürata xacürüteyari puxuave, peru cüye haxu xacürüteyari puxuaveta. Hipatü visi mü'anecü pü'ayumieme, hipatüta 'axa mü'anecü pü'ayumieme. \v 21 Mericüsü xüca 'uyu'itieni müpaü memü'anene vahesie mücativiyanicü, xacü visi mü'anecü mü'ayumieme payani pasietü, 'aixüa tinaqui'erivatü cusiyari quepaucua meiyehüva, ha'arisietü 'aixüa mütiyurienenicü naimecü sepa que mütitita. \p \v 22 Quene'ata'una pemücati'acahive'eriecacü memühehecua vahepaü. Müpaü püta quetine'amexüitüaca, heiseriemecü yapemüticamienicü, que pemaine yapemütiyurienenicü, pemüti'acanaqui'eriecacü. Müme memehüave Ti'aitame va'iyari 'itiyatücaicacu, müme vahamatü 'axeicüa yaxequeteneyurieca 'aixüa xemüteyuxeiyanicü. \v 23 Memücatemaivave niuqui que memütexüatüa 'asimecatemaitü, mücü quenexani'erieca müpaü petimaitü, niuqui metixüatüame mepüyutacuini xeicüa. \v 24 Caneuyeveca que mü'ane Ti'aitamesie mieme müti'uximayatame mücayumienenicü, masi que müvayuriene yunaime carima 'asimücatiyurienenicü, müti'üquitavenicü, minevienicü tita 'axa müti'ane, \v 25 'iyarieya 'aixüa 'anecacu müvatiheiseriyanicü müme memeye'unie. Tietüsü Cacaüyari vapitüaca memütehayevanicü que memüteyuriecai, tita yuri müraine memütehetimanicü, \v 26 memanutahütüarienicü memütavicuenicü Cauyumarie viniyarieyasie cümana memuviyarie yamemütecahunicü que mütinaque 'iya. \c 3 \s1 Teüteri que memüte'u'iyarini taparirümecacu \p \v 1 'Ipaü quetinemaica, tucari taparirümecacu 'ana cuanivemecü mepüyüaca. \v 2 Teüteri yuhesie mieme mepütenaqui'erieca xeicüa, tumini mepühive'erieca, mepüyuxeümacani, mepüyuxani'erieca, mepüvaseviximani hipame 'axa me'utiyuatü vahepaüsita, mepücava'enieni yu'uquiyarima, pamüpariyusi mepüca'ipitüani xeime, 'axa mepü'aneneni, \v 3 mepücayunaqui'erieca, mepücayuhaxüapitüaca, mepüyuniuquimani, mepücateyu'aitüaca, mepayu'eririyani, mepihecani tita 'aixüa müti'ane, \v 4 mepüvayetuani hipame, mepüyuxünani, mepühüsierietücani, mepinaqui'erieca tita mütivanaque peru mepüca'inaqui'erieca Cacaüyari. \v 5 Cacaüyari mayexeiyapaü mepüteyuhecüaca, peru mepüyuhecüatani catürücaüyeme memü'eriecü tita memüte'ayexeiya. \p Ta'aurie quenavesi müya memü'anene vahesüa pemüca'uyeicanicü. \v 6 Hipatü müme teüteri vaquita meneutahaqueni 'avie meteva'irüviyaque 'ucaravesixi 'asimemücatemate, müme mevaru'iniecu va'ica mahetecü 'axa que memüteyuriecai, memeuhapanietücacü naime metehive'erietü. \v 7 'Ucaravesixi müpaü memü'anene yuheyemecü mepüteyü'üquitüatüve peru hasuacu mepücayüvave memeitimanicü tita yuri müraine. \v 8 Yaxeicüa Canesi Camüpüresi que memüteheye'uniecai Muisexi, 'imeta meneye'unieca tita yuri müraine. 'Icü teüteri mecanitipünirümeni que memüteyumate. Mepüxani'eriva yuri que memüte'erie, masi yuri memücate'eriecü. \v 9 Perusü masi vaücavamecü 'asimepücateyüvaveni. 'Asimemücatematecü memasiücütü mecanacünicuni yunaime vahüxie, meripai miemetexi memütemasiücücaipaü 'ana. \s1 Papuru Timuteu que mütiuhüritüa \p \v 10 'Ecü püta peniveiyani ne'inüari tita nemüti'üquitasie petiviyatü, que nemüticuyeica yapetiyurienetü, que nemütiyuriemücü, que yanemüticamie, que nemüreuterive netiuca'enivatü, que nemütinecanaqui'erie, que nemütiuca'eniva, \v 11 que nemütiuveiyarie, que nemütiucuinixü nai que nemu'itüarie 'Anutiyuquiyasie 'Icuniyusie Risitürasie. Sepa que nemütiucuinixü ne'uveiyarietü, Ti'aitame caneniutavicueisitüani naimecü. \v 12 Siere menitaveiyariexüacuni yunaitü memüyuvaüriya Cacaüyari me'ayexeiyatü memu'uvanicü Cürisitu Quesusisie meteviyatü. \v 13 Teüteri 'axa memüteyuricu memüteyucuamana masi vaüca 'axa me'anenetü mepacünirümeni mete'irümatü mete'irüviyarietü meta. \p \v 14 Peru 'ecü titasie pemüti'a'üquitüa tita pemüretima mütiyuricü, mücüsie petiviyatü quene'ahayevani. Pepüvamate quehate müpaü memate'üquitüacacu müpaü pemüretima, \v 15 müpaü pepütimate nunusiyaripai pemütimaicaicü que maine 'utüarica xapayari müpasie. Mücü püyüve petimaiveme mümasi'ayeitüanicü pemütavicueisitüarienicü yuri peti'erietü, müpaü que mütiyüve Cürisitu Quesusisie tiviyatü. \v 16 Naitü 'utüarica xapayarisie müre'uxa Cacaüyari 'inetüacu, mücü peuyevese müti'üquitanicü mütatierivanicü mütaheiseriyarienicü ti'üquitüarietü mayanicü quepaü heiseriemecü yamüticamieni. \v 17 Mücü 'utüaricacü Cacaüyari teviyari paye'ani püha'arisieca 'aixüa mütiyurienenicü naimecü sepa que mütitita. \c 4 \s1 Niuqui quenecuxatani \p \v 1 Cacaüyari hüxie, Cürisitu Quesusi hüxie que mü'ane 'isücametütü müvatahüaveni memayeyuyuri müquite yunaime, mücü munuaximecü ti'aitametütü, müpaü nematinihüritüaca. \v 2 Niuqui quenecuxatani. Mücücü quene'ayumiemetüni penaqui'erivatü pecanaqui'erivatü. Quenivarutati'a quenivacu'imaiyani quenivatuicani. Naimecü 'equetineutevini petiuca'enivatü, naimecü quetine'üquitani. \v 3 Tucari naye'amücü quepaucua memüca'inevieca 'üquisica müseüye, masi que mütivanaque mepüvaxexeürivani te'üquitamete, vanacate varusicuaquivacacu. \v 4 Ta'aurie mepaxürieni meca'i'eniecutü tita yuri müraine. Xaüsie mepeucuyunixüani yü'üxasisie memüteviyanicü. \v 5 'Ecüsü naimecü quene'amaica. Quetineucanevieca sepa 'axa pemü'itüariene. Quetine'uximayaca peticuxatatü niuqui 'aixüa manuyünecü. 'Ahüritüarica quenaye'atüa yemecü. \p \v 6 Neri mavari nepayeitüariexime. Tucari canahuraniri nemüyemiecü. \v 7 'Aixüa 'anemecü nenetatuatü nepünemienecai. Que nemütinausanecai nepeta'a. Nepücatiuhayevaxü yaneticamietü. \v 8 Hicü nepe'usiyarie muma nemümarivacü heiseriemecü yanemüticatüacü. Ti'aitame 'isücame canihücütüni heiseriemecü yamüticamie. Mücü müpaü pünetipitüani 'iya tucari 'aye'ayu. Ne xeücüame müpaü pücanetipitüani, masi yunaitü memünaqui'a münuaximecü müpaü pütivapitüani müme. \s1 Que müti'aitüa \p \v 9 Quene'amexüitüaca cuitü nehesüa pemünuanicü. \v 10 Remaxi pünesi'ucu'eirie cuiepa timieme tinaqui'erietü. Tesarunicapaitü neyani. Cüreseniti Carasiya cuieyarisie petüa, Titu Tarümasiyasiepaitü retüa. \v 11 Rucaxi yuxaüta nehamatü puyeica. Quenavitüqui Maricuxi, 'a'utüma quene'atüa. Mücü 'aixüa pü'ane münesipareviecacü. \v 12 Tiquicu nepenü'a 'Epesupaitü. \v 13 Mücü 'ücari Türuhasisie nemeicu'eirie Carüpusüa quenahuri pemamiecü. Xapate quenahuri navi müraye'utüca masi. \p \v 14 Herecanituru tepüa vevivame 'axa pünesi'uyuri vaücava. Ti'aitame 'epürepinirieni müpaü 'axa münesi'uyuricü. \v 15 'Ecüta quene'acuerivayurieca hepaüsitana. Yemecü peye'uniecai taniuqui. \p \v 16 Nehesie mieme ne'utaniucacacu meri miemecü, ni xevitü neheima püca'utanua. Yunaitü mepünesi'ucu'eirie. Mericüte xüca vahesie catiuhüiyani mücücü. \v 17 Ti'aitame masi ne'aurie puvecai nesitürücariyatü 'icü xasicaya yemecü mücuxaxasivanicü yaneticuxatacacu, yunaitü nuivarite memi'enienicü. Neputavicueisitüarie maye pücanesi'utacuai. \v 18 Ti'aitame pünesitavicueisitüani sepa que memüteyurie 'axa menesiyuriecutü. 'Asineca'itüarievecacu pünesi'aye'atüani haque müre'aita muyuavisie, mana nemaye'anicü. Hepaüsitana 'aixüa queticuxaxasivani yuheyemecü. 'Icü niuqui canise'ini. \s1 Que mütivaruvaüritüa, 'aixüa que mutayü 'aixüa memü'itüarienicü \p \v 19 Quenivavaüritüaca Pürisira 'Aquiramame, 'Unesipuru quie quiecatari meta. \v 20 'Erasitu mana peyuhayevaxü Curinitusie. Türupimu nepecu'eirie Miretusie ticuyecacu. \v 21 Quene'amexüitüaca pemünuanicü ca'uhaütücacu cuxi. 'Eupuruxi Purenisi Rinu Cürauriya yunaitü ta'ivama mepümasivaüritüa. \p \v 22 Ti'aitame 'a'iyari xüca masiteütani. 'Aixüa xüca tiuca'iyarini xehesie mieme.