\id EPH - Guarayu NT -Brazil 2011 (DBL -2013) \h EFESIOS \toc1 Pablo Rembicuachia Efeso Pendar Upe \toc2 Efesios \toc3 Ef \mt2 PABLO REMBICUACHIA EFESO PENDAR UPE \mt1 EFESIOS \c 1 \s1 Pablo mahenduhasa Jesús reroyasar Efeso pendar upe \p \v 1 Che, Pablo, Jesucristo apóstol aico Tũpa remimbotar rupi. Che aicuachía co che ñehe pẽu pe Efeso pendar, Tũpa upendar Jesucristo reroyasar peico vahe. \v 2 Yande Ru Tũpa iyavei yande Yar Jesucristo tombou oporovasasa pe reco tuprɨ ãgua pẽu. \s1 Cristo suindar porovasasa \p \v 3 Yande Yar Jesucristo Ru Tũpa imboeteiprɨ tasecoi. Ahe ombou opacatu porovasasa ɨva sui yande Cristo rese yaico vahe upe. \v 4 Sese niha Tũpa yande poravo yɨpɨvé ité ɨvɨ apoẽhɨ vɨteseve ‘toyuvɨrecoi cheu nara ité iyavei tasecomara eme yuvɨreco che rovaque’ oyapave oporoaɨsusa pɨpe. \v 5 Ipɨpe avei yɨpɨsuive yande pɨsɨ guahɨrguã Jesucristo yande pɨ̃sɨrosa pɨpe güemimbotar rupi. \v 6 Sese yande yasapucai chupe iporoaɨsusa porañete vahe rese yepi. Ahe ipɨpe niha yande rovasa Guahɨr güembiaɨsu sui. \v 7 Tũpa yande raɨsu eteprɨsa pɨpe yande pɨ̃sɨro Guahɨr ruvɨ pɨyeresa pɨpe yande angaipa rese ñero ãgua. \v 8 Yande raɨsu pɨpe avei ombou opacatu yande aracua ãgua iyavei yande yapɨsaca ãgua avei yandeu, \v 9 iyavei oicua uca güemimbotar yɨpɨsuive ndicuasai vahe yandeu co güembiaporã mboavɨye ãgua. \v 10 Oyepotase ahe arɨ imboavɨye ãgua, Tũpa opacatu mbahe ɨva pendar, co ɨvɨ pɨpendar avei opara omoingue ñepei reseve Guahɨr Cristo povrɨve. \p \v 11 Cristo rese yaicose, Tũpa yande poravo yɨpɨsuive ichuindar mbahe yandeundar pɨsɨ ãgua. Opacatu rumo mbahe Tũpa remimbotar rupi. Ahe niha oicua ité güemimbotar apo ãgua \v 12 ‘tomboetei che mborerecuasa ava yuvɨreco che Rahɨr rese yeroyasar yɨpɨndar yuvɨrecoi vahe recocuer repiase’ oya oreu. \v 13 Pe avei niha, pesenduse co ñehesa supi eté vahe pɨ̃sɨrosa resendar, Cristo peroya pe pɨha pɨpe sese peico vaherã. Tũpa ombou güemimombehugüer Espíritu Santo pe pɨha pɨpe ‘cheundar ité yuvɨrecoi’ oya. \v 14 Ipɨsɨsa pɨpe niha yaicua yande yaipɨsɨ vaherã yandeundar mbahe imoingatuprɨ, acoi Tũpa opase oipɨ̃sɨro ava oyeupendar ‘ipɨpe sui tomboetei che reco ɨvatesa ava yuvɨreco’ oya. \s1 Pablo oporandu Tũpa upe mbahecuasa Jesús reroyasareta upe mondo ãgua \p \v 15 Ayandu peyeroya tuprɨ yande Yar Jesús rese iyavei pesaɨsu ité ava opacatu Tũpa upendar. \v 16 Sese ndapoi eté Tũpa upe, “Avɨye ndeu” che hesa sui chemahenduhase pe rese che yeruresa pɨpe. \v 17 Che aporandu yande Yar Jesucristo Ru Tũpa seco porañete vahe upe, pe recocuer resape ãgua rese. Ipɨpe peicua tuprɨ catura semimboyecua iyavei peicua tuprɨ catura yande Yar. \v 18 Ẽgüe ahe ité aporandu Tũpa upe pe pɨha resape ãgua rese. Ipɨpe peicua catura co pesãro vahe ɨvave pe reique ãgua; chupe nara ité Tũpa pe peha. Iyavei peicuara co mbahe imondopɨrã ɨva pendar iporañete vahe Tũpa upendar yuvɨrecoi vahe upe. \v 19-20 Ipɨpe sui peicua tuprɨ aveira Tũpa pĩratasa ndopai vahe yande seroyasar yaico vahe rese. Co pĩratasa ɨvaté vahe ité. Ahe pĩratasa Tũpa omboyecua, ombogüerayevɨse Guahɨr Cristo omano vahe pãhu sui, iyavei omboguapɨse oacato cotɨ ɨvave. \v 21 Osecomboɨvate catu opacatu ɨva pendar, ɨvɨ pendar seco ɨvate vahe mborerecua-recuar tẽi pĩratasa sui iyavei opacatu cũriteindar sui, que oime vaherã sui avei. \v 22 Opacatu mbahe omondo Guahɨr Cristo povrɨve, Tahɨr upe avei ombou mborerecuar ɨvate catu vahe seco ãgua opacatu vɨroyasar upe. \v 23 Opacatu yande seroyasar yaico vahe recocuer rese Cristo secoi. Evocoiyase yande setecuer nungar yaico. Ahe opacatu rupi secoi. \c 2 \s1 Tũpa oporovasasa pɨpe yande pɨ̃sɨro \p \v 1 Pe rumo, yɨpɨndar angaipa pɨpe peicose, inungar omano vahe peico Tũpa upe. \v 2 Co ɨvɨ pɨpendar pɨhañemoñetasa rupi tẽi peico iyavei ɨvate rupindar caruguar rerecuar porocuaita tẽi avei peroya, ahe Jesús reroyasarẽhɨ ombohe vahe. \v 3 Yɨpɨndar opacatu yande avei yaguata yande remimbotar rupi tẽi yande recocuerai pɨpe. Yande pihañemoñeta raisa rupi tẽi avei yayapo mbahe. Sese Tũpa ñemoɨrosa yaipɨsɨra opacatu ambuae ava rupive viña. \v 4 Tũpa rumo yande paraɨsuereco ité, yande raɨsu eteprɨ avei. \v 5 Yepe angaipa pɨpe yaico omano vahe nungar viña, ahe rumo ombou Guahɨr yande recove ãgua. Ahe oporovasasa pɨpe yande pɨsɨro. \v 6 Yande mbogüerayevɨ iri avei niha sese. Ipare seseve yande moingue oyepɨri ɨvave \v 7 ‘tamboyecua opacatu ɨva pendar upe che porovasasa iyavei che poroaɨsusa tuvicha vahe che Rahɨr rembiapo pɨpe sui curi’ oya. \v 8 Esepia, oporovasasa pɨpe pe pɨ̃sɨro Jesús rese peyeroyase. Ndahei rumo pe recocuer sui tẽi peñepɨsɨro, ahe rumo ombou porerecosa pẽu. \v 9 Ndahei avei ava rembiapo sui tẽi ou vahe. Evocoiyase ndiyai chira yayemboɨvate ai ipɨpe. \v 10 Tũpa niha yande recocuer mohɨvi Jesucristo rese yande reco ãgua mbahe icatuprɨ vahe apo ãgua. Ahe mbahe icatuprɨ vahe yɨpɨsuive Tũpa omoime yande rembiaporã. \s1 Cristo ombou yande reco tuprɨ ãgua \p \v 11 Evocoiyase peyemomahenduha yɨpɨndar pe recocuer rese. Ndahei rumo judío suindar peico: “Co ndoicuai vahe Tũpa, ndoyembocircuncidai vahe tẽi yuvɨrecoi” ehi judío yuvɨreco pẽu, (ahe judío oyembocircuncida vahe güete rese oyeupe, “Yande Tũpa rembiporavo imbocircuncidaprɨ yaico” ehi yuvɨreco). \v 12 Peyemomahenduha yɨpɨndar Cristo ndaperecoi vahe rese. Ahese ndapeicoi Tũpa rembiporavo Israel recua pendar iyavei ndapecuai Tũpa remimbotar semimombehu avei ombou vahe judío upe ipɨ̃tɨvɨi ãgua; ndaperecoi Tũpa iyavei ndaperecoi sãrosa pe ñepɨsɨro ãgua co ɨvɨ pɨpe viña. \v 13 Esepia, ahese amombrɨ Tũpa sui peico. Cũritei rumo Jesucristo rese peico. Esepia, ahe vuvɨ pɨpe pe reru Vu Tũpa upe. \v 14 Ahe avei niha teco tuprɨsa yandeu. Esepia, ahe yande mboyeseha judío, ndahei vahe judío ñepei vahe nungar yande yeamotarẽhɨẽhɨ iri ãgua oyeupe. Yande ñemoɨrosa niha opa omocañɨ yande sui güetecuer mondosa pɨpe. \v 15 Cristo omomba opacatu Moisés porocuaita. Ahe oipota ñepei ava nungar teco pɨasu pɨpe yande reco ãgua, judío iyavei ndahei vahe judío. Ẽgüe ehi imocañɨpa yande yeamotarẽhɨsa yande sui yande reco tuprɨ ãgua. \v 16 Evocoiyase ahe ae omanose curusu rese, ombou yandeu yandeyeupe ñero ãgua judío, ndahei vahe judío ñepei ava nungar Tũpa rupi yande reco ãgua. \p \v 17 Ahe ou omombehu co tecocuer pɨasu pẽu pe amombrɨ Tũpa sui peico vahe, omombehu avei ore namombrɨi vahe judío oroico vahe upe ‘tiñero yuvɨreco oyeupe’ oya. \v 18 Esepia, Cristo rembiapo pɨpe sui niha oyoya yande judío iyavei ndahei vahe judío yaico vahe yayemboya vaherã Tũpa rese Espíritu ñepei vahe pɨpe. \v 19 Sese pe ambuae ɨvɨ pendar peico vahe, ndahe iri amombrɨ Tũpa sui peico cute. Cũritei rumo Tũpa upendar ité peico opacatu ambuae seroyasar reseve. Yande evocoiyase ñepei reseve oñemu guasu vahe nungar yaico. \v 20 Pe inungar tũparo maranehɨ imopuhambrɨ ihɨvɨpɨrã harɨ pendar peico; apóstol iyavei Tũpa ñehe mombehusar evocoiyase inungar ihɨvɨpɨ yuvɨrecoi tũparo movɨracua ãgua. Jesucristo rumo inungar ita yɨpɨndar vahe imohɨvisa yandeu. \v 21 Ichui Cristo opa yande mboyeseha oyese, inungar oɨ imopuhambrɨ oyeupi catu-catu iri vahe tũparoguã, ẽgüe yahe ipehaprɨ yaico yande Yar upe nara sese ité yande reco ãgua. \v 22 Sese niha, Cristo rese peicose, pe ambuae vɨroyasar rese avei sẽtarã nungar peico. Ipɨpe Tũpa, oEspíritu pɨpe, secoira. \c 3 \s1 Pablo cuaita ñehesa pɨ̃sɨrosa resendar mombehu ãgua ava ndahei vahe judío upe \p \v 1 Sese, che Pablo, soquendaprɨ aico cohave Jesucristo recocuer mombehusa sui tẽi. Ndahei vahe judío peico vahe pe recocuer avɨye ãgua rese ẽgüe ahe. \v 2 Peicua tuprɨ revo co che poravɨquɨsa Tũpa ombou vahe cheu oporovasasa mombehu ãgua pẽu nara. \v 3 Co ñehesa yɨpɨndar ndicuasai vahe güemimbotar resendar Tũpa omboyecua uca vahe cheu, ahe niha aicuachía chĩhi pẽu. \v 4 Co rese peyeroquɨse peicua tuprɨ catura co che aracuasa Cristo recocuer resendar oyecua ramo vahe. \v 5 Co ñehesa icatuprɨ vahe ndoicuai eté ava yuvɨreco aracahe. Cũritei rumo Tũpa oEspíritu pɨpe omboyecua güembipeha yuvɨrecoi vahe upe. Ahe sembipeha apóstol, iñehe mombehusar avei yuvɨrecoi. \v 6 Evocoi oyecua ramo vahe, ahe co: pe ndahei vahe judío upe avei Tũpa omboura judío upendar nungar tuprɨ porovasasa co ñehesa poropɨ̃sɨrosa resendar reroyasa pɨpe. Pe avei oñemu nungar tuprɨ peico, oyoya ore judío oroico vahe rese. Pẽu nara avei Tũpa remimombehugüer aracahendar peyeroyase Jesucristo rese. \p \v 7 Yepe ndiyai cheu viña, Tũpa rumo che moingo opĩratasa pɨpe ñehesa pɨ̃sɨrosa resendar mombehu ãgua. \v 8 Che recocuer niha ɨvɨ cotɨ catu opacatu ambuae Tũpa reroyasar sui viña, ahe rumo ombou oporovasasa co mboravɨquɨsa ñehesa avɨyé vahe Cristo recocuer resendar mombehu ãgua ava ndahei vahe judío upe nara cheu. \v 9 Iyavei ombou che cuaitarã amombehu tuprɨ vaherã opacatu ava upe opacatu mbahe Aposar pɨhañemoñetasa yɨpɨndar ndicuasai vahe. \v 10 Ẽgüe ehi cũritei oyesuindar aracuasa cua uca ãgua vɨroyasareta recocuer rese opacatu mborerecuar guasu, seco pĩrata vahe ɨva pendar upe. \v 11 Ẽgüe ehi, Tũpa opɨhañemoñeta ndopai vahe mboavɨye Guahɨr, yande Yar Jesucristo rese. \v 12 Sese yande yeroyasa suiño ité yaicatu yande yemboya ãgua Tũpa rese yande sɨquɨyeẽhɨsa pɨpe. \v 13 Sese aní chira, ndapequerẽhɨ iri Cristo rupi pe guata ãgua, pe recocuer rese che yemombaraɨsusa sui. Iyacatu rumo che paraɨsusa pereco pe yembovɨha ãgua. \s1 Cristo poroaɨsusa \p \v 14 Sese añenopɨha yande Ru Tũpa rovaque. \v 15 Ichui serer pãve vɨreco yuvɨreco, opacatu seroyasareta ɨva pendar, ɨvɨ pendar avei ñepei oñemu yuvɨrecoi vahe nungar. \v 16 Che aporandu chupe ‘tombou güeco porañetesa sui opĩratasa yuvɨreco chupe oEspíritu pɨpe imovɨracua ãgua’ viya pẽu. \v 17 Ẽgüe ahe ayeroquɨ pe rese pe pɨha pɨpe Cristo rereco ãgua sese pe yeroyasa pɨpe. Iyavei pe poroaɨsusa pɨpe pe yemovɨracua catu ãgua peyese \v 18 ‘toicatu opacatu ambuae Jesús reroyasareta reseve Cristo poroaɨsusa tuvichá vahe ité renducua tuprɨ catu ãgua yuvɨreco’ viya pẽu. \v 19 Che ayeroquɨ ahe poroaɨsusa peicua tuprɨ catu ãgua rese (yepe ndayaicatui icuapa tuprɨ ãgua yaico viña). Ipɨpe sui Tũpa tasecoi pe rese. \p \v 20 Cũritei yamboetei yande Ru Tũpa. Esepia niha, ahe opĩratasa pɨpe ombouvicha catu itera mbahe yande porandusa sui, yande pɨhañemoñetasa sui avei yandeu. Esepia, opĩratasa pɨpe oporavɨquɨ yande rese. \v 21 ¡Sese ẽgüe tehi imboeteiprɨ Tũpa tasecoi seroyasareta recocuer sui, Jesucristo sui avei apɨrẽhɨ vaherã! \c 4 \s1 Ava Espíritu rese oyoya guasu yuvɨrecoi vahe \p \v 1 Sese Cristo recocuer mombehusa sui che roquendasa pɨpe, “Peico tuprɨra pe cuaita rupi Tũpa pe renoisa pɨpe” ahe pẽu. \v 2 Peyemominira peico pe reco avɨyesa pɨpe, pe reco mbegüesa pɨpe aveira iyavei peñemosaño pe yeaɨsusa pɨpe peyeupe. \v 3 Peyapo opacatu pe recocuer pɨpe peico tuprɨ vɨte ãgua peyepãhuve Espíritu Santo pe pɨ̃tɨvɨisa pɨpe, pe reco tuprɨsa pɨpe avei. \v 4 Yaico ñepei nungar Cristo rese iyavei yareco ñepei Espíritu. Ẽgüe ehi avei Tũpa yande poravo ñepei guãrosa rereco ãgua. \v 5 Oime ñepei yande Yar, ñepei yande yeroyasa, oime avei ñepei poroãpiramosa. \v 6 Oime ñepei Tũpa, ahe opacatu yande Ru, opacatu yande cuaisar, ahe oporavɨquɨ opacatu yande rese, secoi avei yande rese no. \p \v 7 Iyavei Cristo niha yande yacatu ñepei-pei mbahecuasa ombou. \v 8 Sese aipo ehi icuachiaprɨ aracahendar pɨpe: \q1 “Oso ɨvave, vɨraso secopɨpɨreta oyeupi; omondo avei porerecosa ava upe” ehi. \p \v 9 ¿Mara oya aipo ehi: “Oso ɨvave”? Yɨpɨndar ogüeyɨ co ɨvɨ pɨpe. \v 10 Acoi ogüeyɨ vahe co ɨvɨ pɨpe oso ɨvate catusave ‘taico opacatu rupi’ oya. \v 11 Ahe niha ombou amove apóstol seco ãgua, ambuae upe ombou Vu ñehe mombehu ãgua, ambuae upe ombou ñehesa pɨ̃sɨrosa mombehu ãgua, ombou avei ambuae upe vɨroyasar rãro ãgua iyavei iporombohe ãgua. \v 12 Ẽgüe ehi ava vɨroyasar mbohe oyeupe mboravɨquɨ apo ambuae vɨroyasar movɨracua tuprɨ catu ãgua. \v 13 Opacatu yaico tuprɨ rane itera oyese Jesús rese yeroyasa pɨpe iyavei yaicua tuprɨra Tũpa Rahɨr recocuer. Ahese yaico tuprɨra yande Cristo rese inungar ava ipɨhañemoñeta tuprɨ catu vahe, ahese yasupitɨra Cristo recocuer yaico. \v 14 Evocoiyase ndahe iri chira chĩhivahe tẽi nungar ova-ova tẽi vahe yaico inungar-ra que ɨvɨtu yande reraso vahe oyeupi. Ndayayembopa uca iri chira ava co cotɨ tẽi oporombohe vahe upe, que yande rerova pota vahe upe mbahe tẽi pɨpe. \v 15 Yande rumo evocoiyase yañehera mbahe supi eté vahe rese poroaɨsusa pɨpe iyavei yaroya catu-catu irira Cristo opacatu yande recocuer pɨpe. Ahe niha yande rerecuar secoi. \v 16 Esepia, ahe yande mboya tuprɨ oyese, yande moenda tuprɨ avei yande rereco, ẽgüe ehi ahe yande mboyemboya oyese ñepei vahe nungar. Ñepei-pei yaporavɨquɨ tuprɨse, ahese opacatu yayeroya catu itera, yayemovɨracua catu aveira yande yeaɨsusa pɨpe. \s1 Cristo yande recocuer mbopɨasu \p \v 17 Che aipo ahe Tũpa rer pɨpe pẽu che pe cuaisa pɨpe: peico iri eme ava Tũpa cuaparẽhɨ nungar. Ahe yuvɨrecoi vahe ité opɨhañemoñeta raisa pɨpe, \v 18 ndoicatui mbahe renducua tuprɨ ãgua iyavei ndovɨrecoi tecovesa Tũpa suindar oyese yuvɨreco. Esepia, ndoicuai Tũpa ñehe opɨhañemoñetaẽhɨsa pɨpe yuvɨreco. \v 19 Ndoyuvɨnochi iri mbahe tẽi apo ãgua iyavei oyemondo ité mbahe tẽi pɨpe. Ndosɨquɨyei eté opacatu güemimbotarai apo ãgua yuvɨreco. \v 20 Pe rumo ndapeyembohei eté evocoi nungar mbahe rese Cristo rese peicose, \v 21 supi eté pesenduse porombohesa supi tuprɨ vahe Jesucristo resendar iyavei peyembohese secocuer rese. \v 22 Ahe yande mbohe yande recocuerai yɨpɨndar vahe reya ãgua. Esepia, ahe naporai vahe yande mbopa tẽi yande pɨhañemoñeta rai apo ãgua. \v 23 Pesecuñaro catu pe yapɨsacasa. \v 24 Peicoño ité avei pe recocuer pɨasu pɨpe. Sese niha Tũpa yande apo yande reco ɨ̃vi tuprɨ ãgua yande reco maranehɨ vaherã supi tuprɨ vahe pɨpe, inungar ahe. \p \v 25 Sese ndaperemira iri chira, iya rumo peñehe ñepei-pei mbahe supi tuprɨ vahe rese peyeupe. Esepia niha, yande opacatu ñepei ava rete resendar nungar yaico. \p \v 26 Peyemboangaipai rene peñemoɨrose, iyavei ndiyai peñemoɨro arɨ momba peico. \v 27 Peipota ucai rene Caruguar upe peyeupe mbahe apo ãgua. \p \v 28 Acoi imonda rai vahe, timonda iri eme; toporavɨquɨño ava iparaɨsu vahe pɨ̃tɨvɨi ãgua. \p \v 29 Ndapeñehe rai chira, iyacatu rumo peñehe tuprɨra ñehesa avɨye vahe pɨpe ambuae pe ñehe rendusar monguerẽhɨ catu ãgua yuvɨreco yande Yar rese. \v 30 Peyapoi rene mbahe Espíritu Santo mbovɨhaẽhɨ ãgua. Ahe niha Tũpa ombou yandeu ‘toicua ava co cheundar oipɨsɨra arɨ ipa vahe pɨpe poropɨ̃sɨrosa ñepei reseve vahe yuvɨreco’ oya. \p \v 31 Peyepepɨ co nungar mbahe sui: pɨha vɨ̃racuasa, mbahe mboasɨ pĩratasa, ñemoɨrosa, pe rãse aisa, opacatu pe ñehe rai, opacatu ambuae mbahe-mbahe tẽi sui avei. \v 32 Iya rumo peico tuprɨ ambuae upe pe yeaɨsusa pɨpe. Peñeroño itera peyeupe yepi inungar Tũpa iñero Guahɨr Cristo rese pẽu. \c 5 \s1 Mara ehira ava Tũpa rahɨr yuvɨreco \p \v 1 Pe niha Tũpa rahɨr sembiaɨsu peico. Sese peyemonguerẽhɨ catu secocuer moña ãgua. \v 2 Peico pe poroaɨsusa pɨpe, inungar Cristo yande raɨsu iyavei oyemondo yande recocuer rese, ovesa nungar seropovẽheprɨ Tũpa uve. Ahe avɨye ité inungar mbahe sɨ̃acua vahe chupe. \p \v 3 Pe niha Tũpa upendar ité peico. Sese ndapeyemboaguasai chietera iyavei ndapeicoi chira ambuae mbahe naporai vahe pɨpe, que yemombotasa opacatu mbahe rese. \v 4 Ndapeñehe rai chira que poromochisa rese, que ẽgüe ehi tẽi vahe rese, anise que co cotɨ-cotɨ tẽi vahe rese. Esepia, evocoi nungar ndahei mbahe avɨye vahe. “Avɨye ndeu” peye catuñora rumo Tũpa upe peico. \v 5 Peicua niha acoi oyemboaguasa vahe, oyapo vahe mbahe naporai vahe, que yemombotasa (esepia, ahe inungar mbahe rahanga mboeteisa), evocoi nungar ndoyuvɨrecoi chira Tũpa povrɨve iyavei Tahɨr Cristo povrɨve. \v 6 Ndapeyembopa ucai chira evocoi nungar ñehesa tecocuer ẽgüe ehi tẽi vahe upe. Esepia, evocoi nungar mbahe apo pɨpe sui ou Tũpa ñemoɨrosa ava seroyasarẽhɨ upe. \v 7 Sese ndapeyemboyai chira evocoi nungar ava rese. \p \v 8 Peicua niha yɨpɨndar peico pɨ̃tumimbisa nungar mbahe-mbahe tẽi pɨpe. Cũritei rumo peico tesapesa nungar pɨpe yande Yar rese. Sese peico tuprɨño ité Tũpa suindar poroesapesa pɨpe. \v 9 Esepia, poroesapesa pɨpe yande recose, yayapo opacatu mbahe tuprɨ ava upe yande reco ɨ̃vi tuprɨsave, mbahe supi tuprɨ vahe pɨpe. \v 10 Sese peyembohe catu mbahe Tũpa pɨha rupindar apo ãgua rese. \v 11 Peyepepɨ ité opacatu pɨ̃tumimbisa nungar ava rembiapo ai, ẽgüe ehi tẽi vahe sui. Iya peicua uca voira co nungar mbahe. \v 12 Esepia, ahe sembiapo yemochĩsa ñomiprɨ tẽi vɨreco yuvɨreco. \v 13 Acoi yamboyecua ucase rumo evocoi nungar mbahe tesapesa nungar pɨpe, ahese oyecua tuprɨ secocuer naporai vahe. \v 14 Esepia, co tesapesa omboyecua tuprɨ opacatu mbahe recocuer yandeu. Sese aipo ehi: \q1 “Peyemopoãse pe oque vahe nungar, peyepepɨ omano vahe nungar pãhu sui. \q1 Ahese niha Cristo pe recocuer resapera” ehi. \p \v 15 Sese pemahecua tuprɨ pe recocuer rese. Peicoi rene ndayaracuai vahe nungar; peicora rumo pe yapɨsaca tuprɨsa pɨpe. \v 16 Peiporu catu ñepei-pei arɨ yande Yar upe nara pe recoveseve. Esepia, cũritei tecocuer co ɨvɨ pɨpe mbahe tẽi. \v 17 Sese peico eme ndoyemboaracuai vahe; iya rumo peyembohe catu yande Yar remimbotar apo ãgua. \v 18 Ndahei chira caguar tẽi peico, evocoi mbahe ndoporopoɨsui mbahe tẽi apo uca ãgua. Peico catura rumo Espíritu Santo pe mbohesa pɨpe. \v 19 Peñehe catu Salmo pɨpe, opacatu Tũpa upendar sapucaisa pɨpe avei peyeupe; pesapucai, pemboetei avei opacatu pe pɨha pɨpe yande Yar. \v 20 “Avɨye” peyera opacatu mbahe rese yande Ru Tũpa upe yande Yar Jesucristo rer pɨpe yepi. \s1 Omenda vahe cuaitarã mbiguai reseve \p \v 21 Peyemboyeroya catu ambuae rese Cristo mboeteisa pɨpe peico. \p \v 22 Cuña tomboyeroya omer, inungar yande Yar omboyeroya yuvɨreco. \v 23 Esepia, imer güembireco cuai ãgua secoi, ẽgüe ehi avei niha Cristo vɨroyasar cuai ãgua oico. Vɨroyasar Pɨ̃sɨrosar avei secoi, inungar güetecuer ité sereco. \v 24 Evocoiyase inungar seroyasar omboyeroya Cristo yuvɨreco, cuña avei niha ẽgüe ehira opacatu omer mboyeroya yuvɨreco. \p \v 25 Iyavei cuimbahe osaɨsura güembireco, inungar Cristo osaɨsu opacatu vɨroyasar, omondo güecocuer chupe nara. \v 26 Ẽgüe ehi yande recocuer moatɨro yande angaipa sui ɨ pɨpe Tũpa Ñehengagüer reroyasave. \v 27 Iyavei oyeupe yande rerecora yande reco catuprɨsa pɨpe iyavei yande reco quɨhaẽhɨsa pɨpe ‘tipo eme que mbahe tẽi secocuer rese’ oya, ‘toyuvɨrecoi cheu nara güeraño ité güeco tuprɨsave’ ohesa pɨpe. \v 28 Ẽgüe ehi aveira ava güembireco raɨsu inungar ahe oyeaɨsu. Acoi ava osaɨsu vahe güembireco, oyeaɨsu ité ahe ae. \v 29 Supi eté, ndipoi eté que ava ndosaɨsui vahe güetecuer. Ahe rumo ocaruño ité oyemovɨracua ãgua, oñearo tuprɨ avei. Ẽgüe ehi avei Cristo opacatu vɨroyasar upe. \v 30 Esepia, chupendar ité yaico setecuer nungar. \v 31 “Sese ava oseyara vu, osɨ güembireco rese güeco ãgua; ñuvɨrío yuvɨrecoira ñepei ava nungar.” \v 32 Ahe ñehesa pɨpe oime mbahe oyecua ramo vahe avɨye vahe ité. Ahe Cristo opacatu seroyasareta resevendar ñehesa. \v 33 Ẽgüe ehi eté ñepei-pei pesaɨsu pe rembireco pe yeaɨsu nungar. Iyavei cuña tomboetei tuprɨ omer yuvɨreco. \c 6 \p \v 1 Chĩhivahe, pemboyeroya pe yesupa, pe sɨ avei yande Yar raɨsu pɨpe. Esepia, ahe niha pe cuaita. \v 2 Co porocuaita yɨpɨndar omombehu vahe porovasasa pɨsɨ ãgua imboavɨyesa pɨpe aipo ehi: “Pemboeteira pe ru, pe sɨ avei. \v 3 Ẽgüe peyese, pe rorɨvetera iyavei pe reco pãhumbucu catura co ɨvɨ pɨpe” ehi. \p \v 4 Iyavei pe iyesupa, pemoñemoɨro ucai rene pe rahɨr. Iyacatu rumo pemboacua imboaracuasa tuprɨ pɨpe, imbohesave avei yande Yar upe saɨsusa pɨpe. \p \v 5 Pe avei no mbiguai, pemboyeroya catura pe rerecuar co ɨvɨ pɨpe imboeteisave. Ichui pe sɨquɨyepave avei mbahe tuprɨ pɨpe mbahe peyapora inungar-ra Jesucristo upe ité mbahe peyapo vaherã viña. \v 6-7 Peporavɨquɨ tuprɨ catu chupe nara, ndahei chira rumo pe repiaseño imbovɨha ãgua tẽi; peporavɨquɨra rumo pe querẽhɨsa pɨpe Cristo rembiguai pe recosa pɨpe opacatu pe rorɨvetesave yande Yar upe pe cuaita mboavɨye tuprɨ ãgua. \v 8 Esepia, peicua Tũpa omboepɨra opacatu yandeu yayapose mbahe avɨye vahe mbiguai yaicose, anise que ndahei vahe mbiguai avei. \p \v 9 Iyavei pe serecuar, peico tuprɨ aveira pe rembiguai upe pe recoasɨẽhɨsa pɨpe. Peicua niha pe opacatu Tũpa pe rerecuar ɨvave chini vahe povrɨve peicose. Ahe niha ndayande raɨsu yoavɨratɨi yande rereco. \s1 Ava Cristo rese yuvɨrecoi vahe yoepɨsa resendar \p \v 10 Sese peyemovɨracua catu yande Yar rese, ipĩratasa rese avei. \v 11 Peñearo tuprɨ catu Tũpa pĩratasa pɨpe pe yemovɨracua ãgua Caruguar pe mbopa tẽiẽhɨ ãgua. \v 12 Esepia, yande ndahei ava ité amotarẽhɨsave yayepɨhamovɨracua. Yande rumo yayepɨhamovɨracua espíritu naporai vahe ndoyecuai vahe upe iyavei co ɨvɨ pɨpendar Caruguar ipĩrata vahe pɨ̃tumimbisa pendar reroyaẽhɨ ãgua. \v 13 Sese peipɨsɨ catu opacatu mbahe Tũpa ombou vahe pẽu pe yoepɨ ãgua. Evocoiyase yepe oime tẽira mbahe tẽi pẽu viña, peyemovɨracuaño itera rumo chupe. \p \v 14 Ẽgüe peye aveira peyemovɨracua catu ñehesa supi tuprɨ vahe pɨpe. Iyavei peyoepɨra pe reco ɨ̃vi tuprɨsa pɨpe. \v 15 Peyemoingatu voi Tũpa Ñehengagüer ñeroisa resendar mombehu ãgua yepi. \v 16 Iyavei pereco catu Tũpa rese pe yeroyasa peyese. Ahe inungar sundao yoepɨsa. Ipɨpe peyoepɨra caruguar uhu tata resendar nungar pe ãtoisa sui. \v 17 Poropɨ̃sɨrosa inungar sundao ãca ndɨru, ipɨpe tapeyoepɨ; peiporu avei Tũpa Ñehengagüer, ahe niha inungar quɨse pucu Espíritu vɨreco vahe. \v 18 Peyeroquɨ catu Espíritu pĩratasa pɨpe arɨ yacatu rupi Tũpa upe opacatu yeruresa pɨpe. Pemahemoha catuño ité pe yeruresa pɨpe. Peyeroquɨño ité avei opacatu ava Tũpa reroyasar rese yepi. \v 19 Peyeroquɨ avei che rese. Evocoiyase Tũpa tombou che ñehe ãgua cheu che sɨquɨyeẽhɨsa pɨpe ñehesa ñepɨsɨrosa icuapɨ ramo vahe cua uca ãgua ava eta upe. \v 20 Tũpa niha che cuai co ñehesa mombehu ãgua. Ichui tẽi cũritei soquendaprɨ aico. Peyeroquɨ catu che rese che sɨquɨyeẽhɨsa pɨpe co ñehesa mombehu ãgua. \s1 Ñehesa ipa vahe \p \v 21 Yande rɨvrɨ Tíquico, yande rembiaɨsu, che pɨ̃tɨvɨisar omboavɨye vahe ocuaita yande Yar upe mboravɨquɨsa rese, ahe omombehura opacatu che recocuer, mbahe che rembiapo avei pẽu. \v 22 Sese amondo eipeve pẽu ore recocuer mombehu ãgua ‘ipɨpe toyemonguerẽhɨ catu yuvɨreco’ viya. \p \v 23 Yande Ru Tũpa iyavei yande Yar Jesucristo tomondo opacatu vɨroyasar upe teco catuprɨ ãgua, iporoaɨsu ãgua, oyese yeroya ãgua avei. \v 24 Tũpa tosovasa opacatu yande Yar Jesucristo raɨsupar saɨsusa ñepei reseve vahe pɨpe. Aipo rupive.