\id PHP Gumawana Translation Project [C. Olson - draft #20 9-Jul-2018 orthography change Translators: Yemesa, Isileli, edited Tomasi, Siyokira (12-3-2012); checked by Joanna Frampton 6-Mar-2017] \h PILIPAI \toc3 Pil \toc2 Pilipai \toc1 Yeisu ana totugugunayao Pilipai goi adi leta \mt1 Pilipai \mt2 Yeisu ana totugugunayao // Pilipai goi adi leta \is1 Livala Aba Vaita \ip Leta ame Paulo ma siyana Timoti sigini sietune ina Yeisu ana totugugunayao Pilipai goi yaidi. Pauloyana nava deri Roma goi ikaaiyaka ina numisa pasina. Nakona tala 60 ina tala 62 go, nauyayanaidi goi leta ame sigini o nakona tala 55 sinaena sigini. \ip Kidi tonumisa Pilipai goi tupwana atedi siyova unana livala sinove Paulo deri goi ikaaiyaka, tauna nakona Vala Dedevina ana talavaita bei geya isowoduwoita. Go Paulo ilatuwokoidi moe nakae geya, go sem ina kaiyaka deri pasina livalayana nava iinúnuwo ina boda badabadaidi yaidi. \ip Aiyuwoina livisi isowóduwo Yeisu ana totugugunayao yaidi, tauna Paulo latuwona sispwagógana idi numisa pasina be nakae idi nuwonúwana madabokina nuwodi tayamo goi siyoisikavate. Latuwona sieboda tayamo Vala Dedevina ana núnuwo manuna. \ip Aitonina ana kaigigita tonumisa Pilipai goi mou sibabanedi idi numisa pasina, tauna Paulo latuwona atedi ivapatupatudi. \ip Aivasina Paulo livala inove bego tovatulukwana polapola maniyedi Pilipai goi sikaaiyaka, tuwo tonumisa ikatumatalidi bei vatulúkwana mooitamoina siyoisikavate go, itoboine ina sinapu sivatotowone. \ip Tayamo nuwonúwana gagaina leta ame goi moe uyáwana. Paulo mou ibabanedi go, iuyáwana. Tonumisa Pilipai goi idi numisa manuna iuyáwana. \iot Leta Luluna \io1 1. Leta ana togínina be ana tokatuyaivayao \ior 1:1-2 \ior* \io1 2. Paulo ina kauyagu be ina kawanoi \ior 1:3-11 \ior* \io1 3. Koebōda tayamo Vala Dedevina ana núnuwo manuna \ior 1:12—4:9 \ior* \io1 4. Paulo ina uyáwana manuna \ior 4:10-20 \ior* \io1 5. Paulo ina vaduduwo \ior 4:21-23 \ior* \c 1 \ms1 Leta ana togínina be ana tokatuyaivayao \mr (Pilipai 1:1-2) \m \v 1 Komi da Pilipai Yaubada ina kimasabayao liliumi bogina kospwagógana \w Guyau\w* \w Yeisu\w* taiyao,\x †a \xo 1:1 \xt Gui 16:12, 20:12; 1Tk 2:2.\x* \p Yau Paulo be Timoti\x †b \xo 1:1 \xt Gui 16:1,3, 17:14-15, 18:5, 19:22, 20:4; Rom 16:21; 1Ko 4:17, 16:10; Pil 2:19; 1Tk 3:2,6; 1Ti 6:20; Ibe 13:23.\x* \w Guyau\w* Yeisu ina \w pakonayao|lemma="Paakonina"\w*, e ame ami leta kaetune iwo komi liliumi be nakae imi tovakumgoyao be imi tovaitayao yaimi. \p \v 2 Yaubada Tamada be ida Tomoya Yeisu \w Guyau\w* idi kanuwóiya be idi tuboina bei sivinimi. \ms1 Paulo ina kauyagu be ina kawanoi \mr (Pilipai 1:3-11) \p \v 3-4 Tuta tamo tamo akaawanoi Yaubada yaina, madabokimi manumi akaawanoi go, guna kawanoiyadi liliudi goi akaauyagu guna Yaubada yaina unana tuta liliuna konuwaaisigu.\f ‡ \fr 1:3-4 \ft Da Giriki niyadi geya imavadeta. Enao aiyuwo sikaaiyaka ana kaigavila manuna. Tayamo mae nakae go, tayamo itoboineda kada, ‘Anuwaisimi.’\f* Ago guna kawanoiyadi moe magu uyáwana. \v 5 Aiyuwoina guna kauyaguyana unana guna paisewa kosiuko \w Vala Dedevina\w* ana núnuwo manuna boi nimatu kogiminumisa go, ima ame tuta. \v 6 Aitonina guna kauyaguyana unana ame ayagoidoko: Bego Yaubada ina tokuma dedevina boi nuwomi goi ivatowo, bei iitokume ana kadókana tokumayana ana kalaitúwana isowóduwo yaimi tutayana Yeisu \w Guyau\w* ina tuta ima. \v 7 Moe nakae guna nuwonuwanayana liliumi manumi ana toboine unana komi ategu. Yaubada ina kanuwóiya boi ivinigu bei apaisewa go, guna paisewayana bogina kosiuko tutayana paisewayana pasina deri goi akaaiyaka o guna tuta kotu goi Vala Dedevina ana tagíwaya avaboodebode nakae Valayana akamooitamoe. \v 8 Moitamo komi ategu. Yaubada iyagoigu, abóbwara moitamo! Guyau Yeisu ina matakoi yau yaigu goi akatukuwonemi gagaina. \v 9 Guna kawanoiyana Yaubada yaina moe ame nakae: Bego imi \w matakoi\w* tuwaina ibíbina gagaina nanamsa be dovatusi liliuna goi, \v 10 e bei itoboinemi kaga dedevina toina kokinavedoko. Moe bego komi bei maavadaimi be nakae geya ami pikwanamo Guyau ina tuta manuna. \v 11 Ame nakae: Latuwogu bego kibóbwata keuwoina ivakayaodeimi; keuwoinayadi Yeisu Guyau ina togaga goi isowóduwo Yaubada ana taimámina be ana wowoina manudi! \ms1 Koebōda tayamo Vala Dedevina // ana núnuwo manuna \mr (Pilipai 1:12—4:9) \s1 Paulo ina uyáwana Vala Dedevina // ana núnuwo manuna be yawoina manuna \p \v 12 E segowo, latuwogu komi koyagoidoko bego guna kaiyaka deri goi Vala Dedevina ana núnuwo geya isanabodeyeta, go sem guna kaiyakayana pasina Vala Dedevina ana núnuwo akidedede. \v 13 Tauna bogina imavada deri ana tomatakavatayao liliudi be nakae tomota liliudi yaidi ameko bego guna yówana moe guna \w spwagógana\w* \w Guyau\w* taiyao pasina. \v 14 Aiyuwoina guna kaiyakayana deri goi pasina sedao badabadaidi ida Tomoya sinumisedoko, tauna tauyadi madi katepatu Yaubada ina livala sitaalavaite. \v 15-16 Tomota maniyedi moitamo Guyau Valena sitaalavaite latuwodi sivaitegu. Tauyadi idi matakoi pasina sitalavaita unana siyagoi Yaubada ikinavegu bego Vala Dedevinayana ana tagíwaya avabodebode. Ego tomota maniyedi madi vakipikipi be madi tavilei Guyau Valenayana sitaalavaite. \v 17 E amo tauyadi Guyau Valena sitaalavaite go, nuwodi nanaayuwoidi goi sitaalavaite; latuwodi idi talavaitayana goi aditava idi yala manudi sipoisógana. Kidi sinuwonúwana bego itoboinedi guna kaiyaka deri goi guna mou sivaituwe. \p \v 18 Manakaeda tanuwonúwana amo sinapuyadi manudi? Ame nakae: Nakona vaita pasina sitaalavaita o nakona vakipikipi pasina sitaalavaita go, dogoi gagaina moe \w Guyau\w* Valena sitaalavaite. Moe pasina auyáwana. Go guna uyawanayana ameko geya ikavaveta geya, go sem tuwaina bei auyáwana. \v 19 Ayagoi ame aiyakamouyana goi guna talígava bei ababane go, moe imi kawanoi goi be nakae Yeisu Guyau Balomaina ina vaita goi. \v 20 Moe nakae guna yala be nakae guna lotuta bego geya tayaamo kaga goi bei ogu imayamaya, go sem tuta boi nakae go, ima tuta ame magu katepatu wowogu goi bei Guyau akiilagasi, neta maa yawoigu o neta akámasa. \p \v 21 Moe moitamo. Yau yaigu goi neta maa yawoigu, yawoiguyana moe \w Guyau\w* umana. Neta akámasa, yau Guyau taiyao tauna guna dedevina ababane. \v 22 Neta nava sakavaigu goi bei akaaiyaka, e itoboinegu tuwaina akéuwo Yeisu manuna. Geya ayagoiyeta manakaegu akinave nako dedevina toina. \v 23 E enao aiyuwokova sigibiubiugu. Latuwogu toina poyapoya ame akalave go, ana Guyau taiyao kakaaiyaka. Moe enao dedevina toina. \v 24 Go komi ami dedevina manuna itoboine akaaiyaka maa yawoigu. \v 25 Moe bogina ayagoi moitamo, tauna ayagoi bego maa yawoigu bei akaaiyaka, e bei liliumi avaaitemi imi numisa ana bíbina be nakae ana uyáwana manudi. \v 26 Moe bego komi uyawana gagágasa Guyau Yeisu manuna kovaituwe guna kaluvilamna yaimi pasina. \s1 Kooketōiya nakae // Guyau Valena ivatulúkwana \p \v 27 Go tayamo toito, komi \w Guyau\w* ina kalibúbuna tomotaimi, tauna kooketōiya nakae boi bogina Guyau Valena Dedevina ivatulukoimi. Moe bego neta ao avadademi o geya, bei valemi anove bego balomaimi tayamo goi kotaoyaakavata tutayana nuwomi tayamo goi taiyao Vala Dedevina ana vatulúkwana kovaboodebode. \v 28 Aiyuwoina bei anove bego Vala Dedevinayana ana kaleyayao geya tayaamo kaga goi situbukukuyuimi, go sem kovadókana. Imi vadokanayana moe aba kinana tauyadi yaidi Yaubada bei imtulidi go, komi bei iyavemi. Moe Yaubada ina guinuwa \v 29 unana komi yabobona aiyuwo goi ikanuwoiyemi Guyau manuna ame nakae: Itagonemi Guyau konumise go, numisa kaka geya, go sem itagonemi Tauyana manuna yogedageda nakae kobabane. \v 30 Imi yogedagedayana ame nakae: Vala Dedevina ana kaleyayao yaidi goi mou kobabanedi. Mouyadi nakae yau boi Pilipai goi koogitegu ababanedi go, ame tuta konove ameko deri goi nava abaabanedi. \c 2 \s1 Paulo ina lovina da Pilipai idi spwagógana // be idi nuwonúwana manudi \p \v 1 E tuwo nuwomi tayamo manuna bei alatuwokoimi. Kita spwagoogonida \w Guyau\w* taiyao pasina ada kipáiwala tababane ae? U, nakae. Guyauyana ina \w matakoi\w* bogina ateda ivapatupatudi ae? U, nakae. \w Baloma Kimaasabaina\w* bogina takabivekovekoe ae? U, nakae. Yaubada ina yabobona be ina nuwokapisi bogina talotowoidi ae? U, nakae. \v 2 Tauna kovauyaonedokōigu ame nakae: Mami nuwoovavāsa,\x † \xo 2:2 \xt Rom 12:16.\x* mami matakooi vavāsa semiyao yaidi, kooebōda tayamo be nakae nuwomi tayamo. \v 3 Geya tayaamo kaga amitava imi yala manuna o nuwatue goi koguuinūwe, go sem mami nuwootokai konuwonūwana semiyao sitaoyakukuyuimi. \v 4 Taabu amitava ami dedevina manuna konuuwonūwana, go sem semiyao adi dedevina manudi konuuwonūwana. \p \v 5 Moe nuwonuwanayadi yaimi goi koyoisikavatēdi unana \w Guyau\w* \w Yeisu\w* nuwona goi nakae iyoisikavatedi. Tauyana ina sinapu ame nakae: \b \qc \v 6 Tauyana Yaubada ana tapata, \qc e Yaubadayana taiyao sivavasa go, \qc tuwo geya inuwonuwoneta \qc bego idi vavasayana iepaisewe \qc toinina ana dedevina manuna. \qc \v 7 Go sem kebana esaaesaina goi toinina ikisobuye ame nakae: \qc Tomota idi \w pakonayao|lemma="Paakonina"\w* adi tapata ikote, \qc e ibíbina tomota maisiyadi. \b \qc Tuwo Tauyana kita tomota nakae \v 8 go, \qc toinina inuwotokai ame nakae: \qc Yaubada ikabikaonedoko go, \qc ina kabikawanayana goi toinina ikasale ikámasa! \qc Ego ina kamasayana kerose goi \qc moe aba omayamaya! \b \qc \v 9 Tauna Yaubada ikilagasi toina \qc be nakae you gagaina ivini go, \qc youyana you liliudi ikalisavedi.\f ‡ \fr 2:10 \fk Youyana you liliudi ikalisavedi\ft : Kidi Diyuu idi sinapu goi you tayamo gagaina toina nakae you liliudi ikalisavedi. Moe youyana Yaubada yoina Yauwe.\f* \b \qc \v 10 Moe nakae iguinuwe \qc bego youyana ivinivini goi \qc da yábana be da poyapoya \qc be nakae tokámasa liliudikova \qc aedi sivatugúyala Yeisu yaina goi \qc \v 11 be nakae Yeisu \w Guyauyana|lemma="Guyau"\w* sikatomoyae \qc bego kina Tomoya.\f ‡ \fr 2:12 \fk Tomoya\ft : Boi nimatu kidi Diyuu geya latuwodi Yaubada yoina Yauwe sikaigoyai, tauna tomota sisanabodedi taabu siivatōi. Moitamo geya sivatoiyeta, go sem neta yoina sigite, bei kadi, ‘Tomoya.’ Niga Buki Kimaasabaina sikaigavile bego Diyuu tokanagiriki itoboinedi sikatuyaivi. Nako goi Yauwe ikaaiyaka sigini kadi, ‘Tomoya.’ Ame tomwanayana goi nakona Tomoya moe Yaubada yoina Yauwe.\f*\x † \xo 2:11 \xt Ais 45:18,23; Rom 14:11.\x* \qc Moe Yaubada ana taimámina manuna. \b \p \v 12 Tauna guna kaloyao, boi tuta liliuna kokabikaaonegu, e ame tuta nakae go, imi kabikawanayana geya kada guna kaiyako yaimi pasina kokaabikáwana geya, go sem geya akaiyaketa yaimi goi go, imi kabikawanayana kokidedēde. Nakae bogina kokabikáwana mami matoita be mami malitatátava Yaubada matana goi toinimi ami yava keuwoina kovagitakōe. \v 13 Moe itoboinemi. Yaubada mana togaga yaimi ipaaisewa go, ina paisewayana pasina ina nuwonúwana koyale koguinuwe be nakae ami toboine koguuinuwe nakae Tauyana latuwona. \p \v 14 Kaga liliuna koguuinuwedi geya imi kaukulukuluwomo\x † \xo 2:14 \xt Tat 16:7-12.\x* be geya imi kaumakimakimo koguuinuwēdi \v 15 bego komi geya ami pikwanamo be nakae imi sinapu maavadaidi, nakae komi Yaubada natunao geya imi bagalamo tomota sulaaigidi be toogoyoidi nauyayanaidi goi.\x † \xo 2:15 \xt Atu 32:5.\x* Imi kaiyaka yaidi goi komi utuna nakae koninínima poyapoya ame goi \v 16 unana \w Vala Dedevina\w* yawoida vau manuna koyoisiikavate.\f ‡ \fr 2:16 \fk Koyoisiikavate\ft : Ame itoboineda takaigavile kada, ‘Tutayana vala dedevina yawoida vata manuna kotalavaite tomota yaidi.’\f* Neta nakae koguuinuwe, e \w Guyau\w* ina Maliyalina goi yau itoboinegu aedidigu bei asamolai bego guna paisewa yaimi goi vavalákuna nakae geya kada alokoina besobeso o guna poisógana yaimi goi geya keuwoinamo geya. \v 17 Go sem bei auyáwana ida gedageda vavasa pasidi. Gedagedayadi vininabeso \w oine\w* be vininabeso yoguyogu taiyao nakae takasaledi Yaubada yaina. Yau vininabeso oine nakae go, komi imi numisa ina paisewa Guyau manuna moe vininabeso yoguyogu nakae. Tauna kita ida paisewa Guyau manuna moe vininabeso ana yata kówasa tayamo Yaubada yaina nakae. Neta \w Tonúwala\w* yau vininabeso oine nakae ikaliulagigu yatami, e guna kasala Yaubada yaina manuna auyáwana, nakae komi imi kasala Yaubada yaina manuna auyáwana komi taiyao. \v 18 E komi nakae. Kouyāwana yau taiyao! \s1 Timoti valena \p \v 19 E neta ida Tomoya Yeisu ina nuwonúwana nakae, e alotuta giyakainava Timoti aetune iwo yaimi bego valegu konove, e atemi ivapatupatudi go, yau nakae ategu ivapatupatu tutayana tauyana ikaluvilamna ima valemi ilatuwokoigu. \v 20 Geya vatau tayaamo tauyana nakae yaigu goi ikaaiyaka. Tauyana anetava atema tayamo go, moitamo inuwonúwana gagaina komi ami dedevina manuna yau nakae. \v 21 Moitamo tauyana anetava. Boda liliuudi toinidi adi dedevina sisokikine go, Yeisu \w Guyau\w* ina nuwonúwana manuna geya, tauna geya itoboineguta aetunedi siwo. \v 22 E Timotiyana ina sinapu dedevina bogina koyagoi bego tauyana ivaitegu Vala Dedevina manuna nakae gómana tayamo neta tamana taiyao sipaaisewa. \v 23 Tauna tutayana agite kaga bei isowóduwo yau yaigu, e alotuta bei tauyana mainao aetune iwo yaimi. \v 24 E anumisa ida Tomoya yaina bego yau nakae giyakainava bei ao. \s1 Epapirodito valena \p \v 25 E anuwonúwana bego itoboine Epapirodito aetunemnei iwo yaimi. Tauyana siyagu, guna tosavaiyuwo be nakae tovayaviya tayamo yau taiyao Vala Dedevina ana vabodaboda manuna. Ego tauyana boi koetune ima imi yabobona ivinigu. Tauyana imi \w vamoléyana\w* be nakae imi katumapu yau yaigu, e ivaitegu. \v 26 Latuwogu tauyana aetune iwo yaimi unana liliumi ikatukuwonemi be nakae manumi inuwokubukubu unana livala konove bego ikatówana. \v 27 Moitamo toina tauyana ikatówana gagaina, nakae giyakainava bego ikámasa go, geya ikamaseta, go sem Yaubada inuwokapisiye. Ego geya kada tauyana anetava inuwokapisiye geya, go sem yau nakae inuwokapisiyegu, govila bei guna nuwomou ivakaigaga. \v 28 Tauna latuwogu toina tauyana aetunemnei iwo yaimi bego tutayana kogitemnei, kouyáwana go, yau guna nuwokubukubu bei giyaina isou. \v 29 E tauna ida \w spwagógana\w* Tomoya taiyao pasina tauyana mami uyáwana kouyaōne go, avatauwa neta ame tauyana nakae, kowowoinēdi. \v 30 Tauyana kouyaōne unana \w Guyau\w* ina guinuwa manuna boi giyakainava ikámasa unana tauyana inuwoupa bego ivaitegu. Vaitayana komi geya itoboinemita kovinigu unana aduwanau goi kokaaiyaka. Tauna tauyana kouyaōne. \c 3 \s1 Atumátala tovatulukwana polapola // be Paulo ana vatotówana manudi \p \v 1 Guna nuwonúwana tuwaina alatuwokoimi, segowo. Ida \w spwagógana\w* Tomoya taiyao pasina kouyāwana! Ame dogoiyadi boi alatuwokoimi go, ame aginimneidi manumi geya ilausiguta. Moe komi ami vabodaboda manuna. \p \v 2 Ami dodōkana kidi weiniya\f ‡a \fr 3:2 \fk Weiniya\ft : Kidi Diyuu idi nuwonúwana goi Totuyoyowo moe weiniya nakae unana weiniya tayamo yoguyogu baailina kidi Diyuu yaidi.\f* baailidi nakae. Amo tauyadi toguinuwa goyogoyoidi be nakae sakava ana tokupwana goyogoyo.\f ‡b \fr 3:2 \fk Sakava ana tokupwana goyogoyo\ft : Ame tauyadi Diyuu nakona Yeisu bogina sinumise go, sigéona bego kidi Totuyoyowo itoboinedi sakavaidi sikupoidi Diyuu nakae. Tauna Yeisu ana tonumisayao Totuyoyowo sitamyabidi bego sakavaidi sikupoidi. Ame tauyadi sinuwonúwana sakava ana kúpwana goi tomota itoboinedi Yeisu ina bodao goi sikaaiyaka go, sibágala. Ameko Paulo tupwana ivaponuponuyedi. Ava koroto neta kusina o powona bugooyaidi, geya itoboineyeta itapwaroro. Tauna ame tauyadi Totuyoyowo geya sivaitedita Yeisu ina bodao sisiukoidi geya.\f* Latuwodi sakavaimi sikupoidi nakae Yaubada ina Katukeda idige bego komi Yaubada ina bodao. \v 3 Moitamo. Kidi sinuwonúwana \w sakavaidi adi kúpwana|lemma="Sakava ana kúpwana"\w* goi kidi Yaubada ina bodao go, kita moe Yaubada ina bodao mooitamoida. Kita \w Baloma Kimaasabaina\w* goi tataaimámina Yaubada yaina. Kita tauyawana gagágasa \w Guyau\w* \w Yeisu\w* manuna go, geya tanumiseta toinida sakavaida ina guinuwa yaina goi. \v 4 Go neta yau bego sakavaigu ina guinuwa anumise nakae amo tauyadi, yau magu guinuwa dedevidi itoboinegu nakae aguinuwe. Avatau neta inuwonúwana bego itoboine sakavaina ina guinuwa pasina Yaubada ivayoko ina boda, neta latuwogu, itoboinegu tauyana akalisave. \v 5 Guna numisayana unana ame nakae: Guna bíbina mlina maliyalina ainima aito bogina ababanedi, e sakavaigu sikupo, yau bíbina goi \w Isileli\w* tubuna, guna \w dala\w* Beniyamina,\x †a \xo 3:5 \xt Rom 11:1.\x* yau \w tokanaiberiu\w* tayamo,\f ‡ \fr 3:5 \fk Tokanaiberiu tayamo\ft : Kidi Diyuu niyadi yoina Iberiu. Aiyuwoina Iberiu moe Diyuu youyuwoidi. Ameko Paulo ilatuwokoidi ina sinapu madabokina o yawoina ana madabokina moe Iberiu nakae unana tauyana itoboine ikanaiberiu. Diyuu neta Isileli sinaena sikaaiyaka nakona sikanaiiberiu go, Diyuu asa liliudi goi sikaaiyaka nakona sikanaagiriki.\f* yau \w Parisi\w*,\x †b \xo 3:5 \xt Gui 23:6, 26:5.\x* tauna \w Yaubada ina Katukeda\w* akibobosi. \v 6 Yaubada ina Katukedayana manuna magu salau apoisógana. Nakae apoikíkina bego Yeisu ana totugugunayao amtulidi!\x † \xo 3:6 \xt Gui 8:3, 22:4, 26:9-11.\x* Yaubada ina Katukedayana ana lovina adi kibóbwata manuna yau geya guna pikwanamo. Nakona konuwonúwana amo guinuwayadi dedevidi go, geya. \v 7 Go sem boi mainao anuwonúwana bego ame guinuwayadi sowogu be guna dedevina ababane go, ame tuta anuwonúwana guinuwayadi geya basabasaidimo Guyau pasina. Go geya kada guinuwayadi kaka geya basabasaidimo yaigu geya, \v 8 go sem anuwonúwana kaga liliuuna geya basabasaidimo yaigu unana neta ida Tomoya Guyau Yeisu ayagoi, moe bei dogoiyadi ikalisavedi. Tauyana pasina kaga liliuna akalavedi be nakae avayokoidi tomota mosamosaidi nakae bego itoboinegu Guyau akabi \v 9 o tadigo kada, ‘Yaubada bei idovatusigu, e igitegu yau spwagoogonigu Guyauyana taiyao.’ Ame nakae: Yau kiboobosigu Yaubada nuwona goi geya kada ina Katukeda ana kabikáwana pasina geya, go sem moe Guyau ina guinuwa \w aba numisa\w* pasina. Yau kiboobosigu unana Tauyana ivayokoigu nakae guna numisa pasina. \v 10 E yau Guyau goi akaaiyaka, e bei Tauyana ayagoidoko ame nakae: Ina togaga yawoigu goi aalotowo; togagayana moe nakae Yaubada ina togaga goi Yeisu ikaitáoe. Aiyuwoina latuwogu ina gedageda asiuko bei ina kámasa goi atapate, \v 11 e bei nakona itoboine yau nakae tokámasa yaidi goi Yaubada ikaitaoegu. \p \v 12 Geya kada moe bogina ayoisi geya o geya kada guna paisewa bogina alukavavedoko baige akámasa geya, go sem yau nava aatokuma bego itoboinegu guna taoyamna ayoisi. Moe manuna \w Guyau\w* Yeisu bogina iyoisigu. \v 13 Segowo, yau geya anuwonuwoneta bego moe bogina ayoisi go, tayamo dogoi aguuinuwe moe kaga liliuna mligu goi anuwoilavedi go, tovavalákuna nakae kaga matagu goi akaanakova bei ayoisi. \v 14 Magu tokuma alokoina aseivata ana alaitúwana goi bei guna vaiwówana akabi. Vaiwowanayana moe Yaubada iduduwegu yábana yawoinina manuna guna spwagógana Guyau Yeisu taiyao pasina. \p \v 15 Tauna liliuda yaida avatauwa neta bogina numisa goi tamatuwo, ame guna nuwonuwanayana nuwoda goi tayoisiikavāte. Ego avatauwa komi neta ituli ta nuwonúwana nuwomi goi koyoisiikavate, e Yaubada nakae bei nuwonúwana mooitamoina ikaiwoduwe yaimi. \v 16 Go dogoi gagaina moe taaketōiya nakonakae Yaubada bogina ikaiwoduwe yaida. \p \v 17 Madabokimi taiyao, segowo, yau imi kaba gita kovatotowonēgu\x † \xo 3:17 \xt 1Ko 4:16, 11:1; Pil 4:9; 1Tk 1:6; 2Tk 3:7,9.\x* be nakae avatauwa neta ama tapata goi siiketoiya, e tauyadi kodumakavatēdi bego kovatotowonēdi. \v 18 Bogina koyagoi. Boi tuta badabadaina bogina alatuuwokoimi go, ame tuta magu táiya nakae alatuwokomneimi maniyedi tonumisa polapola yaimi sikaaiyaka; tauyadi \w Guyau\w* ana kerose ana kaleyayao idi ketoiya goyogoyo pasina. \v 19 Tauyadi yawoidi ana kaba lukavava moe bei sivailai vata. Idi yaubada moe toinidi idi vikaiya. Idi guinuwa aba omayamaya moe idi kaba taimámina. Nuwodi goi poyapoya sinapuna siyoisiikavate. \v 20 Taabu kovatotoowonēdi. Bogina koyagoi. Kita yábana tomotaida,\f ‡ \fr 3:20 \fk Yábana tomotaida\ft : Paulo ina nuwonúwana ame nakae: Amo tutayana Sisa Roma goi latuwona tomota silokasa ituli ta kasa goi bei da Roma idi sinapu sivatotowone be nakae tomota sivatulukoidi. Tauna kita yábana goi geya tabibineta go, tuwo kita yábana tomotaida itoboineda ida sinapu nakae Yaubada be nakae yábana ana tokaiyakoyao bei tomota tavatulukoidi.\f* e mada uyáwana ada Toyava tatuuyaosi bei maeko goi ima; Tauyana ida Tomoya Yeisu Guyau. \v 21 Tauyana ina togaga goi itoboine bei kaga liliuna ivasobusobuyedi. Tauna moe togagayana goi wowoda neenetaidi bei ikaigaviledi, e bei wowodayadi moe Tauyana ina taoyamna wowonina nakae. \c 4 \s1 Mami spwagógana be // mami taoyakavata koketōiya \p \v 1 Tauna, segowo, komi guna kaloyao akatukuuwonemi nakae komi guna kaba uyáwana be nakae guna kaba wowoina, e kaga bogina agini moe nakae komi imi \w spwagógana\w* ida Tomoya taiyao pasina kotaoyaakavāta. \p \v 2 Yuwodiya be Suntuke yaimi akawanoi makimaki ami taiyuwokova imi spwagógana ida Tomoya taiyao pasina nuwomi vavasa koyoisikavatemnēi. \v 3 U, nakae. Kom guna tosavaiyuwo be guna kalo, kom nakae akawanoiyem ame vevinayadi kuvaitēdi bei nuwodi tayamo. Ame vevinayadi, Kerementi be guna tosavaiyuwo liliudi taiyao bogina sivaitegu guna tokuma \w Vala Dedevina\w* manuna. Moe tauyadi yoidi yawana vau bukina\x † \xo 4:3 \xt Nuw 3:5, 13:8, 17:8, 20:12,15, 21:27.\x* goi sikaaiyaka. \p \v 4 Tuta liliuna komi imi spwagógana ida Tomoya taiyao pasina koouyāwana! Aiyuwoina adigomna, koouyāwana! \p \v 5 Imi mesayágana kovagitakōe tomota liliudi yaidi. Ida Tomoya giyakainava bei ima! \p \v 6 Geya tayaamo kaga manuna konuuwotūkala, go sem tutayana kokawanoi Yaubada yaina, mami kauyagu Tauyana kolatuwōko kaga liliuna sisowóduwo yaimi. \v 7 Neta nakae koguuinuwe, e Yaubada ina tuboina \w Guyau\w* \w Yeisu\w* ina guinuwa pasina atemi be nuwomi ivabodebodedi unana ina tuboinayana nikuunikuna, nakae geya itoboinedeta tayagoikowosi. \p \v 8 Segowo, guna nuwonúwana tuwaina alatuwokoimi. Kaga neta moitamo, kaga neta aba wowoina, kaga neta aba \w kivavasa\w*, kaga neta maavadaina, kaga neta aba matakoi, kaga neta aba kaodedevina, kaga neta dedevina toina be nakae aba yapali, e moe dogoiyadi manudi konuwoolelēu. \v 9 Kaga bogina avadamanedi yaimi, kaga yaigu goi bogina kokaisakiyedi, kaga bogina alatuwokoimi konovedi, kaga bogina kogitedi aguuinuwedi, e moe dogoiyadi koguuinuwēdi\x † \xo 4:9 \xt 1Ko 4:16, 11:1; Pil 3:17; 1Tk 1:6; 2Tk 3:7,9.\x* bei Yaubada, Tauyana tuboina unana, yaimi goi ikaaiyaka. \ms1 Paulo ina uyáwana manuna \mr (Pilipai 4:10-20) \p \v 10 E guna spwagógana ida Tomoya taiyao pasina auyáwana gagaina unana imi vininabeso yau yaigu pasina ayagoi bogina konuwokavatemneigu. Tauna auyáwana. Moitamo boi konuwonúwana manugu go, geya tayaamo enao ikaaiyaka bego kovaitegu. \v 11 Moe nakae alatuwokoimi geya kada yau anuwokubukubu bego kónana tayamo akiseyeseye geya. Bogina koyagoi. Guna kaiyako liliudi goi wowogu bogina ikonako. \v 12 Aayagoi manakaegu itoboinegu wowogu ikonako neta atokai o aguyau; nako akaaiyaka o ava kaiyako aababane, neta bogina gamogu o maagu loga, neta esaesa gagaina aalotowo o képwata aalotowo. \v 13 Nakae adige unana ame: Ame aiyakoyadi liliudi alootowoidi go, yau guna spwagógana Tauyana ikitoogagegu taiyao pasina itoboinegu amesayágana. \v 14 Go tuwo bogina koguinuwa dókana unana imi yabobona goi guna kaiyakomou kosiuko. \v 15 E komi da Pilipai nakae bogina koyagoi bego boi tutayana Vala Dedevina kogiminumise, e Mesadoniya parovinsi akalave go, Yeisu ana totugugunayao yaidi asa liliudi goi komi amitava kovaitegu aiguyau manuna, e imi vininabeso goi guna paisewa kosiuko. E vininabesoyana ivaitegu bei itoboinegu Vala Dedevina atalavaite. \v 16 Aiyuwoina bogina koyagoi bego yau nava Tesalonáika goi\x †a \xo 4:16 \xt Gui 17:1.\x* akaaiyaka go, sivatayamo geya, go sem sivavina nakae imi vininabeso koetunedi sima guna kiseyaseya manuna.\x †b \xo 4:16 \xt 2Ko 11:9.\x* \v 17 Go geya kada yabobona atalagudigudiye yaimi geya, go sem latuwogu bego komi imi vininabeso pasina keuwoimi ibibíbina Yaubada matana goi. \v 18 E imi yabobonayana Epapirodito ime madabokina bogina ababane, tauna yau yaigu goi ilausiwosiwo, bogina yoiyagu. Imi yabobonayana moe vininabeso aiigabuna nakae. E mainina dedevina, tuwo Yaubada inove nuwona ikabi, e iuyaone.\x † \xo 4:18 \xt Tat 29:18.\x* \v 19 E guna Yaubada mana esaesa gagaina toina. Tauna kaga neta kokiseyeseye, madabokina komi imi spwagógana \w Guyau\w* Yeisu taiyao pasina bei ivinibesoimi. \p \v 20 E Tamada ida Yaubada aba taimámina ame tuta nakae tuta simamaima. \pr E nakae! \ms1 Paulo ina vaduduwo \mr (Pilipai 4:21-23) \p \v 21 Kidi Yaubada ina kimasabayao spwagoogonidi \w Guyau\w* Yeisu taiyao moeko goi, e guna yabobona tamo tamo yaidi. Sedao ameko goi yau taiyao nakae idi yabobona komi yaimi. \v 22 Nakae tauyadi Yaubada ina kimasabayao liliudi ameko \w Roma\w* goi idi yabobona yaimi go, moitamo toina tonumisa \w Sisa\w* ina vada goi sipaaisewa nakae idi yabobona komi yaimi. \p \v 23 Ida Tomoya Yeisu \w Guyau\w* bei balomaimi ikanuwoiyedi. \pr E nakae!\f ‡ \fr 4:23 \fk E nakae\ft : Boi nimatu leta ame sikaidamane go, kopi maniyedi goi livala [E nakae] sikaaiyaka go, kopi maniyedi goi geya.\f* \b \cls \sig Yau Paulo be nakae Timoti \sig*