\id GAL Gumawana Translation Project [C. Olson Draft #16 7-Jul-2018 Translators: Tomasi, Benedi. Final read through Nov-2017] \h GALETIYA \toc3 Gal \toc2 Galetiya \toc1 Yeisu ana totugugunayao Galetiya goi adi leta \mt1 Galetiya \mt2 Yeisu ana totugugunayao // Galetiya goi adi leta \is1 Livala Aba Vaita \ip Leta ame Paulo igini ietune ina Yeisu ana totugugunayao Galetiya dadavina goi yaidi. Galetiyayana parovinsi tayamo gagaina Roma ina kaba lovina sinaena go, parovinsiyana sinaena goi asa badabadaidi sikaaiyaka. Tutayana Paulo leta ame igini, Antiyoki goi ikaaiyaka. Guinuwa 14:28 kugīte. \ip Galetiya goi Paulo boi ivanibiníbita Vala Dedevina itaalavaite tomota yaidi, e badabadaidi sinumise. Moe nakona tala 46 ina tala 48 go, nauyayanaidi. Ina vanibitayadi tetelidi moe Guinuwa 13:14 ina 14:23 be nakae 16:1-6 sikaaiyaka. \ip Ame letayana Paulo tala 49 sinaena igini. Nakona ame letayana Paulo ina leta vakuumgoina igimigini. \ip Kidi Yeisu ana totugugunayao Galetiya goi nakona liliudi Totuyoyowo, tauna Diyuu geya sibadebadeta. Paulo ina talavaita mlina, Yeisu ina tonumisayao Diyuu maniyedi sina Galetiya goi ituli ta vatulúkwana tonumisa sivatulukoidi. Idi vatulukwanayana goi kadi, ‘Numisa dedevina go, neta latuwomi bego Yaubada ina bodao goi kokaaiyaka, e mainao sakavaimi kokupoidi be nakae ina Katukeda ana lovina kokibobosidi.’ Nakona lovinayadi áika manuna, sakava ana kúpwana be nakae Sabati ana kabikáwana. Nakona Totuyoyowo nuumisaidi maniyedi simatoita, tuwo maniyedi bego sitagona sakavaidi sikupoidi. \ip Go kina Pauloyana ina vatulúkwana moe moitamo. Ina vatulukwanayana ame nakae: Numisa pasina Yaubada ivayokoida kita tokibóbwata Yeisu Guyau ina kámasa kerose goi pasina. Itoboineda kada, ‘Tauyana kita ada katumapu.’ E moeko goi Atukedayana ana masi bogina imalatomota. Tauna neta Yeisu tanumise, moe nakae kita takámasa kerose goi Yeisu taiyao. Ago avatau neta numisa kaka ikalave go, Yaubada ina Katukeda ana guinuwa inumise bego Yaubada ivayoko kina tokibóbwata, e amo tauyana nava ina goyo goi ikaaiyaka be nakae Atukedayana iinumise kana, ‘Kom toogoyoim itoboinem kukámasa.’ Moeko goi tauyana Yeisu ina kámasa ana dedevina bei geya ibabaneyeta. Ame nakae Paulo da Galetiya tonumisa ivatulukoidi. \ip Ame letayana ana masi gagaina ame nakae: Paulo latuwona tauyadi vala polapola sikalave go, Vala Dedevina itaalavaite sinumiseyamo. Aiyuwoina Valayana Paulo itaalavaite goi ilatuwokoida avatauwa neta Yeisu sinumiseyamo, amo tauyadi moitamo Yaubada ina bodao. Aitonina Valayana Paulo itaalavaite ilatuwokoida manakaeda Yaubada matana goi taketoiya dókana. \ip Kidi Diyuu nuumisaidi simatoita neta Yaubada ina Katukeda geya, e kidi Totuyoyowo nuumisaidi manakaedi bei siyagoi sinapu dedevina. Go Paulo kana, ‘Baloma Kimaasabaina yaida goi ivakededa.’ \iot Leta Luluna \io1 1. Paulo ina kawoi moe Yeisu be Yaubada goi ima \ior 1:1-5 \ior* \io1 2. Vala Dedevina Paulo itaalavaite moe vala mooitamoina \ior 1:6—2:21 \ior* \io1 3. Da Galetiya bogina Yaubada ina bodao mooitamoidi idi numisa pasina \ior 3:1—4:31 \ior* \io1 4. Vala Dedevina Paulo itaalavaite da Galetiya goyo ina togaga goi italigeidokoidi \ior 5:1—6:10 \ior* \io1 5. Paulo ina katumátala vaamliyaina \ior 6:11-18 \ior* \c 1 \ms1 Paulo ina kawoi // moe Yeisu be Yaubada goi ima \mr (Galetiya 1:1-5) \m \v 1-2 Komi Yaubada ana totugugunayao Galetiya dadavina goi, \p Yau Paulo \w Yeisu\w* ina \w vamoléyana\w* tayamo go, tomota geya sivamoleyeguta paisewa ame aguuinuwe. Nakae geya vatau tayaamo ikawoigu bego yau vamoléyana tayamo, go sem Yeisu \w Guyau\w* be nakae Yaubada Tamada, Tauyana boi Yeisu tokámasa yaidi goi ikaitáoe, e ame Tauyadi sikawoigu bego yau idi vamoléyana. \p Yau nakae sedao liliudi taiyao kakaaiyaka ami leta ame kagini kaetune iwo yaimi. \p \v 3 Yaubada Tamada be ida Tomoya Yeisu \w Guyau\w* idi kanuwóiya be nakae idi tuboina bei sivinimi. \v 4 Yeisuyana toinina ikasale ámasa goi kita ida goyo pasidi\x † \xo 1:4 \xt 1Ko 15:3.\x* bei goyo ana tuta ame goi italigeida. Moe ida Yaubada Tamada ina nuwonúwana nakae. \v 5 Tauyana aba taimámina ame tuta nakae tuta simamaima! \pr E nakae! \ms1 Vala Dedevina Paulo itaalavaite // moe vala mooitamoina \mr (Galetiya 1:6—2:21) \s1 Paulo nuwona iwówana // da Galetiya idi guinuwa pasina \p \v 6 Iyaa! Nuwogu iwówana gagaina imi guinuwa pasina. Boi \w Guyau\w* ina kanuwóiya goi\f ‡ \fr 1:6 \fk Guyau ina kanuwóiya goi\ft : Boi nimatu tomota maniyedi leta ame sigite sitadamane bego tomota asa liliudi itoboinedi sigite go, kopi badabadaidi sisowóduwo. Kopi maniyedi ame nakae: Tomoya ina kanuwóiya goi Yaubada ikinavemi. Go maniyedi ame nakae: Yaubada ina kanuwóiya goi ikinavemi. Tupwana sivavasa unana Yaubada ina kanuwóiya moe tauna Yeisu Guyau ina kámasa.\f* Yaubada iduduwemi bego komi ina bodao go, geya kovamumugoneta, e Tauyana kokalave go, ituli ta vala kosabokuliye! \v 7 Go moe valayana geya kada \w Vala Dedevina\w* mooitamoina geya! Go tomota maniyedi nukotomi sikiwoowonidi be nakae sipooikíkina Guyau Valena Dedevina sisobale. \v 8 Taabu moe valayana kosabookulīye, go sem boi Vala Dedevina bogina kataalavaite yaimi, neta kai Yeisu ina vamoleyanayao o \w anerose\w* guma yábana ituli ta vala italavaite yaimi, e kotavilēiye Yaubada ina liuna manuna!\x † \xo 1:8 \xt Atu 7:26, 13:17; Iys 6:18, 7:1,11, 22:20.\x* \v 9 Nakae kalatuwokoimi, e ame aiyuwoina kalatuwokomneimi: Avatauwa neta Vala Dedevina boi bogina kataalavaite yaimi geya sitalavaiteyeta, go sem ituli ta vala sitalavaite yaimi, kotavileiyēdi Yaubada ina liuna manuna! \p \v 10 Moitamo. Mae guna livalayadi kasakasaidi go, manakae? Tomota ataamyabidi gea Yaubada aatamyabi? Geya, komi tomota! Guna livalayadi goi latuwogu atamyabimi bego Vala Dedevina avatuulukoimi kosabokuliyemnei. Manakae? Guna livalayadi goi nava apooikíkina bego tomota avauyaonedi? Geya! Neta latuwogu guna livala goi tomota siuyaonegu, moe nakae yau geya kada \w Guyau\w* ina \w pákwana|lemma="Paakonina"\w* geya! \s1 Vala Dedevina Paulo // itaalavaite Yaubada goi ima \p \v 11 E segowo, Vala Dedevina boi yau ataalavaite yaimi latuwogu koyagoi bego moe tomota idi nuwonúwana goi geya imaita. \v 12 Moe moitamo. Vala Dedevinayana tomota goi yau geya ababaneyeta nakae geya vatau tayaamo ivatulukoigu, go sem Yeisu \w Guyau\w* ikaiwoduwe yaigu. \p \v 13 Ame moitamo. Geya tayaamo tuta tomota itoboinedi sivatulukoigu. Guna sinapu bogina konove bego boi tutayana kai \w Diyuu\w* ima tapwaroro ina lovina ayoisikaavatedi. Amo tutayana magu salau Yeisu ana totugugunayao Yaubada italiigogoidi ayogedegededokoidi be nakae apooikíkina bei amtulidi.\x † \xo 1:13 \xt Gui 8:3, 22:4-5, 26:9-11.\x* \v 14 Tuwaina, kai Diyuu ima tapwaroro ana vatulúkwana akibobosidoko. Nakae segowo badabadaidi guna malamalágata goi akalisavedi unana tubumao goi ima \w gulagula\w* magu salau ayoisikavatedokoidi.\x † \xo 1:14 \xt Gui 22:3.\x* \v 15 E boi yau nava sinagu gamona sinaena Yaubada ina kanuwóiya goi igimikimasabegu be nakae ivayokoigu Yeisu ana totalavaita. Go tutayana ilovina \v 16 bei Natuna ikaiwoduwe yau yaigu bego Tauyana Valena atalavaite \w Totuyoyowo\w* yaidi, e mainao geya anoita tomota goi bego alumadadedi idi nuwonúwana Valayana manuna.\x † \xo 1:16 \xt Gui 9:3-6,15, 22:6-10, 26:15-18.\x* \v 17 Aiyuwoina geya atukoita Yerusalema goi bego kidi Yeisu ina vamoleyanayao vakuumgoidi Valayana sivatulukoigu, go sem yau ana Arábiya. Niga go, akaluvilamna ama Damasiko goi akaaiyaka. \p \v 18 Niga tala aito mlidi atuko ana Yerusalema goi \w Kepasi\w* avadade. Akaaiyaka tauyana taiyao maliyalina ana badabada yawou ainima.\x † \xo 1:18 \xt Gui 9:26-30.\x* \fig Paulo ituko ina Yerusalema|src="HK00379B.TIF" size="col" ref="1:18, 2:1" \fig* \v 19 Go guna kaiyakayana amoko goi Yeisu ina vamoleyanayaoyadi liliudi geya agitedita. Ida Tomoya siyana toina Yemesa anetava agite. \v 20 Yaubada iyagoida! Ame livalayadi aaginidi moe moitamo; geya apoleta geya! \v 21 Niga Yerusalema akalave go, ana Siriya dadavina be nakae Silisiya dadavina goi akaaiyaka. \v 22 E tauyadi \w Guyau\w* ana totugugunayao Yudiya dadavina goi maisigu geya sigiteyeta \v 23 go, valegu kaka tauna sinooveyamo, kadi, \pm ‘Tauyana boi iyogedegededa go, bogina ame tuta Vala Dedevina itaalavaite. Kita ame Valayana ana tonumisayao boi ipoikikida bego imtulida.’ \m \v 24 Tuwo valeguyana sinove, yau pasigu Yaubada ina togaga ana \w káeyana\w* sikamoitamoe. \c 2 \s1 Koroto gagaidi Yerusalema goi // Paulo ina talavaita sikamoitamoe \p \v 1 Niga tala yawou aivasi sikavava, yau be Banabasi\x †a \xo 2:1 \xt Gui 4:36, 9:27, 11:22,25,30, 12:25, 14:12,14,20, 15:2,12,22,25,35-39; 1Ko 9:6; Gal 2:9,13; Kol 4:10.\x* aiyuwoina katukomna kana Yerusalema goi go, Taito\x †b \xo 2:1 \xt 2Ko 2:13, 7:6,13-14, 8:6,16,23, 12:18; Gal 2:3; 2Ti 4:10; Tai 1:1,4.\x* nakae akabi taiyao kana. \v 2 E tomota geya silatuwokoiguta ana, go sem atuko ana Yerusalema Yaubada ina kaiwóduwo yaigu pasina. Maeko goi koroto gagaidi madi wowoina aditava yau taiyao katugúguna go, nakonakae \w Vala Dedevina\w* ataalavaite \w Totuyoyowo\w* yaidi, e alumavivisi korotoyadi yaidi. Latuwogu bego guna paisewa sikamoitamoe, govila bei guna paisewayana boi be nakae tuta simamaima geya keuwoinamo. \v 3 Koroto gagaidiyadi sinovegu go, geya sisanabodeguta, go sem ima tugugunayana goi guna tosavaiyuwo Taito tauyana Giriki\f ‡ \fr 2:3 \fk Giriki\ft : Da Giriki Totuyoyowo.\f* korotoina go, tuwo tauyadi geya silovineta bego tauyana \w sakavaina ikupo|lemma="Sakava ana kúpwana"\w*. \v 4 E moe isowóduwo unana tonumisa polapola maniyedi ima tugúguna goi sisiugau; latuwodi Taito sakavaina ikupo. Idi nuwonúwana bego kidi Totuyoyowo neta sinumisa, e itoboinedi Yaubada ina Katukeda ana lovina sisabokuliyedi. Ago Atukeda ana lovinayadi goi \w Guyau\w* \w Yeisu\w* bogina italigeida ida \w spwagógana\w* Tauyana taiyao pasina go, amo topolayadi sisiu bego ida taligavayana siyausi, sigite nakona Atukeda ana lovinayadi kasabokuliyedi gea geya. Tauyadi latuwodi bego tonumisa liliuda Atukedayana goi \w sipakomneida|lemma="Paakonina"\w*. \v 5 Ago idi nuwonúwana goi geya kada go giyaiina katagona geya. Moe bego Vala Dedevina ana vatulúkwana mooitamoina\f ‡ \fr 2:5 \fk Vala Dedevina ana vatulúkwana mooitamoina\ft : Ame vatulukwanayana nakona kidi Diyuu be nakae kidi Totuyoyowo idi numisa pasina bogina sieboda tayamo Yeisu taiyao go, Totuyoyowoyadi Yaubada ina Katukeda ana lovina geya sisabokuliyedita. Geya tuwaina livisi ikaaiyaka boda aiyuwo yaidi, tauna sakava ana kúpwana geya itoboineyeta.\f* ikaaiyaka moitamo komi imi numisa ana dedevina manuna. \v 6 E kidi go koroto gagaidiyadi Vala Dedevina yau ataalavaite geya sikatusavisaviyeta. Nakona tauyadi koroto gagaidi, nakona geya go, yau yaigu moe dogoi besobeso. Yaubada geya inuwonuwoneta tomota adi kaigigita manuna, go sem matana goi tomota liliuda tavavasa.\x † \xo 2:6 \xt Atu 10:17; 2Te 19:7; Gui 10:34; Rom 2:11; Epe 6:9; Kol 3:25.\x* E Vala Dedevinayana yau ataalavaite geya sikatusavisaviyeta, \v 7 go sem sigite bego Yaubada inumisegu bei Valayana atalavaite kidi sakavaidi geya adi kupwanamo\f ‡a \fr 2:7 \fk Kidi sakavaidi geya adi kupwanamo\ft : Ame Totuyoyowo. Kidi sakavaidi geya sikupoidita. Kidi Diyuu geya.\f* yaidi goi nakae boi \w Pita\w* inumise italavaite kidi \w sakavaidi kuuponidi|lemma="Sakava ana kúpwana"\w*\f ‡b \fr 2:7 \fk Kidi sakavaidi kuuponidi\ft : Ame Diyuu. Avatauwa neta Diyuu, sakavaidi bei sikupoidi.\f* yaidi. \v 8 Moitamo. Yaubada ina Vala tayamo go, ima paisewa ituli ituli. Boi Pita ikawoi bego kina Yeisu ina \w vamoléyana\w* tauyadi sakavaidi kuuponidi yaidi go, yau nakae ikawoigu bego yau Yeisu ina vamoléyana Totuyoyowo yaidi. \v 9 Tuwo kidi Yemesa, \w Kepasi\w* be \w Iyoni\w*, tauyadi siduuduwedi tovakumgo toolagaidi, Yaubada ina kanuwóiya paisewa manuna sikinane bogina ivinigu. Tuwo ima paisewa sikamoitamoe, e mama nuwovavasa Banabasi be yau siseikaniyema bego kai kana Totuyoyowo yaidi Vala Dedevina katalavaite go, kidi itoboine sina tauyadi sakavaidi kuuponidi yaidi sitalavaite. \v 10 Go idi nuwonúwana tayamo gagaina bego kidi \w Diyuu\w* nuumisaidi tookaidi kanuwaisidi bei kavaitedi. Go moe dogoiyana bogina latuwogu toina nakae aguinuwe. \s1 Paulo Pita ikamatanako Diyuu nuumisaidi // be Totuyoyowo nuumisaidi idi kabivekoveko unana \p \v 11 E niga tutayana Kepasi imekoima Antiyoki goi kai taiyao kakaaiyaka go, ina sinapu agite bogina ibágala. Tauna akamamaetali. \v 12 Moitamo. Mainao Kepasiyana ina sinapu dedevina. Nakae kidi Totuyoyowo nuumisaidi taiyao sikabivekoveko be nakae taiyao sikakáika idi numisa tayamo pasina. Go tutayana Yemesa Diyuu nuumisaidi maniyedi ietunedi sima, e Kepasiyana igitedi, imatoitedi inuwonúwana kana, ‘Nakona bei sigitegu siboboregu.’ Tauna Totuyoyowoyadi yaidi goi itaavilei be nakae ikasilaaliyedi.\f ‡ \fr 2:12 \ft Kidi Diyuu idi sinapu ame nakae: Geya itoboinedita Totuyoyowo taiyao sikaaiyaka geya, go sem yaidi goi sitavilei be nakae sikasilaliyedi. Abivekoveko Totuyoyowo taiyao moe bomana unana kidi Totuyoyowoyadi sakavaidi geya sikupoidita be nakae Yaubada ina Katukeda ana lovina geya sisabokuliyedita.\f* \v 13 Ago Kepasiyana ina pola kidi Diyuu nuumisaidi liliudi sigite, tuwo ina polayana goi sisiuko. Tauna idi polayana pasina Banabasi nakae isuláiga, e ivatotowonedi! \v 14 Kidi sitavilei \w Totuyoyowoyadi|lemma="Totuyoyowo"\w* goi go, yau geya, go sem tutayana agite idi sinapu goi Vala Dedevina ana vatulúkwana mooitamoina ana kenao sivasulaigi, e tomota liliudi matadi goi Kepasiyana akamatanako adigo kagu, \pm ‘Kepasi, kom Diyuu ae? U nakae. Go tuta maniyena Totuyoyowo idi sinapu kusabookuliye go, Diyuu ida sinapu geya ae? U nakae. Tauna manakae Totuyoyowo numisaidiyadi kulovinaedi simaladiyuu bego itoboinedi Diyuu taiyao sikabivekoveko? Kom baagalim! Moe nakae geya itoboinemta kuguinuwe! \pm \v 15 Kita ida bíbina kunu goi Diyuu, tauna kita Yaubada ina Katukeda bogina taayagoi. Kita geya toogoyoida\f ‡ \fr 2:15 \fk Toogoyoida\ft : Kidi Diyuu idi nuwonúwana bego avatauwa Yaubada ina Katukeda geya sisabokuliyeta, e amo tauyadi toogoyoidi. Tauna neta sakavaidi geya sikupoidita o Sabati goi sipaaisewa, tauyadi toogoyoidi. Nakona kidi tomota dedevidi go, neta sakava ana kúpwana geya siguinuweta, e tauyadi toogoyoidi kidi Diyuu idi nuwonúwana goi.\f* nakae Totuyoyowo yaidi goi geya. Kidi Atukedayana geya siyagoiyeta go, kita taayagoi. \v 16 E kita Diyuu nuumisaida bogina tayagoi geya vatau tayaamo \w Yaubada ina Katukedayana|lemma="Yaubada ina Katukeda"\w* ana guinuwa\f ‡a \fr 2:16 \fk Yaubada ina Katukeda ana guinuwa\ft : Ame ava guinuwa Diyuu siguuinuwedi bego tomota siyagoi tauyadi Diyuu. Guinuwayadi aba kinana tomota tayamo Diyuu. Nakae áika, sakava ana kúpwana, o maliyalina ana wowoina. Ame guinuwayadi Diyuu siguuinuwedi bego tomota siyagoi kidi Diyuu go, boda liliudi Totuyoyowo.\f* pasina ivayoko kina kiboobosina ina \w kanasíuna\w* manuna,\x †a \xo 2:16 \xt Sam 143:2; Rom 3:20.\x* go sem moe \w Guyau\w* Yeisu aba numisa ina kabikáwana pasina.\f ‡b \fr 2:16 \fk Guyau Yeisu aba numisa ina kabikáwana pasina\ft : Enao aiyuwo sikaaiyaka bego ame takaigavile. Tayamo moe mae nakae. Aiyuwoina itoboineda kada, ‘Ida numisa Guyau Yeisu yaina goi ikivavaseda.’\f* Moe bogina tayagoi. Tauna kita Diyuu Totuyoyowo nakae; Guyau Yeisu yaina bogina tanumisa bego ina kabikawanayana pasina Yaubada ivayokoida kita kiboobosida ina kanasíuna manuna.\x †b \xo 2:16 \xt Rom 3:22.\x* Go moe geya Yaubada ina Katukeda ana guinuwa pasina ivayoko kita kiboobosida geya. Moe moitamo. Atukedayana ana guinuwa pasina geya vatau tayaamo Yaubada ivayoko kina kiboobosina ina kanasíuna manuna. \pm \v 17 E kita Diyuu latuwoda ida spwagógana \w Guyau\w* taiyao pasina Yaubada ivayokoida kita kiboobosida ina kanasíuna manuna go, ina Katukeda ana guinuwa pasina geya. Moeko goi bogina takamoitamo bego kita toogoyoida Totuyoyowo geya sinumiseta nakae; tanumisa bego Yaubada ivayokoida kita kiboobosida. Ana kaigigita Yaubada ina Katukeda takapipilave, e Totuyoyowo taiyao takáika go, manakae? Itoboineda kada, “Guyau goyo ana tovaita”? Geya, geya toina! \v 18 Guna nuwonúwana ataligei. Atukedayana ana guinuwa moe aliupa nakae Diyuu be Totuyoyowo yaida goi. Neta aliupayana boi bogina atauwe go, niga ayowomnei, e moe nakae Atukedayana ivayokoigu bego yau Atukeda ana tokapipilova! \v 19 Gwa. Guna poisógana Atukedayana manuna Atukeda ina kenao akalave o tadigo kada, “Akámasa Atukedayana yaina.” Moe bego maa yawoigu akaaiyaka Yaubada umana. Ame nakae: Guyau yau taiyao bogina kerose goi situpatukoima guna spwagógana Tauyana taiyao pasina bego ame tuta yawoigu vau goi Yaubada anetava asabookuliye. \v 20 E geya tuwaina yau yawoigu aloovinae go, Guyau yaigu goi ikaaiyaka yawoiguyana iloovinae. E yawoigu ame tuta sakavaigu goi akaaiyaka moe guna numisa Yaubada Natuna yaina goi akaaiyaka unana Tauyana imatakoiyegu, tuwo toinina ikasale ámasa goi, yau guna katumapu. \pm \v 21 Kidi Atukedayana siinumise Yaubada ina kanuwóiya sikatae go, yau geya akataeyeta. Moe moitamo. Neta Yaubada ina Katukeda ana guinuwa goi ivayokoida kita kiboobosida ina kanasíuna manuna, e moe nakae \w Guyau\w* ikamasa beso.’ \p E moe nakae Pita alatuwoko. \c 3 \ms1 Da Galetiya bogina Yaubada ina bodao // mooitamoidi idi numisa pasina \mr (3:1—4:31) \s1 Baloma Kimaasabaina // ina paisewa da Galetiya yaidi goi \p \v 1 Iyaa! Komi da Galetiya yaaluwoimi! Ami kaigigita nakona tomota tayamo ibolatemi, e nuwomi ikiwowonidi! Kaga unana tovatulukwana polapola koonovedi? Boi \w Yeisu\w* \w Guyau\w* ina kámasa kerose goi ana yagoina bogina ataligeidoko yaimi, e bogina koyagoidoko ina kámasa goi manakaena ivaiteda. \v 2 Dogoi tayamo toito latuwogu kolatuwokoigu bei ayagoi. Dogoiyana ame: \w Yaubada ina Katukedayana\w* ana guinuwa\f ‡ \fr 3:2 \fk Yaubada ina Katukedayana ana guinuwa\ft : Ame nakona ava lovinava Atukedayana goi neta imavada bego Diyuu boda ituli, e Totuyoyowo ituli. Lovinayadi moe sakava ana kúpwana, áika ana lovina, abivekoveko ana lovina be nakae lovina maliyalina maniyedi manudi nakae Sabati.\f* pasina \w Baloma Kimaasabaina\w* kobabane, gea \w Vala Dedevina\w* ana talavaita konove konumise pasina kobabane? Valayana ana numisa pasina ae? \v 3 Moitamo komi yaaluwoimi! Iyaa! Imi numisa ana kaba vatowo Baloma Kimaasabaina ina togaga goi kooketoiya go, manakae? Bego toinimi sakavaimi ana guinuwa goi imi numisayana kokimatuwe ae? \v 4 Manakae? Kaga liliuna dedevidi siisowóduwo yaimi sisowoduwo beso? Anuwonúwana geya. \v 5 E tauna ame nakae: Yaubada Balomaina ikaiguyauye yaimi be nakae yaimi goi \w guinuwa toogagaidi\w* iguuinuwedi go, kaga pasina amo dogoiyadi iguuinuwedi? Ina Katukedayana ana guinuwa pasina gea Vala Dedevinayana ana talavaita konove konumise pasina? Valayana ana numisa pasina ae? \s1 Da Galetiya idi numisa // Eberamo ina numisa nakae \p \v 6 Eberamo nakae. \w Buki Kimaasabaina\w* idigo kana, \b \pi1 ‘Eberamo inumisa Yaubada yaina, e ina numisayana Yaubada igite, ikamoitamoe bego kina Eberamoyana moe Yaubada nuwona ana \w tokibóbwata\w*.’\x † \xo 3:6 \xt Rom 4:3,9,22; Yem 2:23.\x* \qr Aba Vatowo 15:6 \b \m \v 7 Tauna latuwogu koyagoi bego kidi numisa tomotaidi, e moe tauyadi Eberamo ina bodao mooitamoidi.\f ‡ \fr 3:7 \fk Eberamo ina bodao\ft : Da Giriki niyadi kadi, ‘Eberamo natunao’ go, amo ana yagoina ‘Eberamo ina bodao’ unana ida numisa tauyana nakae. Neta kita Eberamo natunao nakonakae boi Yaubada ikatótula tauyana yaina, e moe nakae ikatótula kita yaida.\f*\x † \xo 3:7 \xt Rom 4:16.\x* \v 8 E boi nimatu Yaubada bogina igimilovina bego \w Totuyoyowo\w* idi numisa pasina bei ivayokoidi kidi kiboobosidi ina \w kanasíuna\w* manuna. Tauna Yeisu nava geya imaita go, Yaubada \w Gínina Kimaasabaina\w* goi Vala Dedevina igimitalavaite Eberamo yaina idigo kana, \b \pi1 ‘Totuyoyowo liliudi poyapoya ame goi bei siyagoi kom goi \w akaipakuyedi\w*.’\x † \xo 3:8 \xt Abv 18:18, 22:18, 26:4, 28:14; Gui 3:25.\x* \qr Aba Vatowo 12:3 \b \m \v 9 Tauna avatauwa neta numisa tomotaidi, e aipakuyana boi Eberamo numisa korotoina iibabane kidi nakae sibabane. Tauna guinuwa pasina geya. \p \v 10 Moe moitamo. Yaubada ina Katukeda ana guinuwa tomotaidi liliudi Yaubada ina takínona moumouna goi sikaaiyaka, tauna geya itoboinedita Tauyana ina kaipaku sibabane. Gínina Kimaasabaina nakae idige kana, \b \pi1 ‘Avatauwa neta lovina liliudi Yaubada ina Katukeda bukina goi\f ‡ \fr 3:10 \fk Yaubada ina Katukeda bukina\ft : Ame Aba Vatowo, Tateta, Vininabeso be Atukeda. Amo bukiyadi Mosese iginidi.\f* geya siyoisikavatedita nakae geya siguinuwedita, tauyadi Yaubada ina takínona moumouna goi sikaaiyaka.’ \qr Atukeda 27:26 \b \m \v 11 E Atukedayana ana guinuwa pasina geya vatau tayaamo Yaubada ivayoko kina kiboobosina ina kanasíuna manuna geya, tauna ame bogina imavada unana Gínina Kimaasabaina idigo kana, \b \qc ‘E kina tokibóbwata numisa goi iiketoiya.’\x † \xo 3:11 \xt Rom 1:17; Ibe 10:38.\x* \qr Abekuki 2:4 \b \m \v 12 E Yaubada ina Katukedayana ana kenao ituli. Atukedayana unana moe numisa geya, go sem unanayana moe guinuwa. Moe nakae Gínina Kimaasabaina idige kana, \b \pi1 ‘Avatau Yaubada ina Katukeda ina lovina iguinuwedi, bei ina guinuwayadi goi iketoiya.’ \qr Vininabeso 18:5 \b \p \v 13 E kina go \w Guyauyana|lemma="Guyau"\w* ima Yaubada ina Katukeda ana mou goi itateteda ame nakae: Itoboineda mouyana tababane go, kina Guyauyana itagona kerose goi situpatuko ikámasa, kita ada katumapu. Moeko goi kina mouyana ibabane go, kita geya. Moitamo mouyana ibabane nakae Gínina Kimaasabaina itaalavaite, idigo kana, \b \pi1 ‘Avatau neta alova goi sikosaine, e tauyana Yaubada ina takínona moumouna goi ikaaiyaka.’ \qr Atukeda 21:23 \b \m \v 14 Itateteda bego Yaubada ina kaipakuyana boi ikaatotule Eberamo yaina kidi Totuyoyowo nakae bei sibabane idi \w spwagógana\w* \w Guyau\w* Yeisu taiyao pasina.\x † \xo 3:14 \xt Abv 12:3, 18:18, 22:18, 26:4-5, 28:14.\x* Moe bego Baloma Kimaasabaina boi Yaubada ikaatotule kita ida numisa goi tababane. \s1 Yauwe ina kanasíuna // Eberamo yaina goi ikaiyako vata \p \v 15 Segowo, aba gita tayamo aguinuwe. Aba gitayana moe kita tomota ada dadava goi. Neta boda aiyuwo taiyao tomota matadi goi sikanasíuna, e anasiunayana aiyako vaatayaina, tauna geya vatau tayaamo itoboine anasiunayana iligei o ikatusavi geya, go sem ikaiyako vata nakae mainao sikanasíuna. E aba gitayana moe kita tomota ida sinapu anasíuna manuna go, Yaubada ina kanasíuna Eberamo yaina nakae. \v 16 E ina kanasiunayana goi ikatótula go, ina katotulayadi moe Eberamo mana boda yaidi. Ago geya idigoita bodao; moe ana yagoina badabadaidi, go sem kana, ‘Ina boda.’ Moe ana yagoina tayamo go, ame tayamoyana moe \w Guyau\w*.\f ‡ \fr 3:16 \fk Ame tayamoyana moe Guyau\ft : Ameko Paulo ina nuwonúwana bego boda tayamo moe Yeisu mana tonumisayao.\f*\x † \xo 3:16 \xt Abv 12:3,7, 13:15, 17:7, 22:18, 26:4, 28:14.\x* \v 17 E ame guna masi adigedige: Mainao Yaubada mana katótula igimikanasíuna Eberamo yaina; anasiunayana moe aiyako vaatayaina. Go tala ana badabada 430 sikavava,\x † \xo 3:17 \xt Abv 15:13-14; Tat 12:40; Gui 7:6.\x* Yaubada ina Katukeda Mosese ivini go, Atukedayana geya itoboineyeta anasiuna bogo iligei bei ana katotulayadi dogoi besobeso. \v 18 Moe moitamo. Kaga Yaubada ikaatotule bego ivinibesoida geya ivinideta ina Katukeda ana guinuwa pasina geya, go sem ivinibesoida ina katótula pasina. Eberamo nakae. Tayagoi kaga boi Yaubada ikaatotule tauyana yaina ivinibeso unana ikatotule.\x † \xo 3:18 \xt Rom 4:14.\x* \p \v 19 Nakona komi konuwonúwana kami, \pm ‘Neta nakae ina katotulayana pasina ivinibesoida, kaga pasina Yaubada ina kanasíuna ikatusavi, e ina Katukeda Mosese ivini?’ \m Apipilova pasina bego tayagoi nako apipilova. Go Atukedayana Mosese ivini bei ipaisewa ana kadókana bodayana ima. Bodayana moe Guyau boi Yaubada ikatotule Eberamo yaina.\f ‡ \fr 3:19 \ft Aba Vatowo 12:3 goi Yaubada Eberamo ilatuwoko idigo kana, ‘Boda liliudi poyapoya goi bei siyagoi kom goi akaipakuyedi.’ Yaubada manakaena bei ikaipakuyedi? Ame Yeisu idigedige, tauna Yeisu goi tomota liliudi ikaipakuyedi.\f* Yaubada ina Katukeda \w anerose\w* ivinidi go, kidi Mosese sivini; tauyana tomota adi \w togúdala\w*. \v 20 Go tauyana geya Yaubada ina boda tayamo ana togúdala geya. E kina go Yaubada tayamo, tauna ina boda tayamo, \w Diyuu\w* be Totuyoyowo taiyao. \p \v 21 Tauna nakona maniyemi konuwonúwana Yaubada ina Katukeda be ina katótula sivakaleya. Geya, geya toina! Ina Katukeda be ina katótula idi paisewa ituli ituli. Neta Yaubada boi lovina tayamo ivinida, e takabikaone bego yawoida vau tababane, e lovinayana ana kabikáwana pasina moitamo woi kita anasíuna ana tokibobwatayao. \v 22 Go moe nakae geya iguinuweyeta, go sem Gínina Kimaasabaina\f ‡a \fr 3:22 \fk Gínina Kimaasabaina\ft : Ame nakona Yaubada ina Katukeda idigedige.\f* tomota liliudi poyapoya goi ikaukabolidi, goyo ina togaga ogalaoina goi sikaaiyaka bego Yeisu \w Guyau\w* ina kabikáwana \w aba numisa\w*\f ‡b \fr 3:22 \fk Yeisu Guyau ina kabikáwana aba numisa\ft : Enao aiyuwo sikaaiyaka bego da Giriki niyadi takaigavile. Tayamo mae nakae. Go aiyuwoina itoboineda takaigavile kada, ‘Ida numisa Yeisu Guyau yaina.’\f* pasina kaga Yaubada boi ikaatotule Eberamo yaina ivinida kita ina tonumisayao. \p \v 23 E tutayana tokabikáwana\f ‡ \fr 3:23 \fk Tokabikáwana\ft : Da Giriki niyadi ame livalayana ana yagoina aiyuwo. Tayamo itoboineda kada, ‘Tokabikáwana’ go, aiyuwoina itoboineda kada, ‘Numisa.’ Neta ana yagoina moe Tokabikáwana, e ame Yeisu idigedige. Go neta ana yagoina moe numisa, e moe ana yagoina numisa ana kenao bego Yaubada ivayokoida kita tokibóbwata.\f* nava geya imaita, Yaubada ina Katukeda ikaaiyaka kai Diyuu ikaukabolima; kai deri ana tokaiyakayao nakae iyaausima ana kadókana Yaubada tokabikawanayana ikaiwoduwe. \v 24 Tauna Yaubada ina Katukedayana kai ama tokabigómana nakae go, ilovinaema ana kadókana \w Guyau\w* ima bego numisa pasina Yaubada ivayokoima kai kiboobosima ina kanasíuna manuna. \v 25 E Tokabikawanayana bogina ima, tauna ama tokabigomanayana geya tuwaina itoboine ilovinaema unana ina tuta bogina ikavava. \v 26 Moitamo. Imi spwagógana Guyau Yeisu taiyao pasina komi liliumi imi numisa goi Yaubada natunao. \v 27 Bogina koyagoi. Tutayana liliumi \w sisayoyoimi|lemma="Sayóyova"\w*, Guyau taiyao kospwagógana, tauna Tauyana yawoina kwama nakae bogina kokote. \v 28 Tomota liliuda tavavasa be nakae geya tayaamo aliupa ikaaiyaka bego ilivisida ta boda be ta boda. Aliupayadi nakae Diyuu be Totuyoyowo, kidi \w paakonidi|lemma="Paakonina"\w* be kidi taliigavidi, koroto be vevina. Ame aliupayadi bogina sikavava unana madabokida ida spwagógana Guyau Yeisu taiyao pasina bogina taeboda tayamo. \v 29 E komi moitamo Tauyana ina bodao, tauna komi moitamo toina Eberamo ina boda. Moeko goi kaga Yaubada ikaatotule Eberamo yaina komi nakae bei kobabane.\x † \xo 3:29 \xt Rom 4:13, 8:17.\x* \c 4 \s1 Yaubada ivanatuneda \p \v 1 E guna masi ame nakae: Neta gómana tayamo tamana itagau, e tamanayana konana liliudi bei ikabidi, toinina konana. Nakona moe gomanayana konana go, tauyana nava giyaina, tauna tauyana \w paakonina\w* nakae; geya itoboineyeta toinina konanayadi manudi ilovina, \v 2 go sem ina torugwáuta iloovinae be nakae kónana ana tomatakavatayao gomanayana konana siloviinaedi ana kadókana ana upa boi tamana bogina iyato bego gomanayana toinina ilovina. \v 3 Moe kai \w Diyuu\w* nakae. Boi tutayana \w Guyau\w* nava geya imaita, kai gogómana nakae, tauna geya kalovineta, go sem kai da poyapoya adi tokinagovayao\f ‡ \fr 4:3 \fk Tokinagovayao\ft : Ame nakona dimoni.\f* idi pakonayao. \v 4 Go tutayana upayana ana toboine isowóduwo, e Yaubada Natuna ietune ima. Tauyana vavina goi ibíbina kita tomota nakae be nakae \w Yaubada ina Katukeda\w* ina lovina sikaukaboli. \v 5 Moe bego kai Atukedayana ana lovina sikaukaabolima itatetema bego ivanatunema.\x † \xo 4:5 \xt Rom 8:15-17.\x* \v 6 E komi be Yau Yaubada natunao, tauna Balomaina bogina ietune ima isiu nuwoda goi ikaaiyaka, e mada uyáwana takawanoi makimaki Yaubada yaina kada, ‘\w Abba\w*,\x † \xo 4:6 \xt Mak 14:36; Rom 8:15.\x* Tamagu!’ \v 7 Tauna komi geya tuwaina paakonimi nakae, go sem komi Yaubada natunao. Tuwo, Yaubada ina guinuwa pasina kaga liliuna ikatootuledi nava bei ivinimi unana komi natunao. \p \v 8 Komi \w Totuyoyowo\w* nuumisaimi boi mainao Yaubadayana natunao geya, go sem boi tutayana nava Tauyana geya koyagoiyeta, komi imi yaubadayao moe yaubada polapola, e komi idi pakonayao. \v 9 E ame tuta go Yaubada mooitamoina bogina koyagoi o tadigo kada, ‘Yaubada bogina iyagoimi.’ Tauna komi manakae bego Tauyana kokalave go, kokaluvilamna kona tokinagovayadi neenetaidi be nakae geya basabasaidimo yaidi goi? Manakae? Latuwomi bego aiyuwoina sipakomneimi? \v 10 Ana kaigigita bogina sipakomneimi unana Diyuu idi tapwaroro ana lovina kosabokuuliyedi! Lovinayadi nakae maliyalina gagaidi be tukowana vau be áika gagaidi be nakae tala gagaidi kosabokuuliyedi. Nakona imi nuwonúwana goi kami, ‘Ima guinuwa pasidi Yaubada bei iuyaonema.’ \v 11 Amatoita kaga nakona bei isowóduwo komi yaimi. Nakona apoisogana beso manumi. \s1 Boi mainao Paulo ana gogo // da Galetiya yaidi dedevina \p \v 12 Segowo, akawanoi makimaki yaimi: Guna sinapu kovatotowōne! Taabu Yaubada ina Katukeda ana guinuwa koonumīse bego ivayokoimi komi kiboobosimi ina \w kanasíuna\w* manuna. Boi yaimi goi akaaiyaka Atukedayana geya aguinuweyeta nakae boi mainao komi geya koguinuweta, tauna kovatotowonēgu! Amo tutayana komi geya tayaamo goyo koguinuwe yaigu. \v 13 E bogina koyagoi bego boi guna vísiya pasina mainao ao yaimi bego awaiwasi, tauna amo tutayana itoboinegu \w Vala Dedevina\w* atalavaite yaimi. \v 14 Nakona guna visiyayana moe aba vakakona yaimi bego kokataegu go, tuwo geya kokataeguta be nakae geya kokubuyeveguta, go sem ami gogo yaigu nakae neta Yau Yaubada ina \w anerose\w* nakae o yau \w Guyau\w* \w Yeisu\w*! \v 15 E boi kouyaonegu go, ame tuta imi uyawanayana nako? Itoboinegu atalavaita bego boi mainao imi matakoi yau yaigu nakae neta itoboinemi, e matami kokiposidi kovinigu! \v 16 Tauna yau guna sinapu be guna bóbwara moitamo yaimi go, manakae? Ame tuta yau imi kaleya? \p \v 17 Amo topolayadi madi salau sikatuuvekoimi go, geya kada ami dedevina manuna geya, go sem madi salau silivisida bego komi kovekoidi. \v 18 Go tomota neta sipoisógana kaga dedevina manuna, moe dedevina tuta liliuna. Moe nakae itoboinemi koguuinuwe neta yaimi goi akaaiyaka o neta geya maisigumo. \v 19 Natugowo, ame tuta ategu aiyuwoina igedamna gagaina manumi nakae neta vavina giyakainava ivenátuna, ina gedageda nakae. Go gedagedayana bei aalotowo ana kadókana \w Guyau\w* toinina aderina atemi goi itapate. \v 20 O neta moeko goi akaaiyaka! Neta nakae, sopagu geya ikaseta, go sem sopagu inuwa. Komi manumi nukotogu iwówana gagaina! \s1 Kidi da Galetiya Eberamo tubunao atótula goi \p \v 21 Avatauwa komi neta latuwomi bego Yaubada ina Katukeda ikaukaabolimi ame kolatuwokōigu: Kaga Atukedayana ilatuuwokoida koyagoidoko gea geya? \v 22 Ana kaigigita geya. Mosese ina buki goi tétala tayamo ame nakae: Eberamo natunao koroto adi taiyuwo. Tayamo moe vavina paakonina ivenatuni, natuna yoina Isimaeli.\x †a \xo 4:22 \xt Abv 16:15.\x* Aiyuwoina moe monena taliigavina ivenatuni, natuna yoina Aisake.\x †b \xo 4:22 \xt Abv 21:2.\x* \v 23 Go natunao adi taiyuwokova adi bíbina geya sivavaseta, go sem tauyana vavina paakonina natuna sakava goi ibíbina go, kina vavinayana taliigavina natuna Yaubada ina katótula goi ibíbina. \v 24 Ame livalakaibala tayamo nakae: Vevina adi taiyuwokova moe Yaubada ina kanasíuna aiyuwo nakae boi iguuinuwedi. Guna nuwonúwana ataligei. Tayamo ame nakae: Boi Yaubada Sainai koyaina goi ikanasíuna Mosese be \w Isileli tubunao\w* liliudi yaidi. Ame anasiunayana moe vavina paakonina yoina Ega nakae. Tauyana ivenátuna, natunao moe sinadi nakae, kidi paakonidi. Avatauwa neta anasiunayana sisabookuliye, tauyadi paakonidi unana itoboinedi Yaubada ina Katukeda ana lovina sikibobosidi. \v 25 E kina go Egayana Sainai koyaina nakae. Moe Arábiya sinaena goi go, kina livalakaibala Yerusalema poyapoya ame goi manuna. Bogina koyagoi. Tauyana ma natunao paakonidi nakae da Yerusalema, e Yaubada ina Katukeda ikaukabolidi. \v 26 Go yábana Yerusalemaina moe Sera taliigavina nakae; tauyana kita tonumisayao sinada. Tauna geya tuwaina Yaubada ina Katukeda ikaukaabolida. \v 27 Ame moitamo. Aiseya boi nimatu vavinayana ma natunao taliigavidi manudi igini kana, \b \qc ‘Kom kaagalim geya kuvenatuneta, kuuyāwana! \qc Kom venátuna ana gedageda ame tuta geya kulotowoeta, \qc mam uyáwana kududūwo! \qc Unana kom kaagalim natumowo bei sibadabada \qc namliyeta vavina ma monena. \qc Tauna kuuyāwana!’ \qr Aiseya 54:1 \b \p \v 28 E komi, segowo, vavina taliigavina tubunao nakae boi Yaubada ikatótula Eberamo yaina. Aisake atótula goi ibíbina, e komi nakae. \v 29 Go taabu konuuwonūwana gedageda bei geya kobabaneyeta, go sem boi nimatu nakae. Isimaeli kina boi sakava goi ibíbina. Ago Aisakeyana \w Baloma Kimaasabaina\w* ina nuwonúwana goi ibíbina. E Isimaeli siyana Aisake iyogedegede. Moe sinapuyana tauna ame tuta nakae. Tauyadi Yaubada ina Katukeda ikaukaabolidi, e kita Eberamo tubuna Yeisu taanumise siyogedegededa.\x † \xo 4:29 \xt Abv 21:9.\x* \v 30 Go ame sinapuyana geya ikaiyakovateta geya, go sem \w Gínina Kimaasabaina\w* manakaena ilatuwokoida? Amo idigo kana, \b \pi1 ‘Amo pakoninayana ma natuna kuvatapiyēdi sina. Pakoninayana natuna be natugu adi taiyuwokova konam bei geya sikabidita tutayana kukámasa.’ \qr Aba Vatowo 21:10 \b \m Go sem konanayadi madabokidi vavina taliigavina natuna anetava bei ikabidi. Moeko goi tayagoi avatauwa neta Yaubada ina Katukeda ikaukaabolidi, e tauyadi yaidi goi geya tayaamo kaga bei Yaubada ikaiguyauye. \v 31 Tauna segowo, mae tetalayana ivatulukoida bego kita geya vavina paakonina natunao geya, go sem kita vavinayana taliigavina natunao. Tuwo kita nakae taliigavida. \c 5 \ms1 Vala Dedevina Paulo itaalavaite // da Galetiya goyo ina togaga goi italigeidokoidi \mr (Galetiya 5:1—6:10) \s1 Da Galetiya bogina taliigavidi, // tauna sakava ana kúpwana geya ivaitedita \p \v 1 Ada talígava manuna \w Guyau\w* italigeida! Tauna koovadōkana. Geya tayaamo kaga yaina kokasalemnēimi bego \w ipakomneimi|lemma="Paakonina"\w*. \p \v 2 Konovēgu! Yau Paulo alatuwokoimi neta \w sakavaimi kokupoidi|lemma="Sakava ana kúpwana"\w*, \w Guyau\w* ina guinuwa geya ivaitemita! \v 3 E komi koroto latuwomi sakavaimi ana kúpwana aiyuwoina akatumatalimneimi bego ava koroto yaimi neta sakavaina ikupo, mana tasíkwana \w Yaubada ina Katukeda\w* goi lovina liliudi ikibobosidi. \v 4 Avatauwa komi bego Atukedayana ana guinuwa pasina Yaubada ivayokoimi komi kiboobosimi ina \w kanasíuna\w* manuna, e Guyau yaina bogina toinimi kotavileiyemi. Moeko goi Yaubada ina kanuwóiya bogina kokalave. \v 5 Moitamo. Atukedayana ana guinuwa geya ivaitedeta niga Yaubada ina \w kivavasa\w* manuna. Kita go Yaubada Balomaina ina togaga goi ida numisa pasina mada lotuta taatuyáwata bego Yaubada nava bei itakinoida kita kiboobosida ina kanasíuna manuna. \v 6 U moe moitamo. Avatau neta ispwagógana Guyau \w Yeisu\w* taiyao, ina spwagoganayana goi sakava ana kúpwana be sakava geya ana kupwanamo, aiyuwokova dogoi besobeso Yaubada yaina, go sem dogoi gagaina Tauyana yaina moe Yeisu tanumise go, ida numisayana \w matakoi\w* goi ikéuwo. \p \v 7 Numisa ana kenao vavalákuna nakae. Boi mainao vavalakunayana goi kolokooina dókana. Go avatau ilokoinabodebodemi, tauna \w Vala Dedevina\w* mooitamoina geya kokabikaoneyeta? \v 8 Ame sinapuyana ada Toduduwo goi geya imaita! \v 9 Ame vatulukwana polapola bei itagayagaya be ibíbina nakae \w isti\w* giyaina go, isiu ina parawa madabokina goi ibíbina.\x † \xo 5:9 \xt 1Ko 5:6.\x* \v 10 Guna \w spwagógana\w* ida Tomoya yaina pasina alotowoimi ituli ta nuwonúwana bei geya koyoisikavateyeta. Tauyana ina tamyábina goi nukotomi ikiwoowonidi, Yaubada ina liuna bei ibabane. \v 11 E segowo, maniyedi topola sidigodigo bego yau nava ataalavaita tomota yaidi bego itoboinedi sakavaidi sikupoidi. Neta moe moitamo, kaga unana nava mou siivinigu? Neta moitamo atalavaita bego itoboinedi sakavaidi sikupoidi, e topolayadi gamodi geya sigoyoita, e mou geya siviniguta. Go moe yau nakae geya. Yau atalavaita bego Guyau kerose goi ikámasa, kita ada katumapu. Tauna gamodi asowolidi, e moe pasina mou sivinigu. \v 12 Latuwogu tauyadi nukotomi sikiwoowonidi sakavaidi kaka geya, go sem madabokiina sikupoidimo sikalavedi! \p \v 13 Guna nuwonúwana tuwaina ataligei, segowo. Yaubada bogina iduduwemi komi ina bodao be nakae ina Katukeda ina lovina goi italigeimi. Ago ami taligavayana taabu kooetāko sakava sinapuna manuna, go sem imi matakoi goi semiyao kovaitēdi. \v 14 Ame moitamo. Yaubada ina Katukeda goi lovina liliudi itoboineda talamgogoidi livala tayamo goi. Livalayana kana, \b \pi1 ‘Siyami komataakoīye nakae toinimi komatakooiyemi.’\x † \xo 5:14 \xt Mad 5:43, 19:19, 22:39; Mak 12:31,33; Luk 10:27; Rom 13:9; Ibe 13:1; Yem 2:8.\x* \qr Vininabeso 19:18 \b \m \v 15 Go neta komi taiyao kokaumakimaki be nakae kokausapesapemi, e ami dodōkana, govila bei toinimi komtulimi. \s1 Da Galetiya Baloma // Kimaasabaina goi siiketōiya \p \v 16 E yau guna nuwonúwana ame nakae: \w Baloma Kimaasabaina\w* ina togaga goi kooketōiya yawoim madabokina, bei sakava sinapuna ina yalagau geya koguuinuwedi. \v 17 Ame moitamo. Sakava sinapuna ina yala ituli go, Yaubada Balomaina ina yala ituli, e taiyao sigibiubíuna. Bogina koyagoi. Ame yalayadi aiyuwo taiyao sivakaleya, govila bei kaga goyogoyoidi neta kooyaledi koguinuwedi.\x † \xo 5:17 \xt Rom 7:15-23, 8:5-8.\x* \v 18 E neta Baloma Kimaasabaina ivaakededa, Yaubada ina Katukeda geya ikaukabolideta. \p \v 19 E sakava sinapunayadi bogina tayaagoidi. Sinapuyadi ame nakae: \b \tr \tc1 • Masisi goyogoyoina \tc2 • Egamogamogu \tr \tc1 • Nuwonúwana goyogoyoidi \tc2 • Tomota aditava idi yala manudi sipoisógana \tr \tc1 • Sakava ana vikaiya owáowana \tc2 • Livisi \tr \tc1 \v 20 • Yaubadayao adi sakululu \tc2 • Tavilei \tr \tc1 • Méyava o bowou \tc2 \v 21 • Matakikiwo \tr \tc1 • Vakaleya \tc2 • Aumata \tr \tc1 • Aumakimaki \tc2 • Nim ginagina \tr \tc1 • Vakipikipi \tc2 • Uyawana owáowana \tr \tc1 \tc2 • Ava sinapu ame dogoiyadi nakae. \b \m Boi akatumatalimi go, tuwo aiyuwoina akatumatalimneimi bego avatauwa neta dogoiyadi siguuinuwedi, e \w Yaubada ina kalibúbuna\w* goi geya sisiuta. \p \v 22 E kina go Baloma Kimaasabaina keuwoina Yaubada ina bodao yaidi ame nakae: \b \tr \tc1 • Matakoi \tc2 • Mesayágana \tc3 •\w Aba numisa\w* \tr \tc1 • Uyáwana \tc2 • Yabobona \tc3 \v 23 • Sakululu \tr \tc1 • Tuboina \tc2 • Sinapu dedevina \tc3 • Toinidi sikabiikunuidi \b \m Avatau neta ame dogoiyadi iguuinuwedi, e ina sinapu dedevina toina. Ago ame sinapuyadi manudi geya tayaamo lovina ikaaiyaka Yaubada ina Katukeda goi isanabodeda bego taabu taguuinuwēdi. \v 24 E kita go \w Guyau\w* Yeisu ina bodao, sakava sinapuna be ana vikaiya be nakae ana yalagau bogina takalavedi; moe nakae tatupatukoidi kerose goi takaumatedi. \p \v 25 Yawoida vau Balomaina Kimaasabaina goi taababane, tauna Baloma Kimasabainayana ina vakeda kiyaena tavaekūli. \v 26 Taabu tanuuwatūe. Nakae taabu sedao tadumwaamwainīdi be nakae taabu tamatakiikivēdi. \c 6 \s1 Da Galetiya adi talígava // ana kiyakiyaya tagite idi sinapu goi \p \v 1 Segowo, neta siyami tayamo apipilova goi ikapusi, e komi \w Baloma Kimaasabaina\w* ikabikuunuimi mami sakululu siyamiyana kokitotōto. Go ami dodōkana, govila bei komi nakae aba vakakona kobabane, e tauyana nakae kokapusi. \v 2 Semiyao adi mou goi kovaitēdi.\x †a \xo 6:2 \xt Rom 15:1.\x* Neta moe nakae koguuinuwe, e \w Guyau\w* ina lovina bogina kokiibobosi.\x †b \xo 6:2 \xt Iyo 13:34; Yem 2:8.\x* \v 3 Moitamo. Avatau neta geya latuwona bego tomota ivaitedi, go sem ina nuwonúwana goi kana, ‘Yau toolagaigu’ go, geya, e tauyana toinina ikaatubau. \v 4 E komi tamo tamo toinimi imi guinuwa kodovatusidokōidi bei imi sinapu koyagoidi, nako dedevina, nako goyogoyoina. Neta imi guinuwa dedevidi, e guinuwayadi pasidi komi aedidimi kosamolai go, taabu aedidimi kosaamolāi unana konuwonúwana bego imi guinuwa dedevidi namliyeta siyami ina guinuwa. \v 5 Moitamo. Kita tamo tamo itoboineda toinida ida paisewa takavale, moe ida polava. \p \v 6 E avatau neta Yaubada ina livala ivatulukoimi, imi esaesa goi ina vatulúkwana kotabubūli. \v 7 Taabu kokatuubaūmi. Taabu konuuwonūwana bego itoboinemi goyo koguuinuwe go, Yaubada bei geya ikatumapuyeta. Ame moitamo. Kaga koobaguli, nava bei kodibayoyoi. Tauna nakonakae koguuinuwe, e nakae Yaubada bei ikatumapu yaimi. \v 8 Moitamo. Avatau neta sakava sinapuna goi ibágula, e nava bei sakavayana goi vailai idibayoyoi. Go avatau neta Yaubada Balomaina goi ibágula, e nava bei Balomayana goi yawoina vata idibayoyoi. \v 9 E taabu ida guinuwa dedevidi goi takawoowotēya. Neta nukotoda geya itopeta, e tuta Yaubada iupae goi ida dibayoya dedevina bei tababane. \v 10 E tauna neta ava tuta itoboineda, e guinuwa dedevidi taguinuwēdi tomota liliudi yaidi goi go, gagaina taguinūwe kidi \w Yeisu\w* ina bodayauwo yaidi goi. \ms1 Paulo ina katumátala vaamliyaina \mr (Galetiya 6:11-18) \pmc \v 11 Ameko toinigu nimagu goi ami leta ame alukavave. Kogīte. Leta matadi gagaidi goi agini.\f ‡ \fr 6:11 \ft Paulo ina sinapu ame nakae: Neta leta igini, e koroto tayamo ilatuwoko nakonakae igini. Ameko nakona Paulo bairo ikabi, toinina leta ame ilukavave.\f*\fig Paulo leta iginigini|src="CN02077B.TIF" size="col" ref="6:11-18" \fig* \pmc \v 12 Amo korotoyadi sitaamyabimi \w sakavaimi kokupoidi|lemma="Sakava ana kúpwana"\w* latuwodi \w Diyuu\w* siyapaliyedi. Kidi idi nuwonúwana bego Diyuu bei geya siyogedegededita neta geya sitalavaiteta bego itoboinedi bei adi yava sibabane \w Guyau\w* ina kámasa kerose goi pasina. Ame tauna pasina korotoyadi latuwodi komi sakavaimi kokupoidi. \v 13 Ame moitamo. Amo korotoyadi sakavaidi kuuponidi go, kidi Yaubada ina Katukeda goi lovina liliudi geya sikibobosidokoidita, go sem tauyadi latuwodi komi sakavaimi kokupoidi bego itoboinedi sakavaimi adi kúpwana pasidi sigágasa kadi, ‘Kai pasima sakavaidi sikupo’, e bei geya siyogedegededita. \v 14 Go yau geya kada tayaamo kaga manuna bei agágasa amo nakae geya, geya toina! Go sem yau nava auyawana gagágasa kaga ida Tomoya Yeisu Guyau ina guinuwa kerose goi manuna. Ina kamasayana pasina kaga yau sowogu moe geya basabasaidimo da poyapoya yaidi. E kaga kidi sowodi moe geya basabasaidimo yau yaigu. \v 15 Moitamo sakava manuna geya agagágasa. Sakava ana kúpwana be nakae sakava geya ana kupwanamo, aiyuwokova dogoi besobeso Yaubada yaina, go sem dogoi gagaina moe tamalatomotavau. \v 16 Avatauwa neta ame guna lovinayana sisabokuliye, e Yaubada ina tuboina be ina nuwokapisi bei sibabanedi. Tauyadi \w Isileli\w* tubunao toidi o tadigo kada, ‘Yaubada ina bodao mooitamoidi.’ \pmc \v 17 Ame tuta be nakae tuta simamaima taabu tomota mou siivinīgu. Moitamo. Yau sakavaigu goi labítuma sikaaiyaka guna numisa pasina. Labitumayadi moe aba kinana yau Yeisu ina \w kitom\w* tayamo. \pmc \v 18 Segowo, ida Tomoya Yeisu \w Guyau\w* balomaimi bei ikanuwoiyedi. \pr E nakae! \b \cls \sig Yau Paulo \sig*