\id 1PE - Gumawana Translation Project [C. Olson Draft #19 20-Jul-2018; Tomasi, Siyokira; checkers: Benedi, Patimo] \h 1 PITA \toc3 1Pi \toc2 1 Pita \toc1 Pita ina leta Vakuumgoina \mt1 1 Pita \mt2 Pita ina leta vakuumgoina \is1 Livala Aba Vaita \ip Leta ame moe Pita ina leta vakuumgoina igini, e Silovano ikavale inave tokatuyaivayao ivinidi (1 Pita 5:12 kugīte). Nakona letayana tala 63 sinaena igini. \ip Ame tonumisa Pontosi goi, Galetiya goi, Kapadosiya goi, Esiya goi be Bituniya goi sikaaiyaka adi leta (1 Pita 1:1 kugīte). Amo asayadi Roma ina kaba lovina sinaena goi sikaaiyaka. Tonumisa amoko goi nakona Totuyoyowo. Idi numisayana pasina mou siibabane. \ip Ame letayana moe gedageda manuna. Pita latuwona bego tonumisa Esiya goi siiyagoi gedageda bei siibabane tutayana idi numisa goi sitaoyakavata. Aiyuwoina latuwona bego tonumisayadi siiyagoi manakaedi siiketoiya bego idi ketoiyayana goi Yaubada siwoowoine. Nakona gedageda bei siibabane go, neta sitogaga, adi vaiwówana bei sibabane. \iot Leta Luluna \io1 1. Leta ana togínina be ana tokatuyaivayao \ior 1:1-2 \ior* \io1 2. Pita tonumisa atedi ivapatupatudi \ior 1:3—2:10 \ior* \io1 3. Yaubada ina bodao idi sinapu itoboine Tauyana nakae \ior 2:11—4:11 \ior* \io1 4. Tonumisa sitogaga adi gedageda goi \ior 4:12—5:11 \ior* \io1 5. Leta ana masi be Pita ina vaduduwo \ior 5:12-14 \ior* \c 1 \ms1 Leta ana togínina be ana tokatuyaivayao \mr (1 Pita 1:1-2) \m \v 1-2 Komi Yaubada ina kinavayao bogina kosapa kona Pontosi goi, Galetiya goi, Kapadosiya goi, Esiya goi be Bituniya goi kogala ogaoga nakae, \p Komi ami kinavayana nakae Yaubada Tamada boi bogina igimilovina. Ami kinavayana ame nakae: \w Baloma Kimaasabaina\w* ikimasabemi Yaubadayana umana. Go ikinavemi bei \w Yeisu\w* \w Guyau\w* kokabikaone be nakae Tauyana ikaikaina goi iseulimi.\x † \xo 1:1-2 \xt Tat 24:3-8.\x* \p Yau \w Pita\w* Yeisu \w Guyau\w* ina \w vamoléyana\w* tayamo ami leta ame agini iwo. \p Yaubada ina kanuwóiya be ina tuboina bei ivaituwedi yaimi goi. \ms1 Pita tonumisa atedi ivapatupatudi \mr (1 Pita 1:3—2:10) \s1 Pita ina yapali // Yaubada yaina goi ada yava manuna \p \v 3 Yaubada aba yapali!\x †a \xo 1:3 \xt Luk 1:68; Rom 1:25, 9:5; 2Ko 1:3, 11:31; Epe 1:3.\x* Tauyana ida Tomoya Yeisu \w Guyau\w* ina Yaubada be nakae Tamana.\x †b \xo 1:3 \xt Rom 15:6; 2Ko 1:3, 11:31; Epe 1:3,17.\x* Tauyana mana nuwokapisi gagaina kita bibina vau ivinida Yeisu Guyau ina taoyamna tokámasa yaidi goi pasina, e bei itoboineda talotuta vata. \v 4 Ida lotutayana moe kaga Yaubada boi bogina ikatootuledi bei ivinida. Dogoiyadi moe geya sidaureta geya, go sem sikaiyako vata. Goyo geya itoboineyeta ikibaibailidi. Nakae geya sisaosáwala geya. Yábana goi Yaubada iyatoidi, imatakaavatedi kita manuda. \v 5 Yaubada \w aba numisa\w*,\f ‡ \fr 1:5 \fk Yaubada aba numisa\ft : Ame itoboine nakae takaigavile kada, ‘Yaubada mana togaga ikaliibodeda ida numisa goi.’\f* e ina togaga goi ikaliibodeda ada yava manuna; yavayana bogina ikatubayasi be tuta ana kaba lukavava goi ikaiwoduwe. \v 6 Moe pasina tauyáwana gagaina. Go tuta kaakupina ame tuta goi nakona itoboinemi ami mou liliudi pasidi kokaategeda. \v 7 Moe mouyadi itoboinedi bego imi numisa ana kamoitamo bei isowóduwo. \w Goura\w* tagabukone bei tayagoi gourayana moitamo isowóduwo. Ago goura kónana kaavavaina go, ida numisayana dogoi gagaina namliyeta goura. Tauna vakakona yeu nakae goi ida numisa ana kamoitamo isowóduwo. Moeko goi Yeisu Guyau ina sowóduwo goi Yaubada bei iyapaliyeda, ana \w káeyana\w* tomoeeyalina bei tasiuko be nakae iwowoineda gagaina. \v 8 Tauyana geya tayaamo tuta boi kogite go, tuwo komataakoiye. Ame tuta nakae geya kogiteyeta go, mami numisa Tauyana yaina be nakae manuna mami uyáwana gagaina koouyáwana nakae neta ana káeyana tomoeeyalina bogina kosiuko! Imi uyawanayana ivakaigaga, tauna geya itoboinemita bóbwara goi kovateteli nakonakae. \v 9 Imi uyawanayana unana imi numisa keuwoina bei kobabane; keuwoinayana moe ami yava. \p \v 10 Moe yavayana manuna Yaubada ina \w tokabivalavalayao|lemma="Tokabivalavala"\w* boi ami kanuwóiya sigimitaalavaite silumadadana dókana be nakae sinuwonúwana gagaina. \v 11 Tokabivalavalayadi atedi goi boi \w Guyau\w* Balomaina ikaaiyaka igimitalavaita yaidi Guyauyana manakaena ina gedageda bei ilotowoidi go, namliyeta Yaubada ina togaga ana káeyana ivagitakoedi Tauyana yaina.\f ‡ \fr 1:11 \fk Yaubada ina togaga ana káeyana ivagitakoedi Tauyana yaina\ft : Ame nakona Yeisu ina taoyamna, ina tuko ina Yaubada yaina be nakae ana wowoina Yaubada goi ibabane.\f* Ago tokabivalavalayadi silumadádana, latuwodi bego siyagoi ava tuta dogoiyadi bei sisowóduwo o ava kaba kinana goi itoboinedi siyagoi dogoiyadi bei sisowóduwo. \v 12 Tauyadi yaidi Yaubada ikaiwoduwe bego livala sitalavaaitedi geya toinidi adi dedevina manuna geya, go sem komi ami dedevina manuna. E Yaubada Balomaina Kimaasabaina bogina ietune ima \w Vala Dedevina\w* ana totalavaitayao nukotodi isanayatoidi, e ame tuta livalayadi sitalavaaitedi yaimi. Livalayadi nakona \w anerose\w* latuwodi toina bego siyagoidokoidi. \s1 Tonumisa idi sinapu goi // kimaasabaidi Yaubada umana \p \v 13 Tauna nuwomi kokatubaayasīdi nakae neta paisewa manuna kopaiwa be toinimi kokabikuunuīmi. Ikavava, Yaubada ina kanuwóiya kolotutaedōko. Anuwoiyayana Yeisu \w Guyau\w* ina sowóduwo goi bei kobabane. \v 14 Komi Yaubada natunao, tauna kokabiikaōne. Ame nakae: Taabu imi yalagau nuwomi ikoobalēdi nakae boi tutayana nava Yaubada kotamogeemogeye, \v 15 go sem Yaubada ada Toduduwo kimaasabaina, e komi nakae itoboinemi imi sinapu madabokina goi kimaasabaimi Tauyana umana. \v 16 Moitamo. \w Gínina Kimaasabaina\w* goi idigo kana, \b \pi1 ‘Yau kimaasabaigu umami, tauna komi itoboinemi kimaasabaimi yau umagu.’\x † \xo 1:16 \xt Vin 19:2, 20:7.\x* \qr Vininabeso 11:44-45 \b \m \v 17 Yaubada kita tomota tamo tamo ida guinuwa goi itakinovaavaseda. Ame Yaubadayana kovaatamane, tauna komi ogaoga imi tuta ameko poyapoya goi nakae mami matoita wowooinina Tauyana yaina kooketōiya. \v 18 Moe nakae itoboine unana bogina kooyagoi bego boi yawoimi ana kenao geya basabasainamo tubudao goi ima, e kenaoyana yaina goi Yaubada itateteda. Go geya kada esaesa nakae \w siriba\w* o goura kaavavaidi goi itateteda geya, \v 19 go sem \w Guyau\w* ikaikaina kaakesaina goi itateteda. Ikaikayana moe \w lami\w* ikaikaina nakae, geya ana pikwanamo be geya ana bailamo. \v 20 Yeisuyana kina Yaubada igimikinave namliyeta poyapoya ame imadagi go, ame tuta, tuta ana kaba lukavava goi, bogina isowóduwo kita ada dedevina manuna. \v 21 Yeisu goi kita Yaubada ana tonumisao. Tauyana Yeisu tokámasa yaidi goi ikaitáoe namliyeta ana káeyana tomoeeyalina goi ivaisiu, tauna Yaubada taanumise be nakae talootutae. \p \v 22 Yawoimi bogina kokimasabedi imi kabikáwana Yaubada ana \w Nanamsa Mooitamoina\w*\f ‡ \fr 1:22 \fk Yaubada ana Nanamsa mooitamoina\ft : Enao aito sikaaiyaka ame ana kaigavila manuna. Tayamo mae nakae. Aiyuwoina itoboineda takaigavile kada, ‘Vatulúkwana mooitamoina Yaubada goi ima’ o kada, ‘Vatulúkwana mooitamoina Yeisu manuna.’\f* yaina goi bego itoboinemi matakoi mooitamoina goi semiyao nuumisaidi komatakooiyedi. Tauna tuta liliuna atemi maavadaina goi semiyaoyadi komatakooiyēdi \v 23 unana bogina kobibinamna go, geya kada sakava bibinina goi geya. Moe bei ikámasa, tauna moe nakae geya, go sem dogoi geya ikamaseta goi. Dogoiyana moe Yaubada ina livala maa yawoina be aiyako vaatayaina goi. \v 24 Moitamo. Gínina Kimaasabaina nakae idige kana, \b \qc ‘Sakava liliuna náuna nakae, \qc e ana nuwoguyau madabokina \qc moe naunayadi keuboidi adi yapali nakae. \qc E naunayadi simémala \qc be nakae keuboidiyadi simémala sisou go, \qc \v 25 \w Yauwe\w* ina livala, moe ikaiyako vata.’ \qr Aiseya 40:6-8 \b \m E ame livalayana moe Vala Dedevina bogina konove. \c 2 \s1 Tonumisa gurewa nakae, // e tauyadi goi Yaubada ina vada iyowoyowo \p \v 1 E tauna sinapu goyogoyoidi kwama bogo nakae kovalilivīdi kokalavēdi. Sinapuyadi nakae nuwonúwana liliudi yogedageda manuna be nakae pola liliudi livala be guinuwa goi, nakae vakipikipi be amalagibo liliudi. \v 2 Nakae gogómana meyameyaidi nunu sikamonamonanae, e komi nakae Yaubada ina livala mooitamoina be maavadaina kokamonamonanāe bego livalayana goi koomatuwo ana kadókana ami yava ana kalaitúwana kobabane. \v 3 Bogina kolotowo bego ida Tomoya dedevina ae?\x † \xo 2:3 \xt Sam 34:8.\x* Tauna ina livalayana kokamonamonāne. \v 4 \w Yeisuyana|lemma="Yeisu"\w* bogina komeko. Tauyana gurewa maa yawoina nakae. Ago gurewayana tomota siikatae geya basabasainamo go, Yaubada matana goi moe kiinavaina be sowona.\x † \xo 2:4 \xt Sam 118:22; Mad 21:42; Mak 12:10; Luk 20:17; Gui 4:11; 1Pi 2:7.\x* Tutayana komeko, \v 5 komi gurewa maa yawoimi nakae Yaubada ivapopoimi be ina vada imadagi go, vadayana goi Balomaina ikaaiyaka. Ago vadayana sinaena komi Yaubada ina tonuwalayao kimaasabaimi Tauyana umana bego Yeisu \w Guyau\w* ina guinuwa goi itoboinemi imi vininabeso \w Baloma Kimaasabaina\w* goi kokaasaledi Yaubada yaina, e iuyaonedi. \v 6 Moitamo. \w Gínina Kimaasabaina\w* goi Yaubada idigo kana, \b \qc ‘Konōwo! Saiyoni goi gurewa tayamo adako; \qc gurewayana moe lasáuna kiinavaina be sowogu. \qc Avatauwa neta sinumise, \qc bei geya igieomaemaedita.’ \qr Aiseya 28:16 \b \m \v 7 Tauna komi tonumisa bei wowoina kobabane go, kidi geya sinumiseta, amo tauyadi toyówana Gínina Kimaasabaina italavaaitedi nakae. Gininayana kana, \b \qc ‘Gurewayana kidi toyówana siikatae \qc bogina imalalasáuna.’\x † \xo 2:7 \xt Mad 21:42; Mak 12:10; Luk 20:17; Gui 4:11; 1Pi 2:4.\x* \qr Same 118:22 \b \m \v 8 Aiyuwoina kana, \b \qc ‘Gurewayana aba sapákwana nakae aba satupe.’\x † \xo 2:8 \xt Rom 9:33.\x* \qr Aiseya 8:14 \b \m Tauyadi isaapakoidi unana Yaubada ina livala sikapiipilave. Tauyana igimilovina bego idi kapipilova pasina gurewayana bei isapakoidi. \v 9 E komi sem Yaubada ina boda kiinavaimi;\x †a \xo 2:9 \xt Ais 43:21.\x* komi ina tonuwalayao mami lovina\x †b \xo 2:9 \xt Ais 61:6.\x* be boda kimaasabaimi Tauyana umana;\x †c \xo 2:9 \xt Atu 14:2.\x* komi Yaubada toinina ina \w kitomyao\w*,\x †d \xo 2:9 \xt Tat 19:5-6; Atu 7:6; Ais 43:20-21; Tai 2:14.\x* e bei itoboinemi Tauyana ina guinuwa kaausaraidi kotalavaitedi. Boi komi mamaníwana goi kokaaiyaka go, iduduwemi koma ina mavada kaausaraina goi kokaaiyaka.\x †e \xo 2:9 \xt Ais 9:2.\x* \v 10 Boi komi geya boda tayamo geya go, ame tuta komi Yaubada ina boda. Boi komi Yaubada ina nuwokapisi geya kobabaneyeta go, ame tuta bogina kobabane.\x † \xo 2:10 \xt Ose 2:23.\x* \ms1 Yaubada ina bodao idi sinapu itoboine Tauyana nakae \mr (1 Pita 2:11—4:11) \s1 Yaubada ina bodao idi sinapu dedevina // Totuyoyowo nauyayanaidi \p \v 11 Guna kaloyao, komi togala be toeogaoga poyapoya ame goi, e akatuliwolemi sakava ana yalagau sivayaaviyemi kovakiilisīdi. \v 12 Latuwogu \w Totuyoyowo\w* yaidi goi imi sinapu kaausaraidi. Neta nakae, nakona bei sikaogoyoemi kadi, ‘Komi goyo ana toguinuwayao’ go, imi guinuwa dedevidi sigitedi, e Yaubada ina vadádana ana tuta goi bei ina togaga ana \w káeyana\w* ana vagitákwana sikamoitamoe. \p \v 13 Ida Tomoya pasina kokatetaagonēmi tomota liliudi madi lovina yaidi. Nakona \w Sisa\w* yaina, tauyana mana lovina, \v 14 o gávana yaidi. Tauyadi boi Sisa ivayokoidi kidi ami tolovinayao, e goyo ana toguinuwayao bei siliunedi go, guinuwa dedevina ana toguinuwayao siyapaliyedi. \v 15 Yaubada ina nuwonúwana bego imi guinuwa dedevidi goi itoboinemi totamogemoge yaaluwoidi sopadi kokaupatudi. Tauna kokatetaagonēmi ami tolovinayadi yaidi goi. \v 16 Go imi katetagonayana goi komi ma taliigavimi imi \w spwagógana\w* Guyau taiyao pasina go, imi taligavayana taabu kooetāko guinuwa goyogoyoidi manudi, go sem komi Yaubada ina \w pakonayao|lemma="Paakonina"\w* kokatetaagonēmi tolovinayadi yaidi goi. \v 17 Tomota liliudi kowowooinēdi. Semiyao nuumisaidi komatakooiyēdi. Mami matoita Yaubada kotaaimamīne. Sisa koowowōine. \s1 Kidi paakonidi adi lovina \p \v 18 Komi paakonimi, mami wowoina dókana kokatetaagonēmi imi tomoyamoya yaidi goi. Geya kada tomoyamoya dedevidi be sakuululudi aditava yaidi goi geya, go sem imi tomoyamoya kubuukasaidi yaidi nakae. \v 19 Moitamo. Tutayana geya unanamo siyogedeegededa go, neta ida nuwonúwana Yaubada yaina pasina gedagedayana goi tamesayágana, e moe Yaubada iuyaone. \v 20 Kaga ana dedevina neta tagoyo, e siyogedegededa go, gedagedayana goi tamesayágana? Geya! Go sem neta kita ida guinuwa dedevidi go, tuwo siyogedegededa go, gedagedayana goi tamesayágana, e moe Yaubada bei iuyaone. \v 21 Moe manuna Yaubada iduduweda unana \w Guyau\w* nakae gedageda ilotowo manuda, tuwo aba gita iyato yaida bego kiyaena tavaekuli. \v 22 Yawoina ame nakae: \b \qc Tauyana geya tayaamo goyo iguinuwe geya;\x †a \xo 2:22 \xt 1Pi 4:1; 1Iy 3:5.\x* \qc nakae geya tayaamo pola sopana goi isowóduwo.\x †b \xo 2:22 \xt Ais 53:9.\x* \qc \v 23 Tauyana sikaogoyoe go, \qc tuwo idi bóbwara geya ikatumapudita.\x † \xo 2:23 \xt Ais 53:7.\x* \qc Siyogedegede go, \qc tuwo geya ikatumatalidita bego iyogedegededi, \qc go sem yawoina iyato \qc Tauyana Totakinona vavasa nimana goi. \qc \v 24 Tutayana Yeisuyana kerose goi situpatuko, \qc toinina wowona goi ida goyo ana liuna ilotowoidi \qc bego ida goyoyadi yaidi takámasa go, \qc ma kiboobosida taaketoiya. \qc Tauna Tauyana ana kaipíyama kiyauna pasidi \qc ida goyo goi kita tadedevina.\x † \xo 2:24 \xt Ais 53:4-6.\x* \qc \v 25 Moitamo, ida dedevinayana itoboine. \qc Komi boi \w sipi\w* nakae enao dedevina goi koosuláiga,\x † \xo 2:25 \xt Ais 53:6.\x* \qc go sem ame tuta bogina kokaluvilamna koma \qc yawoida ana Tomatakavata \qc nakae ana Tolokáyasa yaina goi. \b \p Tauna komi paakonimi kokatetaagonēmi imi tomoyamoya yaidi goi. \c 3 \s1 Koroto be vevina nainaidi adi lovina \p \v 1 Komi vevina nakae. Kokatetaagonēmi toinimi monemiyao yaidi goi\x † \xo 3:1 \xt Epe 5:22; Kol 3:18.\x* bego monemiyaoyadi nakona ame tuta Yaubada ina livala geya sikabikaoneyeta go, neta kotugaumo, bei imi guinuwa dedevidi kaka goi itoboinemi nuwodi kokobaledi sinumisa. \v 2 Moe nakae unana imi sinapuyana maavadaina nakae ma wowooinina bogina sigite, tauna sinumisa. \v 3 Vevinayami komi taabu toluyemi ana pasapasa goi kovaapasēmi.\x † \xo 3:3 \xt 1Ti 2:9.\x* Nakae kunumi metametaina o pasapasa esaesa \w goura\w* o ami kwama bego imi kaba nuwokabi. \v 4 Go sem atemi pasapasa vaatayaina goi kovaapasēdi nakae sakululu be nuwotokai. Moe sinapuyadi Yaubada atena. \v 5 Moitamo. Boi nimatu vevina kimaasabaidi Yaubada umana Tauyana ina katótula silootutae toinidi sivaapasedi ame nakae: Tauyadi sikatetaagonedi toinidi monediyao yaidi goi. \v 6 Serai nakae aba gita tayamo. Tauyana monena Eberamo ikabikaone nakae ikatomoyae. Ago neta imi guinuwa dedevidi be nakae geya tayaamo aba matoita komaatoite, e komi Seraiyana natunao nakae. \p \v 7 Komi koroto nakae alatuwokoimi. Mami nanamsa monemiyao taiyao kootuyūwo\x † \xo 3:7 \xt Epe 5:25; Kol 3:19.\x* go, konuuwāisi tauyadi neenetaidi. Tauyadi kowowooinēdi. Neta konuwaisi Yaubada ina kanuwóiya, moe yawoidi vau, bei sibabane kita koroto nakae. Nakae koguuinūwe, bei geya kada tayaamo kaga itoboine imi kawanoi isanabodedi geya. \s1 Tonumisa idi sinapu sediyao yaidi goi \p \v 8 E tauna latuwogu madabokimi nuwomi tayamo, semiyao idi lotówana nakae kolootowōidi, mami matakōi, mami nuwokapīsi, mami nuwotokāi, \v 9 tomota idi goyo yaimi taabu goyo goi kokatuumapūdi. O neta tomota sitagiwoimi, taabu tagíwaya goi kokatuumapūdi, go sem \w kokaipaakuyēdi\w*. Nakae koguuinuwe unana moe manuna Yaubada iduduweda bego ikaipaakuyeda, e tauna nakae tauyadi takatumapudi. \v 10 \w Gínina Kimaasabaina\w* nakae ilatuwokoida aipaku manuna, idigo kana, \b \qc ‘Avatau neta latuwona mana uyáwana \qc yawoina dedevina ilotowo, \qc taabu goyo sopana goi iisowōduwo, nakae taabu ipolapōla. \qc \v 11 E goyo itugavilēdi go, guinuwa dedevidi iguuinuwēdi. \qc Mana salau tuboina ipoikīki nakae iguinuwe. \qc \v 12 Kina \w Yauwe\w* matana ikaaiyaka \qc nuwona ana \w tokibobwatayao\w* goi imatakaavatedi. \qc Taiyana idi kawanoi inovedokoidi. \qc Go goyo ana toguinuwayao ivakaleyedi.’ \qr Same 34:12-16 \s1 Tonumisa yawoidi goi // madi wowoina Yeisu sikatomoyae \p \v 13 Moitamo nakae takatumapu. Avatau bei iyogedegedemi neta mami salau guinuwa dedevina koguuinuwe? Geya ae? \v 14 Go sem neta moitamo yogedegedemi unana komi \w Guyau\w* nuwona ana tokibobwatayao, e tuwo ami dedevina bogina kobabane.\x † \xo 3:14 \xt Mad 5:10.\x* Aiseya ina bóbwara koguinūwe; tauyana idigo kana, \b \qc ‘E kaga simaatoite, taabu komatooitēdi; \qc nakae taabu kokaateyōva.’ \qr Aiseya 8:12 \b \m \v 15 E atemi goi ida Tomoya,\f ‡ \fr 3:15 \fk Ida Tomoya\ft : Kidi Diyuu Yaubada yoina geya siivatoi, go sem kadi, ‘Tomoya.’ Tauna Pita ina buki goi neta latuwona kana, ‘Yauwe’, bei igini Tomoya. Ameko geya tayagoiyeta ina nuwonúwana ame Yauwe o Tomoya.\f* moe \w Guyau\w*, kokiimasābe.\x † \xo 3:15 \xt Ais 8:13.\x* Avatau neta ilumadademi imi lotuta manuna, tuta liliuna mami katubayasi bei idi lumadádana madabokidi kokatumapūdi go, geya livala kasakasaidi goi geya, \v 16 go sem mami sakululu be mami wowoina kokatuumapūdi. Imi katumapuyana goi itoboinemi nukotomi geya isabutukoidita bego tutayana sikaogoyoemi, kidi imi sinapu dedevina imi \w spwagógana\w* Guyau taiyao pasina sitaagiwoi bei odi imayamaya. \v 17 Neta guinuwa dedevidi taguuinuwedi go, seki nakona Yaubada ina nuwonúwana bego guinuwayadi pasidi tomota nimadi goi gedageda tababane, e tuwo nava taguuinuwēdi. Moe dedevina. Go igoyo neta guinuwa goyogoyoidi taguuinuwedi. Neta goyo taguuinuwedi, ada gedagedayana taababane itoboine. \b \qc \v 18 Kina \w Guyau\w* nakae bogina sivatayamo iyogedageda \qc ida goyo pasidi. \qc Tauyana Yaubada nuwona ana tokibóbwata ikámasa \qc kita tokapipilova manuda bego itoboine imeda Yaubada yaina.\x † \xo 3:18 \xt Ais 53:11-12.\x* \qc Ame nakae: Sakava ana dadava goi sikaumate go, \qc baloma ana dadava Yaubada ikaitáoe \qc Tauyana maa yawoina. \qc \v 19 Baloma ana dadavayana goi \qc ina italavaita dimoni\f ‡ \fr 3:20 \fk Dimoni\ft : Da Giriki niyadi goi ame livalayana kadi, ‘Baloma.’ Ago ana yagoina geya imavadeta. Tayamo ana yagoina moe dimoni. Diyuu badabadaidi sinuwonúwana bego boi nimatu yaubada natunao Aba Vatowo 6:2 goi moe anerose go, Yaubada sikapipilave, e simasisi tomota vevina taiyao. Aiyuwoina itoboineda takaigavile kada, ‘Tomota balomaidi.’ Boi nimatu tomota Nowa ana tuta goi Yaubada sikapipilave. Aitonina nakona balomayadi moe vevina natudiyao. Boi nimatu vevinayadi yaubada natunao taiyao simasisi namliyeta vevinayadi sivenátuna, e balomayadi moe natudiyao (Abv 6:1-8).\f*\x † \xo 3:19 \xt Abv 6:1-8.\x* yoowonidi yaidi. \b \m \v 20 Dimoniyadi boi sikapipilova Nowa ina tuta goi.\x † \xo 3:20 \xt Abv 6:1—7:24.\x* Amo tutayana goi dedeoga gagaina iyowoyowo go, Yaubada mana mesayágana goi iituyáwata. Ago adi taiyuwomo, o tadigo kada, ‘Tomota adi tainima adi taito’, Yaubada iyavedi bwae goi. \v 21 Bwaeyana moe ada \w sayóyova\w* makayauna nakae go, moe geya kada báila sakavaida goi manuna geya, go sem moe ida katótula Yaubada yaina goi bego ida sinapu bei dedevina nakae nukotoda bei geya isabutukoidita. Ago sayoyovayana goi \w Yeisu\w* \w Guyau\w* ina taoyamna pasina kita nakae ada yava tababane. \v 22 Tauyana bogina ituko ina yábana goi mana lovina be mana togaga wowoina basekoina Yaubada kakataina goi iitusobu go, \w anerose\w* be yábana osasaina ana tovakumgoyao be ana totogagayao bogina sikatetagonedi Tauyana ina lovina goi. \c 4 \s1 Tonumisa idi nuwonúwana // sitakutudi gedageda manuna \p \v 1 E \w Guyau\w* wowona goi gedageda ibabane, tauna komi nakae imi nuwonúwana kotakutūdi \w Yeisu\w* nakae. Ina nuwonuwanayana bego neta kita poyapoya goi geya ada goyomo go, ida numisa pasina gedageda tababane, e ana kaigigita goyo ana sinapu bogina takalave. \v 2 Moeko goi bei ida tuta madabokina poyapoya ame goi takaaiyaka geya tuwaina da poyapoya idi yalagau tasokiikinēdi geya, go sem Yaubada ina nuwonúwana tasookikīne. \v 3 Moitamo moe itoboinemi. Komi tuta maanawena bogina \w Totuyoyowo\w* idi sinapu goyogoyoidi koguuinuwedi go, ame tutayana moe sinapuyadi bogina tuwo, sikavava. Sinapuyadi moe sakava ana vikaiya owáowana, yalagau goyogoyoidi, bwae toogagaina ana nim ginagina yaluwo, uyawana owáowana, masisi goyogoyoina owáowana pati sinaena goi be yaubada polapola ana sakululu. Moe sakululuyana Yaubada ikalagiwole. \v 4 Tauyadi nukotodi siwówana unana komi geya latuwomi kosiukoidi be idi guinuwa owaowanayadi taiyao koguinuwedi. Tuwo sikamalagibemi. \v 5 Nava bei tauyadi kita maa yawoida be tokámasa adi Totakínona matana goi sitáoya idi sinapu sitalaseyanedi. \v 6 Moitamo. \w Vala Dedevina\w* ana talavaita tokámasa yaidi nakae unana ame: Nakona sakava ana dadava goi tomota sitakinoidi toogoyoidi go, tuwo Yaubada itakinoidi todedevidi maa yawoidi \w Baloma Kimaasabaina\w* goi. \p \v 7 E dogoi liliudi idi tuta ana kaba lukavava bogina ikaponapona. Tauna imi sinapu be imi nuwonúwana kokabikuunuīdi, e bei itoboinemi kokawanoi dókana Yaubada yaina. \v 8 Dogoi gagaina ame nakae: \w Matakoi\w* pasina tomota idi goyo badabadaidi geya tanuwokavatedita,\x † \xo 4:8 \xt Abi 10:12.\x* tauna mami salau semiyao tamo tamo komatakooiyēdi. \v 9 Semiyao ogaoga imi vada goi kouyaaonēdi go, taabu kokuuluīdi. \v 10 Kita tamo tamo Yaubada ina kaiguyau ituli ituli bogina ivinida, tauna aiguyauyadi liliudi koyatakoidi bego sedao tavaitedi. \v 11 Ame nakae: Avatauwa kita neta ida kaiguyau moe talavaita, tatalavaita nakae neta Yaubada ina livala tatalavaite. Avatauwa kita neta ida kaiguyau moe vaita, Yaubada ina togaga goi tavāita. Moe bego ida guinuwa liliudi Yeisu \w Guyau\w* ina guinuwa goi Yaubada ina togaga ana \w káeyana\w* sivagitakoe. Guyauyana aba taimámina be nakae \w Tokalika\w* ame tuta be nakae tuta simamaima! \pr E nakae! \ms1 Tonumisa sitogaga adi gedageda goi \mr (1 Pita 4:12—5:11) \s1 Tonumisa siiuyāwana adi gedageda manudi \p \v 12 Guna kaloyao, ami vakakona gagaidi bogina kobaabanedi. Manudi taabu nukotomi siwowōwana kami, \pm ‘Iyaa, kaga unana vakakonayadi siisowóduwo yaima?’ \m \v 13 Go sem komi ami gedageda \w Guyau\w* ana gedageda nakae bogina kolootowoidi, e gedagedayadi manudi koouyāwana bego nava tutayana mana káeyana tomoeeyalina isowóduwo nakae bei kouyáwana gagaina toina. \v 14 Neta tomota sitagiwoimi unana Guyau yoina ikaaiyaka yaimi, e ami dedevina bogina kobabane unana Yaubada Balomaina, Tauyana Yaubada ana káeyana ana tovagitákwana, yaimi goi ikaaiyaka. Tauna ami dedevina bogina kobabane.\x † \xo 4:14 \xt Ais 11:2.\x* \v 15 Ame moitamo. Neta aumata, vaináwana, goyo o kibodaboda koguuinuwedi, e ami gedageda koobabane moe itoboine. Go amo sinapuyadi komi geya itoboinemita, tauna geya tayaamo yaimi goi kuguuinuwēdi. \v 16 Go neta komi yoimi Guyau ina tosabokuliyao go, imi numisa pasina gedageda koobabane, e taabu omi imaayamāya, go sem ame yoimiyana kokamooitamōe be Yaubada ana káeyana tomoeeyalina kovagiitakōe. \v 17 Bogina koyagoi. Takínona ana tuta ivatowo kita Yaubada ina bodayauwo yaida goi. E kita yaida goi ivatowo, tauna kaga bei isowóduwo Yaubada ina Vala Dedevina ana tokapipilova yaidi goi? Bei igoyo toina! \v 18 \w Gínina Kimaasabaina\w* ikamoitamoegu kana, \b \qc ‘Kidi Yaubada nuwona ana tokibobwatayao \qc madi mou adi yava bei sibabane, \qc tauna Yaubada ana tokaoliliwoyao \qc be toogoyoidi bei manakaedi? \qc Mou gagaina toina bei sibabane!’ \qr Nanamsa 11:31 \b \m \v 19 Tauna avatauwa neta gedageda siibabane nakae Yaubada ina nuwonúwana, e nakae idi guinuwa dedevidi goi yawoidi sikaasalēdi ada tomadágina \w aba numisa\w* yaina goi. \c 5 \s1 Tomoyamoya be tubuwau adi lovina \p \v 1 Tauna komi tomoyamoya,\f ‡ \fr 5:1 \fk Tomoyamoya\ft : Ame nakona koroto gagaidi o tadigo kada, ‘Tovakumgo ekeresiya sinaena.’\f* yau tomoya tayamo komi nakae be \w Guyau\w* ina gedageda ana totalavaita komi nakae. Aiyuwoina Guyau ina togaga ana \w káeyana\w* giyakainava bei ikaiwoduwe ina kaluvilamna goi, e yau tupwana bogina aalotowo. Tuwo akatuliwolemi \v 2 \w sipi\w* ana tomatakavata nakae Yaubada ina bodao nimami goi sikaaiyaka komatakaavatēdi be kovaakedēdi.\x † \xo 5:2 \xt Iyo 21:15-17.\x* Go imi matakavatayana geya kada tomota siloviinaemi koguuinuwe geya, go sem toinimi imi tagona goi nakae Yaubada latuwona. Geya matakónana pasina geya bego imi esaesa kobabane, go sem mami salau kovaaitēdi. \v 3 Geya lovina kasakasaina goi geya, go sem komi aba gita dedevina yaidi goi. \v 4 Neta nakae, tutayana \w Yeisu\w* Tomatakavata Toolagaina isowóduwo ima, bei imapumi be ami vaiwówana vaatayaina ivinimi. Ami vaiwowanayana moe ami dabayogigi esaaesaina aba taimámina nakae tovavalákuna sivinidi. \p \v 5 Komi tubuwau nakae akatuliwolemi kokatetaagonēmi tomoyamoyayadi yaidi goi. Neta konuwaisi \w Gínina Kimaasabaina\w* idigo kana, \b \qc ‘E tauyadi nuwaatuedi Yaubada ivakaaleyedi go, \qc kidi toosobudi ikanuwooiyedi.’\x † \xo 5:5 \xt Yem 4:6.\x* \qr Nanamsa 3:34 \b \m Tauna madabokimi toosobuna kwamaina nakae kolōsi semiyao yaidi goi. \v 6 Tauna kokisoobuyēmi be kokatetaagonēmi Yaubada nimana toogagaina goi bego tuta ana toboine goi ikilagasimi.\x † \xo 5:6 \xt Mad 23:12; Luk 14:11, 18:14; Yem 4:10.\x* \v 7 Tauyana ilokayasida, tauna imi nuwokubukubu madabokina nimana goi koyāto.\x † \xo 5:7 \xt Sam 55:22.\x* \p \v 8 Toinimi kokabikuunuīmi be nakae koyauyāusa. Ada tovakaleya \w Totagiwayayana|lemma="Totagíwaya"\w* \w laiyoni\w* sasasaina nakae mana gou ivanibiníbita ana tomota ilusala bei ikanisave. \fig Laiyoni|src="HK00046B.TIF" size="col" ref="5:8" \fig* \v 9 Tauyana yaina mami numisa tamadiidinina kovadōkana. Neta konuwaisi gedagedayadi kobaabanedi sedao poyapoya madabokiina goi nakae bogina sibabanedi. \p \v 10 E kina go Yaubada, Tauyana anuwóiya liliudi unadi, boi bogina ida \w spwagógana\w* \w Guyau\w* Yeisu taiyao pasina iduduweda ana káeyana tomoeeyalina vaatayaina goi tasiu. Imi gedageda tuta kaakupina goi go, mlina Tauyana toinina bei iyolimemi, bei idavemi, bei ikitogagemi, bei lasáuna yatana iyatoimi bego imi dako ikasa. \v 11 Tauyana \w Tokalika\w* ame tuta be nakae tuta simamaima! \pr E nakae! \ms1 Leta ana masi be Pita ina vaduduwo \mr (1 Pita 5:12-14) \p \v 12 Leta ame giyaina agini go, kina Silovano\f ‡ \fr 5:12 \fk Silovano\ft : Ame tauyana youyuwoina moe Sailasi.\f*\x † \xo 5:12 \xt Gui 15:22-40, 16:19-29, 17:4-15, 18:5; 2Ko 1:19; 1Tk 1:1; 2Tk 1:1; 1Pi 5:12.\x* nimana goi ayato aetune iwo yaimi. Tauyana aayagoi siyami \w aba numisa\w* komi yaimi. Letayana goi bogina atemi avapatupatudi be nakae guna nuwonúwana atalavaite ame letayana moe Yaubada ina kanuwóiya mooitamoina. Anuwoiyayana goi koovadōkana! \p \v 13 Natugu Maki\x † \xo 5:13 \xt Gui 12:12,25, 13:5,13, 15:37-39; Kol 4:10; 2Ti 4:11; Plm 1:24.\x* be kidi Babiloni\f ‡ \fr 5:13 \fk Babiloni\ft : Ame livalakaibala Roma manuna.\f* goi Yaubada ina kinavayao komi nakae idi yabobona sietune iwo yaimi. \v 14 Mami \w matakoi\w* semiyao koyoowoiīdi. \p Komi spwagoogonimi \w Guyau\w* taiyao tuboina yaimi! \b \cls \sig Yau Pita\sig*