\id HEB KYHB01. 12/7/83 Hershberger Kuku Yalanji REV 7/12/83 \h Hebrew-warranda \mt1 Kaban Hebrew-warranda \toc1 Kaban Hebrew-warranda \toc2 Hebrew-warranda \c 1 \s1 Godundumundu kangkalangka Godumu kuku balkan. \p \v 1 Ngadiku Godungku bamanda nyungu kuku buban-bubanku balkan. Nyulu prophet-prophetanda nyubun-nyubunyundulu balkan, jana wubulbuku balkanka. Godungku kanbalba prophetanda bijarrda balkan, kanbalba angel kukuji kadan, yalaku walu-yindu walu-yindu Godungku bamanda balkan. \v 2 Kari. Godungku juma nyungu kangkal nyunguwunji kukuji yungan ngananda bamanda. Nyulu nyunguwunbu kangkalanda balkan nyungu kuku wubulku balkanka. Nyuluku kangkalangkaku ngadi bajaku wubulku balkankuda, bubu, jiri, junjuy-junjuy wubulku bubungu, junjuy-junjuy wubulku jiringa. Godungku balkan junjuy-junjuy wubulku kangkalamukuda, wubulku bubungu, wubulku jiringa. \v 3 Godumu kangkal yala God, dayirr bajaku, junkurrji bajaku, bula yala-karrajiku. Kangkalangka bubu, and jiri ngulkurrduku kujil, junkurr-murubuku. Nyulu wulanya, buyun-buyun kidan nganandamun. Yinyamun nyulu wangkar-wangkar dakan, majaku bundanka Godunji. \s1 Godumu kangkal maja bajaku. \p \v 4 Godumu kangkal jirray angel-angelanka. Godungku nyungun maja-bungan, jirray-bungan, yala kari angel-angel. Jana angel-angel yala kari Godumu kangkal. Jana kari maja bajaku, kari jirray bajaku. \v 5 Godungku kangkalandaku balkan, \q1 “Yundu ngayku kangkalkuda, ngayu nyiku yunun bamban ngaykunji majaku bundanka.” \m Nyulu yindu kuku balkan kangkalandaku, yalaman, \q1 “Ngayu yunu nganjankuda, yundu ngayku kangkalkuda.” \m Nyulu yalaku kangkalandaku balkan, angel-angelanda kari. \v 6 Godungku nyungu kangkal nyubunku bubungu yungan, nyulu angel-angelanda wubulbuku yalaman, \q1 “Yurra wubulduku nyungun buyay-mana.” \m \v 7 Godungku angel-angel bamban workingman. Nyulu jananka balkan jana yala muyar, yala baya dalngarriji, Godumu work balkanka. \v 8 Yamba nyulu kangkal bamban God. Nyulu yalaman, \q1 “Yundu yala ngayu, ngayu God. Yundu majaku bundayarrku, wuljaljiku. Yundu junkay, yunu bama ngulkurrduku kujinka. \v 9 Yundu junkayku bunday, buyun-buyun kari. Yundu ngulkurrku wawu, buyunku kari. Yundu wawu bama nyajinka junkayku bundanya, wawu kari nyajinka bama buyunku bundanya. Yinyaynka ngayu yunun wawurr-wawurr-bunganyarrkukuda, kari yala kanbal. Jana bubanku wawurr-wawurrmaniji.” \p \v 10 Godungku yalaman baja, \q1 “Maja, yunduku jakalbaku bubu balkan, jiri balkan. \v 11 Bubu, and jiri yamba-karimal, yamba yundu bundayarrkukuda, kari kunbay. Bubu, and jiri buyunmal yala kambi mukul buyunmal. \v 12 Yundu bubu and jiri mulun-bungal, yilbal yala kambi buyun. Bubu and jiri walu-yindumal, jirakalmal. Yamba yundu kari walu-yindumal, kari jirakalmal. Yundu wuljaljiku sameku bunday, kari walu-yindumal.” \m \v 13 Godungku kari angel-angelanda yinya kuku balkan. Kangkalandaku. Nyulu kangkalandaku yalaman, \q1 “Yundu ngaykunji majaku bunday. Jana yununku wawu kari, ngayu yinyarrin buyun-damalarrkukuda, kunbay-manilarrkukuda.” \m Yinya kuku Godungku kangkalandaku balkan. \p \v 14 Yala angel-angel? Jana yala wawu. Jana Godumu workingmen. Godungku jananin yungal, helpim-bunganka bama nyulu juran-bungal. \c 2 \s1 Godungku ngananin juran-bungal. \p \v 1 Jesus Christ maja bajaku. Yinyaynka ngana must junkurr-muruku milkanga kukujiku Jesusanjiku bunday, ngana kuku manubaja nyungunku nyajinya. Yinya kuku ngana jakalbaku nyajin. Kaki ngana yinyayanda kukungu kari milka-janay, ngana yinyamun kukumun jurrkijikuda yala dingki jarmbil bananga. \v 2 Angel-angelangka ngadiku kuku Godundumun balkan bamanda. Yinya kuku manubajakuda, junkaykuda. Godungku nyungu kuku kari bajaku jurrkil. Bama nguba yinyayanda kukungu kari milka-janan. Godungku nyungun punishim-bungankuda, yinyayangka bamangka yinya kuku kari wukurrinya. Nyulu kari wumbabuku punishim-bungan. Kari. Nyulu punishim-bungan, bama yinyayanda kukungu kari milka-jananya. \v 3 Yala ngana? Ngana yalarrku nyajin yinya kuku Godungku ngananga wawu juran-bunganka. Kaki ngana yinyamun kukumun jurrkiji, Godungku yalarrku ngananin punishim-bungalkuda. Ngana can't Godundumun ngakiji. Majangka Jesusangka jakalbaku yinya kuku ngulkurr balkan, yinyamun jana dingkar-dingkarangka Jesus nyajinyamundu ngananda balkan, “Yinya kuku manubajakuda.” \v 4 Godungku yalarrku milbin yinya kuku manubajakuda, nyulu junjuy-junjuy miracle yalbay balkanya nyunguwundu junkurrdu. Nyunguwundu Wawubu yalarrku Godundumunbu bamanda junkurr dajin, yinyarrinyangka bamangka Godumu work balkanka. Nyulu junkurr walu-yindu dajin nyubunyimba, yinduymbu junkurr walu-yindu dajin, yalaku nyubun-nyubunyundu, yalaku Godku wawuman. Yinyamundu Godungku milbin yinya kuku manubajakuda. \s1 Jesus bamaman, bama wuljaljiku juranku bundarinka. \p \v 5 Jesus Christ maja bajaku. Bubu, and jiri jirakalmal, Godungku yinyayanka bubuku, and jirika Jesus Christku maja-bungal, angel-angel kari. \v 6 Godundumundu kabanda balkal, \q1 “Ya, God, bama maja kari, junkurrji kari. Yamba yundu milkanga bamanjiku bunday. Yundu bama ngulkurrduku kujil. \v 7 Yundu bama balkan, jarra buban angel-angelanka timemunku bubanka. Yunduku bama junkurrji-bungan, maja-bungan. \v 8 Yundu bama maja-bungan bubuku yindu-yinduynku, wubulkuku.” \m Godundumundu kabanda yalaku balkan. Godungku bama maja-bungan wubulkuku. Kanbalkaku kari. Wubulkuku. Yamba ngana bama kariku nyajil wubulkuku majaku bundandanya. \v 9 Kari. Ngana Jesusanka binal. Nyulu bamaman, bamaku bundan, bubanman angel-angelanka. Nyulu yalaku buban bundan, kari ngadingka. Nyulu bamanka wubulkuku wulanya, God manun-manunman bamanka. Nyulu wulanya, Godungku nyungun maja-bungan, junkurrji-bungan, yindu-yindu nyungundu milka-jananka. \v 10 Godungku junjuy-junjuy wubulku balkan, junjuy-junjuy wubulku ngulkurrduku kujil-kujil. Yinya junkay, Godungku Jesus yungan warrngkanka, Jesusangka nyungu work mumbarabuku kunbay-maninka. Jesus warrngkay-warrngkan, yamba nyulu Godundumun kari jurrkijin. Kari. Nyulu God still kuku nyajil-nyajin. Jesus warrngkanya, nyulu bama wubul Godundu wundil, nyunguwunbu bubungu ngulkurrbu. Nyulu bamanda baral milbil, Godundu dunganka, bama wuljaljiku juranku bundanka Godunji. \p \v 11 Jesusangka nganandamun buyun-buyun kidan, ngananin Godundu wundin. Yinyaynka ngananga and Jesusamu nganjan nyubunku, nyulu God. Yinyaynka Jesus kari murru-kaday ngananin bambanka yabaju, jinkurr. \v 12 Jesusangka Godundu balkan, \q1 “Ngayu yabaju-karranda, jinkurr-karranda balkal yununku. Nganjin yunun murubuku buyay-manil.” \m \v 13 Nyulu balkan baja, \q1 “Ngayu God wukurril, trustim-bunganya.” \m Nyulu yalaman baja, \q1 “Ngayu yaluy Godundumunji kangkal-kangkalanji. Godungku jananin ngayku dajin, ngayu jananin ngulkurrduku kujinka.” \p \v 14 Godumu kangkal-kangkal bamakuda, bangkarrji and mulaji. Yinyaynka Jesus bamandamun balkajin, yalarrku bamamanka. Nyulu kari bamamanyaku, nyulu Dubu Satan kari buyun-damanyaku. Nyulu bamamankuda, bamaku wulankuda. Nyulu wulanya, nyulu Dubu Satan buyun-daman. Satanangka bama yarkinkaku kunil. Yamba Jesus wulanya, nyulu Satanamu junkurr yamba-kari-bungan. \v 15 Yinyamundu Jesusangka bama muna-bungan, jana kari yinyilmanka baja, wulanka. Bama karrkaymunku yinyilji, wulanka. Yamba Jesus wulanya, Dubu Satan buyun-daman. Yinyaynka bama kari yinyilmal baja wulanka. \v 16 Ngana binal Jesusangka bamaku helpim-bungal, angel-angel kari. Nyulu bamaman, kari angelman. Nyulu helpim-bungal bama yala Abraham. Abrahamangka ngadiku God wukurrin. Kaki bamangka Jesus yalaku wukurril, Jesusangka nyungun helpim-bungal. \v 17 Jesus bamamankuda, bama bajaku yala ngana. Yinyaynka nyulu manun-manun, Godumu work kari bawal. Nyulu Godunji balkaway bamanga buyun-buyun kidanka. Nyulu kari bamamanyaku, nyulu kari manun-manunmanyaku bamanka. Nyulu Godumu work balkalkuda, yala jana priest-karrangka ngadiku Godumu work balkan Godundumunbu bayanba. Jana bama helpim-bungan Godundu jurrkijinka, Godungku jananga buyun-buyun kidanka. Jesusangka yalarrku bama helpim-bungal, Godundu mambarrijinka, Godungku jananga buyun-buyun kidanka. \v 18 Kaki yinduynju bamangka ngananin milka-bakal, buyunmanka, Jesusangka ngananin helpim-bungal yinyayanda bamanda kari milka-jananka. Nyulu bamaku bundandan, nyulu warrngkan, jana bamangka, and dubungku nyungun milka-bakan buyunmanka. Yamba nyulu kari jananda milka-janan, nyulu junkayku bundan. Yinyaynka nyulu bama helpim-bungalarrku, buyun-buyunyundu kari milka-jananka. \c 3 \s1 Jesus jirray Mosesanka. \p \v 1 Ngayku jawun-karra, yurra Godumukuda. Nyulu yurranin kunjanya, yurra nyungun wukurril-wukurrika. Jesus milkabu wukurrika. Godungku nyungun yungan, nyulu ngananin Godundu wundinka nyunguwundu mulabu. Ngana nyungun wukurrilkuda, bamanda balkal nyungunku. \v 2 Godungku Jesusamu work dajin. Jesusangka yinya work ngulkurrduku balkan, kari bawan. Yinya yala Moses ngadimunku. Mosesangka yalarrku Godumu work ngulkurrduku balkan, kari bawan. Nyulu Godumu bama ngulkurrduku kujin. \v 3 Kaki bamangka bayan ngulkurr ngaral, yindu-yinduynju yinya bama buyay-manilkuda. Jana bayan kari buyay-manil. Jesus Christ yala yinya bama, nyungu bama yala bayan. Moses yalarrku nyungu bama. Yinyaynka ngana Jesusku buyay-mana, Moses kari. \v 4 Bamangka bayan wubulku ngarankuda, yamba Godungkuku jananin and junjuy-junjuy wubulku balkankuda. \v 5 Mosesangka Godumu work ngulkurrduku balkan, nyungu bama ngulkurrduku kujin. Nyulu Godumu kuku jumaynka jananda balkan. \v 6 Moses Godumu workingmankuda, yamba Jesus Christ Godumu kangkalkuda. Nyulu Godumu bama ngulkurrduku kujil-kujil, because nyulu Godumu kangkal. Ngana nyungun must munabuku wukurrika, nyungundu must dajijika. Ngana munaku wawurr-wawurrku waitmaka, nyulu ngananin wundinyamunku nyunguwunbu bubungu. Kaki ngana yalaku bunday, ngana Godumukuda bama. \s1 Godumu bama Godundumunbu bubungu ngulkurrbu dungaykuda. \p \v 7 Godundumundu Wawubu ngadiku bamanda balkan. Jana yinya kuku Godundumunbu kabanba balkan. Yinya kuku yalaku: \q1 “Kaki Godungku yunundu nyiku balkal, nyungundu milka-janay. \v 8-9 Kari dukul-dandimaka yala jana ngadimunku. Jana ngadiku bubungu jirrbu-jirrbungu bundandan, ngaykundu kari milka-janan. Jana ngaykunku wawu-kariman, ngaykundumun jurrkijin. Ngayu 40-years junjuy-junjuy miracle yalbay balkan, jananin ngulkurrduku kujinka. Jana yinya nyajin, yamba jana still buyunku bundan, ngaykundu kari jurrkijin. \v 10 Yinyaynka ngayu jananka kuli-kadan, janandamun jurrkijin. Ngayu yalaman, ‘Jana wuljaljiku ngami-ngamiku bundandari ngaykundumun, ngaykunku wawu kari. Jana nganya kari kuku nyajin, ngaykundu kari milka-janan.’ \v 11 Ngayu kuli-kadankuda jananka. Ngayu junkurr-murubuku balkan, ‘Jana kari bajaku ngaykuwunbu bubungu ngulkurrbu walal.’” \m Yinya kuku Godungku balkan jananka. \p \v 12 Ngayku jawun-karra, mumbarmaka. Yurra Godundu kari milka-jananji, buyunmanjirrku, God bawanjirrkuda. Nyulu God wuljaljiku juranku bunday. \v 13 Yurra bama warngku yindu-yindu helpim-bungawaka. Warngku yindu-yindu balkawaka, junkurrji-bungawanka buyun-buyunku. Yurra bubungu juranku bundanday, yalaku yalamaka. Kaki bama buyunmal, yinyamundu buyundu yinya bama nyandil Godundu milka-jananka baja. Yinya yala buyundu bama manubu-wundil, Godundumun ngami-ngami-bunganka. \v 14 Kaki ngana Jesus munabuku wukurril-wukurril until ngana wulanyamunku, ngana nyungu bamakuda. \p \v 15 Godumu kuku yalaku: \q1 “Kaki Godungku yunundu nyiku kuku balkal, nyungundu milka-janay. Kari dukul-dandimaka yala jana ngadimunku. Jana Godunku wawu-kariman, nyungundumun jurrkijin.” \p \v 16 Wanjungku Godumu kuku bawan? Bamangka Moses wukurrin bubumun Egyptmun, yinyarrinyangka Godumu kuku bawankuda. \v 17 God wanjunku 40-years kuli-kadan? Yinyarrin buyunman, God yinyarrinyanka kuli-kadan 40-years. Jana wulaynda, bubungu jirrbu-jirrbungu. \v 18 Godungku kuku junkurr-murubuku dajinda. Nyulu yalaman, \q1 “Jana kari bajaku ngaykuwunbu bubungu ngulkurrbu walal.” \m Nyulu wanjunku balkan? Jana nyungun bawan, nyulu yinyarrinyanka balkan. \v 19 Yinyaynka ngana binalda, jana yinyarrin Godundumunbu bubungu ngulkurrbu kari dungan, jana Godumu kuku bawanya. \c 4 \p \v 1 Godungku promiseim-bungan, nyungu bama nyunguwunbu bubungu ngulkurrbu bundanka. Ngana mumbarmakakuda. Ngana Godumu kuku kari bawa, Godungku nyunguwunbu courtcasemunbu ngananda balkanji, “Yurra kari ngaykuwunbu bubungu ngulkurrbu bundari, yurra nganya bawanya.” \v 2 Ngana Godumu kuku ngulkurr milkabu nyajin yala jana ngadimunku. Yamba yinyamundu kukubu jananin kari helpim-bungan, jana yinya kuku kari wukurrinya. Kari. Jana yinyaynka kukuku wawu kari, bawanda, kari believeim-bungan baja. \v 3 Kaki bamangka Godumu kuku believeim-bungal, Godungku nyungu wawu juran-bungal. Nyulu Godundumunbu bubungu ngulkurrbu bunday. Yamba jana ngadimunku Godumu kuku bawan, yinyarrin kari dungarin nyunguwunbu bubungu. Godungku yalaman, \q1 “Ngayu kuli-kadan jananka. Ngayu junkurr-murubuku balkan, ‘Jana kari bajaku ngaykuwunbu bubungu ngulkurrbu walal.’” \m Godungku ngadiku bubu and jiri balkan, nyungu work kunbaynkuda. Nyulu bamanda milbin baral nyunguwunbu bubungu. Yamba nyulu still yinya kuku balkan jananka ngadimunku. \v 4 Godundumundu kabanda balkan Godungku warngku 6-bala junjuy-junjuy wubulku balkan. Warngku yindu nyulu wawu-kujijin, kari workmanijin baja. \v 5 Nyulu balkan bamanka nyungu kuku bawan, yalaman, \q1 “Jana kari bajaku ngaykuwunbu bubungu ngulkurrbu walal.” \m \v 6 Jana jakalbaku Godumu kuku ngulkurr nyajin, yamba yinyarrinyangka yinya kuku kari wukurrin. Yinyaynka jana nyunguwunbu bubungu kari walan, nyungu kuku bawanya. Yamba Godungku wawu bama walay-maninka. Kaki jana Godumu kuku wukurril, nyulu jananin walay-manilkuda. \v 7 Godungku bama still kunjal-kunjal. Jana bama ngadimunku, yinyarrin Godundu kari milka-janan. Wawu yinyamun, years wubulman. Davidangka Godumu kuku Godundumunbu kabanba balkan. Nyulu balkan, \q1 “Kaki Godungku yunundu nyiku balkal, nyungundu milka-janay. Kari dukul-dandimaka.” \p \v 8 Joshuangka bama Jew-warra wundinkuda, bubungu ngulkurrbu Godungku jananda dajin. Yamba yinya bubu kari Godumulu bubulu ngulkurrlu. Godungku ngananin still kunjal-kunjal, nyunguwunbu bubungu ngulkurrbu kadanka. \v 9-10 Godumu bama Godundumunbu bubungu ngulkurrbu bundaykuda. Wawu junjuy-junjuy wubulku balkanyamun, God wawu-balangajin nyunguwunbu bubungu ngulkurrbu. Nyulu kari workmanijin baja. Ngana yalarrku yinyaymba wawu-balangaji. Ngana Godumu work balkal, yinyamun wawu-balangajikuda, kari workmaniji baja, nyunguwunbu bubungu ngulkurrbu. \v 11 Ngana must wuljaljiku Godumu kuku wukurrika, nyunguwunbu bubungu bundanka. Ngana yinya kuku kari bawa. Jana ngadimunku yinya kuku bawan, yinyamun bubungu ngulkurrbu kari walankuda. Ngana kari yalamaka. \p \v 12 Godumu kuku junkurrji bajaku, bamanga wawu juran-bunganka. Yinya kuku yala naybu jalngkun bajaku, jalngkun jambulurr sides. Kaki bamangka yinyamundu naybubu jalngkundu yindu bakal, yinya naybu kana bajangaku walal. Yinya naybu yala Godumu kuku. Kaki bamangka nyungu kuku nyajil, yinya kuku dukurrbu walalkuda. Yinyamundu kukubu ngananin binal-bungalda, ngana nguba milkanga buyunjiku bundanday, nguba milkanga ngulkurrjiku bundanday. \v 13 Godungku nyajil yinya bamandamunbu wawungu. Nyulu wubulkukuda nyajilkuda, wubulkukuda binalkuda. Bama kari bajaku ngakiji Godundumun, Godungku nyajilkuda. Ngana kari kiraynjaku balkal. Nyulu nyajilkuda. Nyulu ngananin miyilda nyajilkuda, milkabu nyajilkuda. Ngana wubulku juma jakalba nyungunduku janay, nyunguwunbu courtcasemunbu. \s1 Jesusangka ngananin wundil Godundu. \p \v 14 Ngana must Jesus kuku nyakaku, nyungundu mambarrijikaku. Ngana must bamanji balkawaka Jesusanka. Nyulu Godumu kangkalkuda, nyulu wangkar-wangkar Godundumunbu bubungu dungan, Nganjananda. Nyulu yinyaymba Godunji balkaway ngananka, nyulu wulanya ngananka. Nyulu ngananga priest jirray. Nyulu Jesus, Godumu kangkal, ngana nyungun wukurrikaku. \v 15 Jesus ngananga majakuda. Nyulu ngananka manun-manun bajaku. Nyulu binal ngana kari junkurrji, buyun-buyunmun jurrkijinka. Nyulu binal Dubungku and bamangka ngananin milka-bakal buyunmanka. Dubungku, and bamangka yalarrku Jesus milka-bakan walu-yindu walu-yindu buyunmanka. Yamba nyulu jananda kari milka-janan. Nyulu kari buyunman. \v 16 Jesus ngananga maja bajaku. Yinyaynka ngana Godunji munaku balkawaka, nyulu ngananka manun-manunmalda, ngananin helpim-bungalda. Kaki bamangka or dubungku ngananin milka-bakal buyunmanka, ngana Godundu nyunguwunku junkurrku babajika. Godungku ngananda junkurr dajilda, ngana buyun kari wukurrinka. \c 5 \p \v 1 Priest wubulku workmaniji, yamba nyubunku priest jirray. Nyulu bama helpim-bungal, Godunji munaku balkawanka. Bamangka minya wundinya, yinyangka priestangka jirrayngka yinya minya dajinya Godundu, Godungku buyun-buyun kidanka janandamun. \v 2 Yinya priest bama bajaku, yala ngana. Nyulu junkurrji kari, nyulu buyunman yala ngana. Yinyaynka nyulu manun-manunmalda, bamanka buyunku, bamanka ngangkal-ngangkal. \v 3 Yinya priest junkurrji kari. Yinyaynka nyulu must minya Godundu daya, Godungku buyun-buyun kidanka nyungundumun. Yinyamun nyulu Godundu minya bamandamun dajil, Godungku buyun-buyun kidanka bamandamun. \v 4 Godungkuku bama wangkanil priestmanka, yala Godungku Aaron ngadiku wangkanin. Nyulu Aaron priest jakalbamun. Bama kari nyuluku priestmanka. Kari. Godungkuku nyungun wangkanil. \p \v 5 Jesus Christ yalarrku nyuluku kari priestmanijin. Kari. Godungkuku nyungun wangkanin, nyungundu yalaman, \q1 “Yundu ngayku kangkalkuda. Ngayu nyiku yunun wangkanin majamanka.” \m \v 6 Nyulu balkan baja nyunguwunbu kabanba, \q1 “Yundu wuljaljiku priest yala yinya bama Melchizedek.” \p \v 7 Jesus bubunguku bundandan, nyulu Godundu milbaljiku babajin, nyungun kari yunganka wulanka. Nyulu binal God junkurrji bajaku, nyungun juran-bunganka. Nyulu Godundu babajin, Godungku nyungu kuku nyajin, nyungun muna-bungan. Godungku nyungun nyajin, nyulu nyuluku bubanmanya and God kuku nyajinya. \v 8 Jesus Godumu kangkalkuda. Yamba nyulu warrngkan, binalmanka God kuku nyajinka. Nyulu binalman warrngkan-warrngkanya. Yinyaynka nyulu Godumu kuku wukurrin. \v 9 Yala-yala Jesusamu work kunbayn crossmunbu, nyulu bamanga wawu juran-bungan. Kaki bamangka nyungu kuku wukurril, nyulu jananga wawu juran-bungal, jana nyungunjiku wuljaljiku juranku bundandayda. \v 10 Godungku nyungun bamban priest jirray, yala yinya bama Melchizedek ngadiku. \s1 Godumu way kari bawa. \p \v 11 Ngayu yurranda yinyaynka balkanka, yamba yurra buban-bubanku binalmal. Yinyaynka yinya kuku hard-balamal yurranka binalmanka. \v 12 Yurra ngadiku Godundu jurrkijin. Yurra yalaymbu yindu-yindu binal-bunganyaku Godundumunku kukuku. Yamba bamangka yurranin must still binal-bunga baja, yurra kariku binalmanya. Jana must binal-bunga yurranin yinyaynka kukuku jana jakalbaku yurranda balkan. Yurra buban-bubanku binalmanya, yurra yala kaykay-kaykayangka bibiku nukan-nukal, binal kari minya nukanka. \v 13 Yurra yala kaykay-kaykaykuda. Jana milkiku nukal, minya kari. Yurra bubanku binal Godundumunku kukuku, binal kari junkayku bundanka. Yinyaynka yurra yala kaykay-kaykay, jaba-jaba kari. \v 14 Kaykay-kaykay yalbaymal, minyada nukal. Godumu bama Godundumunku kukuku binal and wukurril, yinyarrin yala jaba-jaba. Jana Godumuku way wukurril, yinyaynka jana binal wanyu ngulkurr, wanyu buyun. Jana buyun bawankuda. \c 6 \p \v 1 Ngana Godundumunku kukuku binalmankada, ngulkurrku. Ngana kari bubanku binalmaka, yala kaykay-kaykaynguy. Kari. Ngana mumbarku binalmaka, yala jaba-jabanguy. Yinyaynka ngayu yurranda kari balkal baja kuku yurra ngadiku nyajinkuda. Yurra binalda bamandamundu workmundu nyungun kari heavenba wundil. Yurra binalda bamangka must God believeim-bunga, heavenba dunganka. Ngayu yinya kari balkal baja yurranda. Yurra yinya ngadiku nyajinkuda. \v 2 Yurra nyajin kuku banabu dukul-damanya, kuku marabu dukul karrbanya. Yurra nyajin kuku yarkin-yarkin juranmanya baja, kuku Godungku wubulku wundinya courtcasemunbu. Yurra yinya kuku nyajinkuda. \v 3 Yamba ngana Godundumunku kukuku mumbarku binalmanka. Yinyaynka ngayu nyungu kuku yindu-yindu yurranda balkalda. Kaki Godungku ngananin helpim-bungal, ngana wubulkuku binalmalkuda. \p \v 4 Bamangka nguba God bawalkuda, Godunku wawu-karimalkuda. Yinya bama Godundu kari jurrkiji baja. Nyulu jakalbaku Godunku binal, God ngulkurrman nyungunku. Godumu Wawu jakalbaku nyunguwunbu dukurrbu walan. \v 5 Yinya bama jakalbaku Godundumunbu kukungu milka-janan, binal yinya kuku ngulkurr nyungunku. Yinyangka bamangka jakalbaku God nyajin junjuy-junjuy yalbay junkurr-murubuku balkanya. \v 6 Kaki yinya bama Godundmun Dubunduku jurrkiji baja, bamangka nyungun kari jurrkil baja Godunduku, yinyangka bamangka God bawanya. Yinya yala yinyangka bamangka Jesus jukungu walngkan-damal baja. Nyulu Jesus buyun-damanya, yindu-yinduyngku Jesus yajarrilku. \p \v 7 Bama junkayku bunday, yinyarrin yala bubu ngulkurr. Kaba kaday baja, kaday baja yinyaymba bubungu ngulkurrbu, bubu ngabal, mayikuda balkaji. God wawurr-wawurrmaniji yinyaynka bubuku. Bama junkayku bunday, yinyarrin yala yinya bubu ngulkurr. God wawurr-wawurrmaniji jananka. \v 8 Yamba bubu yindu walu-yindu. Kaba kaday baja, kaday baja, yamba mayi yamba-kari yinyaymba bubungu. Duduy bajaku, mayi kari balkaji. Yinya bubu buyun, ngulkurr kari bamanka. God wawu kari yinyaynka bubuku, nyulu yinya bubu wayjulkuda. Bamangka God bawal, yinyarrin yala yinya bubu buyun. \v 9 Ngayu buyun-buyunyunku balkan, yamba ngayu binal yurra yala kari. Ngayu binal yurra God wukurrin-wukurrilkuda. Yinyaynka Godungku yurranin ngulkurrduku kujil, juma wundil, nyungunji wuljaljiku bundanka. \v 10 God buyun kari. Nyulu ngulkurrkuda, junkaykuda. Nyulu kari milka-wulay workmunku yurra balkan nyungunku, nyunguwunku bamanka yindu-yinduynku. Nyulu binal yurra nyungunku wawu jirray. Nyulu binal yurra Godumu bama yindu-yindu helpim-bungan-bungal, yurra nyungunku wawumanya. \v 11 Ngayu wawu yurra wawurr-wawurrku waitmanka Jesus kadanyamunku, ngananin wundinka. Jesus kadaykuda. Yinya kari warmbi. \v 12 Ngayu wawu kari yurra majarrmanka, wawu kari yurra baja-burranka Godundumunku kukuku. Yurra must junkayku bundandarika yala jana junkayku bundari, yinyarrin jana Godundu mambarrijinya. Jana God kujil-kujil, nyulu jananin promiseim-bunganya. Yurra bangkarr janandamaka, yinyamun Godungku dajilkuda. \s1 Godumu promise manubaja. \p \v 13 Abraham ngadiku bubungu bundandan. Bama ngadimunku yalaku: kaki bamangka manubajabuku promiseim-bunganka, jana yinya promise dajin jakalba maja bajandaku. Kaki jana yalaku promise dajin, jana must yinya kuku kuji, kari jurrilmaka. Godungku promise dajin Abrahamanda. Nyulu juma yinya promise dajinka baja, Abrahamangka nyungun kari warmbinka. Yamba maja bajaku yindu yamba-kari. Godku maja bajaku. Yindu jirray kari nyungunku. Yinyaynka Godungku nyunguku burri balkan, promise dajinda. \v 14 Nyulu yalaman, \q1 “Ngayu God. Ngayu yunundu promise dajil. Ngayu yununin ngulkurrduku kujilkuda, bama yunundumun wubulmalkuda.” \m \v 15 Abrahamangka Godumu kuku kari warmbin. Nyulu munaku bundan, Godungku yinya kuku manubaja-bunganyamunku. Juma Godungku manubaja-bungankuda. \v 16 Yala-yalaku bama yalaku. Kaki jana manubajabuku promiseim-bunganka, jana promiseim-bunga jakalba maja bajandaku. Bama jambul nguba murru-kangawan. Kaki bula kunbanka, bula balkawan jakalba maja bajandaku. Bula manubajabuku balkanda, kari warmbiwan baja. Jana bama ngadi-ngadimunku yalaku. \v 17 God wawu nyungu bama binalmanka nyulu nyungu kuku kari bajaku jurrkil. Nyulu kujilkuda. Yinyaynka nyulu nyunguku burri balkan, bama binalmanka nyungu kuku manubajakuda. Nyulu promiseim-bungan, yalaman, \q1 “Ngayu God. Ngayu ngayku kuku kujilkuda.” \m Yinyamundu nyulu bamanda milbin nyungu kuku manubajakuda, nyulu kuku kari bajaku jurrkil. \v 18 Godungku two ways bama promiseim-bungal. One way yalaku: nyulu promise dajil. Yindu way yalaku, nyulu promise dajil nyunguwundu burribu. Nyulu nyungu promise kujilkuda, nyulu kari bajaku jurrilmal. Yinyaynka ngana Godundumundu bamangka nyungun munabuku kuku nyajil. Nyulu ngananin promiseim-bungan ngulkurrduku kujinka, ngananin wundinka wangkar-wangkar heavenba. Ngana binal nyulu manubajakuda, so ngana nyungun kari warmbil. Ngana waitmalmal nyulu nyungu kuku kujinyamunku. \v 19 Nyungu kuku yala anchor dingkinga. Anchorbu dingki yubaku yikin bajangaku kujil, banabu yinya dingki kala-kalbay-bunganji. Godumu kuku yala anchor heavenba, ngananin yuba-bunganka Godundu. Godundumundu kukubu ngananin yubaku Godundu kujil, ngana nyungundumun kari dunganka. \v 20 Jesus nyulurr wangkar-wangkar heavenba Godundu dungan ngananka, ngana kudamundu Godundu dunganka. Nyulu majaman ngananga. Nyulu ngananga priest jirrayda, yala yinya bama Melchizedek. \c 7 \s1 Kuku yinyaynka priestanka Melchizedekanka. \p \v 1 Yinya bama Melchizedek ngadiku bundan. Nyulu king townku Salemka, nyulu priest. Nyulu Godku wukurrin. God maja bajaku. Yala-yalaku jana Abraham mabarrba dungan, damawanka jananji king-warranji 4-balanji. Jana Abrahamangka jananin king 4-bala beatim-bungan. Jana Abraham bayanbaku kankadan, Melchizedekangka Abraham maku-nyajin, Abraham blessing-bungan. \v 2 Abrahamangka yamba-yamba jirray bayanbaku wundil-wundin, yamba-yamba nyulu manin janandamun kingandamun 4-balandamun. Nyulu kanbal Melchizedekanda dajinda. Burri Melchizedek mean King Junkaykuda. Salem mean milka-marri. \v 3 Melchizedek wanjundumun baja kadan? Nyungu ngamu, nganjan wanju baja? Godundumundu kabanda ngananda kari balkal. Nyulu wanjabu baja balkajin? Wanjabu baja wulan? Kuku yinyaynka yamba-kari Godundumunbu kabanba. Nyulu yala Godumu kangkal, wuljaljiku priest. \p \v 4 Melchizedek maja bajakukuda. Abraham yalarrku maja, yamba nyulu buban Melchizedekanka. Bama Jew-warra wubulku Abrahamandamun kadarin. Yamba Abrahamangka Melchizedekanda dajin kanbal yamba-yamba nyulu manin mabarrmun. Abraham jarra buban Melchizedekanka. Yinyaynka nyulu yamba-yamba dajin. \v 5 Bama wubulku Abrahamandamun kadarin, jana yinyarrin Jew-warra. Nyubun burri Levi, Abrahamandamunbu kaminjarramu kangkal. Dingkar-dingkar wubulku Levindamun kadarin, yinyarrin priestman Godundumunbu bayanba. Jana priest-karrangka Jew-warrandamun kanbalandamun manin, mayi, minya, money. Jana manin lawmunku. Jana Jew-warra wubulku jawun-karra, jana Abrahamandamun kadanya. Jawun-karrangka kanbalangka jananga priest-karramu dajin, jana priest-karra kari dakwuyku bundanka. \v 6 Melchizedek kari Levindamun kadan, yamba nyulu Abrahamandamun kanbal yamba-yamba manin. Yinyamun Melchizedekangka Abraham blessing-bungan, nyulu priestmanya. Godungku jakalbaku Abraham promiseim-bungan jawun-karranka, yamba Melchizedek jarra jirray Abrahamanka. \v 7 Ngana binal bamangka jirraynjaku kanbalanda kuku ngulkurr dajil. Yinyaynka ngana binal Melchizedek maja bajaku, nyulu Abraham blessing-bunganya. \v 8 Jew-warrangka priest-karranda dajin, yamba Abrahamangka Melchizedekanda dajin. Jana priest-karra bama bajaku, jana wulmanman, wulanda. Yamba Godundumundu kabanda kari balkan Melchizedek wulan. Nyulu wuljaljiku juranku bunday. \v 9-10 Abrahamangka Melchizedekanda dajin, yamba Levi kariku balkajin. Levi Abrahamandamun kadan, and priest wubulku Levindamun kadarin, junjuy-junjuy manin Jew-warrandamun kanbalandamun. Yinya yala Levingka yalarrku Melchizedekanda dajin, Levi bundandanya waralba Abrahamanda yala diburr. \p \v 11 Priest wubulku Levindamun kadarin, Moses, Aaron, priest kanbal. Godungku law Mosesanda dajin, Mosesangka bamanda Jew-warranda dajin. Jana priest-karrangka Jew-warra lawmunku binal-bungan, minya bamandamun Godundu dajin. Bama lawmunku binalman, yinyamun jana Godundu mambarrijinyaku. Lawmundu bamanga wawu juran-bunganyaku, yamba lawmundu kari juran-bungan. Yinyaynka Godungku Jesus yungan priestmanka yala Melchizedek, bama ngulkurr-bunganka. \v 12-14 Jesus nyulu priest, yamba nyulu Judahndamun kadan, Levindamun kari. Mosesangka kari Judahndamunbu jawun-karranda kuku balkan priestmanka. Bama Judahndamun kari priestman. Yamba Godungku Jesus yungan priestmanka, priest walu-yindu. Yinyaynka ngana binal Godungku law walu-yindu-bunganda. Ngana Jesusamu kuku wukurrikada, law mukul kari. \s1 Jesus priest yindu, yala Melchizedek. \p \v 15 Ngana binalkuda, Jesus priest walu-yindu, priest yala Melchizedek. \v 16 Jesus kari priestman lawmundu mukuldu. Kari. Nyulu priestman nyunguwundu junkurrdu, nyulu yarkinmun juranmanya, wuljaljiku juranku bundanya. \v 17 Godungku nyunguwunbu kabanba Jesusanda balkan, \q1 “Yundu wuljaljiku bunday, priest, yala Melchizedek.” \m \v 18 Yinya law mukul priestanka, Godungku yinya law jurrkin, priestangka bama kari juran-bunganya. \v 19 Lawmundu mukuldu ngananin kari juran-bunganya, Godundu kari wundinya, Jesusangka law mukul walu-yindu-bungan. Ngana nyungunku waitmalmalda, ngananin juran-bunganyamunku, wundinyamunku Godundu. \p \v 20-21 Godungku Jesus priest-bungan, yala-yalaku nyulu Jesusanda yalaman, \q1 “Ngayu God, ngayu kuku kari jurrkil. Yundu wuljaljiku bunday, priest.” \m Godungku yinya kuku Jesusandaku balkan, priest-karranda kari. \v 22 Yinyaynka Godundumunku kukuku Jesusanka ngana binal Godungku nyungu kuku ngulkurr kujil. Nyulu ngananin promiseim-bungan, ngana nyungunji wuljaljiku bunday. Jesusangka yinya kuku manubaja-bungal. \p \v 23 Priest wubul bajaku jakalbaku workmanijin, lawmunku mukulku. Jana nyubun-nyubunku wulan, yindu-yinduynju jananin karrnga-dajin, priestmanka. Yinyamundu priest wubul bajaku lawmunku mukulku. \v 24 Yamba Jesus walu-yindu. Nyulu kari wulay, wuljaljiku juranku bunday, wuljaljiku priestku workmal. Bamangka yinduynju nyungun kari karrnga-dajil. Nyulu wuljaljiku priest. \v 25 Yinyaynka nyulu wuljaljiku bamanga wawu juran-bungal. Kaki bama Jesusanda mambarriji, Jesusangka jananga wawu juran-bungalkuda. Nyulu juran-bungal nyiku, juma, wuljaljiku. Nyulu wuljaljiku juranku bunday, wuljaljiku Godundu baban-babaji bamanka. \p \v 26 Jesusku ngulkurr, ngananga priestmanka. Nyuluku nganangan ngulkurr-bungal. Nyulu ngananka walu-yindu, ngulkurr bajaku. Nyulu buyun-buyun kari balkan, nyungundu buyun-buyun kari milkanga walan. Nyulu wangkar-wangkar Godunji bundandayda. \v 27 Jesus walu-yindu priest-karranka kanbalka. Jana buyunman. Jana warngku yindu-yindu minya wayjun, dajin Godundu, nyulu jananga buyun kidanka. Yinyamun jana minya wayjun baja, Godundu dajin, nyulu buyun kidanka bamandamun wubulmunku. Jesus walu-yindu. Nyulu kari buyunman. Yinyaynka nyulu kari minya wayjun, nyunguku buyun kidanka. Nyulu nyuluku dajijin, wulanka ngananka. Nyulu one timeku dajijin, nyulu kari wulay baja. \v 28 Mosesangka law dajin Jew-warranda. Nyulu kanbal bama bamban priest jirraymanka. Yamba jana buyunman yala bama wubulku buyunmal. Godungku juma Jesus bamban, nyulu promiseim-bunganya, yalamanya, “Ngayu God, ngayu yunun bamban priestmanka.” Jesus ngulkurr bajaku, buyun kari, wuljaljiku ngulkurr. Nyulu Godumu kangkalkuda. \c 8 \s1 Jesus ngananga priest. \p \v 1 Nyaka. Ngayu balkal baja. Jesus ngananga priest jirray, maja bajaku. Nyulu wangkar-wangkar heavenba bundanday, Godunji. God, bula Jesus, bula maja bajakukuda. \v 2 Godungku ngadiku jananda Mosesanda kuku balkan tent yalbay balkanka, jajirrinka, jananga church. Nyulu jananda balkan priest-karraku wala, yindu-yindu kari wala. Yamba Godungku tent jakalbaku balkan, jajirrin wangkar-wangkar heavenba. Bamangka kari yinya tent jajirrin. Godungkuku. Jesus wangkar-wangkar heavenba, nyulu yinyaymba tentmunbu walal, workmaniji Godunku. \p \v 3 Bama kanbal priest-priestman lawmunku, Godundu dajinka, minya, presents. Jesus priestda, nyulu yalarrku junjuy must daya. Nyulu nyuluku dajijinkuda. \v 4 Jesus nyiku bubungu bundanyaku, nyulu kari priestmanyaku. Priest wubul yalaymba bubungu bundandanya, Godundu junjuy-junjuy dajil-dajil, lawmunku. \v 5 Jana priest-karra workmaniji tentmunbu bubungu. Yinya tent bubungu ngurmanguy tent heavenba. Godungku ngadiku Mosesanda balkan tent jajirrinka, nyulu yalaman, \q1 “Nyaka. Tent jajirrika yala ngayu yunun milbin manjalba, yalamaka yala ngayu yunundu balkan.” \m \v 6 Jesus priestkuda, nyulu workmal heavenba. Jana priest-karra workman bubungu, Jesusamu work ngulkurr bajaku. Priestamu work jarra yala. Jesusangka Godumu kuku bamanda wundin. Godumu kuku ngulkurr bajaku. Law ngujakura jarra yala. Godumu kuku ngulkurrkuda. Kaki bama Godundumunbu kukungu milka-janay, Godungku nyungu wawu juran-bungal. Lawmundu bamanga wawu kari juran-bungal. Godundumunduku kukubuku. \p \v 7 Lawmundu bamanga wawu juran-bunganyaku, Jesusangka Godumu kuku kari wundinyaku. Yamba nyulu wundinkuda, bama yinyayanda kukungu milka-jananka, Godungku jananga wawu juran-bunganka. \v 8 Lawmundu bamanga wawu kari juran-bungan. Yinyaynka Godungku ngadiku yalaman, \q1 “Ngayu juma kuku jirakal dajil Jew-warranda wubulbuku, Israel-warranda, Judah-warranda. \v 9 Yinya kuku jirakal yala kari kuku ngayu jakalbaku dajin jananda ngadimunku. Ngayu ngadiku jananin wundin bubumun Egyptmun, jananda kuku dajin, yamba jana kari milka-janan, kari wukurrin. Yinyaynka ngayu jananin bawankuda. \v 10 Yanyu kuku jirakal ngayu juma Jew-warramu dajil: Ngayu jananga God, jananga majakuda. Jana ngaykukuda bama. Ngayu ngayku law jananda milkanga-bungal, wawungu-bungal. \v 11 Yala-yala bama wubulku ngaykunku binalmalkuda. Yinyaynka jana yinduymbu kari balkal, ‘Yundu Majanka Godunku binalmaka,’ wubulku ngaykunku binalmanya. Yuwu, bama wubulku ngaykunku binalmalkuda, kaykay-kaykay, jalbu-jalbu, dingkar-dingkar, kamba-kamba, binga-binga, wubulkukuda. \v 12 Kaki jana buyunmal, ngayu jananka manun-manunmal. Ngayu janandamun buyun kidalkuda, milka-wulaykuda.” \m Yinya kuku Godungku yalaman. \v 13 Godungku kuku jirakal dajinkuda. Yinyamundu nyulu law yindu mukul-bungan, kukubu jirakalda kuku mukul karrnga-dajin. Kuku mukul yamba-karimalda. \c 9 \s1 Priestangka Godumu work balkal bubungu, heavenba. \p \v 1 Godungku ngadiku Jew-warranda balkan wanjarr God mumbarabuku buyay-maninka. Nyulu jananda balkan bayan ngaranka, bama walanka, yinyaymba God buyay-maninka. \v 2 Jana yinya bayan ngarankuda, yala tent yalbay. Kananga tentmunbu room jambul wunan. Nyubun room doormunji, jana burri dalkin, Godumu Room Ngulkurr. Yinyaymba roommunbu lamp-post gold-one janan, lightmunji kanbalji wayjujinya. Table yalarrku yinyaymba, bamangka mayi bread yinyaymba tablebu yijarrinka. Yinya room jakalba yinduymbu. \v 3 Curtain kuwa walngkan-walngkan, wallnguy, dindarra roommunbu jambulbu. Yinya room yindu jana burri dalkin, Godumu Room Ngulkurr Bajaku. \v 4 Table gold-one janan yinyaymba roommunbu. Yinyaymba tablebu priestangka jila mini-mini wayjun Godunku. Box yalarrku yinyaymba, yinya box Godundumunku kukuku. Jana jakalbaku gold manin, gold yala yulban-bungan, boxmunbu didan yinya gold. Kananga boxmunbu jar gold-one, mayiji mannaji. Godungku ngadiku mayi manna Jew-warranda dajin, jananga mayi yamba-kari bubungu jirrbu-jirrbungu. Yinyaymba boxmunbu kananga yalarrku Aaronamu jaba. Jakalbaku jurrbu dakarin yinyaymba jabanga, bamanda milbinka Godungku Aaron wangkanin. Yalarrku yinyaymba boxmunbu kananga jinali jambul, kukuji Godundumunji. Godungku jakalbaku nyungu kuku yinyaymba jinalimunbu writeim-bungan. \v 5 Wangkar-wangkar boxmunbu ngurma angel jambul janan. Bula bamanda milbin God yinyakuda. Bula nangki walngajin wangkar-wangkar boxmunbu yinyaymba God bundandan, nyulu manun-manunmanka nyunguwunku bamanka, janawunku buyun-buyunku milka-wulanka. Kari, ngayu kari wubulku balkal baja tentmunku. \p \v 6 Ngayu priestandamunku workmunku balkalda. Jana Jew-warrangka yinya tent ngaran, jana priest wubulku warngku yindu-yindu walan roommunbu jakalba, workmanka. Jana kari roommunbu kananga bajangaku walan, roommunbu jakalbakulu. \v 7 Priest jirray nyubun roommunbu kana bajangaku walan. Nyulu maja bajaku yinyaynka tentmunku. Yamba nyulu kari warngku yindu-yindu walan. Kari. Nyulu nyubunku time every year walan. Nyulu mula manin, walan, yinya box bulkindamundu mulabu buban-bubanku daman, Godungku nyungu buyun kidanka. Yinyamun nyulu mulabu daman baja, minyandamundu mulabu, Godungku yalarrku Jew-warramu buyun kidanka. \v 8 Godundumundu Wawubu ngananin binal-bungal yinyaynka tentmunku. Room jakalba janjanay, bama kanbal roommunbu kana bajangaku kari bajaku wala, Godunji balkawanka. Nyubunku wala, majaku. Ngana binalda, yinya room kariku walngajin, bama walanka. \v 9 Ngana nyiku mumbarku binalmanka yinyaynka tentmunku. Jana ngadiku minya and presents yinyaymba tentmunbu wundin, Godundu dajinka. Yamba yinyamundu minyabu, and presentmundu jananga wawu kari mumbarabuku dayirr-bungan, buyun-buyun kari mumbarabuku kidan. \v 10 Janawundu lawbu balkan wanyu minya nukanka, wanjarr mumbarabuku nukanka, wanjarr julurrijinka, wanjarr junjuy-junjuy julurrinka. Janawundu lawbu balkan wanjarr bangkarr dayirr-bunganka, yamba lawbu kari balkan bamandamunku wawuku. Godungku jananda balkan, jana yinya law must kuji, until Jesus kadanyamunku Godundumunji kukuji jirakalji. \p \v 11 Jesus Christ kadankuda, priestmanka, majamanka, Godundumunji kukuji jirakalji. Nyulu wangkar-wangkar dakan baja, yinyaymba Godundumunbu tentmunbu walan, workmanijinka. Yinya tent ngulkurr bajaku, ngulkurr tentmunku bada-badaynkalu bubukulu. Yinya tentala bubungu bamangka ngaran. Tentala wangkar-wangkar Godungku ngaran. \v 12 Jesus tentmunbu wangkar-wangkar walanda, nyubunku time. Nyulu kari wubul time walan. Nyulu nyubunku time walan. Nyulu roommunbu kana bajangaku mulaji walan. Nyulu kari bulkimu or goatumu mula wundin, Godundu dajinka. Kari. Nyulu nyunguku mula wundin, Godundu dajin, nganandamun buyun-buyun kidanka, ngana Godunji wuljaljiku bundanka. \v 13 Law mukul yalaku. Bama nyubun nguba buyun. Majangka priestangka bulkindamundu and goatundumundu mulabu daman, yinya bama. Yinyamun nyulu bulki karrkay wayjun bayanga. Nyulu yinyamun nulu manin, yalarrku nulubu daman yinya bama buyun. Yinyamundu priestangka yinya bama dayirr-bungan. \v 14 Yamba Jesusamu ngulkurr bajaku bulkindamunku mulaka. Jesus ngulkurr bajaku, kari buyunman. Godumu Wawu ngulkurr wuljaljiku juranku bundanday. Nyulu Jesusanda junkurr dajin, Jesus nyuluku Godundu dajijinka, Jesusangka nyunguku mula Godundu dajinka. Nyunguwundu mulabu ngananga wawu dayirr-bungal, buyun-buyun kidalarrkuda, ngana karida murru-kadanka baja buyun-buyunku ngana jakalbaku balkan. Nyulu ngananin dayirr-bungan, ngana junkayku bundanka, Godumu work balkanka. God wuljaljiku juranku bunday. Ngana karida jurrilku Christianku bunday baja. Kari. Ngana Christiankukuda bundayda. \p \v 15 Jesus Christangka Godumu kuku jirakal wundinkuda. Nyulu wundin, bamangka nyajinka, wukurrinka. Kaki bamangka Jesus wukurril, jana wuljaljiku Jesusanji juranku bundaykuda, yala Godungku promiseim-bungan. Ngana wuljaljiku juranku bunday, Jesus wulanya, buyun-buyun kidanka bamandamun. Nyulu buyun-buyun kidanka bamandamun nyiku bundanday, yalarrku yinyarrinyandamun bamandamun ngadimunku. Jana law mukul wukurrin, Jesusangka yinyarrinyandamun buyun-buyun yalarrku kidankuda, wulanya. \p \v 16 Bama wulanjiku, nyulu balkal wanjungku nyungu yamba-yamba maninka. Nyulu wulay, bamangka yalaku manil, yala nyulu jurandaku balkan. \v 17 Nyungundu juranbaku, bamangka junjuy-junjuy kariku manil. Nyulu wulay, yinyamun bamangka junjuy-junjuy manilkuda. \v 18 Yinyaynka bamangka ngadiku bulki, and goat kunin, mula maninka, Godumu kuku manubajamanka. Bulki or goat wulan, yinyamun Godumu kuku manubajaman. Bamangka mulabu damanya, Godungku nyajin, nyungu kuku manubajamanda. \v 19 Mosesangka ngadiku law dajin bamanda. Yinyamun nyulu bulki and goat kunin. Mosesangka mula manin, bulkindamun and goatundumun, mula and bana kuna-bungan. Nyulu dakil karrkay jukumun hyssopmun manin, wuju balkan cottonmun ngala-ngalamun, jukungu kajan, mulanga ngaban. Yinyamun nyulu yinya juku bulngan, mula yilbanka kabanba lawmunbujirrba, and bamanda wubulbuku. \v 20 Nyulu bamanda yalaman, \q1 “Godungku nyungu kuku ngananda dajin. Yalamundu mulabu milbil yurra Godumukuda bama. Ngana nyungu kuku wukurrikada.” \m \v 21 Yinyamundu Mosesangka yalarrku mula yilban tentmunbu. Nyulu walan, yalarrku yilban yamba-yambanga Godundumunbu kananga tentmunbu. \v 22 Law mukul yalaku: bamangka must junjuy-junjuy mulabuku dama, Godungku nyajinka, dayirrmaynda. Kaki mulabu kari damal, yinya junjuy-junjuy dayirr kari, Godundumunbu miyilba. Godungku yalarrku bamanga wawu dayirr-bungal mulabu. Jesusangka mula kari dajinyaku, Godungku bama kari dayirr-bunganyaku. Yamba Jesusangka dajinkuda, buyun-buyun kidankuda nganandamun. \s1 Jesus wulanya, Godungku nganandamun buyun-buyun kidalkuda. \p \v 23 Yinya tent bubungu, yala ngurmanguy tent heavenba. Yamba-yamba tentmunbu bubungu yala ngurmanguy yamba-yamba tentmunbu heavenba. Mosesangka minyanga mula tentmunbu yilban, mulabu dayirr-bunganka, Godungku nyajinka, dayirr. Yamba Jesusamuku mula ngulkurr tentmunku wangkar-wangkar, minyanga kari. Nyuluku ngulkurr bajaku. \v 24 Jesus kari walan tentmunbu bamangka bubungu balkan. Yinya tent bubungu, yala ngurmanguy tent heavenba. Yamba Jesus Godundumunbu bubungu walankuda, Godunji balkan-balkawayda ngananka. \v 25 Priest jirray every year roommunbu kana bajangaku walan, mulaji bulkindamunji, and goatundumunji. Yamba Jesus Christangka nyunguku mula nyubunku time dajin, kari every year dajin. \v 26 Jesus Christ yala kari priest ngadimunku. Ngadiku nyulu priestangka mula yilban baja, yilban baja bamanda. Yamba Jesus Christangka nyungu mula nyubunku time dajin bamanka. Nyulu nyungu mula wubul times dajinyaku, nyulu wubul times wulanyaku, timemun Godungku ngadiku bubu balkan nyikumankarrku. Jesus kari wulan baja, wulan baja. Kari. Nyulu nyubunku time wulan, bubu juma kunbanjiku. Nyulu kadan, wulan, nganandamun buyun-buyun kidanka. \v 27 Bama kari wulay baja, wulay baja. Kari. Ngana nyubunku time wulaykuda. Yinyamun Godungku ngananin wundil courtcasemunbu, babajinka buyun-buyunku. \v 28 Jesus yalarrku nyubun time wulan, nyungu mula dajin, bamandamun buyun-buyun kidanka. Yamba nyulu kaday baja. Nyulu kaday, kari wulanka baja nganawunku buyun-buyunku. Kari. Nyulu kaday baja, juran-bunganka yinyarrin bama nyungunku mumbarku waitmanmal. \c 10 \p \v 1 Jesus Christangka way jirakal wundin bamanda, jana ngulkurrku bundarinka. Nyulu kadan, bamanga wawu juran-bunganka, jana junkayku bundarinka, juma wuljaljiku nyungunji bundarinka. Jew-warrandamundu lawbu milbin Jesus juma kadanyamunku. Lawbu jananin binal-bungan Jesusandamunku waymunku ngulkurrku kadanyamunku. Jana lawmunku mukulku minya Godundu dajin, every year. Kaki bama Godundu kadanka, lawmundu mukuldu jananga wawu kari juran-bungan. Kari. Jana Jesusamu way jirakal wukurrika. \v 2 Jana yarbarrka minya Godundu dajin, nyungun buyay-maninka. Lawmundu mukuldu jananin buyun-buyunmun dayirr-bunganyaku, jana kari yarbarrka Godundu dajinyaku. Nyubunku time dajinyaku. Yamba jana minya dajin baja, dajin baja, binalmanya jana still buyunjiku bundan. Jana murru-kadanya buyunmanya, jana dajin baja, dajin baja. Yamba yinyamundu kari jananga buyun-buyun kidan. \v 3 Yuwu, every year jana minya Godundu wundin, janawunku buyun-buyunku. Yamba yinyamundu minyabu janangan kari dayirr-bungan buyun-buyunmun. Kari. Yinyamundu lawmundu mukuldu every year jananin milka-dalkay-manin jana buyunmankuda. \v 4 Bulkindamundu, and goatundumundu mulabu buyun-buyun kari kidal. Yinyaynka lawmundu mukuldu jananin kari dayirr-bungan. \p \v 5 Kari. Jesus Christangkaku buyun-buyun kidal. Nyulu readyman, bubungu kadanka, nyulu Godundu yalaman, \q1 “Yundu wawu kari bamangka minya yunu dajinka. Yamba yundu bangkarr ngayku ready-bungan, ngayu ngayuku yunundu dajijinka. \v 6 Bamangka minya wundin and wayjun, yunundu dajinka, yundu janandamun buyun-buyun kidanka. Yamba minyabu yunun kari wawurr-wawurr-bungal. \v 7 Ngayu yalamanda, ‘God, ngayu yanyukudanya. Ngayu balkanka wanyu yunduku ngaykundu balkanka. Ngayu yunun kuku nyajinka yala jana ngadiku ngaykunku yunuwunbu kukungu lawmunbu balkan.’” \m Yinya kuku Jesusangka balkan nyulu readyman bubungu kadanka. \v 8 Nyulu jakalbaku yalaman, \q1 “Bamangka minya wundin, yunundu dajinka, yundu janandamun buyun-buyun kidanka. Yamba yinyamundu minyabu yunun kari wawurr-wawurr-bungan.” \m Jana ngadiku minya wayjun, Godundu dajin, jana law mukul wukurril-wukurrin. Yamba nyulu still yinya kuku balkan lawmunku. \v 9 Yinyamun nyulu yalaman, \q1 “God, ngayu yanyukudanya. Ngayu balkanka wanyu yunduku ngaykundu balkanka.” \m Jesusandamundu kukubu jirakalda law mukul karrnga-dajinkuda. Nyulu nyuluku wulan, dajijin Godundu, bamandamunku buyun-buyunku. Yinyamun bamangka minya kari wayjul baja janawunku buyun-buyunku. \v 10 Jesus Christangka God kuku nyajinya, Godungku ngananga wawu dayirr-bungan buyun-buyunmun. Jesus nyuluku dajijin wulanka. Nyulu kari wubulku times wulan. Nyubunku time nyulu wulan. \p \v 11 Jana priest-karrangka warngku yindu-yindu minya kuninya, wayjunyu, Godundu dajinya. Yamba yinyamundu minyabu buyun-buyun kari kidal bamandamun. \v 12 Kari. Jesus Christ nyuluku dajijin, nyubun time. Yinya enoughkuda, ngana wuljaljiku nyungunji bundanka. Nyulu dajijin, ngananka wulan, buyun-buyun kidanka nganandamun. Yinyamun nyulu Godundu dungan baja, nyungunjiku bundandayda. \v 13 Nyulu yinyaymba God kujil-kujil punishim-bunganyamunku bama Jesusanka wawu kari. Godungku jananin punishim-bungalkuda, yilbalkuda. \v 14 Jesus nyubun time dajijin. Yinyamundu nyulu nyunguwunbu bamanga wawu dayirr-bungankuda, jana nyungundu kadanya, dayirrmanka. Yinyamundu nyulu bama junkay-bungan, jana wuljaljiku nyungunji junkayku bundarinka. \p \v 15 Godundumundu Wawubu yalarrku yinyaynka waymunku jirakalka balkan. \v 16 Godundumundu Wawubu jakalbaku yanyu kuku yalaman, \q1 “Godungku yalaman, ‘Yanyu kuku jirakal ngayu juma ngaykuwunbu bamanda dajil. Ngayu ngayku law jananda milkanga-bungal, janawundu wawungu writeim-bungal.’” \m \v 17 Godundumundu Wawubu yalaman baja, \q1 “Ngayu janandamun buyun-buyun kidalkuda, milka-wulaykuda.” \m \v 18 Yinyaynka ngana minya Godundu kari dajil baja. God nganawunku buyun-buyunku milka-wulankuda. Yinyamun ngana minya kari dajil baja. \s1 Ngana yuba kadayda Godundu. \p \v 19 Jesusangka nyungu mula dajinya, ngana Godundu munaku dungay. Ngana heavenba tentmunbu kana bajangaku munaku walal, Jesus ngananka wulanya. \v 20 Nyulu wulanya, nyulu ngananda milbin baral jirakal Godundu. Yinya yala nyulu yinya curtain walngan, yinya curtain walngkan-walngkan tentmunbu. Nyulu walngan, ngana kana bajangaku walanka. Way mukul kunbanda. Ngana Jesusamu way jirakal wukurrilda, nyungunji wuljaljiku juranku bundanka. \v 21 Ngananga maja Jesus, nyulu maja priest jirray Godundumunku bamanka. \v 22 Yinyaynka ngana Godundu munaku kaday, nyungunji munaku balkawanka, kari yinyiljiku. Ngana must nyungundu manubajaku mambarrijika, kari jurrilku. Ngana nyungun must kuku nyaka, kari warmbi. Ngana nyungunji yalaku balkal, nyulu nganandamun buyun-buyun kidanya, ngana kari murru-kadanka baja buyun-buyunku. Nyulu ngananin dayirr-bunganya, ngana yala julurrijin banabu dayirrda. Ngana nyungunji munaku balkawayda. \v 23 Ngana binalkuda, ngana wuljaljiku juranku bundaykuda, Godunji. Godungku yinyaynka kuku dajin, ngana binal nyulu nyungu kuku kujilkuda, kari bawal. Ngana nyungun kujil-kujil, nyulu kuku kujinyamunku. Yinyaynka ngana nyungun kari bawa. Ngana must junkurr-janay, nyungundu junkurr-muruku milka-janay, yindu-yinduymbu balkal Jesusanka. \v 24 Ngana must yindu-yindu nyaka, helpim-bungawaka kanbalanka wawumanka, ngulkurr balkanka kanbalanda. \v 25 Kanbal kari murumari baja, Godunji balkawanka, nyungun buyay-maninka. Yamba ngana murumarika, Godunji balkawanka, binalmanka baja nyungunku. Ngana binal Jesus juma kaday baja. Yinyaynka ngana helpim-bungawaka murumarinka. \p \v 26 Bama nyubun nguba Godundumunku kukuku binal, and Jesusanka binal. Yamba nyulu nguba Godumu kuku, and Jesus bawal, jurrkiji baja buyunbuku, buyun balkanka baja. Kaki nyulu Jesusanka wawu kari, wanju baja nyungunku wulay? Yamba-kari. Godungku buyun-buyun nyungundumun kari kidal baja, nyulu Jesusanka wawu-karimanya. \v 27 Yinya bama karikuda waitmal baja, wuljaljiku Godunji bundanyamunku. Kari. Nyulu milka yinyiljiku bundayda, Godungku nyungun punishim-bunganyamunku. Godungku yilbalda bayanga, yinyarrin bama wubulku Godunku wawu kari. \v 28 Law mukul Mosesangka dajin, yinya law yalaku: \q1 “Bamangka nyubunyinja nguba yinya law buyun-damal, kari wukurril baja. Yindu-yinduynju nguba nyungun nyajil yinya law buyun-damanya. Nguba jambulinja nyajil, nguba kulurubu. Kaki bula or jana nyungun council-councilanda mambarril, jana nyungun yarkinkaku kunil, nyulu yinya law buyun-damanya.” \m \v 29 Yala yinya bama Godundumunku kangkalanka wawu kari? Godungku nyungun yaykarr bajaku punishim-bungalarrkukuda, nyulu Jesusanka wawu-karimanya. Yinyangka bamangka nguba nyuluku balkal,“Jesusamu mula buyun, bamanga wawu kari dayirr-bungal.” Yamba nyulu wadu-wadu. Jesusangka nyungu mula dajin, Godungku yinya bamanga wawu dayirr-bunganka, yala nyulu ngadiku promiseim-bungan. Yinya bama buyun yalarrku wawu kari Godundumunku Wawuku. Yamba Godundumundu Wawubu Godumu bama ngulkurrduku kujil, ngulkurr dajil Godundumunbu bamanda. Yamba yinyangka bamangka buyundu Godumu Wawu yajarril, yukil. Kaki bama yalaku bunday, Godungku nyungun jirrayku punishim-bungal, yala kari bama ngadimunku. Nyulu jananin jarra buban punishim-bungal. \v 30 Ngana Godunku binal. Ngana binal nyulu yalaman, \q1 “Kaki bama buyunmal, ngayuku dajil baja. Ngayuku nyungun punishim-bungal.” \m Nyulu yalaman baja, \q1 “Ngayu majakuda. Ngayuku ngayku bama wundil ngaykuwunbu courtcasemunbu, jananin judgeim-bunganka.” \m \v 31 Bama wubulku jakalba Godundu janaykuda, courtcasemunbu. God wuljaljiku juranku bunday. Kaki bama buyun nyungundu janay, yinya bama yinyilmalarrkukuda. \p \v 32 Yurra ngadiku binalman Jesusanka, nyungundu mambarrijin. Yala-yala bamangka yurranga kuli dajin, yurra Jesus wukurrinya. Yamba yurra nyungun kari bawan. Kari. Yurra munaku junkayku bundan. Yinya milkanga kuji. \v 33 Bamangka wubulduku jananin kuli-baka sometimes nyajin yurranin yajarrinya, warrngkay-maninya, yurranga kuli dajinya. Jana kuli-bakangka sometimes buyun yalarrku balkan kanbalanda Godundumunbu bamanda yinyaymba. Yurra jananka jiba-badinya, jananji wawurr-wawurrku kunaman. \v 34 Bulimanangka kanbal Godumu bama jailba mumban, yamba yurra jailba dungan, jananin ngulkurrduku kujin. Jana kuli-bakangka yurrandamun yamba-yamba kuli-murubuku manin, yamba yurra kari kuli-kadarin. Kari. Yurra wawurr-wawurrku bundarin. Wanyurrimun wawurr-wawurrku bundarin? Yurra binal yinya yamba-yamba bubuku. Wangkar-wangkariynka kari. Godungku ngulkurr ngananga kujin-kujil wangkar-wangkar heavenba. Yinya ngulkurr bajaku, yalaynka yamba-yambaka bubungu. Ngana heavenba dungay, wuljaljiku yinyaymba bunday. Yinya ngulkurr yalaynka bubuku. \v 35 Yurra, munaku junkayku bundayda. God kari bawa. God yurranka wawurr-wawurrmanijida, yurranga ngulkurr dajilkuda. \v 36 Kari baja-burray God kuku nyajinka. Nyungun munabuku wukurrika. Yinyamun nyulu yurranin wundilkuda nyunguwunbu bubungu, yurra wuljaljiku juranku bundarinka, yala nyuluku yurrangan promiseim-bungan. \v 37 Godumu kuku yalaku: \q1 “Jesus juma bubunguku kadaykuda. Nyulu kari waitmal baja. \v 38 Ngaykuwundu bamangka ngulkurrdu nganya kuku nyajil, kari warmbil. Jana ngaykunji bundaykuda. Kaki bamangka nganya bawal, ngayu nyungunku kari wawurr-wawurrmaniji.” \m Yinya kuku Godungku balkan. \v 39 Bamangka God bawal, Godungku yinyarrin buyun-damalkuda. Yamba ngana yala kari. Godungku ngananin kari buyun-damal, ngana nyungun kari bawanya. Ngana God kuku nyajinya, nyulu ngananin juran-bungalkuda, ngana nyungunji wuljaljiku juranku bundaykuda. \c 11 \s1 Kuku God believeim-bunganka, kari warmbinka. \p \v 1 Kaki bamangka God believeim-bungal, nyulu wanjarrmal? Nyulu binal Godungku kuku kujilarrkukuda, kari jurrkil. Nyulu binal Godungku kuku dajin, yinya kuku manubajamalarrkukuda. Nyulu nguba kariku nyajil junjuy-junjuy wubulku Godungku promiseim-bungan. Yamba nyulu binalkuda, Godungku dajilarrkukuda. Yinyaynka nyulu God kuku nyajil, kari warmbil. Nyulu binal kari jumaynka, yamba nyulu binal Godungku nyungun wuljaljiku ngulkurrduku kujilkuda. \v 2 Bamangka ngadimunku God believeim-bungan, kari warmbin. Yinyaynka God jananka wawurr-wawurrmanijin. \p \v 3 Ngana God believeim-bunganya, ngana binal Godungku kukubu wubulku balkan, bubu, jiri, wubulku. Ngana wubulku nyajil, Godungku balkanya. Ngana kari nyajin wanjarrku nyulu wubulku balkan, yamba ngana wubulku nyajilkuda. Yinyaynka ngana God believeim-bungalkuda. \p \v 4 Yurra binal yinyayanka bamanka Abelanka ngadimunku. Nyulu God believeim-bunganya, nyulu ngulkurr dajin Godundu. Nyungu yaba burri Cain. Yinyangka yabangka Godundu buyun dajin. Abelangka God believeim-bunganya, God nyungunku wawurr-wawurrmanijin. God binal Abel bama ngulkurr. Yinyaynka Godungku minya present ngulkurr manin nyungundumun. Abel ngadiku wulan. Yamba ngana still binalmal nyungundumun, ngana binalmanya wanjarr nyulu God believeim-bungan. \p \v 5 Yindu bama ngadimunku burri Enoch. Nyulu God believeim-bunganya, nyulu kari wulan. Godungku nyungun wangkar-wangkar dakay-manin. Nyulu walu-kunban. Bamangka nyungun nubin, nubin, nubin, yamba kari warrmba-bungan, Godungku nyungun wundinya. Godundumundu kabanda balkal, Godungku Enoch dakay-maninjiku, nyulu Enochanka wawurr-wawurrmanijinkuda. \v 6 Kaki bamangka God kari believeim-bungal, God nyungunku kari wawurr-wawurrmaniji. Kaki bamangka God believeim-bungal, God nyungunku wawurr-wawurrmanijikuda. Kaki bama Godunji balkawanka, nyulu must believeim-bunga God juranku bundandaykuda. Nyulu must believeim-bunga God nyungundu milka-janaykuda, nyungun ngulkurrduku kujilkuda. \p \v 7 Yindu bama ngadimunku burri Noah. Nyulu God believeim-bunganya, nyulu Godumu kuku wukurrinkuda. Godungku nyungundu balkan Godungku juma bama wubulku bujil-janji-manil, jana buyunmanya. Noahngka jalungkarr kariku nyajin, binal kari. Yamba nyulu Godumu kuku wukurrinya, nyulu boat balkan, nyulu, and nyungu jawun-karra walanka, kari bujil-janjinka. Nyulu Godumu kuku wukurrinya, nyulu junkayku bundan, Godungku nyungun nyajin bama ngulkurr. Yinyamundu milbin yinyarrin bama kanbal buyun, jana Godundu kari milka-jananya, kari believeim-bunganya. Yinyaynka jana wubulku bujil-janjin, wularinkuda. \p \v 8 Yindu bama ngadimunku burri Abraham. Nyulu God believeim-bunganya, Godumu kuku wukurrinkuda. Godungku nyungundu balkan yinduymbu bubungu dunganka. Godungku kuku dajin Abrahamamu, yindu bubu dajinka nyungu. Abraham binal kari yinyaynka bubuku. Yamba nyulu nyungu bubu bawanyarrkukuda, God believeim-bunganya. Nyulu dungaynda, yinyaymba bubungu Godungku nyungu dajin. \v 9 Nyulu God believeim-bunganya, nyulu yinyaymba bubungu dungan. Nyulu ngarrbal bundandan yinyaymba bubungu Godungku nyungun promiseim-bungan yinya bubu dajinka. Nyulu tentmunbu bundan, nyulu, and nyungu kangkal Isaac, and nyungu kaminjarr Jacob. Godungku bulanin Isaac, and Jacob yalarrku promiseim-bungan yinyaynka bubuku. \v 10 Abrahamangka God kuku nyajin, nyulu bubuku kari. Nyulu wangkar-wangkarinka. Nyulu Godumu bubu wangkar-wangkar kujil-kujin. Godungku yinya bubu balkan, yinya bubu kari bajaku kunbay. \v 11 Abrahamamu manyarr burri Sarah, nyulu yalarrku God believeim-bungan. Godungku nyungun promiseim-bungan kangkal dajinka. Sarah wulbuman bajaku. Yamba nyulu still God believeim-bungan, kangkal maninka. Nyulu binal Godungku kuku jurril kari dajil. Kari. Kuku manubajaku. Nyulu binal Godungku nyungu kuku kari jurrkil. Yinyaynka Godungku nyungun helpim-bungan, kangkal maninka. \v 12 Abraham bingajikuda, kari nganjanmanka baja, wulman bajaku. Yamba nyulu God believeim-bunganya, nyulu nganjanmankuda. Nyungundumun bama wubul bajaku kadarin, wubul bajaku yala dawarnguy jiringa, and yala jukarnguy beachmunbu. Bamangka jukar murruji countim-bungal, jirray bajaku. Bama Abrahamandamun yalakudabi wubul bajaku yala jukar. \p \v 13 Jana, Abraham, Isaac, Jacob, jana bubungu kari manin junjuy-junjuy yinya Godungku jananin promiseim-bungan. Yamba jana God kari warmbin. Jana believeim-bungal-bungan, until jana wulanyamunku. Jana binal Godumu kuku juma manubajamalarrkukuda. Jana yalaman, “Nganjin yala ngarrbal bubungu. Nganjinanga bubu wangkar-wangkar heavenba, yaluy bubungu kari.” \v 14 Kaki bamangka yalaku balkal, jana bamanda balkal jana nganga bundanday yaluy bubungu. Yamba jana binal jananga bubu wangkar-wangkar, yanyu bubungu kari. \v 15 Jana kari milkanga kujin yinya bubu jana bawan. Kari. Jana yinyaynka bubuku milka-wulan. Jana milkanga kujinyaku, yinyaymbaku bubunguku dunganyaku baja. \v 16 Kari. Jana wawu jirray bubungu ngulkurrbu dunganka, Godundumunbu bubungu wangkar-wangkar. Jana waitmalman yinyaymba bubungu dunganyamunku. Yinyaynka God jananka wawurr-wawurrmanijin, jananka kari murru-kadan. Jana God believeim-bunganya, Godungku bayan jananga ready-bungan, wangkar-wangkar nyunguwunbu bubungu. \p \v 17-19 Abrahamangka God believeim-bungan, kari warmbin. Yinyaynka nyulu Godumu kuku wukurrin. Godungku jakalbaku Abrahamanda yalaman, \q1 “Yunuwunmun kangkalandamun Isaacandamun bama wubul bajaku kadari, yala ngayu yunun promiseim-bungan.” \m Isaac warruman, Godungku Abrahamanda balkan Isaac yarkinkaku kuninka, dajinka Godumu yala bamangka minya kunin, dajinka Godumu. Godungku nyajinka Abraham, nguba milka-jananya, nguba kari. Abrahamangka Godumu kuku wukurrinkuda. Nyulu binal Godungku Isaac yarkinmun juran-bungal baja, nyungu kuku kujinka. Yinyaynka nyulu Isaac manin, karrabu kajan, yijarrin wuyar bayanga, kariku wayjun. Nyulu readymaynda, Isaac kuninka. Kari. Godungku Abraham kirin baja kuninka. Yinya yala Godungku Abrahamamu kangkal dajin baja yarkinmun. \p \v 20 Isaacangka God believeim-bunganya, nyulu binal Godumu kuku manubajakuda. Yinyaynka nyulu nyunguwunbu kangkal-bulalanda balkan, Godungku bulanin ngulkurrduku kujilkuda. Bula yaba-yabaju, burri Esau, and Jacob. \p \v 21 Jacobangka God believeim-bunganya, nyulu kaminjarr-bulalanda balkan, Godungku bulanin ngulkurrduku kujilkuda. Bulanga nganjan Joseph. Jacob wulman bajaku, wulaja-wulajada. Nyulu jabajikuda balkan bulanda, God buyay-maninda. \v 22 Josephangka yalarrku God believeim-bungan. Nyulu binal Jew-warrangka bubu Egypt bawal, Godungku jananin promiseim-bunganya. Nyulu wulmanman, wulaja-wulajada. Nyulu jawun-karranda yalamanda, “Yurra yanyu bubu bawal, nganya yarkin wundi, nanda yinya bubungu Godungku dajil.” \p \v 23 Dingkar yindu burri Moses. Nyunguwundu ngamungku, nganjanangka yalarrku God believeim-bungan. Moses balkajin, ngamungku, nganjanangka nyungun nyajin, ngulkurr bajaku. Majangka kingangka yalaman, “Yarkinkaku kuni, yinyarrin ngawa-ngawa dingkar-dingkar wubulku.” Yamba Mosesamu ngamu, nganjan kari yinyilman kinganka, karrkay kari yarkinkaku kunin. Bula Moses ngawaku kija kulurkuda ngakin kingandamun cheeky-balandamun, God trustim-bunganya nyungun ngulkurrduku kujinka. \p \v 24 Mosesangka yalarrku God believeim-bungan. Kingandamundu kangkalangka jalbungku nyungun jirray-bungan. Yamba Moses wawu kari bamangka nyungun bambanka yinyaymba jalbumu kangkal. Egypt-warra kuli-kuliku bundarin Jew-warranka, jananka wawu kari bajaku. Godungku balkan nyulu Jew-warra kulimun yunganka. Mosesangka God believeim-bungan. Yinyaynka Mosesangka Egypt-warra and kingamu kangkal jalbu bawanka, Jew-warranji kunamanka. \v 25 Jana Egypt-warrangka Godumu bama Jew-warra warrngkay-manin, yamba Mosesangka wawu kari Godumu bama bawanka. Nyulu God believeim-bunganya, nyulu wawu Godundumunji bamanji warrngkanka. Nyulu wawu kari nyunguku way wukurrinka, wawu kari bundanka baja Egypt-warranji, jananji buyunmanka. \v 26 Mosesangka nyuluku yalaman, “Yamba-yamba yalaymba ngulkurr bajaku, yamba ngulkurr kari ngaykunku. Ngayu Godundumunji bamanji Jew-warranji dungaykuda, yinya ngulkurr. Jana Egypt-warrangka nganya nguba warrngkay-manil yala bamangka warrngkay-manil dingkar Godungku juma wangkar-wangkarmun yungal. Yalada ngayu warrngkayda. Godungku juma nganya manilkuda, nyungunji bundanka nyunguwunbu bubungu.” \p \v 27 Mosesangka God believeim-bunganya, nyulu bubu Egypt bawan. Yinya maja king kuliji bajaku Mosesanka, yamba Moses kari yinyilman nyungunku. God nguwimal kari, bamangka nyungun kari miyilda nyajil. Yamba Mosesangka God wukurrin, yala nyulu God nyajin. Nyulu God kari bawan, nyungun believeim-bunganya, kari warmbinya. \v 28 Mosesangka God believeim-bunganya, angelangka Jew-warramu kangkal-kangkal jakalbamunkulu kari yarkinkaku kuninka. Godungku Mosesanda balkan nyulu angel yunganka, Egypt-warramu kangkal-kangkal jakalbamunkulu wubulku yarkinkaku kuninka. Nyulu Mosesanda kuku dajin Passovermunku. Nyulu Mosesanda balkan Jew-warranda balkanka Godumu kuku wukurrinka, angelangka jananga kangkal-kangkal jakalbamunkulu kari kuninka. Mosesangka Jew-warranda balkan sheep karrkay kuninka, mula maninka, julngkanka doormunbu, angelangka nyajinka, walkuku dunganka, kangkal-kangkal jakalbamunkulu kari kuninka. Jana kuku wukurrin, Godungku jananin ngulkurrduku kujinkuda. \p \v 29 Jana Jew-warrangka God believeim-bunganya, Godungku bana Red Sea ngami-ngami-bungan, jana ngubar-ngubar marralku dungarinka. Jana yinyarrinyangka Egypt-warrangka wukurril-wukurrin kudamundu, Godungku bana muru-bungan baja, yinyarrin Egypt-warra wubulku bujil-janji-maninkuda. \p \v 30-31 Jew-warrangka God believeim-bungan. Jana kadarinda, bubungu Godungku ngadiku Abrahamamu kuku dajin. Godungku Jew-warranda balkan yinya bubu maninka bamandamun yinyay bundandan. Nyubun town yinyaymba Jericho. Wall yalbay bajaku yinyangkarr townmundurr. Dingkar-bulal jambul jakalba yinyaymba townbu walan, nyajinka. Nyubun jalbu yinyay burri Rahab. Nyulu buyun, kalngarman moneyka. Kari. Nyulu God kuku nyajinda, bulanin ngulkurrduku kujin. Yinyamun Godungku Jew-warranda balkan yinyangkarr townmundurr dunganka warngku yindu-yindu, 7 days. Jana Godumu kuku wukurrinya, believeim-bunganya, yinya wall yalbay bajaku darankuda. Bama yinyayanka townku, jana God kari kuku nyajin. Yinyaynka Jew-warrangka jananin yarkinkaku kunin. Yamba yinyangka jalbungku Rahabangka Godumu kuku wukurrin. Yinyaynka jana nyungun kari kunin. \p \v 32 Yala yindu-yinduynju God believeim-bungan? Jana, Gideon, Barak, Samson, Jepthah, David, Samuel, yindu-yindu prophet-prophet wubulku, jana kuku Godundumun balkan kanbalba. Yamba ngayu time kari jananka kabanba balkanka. \v 33 Jana God believeim-bungankuda. Yinyaynka jana kanbal bamanji buyunyunji mabarrba kuniwan, damawan, jananin kangankuda. Jana God believeim-bunganya, kanbal majaman, bama ngulkurrduku kujinka, mumbarabuku. Kanbalda nyajin Godumu promise manubajamanya. Lionangka kanbal kari baykan, jana God believeim-bunganya. \v 34 Kanbal bayabu jirraynja kari wayjujin, jana God believeim-bunganya. Bama kuliji kadarin, naybubu yalbaynja kanbal Godumu bama bakanka, yarkinkaku kuninka. Kari. Godundumundu bamangka God believeim-bunganya, jananin kuli-bakangka kari kunin. Kanbal Godumu bama yinyilji, yamba Godungku jananin muna-bungan, junkurrji-bungan, jana God believeim-bunganya. Jana ngarrbal-ngarrbalanji mabarrba damawan, jananin kangan, God believeim-bunganya. \v 35 Kanbalda ngamu-karrangka God believeim-bunganya, Godungku jananga kangkal-kangkal juran-bungan baja yarkinmun. \p Yamba kanbal Godumu bama wulan, yindu-yinduynju jananin yarkinkaku kuninya. Jana kuli-bakangka yinyarrinyanda Godundumunbu bamanda kuli dajin, warrngkay-manin, mambarrinka God bawanka. Yamba yinyarrinyangka Godundumundu bamangka God kari bawan. Kanbal yinyarrin yalaku wularin, warrngkanya, yamba jana God kari bawan. Jana God munabuku wukurrin, nyungunji wuljaljiku bundarinka wangkar-wangkar heavenba. \v 36 Jana kuli-bakangka kanbal Godumu bama yajarrin, wuybubu kulban. Jana kanbal chainda kajan, mumban jailba. \v 37 Jana kanbal yarkinkaku kunin, kuljibu. Jana kanbal kankuruku yakan sawmundu, kanbal naybubu bakan, yarkinkaku. Kanbal Godumu bama kambi kari, didan yulban sheep, yulban goat. Kuli-bakangka jananin money kari-bungan, mayi kari-bungan, jananga kuli jirray dajin, jananin warrngkay-manin. \v 38 Jananga bayan yamba-kari, dungan-dungan bububurr marraldarr and manjaldarr. Jana bundandan bulkajimunbu, jankungu. Jana mayi-kariku bundandarin dakwuy-dakwuyku, banaka wawu-wulan-wulan. Yamba jana God kuku nyajin, wukurrin, kari bawan. Jana junkayku bundandarin ngulkurr-ngulkurrku. Jana yala kari, yala kanbal. \p \v 39 Jana wubulduku God believeim-bungankuda. Yamba jana Godumu kuku Jesusanka kari nyajin manubajamanya. \v 40 Kari. God yalarrku ngulkurrmanka ngananka. Yinyanka nyulu Jesus yungan bamanka ngadimunku and ngananka. Nyulu wawu jana, and ngana ngulkurrku bundanka. Nyulu buyun kidanka wubulindamunku, kari janandamunku. Wubulindamunku. \c 12 \s1 God ngananga Nganjan. \p \v 1 Ngana jananin bama ngadimunku wukurrinka. Jana wubulduku God believeim-bungan, kari warmbin. Jana bamanda milbin, wanjarr Godumu kuku wukurrinka. Buyundu ngananin karrbanji, mambarrinji God kari wukurrinka. Ngana must buyun bawa, junkayku bundarinka. Godungku ngananda nyungu way milbin. Ngana Godku wukurril-wukurrika, kari kulbajika. Kaki bama junkayku bundanka, nyulu buyun kari wukurrika. Yinya yala race. Kaki bama jinbalku warrinka racemunbu, nyulu junjuy kulngkul kari jarra-kulba. Buyun yala junjuy kulngkul, bama yambal-bunganka. Kanbal bama yamba-yambajiku milkanga bunday, Godunjiku kari. Jana Godundumunku kukuku milka-wulay, yamba-yambaka wawu jirray. Yinya yala jana junjuy kulngkul jarra-kulbal, yambalku warri. \v 2 Ngana Jesusanjiku milkanga bundarika. Ngana nyunguninku nyaka, nyungunduku milka-janay. Nyuluku ngananin junkurrji-bungal, ngana junkayku bundanka. Nyuluku ngananin Godundu wundil. Nyuluku ngananin helpim-bungal, nyungun wukurrinka. Bamangka kulijingka Jesus jukungu walngkan-daman, yamba nyulu God kari bawan. Kari. Nyulu munaku dungan, wulanka. Nyulu kari murru-kadan, jukungu wulanka. Kari. Nyulu wawurr-wawurrku wulan, binalmanya nyulu wawurr-wawurrmanijiyarrkukuda. Nyulu wangkar-wangkar Godunjida, bula majakuda. \p \v 3 Jesus milkabu wukurrika. Bama kuli-baka nyungunku wawu kari bajaku. Yamba nyulu munaku bundan, God kari bawan. Yurra nyungun wukurrika. Bamangka yurranda kuli dajinji. Kari wawu-buyunmaka, God kari bawa. Jesusanjiku milkanga bundarika. \v 4 Yurra junkurr-janjanay buyunku. Bamangka kuli-bakangka yurranda kuli dajin-dajil Jesusanka, yamba jana yurranin kariku yarkinkaku kunin. \v 5 Godundumunku kukuku kari milka-wulay. Godungku nyunguwundu kukubu nyungu bama wawu-ngulkurr-bungal, muna-bungal. Nyulu nyunguwunbu bamanda balkal yala nganjanangka kangkalba balkal. Nyulu yalaman, \q1 “Yundu ngayku kangkal. Kaki ngayu yununin binal-bungal, nyaka. Ngayu nguba yununin punishim-bungal, binal-bunganka, yundu junkayku bundanka. Kaki ngayu yununin murru-kangal, milka-bakanka, kari milka-bujarmaka. \v 6 Kaki ngayu bamanka wawu jirray, ngayu nyungun binal-bungal. Ngayu nyungun punishim-bungal, junkay-bunganka. Nyulu ngayku kangkal, ngayu nyungunku wawu jirray.” \m \v 7 Kaki bamangka yununin warrngkay-manil, junkayku bunday. Munamaka. Godungku nyungun kari kanbil yunun warrngkay-maninka. Nyulu yinyamundu yunun junkay-bungankakuda. Nganjanangka kangkal punishim-bungal, binal-bunganka. Kaki yundu warrngkay, binalda Godungku yunun binal-bungan-bungal. Yundu nyungu kangkalkuda. Nyulu yununku wawu jirray bajaku. \v 8 Godungku nyungu kangkal-kangkal wubulku punishim-bungal, binal-bunganka. Kaki nyulu yunun kari punishim-bungal, yundu nguba kangkal nyungu kari. \v 9 Nganawundu nganjan-karrangka ngananin punishim-bungan, junkay-bunganka. Ngana jananda milka-jananda. God ngananga nganjan heavenba. Ngana nyungundu must milka-janayarrkukuda. Ngana nyungu kuku wukurril, juma nyungunji wuljaljiku juranku bunday, nyunguwunbu bubungu. \v 10 Ngana karrkayku, nganawundu nganjan-karrangka ngananin buban punishim-bungan, ngananin junkay-bunganka. Jana ngananin punishim-bungan yala janaku wawubu. Yamba God binal bajaku. Nyulu ngulkurrmanka ngananka. Yinyaynka nyulu ngananin punishim-bungal, ngana junkayku bundanka, junkaymalmanka, ngulkurrmanka, yala nyulu. \v 11 Kaki Nganjanangka ngananin punishim-bungal, ngana milka-bujarmalda. Kari. Kaki punishim-bunganya ngananin binal-bungal buyun-buyun bawanka, juma ngana wawurr-wawurrmaniji, binalmanya junkayku bundanka. \s1 Yurra yanyu kuku nyaka. \p \v 12 Kari baja-burray Godumu work balkanka. Kari. Ngana munamaka, Jesus junkurr-murubuku wukurrinka. \v 13 Junkayku bundarika, kari kurru-kurruku bundarika. Baral junkayku wukurrika, kari buyunmaka baja. Kanbalda bamangka nguba God warmbil, nguba junkurrji kari buyun-buyunku. Yinyarrinyangka yurranin nyajil junkayku bundanya, jana yalarrku junkayku bundayda. \p \v 14 Jawun-jawunku bundarika. Junkayku bundarika, jawunmaka Godunji. Kaki yurra kari junkayku bundari, yurra Maja God kari nyajil, kari bundari nyunguwunbu bubungu. \v 15 Godungku yurranin ngulkurrduku kujil-kujil. Nyungun kari bawa. Helpim-bungawaka God wukurrinka. Kaki bamangka yunun buyun-damal, nyakaku. Yinya buyun milkanga kari kuji. Milka-wulay, kanbalda yunun wukurrinji, yalarrku buyun milkanga kujinji. Yinyamun yurra yindu-yinduynku wawu-karimanji. \v 16 Kari buyunmaka yala Esau ngadimunku. Nyulu buyunman, God bayjan. Nyulu jakalbamunku balkajin. Yinyaynka nyulu wubulku nganjanandamun maninyaku janawundu lawmundu. Yamba nyulu yabajunji dajiwan. Yabajungku nyungu mayi dajin, nyulu yabajundu wubulku dajin. Nyulu yinyamundu God, and nyungu law bayjan. Yurra kari Esau wukurrika. \v 17 Yurra binal yinyamun nyulu Esaungku maninka baja. Nyulu wawu Godungku jirray dajinka nyungu. Kari. Nyulu yabajundu dajinyarrkukuda, can't manil baja. Nyulu badin baja, badin baja. Kari. Kunbanda. Nyulu can't jurrkil baja. \p \v 18 Kaki yurra Godundu kadanka, yurra kari yinyilmaka yala jana Jew-warra ngadimunku. Yurra yala kari jana, manjalba Sinai kari kadarin yala jana. Jana manjalba Sinai kadarin, Godunji balkawanka, bada manjalba janarin. Baya jirray bajaku wayjun-wayjujin yinyaymba manjalba. Wujurrmaynda, muyar jirraymaynda, yala wadjalnguy. \v 19-20 Jana horn trumpet nyajin yaykarrdaku balkanya. Jana God milkabu nyajinda. Nyulu yalaman, \q1 “Manjalba kari kadarika. Kaki bamangka manjal karrbal, nyungun kuljibu yarkinkaku kuni. Kaki kayangka, bulkingka manjal karrbal, jananin kuljibu yarkinkaku kuni.” \m Jana bamangka yinya kuku Godundumun nyajin, yinyilmarinkuda. Jana Mosesanda yalaman, “Nganjin God wawu kari milkabu nyajinka baja. Yunduku Godunji balkawaka, yinyamun nganjinanda balka.” \v 21 Moses yalarrku yinyilman, manjal kunkun-bunganya. Nyulu yalaman, \q1 “Ngayu yalarrku yinyilji, yararri bajaku.” \m Yamba nyulu Godunji balkawan. \p \v 22 Yamba yurra yala karikuda. Kari yinyiljiku kadari Godundu, because yurra wangkar-wangkarinkada, bubuku karida. Yurra Godundu jurrkijin, yurra yala Godundumunbu bubungu kadarin, nyungunji balkawanka. Yurra yala yinyaymba manjalba Zionba kadarin, townbu Jerusalem heavenba. Yinyaymba angel-angel murumari, God buyay-maninka. Nyulu God wuljaljiku juranku bunday. \v 23 Kaki yurra yurraku Jesusanda dajijin, yurra kunaman Godundumunji jawun-karranji. Yurra wubulku yala Godumu kangkal jakalbamunku. Godungku yurranga burri kabanba balkan heavenba, yurra nyungukuda bama. Yurra kunaman bamanji yinyarrinyanji junkayku bundarin bubungu. Jana wularin, Godundumunbu bubungu bundandarikuda. Yurra Godundu kadarin. Nyulu bama wubulku judgeim-bungalkuda courtcasemunbu. \v 24 Yala-yala yurra Godumu bamaman, yurra Jesusanda kadarin. Nyulu mula dajin, wulan, bamanda milbinka Godumu kuku jirakal. Nyulu ngulkurr bajaku Abelanka ngadimunku. Yabangka Abel yarkinkaku kunin, nyungu mula wunan bubungu. Yinya yala nyunguwundu mulabu balkan, “Ngayku yaba kuni, nyulu nganya kuninya.” Yamba Jesusangka nyunguku mula dajin. Nyulu wulan, buyun-buyun kidanka bamandamun, nyunguwundu mulabu. \p \v 25 Yurra, mumbarmaka. Godungku kuku dajin-dajil ngananda, ngana nyungundu milka-janay. Ngadiku nyulu nyungu kuku dajin Mosesanda, Mosesangka kanbalba dajinka. Yamba jana kari milka-janan, wawu kari. Godungku jananin buyun-damankuda, jana nyungundumun can't ngakijin. Jesusangka Godumu kuku heavenmun ngananda wundin. Kaki ngana kari milka-janay, Godungku ngananin yalarrku buyun-damalkuda. Ngana kari bajaku nyungundumun ngakiji. \v 26 Ngadiku, Godungku yinyaymba manjalba bamanda balkal-balkan, nyulu bubu bulngan. Nyulu kuku yindu ngananda dajinda, yalaman, \q1 “Ngayu juma bulngal baja, bubu, and jiri. Yinyamun ngayu kari bulngal baja.” \m \v 27 Ngayu yinya kuku yurranda milkanga-bungalda. Godungku ngadiku wubulku balkan, bubu, and jiri. Nyulu yinyarrin bulngal, kunbay-manilkuda. Yamba nyulu nyungu bama kari kunbay-manil. Nyulu ngananin ngulkurrduku kujilda, nyunguwunbu bubungu wangkar-wangkar. \p \v 28 Ngana God thankim-bungada. Nyulu ngananin wundilkuda nyunguwunbu bubungu. Nyungu bubu kari kunbay, nyulu kari bulngal. Yinyaynka ngana nyungun thankim-bungal, buyay-manil, ngana yinyaymba wuljaljiku bundari. Ngana must nyungundu manubajaku milka-janay, nyuluku maja bajaku. \v 29 Nyungundu wanyurrinku milka-janay? God yala bayanguy. Nyulu bama buyunyulu buyun-damalkuda. Yinyaynka ngana nyungundu must milka-janay. \c 13 \s1 God wawu ngana yalaku bundarinka. \p \v 1 Yindu-yinduynku wawumaka, kari kunbay. God yurranga nganjankuda, yurra nyubunku jawun-karra. Jawun-jawunku bundarika. \v 2 Kaki Godumu bama ngarrbal bubumun yindumun kaday, jananin bayanba wawurr-wawurrduku walay-mana, mayi daya. Ngulkurrduku kuji. Kanbalda bamangka ngadiku ngarrbal-ngarrbal bayanba walay-manin, balu bama. Yamba jana angelkuda. \v 3 Kaki bama jailba walal, nyungunku manun-manunmaka. Nyungunku jiba-badi, manun-manunmaka, yala yundu wawu nyulu yununku manun-manunmanka, yundu jailba bundanday. Bamangka kuli-bakangka nguba Godumu bama warrngkay-manil, yinyarrinyangka Godundumundu bamangka God wukurrinya. Yinyarrin Godumu bama helpim-bunga, yala yundu wawu jana yunun helpim-bunganka, yundu warrngkan-warrngkay. \p \v 4 Manyarrinyunku mumbarku thinkmaka. Ngulkurr manyarrinyu muruku bundanka. Manyarrangka yindu kari dunyu-bunga. Dunyungku yindu kari manyarr-bunga. Kari kulaymaka. Junkayku muruku bunday. Kaki bama kulaymal, Godungku nyungun courtcasemunbu wundil, punishim-bunganka. \p \v 5 Kari money-bakamaka. Yunu money, yamba-yamba nguba jirray, nguba buban. Yalada. Wawu-darayda, God wuljaljiku yununji. Nyulu yalaman, \q1 “Ngayu yurranin kari bajaku bawal. Kari. Ngayu ngulkurrduku kujilkuda.” \m \v 6 Nyulu wuljaljiku ngananji. Yinyaynka ngana munamaka. Ngana yalamaka, \q1 “Majangka Godungku nganya helpim-bungalkuda. Ngayu kari yinyilmal baja. Yindu-yinduynju nganya kari buyun-damal.” \p \v 7 Milkanga kuji bama yurranin ngadiku binal-bungan Godundumunku kukuku. Jana Jesus ngulkurrduku wukurrin, until jana wulanyamunku. Bangkarr janandamaka. \v 8 Jesus Christ sameku bunday, kari walu-yindumal. Nyulu ngadiku yalaku bundan, nyiku nyulu yalaku bunday, and wuljaljiku. Nyulu yalaku wuljaljiku bunday, kari walu-yindumal. \v 9 Yurra Jesusamu way wukurrin-wukurrilda. Kari bawa. Bama yindu nguba kaday, kukuku walu-yinduynku binal-bungal, yurra Jesusamu way bawanka. Yinyarrinyanda bamanda kari milka-janay. Jana nguba balkal, “Yinya mayi bawa, yanyuku mayi nuka.” Kari milka-janay, yinya Jesusamu kari kuku. Yinyamundu bamandamundu kukubu yurranin kari junkurrji-bungal. Godungkuku ngananin ngulkurrduku kujil, junkurrji-bunganka. Nyuluku ngananin helpim-bungal. Bamangka kanbalda yinya kuku walu-yindu mayika wukurrin, yamba jana kari junkurrjiman. \p \v 10-11 Jana priest-karra workmanijin Godundumunbu bayanba yalbaymba. Jew-warrangka minya jananda wundinya, Godundu dajinya. Priest-karrangka yinya minya kuninya, wayjunyu, kanbal nukanya. Jana yalaku ngadimunku. Yamba nyubun time every year jana yinya minya kari nukan. Yinya special day. Yinyala dayala, maja priest yalbay minya kuninya, mula wundinya kananga Godundumunbu bayanba, yilbanya. Nyulu yilban, Godungku nyajinka, bamamu buyun kari milkanga kujinka baja. Jana minya bangkarr ngalkalba townbu wundin, wayjunkuda. Jana yinya minya kari nukan. Yinya minya ngurmanguy Jesus. Nyulu dajijin, wulanka, ngananin Godundu wundinka. Kaki bamangka way mukul wukurril, jana kari Godundu dungari. \v 12 Jesus yala yinya minya. Jana nyungun kunin ngalkalba townbu. Nyulu mula dajin, Godungku nyajinka, buyun kidanka nganandamun. \v 13 Ngana Jesusanda dungankada. Ngana way mukul bawada, Jesusku wukurrika. Bamangka Jesus yajarrin, kuli dajin. Jana yalarrku nguba ngananin yajarril, kuli dajil. \v 14 Yalada jana kuli dajil ngananga. Ngana wangkar-wangkariynkakuda, kari yalaynka bubuku. Yanyu bubu juma kunbayarrkukuda. Ngana Godumu bubu kujin-kujilkuda, yinyaymba wuljaljiku bundanka. \v 15 Ngana wanyu dajil Godumu? Minya kari. Yala wanyu dajil? Ngana wuljaljiku God buyay-mana, Jesus kuku nyaka, kari warmbi. Ngana Jesus maja-bunga, nyungundu yalamaka, “Yunduku nganjinanga maja. Nganjin yunun thankim-bungal, yundu nganjinin helpim-bunganya.” Yinya ngana Godumukuda daya. Yinyamundu ngana nyungundu mambarriji. \v 16 Yindu-yinduynku ngulkurrmaka. Helpim-bungawaka, dajiwaka. Yinya yala yurra Godumu dajiji. Godungku nyajil, wawurr-wawurrmalda. \p \v 17 Kanbalda bamangka yurranin binal-bungal Godumu kuku wukurrinka. Jananda milka-janay. Jana yurranin binal-bungan-bungal buyun bawanka, junkayku bundanka. Jana yurranin kari bawal, wuljaljiku helpim-bungan-bungal. Godungku juma jananda babaji, jana nyungu work nguba ngulkurrduku balkan, nguba kari. Kaki yurra jananda milka-janay, jana Godumu work wawurr-wawurrduku balkal. Kaki yurra kari milka-janay, jana Godumu work milka-bujarabuku balkal. Godungku yurranin milka-bujar-bungalda. \p \v 18 Godundu nganjinanka baban-babajika. Nganjin binal nganjin junkayku bundarin, kari murru-kaday miyilba Godundu. Nganjin wawubu junkayku bundarinka baja, Jesus wukurrinka baja. \v 19 Yurra, ngaykunku kari milka-wulay. Godundu babajika nganya juma yurranda yunganka. \s1 Ngayu Godundu babaji yurranka. \p \v 20 Ngayu Godundu babaji yurranka. Ngayu yalamal, “Nganjan God, yunduku bama jawun-jawun-bungal. Yunduku nganjinanga wawu junkay-bungal. Yundu Maja Jesus juran-bungan yarkinmun. Nyulu yunu bama ngulkurrduku kujin-kujilda. Nyulu wulan, mula dajin, yunu kuku manubajamanka. Nganjin yunukuda bama, yunu kuku manubajamanya. \v 21 Yundu yunu bama junkurrji-bunga, jana yunun wukurrinka yala yundu wawubu. Nganjinin helpim-bunga yununin wukurrinka, yundu wawurr-wawurrmanijinka nganjinanka. Nganjin yunu way wukurril Jesus Christandamunduku junkurrduku. Nganjin Jesus Christ buyay-maninka, nyuluku wuljaljiku dayirr bajaku, wuljaljiku junkurrji bajaku. Yalakubada.” Ngayu yinya kuku yurranka balkal Godundu. \s1 Yanyu kuku yalarrku nyaka. \p \v 22 Yurra ngayku jawun-karra. Ngayu yanyu kaban letter yurranda yungan, yurra wawurr-wawurrku bundarinka. Yanyu kaban kalbali kari, buban. Readim-bunga, and milkanga kuji. \v 23 Ngayu kuku yurranda yunganka Timothynka. Jana nyungun jailmun yungan. Nyulu ngananga jawun. Kaki nyulu ngaykundu jinbalku kaday, ngalin yurranda muruku kaday. \p \v 24 Nganjinandamun greetings daya yurrawunbu maja-majanda, Godundumunbu bamanda wubulbuku. Godumu bama bubumun Italymun, yinyarrinyangka yalarrku greetings yungal yurranda. \p \v 25 Ngayu wawu Godungku yurranin ngulkurrduku kujinka. Yalakubada.