\id 2TI  KY4T01. REV 7/12/83 HERSHBERGER KUKU-YALANJI 
\h 2 Timothynda 
\mt1 Kaban 2 Timothynda  
\toc1 Kaban 2 Timothynda 
\toc2 2 Timothynda  
\c 1  
\p
\v 1 Yanyu kaban ngaykundumun, Paulundumun. Ngayu kukuji Christ Jesusandamunji, nyungu apostle. Godungku nganya yungan, kuku Jesus Christamu bamanda balkanka, nyulu janangan promiseim-bunganka jananga wawu juran-bunganka. Godungku bamanga wawu juran-bungal, Christ Jesusanji kunamanka.   
\p
\v 2 Timothy, ngayu yanyu kaban yungal yunundu. Yundu yala ngayku kangkal; ngayu yununku wawu jirray bajaku. God ngalinga nganjankuda; Christ Jesus ngalinga majakuda. Bula ngaliyan ngulkurrduku kujil-kujin, manun-manun ngalinka, ngalinga wawu ngulkurr-bungal.   
\s1 Ngayu God thankim-bungal.  
\p
\v 3 Ngayu Godunji balkaway, ngayu yarbarrka yununku balkaway. Ngayu God thankim-bungalda yununku. Ngayu Godunkuku workmanijiyarrku yala nganjan-karrangka ngadimunku. Ngayu wawu dayirr, ngayu Godunku mumbarku workmanijinya.  
\v 4 Ngayu binal yundu badin ngaykunku. Ngayu yununku milka-bujar. Ngayu wawu jirray yununin nyajinka baja, ngayu wawurr-wawurr-manijinkarrkuda.  
\v 5 Ngayu binal yundu Godundu manubajaku mambarrijin, nyungun junkaynjaku kuku nyajin-nyajilarrku. Ngadiku bula, yunu kami Lois bula yunu ngamu Eunice, bula Godundu mambarrijin. Yinyamun yundu yalarrku dajijinyarrkuda nyungundu.  
\v 6 Yinyaynka ngayu yununin milka-bakal junkurrku Godungku ngadiku yunundu dajin. Yundu yinyaynka junkurrku kari milka-wulay. Godungku yunundu dajin, ngayu yunundu dukulbu mara yijarrinya.  
\v 7 Godungku nyungu Wawu dajin nyunguwunbu bamanda. Nyunguwundu Wawubu ngananin kari yinyil-bungal. Nyulu ngananda junkurr dajil, ngananin helpim-bungal bamanka manubajaku wawumanka, ngananda kiru dukulbu-bungal, ngana junkayku bundanka. Nyulu ngananda junkurr dajil, ngana nganawunkuku bangkarrka majamanka.   
\p
\v 8 Kari murru-kadayda bamanda balkanka nganandamunku majanka Jesusanka. Ngayu jailba bundanday, yamba kari murru-kaday ngaykunku. Bamangka ngananda kuli dajil, ngana God kuku nyajinya. Godungku yunundu junkurr dajil, yundu Jesus kari bawanka kulika.  
\v 9 Godungku ngananin juran-bungan, ngana nyungu bamamanda. Nyulu ngananin kunjan junkayku bundanka. Nyulu kari ngananin kunjan, ngana nyungu work balkanya. Kari bajaku! Nyulu ngananin kunjan, nyuluku wawubu. Nyulu ngananin helpim-bunganka ngadimunku. Nyulu bubu balkanjiku, nyulu Jesus yunganka, bamamanka, bama helpim-bunganka.  
\v 10 Nyulu Christ Jesus yungan, ngananin juran-bunganka. Christ Jesusangka bamanda balkan Godungku bama wubulku wawu juran-bunganka. Christ Jesus kadan, bama wubulku kari bajaku wularinka, wuljaljiku juranku bundarinka. Kaki bamangka yinya kuku ngulkurr manubajabuku kuku nyajil, jana wuljaljiku juranku bundariyarrkuda.   
\p
\v 11 Yinya Godumu kuku ngulkurr. Godungku nganya yungan yinyaynji kukuji ngulkurrji. Nyulu nganya yungan kuku ngulkurr balkanka bamanda wubulbuku. Nyulu nganya yungan bama binal-bunganka kukuku ngulkurrku.  
\v 12 Yinyaynka jana ngayku kuli dajin, ngayu kuku ngulkurr balkanya. Yamba ngayu kari murru-kaday, kari yinyilji. Ngayu Jesusanka binalkuda, nyungun trustim-bungalkuda. Ngayu nyungundu mambarrijinkuda, nyungunduku milka-janjanay. Ngayu ngayku wawu mambarrijin nyungundu. Ngayu binalkuda, nyulu ngayku wawu ngulkurrduku kujilarrkukuda, nyulu ngaykundu maku-warrinyamunku.  
\v 13 Ngayu yununin kukuku manubajaka binal-bungan, kukuku junkaynka. Yinya kuku manubaja milkanga kujirrku, milkanga kukujiku bunday, milka-janay. Yinya kuku kujida, yundu Christ Jesusanda mambarrijinya, nyungunku wawumanya.  
\v 14 Yundu yinya kuku manubaja kujirrku Godundumundu Wawundumundu junkurrdu. Godumu Wawu ngananda bundanday, ngananin junkurrji-bunganka. Godungku yinya kuku manubaja yunundu dajin, yundu kujinka.   
\p
\v 15 Yundu binal jananka, Godundumunku bamanka bubungu Asia. Jana, Phygelus, Hermogenes, Godumu bama wubulku, jana ngaykundumun jurrkijin.  
\v 16 Kari. Onesiphorus kari. Ngayu jailba, yamba nyulu kari yinyilman, kari murru-kadan ngaykundu kadanka. Nyulu yarbarrka ngaykundu jailba kadan, nganya wawurr-wawurr-bungan. Nyulu ngaykundu jailba kankadanya, ngayu Godundu babaji, nyungu jawun-karra ngulkurrduku kujinka.  
\v 17 Nyulu townbu Rome kadan, nganya nubin, nubin, nubin, warrmba-bungan.  
\v 18 Yundu binal ngayu townbu Ephesus bundandan, nyulu nganya yarbarrka helpim-bungan. Nyulu ngulkurr bajaku ngaykunku. Juma Jesus kaday baja. Ngayu Majanda Godundu babaji Onesiphorusamu ngulkurr dajinka baja, yala-yala Jesus kaday baja.   
\c 2  
\s1 Junkurr-janay, Christ Jesusandamundu junkurrdu.  
\p
\v 1 Yundu yala ngayku kangkalkuda. Christ Jesusangka yunundu junkurr dajin junkayku bundanka. Yundu junkurrjiku bunday, junkayku.  
\v 2 Yundu ngadiku kuku manin ngaykundumun, ngayu yununin binal-bungan. Yinduynju bamangka wubuldu nganya nyajin yununin binal-bunganya. Yundu dingkar-dingkar ngulkurrku wangkanyika, yinyawuynjukulu God kari bawal. Yundu jananin dingkar-dingkar binal-bunga yala ngayu yunun binal-bungan, jana yalarrku kanbal binal-bunganka.   
\p
\v 3 Kanbalda yunundu kuli dajil, yundu Godumu bama. Yinya yalada, yundu soldier ngulkurr Christ Jesusamu. Kari kuli daya baja jananda.  
\v 4 Nyulu soldier kari kunamaka junjuy-junjuynji walu-yindu walu-yinduynji. Nyulu soldierangka nyungurrku workku balka, yindu-yindu bayja, nyungu maja wawurr-wawurrmanijinka. Yundu yala soldier, Godunji workmanijika, ngambamaka junjuy-junjuynku.  
\v 5 Bama nyubun nguba mala-jinbal, nyulu nguba warri racemunbu. Nyulu rules kari kuku nyajinyaku, nyulu prize kari maninyaku. Nyulu must rules kuku nyaka. Yundu yala mala-jinbal. Yundu God kuku nyaka, yala mala-jinbalangka rules kuku nyajil.  
\v 6 Yundu workmanijika yala farmerangka diburr nandal gardenba. Nyulu yaykarrku workmaniji, mayi jirray mujanka. Yundu yalarrku yaykarrku workmanijika Godunku, bama mujanka.  
\v 7 Milkabu bayka yinyaynka kukuku ngayu balkan. Nyulu Jesusangka yununin binal-bungal yinyaynka kukuku.   
\p
\v 8 Jesus Christ milkanga kujirrku. Ngayu bama binal-bungan nyungunku, kukuku ngulkurrku. Nyulu yarkinmun juranman, nyulu Davidandamun, ngadimunku.  
\v 9 Bamangka ngayku kuli dajin, ngayu kukuku ngulkurrku bama binal-bunganya. Ngayu chainjiku bundanday, yala bama buyun bajaku. Yamba ngayu kari buyun-daman. Ngayu chainjiku bundanday, yamba kuku Godundumun kari kajaji.  
\v 10 Godungku kanbal bama kunjal, jana nyungundu mambarrijinka. Jana bama Godundu mambarriji, ngayu chainjiku bundandanya. Jana wujaljiku juranku bundarida nyungunji.  
\v 11 Yanyu kuku manubaja: Jesus ngananka wulan. Kaki ngana nyungunji wulan, ngana yalarrku nyungunji juranku bundarikuda.  
\v 12 Kaki ngana Jesus kari bawal, ngana nyungunji majamalkuda. Kaki ngana nyungunin darrbil, nyulu yalarrku nganangan darrbil.  
\v 13 Kaki ngana nyungunin bawal, nyulu nganangan kari bawal. Nyulu kari walu-yindumal, kari jurrkiji, nyulu wuljaljiku yalaku bunday.   
\s1 Ngulkurrku workmaka Godunku.  
\p
\v 14 Godumu bama mumbarabuku milka-baka yanyuynku kukuku. Yalarrku jananda balka kari murru-kangawaka kukuku. Murru-kangawanya jananin kari helpim-bungal, jananin buyun-damalkuda. Majangka Godungku yununin nyajil jananda balkal-balkanya.  
\v 15 Yundu wawu God yununku wawurr-wawurrmanijinka. Junkayku workmanijikada, kari murru-kaday. Godumu kuku manubaja mumbarabuku nyakada, kujida, wukurrikada, mumbarabuku binal-bungada.  
\v 16 Kaki yundu bamanji murru-kangaway junjuy-junjuynku wumbaku, murru-kangawanya kanbal bama Godundumun yungal, jana buyun-damalda.  
\v 17 Janandamundu kukubu bama buyun-damal yala bajibu burrkunyunjulu bangkarr buyun-damal. Bula Hymenaeus and Philetus yalaku.  
\v 18 Bula kukumun manubajamun jurrkijin. Bula jurril-bungan, yalaman, “Bama wubulku yarkinmun wandarinda,” yamba bula jurrilman. Bula kanbal bama jurrkil-jurrkil Godundumun.  
\v 19 Bamangka Godumu kuku murruji walu-yindu-bungal, nyungu kuku manubaja, wunayarrkuda, kari kunbay baja. Godungku balkan,  
\q1 “God binal bamanka nyunguwunku.”  
\m Nyulu balkan baja,  
\q1 “Kaki bamangka balkal, ‘Ngayu Christian,’ nyulu must buyun-buyunmun jurrkijika.”   
\p
\v 20 Dishes wubul bajaku bayanba yalbaymba. Kanbal balkan goldmun, kanbal silvermun, kanbal jukumun, kanbal bubumun. Bamangka kanbal dishes ngulkurr useim-bungal mayika, ngankaka. Kanbal dishes jarra buyun useim-bungal rubbishmunku.  
\v 21 Bama yala yinya dishes. Kaki bama buyun-buyunmun dayirrmal, nyulu yala dish ngulkurr, readymal Majangka useim-bunganka. Majangka nyungun useim-bungalda, work ngulkurr balkanka.  
\v 22 Buyun-buyunmun warri. Kari buyun-dama yala warru-warrungku kanbalda. Ngulkurrku wukurrika. Manubajamaka. Godundu mambarrijika. Yindu-yinduynku wawumaka. Wawumaka Godunku, wawu-jankamaka. Yurra wubulku yalaku bunday, Jesusanji balkaway, nyulu yurranga wawu dayirr-bunganda.  
\v 23 Kaki bama kiru-kariku murru-kangaway, wumbaku, yundu jananin bawa. Kari jananji murru-kangawaka. Kaki bama yalaku murru-kangaway, jana kuli-kadari, kuliku bundari, kari jawun-jawunku bundari.  
\v 24 Majamu Godumu workingman must kari kuliku bunday. Kaki bamangka kuli dajil nyungundu, nyulu kari kuli daya baja. Nyulu ngulkurrku bunday, jawunku bunday, ngulkurrduku binal-bungal-bunga.  
\v 25 Kanbalda bamangka wadu-waduku binal-bungal. Godundumundu workingmanangka jananin ngulkurrduku binal-bunga, kari kuli-murubuku binal-bunga. Jana nguba God kuku nyajilda, milka-bujarmal buyun-buyunmanya, buyun-buyunmun jurrkijida Godundu, kuku manubaja wukurrilda.  
\v 26 Dubungku jakalbaku jananin juru-kulban, jana nyungun kuku nyajinya. Kari. Kaki jana Godundu jurrkiji buyun-buyunmun, Dubungku jananin kari kajal baja.   
\c 3  
\s1 Bubu, jiri juma kunbay.  
\p
\v 1 Yanyunku kukuku binalmaka. Jesus juma kaday baja. Nyulu kadanjiku, kuli jirray kaday bubungu. Bubu buyun bajakuda.  
\v 2 Bama kari wawumal yindu-yinduynku. Jana janangaku way dungay. Jana jumbun moneyka, bulmbuy bajaku, buyunku balkal yindu-yinduynku, kuli-murubuku balkal, dirra-baka. Jana ngamundu, nganjananda kari milka-janay, bulanin bayjal. Jana bamandamun manil baja, manil baja, yamba kari dajil baja, kari dajiway. Jana buyun bajaku, Godundu kari milka-janay.  
\v 3 Jana jawun-karranka kari wawumal. Jana kari jawun-jawunku bundari, kuli-muruku bundari. Jana jurril-baka, kalngar-baka, kuli-baka. Jana ngulkurr-ngulkurrku wawu kari bajaku.  
\v 4 Jana jawun wumbabuku mambarril buliman-bulimananda. Jana jinbal-jinbal buyunmal, bulmbuymal bajaku. Jana janangaku way dungay, kari Godunku wawumal.  
\v 5 Jana jurrilmal, yalamal, “Ngayu Christian,” yamba jana Jesus kari wukurrinka. Yundu yinyaynka janandamun jurrkijika.  
\v 6 Kanbal yinyarrin bayanba walal, jalbu-jalbu jurril-bunganka. Jana jalbu-jalbu binal kari bajaku, jurril-bakanda milka-janay. Jana jalbu-jalbu milka-murruji, buyun-buyunmanya. Jana janangaku way dungay, kari Godumu way wukurril.  
\v 7 Jana jalbu-jalbu bamanda yindu-yinduymbu milka-janay, yamba kukuku manubajaka binal kari bajaku, Godundu kari milka-jananya.  
\v 8 Ngadi-bajaku dingkar jambul bundan Mosesanji, Jannes bula Jambres. Bula kuli dajin Mosesanda, jurrilman, buyunku binal-bungan. Nyiku kanbal bama yala bula. Jana jurril-bakangka wadu-waduku binal-bungal. Jana kari junkaynjaku milkabu wukurrilda. Jana Jesusanda kari mambarrijin. Jana bama wadu-waduku binal-bungal, kurru-kurruku, jurrilka.  
\v 9 Yamba bamangka wubulduku jananin kuli-baka kari kuku nyajil. Kari. Kulurubuku. Bamangka kanbalda jananin nyajil, binalda jana wadu-wadu, kiru-kari, jurril-baka, yala dingkar bulal jambul, Jannes and Jambres.   
\s1 Yalaku yalamaka.  
\p
\v 10 Yundu nganya nyajin binal-bunganya, ngulkurrku bundanya. Yundu binal yinyaynka ngayu balkal-balkal. Yundu binal ngayu Godundu mambarrijin, ngayu nyungukuda. Yundu binal ngayu kari kuli-kaday yindu-yinduynku, ngayu jananka wawu. Yundu binal ngayu Godumu kuku kari bayjal, God kari bawal. Kari. Ngayu nyungu kuku wukurrilkuda.  
\v 11 Yundu binal bamangka ngaykundu kuli dajin, ngayu warrngkan. Jana kuli dajin townbu Antioch, townbu Iconium, townbu Lystra. Ngayu warrngkankuda, jana kuli jirray bajaku dajinya. Kari. Majangka Godungku nganya juran-bungan, kulimun manin.  
\v 12 Kaki bama kunamanka Christ Jesusanji and ngulkurrku bundanka, Dubundumundu bamangka jananga kuli dajilkuda.  
\v 13 Jana, kuli-baka, jurril-baka, jana julbi-dandimalmalarrkuda, buyun-buyunmalmalarrkuda, yalaku bunday. Jana bama kanbal manubu-wundil, jana yalarrku janaku manubu-wundiji.  
\v 14-15 Kari. Yundu yala kari. Yundu binal yunuwunku teacher-teacheranka. Yundu karrkayku binalman Godundumunku kabanka, yundu karrkaymunku Godumu kaban wukurrin-wukurril. Yundu Godundumun kabanmun binalman Christ Jesusanka, nyulu yunun juran-bungan, yundu nyungunku mambarrijinya. Junkurr-murubuku Jesus kuku nyakaku, wukurrikaku. Milkanga nyungunjiku yalaku bunday.  
\v 16 Godumu kaban Godundumunkuda. Godungku bamanda kuku nyungu balkan, bamangka kabanba balkan. Yinya kaban Godundumunkuda. Godumu kaban yala teacher ngulkurr. Godundumun kabanmun Godumu bama binalmal. Kaki Godumu bama buyunmal, Godundumundu kabanda buyun-buyun milbil, nyungunin jurrki-manil buyun-buyunmun. Nyulu bama junkayku bunday baja. Godundumundu kabanda nyungunin binal-bungal ngulkurrku bundanka.  
\v 17 Godundumundu kabanda Godumu bama binal-bungal, ready-bungankarrkukuda Godumu work ngulkurr balkanka.   
\c 4  
\p
\v 1 Godungku bula Christ Jesusangka ngaliyan nyajin-nyajil. Christ Jesus juma kaday baja. Jana bama wubulku Christ Jesusanda kadari courtcasemunku, bama juranku, bama wulanya. Nyulu Jesus juma majamalkuda, maja bamanga wubulbuku, nyunguwunbu bubungu yiringkurrku. Yinyaynka ngayu yunundu junkurr-murubuku balkal,  
\v 2 Godumu kuku balkanka, nyungu kuku yirrkanka. Wuljaljiku readyku bunday Jesusanka balkanka. Yundu nguba wawu, nguba wawu kari, nguba baja-burray. Yamba yundu bamanda balkaku Jesusanka. Bamanda balka jana binalmanka Jesusanda mambarrijinka, nyulu buyun-buyun kidanka janandamun. Jananda balka jana buyun-daman-damal. Jananda balka Jesusanda jurrkijinka, mambarrijinka. Yamba kari kuli-kaday bamanka, kari murru-kanga jananin. Jananin ngulkurrduku binal-bunga.  
\v 3 Ngulkurrduku binal-bunga. Bamangka juma wawu kari teacher-teacher nyajinka ngulkurrduku binal-bunganya. Jana juma teacher-teacher walu-yindu walu-yindu manil, jana teacher-teacherangka jananin binal-bunganka kukuku buyun-buyunku wanyu jana nyajinka. Jana teacher-teacherangka buyunyungku kari milka-bakal Godundumunku kukuku.  
\v 4 Jana bama kukumun manubajamun jurrkiji, kukungu jurrilba.  
\v 5 Yamba yundu mumbarmaka, ngulkurrku bunday, wawu-jankaku bunday. Kaki bamangka yunundu kuli dajil, yundu kari kuli daya baja. God kari bawa. Nyungunjiku bunday. Bamanda balka kuku ngulkurr, Jesusanka. Balkarrkukuda yala Godungku yunundu balkan.   
\p
\v 6 Time kadanda, ngayu wulayda. Ngayu Jesusanda dajijinya, bamangka nganya yarkinkaku kunilda. Ngayu wulayda.  
\v 7 Godungku ngaykundu work dajin, ngayu yinya work ngulkurrduku kunbay-manin. Yinya yala ngayu race yaykarrku warrin nyungunku. Ngayu Godundumundu junkurrdu Dubunji ngulkurrku kuniwan. Ngayu milkanga Godunjiku bundan, nyungun kari bawan. Ngayu nyungun kuku nyajinyarrkukuda, nyungundu mambarrijinyarrkukuda.  
\v 8 Yinyaynka Godungku ngayku pay yalbay kujil-kujil, juma dajinka. Money kari ngayku pay. Jesusangka ngayku wawu ngulkurr-bungan. Yinyaynka nyulu ngaykundu pay yalbay dajil. Nyulu juma kaday baja, courtcase haveim-bungal bamanka wubulkuku. Yala-yaladabi nyulu ngayku pay dajilda. Ngaykuku kari. Kaki bamangka wawu jirray nyajinka Jesus kadanya and nyungun kujin-kujil kadanyamunku, Majangka yalarrku pay yalbay dajil jananga.   
\s1 Kuku bamanka.  
\p
\v 9 Yundu jinbalku kaday ngaykundu, Timothy.  
\v 10 Nyulu Demas jumbunman junjuy-junjuynku, yamba-yambaka. Nyulu nganya bawan, townbu Thessalonica dungan. Crescens bubungu Galatia dungan; Titus bubungu Dalmatia.  
\v 11 Nyuluku Lukeku ngaykunji bunday, ngalinyarrku. Mark mana, nyungunin wundi, nyulu ngayku hand dajinka, nganya helpim-bunganka.  
\v 12 Ngayu Tychicus yungan townbu Ephesus.  
\v 13 Ngayu ngadiku coat bawan Carpusanji townbu Troas. Yinya coat wundi ngaykundu, ngayku kaban yalarrku wundi. Jana kanbal kaban balkan minyamun yulbanmun. Yinyaynka kabanka kari bajaku milka-wulay.   
\p
\v 14 Nyubun dingkar burri Alexander, nyulu ironmunbu workmaniji, junjuy-junjuy balkanka ironmun. Nyulu ngaykundu kuli jirray dajin. Yamba Majangka Jesusangka yalarrku dajil baja nyungundu.  
\v 15 Nyungunku mumbarmaka, nyulu yunundu kuli dajinji. Nyulu yununin nyandinji kuku ngulkurr balkanka. Nyulu Godundumunku kukuku wawu kari bajaku.   
\p
\v 16 Jana ngadiku courtcase haveim-bungan ngaykunku. Bamangka wubulduku nganya yinyilda bawan, kari helpim-bungan, kari kuku balkan ngaykunku. Yamba ngayu wawu kari Godungku jananin yinyaynka punishim-bunganka.  
\v 17 Jana nganya bawan. Kari. Maja Jesus ngaykunji bundan. Nyulu ngayku junkurr dajin, nyungu kuku balkanka, bamangka Gentile-warrangka nyajinka. Nyulu nganya kujin, jana nganya kari yarkinkaku kunin baja.  
\v 18 Majangka Jesusangka nganya juran-bungal kulimun bamandamun yindu-yinduyndumun. Nyulu nganya ngulkurrduku kujil, ngayu nyungunji bundanka heavenba, nyunguwunbu bubungu. Nyulu maja bajaku nyunguwunbu bubungu. Bamangka wubulduku nyungun buyay-mana, nyungundu milka-janay wuljaljiku. Yinya manubajakuda.   
\s1 Kuku yunganka bamanka.  
\p
\v 19 Ngayu greetings yunganka Priscillanda, Aquilanda, jawun-karranda Onesiphorusandamunbu.  
\v 20 Nyulu Erastus bundan townbu Corinth. Ngayu Trophimus bawan townbu Miletus, nyulu bambaymanya.  
\v 21 Ngaykundu kaday, bulur kadanjiku.  
\p Jana, Eubulus, Pudens, Linus, Claudia, Jesusamu bama wubulku, jana greetings yungal yunundu.   
\p
\v 22 Nyulu Maja Jesus bunday yunundumunji wawuji.  
\p Godungku yurranin wubulku ngulkurrduku kujil. Yalakubada.