\id TIT - Golin NT [gvf] -Papua New Guinea 1980 (web version -2013) \h Taitas \toc1 Pol ka minin ganin bile Taitas tongwa \toc2 Taitas \toc3 Tai \mt1 Pol ka minin ganin bile Taitas tongwa \c 1 \p \v 1 Na Pol mile God nil konagi yal na milere, te Yesu Kirisito nusi erungwa ongwa yal, Aposel para na miliwe. \p God paale suna ere ingwa ibal kobe ka main pire gi dungwa pi nima nangwa, na aa ki di tenama dire, te ka main di tobinga ibal kobe kirara kawen dima di pirangwa, na nil si tenama dire, yalini na paale suna ere imue. \v 2 Iru ere milebinga main iwe, mile pairabingal pairabinga main pire pi tegi yobinga main dimue. God gariba te kalkan ta ole ere yekungwa kaun yalini aan kere yere, “Kal main iru ere i teralwa,” dungwa yalini kakiibi ta dekungwa paamue. \v 3 Te malia yalini inin kaun baalungwa inin ka main paangwa mere, di maribe ere ibal tomue. Ka main iray na di maribe ere ibal tenama dire, na ibal kobe aa te pilaan pai na tongwa yal, God mile, “I konagi iru ero,” dire di na tomue. \p \v 4 Na ka minin ganin biliga i, bile Taitas teiwe. Ka main taran pire gi dibinga, main i pire na ka main kere di i tere na i kule yegire milinwe. Abe God te Singaba Kirisito Yesu mile kenin wai ere i terere, te denin miriin wai painama dire, iru ere i tenama di piriwe. \s1 Kiri gariba gul ka main goma yongwa yal kobe paale suna ere iyo, di Taitas tongwa \p \v 5 Ena i Kiri gariba gul ka main konagi erebinga, ulin waa imo dungwa kirara i ere wei sinana dire, te ogu ain ta ta ka main goma yongwa yal paale suna ere inana dire, na i gariba gul i pisere ere wiwe. Na kile kaman ka goma di i tega piringa, kwi nomanin si piro. \v 6 Paale suna ere inga yal kobe, iru mere milangwa. Yalini kal digan ta erekungure ibal ka kol ta ere tekenangure milere, te yalini abal taran tawle kenin ere irere, te yalini wan abilin kobe ka main pire gi di milungure ibal taw mile, “Wan abilin i inin gain pire kal piril sungwa ere, te nen ka dungwa, pire wiina ta ere tekemua,” dire ka iru di yalini ta tekenangwa paangure milere, te yalini iru erangwa mere, milamue. \v 7 Te yalini God gawliman kobe kenin ere milungwa, ena ka main yal singaba kobe kal digan ta erekungure, ibal ka kol ta ere tekenangure milamue. Yalini kule ta si warekire milere, te gin taran den ki ta yekire milere, te nil bia nere omilin ta maalekungure milere, te yalini kura malge ta bilekungwa ibal milere, te kalkan kane den inanin ta girekungure milamue. \v 8 Te yalini aa te wai ere ibal tere, te kal main wai paangwa para erala dire oisa tenamue. Te kal main nomanin si pire ere milere, te kal dime di ere milere, te God main paangwa mere ere milere, te gain kal pirungwa maangwa inin manaa di te milamue. \v 9 Ibal ka main pi tegi yongwa main painangwa mere, na ibal kobe ka nil sibinga, yalini ka main iray aa gi di pire milamue. Milamia ena ka main i nil si tere yobilaan bile ibal terere, te kaymin ibal ka bolebilin dinangwa, yaa ime sinamue. \s1 Kiri gariba gul ka main kakiibi nil si tongwa yal taw binanbile milungwa \p \v 10 Ena ka main pire wiina ta erekire, ka gogo dire kakiibi dire ibal bawle tongwa yal kobe, taw binanbile suna abili milemue. Ibalin kobi milungwa suna Yuda ibal mile, “Gain bile eranga, main wai painamua,” dimue. \v 11 Kobile moni den inanin gire irala dire, ka main main ta paikungwa nil si yal gawliman kobe para muru tomia, ena gawliman kobi ka main pisere u sutaw omue. Omia ena yalin kobi ka kwi ta dekenama dire, ka wai dire manaa di tenanga paimue. \v 12 Kiri gariba gul inin yal ta, yalin kobi inin kamil kaa kobaan yal ta mile ka iru dungwa, “Kiri ibal kakiibi kobaan milere, awi bolima biin eli paangwa mere milere, komina depil nere sin nege ere milemua.” \v 13 Ka dungwa main i, kawen kirara dimue. Dimia ena yalin kobe ka main pire gi dungwa sigare kulama dire, kawre niminin mile di to. \v 14 Yuda ibal ka pore ta paikungwa si aine dungwa, kiraan gule pirekenama dire, te yal kobe ka main kawen dungwa mun kal waa tere, kile kaman ka di tongwa yalin kobe para kiraan gule pirekenama dire, kawre di to. \v 15 Ibal kobe nomanin naabile dungwa milungwa, ena ibalin kobi kalkan para kane wai paangwa main kane piremue. Kanere pirimba, ibal kobe den miriin suna kal ki ere mile ka main pire gi ta dekire milungwa, ena ibalin kobi kalkan para kane wai paingwa main ta kane pirekemue. Ibalin kobi nomanin gule daalin sungure milere, iru kane piremue. \v 16 Pirere, “God pire pol si piriwa,” dimba mile pai erungwa mere, ka dungwa i, ka di kile di mena eremue. God ibalin kobe nigi de wen kanungure, kile kaman ka pire wiina ta erekire, te kal wai ta erangwa paikimue. \c 2 \s1 Yal abal dimanin mile pai wai erama dire kile kaman ka di tongwa \p \v 1 Kal iru ere milimba, ena iwe. Ka main wai paangwa mere, nil si ibal tenanga painamue. \v 2 Yal dimanin kobe nil bia nere omilin ta maalekenama dire, te omilin kane tawa milama dire, ta gain kal pirungwa maangwa inin manaa di tenama dire, ka iru di yalin kobi to. Yalin kobe ka main pire gi dungwa, te den miriin ibal tongwa, te ka main aa gi di pire pire milungwa, kalin main sutakobe pi nima nama dire, ka di yalin kobi to. \v 3 Abal dimanin kobe para iru mere milama dire, kile kaman ka iru di to. Abal kobe kal dime di ere mile mile pai erungwa mere para iru ere milo, di abal dimanin kobi to. Abalin kobi gain ka ta si ibal ta tekenama dire, te nil wain binanbile ta nekenama dire, di to. Main wai paingwa nil si tenangwa painamue. \v 4-5 Abal garamil kobe mile win kobe te wan abilin kobe den miriin tenama dire, te gain kal pirungwa maangwa inin manaa di tenama dire, te omilin kane tawa milama dire, te milin nongwa abal milama dire, te kal wai ere ibal tenama dire, te winbi ka dungwa pire wiina ere tenama dire, abal dimanin kobe konagi iru erungwa main nil si abal garamil kobe tenamue. Abal garamil kobe kal main iru ere milangwa, ena ibal kobe God ka main gain ka si tenangwa, kuunin erekinamue. \s1 Yal garamil kobe mile pai wai erama dire, kile kaman ka di tongwa \p \v 6 Di tenga mere, yal garamil kobe gain kal pirungwa maangwa inin manaa di tenama dire, kile kaman ka di yalin kobe to. \v 7 Te i we. Ibal kobe kol wai egilama dire, i kalkan para mile pai eringa kal wai paangwa ere milanwe. Ka nil si ibal tenanga, nomanin tegi dire kawen dima di pire di to. \v 8 Kaymin paale i tongwa yal kobe, kalibain di na yal kobe tenangwa paikinamia, yalin kobi gay gule milama dire, ka main wai paangwa iray ka nil si to. Ka iru nil si tenanga, birun bale manin bale na ibal kobe na ta tekenamue. \s1 Nil konagi ibal kobe mile pai wai erama dire, kile kaman ka di tongwa \p \v 9 Nil konagi ibal yal singaba ka dungwa pire wiina ere tenama dire, te kalkan para muru erungwa, yal singaba kobe wai pire ibalin kobi tenama dire, kile kaman ka di to. Ka geray dinangwa di tekire, \v 10 te kalkan kunibe ta nekenamue. Ibal kobe nil konagi ibal kirara pi tegi yenama dire, nil konagi ibal kal main iru i maribe erangwa, ena kalkan para muru erungwa ibal kanere, aa te pilaan pai ibal tongwa yal, God ka main aa yebe dinamue. \s1 Nomanin naabile kal dime di ere, Kirisito kwi ere ime unangwa kane milabinga \p \v 11 Ka iru di i tega main iwe. God aa te pilaan pai ibal tongure, ibal para sigare kule u wai nama dire, God kal wai ere ibal tongwa main i, Kirisito inin u bawa dungure God i maribe ere tomue. \v 12 Kal wai ere na ibal kobe na tongwa main i ka iru nil si na tongwa, “God main paangwa si kunal sire kal piril sungwa main erebinga, pisere munan kal waa tere, te gariba kal irala dire, miriin kabin paangwa inan manaa di to,” dire ka iru nil si na tomue. “Gariba gul malia milebinga gaynan kal pirebinga maangwa inin manaa di tere, te kabin sire wai wen mile, te kal dime dire ere milo,” dire para iru nil si na tomue. \v 13 Iru ere milabinga kaun, God yobilaan bilere aa te pilaan pai na tongwa yal, Yesu Kirisito, yalini naabile aw dungwa bole unangwa, kamin kaun i u maribe nama di pire, na ibal kobe pi tegi yobinga, kawen u maribe nama dire, suul mile kane milebinwe. \v 14 Kile kaman ka main paangwa si keli sibinga, pirin pai na tongwa, tobe tere pirin gule ere na tenama dire, te nomanin naabile na tenama dire, te na ibal kobe paale suna ere na inama dire, te kal wai dungwa erala dibinga, erabinga painama dire, yalini miin mayan garu di na ibal kobe na tomue. \p \v 15 Ena ka di tega, i kawen di gawa di ibal to. I yobilaan bile milinga, ibal kobe nomanin suna yobilaan bile niminin mile milama dire, kaman tere te kawre di to. I ka dinga, ibal yaa ime ta sekenama dire, inin yobilaan bile mile ka di to. \c 3 \s1 Yesu pire gi dibinga kobe kal dime di ere milabinga paangwa \p \v 1 Ena ka main ibal taminin i kenin ere milinga, ibalin kobe nomanin si pirama dire, ka iru di to. I kenin erungwa yal singaba kobe ka main paangwa mere, pire wiina ere tere, te “Konagi ta wai paangwa erana milo,” di to. \v 2 Te, “Ibal taranta i ka su ta gale tekere, te ka bolebilin ta di terala pirekire ka wai di ibal tere, te morin morin girin ta di milekire ka mone mone di ibal kobe to,” di to. \v 3 Ka iru di tenanga main paangwa iwe. Goma na ibal kobe nomanin paikungwa milere, te ka main pire wiina te erekire, te kakiibi dire kela kule di na tongure kol ki egile warere, te gaynan kal pirebinga maangwa erala dire, miriin kabin paangwa pire wiina ere, ere milere, te kal ki ere ibal tere san balere morin morin iru ere milere, te ibal kobe den ki ye na tongure na ibal kobe den ki yere inin inin te ibeya erebinwe. \v 4 Ere milebinba, aa te pilaan pai na tongwa yal, God kal wai ere na tere miriin bilkaw pire na tongwa kaun u maribe ongure, \v 5 yalini aa te pilaan pai na tongure, sigare kule u wai obinwe. Na ibal kobe inan kalkan wai erebinga pire aa te pilaan pai na tekimba, yalini inin miriin pire na tere aa te pilaan pai na ibal kobe na tomue. Iru ere na tongwa iwe. Yalini nil bigin si na tongwa kwi kule ye na tere, te God Kegemama Iban u si kwi ye na tongure, sigare kulebinwe. \v 6 Aa te pilaan pai na tongwa yal, Yesu Kirisito kal wai ere ibal tongwa pire, God yalini inin Iban na ibal kobe denan miranan suna pai milama dire, nusi ere na ibal kobe na tomue. \v 7 Kal wai ere na tongwa pire, kal digan ere taalime erebinga pirin paangwa i, gule ere na tongure, kabin sire wai wen milama dire, te na ibal kobe mile pairabingal pairabinga pi tegi yobinga, na iru wen milama dire, nusi ime ere na tomue. \v 8 Na ka di i tega i, kirara kawen dungwa paamue. \p Ena na ka di tega i, i pi tegi yere morin morin di ibal tenana di piriwe. Ibal kobe pire gi di God tongwa, ibalin kobi kal wai erala dungwa oisa tenama dire, di ibalin kobe tenanwe. Ka di tega i, main wai paimia, ena aa ki di ibal tenangwa main dimue. \v 9 Main iru paamba, ka gogo dire ka bolebilin dinanga, i pisere, te sanamoi gilekume si aine mili ungwa ungwa kaan binanbile gale ka dinga pisere, te kura ka dinanga pisere, te Mose kile kaman ka main pire ka bolebilin dire kura ka dinanga para pisero. Kalin main iru paangwa i wai ta paikimia, main imore dimue. \v 10 Ka main ibal taminin guman u inin inin nama dire yal ta kal digan erangwa, ena ginin ta mo sutan manaa dire kan to. Tenanga ta pirekenangwa, i mun kal waa yalini to. \v 11 Yal ta iru ere milangwa, ena yalini nomanin paikungwa mile u digan omue. Yalini kal digan ere taalime erungwa i kanere, kal erungwa paikima di kaninwe. \s1 Ka di wei sirala dire dungwa \p \v 12 Kamin gwi kiire nimin sinangwa kaun, na Nikopolis ai milala di piria, ena Atemas mo Tikikas yal sui ta na nusi i milinga gul eralga kamin kaun i, i gin taran Nikopolis ain kaya eria urala di eranga, kalkan aa tekun ero. \v 13 Main muru pire bawa dungwa yal Sinas, te Apolos, yal sui ere baan ta nala dungwa ere nama dire, aa ki di yal sui to. Te kol baan kalkan te komina aa te ire pire nere wai milama dire, aa ki di yal sui to. \v 14 Ka main ibal taminin kobe na yal kobe kenin ere ke milebinga, ibalin kobi kal wai erama dire, oisa tenama dire, nil si tenangwa paamue. Ibal taw kobe kalkan wen ta aa te nekungwa kal wai ere ibalin kobi tenamue. Si nege ere kal wai ta erekinangwa mere, iru ta milekenamue. \p \v 15 Ibal kobe para na bole milungwa, “Yalkuno, abalkuno, mile dinio,” di i tomue. I milinga gul ibal kobe ka main pire gi dire den miriin na ibal kobe na tongwa, “Yalkuno, abalkuno, mile dinio,” iru dire di ibalin kobi to. God i ibal para kal wai ere kenin wai ere i tenama di piriwe.