\id 1TI - Golin NT [gvf] -Papua New Guinea 1980 (web version -2013) \h 1 Timoti \toc1 Pol ka minin ganin goma bile Timoti tongwa \toc2 1 Timoti \toc3 1 Tim \mt1 Pol ka minin ganin goma bile Timoti tongwa \c 1 \p \v 1 Kirisito Yesu nusi erungwa ongwa yal, Aposel, na milama dire, na ibal kobe aa ki di na tongwa yal, God te pi tegi ye tobinga yal, Kirisito Yesu, yobilaan bil pai na tomue. Na tongure na Pol mile ka minin ganin i, bile \v 2 Timoti i teiwe. Yalini ka main pire gi di milungwa iwe, na ka main di yalini tere kule yegire milemue. Abe God, te na ibal kobe Singaba Kirisito Yesu mile kenin wai ere i terere, te miriin bilkaw pire i terere, te denin miriin wai painama dire, kalin sutakobe iru ere i tenama di piriwe. \s1 Ibal taw ka main kakiibi nil si ibal tongwa manaa di ibalin kobi terabinga paangwa \p \v 3 Ena na Masedonia gariba gul nala di obinga kaun, “I Epesas ai milo,” di i tega mere, i iru ere milana di piriwe. Ibal taw kobe ka main kakiibi nil si ibal tongwa, i manaa di ibalin kobi to. \v 4 Ka pore main ta paikungwa si aine aine direre, te sanamoi gilekume si aine mili ungwa ungwa kaan binanbile gale dungwa, “I pisero,” di to. Ka iru dungwa iwe. Ka iru dungwa, ena ibal kobe ka bolebilin dimba, God konagi erala di paalungwa mere, ta erekimue. Ibal ka main pire gi dinangwa, ena konagi i pire bawa dinamue. \v 5 I kiranin aa tere ka di i tega main iwe. Ibal den miriin suna kabin sire wai wen milere, te nomanin naabilungure pirin ta pai tekungwa milere, te ka main pire gi wen di milere, te ibal iru mile den miriin ibal tenama dire, ka iru di i teiwe. \v 6 Ka diga main i, ibal taw pisere kol ta gogo pire, ka main ta paikungwa, ka i bolebilin dire di milemue. \v 7 Ibalin kobi Mose kile kaman ka nil si terala dimba, ka dungwa main pire pol ta sikire, te “Ka dibinga kirara kawen dimua,” dungwa para pire pol ta sekemue. \p \v 8 Ena Mose kile kaman ka di ibal tongwa main iwe. Kile kaman ka dungwa main geray dungwa i maribe ere ibal tongwa pire kal wai erungwa paamue. \v 9 Ibal kobe kabin sire kal wai ere milungwa, ena kile kaman ka pirin pai ibalin kobi ta tekemue. Ta tekimba ibal main geray dungwa mile ere milungwa, pirin pai ibalin kobi tomue. Pirin paingwa ibal iwe. Kile kaman ka si keli sire kule si warungwa ibal milungure, te God pire tekire kal digan ere taalime ere milungure, te ka main ta pirekire main wai paangwa si kunal sire ere milungure, te ibal nen man inin si gulungure, te ibal si gulungure, \v 10 te yal abal kunibe ire milungure, te yalgo inin inin inanin sire kal digan ere ibeya ere milungure, te kura bi paire bugu dire ibal kwi milungwa kaale gi dire, “Kalkan na to,” dire ere milungure, te kakiibi dire ere milungure, te kakiibi dire ka digwane waa tere ere milungure, te ka main wai paangwa nil si tobinga, i mun kal waa tere ka main i si keli sire ere milungure, te ibalin kobi para muru pirin iru pai dungure milemue. \v 11 Ka main wai paangwa nil si tobinga iwe, God naabile aw dungwa milere kal wai ere ibal terala di milungwa yalini inin guun kan, na kere di maribe ere ibal tenama dire, God na paale suna ere imue. \s1 God miriin wen pire Pol tongwa yalini maki ye God tongwa \p \v 12 Ena na ka main konagi erama dire, Singaba Kirisito Yesu yobilaan pai na tongure, na maki ye yalini teiwe. Konagi iray na para eralga kuunin painama dire, Kirisito iru pire, “Konagi iru ero,” di na tomue. \v 13 Goma na gain ka si yalini tere, te gain giil pire tere, te kaymin paale teiba, na ta na sikire, “Konagi iru ero,” di na tomue. Kal iru ere yalini teiba, na ka main pire gi dikire nomanin paikungwa ere miliga, ena God yalini ta na sikire miriin wen pire na tongure pare, ka main pire gi diwe. \v 14 Direre God Singaba kal wai ere ibal tongwa mere maa kora kule te mina ere na tere, te Kirisito Yesu bole pena gale u taran obinga, na pire gi di yalini tere, te denan miranan ibal teralga, na kuunin painama dire, yobilaan para iru bile na tomue. \v 15 Ka ta di i teralga kirara kawen dungwa ibal para, “Ka dungwa i, paimua,” dinamue. Ka dungwa i piro. Ibal kobe kal digan ere taalime erungwa Kirisito Yesu aa ki di tongure sigare kule u wai nama dire, yalini gariba gul ere ime umue. Kal digan ere taalime erungwa ibal milungwa suna na goma yere kal digan ere taalime eriga yal na miliwe. \v 16 Miliiba God miriin bilkaw pire na tongwa main iwe. Ibal digan milungwa suna na goma yere iru ere miliga, yalini gin taran ta na sikire na nomanin suna si kiruul sinama dire, pire unin si milungwa main ibal kanama dire, miriin iru pire na tomue. Te na kol iru egiliga mere, ibal eme ka main pire gi dire mile painangwal painangwa, ibalin kobi iru para duulin bile egilama dire, miriin bilkaw pire na tomue. \v 17 God taran tawle milere kamin te gariba kenin ere ke mile milungwal milere ta gulekire kwi imo milungure, na ibal kobe yalini guman ta kanekibinga nomanin pire ai yebe di yalini tere deminin si te milabingal milabinwe. I kawen. \s1 Yesu ka main kaymin ibal kura bile Timoti tenangwa, i ka main wai paangwa pire ero, di Timoti tongwa \p \v 18 Na wanan Timotiye, goma ibal kobe i milina di pire, “Kal ta iru u maribe namua,” dungwa na piria, na i kiranin aa tere di i terala piro. Ibalin kobi goma ka dungwa i piranga, Yesu ka main kaymin paale tongwa ibal, kura bile i tenangwa ka main, main wai paangwa pire ero. \v 19 Erere te ka main pire gi dire aa gi di pire, te nomanin naabilama dire ero. Yal taw kobe nomanin suna ka wai di tongwa mere, pisere ta pirekire, ka main pire gi dungwa, kirara yaa ime simue. \v 20 Yalin kobe milungwa suna Kaimenias milungure, te Alekanda yal sui para milemue. Yal sui God gain ka kwi ta si tekenama dire, Satan gain giil pire yal sui tenama dire, waa kire di mena erebinwe. \c 2 \s1 Ibal ana dire deminin si God tenangwa kile kaman ka di tongwa \p \v 1 Ena ka ta u maribe ongwa, goma kaman di i terala piro. Ibal para muru kan pire sirin bile tere, ana di tere, kebe yere di tere, maki ye God te milo. \v 2 Na ibal kobe denan miranan suna ura dire wai wen mile kabin sire kal dime dire ere milabina di pire, gariba gul yal bil kobe te na kenin ere ke milungwa yal kobe kan pire ana di God to. \v 3 Tenanga kal wai erangire, na ibal kobe aa ki di na tongwa yal, God wai kanamue. \v 4 Kanere ibal para aa ki di tongure sigare kule u wai nama dire, te ka main kirara kawen dungwa pire pol sinama dire, yalini main iru pire dimue. \v 5 Iru pirungwa main iwe. God taran tawle milungure, te God te ibal u taran nama dire, u ibal ongwa yal, Kirisito Yesu, taran tawle konagi iru ere na ibal kobe na tomue. \v 6 Kal digan ere taalime erebinga pirin paangwa Kirisito Yesu pirin gule ere ibal para terala dire, tobe tere gule miin mayan garu di na ibal kobe na tomue. God ibal para muru aa ki di tongure sigare kule u wai nama di pirungwa, ibal iru kane milama dire, Wan gule miin mayan garu di ibal tomue. \v 7 Ka main iray kere di maribe ere nusi erungwa ongwa yal, Aposel, na milama dire, te ka main kirara kawen dungwa nil si Yuda ta milekungwa ibal terala dire, God na paale suna ere imue. Na ka diga i, kakiibi ta dikia, kawen kirara diwe. \p \v 8 Ena ibal kobe baan baan para inin inin u ku bile ana dire deminin si God tenangwa kaun, yalgo kal dime di ere mile, aan kule mine ere ana di God tenama di piriwe. Aan kule mine ere ana di God tenangwa kaun, den ki ta yekire, te ka bolebilin ta dekenamue. \s1 Abal kobe u ku bilangwa main di tongwa \p \v 9 Te abal kobe u ku bile milangwa kaun, arebal ere ulin maribe yekire, gal imore sigi dire yalgo na kanama dire, si gun gule gal iru sigi ta dikire, siine kawale te dige te kiriweri te gal tobe bil bilungwa, gal iru ta pirekenama di piriwe. \v 10 Gal iru ta pirekenamba, dorimil mile aa te wai konagi kawen ere milamue. Abal kobe mile, “Ka main abal miliwa,” dinangwa kal iru ere ware milamue. \v 11 God ka main kawen dungwa nil si pirangwa kaun, pire unin si mile pire wiina eramue. \v 12 Abal kobe mile ka nil si yalgo tenangwa mo, kiraan aa tere ka di tenangwa ta paikinamia, na manaa di teiwe. Abal kobe pire unin si mile pire ka ta dekenamue. \v 13 Iru ere milangwa main iwe, God yal Adam goma ere yere pare, abal Ewa eme ere yomua. \v 14 Te Satan kela kule dire Adam ta bawle tekungwa, yalini kela kule dire Ewa bawle tongure, abalini God kile kaman ka main paangwa, si keli simua. \v 15 Kal iru erimba, abal kobe gaan kule yenangwa, God aa ki di tere kenin wai ere tenamue. Abalin kobi ka main pire gi di milere den miriin te milere, kal dime dire ere milere inin gain ibal ta kanekinama dire, iru ere milangwa, ena God aa ki di abalin kobi tere kenin wai ere tenamue. \c 3 \s1 Ka main yal singaba kobe mile pai erangwa main di tongwa \p \v 1 Ena ka ta kwi si aine iru di i teralga, kirara kawen dungwa paangwa piro. “Yal ta ka main yal singaba milala di pirangwa, konagi wai erala di inin pirungwa paamua.” \v 2 Ka main yal singaba iru mere milangwa. Yalini kal digan ta erekungure ibal ka kol ta ere tekenangure milere, te yalini abal taran tawle kenin ere irere, te kule sikire milere, te gain kal pirungwa maangwa inin manaa di te milere, te konagi inin nomanin pire aa tekun ere milere, te ibayal aa te wai ere te milere, te ka main nil si ibal tongwa painama di pire ere milere, \v 3 te nil bia nere omilin ta maalekungure milere, te kura malge ta bilekungwa yal milere, te den miriin suna ura dungwa yal milere, te ka bolebilin ta dikire milere, te kobile moni den inanin ta girekire milere, \v 4 te yalini gawliman kobe kenin wai ere milere, te wan abin kobe yalini ka dungwa pire wiina ere tere gun ye tenama dire, yalini gawliman kenin ere konagi iru ere milamue. \v 5 Kal iru ere milangwa main iwe. Yal ta inin gawliman kenin wai ta ere tekenangwa, tamintan yalini God ka main ibal taminin kenin ere tename? Iru ta ere tekenamue. \v 6 Yalini kamin kaun malia i ka main pire gi dungwa, gin taran u singaba pire kule si waramia, main wai ta paikinamue. Kule si warangwa, God gain giil pire Satan tongwa mere, para iru ere yalini tenamue. \v 7 Ibal kobe ka main ta pire gi dikire mena milungwa ibal, gun ye yalini tenangwa paamue. Ibal kobe yalini ka kol ere tere Satan kakiibi dire kela kule tere bawle ta tekenama dire, yalini iru mere mile pai eramue. \s1 Ka main nil konagi erungwa yal mile pai erangwa main di tongwa \p \v 8 Ena ka main nil konagi erungwa yal iru mere milangwa. Yalini omilin kane kabin sire tawa mile giran niriin ka ta dikire milere, te nil wain binanbile ta nekere milere, te kobile moni kane den inanin ta girekire milere, \v 9 te ka main, main goma aal kule paangwa malia di maribe erungwa, aa gi di pire mile pire wiina ere nomanin naabilungure, pirin pai yalini ta tekenangwa painamue. \v 10 Yalin kobe i goma suan kano. Suan kane wai painama di kananga, ena yalini ka main konagi eramue. \v 11 Yalin kobe ebin kobe para omilin kane kabin sire tawa mile ka way ta erekire milere, te kule ta si warekungwa abal milere, te pi tegi ye terabina di pirungure, abal iru milamue. \v 12 Ka main konagi erungwa yal ebinbi taran tawle kenin ere irere, te wan abin kobe te gawliman kobe yalini ka dungwa pire wiina ere tere gun ye tenama dire, yalini ibalin kobe kenin wai ere tenamue. \v 13 Kal iru ere milangwa main iwe. Yalgo ka main konagi erangwa painamia, ena ka main ibal milungwa suna yalini guun kan ware biinangure, te ka main pire gi di Kirisito Yesu tobinga, yobilaan bile di ibal tenangwa, ibal kobe ere gule piramue. \s1 Goma main aal kule paangwa u maribe ongwa \p \v 14 Ena na ka minin ganin bile i te miliga, na gin taran ure i kanala di piriwe. \v 15 Iru di piriiba, kal ta u maribe nangwa na malia ta ukuralga, ena i yal kobe God gawliman milangwa suna, mile pai eringa main kanama dire, ka minin ganin bile i teiwe. God gawliman kobe iwe, God mile painangwal painangwa yalini ka main ibal taminin milere, ka main kawen dungwa mama dinama dire, ibalin kobe mile pai wai iru ere ka main kenin ere milemue. \v 16 Na ibal kobe ka main pirebinga goma main aal kule paire malia u maribe ongwa, kirara wi yebe ongwa piro. \q1 “Yalini u ibal pire u maribe ongwa, te yalini kalkan erangwa ibal painama di pirama dire, God Iban i maribe erungwa, te yalini mile pai erungwa angel kobe kanungwa, te gariba bilin kole kole para yalini guun kan kere di maribe ere ibalin kobe tongwa, te gariba gul ibal kobe kole kole milungwa, pire gi di yalini tongwa, te kamin mina naabile aw dungwa gul God yalini awli omua.” \c 4 \s1 Ka main kakiibi nil si tongwa yal kobe kal ki erungwa di maribe erungwa \p \v 1 Ena God Iban ka iru dungwa, “Kamin kaun ta eme u maribe nangure, ibal taw ka main pire gi dungwa pisere kakiibi kobaan ka dungwa pire wiina ere tere, sia ka nil si tongwa duulin bile piramua.” \v 2 Ka nil si tongwa i, kakiibi dungwa yal kobe ure kela kule dire i bawle terala dire dimue. Yalin kobe Satan gawliman milema di kananga, yalin kobi nomanin suna gule daalin simue. \v 3 Yalin kobi yal ta abal ta ikinama di pire, manaa di ibal tere, te komina kaan ta, “Mawal ere nekio,” dire nil si tomue. Nil si tomba ibal kobe ka main pire gi dire te pire pol sungwa, ibalin kobi komina nenangwa, maki ye God tere nenama dire, God komina iray ere yomue. \v 4 God kalkan ere yongwa kalin dungwa i para muru wai dimue. Kalkan taran tawle mawal ta erekire ire nerala dinangwa maki ye God tere nenangwa paamue. \v 5 Komina ta nenangwa dim mo, nekenangwa dim mo, God ka dungure, te ana dire maki ye God tongwa para nenangwa paamue. \s1 Pol mile, Kirisito nil konagi yal wai mile konagi ero, di Timoti tongwa \p \v 6 Ena kile kaman ka diga i, i si aine di ka main enin kobe tenanga iwe. Iru tenanga, Kirisito Yesu nil konagi yal wai mile ka main milin nil si tongwa, te ka main, main wai paangwa, duulin bile pire waringa, ka main pire gi dinga pi nima namue. \v 7 Abal dimanin kakiibi dire God main ta paikungwa, main i si aine aine di ungwa i ta pirekire i gibilin mui kol yeyo. Kal dime dire ere milala dire, i inin konagi nega di ero. \v 8 Gaynin wiige sinama dire, konagi nega di eringa wai paimba, kal dime dire ere waranga, wi yebe ongure kirara wen aa ki di i tomue. Aa ki di tongwa main iwe, malia i main wai paangwa ere milere, te sigare kule u wai pi mile painangal painana dimue. \v 9 Ka diga i, kirara kawen dungwa ibal para pirere, “Ka dungwa i paimua,” dire eramue. \v 10 God mile paangwal paangwa mile ibal para aa ki di tongwa yal milere, te ka main pire gi dungwa ibal kirara aa ki di tongwa yal milungwa, na yal kobe yalini pi tegi yobina, ena kal dime dire konagi nega di ere milebinwe. \p \v 11 Ena ka di tega i, si aine dire nil si ibal kobe to. \v 12 I yal garamil milinga, ibal taw mile, “I ka dinga paikimua,” di i tenamba, ka dungwa i, ta paikinama dire, ka main pire gi dungwa ibal kol wai ta egilama dire, i kol iru egile waro. Ka wai dire, te main wai paangwa ere ware mile, te denin miriin ibal tere, te ka main pire gi dinga, pire niminin mile, te kabin sire dorimil milo. \v 13 Na uralga suul milinga kaun, i ka main minin ganin kere di ibal tere, te ka main kere di maribe ere tere, te nil si ibal tenana dire, ka main i, gumanin mina yeyo. \v 14 Kal miremil ta erana dire, God yobilaan bile i tongwa, i pire gibilin mui kol ta yekio. Kal iru ere i tongwa kaun iwe, God ka kebe yal kobe ka di maribe erungure, te ka main goma yongwa yal kobe i gibilin mina aan aa taw sungwa kaun, kal iray ere i tomue. \v 15 Ka di i tega mere, pire wiina ere oisa to. Tenanga i ka main pire gi dinga, pi nima oma di ibal para iru kanamue. \v 16 I kalkan eringa, te nil si tenga main, i pire kanekun ere milo. Ka di i tega aa gi di pire ere waranga, ena i inin sigare kule u wai nangire, te i ka dinanga pirangwa ibal para sigare kule u wai namue. \c 5 \s1 Timoti ka main konagi erangwa, ka wai painangwa di to, dungwa \p \v 1 Ena yal dimanin kobe i kan ta tekenanba, yalin kobe i nenin milungwa mere milema di pire, ka wai painangwa di to. Kebin abin kobe milungwa kal ere tenga mere, i kal iru ere yal garamil te kumil kobe to. \v 2 Te i manin kal ere tenga mere, kal iru ere abal dimanin kobe to. Te i alenbi kal ere tenga mere, kal iru tawle abal garamil ere tere kal dime dire ere milo. \s1 Abal weray mile pai erangwa main dungwa \p \v 3 Abal taw kobe abal weray kawen milungure, ibal kenin ta erekinangwa, ena aa te wai ere abalin kobi to. \v 4 Ere tenanba abal weray ta wan abin kobe milangwa mo, gaun kobe milangwa, ena gaan kobi goma ka main konagi nen man te yaun ain ere tere kenin ere tenamue. Tere te nen man kobe goma gaan kenin ere tongwa mere, malia iru maan kenin ere tenangwa, God wai kanamue. \v 5 Abal ta abal weray kawen milungure, ibal wen ta abalini kenin ta ere tekinangwa, abalini God pi tegi yere girungwa taangwa ana di God te mile, “Na aa ki di na to,” dinangwa paamue. \v 6 Paamba abal weray ta gain kal pirungwa maangwa mere, ere milangwa, ena abalini gulungwa mere milungware, ka main ibal taminin aa ki di abalini ta tekenangwa paamue. \v 7 Ibal kobe abal weray kobe kan ta tekenama dire, kile kaman ka di i tega si aine di abal weray kobe to. \v 8 Ka iru diiba, yal ta gawliman kobe kenin ta ere tekire, te wan abin te nen man kobe para kenin ta ere tekinangwa, ena yal i ka main pire gi dungwa main i, kire di mena erere, te ka main pire gi dekungwa ibal kal ki erimba, yal iray kal ki wen ere milamue. \p \v 9 Abal weray kobe me erin yal sutakobe aan kawn muru ta milekenangwa, ena ka main konagi ere komina kwi nenama dire, kaan ta bilekio. Abal weray kobe kaan bilala di piranga, kal iru mere milangwa. Abalini yal taran tawle pi i milere, \v 10 te konagi wai erungwa guun kan ware biingwa milere, te wan abin kobe goma kenin wai wen ere tere milere, te ibayal ungwa aa te wai ere tere milere, te God ibalin kobe kawn bigin sire inin kaan pire ime ere milere, te ibal taalime erungwa aa ki di tere milere, te konagi wai ta ta para muru erala di pire oisa te milamue. \p \v 11 Abal weray iru milungwa kaan bilanba, abal weray taw kobe garamil mere milungwa kaan ta bilekio. Abalin kobi kwi yal ta nala di pire girin di milangwa, ena goma, “Kirisito ka main konagi eralwa,” dungwa pire i gibilin mui kol yomue. \v 12 Yere ka dungwa si keli sire pirin paangwa, ibal kobe nigi de pire abalini tenamue. \v 13 Abalin kobi ogu kebe yere sin nege erungwa main kanere ere milemue. Ere milimba, abalin kobi kal ta ki wen ere milungwa piro. Abalin kobi ka way ere ka bare ere milere, te ka ta dinangwa, ta paikungwa ka dungwa i si aine dimue. \v 14 Abal weray kobi iru erungwa paamia, ena abalin kobi kwi yal ta nama di piriwe. Kaymin paale na tongwa yal, na ibal kobe yaa ime si na tekenama dire, abalin kobe kwi yal ere pire gaan kule yere milin nongwa abal konagi erungwa mere, kwi si aine eramue. \v 15 Kal iru ere milangwa main iwe, abal weray taw garamil imo milungwa, ka main mun kal waa tere, Satan ka dungwa pire duulin bile waremue. \v 16 Ka main pire gi dungwa abal ta milungure, abalini enin ta abal weray milangwa, ena abal i abal weray iray kenin ere te milamue. Ka main ibal taminin kobe abal weray iray kenin ere tenamba, abal weray kobe kirara imore milangwa, kenin ere tenama dire, konagi iru paimue. \s1 Ka main goma yongwa yal kobe mile pai erangwa main di tongwa \p \v 17 Ena ka main goma yongwa yal kobe ka main yal singaba konagi nega dire erangwa, ena ibal kobe ai yebe di tere tobe maa kora kule tenangwa paamue. Te yalin kobe konagi nega di ere ka main kere di maribe ere ibal tere, te ka nil si tenangwa, kirara tobe iru tenangwa paamue. \v 18 Iru paangwa main iwe, ka main minin ganin iru dire bilungwa paangwa, “Komina dodal milin i sutaw erama dire, bolimakau dodal egilungwa, bolimakau giran aa tobil ta sikio.” Ka iru dire te ka ta iru dire bilungwa paangwa, “Ibal konagi erungwa aibe tobe ire nenangwa tenangwa paamua.” \v 19 Ibal kobe ka kol ere ka main goma yongwa yal terabina dinangwa, ena ka dungwa i, kanungwa ibal sutan mo sutakobe ta milekenangure, i ka kol ta ere tekio. \v 20 Yalin kobe taw kal digan ere taalime ere ere milangwa, ena ka main ibal taminin milungwa maabin mina kan to. Ka main goma yongwa yal imo milangwa, kane buul kunama dire kan to. \p \v 21 God te Kirisito Yesu te God paale suna ere ingwa angel kobe, ibalin kobi maabin mina na i kiranin aa tere ka iru di i tega, kile kaman ka di i tega mere, pire wiina ere milanga kaun, main kaya kania dire, inin wi yebe ta pikire, te ibal para kuunin kuunin milebina di kano. \v 22 Yal ta ka main konagi erama dire, i gibilin mina gin taran aan aa taw si tekio. Yal kobe kal digan ere taalime erungwa i para pirin paikinama dire, kal iru ta erekio. Ta erekire te kal dime dire ere milana dire, main wai paangwa tawle ere milo. \p \v 23 Ena i nil wo tawle nenga, i kwi iru ta nekio. Iru ta nekinanba, i denin guru dire kal erungwa, nil wain iru kuunin tawle no. \p \v 24 Yal taw kobe kal digan ere taalime erungwa kirara u maribe ongure, ibal kanungure pirin paangwa, God ka kol ere tenangwa paamue. Main iru erungwa paamba, yal taw kobe kal digan ere taalime erungwa eme u maribe namue. \v 25 Main iru paangwa mere, ibal kal wai erungwa u maribe ongure, te kal wai erungwa gin taran u maribe ta pekenangure, aal kule imo ta dekenangwa, eme kawen u maribe namue. \c 6 \s1 Nil konagi ibal mile pai erangwa main di tongwa \p \v 1 Ena nil konagi ibal ka main pire gi dungwa milere, gun ye tere ai yebe di ibalin kobi inin singaba kobe tenangwa paamue. Iru ta ye tekenangwa, ena ibal kobe God kaan di ime ere, te na ka main nil si tobinga para yaa ime sinamue. \v 2 Nil konagi ibal iray milungure, ibalin kobi yal singaba kobe ka main para pire gi dinangwa, ena nil konagi ibalin kobi mile, “Yalini na ka main enan kobe milemua,” dire nigi de pire tenangwa ta paikimue. Ta paikungwa main iwe. Nil konagi erere aa ki di ka main pire gi dungwa yal tomue. Tere te yal singaba kobi den miriin tomue. Nil konagi iru ere tomia, ena konagi nega di ere yal singaba kobi tenangwa paamue. \s1 Kul gal bona binanbile aa te nerala dire oisa tongwa main dungwa \p Ena ka di i tega, i kwi nil si tere kiraan aa tere iru di ibal kobe to. \v 3 Te yal ta ka main ta nil si tere Singaba Yesu Kirisito ka main dungwa mere, kuunin nil si tekire, ka main kawen kirara nil si tobinga mere, para iru nil si ta tekenangwa iwe. \v 4 Yalini inin gain deminin si tere main paangwa, pire pol ta si pirekenamue. Ta si pirekire, te ka bolebilin dire kura ka dirala di pire, kal nigi dongwa eramue. Ka iru dinangwa, ena san balungwa main, te guman inin inin dungwa main, te gain ka si tongwa main, te kakiibi dire ka digwane waa tongwa main, te kal main iru u maribe namue. \v 5 Kal main iru u maribe nangure, te ibal kobe nomanin gule daalin sungwa, te ka main kawen dungwa, aa gi di pirekire, ka bolebilin diria ere milamue. Yalin kobe mile, ka main aa gi di pirabinga, bona gana binanbile kire di yerabina, di piramba. \p \v 6 Kal dime dire ere, te “Na kal aa te nega mere, para wai paimua,” dire nomanin iru si pirabinga, ena ka main aa gi di pire pi nima namue. \v 7 Na ibal kobe gariba gul u bawa dibinga, takal ire ubine? Kalkan wen ta ire ukibinwe. Te gariba gul pisere ere nabinga, takal ire nabine? Kalkan wen ta ire pekerabinwe. \v 8 Main iru paimia, ena komina nere te gal sigi dirabinga, para kuunin paima di pirabinwe. \v 9 Ibal kobe kulgal bona binanbile aa te nerala di pirungwa iwe, Satan kela kule dire kakiibi di tenangure, ena ibalin kobe kal piril sungwa, te kal ki erungwa main main eramia, ibalin kobi u sutaw pire kirara wei sinamue. \v 10 Kirara wei sinangwa main iwe. Ibal kobe kobile moni binanbile aa te nerala di pire oisa tongwa, kal ki erungwa main main komin kanin dimue. Ibal taw kobe kobile moni irala di pirungwa maangwa, ena ibalin kobi ka main pire gibilin mui kol yere inin gain giil bil pire imue. \s1 Mile painangal painanga main aa gi di waro, dire Pol iru di Timoti tongwa \p \v 11 Ena ibal taw kal main iru erimba, i God gawliman mile kalin dungwa mere, i iru ta erekirala dire, kanekun ere milo. Kabin sire wai wen milere, te kal dime dire ere ware milere, te ka main pire gi di milere, te denin miriin ibal tere milere, te ka main aa gi di pire pire milere, te girin ta di milekire mone mone di erere, kalin kan diga i duulin bile ere milala dire, konagi nega di ero. \v 12 Ka main pire gi dinga pire niminin milala dire, konagi nega di eringa mere, iru kuunin ere milo. Mile painangal painana dire, ere milo. I iru ere milana dire, ka main pire gi dinga di maribe ere ibal tenga kaun God, “I wo,” di gala di i tomue. \v 13 Kalkan para muru kwi milama dire, God ere yongwa milungure, te Kirisito Yesu mile Pontas Pailete guman mina inin milungwa main di maribe erungwa milere, yalin sui maabin mina na i kiranin aa tere ka iru di i terala piro. \v 14 Ka main kile kaman ka pire wiina erere, te ka dungwa i, ibal painama di pire yaa ime ta sekenama dire, ka main konagi ero. Ere milangire kamin kaun ta na ibal kobe Singaba Yesu Kirisito u bawa dinangwa, konagi iray ere wei sinanwe. \v 15 Kamin kaun iray God inin nomanin si pire kaun bale na tenangure kwi u bawa dinamue. God milungwa iwe, yalini inin kal wai ere ibal tenangwa, kenin ere ke milere, te gariba gul yal bil kobe milungwa, yalini yalin kobe goma yere pire yaa ime si te milere, te yal singaba kobe milungwa, yalini yalin kobe kenin ere ke milemue. \v 16 Mile painangwal painangwa main yalini taran komin kanin milere, te yalini naabile aw dungwa ain milungure, ibal kobe yalini milungwa gul pi maala ta pekenangwa paamue. Ibal taran wen ta yalini ta kanekire, te kanala di namba, ta kanekinangwa paamue. Ibal kobe mile yalini kaan ai yebe dire deminin si tenangure, te yobilaan bile milangwal milamue. I kawen. \s1 Ibal kulgal bona binanbile aa te nongwa kile kaman ka di tongwa \p \v 17 Ena ibal kobe kulgal bona binanbile aa te nongwa kule si ta warekinama dire, kiraan aa tere ka nil si to. “Kulgal bona eme bile yaanamua,” di tere, yaanangwa, “Pi tegi yekio,” di to. Yekenamba kalkan para muru aa te nere wai pirabinga, God kalkan i na tongwa ena, “Yalini pi tegi yeyo,” di to. \v 18 Ibalin kobe kalkan wai erere, te aa te wai wen ere ibal terere, te kalkan obin si ibal terere, te kalkan ere maa kora kule ibal tenama dire, kiraan aa tere ka nil si to. \v 19 Ibalin kobe kal iru ere milangwa, ena eme kalkan wai mama dinama dire, i maribe ere i ku bile yenamue. Yenangwa mile pai wai i maribe ere mile painangwal painamue. \s1 Timoti ka main konagi erangwa ka di tongwa \p \v 20 Timotiye, God mile, “Ka main kenin ero,” di i tongwa mama dinama dire, kenin wai ere milo. God milungwa main ta dikire ka gogo dungure, te ibal taw mile, “Ka diga nomanin paimua,” dimba ka dungwa i paikungwa, i mun kal waa to. \v 21 Ibal taw main ta paikungwa i, “Para pire bawa diwa,” dimba ka main kol wai dungwa duulin bile warekimue. \p God kal wai ere kenin wai ere i tenama di piriwe.