\id JAS KuB \toc2 James \toc1 James \mt1 James \c 1 \s1 Yuwn Bu Ngurrimarrkbaworren bu Ngurringudjyawarren \sr James 1:1-4 \p \v 1 Ngaye wanjh James nawu ngamarnedurrkmirri nuye God dja Jesus Christ nawu Kawohrnan Rowk. Bu ngaye ngabimbom nahni djurra ngudberre nawu twelve bininj ngurrimud nawu ngudda ngurribebbehkukyarlarrmeng, dja bu ngurribebbehningihni kore kunred bedberre nawu birridjenbubuyika bininj rowk. Ngaye nganjilngmak bu mahni kunwok ngardduk ngabalmunkewe ngudberre. \p \v 2 Nawu karridangerrinj, bu ngudda ngurrikarrme kore kunbubuyika kunwern kunrayek, bu ngurrimang, wanjh kunukka ngudda ngurridjalnjilngmaknin duninjh. \v 3 Ngurriburrbu maninjmanu kunyid makka wanjh ngunkangemurrngrayekwon ngudberre ba bu minj ngurrimarrkbaworren kore ngurriwernhwoybukwon God. Kaluk bu ngudda kunmekbe ngurrikurduyime, wanjh kunukka minj ngurribawon kore ngurriwoybukwon. \v 4 Dja yuwn ngurrimarrkbaworren, wanjh kunukka ngudda ngurridjalmurrngrayekmen kore God nuye, bu ngurrikarrme namakmak nawern kore nungkabeh, dja mak minj ngurriyawarren kore ngarre kunmakkenh. \s1 Ngurridjawa God Ba Ngunwon Kunmayali Manmakkenh \sr James 1:5-8 \p \v 5 Kunubewu ngudda minj kunmayali kunmak ngurrikarrme kore Godbeh. Dja wanjh ngurridjawa nungka God ba ngunwon kore kunmak bu ngudda ngurriburrbun. Kaluk nungka nawu kanbidyikarrme karriwarlahkenh bininj rowk bu djal burudjang! Dja minj mak kandjadme bu karridjawan kore nungka. \v 6 Dja ngaleng yuwn bu ngurrikewkme bu ngurridjawan. Dja ngurridjalwoybukwo nungka bulkkidj duninjh. Bu ngudda minj ngurriwoybukwon, wanjh kunukka yiman ngurriyimerran kukku manbu kurrula kaboyime, bu kamayorrkbun dja kadjirrkkan kore baleh yiman yarrkka kare. \v 7 Dja bu ngudda minj ngurriwernwoybukwon nawu Kawohrnan Rowk wanjh kunukka minj ngunwon nawu nungka njalehnjale kore kahkarrme. \v 8 Bininj nawu nungan kadjalmayaliborledkerren munguyh, nakka wanjh kunukka yiman kakarrme bokenh manbu kunmayali nuye, wanjh kunu kadjalmarrkbaworren rowk. \s1 Yuwn Bu Ngudda Ngurriburlumerren \sr James 1:9-11 \p \v 9 Nawu nangale bininj nawu ngad karridangerrinj kore Jesus, bu nungka djal yiman namarladj, wanjh nakka kadjalburrbun bu God kabimakwan dja mak nakuken kore nungka. \v 10 Dja nangale nawu karridangerrinj kore Jesus, bu yiman nakuken bininj, wanjh nakka yuwn bu nungan kaburluburlumerren. Kuhni burrkyak, dja nungka wanjh mulewarrimen bu God bimarnbom yiman nayahwurd rerrih. Kaluk yerrekah bininj nawu birrikuken wanjh nakka kabirridjalyakmen yiman kayime manbu mannguy bu kanguyhdowen kore kurralk. \v 11 Bu kundung kambebme wanjh karrungbangmen. Kaluk kundalk kadarlehmen dja manbu mannguymak makka wanjh kanguywarremen, dja mak kanguywarrhwarrmerren. Wanjh kunmekbe kadjalrohrok bininj bedberre nawu yiman kabirrikukenworren bu yimankek bedda kunwern kore kabirrikurduyime, bu yiman kabirridarrkid wanjh kunukka bedda kabirribaldjaldowen. \s1 Bu God Nungan Kanrohrokme Kadberre \sr James 1:12-18 \p \v 12 Bu kunyid dja kunwarre ngunmarnewernmerren ngudberre, wanjh munguyh ngurridjalyime kore kunmak. Wanjh God nungan ngundjalmarnekurduyime kunmak nuye. Ngayime bu yerrekah kaluk God ngunwon nawu njale kakarrme ke, mak ngundimarnbun bu ngurridarrkid kore nungka bu munguyh munguyh. Nungka wokkurrmerrinj bu kunmekbe kakurduyime bedberre nawu kabirrimarnedjare. \v 13 Dja bu ngurrikarrme njalehnjale ngunnjilngwarrewon bu ngundjirrkkan, wanjh yuwn nangale bininj kayime, “Kunubewu God nakka ngandjurrkkan bu kunwarre ngayime!” Kunukka wanjh djal minj kunwoybuk. God minj kaburrbun bu kakurduyime kore kunwarrekenh. Dja mak nungka minj nangale kadjurrkkan kore kunwarre kayime nawu bininj. \v 14 Kaluk njale nawu ngundjurrkkan ngudda nawu bininj? Wanjh kunukka, djal yingan kore kunmayali ke. Ngudda kunu ngurridjaldjare ngurrikurduyime kunwarre. Wanjh kunmekbekenh kunu ngudmandeleng ngurridjurrkkarren. \v 15 Ngudda nawu ngurriyingkihburrbun kore kunwarre werrk. Wanjh kunu ngurribalbakke manbu mankarre God nuye. Wanjh bu God nuye mankarre ngurribakke dja mak bu kunwarre kawernmerren, wanjh kunukka ngudmandeleng ngurribaldjaldowen. \p \v 16 Mah, kandibekka ngudda nawu karridangerrinj, nawu ngaye marnehmarnedjare munguyh. Yuwn nangale ngunkowe kore manbuyika mankarre ngarre, bu kuninjkunukenh. \v 17 God nawu kahdi kaddum heaven wanjh nadjalkudji nawu kanwon namakmak nuye dja mak nawu kunwernhmak kore kakurduyime kadberre. Nungka God nawu Nakornkumo marnbom kundung, dird dja mak kinjkinj. Dja nungka minj kamayaliborledme. Dja minj kankurrme kore kubolkmunun. \v 18 Nungka wanjh kanmarnekurduyimeng kadberre kore nungka wernhdjareminj, wanjh kanmarnbom bu karriyawoyhmalngdanginj bu ngad karribekkang kore manwoybuk kunwok nuye, ba bu bolkkime ngad wanjh ngarriyimerranj bu karriwernhyurrhkeng yehyeng rowk kore nungka marnbom. \s1 Ngurrinahnarrimen Kore Ngurriwokdi \sr James 1:19-27 \p \v 19 Kandibekka, nawu ngaye marnedjare munguyh ngudda nawu karridangerrinj. Wardi kab ngurribekkarrimen, dja minj ngurridjare munguyh ngurriwokdi bu ngurriyolyolmerren. Yuwn bu mak ngurridjare kore ngurriyiddungkenh, dja djal yeledjnin. \v 20 Bu ngudda nawu djal bininj ngurriyiddung, wanjh kunukka kakarrewarremen bu yimankek ngudda ngurrimarnekurduyime kore God kadjare. \v 21 Mah wanjh, ngurrimarnburrimen bu ngurrikangebelemen dja mak ngurriburriwemen kunmayali manwarre manbu manwern duninjh kahyo. Yuwn bu mak ngurriburlumerren, dja ngaleng ngurridjalkurrmerren kore ngurridjalmang God nuye kunwok manbu nungka kurrmeng kore kukange ngudberre bu ngunngehke. \p \v 22 Dja bu ngudda ngurribekkan mahni kunwok, wanjh kunukka ngurribalwokmarrkmang. Yuwn bu ngurridjalbekkan bu djalburudjang, yiman ngurridjalkurren, burrkyak. \v 23 Bu nangale bininj kawokbekkan manbu kunwok manwoybuk, dja minj kabalkurduyime kore wokbekkabekkang, wanjh kunukka yiman kayime kakebwaralnarren kore baddumang, \v 24 wanjh rerre kare nungan kaluk kakebwaralbengmidjdarren bu baleh nungka kakebyime! \v 25 Dja bu ngudda munguyh ngurridjalwernhnan manmekbe manbu manwernmak mankarre manu ngunbebkeng ba bu ngurridjalre, dja bu minj ngurribengmidjdan munguyh kore ngurribekkang kunwok, wanjh God munguyh ngunmarnekurduyime kunwernhmak ngudberre kore ngudda ngurridjalwokmarrkmang. \p \v 26 Dja nawu nangale bininj bu nungan kayolyolmerren, kayime, “Ngaye ngamak, dja mak ngahdi yiwarrudj!” Dja bu kadjalwokdi kunwarrekenh, wanjh nakka kadjalkurren, dja minj mandjad kayime kore God kadjare. \v 27 God nawu Ngabbard kadberre wanjh kadjare karrbennahnan nawu birrimarladj dja mak ngalbu birrikamarrdjukunk daluk, dja mak karrbenbidyikarrme bu kunrayek kabebme bedberre. Dja mak God kadjare bu ngad karrbendjalbawon bu karrbenbalngunjdjikan birribuyika bininj nawu kabirridi kondah kurorre nawu kabirrikurduyime kunwarre. Kaluk bu ngad karrikurduyime kuhni rowk, wanjh God kayime bu ngad wanjh karridjalkangebele, dja djal mandjad karridi kore yiwarrudj nuye. \c 2 \s1 Yuwn Bu Ngurrbenyarlarrke Nawu Bininj Kore Yiwarrudj \sr James 2:1-13 \p \v 1 Nawu karridangerrinj, bolkkime ngudda ngurriwernhwoybukwon Jesus Christ nawu Kawohrnan kadberre, nawu nungka nadjalwernhmakkaykenh duninjh. Wanjh yuwn bu ngurrbendjadme bininj bu ngurriyime, “Bininj nawu birrikuken dja mak nawu birrikukmak wanjh nakka birrimak bedda kabindiyurrhke nawu birribuyika bininj.” \v 2 Kandibekka. Baleh kab ngudda ngurrikurduyime bu benebokenh bininj kabenengimen kore yiwarrudj ngudberre, kaluk nakudji nawu nakuken kadjongbuyindi kunmadj namadjmakkaykenh dja nawu nabuyika kadjongbuyindi namadjwarre duninjh? \v 3 Wanjh kunubewu nawu bininj nakuken ngurrimarneyime, “Kab, yiyerrka kondah kore kuwohbolkmak!” Dja nawu nabuyika bininj namarladj ngurrimarneyime, “Ngudda kab yirrin kunukka!” Dja mak wardi ngurrimarneyime, “Kab yimyerrka kondah kore kurrenge ngardduk.” \v 4 Bu ngudda kunmekbe ngurrikurduyime, wanjh kunukka yiman ngurrbenkuklarlmarren kore yiwarrudj, dja mak ngurrimarnburren ngurrimayaliwarremen kore ngurrbendjadmekenh nawu bininj. \p \v 5 Mah, kandibekka nawu karridangerrinj, nawu ngaye marnehmarnedjare munguyh! Ngurriburrbu. God ngokko bendjarrngbom nawu bininj birrimarladja bu kabirriyimerran nungan nuyekih bininj. Minj bedda kabirrikarrme nawern bu kondah kurorre kabirrini. Kaluk bedda yiman kabirrikarrme kunwoybuk kunwern nawu nuye God, wanjh nungka kabenwon nawu nadjalwernhmakkaykenh duninjh kore nungka nuye kawohrnan rowk, nawu benberrebbom birriwern bininj nawu kabirrimarnedjare nungka. \v 6 Njalekenh ngudda yimankek ngurrbenmarneyime kunwarre bedberre nawu birrimarladj? Yiddok ngurribengmidjdanj bu nawu birrikuken bininj, nakka wanjh ngundimarnemarnbun kunyid ngudberre munguyh! Bedda wanjh ngundikukdorrorrke bu ngundikurrme ngudberre kore court. \v 7 Dja mak nawu kabirringeywarrewan Jesus nuye kunngey manmak duninjh, nawu ngurridjarrkmunkekadjung ngudda dorrengh nawu bininj nuye. \p \v 8 Ngudda kab ngurriwokmarrkma mankarre manbu God nawu king duninjh kanwong ngad bininj kadberre nawu nungka kanmarnewohrnan rowk. Kaluk manmekbe mankarre makka wanjh kore djurra kabimbuyindi bu kayime, “Ngudda yibenmarnedjarenin nawu birribuyika bininj yiman kayime yingan bu yimarnedjaremerren.” [Leviticus 19:18] Bu kunmekbe ngudda ngurrikurduyime wanjh kunukka djal kunmak ngurriyime. \v 9 Dja bu ngudda ngurrbenyarlarrke bininj bu ngurrbenmarneyime yimankek birrikuken dja nuk birrimarladj, wanjh kunukka ngurriyime kunwarre! Kaluk God nuye mankarre kayime bu ngudda ngurribakkeng mahni mankarre, dja wanjh makka ngudda ngunwarrewan! \v 10 Ngurriburrbu bininj nawu kamarrkmang mankarre rowk, dja kunubewu kabalbakke mankudji mandjalyahwurd mankarre, wanjh bonj, kunukka mak naweleng kadjalyemekarren, dja karohrok bu nungka karrebakkeng manbu mankarre rowk. \v 11 Kuhni ngayime. Nawu God yimeng, “Yuwn bu ngurribun nabuyika bu ngurrikukkurrme.” Dja mak God yawoyhyimeng, “Yuwn bu ngurrbendjirdmang nawu ngalbihbininjkobeng dja nabihbininjkobeng minj ngudberre.” [Exodus 20:13-14] Bu bininj kabakke mankudji mankarre, yiman bu kabibun nawu nabuyika bininj, dja minj kabakke manbuyika, wanjh bonj, namekbe nanu kadjalbakke manbu God nuye mankarre rowk. Dja mak nungka wanjh kayemengalme. \p \v 12 Dja bonj, God nuye mankarre wanjh kanbebke kore karribongdi. Kaluk yerrekah God nungan kandjadme kadberre rowk manbu kore mankarrekenh nuye. Wanjh kuhni ngurriwokdin dja ngurrikurduyimen kore maninjmanu mankarre kayime. \v 13 Bu bininj kabimarnekurduyime nabuyika bu kunwarre, dja minj mak kabikongibun, wanjh God minj mak kabibalkongibun bu kabidjadmekenh nuye. Dja ngaleng, bu ngad karrbenkongibun birribuyika bininj, wanjh kunmekbekenh kunu God nungan kandjalkongibun ngad, dja wanjh nungka mak kanmarnemimkongiwernmen bu kandjadme. \s1 Bu Ngurriwoybukwon God Wanjh Ngurrikurduyimen Kore Nungka Kadjare \sr James 2:14-26 \p \v 14 Ngaye bu kuhni mak ngayime, nawu ngardduk karridangerrinj, yiman bu nakudji bininj kayime, “Ngaye wanjh ngawernwoybukwon God!” Dja kaluk namekbe bininj minj kakurduyime kunmak kore God kadjare, yiddok nungka kangehkerren? Burrkyak. Dja nungka minj woybukkih kabiwoybukwon nawu God. \v 15 Ngurriburrbu bu ngudda ngurrinan yiman bininj dja daluk nawu ngurridangerrinj, bu bedda yiman kunyid manwern kabenekarrme, bu bedda kunubewu minj kunmadj kabenekarrme dja mak minj manme kabenewernhkarrme. \v 16 Kaluk kunukka baleh kab ngudda ngurrikurduyime? Bu yiman ngurridjalyime, “Mah, kamak yiray! Yimadjdjongburrimen nawu namadjmak dja yingu manme manwern bu yiworrkmen.” Kaluk minj njale ngurriwon manme dja kunmadj, yiddok kunukka kamak? Djal burrkyak! Minj njale mak ngurriwoyi kore kuburrk bedberre. \v 17 Wanjh karohrok bu bininj kayime nungka kabiwoybukwon God, dja minj mak kabimarnedurrkmirri kore kunmak nuye God, wanjh bonj, nakka minj woybukkih kabiwoybukwon kore nawu God. \p \v 18 Bu nangale bininj kayime, “Ngaye ngawernhwoybukwon God”, dja minj kakurduyime kunmakkenh, wanjh karriyime namekbe bininj minj kabiwoybukwon God. Bu djal burrkyak. Dja bonj, bininj nawu kabiwernhwoybukwon God, wanjh kunmekbekenh kunu nungka kabibalmarnedurrkmirri dja kakurduyime kunmakkenh. \v 19 Bu nangale bininj kaburlumerren dja kayime, “Ngaye wanjh ngawoybukwon bu God nawu nadjalkudji kahdi!” Wanjh kunukka kamak, dja med! Kaluk nawu namarnde rowk kadjalrohrok bu bedda kabirriwoybukwon bu nungka God kahdi! Nawu bedda namarnde kabirriburrbun nawu God nakka nawoybuk, dja mak bedda kunu kabirrikunikele dja mak kabirrikukdeldelme nuye God! \p \v 20 Bu ngudda minj ngurrikurduyime kunmak kore God kadjare, wanjh kunukka ngudda bu djalburudjang ngurriwernhwoybukwon nuye. Adju. Yiddok ngudda ngurribengwarr? Kandibekka. \v 21 Wardi ngurriwernhburrbun Abraham, nawu ngad Mawah kadberre. Baleh bolkyimi bu God bimulewam Abraham bu namakni bininj nuye? Wanjh kuhni bolkyimi bu Abraham bikanjkurrmeng dja mak bikuyinbom Isaac, nawu beywurd nuye, kore kunwardde manbu altar kore mayhkenh birrikinjeyi God nuye. \v 22 Nawu Abraham biwernhwoybukwong God wanjh kunmekbekenh kunu biwokmarrkmey nungka. Bu nungka bokenhkah kore kurduyimeng bu nungka biwoybukwoni God, dja mak biwokmarrkmangi nungka. \v 23 Wanjh kunmekbekenh maninjmanu mankarre woybukkenhdanj, kore kabimbuyindi bu kayime, “Abraham bidjalwoybukwoni God, wanjh kunmekbekenh kunu God nungan bidjalmakwam nungka.” [Genesis 15:6] Wanjh Abraham bu yimerranj God benedjaldabbolkni munguyh. [Isaiah 41:8] \v 24 Yiddok kandiwokmenbekkan kore ngaye bengdayhke? God kabenmakwan bininj nawu kabirriwoybukwon bu bedda kabirrikurduyime kunmak kore nungka. Dja yuwn bu bininj kabirridjalyolyolmerren bedmandeleng bu baleh kabirriwoybukwon. \p \v 25 Ngudda yiddok ngurriburrbun mankarre manbu kabiyolyolme ngalbu Rahabkenh. Ngalmekbe daluk wanjh ngalwarreni dja ngaleng bennahnani bininj nawu manmolk birribolknani kumekbe kore kukadje kunredkimuk Jericho, dja birriwam kore ngaleng ngarre kunrurrk. Dja mak benmunkeweng bu birriwam kore manbolh manbuyika. Wanjh kunmekbekenh God bimarneyimeng ngaleng ngalmakni. [Joshua 2:1-21] \v 26 Dja mak ngurriburrbu. Bu bininj nuye kunmalng kabawon kore kunburrk nuye, wanjh kunukka nungka bonj, kahdjaldowen. Wanjh kaluk kunmekbe kadjalrohrok, bu bininj minj kunmak kakurduyime God nuye, wanjh namekbe bininj kabiwoybukwon bu mankarreburudjang. \c 3 \s1 Bu Karrinahnarren Kore Baleh Ngad Karriwokdi \sr James 3:1-12 \p \v 1 Nawu karridangerrinj, yuwn bu ngurriwern ngudda bininj bu ngurriyimerran yiman ngurrbenbukkabukkankenh nawu birribuyika bininj. Ngurriburrbun bu woybukkih, ngad nawu ngarrbenbukkabukkan bininj, wanjh God ngandjadme ngad werrk bu mankarre mardabbabba duninjh, yiman kayime minj kabendjadme nawu birribuyika bininj. \v 2 Ngad bininj rowk, wanjh yikahwi karridjalwarreworren ngadmandeleng. Bu yiman nangale bininj kawokdi dja minj kawarrewon wanjh nakka nadjalmak bininj duninjh! Kaluk yiman nungandeleng bu kamarnburren bu kunmak kakurduyime kore kunburrk nuye rowk. \p \v 3 Bu ngad karrihwokdi, wanjh baleh manbu kundjen kayimerran kadberre? Wanjh yiman kayime bu yihmorneni kore djarrang dja mak yimarnbun manbu kunyarl karrangdukkayindi bu yiyarlkarrme dja mak yikanemkarrme kore yikan djurrmud, kore yikebrokborleborledke. \p \v 4 Dja mak ngurriburrbu bu kabbala. Wanjh yika mankimuk duninjh, dja kunmayorrk kunkimuk kawe. Dja ngaleng, bininj nawu kakanemkarrme kore kakebrokborledke nawu kulinj, wanjh karokayhwe rudder nawu nayahwurd, ba bu kakebborledke mahni kabbala manwernhkimuk. \p \v 5 Wanjh kunmekbe kadjalrohrok manbu kundjen kadberre manu wanjh manyahyahwurd kore kunburrk kadberre dja ngaleng yimankek kaburlumerren bu kundulkarre kakarrme! Makka yiman kayime kunak bu kawurlhme manyahwurd wanjh kadjalle kabalbirlikimukmen bu karrung kore kubolkwern. \v 6 Ngayime bu ngad karriwokdangen, wanjh kunukka yiman kayime karridedjingmang bu karriwurlhke manbu kunak. Kaluk kunwok kadberre makka wanjh manwarre duninjh, dja mak kanmarnbun bu ngad karriwarreworren bu munguyh. Kunubewu nawu Namarnde Duninjh nungan kandjenwurlhke kadberre! \p \v 7 Nawu bininj kabirrimarnbun nawern mayh bu kakelebukmen dja mak kabenwokmarrkmang, yiman kayime mayh, mayhmayh, dja mak nayin, dja mak nawu kahdi kore kurrula. Ngad wanjh bininj karrbenmarnbun nawu mayh rowk ba bu kandiwokmarrkmang. \v 8 Dja manbu kundjen kadberre, makka minj karrimarnbun bu kanwokmarrkmang. Kaluk manbu kundjen kadberre yiman kayime mayh nabang nawu minj kelebuk dja yiman kayime mak mandjalwarre nawu kabenbun bininj yiman manbang boddjin kayime. \v 9 Bu ngad yikahwi karriburlume Ngabbard nawu Kawohrnan Rowk kadberre bu manbu kundjen kadberre dorrengh, dja mak yikahwi karriwokdi bu karriwokwarrewe bedberre bininj nawu God benmarnbom yiman kayime nungka rerrih! \v 10 Ngad wanjh karribebbehkarrme manbu kundang mandjalkudji, kaluk karriwokkiyime kore karriburlume God, dja mak karriwokkihyime kore karriyime kunwarre. Nawu ngad karridangerrinj, minj nuk kunukka kunmak! \p \v 11 Kuhni ngayime! Bu kukku kambowayhme kore kanjdjibeh kunngad, wanjh minj bokenh kabomanjrohrok bu kabomanjmak dja mak kabomanjbahbang, dja ngaleng kadjalbomanjkudji. \v 12 Mak ngalengman manbu kundulk manbarnemkenh, yiddok kabebbehkarrme bokenh manme, manbu yiman kayime mandjardduk dja warridj mandudjmi? Yiddok manrakel manbu grapes kabarnemdanginj manme manbuyika? Wanjh minj mak kukku manbu manbomanjmak kabeneboraworren manbu kukku manbodjirlawi. \s1 God Nadjalkudji Kanwon Kunmayali Kunmak \sr James 3:13-18 \p \v 13 Bu ngudda ngurriwernhburrbun God dja wardi ngurriwernhburrkburrkbekkan kore nuye kunmayali, wanjh kunukka kamak, dja ngurridjalkurduyimen kundjalmak kore bininj ngundikurdunan, dja yuwn bu mak ngurriburlumerren, dja ngaleng, ngurridjalkurduyime kore God nuye kunmayali manbu ngurriburrbun mandjad duninjh. \v 14 Dja bu yiman ngurrikirn dja ngurrimanjngun kore kukange ngudberre, mak bu ngudmandeleng ngurriburluburlumerren, wanjh yuwn bu ngurrikurren bu ngurriyime God nuye kunwoybuk wanjh nakka yeng, dja minj kunwoybuk. \v 15 Kunukka wanjh kundjalwarre rowk. Kaluk ngudda mahni kunmayali minj ngurrimayi kore heavenbeh! Dja makka kunmayali wanjh kondah kore kurorrebeh, minj ngudda mak ngurrimayi kore Namalngmakkaykenhbeh, dja makka wanjh kore Namarnde Duninjhbeh. \v 16 Bu bininj yiman kabirrikirn dja mak kabirriwohkodjdjohme bu kabirridokmiwerren rowk, wanjh kunukka kadjalwernhwarremen rowk dja mak kunwarre duninjh bu kadjalmarnburren kore bedda kakurduyimerran. \p \v 17 Dja manbu kunmayali kunwernmakmak duninjh ngurrimang wanjh makka kore heavenbeh. Kaluk manekke mandjalmak, dja minj manwarre, dja makka manu ngunmarnbun bu ngurridjare kore kunmodmikenh dorrengh. Mak ngunmarnbun bu ngurrbenmarnekurduyime bininj birribuyika bu djal yeledj dja mak yalyal. Mak ngunmarnbun bu ngurrbendjalmadbun birribuyika, dja mak ngurrbenkongibun bininj, bu ngurridjaldurrkmirri kore God kadjare. Mak ngunmarnbun ba bu ngudda ngurrbendjadmekenh bininj bu djal mandjad. Mak God nuye kunmayali ngunmarnbun bu minj mak ngurrikurren kore ngurriwokkurrmerren. \v 18 Ngudda wanjh ngurridurrkmirrin bu ngurrimarnbun kore kunmodmikenh munguyh, dja mak ngurrbenmarnbun bininj bu kabirrimarnedjaremerren, wanjh kunukka kunmak kawernmerren kore God kadjare. \c 4 \s1 Ngurridjalkurrmerrimen Kore God Dja Ngurriwokmarrkma Nuye. \sr James 4:1-10 \p \v 1 Njalekenh yika ngudda nawu bininj ngurriburren dja ngurridangwerren munguyh? Ngudda ngurridjaldjare kunwern manbu ngurrikarrme kore kukange ngudberre, wanjh kunwarre rowk! Kuhni bu kunmayalikenh ngarre kore kukangebeh ngudberre. \v 2 Kunubewu ngudda ngurridjare njalehnjale nawu minj ngurrimang, dja mak kunubewu ngudda ngurridjare ngurrbenbun dja mak ngurrikirnwerren. Dja bonj, minj nakka ngurrimang njalehnjale kore ngurridjare. Ngudda ngurridangwerren dja mak ngurriburren munguyh. Wanjh kandibekka. Njalekenh minj ngurrimang nawu njalehnjale? Bu kunmekbekenh kunu minj nawu ngurridjawayi nawu God. \v 3 Kunubewu bu ngurridjawan, nawu God minj ngunwon ngudberre dja nungka ngunyingkihmayaliburrbun, dja ngudda kunu ngurridjaldjare nawu nawarrehwarre, ba bu ngudda kunu ngurridjare kumekbekenh malehmalel ngurrikurduyime. \p \v 4 Ngudda wanjh ngurribodmewong nawu God. Ngudda wanjh ngurridjaldjare nawu njalehnjale nawarre kore kondah kurorre kahdi, wanjh kunukka ngurriwidnan nawu God. Bu ngurridjare ngurrbenngunjdjikan bininj nawu kondah kurorrebeh, wanjh kunu ngurrimarnburren ngudmandeleng bu ngurriyidko nawu God. \v 5 Kunubewu ngudda minj ngurriwernhburrbun kore djurra nawu Bible kayime bu God nuye Namalngmakkaykenh, nawu God kanmarnekurrmeng kore kukange kadberre, wanjh nungka kakirn kunkimuk kadberre bu minj ngad karrimarnedjare nawu God. \v 6 Dja ngaleng mak nungka kankongibun bu kanhbidyikarrme ngad kadberre munguyh bu djalburudjang. Wanjh kunmekbekenh kore Bible kayime, “God kabenngurdke nawu bininj kabirrikimukworren, dja nawu mak kabirriburluburlumerren. Dja ngaleng, kabennahnan dja mak kunmak kabenmarnekurduyime bininj nawu minj kabirriburlumerren.” [Proverbs 3:34] \p \v 7 Mah, wanjh munguyh ngurridjalkurrmerrimen dja ngurridjalwokmarrma nawu God. Dja nawu Namarnde Duninjh, wanjh ngurridjalwokwemen dja mak ngurridu, wanjh kunukka nungka kakelerlobme, ngunbawon ngudberre. \v 8 Ngurrimray darnkih kore God ba nunganwali kamre darnkih kore ngudda. Ngudda nawu ngurribakkeng mankarre nuye God, wanjh yiman kunukka yiman ngurribiddjirridjburrimen. Ngudda nawu ngurridjalkurren bu ngurriyolyolme God, wanjh ngurrikangebeleworrimen warridj! \v 9 Dja mak ngurringurdmen bu ngurrihmalelhmalelwon, dja wanjh ngurringurdmen bu ngurrimarrmarr, wanjh ngurridjalnjilngwarrenin. Yoh, bu ngudda kunmekbe ngurrikurduyime, wanjh kunu ngurridjalwernhkangewarrenin. Ngurrikuninjilngwarrenin dja mak ngurriwernhnalkbu. \v 10 Mah, wanjh ngurrimarnburrimen bu yiman ngurriyahwurdnin kore kumirrk nuye God, ba kunu wanjh nungka ngundjalwayhke kore nungka. \s1 Yuwn Bu Ngurridjadmerren Ngudmandeleng Nawu Ngurridanginj \sr James 4:11-12 \p \v 11 Nawu karridanginj, yuwn kab ngurribebbehkukyolyolmerren. Bu yiman ngurrbenkukyolyolme nawu ngurridanginj bininj, dja mak bu ngurrbendjadme, wanjh kunukka yiman ngudda ngurridjadjme manbu mankarre dja mak ngurridjalwarnyak mahni mankarre! Bu ngudda kunmekbe ngurriyime, wanjh kunukka minj ngurriyawoyhmarrkmang manbu mankarre. Dja bonj, ngudda yimankek ngurrikurrmerren bu ngurridjaldjadme manbu mankarre. \v 12 Kaluk nungka nadjalkudji nawu kanwon manbu mankarre, dja wanjh nungka nadjalkudji nawu kandjadme! Nungka nawu wernhdulkarrekimuk kore kanngehke dja mak bu kanbularrbun. Kaluk baleh yimankek ngudda bu ngurriburrbun bu ngurrbendjadmekenh nawu birribuyika bininj? \s1 Yuwn Bu Ngurriburlumerren Kore Ngurrikarremarnbun Bu Malaywibuyikakenh \sr James 4:13-17 \p \v 13 Kunubewu ngudda kuhni ngurriburrbun bu ngurriyime, “Wanjh bolkkime dja malaywi ngaye kab ngare kore kubolkbuyika, ba ngani kumekbe mandjewk nakudji dja ngarrurrkmirri bu ngamarnbun nawern kunwardde nawu money.” Wanjh kunubewu kunmekbekenh bu ngurriburrbun. \v 14 Kadjalwarre! Dja ngudda minj ngurriburrbun bu baleh ngunmarnekurduyimerran bu malaywibuyika! Ngudda nawu djalbininj, dja ngudda yiman kayime manbu kunkarndum bu kahdi, wanjh kaluk kunu kabalyakmen. \v 15 Dja kuhni bu mak kunbuyika ngurriyimen, “Bu yiman nawu Kawohrnan Rowk kadjare ngardduk, wanjh kunu ngaye ngarrarrkiddi ba bu ngakurduyime kuhni kore nungka kadjare.” \v 16 Mah, dja ngudda wanjh ngurringurdmen dja yuwn bu ngurriburlumerren kore ngurridjare ngurrikurduyime. Dja bu kunmekbe ngurriburlumerren wanjh kunukka kundjalwarre duninjh. \v 17 Kaluk bininj nawu kaburrbun kunmak manbu God kadjare kakurduyime, dja mak minj kabalkurduyime bu kunmekbe, wanjh nakka kabakke God nuye mankarre. \c 5 \s1 Yuwn Bu Bininj Nawu Birrikuken Kabindiwarrewon Nawu Birrimarladj Bininj \sr James 5:1-6 \p \v 1 Kandibekka, ngudda bininj nawu ngurrikuken. Wardi ngurrinalkkihni dja mak ngurrikayhme wanjh kuhni kunu ngurribadkelemen bu kuninjkunu ngurriburrbun kunyid duninjh bu kambebme kayimerran ngudberre. \v 2 Kaluk nawu kunwardde money ngudberre wanjh nakka kukwarreminj, dja mak manbu kunmadj dorrengh ngudberre, makka wanjh karrukduhme kore mayhbeh nguninguni. \v 3 Dja nawu yiman kunwardde silver dja gold, nakka wanjh kadjalwernhwarremen, dja mak ngunmarnbun manbu kunkulah ngudberre wanjh makka kanudmen warridj. Kaluk ngunkulahwarrewon yiman kayime kunak ngunkulahkinje! Ngudda kunwarre bu ngurriyimeng, kore ngurridjalmangi kunwardde nawern kore yimankek ngurrikurrmekurrme kore kadjehdjenyo ngudberre, dja bolkkime bu kunbarnangarra kayiburnburnkenh rowk! \p \v 4 Ngurrina! Ngudda kunu ngurrbendjalkoweyi birrimekbe bininj nawu ngundimarnedurrkmirri ngudberre kore birrimangi manme dudjindi ngudberre. Minj ngurrbenkarremulewayi bedberre, dja nawu Kawohrnan Rowk nawu Narrulkarrekimuk benbekkani kore birrikayhmi bu nguddakenh. \v 5 Ngudda nawu ngurridi kondah kurorre kore ngurridjaldjareni, dja mak ngurriworreni nawu namakmakkenh rowk, dja mak ngurridjalkurduyimi kore ngudman. Dja mak ngudmandeleng ngurrimarnburreni bu wanjh bolkkime ngurriyimerran yiman kayime mayh yiman balemmak nawu bininj kabirribun mayh karrowen wanjh kunkanj kabirrimang. \v 6 Ngudda ngurrbendjalwarrewam dja mak ngurrbenbun bininj nawu minj kunwarre ngundimarnekurduyimeninj, nawu minj birrimurrngrayek yiman ngudda! \s1 Bu Ngudda Kunrayek Kawernmerren Ngudberre Wanjh Kunukka Ngurridjalmadbu Nawu God \sr James 5:7-12 \p \v 7 Nawu karridangerrinj, kab ngurridjalmadbu nawu Kawohrnan Rowk bu kamdurndeng. Ngurriburrbu yiman kayime bininj nawu karrudjeng manme bu kadjalmadbun manbu manbarnem bu kadjordmen. Nungka wanjh kadjalmadbun mandjewk bu karredjingmang kadjakdung dja mak kore kayingurdme wanjh kunukka kamang manme manmak. \v 8 Wanjh kunmekbe kadjalrohrok, bu munguyh karridjalmadbu nawu Kawohrnan Rowk, dja minj mak ngurribawon. Kuhni wanjh nungka darnkih duninjh bu kamdurndeng kabolkyimerran. \v 9 Dja yuwn bu mak ngurriwokmenmenburren ngudmandeleng. Wardi kunubewu nawu Kawohrnan Rowk ngundjaldjadme bu kuhnikenh. Ngurrina dja nungka ngokko darnkih kamdurndeng bu ngad karriwarlahkenh bininj wanjh kandjadme rowk. \p \v 10 Nawu karridangerrinj, ngudda kab ngurrbenburrbu dja ngurrbenngunjdjikan birrimekbe bininj nawu prophetni bu kore korroko birriwokdi kore kunngey nuye nawu Kawohrnan Rowk. Wanjh nakka bedda kundjalrayek birrimangi. Kaluk munguyh birridjalmadbuni nawu Kawohrnan Rowk. \v 11 Kaluk bininj nawu minj birrimarrkbaworrimeninj, bu kunwern kore kunrayek birrimangi dja mak kunyid dorrengh, wanjh God woybukkih bendjalmarnekurduyimi kore kunmakkenh bedberre. Dja mak ngurriburrbun nawu Job. Nungka minj marrkbaworrimeninj dja bidjalmadbuni nawu Kawohrnan Rowk, dja nungka wanjh kaluk bimarnekurduyimeng kunmakkenh nuye namekbe bininj. Dja nawu Kawohrnan Rowk wanjh munguyh nawu nungka kanbidyikarrme dja kannahnan dja mak kandjalmarnedjare bu kandjalkongibun dorrengh. [Job 1:21-22; 2:10] \p \v 12 Nawu karridangerrinj! Bu bolkkime marneyime kore mankarre mankimuk duninjh. Ngurridjalwokdin bu kunwoybuk duninjh. Bu yiyime “Yoh”, wanjh yidjalyimen, “Yoh”. Bu yiyime “Burrkyak”, wanjh yidjalyimen, “Burrkyak”. Yuwn bu yiwokkurrmerren bu yiyime, “Ngaye ngawernhwokkurrmerren kuhni ngardduk kore God nganbekkan, dja mak kore njalehnjale kondahbeh ngawokkurrmerren ngardduk.” Bu kuhni yiyime, wanjh God ngundjaldung. \s1 Munguyh Ngurridjaldin Yiwarrudj \sr James 5:13-20 \p \v 13 Yiddok birringale bininj bu kunrayek kabenmarnebebme? Wanjh kab bedda birridjaldin yiwarrudj. Dja mak nangale bininj kahmarrmarr? Wanjh kunu djalwayinin bu kabiburlumekenh nawu God. \v 14 Dja mak yiddok yikahwi bu ngurridulkkihyo? Wanjh ngurriwokmunkewerrimen bedberre kore bininj nawu kabirrimarnedurrkmirri yiwarrudj ngarre, ba bu kabirrimre ngundimarnedi yiwarrudj dja mak ngundibarung nawu kunkalkkid oil kore kunngey nuye nawu Kawohrnan Rowk. \v 15 Kaluk birrimekbe bu kabirrimarnedi nawu Kawohrnan Rowk bu bedda kabirriwoybukwon, wanjh kunukka nungan ngunmarnbun ba bu kamak rowk, dja mak bu kunwarre ngurrikurduyimi kerrngehkenhni, wanjh kunukka nungka ngunmarnebengmidjdan. \p \v 16 Bu kunmekbekenh ngudda ngurribekkarren bu ngurriwarnyakmulewarren kore kunwarre ngudberre, dja mak ngurridin yiwarrudj ngudberre ba bu kunu God nungan ngunmarnebengmidjdan dja mak ngunmarnbun kore ngurridulkkihngalmeng. Dja mak ngudda ngurrimak bininj, dja mak bu ngudda ngurriwoybukwon God, bu ngurridangen yiwarrudj, wanjh kunu God nungan kahdurrkmirri kundulkarre nuye bu ngunwon ngudberre kore ngurridjawamkenh. \p \v 17 Kab ngurridjalburrbu nawu Elijah, bu kunkareni nungka nawu God nuye prophet. Kaluk nungka djal bininjni, yiman kayime ngad karrirohrok. Wanjh nungka munguyh djahdjaldi yiwarrudj bu wernkih bidjawani God ba bu minj djakduyi kore kunbolk birrihni bedberre, dja mak minj djakduyinj mandjewk kunmekbe bu kunkuyeng, yiman 42 dird. \v 18 Wanjh kalukburrk nungka yawoyhdanginj yiwarrudj wanjh kunu mandjewk kumwam kore heavenbeh dja marnbom mandjalwern manme wanjh djolengminj kore kurorre. [1 Kings 17-18] \p \v 19 Nawu karridangerrinj, bu nakudji bininj nawu kahdi kore kumekbe ngurrihni, wardi nungka kadjalbawon kore kunwoybuk dja mak kaborledme kore kunwarre kakurduyime, wanjh kunu ngudda ngurrimdurndiwemen kore kunwoybukkenh. \v 20 Bu ngudda kunmekbe ngurrikurduyime wanjh kunu kunmak. Ngurridjalburrbu kuninjkunu. Bu ngudda ngurrimdurndiwe bininj nawu kunwarre kore kare, wanjh kunukka ngurringehke ba bu kunmalng nuye minj mak karrowen, dja wanjh God kabimarnebularrbun kore kundjalwern kunwarre kurduhkurduyimi.