\id COL KuB \toc2 Colossians \toc1 Colossians \mt1 Colossians \c 1 \s1 Ngad Ngundimarnebimbom Ngudda Nawu Karridangerrinj kore Christ \sr Colossians 1:1-2 \p \v 1 Ngaye nawu Paul ngabimbom nahni djurra. Ngaye wanjh apostle nuye Christ Jesus bu kuninjkunukenh God nganmarnedjareminj ngakurduyime. Ngaye nganedjarrkdi nahni Timothy nawu karridanginj. \v 2 Ngaye ngabimbom nahni ngudda ngudberre nawu ngurrihni kore kunred Colossae ngudda nawu nungan nuyekih God dja mak nawu ngurriwoybukwon nungka munguyh. Ngad wanjh karrikukbelbmerrinj kore Christ nawu ngudda ngaye karridanginj. Ngaye ngadjare God nawu kornkumo kadberre ngundjalkongibun ngudberre dja mak ngunwon kunmodmikenh nuye. \s1 Ngad Munguyh Nganemanjbun God Bu Ngudda Ngudberre \sr Colossians 1:3-14 \p \v 3 Ngad wanjh munguyh ngundimarnedi yiwarrudj ngudberre bu kuninjkunukenh nganedjalmanjbun God nawu kornkumo nuye Jesus Christ nawu kawohrnan rowk kadberre. \v 4 Ngad wanjh ngundiwobekkang bu ngudda ngurriwoybukwong dja mak ngurriwokmarrkmey nawu Christ Jesus, dja mak ngudda ngurrbenmarnedjare rowk nawu God nungan nuye bininj. \v 5-6 Kuhni rowk ngudda ngurrikurduyime bu kuninjkunukenh God ngunmarnedjehdjenkurrmeng nawu kahyo ngudberre kore heaven. Ngudda ngurriyingkihbekkang manu mahni manmakkaykenh kunwok bu kerrngehkenhni kumwam ngudberre, manbu mandjalwoybuk kunwok. Mahni kunwok manmak wanjh kayolyolme kaluk God ngunmarnekurduyime ngudberre bu yerrekah. \p Mahni kunwok manmak wernhwarlahminj, yiman kayime manbu kundulk kamarnburren bu dja kakarrme manbarnemmak kore kubolkbubuyika rowk kondah kurorre. Dja karohrok kore ngudda. Kuhni dedjingmey kerrngehkenhni bu ngurriyingkihbekkang manbu kunwok manwoybuk dja ngurrimenmenbekkang bu woybukkih duninjh God ngundjalmarnedjare ngudberre bulkkidj duninjh. \p \v 7 Nahni Epaphras nawu karrimarnedjare, nungka korroko ngunmarneyimeng manbu kunwok manmak bu ngurriborlhmeng. Nungka kabimarnedurrkmirri God yiman slave nawu kabibongname, bu yiman ngad warridj. Nungka kabimarnedurrkmirri kunmak nuye Christ bu kadberrekenh. \v 8 Wanjh nungka ngunmulewam ngudberre bu nganmarneyimeng nawu Namalngmakkaykenh ngunmarnbom bu ngurribalmarnedjaremerren. \p \v 9 Wanjh bu ngad kore kerrngehkenhni ngundiwobekkang, wanjh ngarrihdjaldi yiwarrudj ngudberre. Wanjh munguyh ngarridjaldjawan nawu God ba bu ngunmayalibarlke ngudda ngudberre ba bu ngurrikurduyime kore nungka kadjare, dja mak ngarridjawan God bu nawu Namalngmakkaykenh ngunbidyikarrme bu ngurriwernhburrbun mandjad kore kunmakkenh. \v 10 Mak ngarridi yiwarrudj ngudberre, ba bu ngurridjalkurduyime munguyh kore nawu Kawohrnan Rowk kadjare, kore nuye kunmak, dja kore ngurrinjilngmarnbun munguyh. Mak ngarridi yiwarrudj ngudberre, bu ngurridurrkmirrikenh kunwernhmak, nawu yiman kayime kundulk manbu kakarrme manwern manme, dja wanjh ngurridjalborlhme nawu God. \p \v 11-12 Kaluk ngad nganedjare God ngunmurrngrayekwon ngudberre. Nungka nawu wernhdulkarrekimukkenh kore yehyeng rowk. Wanjh ngudda ngurridjalmadbu yeledj bu mak kunyid kunwern ngurrikarrme, wanjh bonj, ngurridjalnjilngmaknin dja ngurridjalmanjbu God nawu Ngabbard. Nungka wanjh ngunmarnekarremarnbom ngudberre ba bu ngurriraworrinj birribuyika nawu nungan nuyekih bininj dja ngurrihdjarrkkarrme nawu yingkihdjehdjenkurrmeng ngudberre, kore kahmarnebolkwolkayindi dja kawohrnan rowk munguyh. \v 13 Yoh, nungka nawu kanbebkeng kadberre kore kubolkmununbeh karridangbalhmiyindi, wanjh nungka kankurrmeng kadberre kore nawu beywurd nuye kadjalwohrnan rowk. Kaluk nungka kabidjalmarnedjare. \v 14 Bolkkime ngad karribelbmerrinj dja kanngehkeng bu kanmarnebengmidjdanj kadberre kore kunwarrekenh karriyimi. \s1 Christ Nawu Kadjalwernhwohrnan Rowk \sr Colossians 1:15-20 \p \v 15 Minj nangale birrarrkidnayinj God, dja bu karrinan Jesus, God nuye beywurd, wanjh kunukka yiman karrikuknan nawu God. Kaluk Jesus yiman nadjdjaman nawu karridangerrinj kadberre bininj, dja kayurrhke rowk kore yehyeng God marnbom. \v 16 Jesus, nawu God nuye beywurd, wanjh nungka marnbom yehyeng rowk kore heavenbeh dja mak kondah kurorrewaken, nadjalwern nawu ngad karrihnan dja mak nawu minj karrinan. Nawu nungka benmarnbom kings, dja bininj nawu kabindimarnewohrnan birribuyika, dja mak benmarnbom nawu birriwernhdulkarrekihkimuk bininj. Nawu yehyeng rowk marnbom bu kore nungan djareni. \v 17 Jesus nungan djalyingkihdi bu kerrngehkenhni duninjh wanjh yerreh yehyeng rowk bebmerrinj. Nawu nadjalwern yehyeng rowk nungka wanjh kahwernhkarrme. Dja bu burrkyak, wanjh kunukka kahdjalyakayakmen rowk. \p \v 18 Ngad bininj nuye Jesus, wanjh yiman kayime karriyimerranj nuye kunburrk, dja nakka wanjh yiman kunkodj ngarre yiwarrudj rowk. Nungka nawu nadjalkudji wanjh marnbom yehyeng rowk bu dedjingmeybeh. Nungka mak nadjalyungkihni nawu yawoyhmimbiminj kore kundowikenh, ba bu nungka nadjalkudji kawernhkukenmen kore kubolkwarlahkenh rowk dja mak kahwernhkukdokme duninjh kore bininj kadberre. \p \v 19 Nawu God bimarneni Jesus kore nungka bu benedjalkangekudjini kore God djareminj. Wanjh Jesus nakka God duninjh. \v 20 Dja God djareminj kanmarnbom karridjalwern nawu bininj rowk bu karriyawoyhdabbolkmen kore nungka nuye, ngad nawu bininj kondah karrihni kurorre dja mak nawu kabirrini kore heaven. Wanjh kunmekbekenh bu Jesus kurlbawarrhmeng kore kukbahkukbarndi kundulk cross, dja kunu God kanwong kunmodmikenh nuye. \s1 Christ Kunmak Ngunmarnekurduyimeng Ngudberre \sr Colossians 1:21-23 \p \v 21 Ngurriburrbun bu kerrngehkenh ngudda wanjh ngurrimarnekuklarlmarrinj kore God, dja ngurrimhdi djarreh duninjh, bu ngudda ngurriyidkoni God kore kunmayali ngudberre dja bu ngurrihdjalkurduyimi kunwarre. \v 22 Dja bu bolkkime, Jesus ngunmarnbom ngudda ngurridabbolkminj kore God, bu nungka doweng. Yoh, Jesus nungan wanjh kanmarnekanjkurrmerrinj nuye kunburrkyi. Jesus doweng kore God djareni, ba bu ngunmarnbom dja ngunkurrmeng kore God, bu ngurriyimerranj nuye bininj ngurrimak, ba minj nangale ngunyawoyhwiddjung. \v 23 Kuhni wanjh ngunmarnekurduyimerran ngudberre bu ngurridjalwoybukwon mahni kunwok, dja yuwn mak ngurrimayaliborledme bu ngurribawon mahni kunwok manmak kore ngurribekkang, dja ngurridjalmadbun bu yerreh God ngunmarnekurduyime. Maninjmanu kunwok manmak wanjh ngurribekkang, dja wanjh birridjalwern bininj nawu kabirrini kondah kore kubolkwarlahkenh rowk wanjh bedda warridj birribekkang. Ngaye nawu Paul ngayimerranj ngahmarnedurrkmirri God bu ngabenmarneyime bininj mahni kunwok manmak. \s1 Ngaye Ngahmarnedurrkmirri Christ Kore Nuye Bininj \sr Colossians 1:24-29 \p \v 24 Kunmekbekenh bu kuhni ngaye ngadjalnjilngmak dja mak kunyid bu ngahkarrme bu nguddakenh ngudberre. Christ wanjh ngokko djakbekkang ngudberre, dja bolkkime ngayemanwali ngahdjaldjakbekkan kore kunburrk ngardduk bu kuninjkunukenh ngaye ngadurrkmirri kore yiwarrudjkenh nawu nungka yiman kunburrk nuye. Ngaye wanjh kuhni ngadjalnjilngmak munguyh. \p \v 25 Mahni manu ngahdurrkmirri kore yiwarrudj bu God ngaye nganwong kore ngamarnehdurrkmirri nuye. Nungka djareminj bu marnemulewan ngudberre ba bu ngurriburrbun mahni kunwok rowk bu nungkakenh kore kawokdi. \v 26 Bu kunkareni duninjh minj nangale burrbuyinj mahni manbu warlkkayindi kunwok. Dja bu bolkkime wanjh God kanbukkang kadberre ngad nawu nungan nuye bininj. \v 27 God karremarnbom bu kanmarneyimeng ngad nawu bininj nuye, ba bu bedda nawu minj Jews bininj kabirriburrbun manbu warlkkayindi manmakkaykenh kunwok. Mahni kabiyolyolme Christ nawu kamre kani kore kukange ngudberre, ba ngudda ngurriyimerran yiman nungka. Kuhni bu ngudda ngurrimadbun bu ngunmarnekurduyimerran kore heaven. \p \v 28 Wanjh nungka Jesus nadjalkudjiwi bu karrbenmarnemulewankenh kore bininj rowk. Ngad karrbenwokrayekwon bedberre dja karrbenbukkahbukkan kunwern ba bu kabirriburrbun nuye kunmayali. Wanjh karridjare karrbenbidyikarrme bininj rowk, ba bu kabirridjordmen mandjad duninjh kore Christ kabirriraworren. \v 29 Mahni wanjh ngardduk kore ngadjare ngahdurrkmirri. Nungka nawu nganmurrngrayekwon dja nganwon kundulkarre nuye ba bu ngarrurrkmirri kore kunrayek nuye munguyh. \c 2 \s1 Ngaye Ngadjare Bengyolyolme Ngudberre \sr Colossians 2:1-5 \p \v 1 Ngaye ngadjare ngudda ngurriburrbun bu ngaye wanjh ngahngalke kunrayek kore ngudda ngudberre dja mak kore nawu birrikodjkulumak bininj kabirrihni kore Laodicea, dja mak nawu birridjalwern bininj nawu minj ngaye ngandibangmenayinj. \v 2 Ngaye ngadjare kangemurrngrayekwon ngudberre, dja mak ngadjare bu ngurrimarnedjaremerren yiman ngurridjalkudjiwi. Bu kuninjkunu wanjh ngurriwernhburrbun God, wanjh kunukka ngurridjalnjilngmak. Ngudda wanjh ngurriburrkburrkbekkan God nuye manbu manwarlkkaykenh kunwok, wanjh ngayolyolme nungka nawu Christ. \v 3 Ngudda bu ngurringalke Christ, wanjh kunukka yiman ngurringalke nawu kahwarlkkayindi namakmak duninjh, wanjh ngudda ngurriyimerran ngurriburrbun kundjalwern ba ngurriwernhburrbun kore God kahyime. \v 4 Ngaye wanjh marnehmarneyime ngudberre bu kuninjkunu ba minj nangale bininj ngunbengbuyikahme ngudberre bu bedda kabirriyime yimankek kabirriwokmenmenmak kore kabirriwokdi. \v 5 Ngaye ngaburrbun ngudda ngurriwoybukwon duninjh nawu Christ bu ngudda wanjh ngurrinjilngmak duninjh bu nungka ngurriwokmarrkmey. Kunmekbekenh kunu ngaye ngahdjalnjilngmak. Ngaye wanjh ngahni kondah djarreh duninjh, dja ngaleng kunukka yiman ngaye karridjarrkdi kumekbe bu bolkkime. \s1 Munguyh Ngurridjalwokmarrkma Nawu Jesus \sr Colossians 2:6-10 \p \v 6 Ngudda nawu ngurrikimey Christ Jesus dja ngurriyime bu nungka nawu Kawohrnan Rowk, wanjh ngurridjalnin munguyh kore nungka, dja ngurridjalkurduyimen kore nungka kadjare. \v 7 Ngaye ngadjare bu ngurridjordmen dja mak ngurrimurrngrayeknin bu kuninjkunu ngudda ngurrikukbelbmerrinj nawu Christ Jesus. Munguyh ngurridjalburrbun kore nungka dja mak ngurriwoybukwo munguyh nungkahkenh kore ngokko ngundibukkang. Dja mak ngurrimanjmanjbu God bu djal munguyh. \p \v 8 Wanjh ngurrinahnarrimen. Yuwn bu ngurrbenbekkan bininj nawu kabirridjare ngunkowe dja ngunbongkarrme kore kunmayali manbu kambebme kore kondanjkunu kurorrebeh, wardi ngunkowe ba bu ngunbengbuyikahme. Manmekbe kunmayali minj kambebme kore Christbeh, dja djalbininj bedberre. \p \v 9 Ngurriburrbun bu Jesus wanjh God duninjh, dja nungka danginj kunburrk dorrengh. Kaluk nakka bininj duninjh, dja mak God duninjh. \v 10 Dja wanjh nungka ngunmarnbom ngudda bu ngurriyimerranj Christ nuye, wanjh yiman kayime ngurriyimerrangimeninj Christ duninjh. Nungka wanjh kadjalwohrnan rowk dja kawernhdokme rowk, dja kakarrme kundulkarre rowk. \s1 God Kanmarnebengmidjdanj Kadberre Kunwarre Kore Jesus Christkenh \sr Colossians 2:11-15 \p \v 11 Bu ngudda ngurrikukbelbmerrinj kore Christ, wanjh kunukka yiman kayime nungka ngunlakkayenwong ngudberre. Mahni minj ngaye ngahyolyolmekenh manu bininj kabindilakkayenwon bu kabindidjobke kore kunburrk. Ngaye ngayime bu kore Christ ngunmarnekurduyimeng bu ngunkangeborledkeng dja kunwarrekenh ngudberre wanjh djalburriweng. \v 12 Ngudda bu ngurrikukdjuhmi kore baptism, wanjh kunukka ngudda yiman ngurridjarrkdoweng dja ngurridjarrkkukdudjindi nawu Christ. Wanjh bu God birrolkkayhweng nawu Christ kore kundowikenhbeh, wanjh ngudda ngundolkkayhweng kore Christ dorrengh. God kurduyimeng kuhni ngudberre ngudda nawu ngurriwoybukwong, dja mak ngudda ngurriburrbuni bu nungka wernhdulkarrekimukni. \p \v 13 Yoh, ngudda wanjh ngurrimalngdoweng. Kuhni bu ngaye ngahyime, ngudda nawu munguyh ngurriwokweyi God, wanjh kunukka yiman ngudda minj ngurrikangelakkayenniwirrinj, nawu ngudda minj nuyeniwirrinj God. Wanjh nungka ngundarrkidmarnbom bu ngurridjarrkmalngdarrkiddi kore Christ dorrengh, bu God kanmarnebengmidjdanj kore kunwarrekenh kadberre. \v 14 Ngad wanjh karribakkeng mankarre, dja mahni bimbuyindi kore kanwiddjungi kadberre, wanjh bolkkime God bularrbom rowk. Nungka weng namekbe djurra nawu mankarre karrmi manbu ngad karribakkeyi, wanjh nungka yiman barnnameng kore kundulk cross, wirlmurrng nails dorrengh. \v 15 Kuhni ngayime bu Christ doweng kore kundulk cross, wanjh weng kundulkarre bedberre nawu birriwarre birrikihkimuk dja nawu kabindimarnewohrnan kore kunwarrekenh. Bu nungka kukbarndanginj kore kundulk cross, wanjh benbom rowk dja benyemikang. \s1 Ngurridjalmunkekadju Jesus Dja Yuwn Ngurrbenbekkan Birribuyika Bininj \sr Colossians 2:16-23 \p \v 16 Mah wanjh, yuwn ngudda ngurrinjilngwarremen bu manme manbu ngurringun dja mak ngurribongun, bu mak baleh kabolkyimerran ngudberre bu ngurrikarrme manbu God nuye mulil dja mak bu yiwarrudj ngurridi yiman kayime Sabbath kunbarnangarrakenh. Yuwn ngurriburrbun bu bininj ngundidjadme ngudberre bu kuhnikenh. \v 17 Maninjmanu kore ngayimi, minj mahni mankuken. Dja makka kadjalmenyime bu nawu yerrekah kaluk kamre nakuken duninjh nawu Christ. \v 18 Yikahwi bininj kabirriyime yimankek birrimodmikenh, dja mak kabirriyime yimankek kabindimarneboddan nawu angels, dja mak bedda kabirriyolyolmerren dja kabirriburlumerren bu kabirrinan kunmayali kore Godbeh. Wanjh kunu bedda kabirridjalburlumerren bedmandeleng, bu kunmekbekenh bedda kabirriburrbun kore bininjkenh kabirrikurduyime. Yuwn bu birrimekbe bininj ngundibengbuyikahme dja mak ngundinjilngwarrewon ngudberre. \v 19 Birrimekbe bininj bedda birribengmidjdanj nawu Christ. Ngad wanjh karrikukbelbmerrinj nungka yiman karriburrkkudjihminj. Nungka nawu yiman kunkodj bu ngad karribelbmerrinj. Wanjh God kanmarnbun kadberre karridjordmerren dja karrikarrmerren yiman kunburrk Christ nuye duninjh karriyimerran bu karrikudjihmen. \p \v 20 Ngudda wanjh ngurribelbmerrinj Christ, wanjh kunukka ngurridjarrkdoweng nungka dorrengh. Wanjh yuwn bu ngurriyawoyhkurduyime kore birribuyika bininj kabirrikurduyime kondanjkunu nawu kabirrihni. Ngudda yuwn ngurriyime bolkkime. \v 21 Bininj nawu birrikang kondanjkunu kurorre, bedda kabirrikarrme manwern mankarre dja kabirrihyime, “Yuwn bu ngurrikarrme nakka! Yuwn ngurringun makka! Kab yuwn mak kuhni ngurrikurduyime!” Kunmekbe bedda kabirriyime munguyh. \p \v 22 Dja bedda kabirriyolyolme nawu kaluk kadjalyakmen yerrekah dja mahni mankarre kumbebmeng kore bininjbeh. Bedda ngundibukkahbukkan kore bedmandeleng, dja minj Godbeh. Bedda kabirridjare ngudda ngurrbenkadjung kore kabirrikurduyime. \v 23 Bu ngudda ngurrbenmunkekadjung wanjh kunukka ngudda ngurrikowerren bu ngurriyime ngurrimarnburren bu kamak rowk. Dja kawarre! Kuhni bu djal kunburrkwi, dja bininj kabirrikurduyime ba bu kabirridjalburlumerren. Bu ngurrikurduyime wanjh minj ngurrikangemarnburren kunburrk ngudberre bu ngurridjalkurduyime kunmak kore God kadjare. \c 3 \s1 Karrikangekerrngehmen Kore Christ \sr Colossians 3:1-4 \p \v 1 God ngundjarrkdolkkayhweng ngudberre Christ dorrengh, bolkkime ngudda wanjh munguyh ngurridjalburrbu nawu yehyeng kore kaddum, kore Christ yerrkang kahni kore kukun nuye God.\x - \xo 3:1 \xt Psalms 110:1\x* \v 2 Yoh, yuwn ngurriburrbun kunmayali manbu ngarre kondanjkunu kurorre, dja ngaleng ngurriburrbu kunmayali manbu kaddumbeh. \v 3 Yiman ngudda ngurridoweng, dja bu kuhni ngudda ngurriyawoyhmalngdanginj kore ngurrikukbelbmerrinj nawu God, wanjh ngudda dja Christ ngurridjarrkmalngmimbi kore bininj minj kabirrinan bolkkime. \v 4 Kaluk bu yerrekah, bu Christ kamdurndeng, wanjh birriwern bininj kabirrinan, wanjh kunukka bedda ngundinan ngudda ngurridjarrkni kore nungka, kundjalmakmak nuye dorrengh. \s1 Ngurribawo Manbu Kunkarekenh Ngarre \sr Colossians 3:5-11 \p \v 5 Mah wanjh, ngurribaldjalbawo rowk manbu kunwarrehwarre kunmayali ngudberre manu kondanjkunu kurorrebeh. Ngaye ngayolyolme kore ngurridjaldjare ngurrikurduyime kore kunwarre, yiman bu ngurridjirdmarren daluk dja bininj, dja bu ngurridjalburrbun kunwarre, dja bu ngurrihmanjngun nadjalwern yehyeng, wanjh yiman kunukka ngurrimarnedi yiwarrudj nawu nawarre idol. \v 6 God kabenwernhdung birrimekbe bininj nawu kunmekbe kabirrikurduyime. \p \v 7 Kerrngehkenhni ngudda wanjh kunmekbe ngurrikurduyimi, bu ngurrihni. \v 8 Dja bu bolkkime, ngudda wanjh ngurribawo manbu kunwarre rowk. Yuwn bu ngurrikangeyidbabi dja mak bu ngurrbenwidnan bininj, dja yuwn ngurriburrbun bu yiman ngurrbenmarnekangewarre bedberre. Yuwn bu mak kunwok kunwarre ngurriyime bu ngurrbenyolyolme, dja mak yuwn ngurriwokdi bu kundangwarrekenh kunwok. Yuwn mahni kunwok kambebme kore kurrangbeh ngudberre. \v 9 Dja mak yuwn bu ngurrikowerren ngudmandeleng. Bu ngudda wanjh kunmekbe kunu ngurrikurduyimi kerrngehkenhni, dja ngudda wanjh ngurrikangeborledkerrinj. \p \v 10 Ngudda wanjh ngurrikerrngehminj bininj. God nungan ngunkerrngehmeng kore ngurriborlhme kunwern ba bu ngudda ngurriyimerran yiman nungka nawu ngunmarnbom. \v 11 Mah wanjh yuwn bu ngurrikuklarlmarren munguyh, yuwn ngurriburrbun kuninjkunu yikahwi ngad nawu bininj Greek, dja mak ngad bininj nawu Jew, dja ngad nawu ngarrilakkayen, dja yikahwi minj birrilakkayen, dja mak yikahwi ngad nawu minj ngarribongdi dja mak yikahwi nawu kabirribongdi. Yika ngarriwokdi Greek, dja birribuyika kabirriwokdi kunwokbubuyika. Yika ngad kondahbeh, yika mak kubolkbubuyikabeh. Yuwn bu kunmekbe ngurriyime. Burrkyak, kuni bolkkime kabuyika bu Christ kandjarrkkarrme kadberre rowk, wanjh kunukka ngad karridjalkudji kore nungka. \s1 Baleh Karrikurduyime? \sr Colossians 3:12-17 \p \v 12 God ngundjarrngbom ngudberre dja nungka nawu ngunmarnedjareminj ngudberre ba bu ngudda wanjh djal nuyekih bininj, wanjh bolkkime ngudda ngurrikangeborledmen. Ngurribebbehkongiburrimen, kore ngurribidyikarrmerren, yuwn bu ngurriburluhburlumerren nawu ngudda yimankek ngurriwernhkukenworren dja ngaleng ngurrbendjalmadburren, dja ngurriyimerren bu djal yeledj. \v 13 Yuwn bu ngurridurren, dja ngurrimarnebengmidjdarrimen kore ngudberre, karohrok bu nawu Kawohrnan Rowk nungka ngokko ngunmarnebengmidjdanj. \v 14 Kuhni rowk ngurriyimen, dja mahni wanjh mankuken kunmayali bu ngudda munguyh ngurrimarnedjaremerren. Bu kuhni ngurrikurduyime wanjh kunukka ngudda ngurridjalkukkudji bu kunmak rowk, minj mak ngurribalwarreworren. \p \v 15 Christ ngunwong kunmodmikenh kore kukange ngudberre, bu munguyh nungka ngurriwokmarrkmang, dja ngurridjalkangekudjinin kore nungka kahdjare. Nungka wanjh ngunkayhmeng ngudberre bu ngurrimraworrinj kore ngurrini kunmak rowk. Ngudda wanjh munguyh nungka ngurridjalmanjbu. \v 16 Ngudda ngurridjarrkborlhmen munguyh kore kunwok nuye Christ dja mak ngurridjalburrbu kunmakmakkenh kore nungan yimeng. Ngurribukkahbukkarrimen ngudmandeleng kore kunmak, dja ngurrimayalibekkarrimen kore kunmakkenh kunmayali. Ngudda ngurridjalmanjbun God kore kukange ngudberre dja mak ngurriwayini kore Psalm dja hymns dja mankarre manu ngurriyiburlumekenh nawu God. \v 17 Bu baleh yarrkka ngudda ngurrikurduyime dja mak ngurriyime kore njalehnjalekenh, wanjh ngurridjalkurduyimen rowk kore kunngey nuye Jesus nawu Kawohrnan Rowk, dja ngurridjalmanjbu bu nungkakenh kore God nawu kornkumo nuye. \s1 Karridjarrkdi Mandjad Kore Namudbubuyika Kadberre \sr Colossians 3:18-21 \p \v 18 Ngudda nawu ngalbihbininjkobeng wanjh ngurrbendjalwokmarrkma nawu nabihbininjkobeng ngudberre. Kuninjkunu wanjh kunmak bu ngudda ngurrimunkekadjung nawu Kawohrnan Rowk. \v 19 Dja nawu ngudda nabihbininjkobeng wanjh ngurrbenmarnedjarenin ngudberre ngalbihbininjkobeng. Yuwn bu kunrayek kunwok ngurrbenmarneyime. \v 20 Ngudda nawu wurdwurd, wanjh ngurrbenwokmarrkma munguyh nawu ngalbabadjan dja kornhkornkumo. Nawu Kawohrnan Rowk kunmekbe wanjh kanjilngmak bu ngurrikurduyime. \v 21 Ngudda nawu kornhkornkumo, yuwn bu kunrayek kunwok dorrengh ngurrbenbengdayhke nawu wurdwurd ngudberre. Wardi kunukka kabirridjalwarnyakmulewarren. \s1 Yikahwi Ngudda Nawu Yiman Slaves Bu Ngurridurrkmirri \sr Colossians 3:22-25 \p \v 22 Nawu ngudda ngurrihbongdi, nawu yiman bininj ngundimarnewohrnahwohrnan ngudberre, wanjh bedda kunu djal bininj, minj bedda kunu God. Dja bonj, ngaleng munguyh ngurrbendjalwokmarrkma. Yuwn ngurrbendjaldurrkmirri bu bedda ngundidjalnan, minj ngurrbenkowe ba bu ngurrbenmarnbuyi bu ngundimarnedjare. Bu ngurrbenmarnedurrkmirri kunukka wanjh ngudda ngurriwokmarrkma God, dja kore ngudda ngurridjalmarnekele. \v 23 Ngudda wanjh munguyh ngurridjaldurrkmirrin kunrayek duninjh dja kukange dorrengh, yiman kayime ngudda ngurrimarnedurrkmirri nawu Kawohrnan Rowk, bu kuhni minj bininjkenh. \v 24 Ngudda wanjh woybukkih ngurrimarnedurrkmirri rowk nuye Christ nawu Kawohrnan Rowk. Wanjh kunmekbekenh nungka ngunmarnekarremulewan kore nungan wokkurrmerrinj korroko kore kadjehdjenyo ngudberre. \v 25 Dja bu ngaleng bininj kunwarre kahkurduyime, wanjh nawu Kawohrnan Rowk kabikarremulewan warridj. Nungka wanjh kandjadme ngad karriwarlahkenh bininj bu mandjad duninjh.\x - \xo 3:25 \xt Deuteronomy 10:17\x* \c 4 \s1 Nangale Ngurrimarnedurrkmirri? \sr Colossians 4:1 \p \v 1 Ngudda nawu ngurrbenkarrme bininj nawu slaves yiman kabirribongdi yerreh, nawu ngundimarnedurrkmirri ngudberre, kuhni wanjh ngurribekka. Ngudda wanjh ngurrbenkarremulewa mandjad duninjh, dja mak yuwn bu ngurrihdjalkukkarrme money nawu kunwardde bedberre. Kaluk ngurriburrbun ngudda mak yiman slaves nuye nawu kawohrnan kore heaven. \s1 Ngaye Yawoyhbengdayhke Ngudberre \sr Colossians 4:2-6 \p \v 2 Mah, wanjh ngudda ngurriwern rowk, ngurrihdjaldin yiwarrudj munguyh, dja ngurrinahnarrimen, dja mak ngurridjalmanjbun God. \v 3 Dja mak ngurridin yiwarrudj ngadberre warridj. Ngurridjawa God ba bu minj njale nganwarrewon ngadberre bu ngarrire ngarrbenmarnemulewan bininj manbu kunwok warlkkahwarlkkayindi manbu kayolyolme Christkenh. Ngaye wanjh bolkkime ngahrurrkkendi kore kururrk prison, kunmekbekenh bu kuhni ngahbenmarneyolyolme birriwern bininj. \v 4 Mak kandimarnedin yiwarrudj ba bu mandjad ngabenmarnemulewan bininj dja kabirrimenmenbekkan kore ngahwokdi bedberre. Kaluk kumekbe ngakarrme bu ngakurduyime. \p \v 5 Ngudda wanjh kunmak ngurrikurduyimen bedberre bininj nawu minj kabirrihwoybukwon God, yuwn bu munguyh ngurridjalbolkmang, dja mak ngurrbenmarnewokdin kunmak bedberre bu munguyh. \v 6 Kaluk bu ngurriwokdi, wanjh ngurriwokmayalimaknin dja kunmak dorrengh ngurriyime, ba bu ngudda ngurrbenwokdurndiwe mandjad birriwern rowk nawu ngundidjawadjawan. \s1 Ngabenbenemunkewe Benebokenh Bininj Bu Ngundinan Ngudberre \sr Colossians 4:7-9 \p \v 7 Nakudji namak bininj nawu kangeyyo Tychicus kamre ngunmarnemulewan ngudberre bu ngayekenh. Nungka nawu nganedjarrkdurrkmirri kore Kawohrnan Rowk nuye, dja ngaye ngamarnedjare namekbe nawu nganedanginj ngardduk. Nungka wanjh namakkaykenh nawu kabenmarnedurrkmirri bininj kore yiwarrudj bedberre. \v 8 Ngaye wanjh ngabalmunkewe ngudda ngudberre ba nganhmulewan kunwoybuk dorrengh kore baleh nganmarnekurduyimerran, dja mak bu nungka wanjh ngunkangerayekwon. \v 9 Nungka wanjh kabenedjarrkre nabuyika namak bininj nawu kangeyyo Onesimus, nawu ngaye ngamarnedjare, dja nakka wanjh kadjalwoybukwon nawu Kawohrnan Rowk. Kaluk nungka wanjh nguddabeh bininj. Nahni bininj bokenh kaluk ngundimarnemulewan manbu ngadbeh kunwok rowk. \s1 Bininj Birribalwokmunkewerrinj Kunwok Kunmak Ngudberre \sr Colossians 4:10-18 \p \v 10 Nakudji bininj nawu nganedjarrkni kore kururrk prison, nawu kangeyyo Aristarchus, wanjh nungka ngundjalmarneyime kunmak kunwok ngudberre. Dja mak Mark, nawu Barnabas nuye benemodjarrkdorrinj. Ngudda wanjh ngurriyingkihburrbun bu ngurrimarnekurduyimen nawu Mark, dja bu nungka kamre kore ngudda, wanjh ngurrikima. \v 11 Nahni nabuyika bininj kunngey bokenh kakarrme kangeyyo Jesus dja Justus, nungka warridj wanjh ngunmarnewokmunkewerren kunwok kunmak ngudberre. \p Birrimekbe nawu birridanjbik bininj, wanjh birridjalkudjini Jew bininj nawu ngarridjarrkmarnedurrkmirri kore God kawohrnan rowk. Bedda nawu ngandinjilngmarnbun ngaye. \p \v 12 Ngurriburrbun mak ngudberre bininj nawu kangeyyo Epaphras, nawu kore nguddabeh. Kaluk nungka kabidjalmarnedurrkmirri nawu Christ Jesus. Nungka wanjh ngunmarnewokmunkewerrinj kunwok kunmak kore kondabeh ngad. Nungka kahdi yiwarrudj munguyh ngudberre, kabiwernhdjawan God ba bu ngurrimurrngrayekmen dja ngurrikurduyime rowk kore God kadjare, yiman bu ngurridjalmayalidjordmen, dja minj ngurriwokkewkme nawu God. \v 13 Ngaye wanjh marneyime bu woybukkih nungka kahdurrkmirri kunrayek bu ngudda ngudberre dja mak bedberre bininj nawu kabirrihni kunred kore Laodicea dja mak kore kunred Hierapolis. \p \v 14 Ngurriburrbun mak nawu djawirna kadberre Luke nawu doctor, nawu karrimarnedjare. Nungka dja mak nawu Demas, wanjh ngundimarnewokmunkewerrinj kunmak kunwok ngudberre. \v 15 Dja mak ngurrbenmarneyimen kore kunwok kunmak ngawokmunkewerrinj ngayebeh nawu karridangerrinj bininj kabirrihni kore kunred Laodicea. Dja mak ngayime ngawokmunkewerrinj kunmak kunwok nawu mak kabirrihni kore ngahli daluk kangeyyo Nympha, dja mak binihbininj nawu kabirrimirndemornnamerren bu kabirridi yiwarrudj kore kunrurrk ngalengngarre. \p \v 16 Naninjnanu djurra, bu ngudda ngurribimnan dja ngurriyakwon ngurribimngeybun, wanjh ngurrbenwon nawu birrikodjkulumak bininj nawu kabirrihni kore kunred Laodicea ba bu bedmanwali kabirribimnan. Bedda wanjh kabirrikarrme nabuyika djurra bedberre. Wanjh nahni ngurrima nawu beddabeh bu ngurribimnan ngudmanwali warridj. \p \v 17 Ngaye ngahkarrme kunwok nuye nawu bininj kangeyyo Archippus nawu ngurridjarrkni kunmekbe. Wanjh ngurrimarneyimen, “Kuhni yidjalyakwo kore yihmarnedurrkmirri nawu Kawohrnan Rowk nuye bu ngunwong.” \p \v 18 Kuhni bu ngaye ngabimbun ngaye nawu Paul, kore kunbid ngarddukkih ngabimbun kondah bolkkime. Ngaye ngadjare ngabalwokmunkewerren mahni kunwok kunmak ngayime ngudberre rowk. Kandidjalburrbu ngaye bu ngahdukkayindi nawu narayek duninjh wirlmurrng chain. Wanjh ngadjawan God bu ngundjalkongibu ngudberre rowk.