\id LUK \h San Lucas \toc1 Lucas lelpox Jesucristo pejwʉajan \toc2 San Lucas \toc3 Lc \mt1 Lucas lelpox Jesucristo pejwʉajan \c 1 \s1 Lucas tʉadutpox lelaliajwa Jesucristo pejwʉajan \p \v 1-2 Jesús tʉadut wʉt naewʉajnax ampathatat, xabich jiw taenson. Asew japixot taen, Jesús nabijat wʉt. Taenpi, japi jiw, potʉajnʉcha naewʉajan Jesús pejwʉajan. Asew jiw jʉmtaenpi Jesús pejwʉajan, japi jiwbej lel jʉmtaenpoxan, asew jiwbej matabijaliajwa Jesús pejwʉajan, japon naewʉajanpoxanbej. \v 3-4 Xan Lucas wʉajnachaemtax jiw matabijapi japawʉajan, xanbej chiekal matabijsliajwan. Teófilo, puexa jiw xam sitaenponam, lelx ampawʉajan xam chiekal matabijsliajwam Jesús pejwʉajan. Lelx wʉt ampawʉajan, nejchaxoelx: “Xan lelx Jesús ispoxanliajwa, Teófilo chiekal matabijsliajwa diachwʉajnakolaxpox, asew jiw majt naewʉajanpoxanliajwa, Jesús pejwʉajanliajwa” —an, nejchaxoelx wʉt. \s1 Dios pej-ángel jʉm-aechpox nalaelsaxaelpox Juan, jiw nabautisan \p \v 5 Rey Herodes, Judea tʉajnʉpijiw tato'al wʉtfʉk, japamatkoiyan sacerdote duk. Japon pawʉl Zacarías. Sacerdotesxot kaemʉt pawʉl Abías. Zacarías japamʉtpijin. Pijow pawʉl Isabel. Japow Aarón pamow. Zacaríasbej Aarón pamon. Judíosxot Aarón chiekal matxoelasacerdote. \p \v 6 Zacarías, pijow sʉapich, chiekal pachaempi Diosliajwa. Chiekal naexasisfʉlbejpi Dios tato'alpox. Samata, chinax kaen aton jʉmchiyaxisal japiliajwa: “Japi chiekal naexasis-el Dios” —chiyaxisal. \v 7 Pe Isabel xijil, nafoena xot. Japow xabich pati'ow, pamal sʉapich. \p \v 8 Zacarías, pejmʉt sʉapich, naliaxa wʉt nabichliajwa Dios pejtemplobatat, japon fol, pejmʉt sʉapich, nabichliajwa Dios pejbichax. \v 9 Tʉadusliajwa wʉt nabichliajwa Dios pejtemplobatat, me-ama japi pejkabʉan, majt natamejapi matabijaliajwa, achan Dios makafisaxaes bowaliajwa incienso. Jawʉt Zacarías makafich bowaliajwapon incienso. Do jawʉt, lowpon Dios pejtemploba. \v 10 Zacarías incienso bowa wʉtfʉk, xabich judíos Dios kawʉajan tathoetlel. \v 11 Do jawʉt, Dios pej-ángel chalechkal natulaelt Zacaríasxot. Japon ángel nuk altar poklalel, incienso bowaxot. \v 12 Zacarías taen wʉt ángel, xabich nejchaxoelon. Xabich beljowbejpon. \v 13 Do jawʉt, ángel jʉm-aech: \p —Zacarías, ¡nabej nejlewle'! Dios xam jʉmtaen nejkawʉajnaxan. Nijow Isabel naxʉwlaxael xam naxʉlanliajwa. Wʉlduiyaxaelampon Juanwʉltat. \v 14 Xam xabich nejchachaemlaxaelam naxʉlanliajwa. Asew jiwbej xabich nejchachaemlaxael, xamal sʉapich, xaljamch nalaelt wʉt. \v 15 Naxʉlan xabich pachaemaxael Diosliajwa. Feyaxilon vino. Feyaxilbejpon saxa. Japoch xaljamch nalaelsaxael wʉt, chanlaelsaxael Espíritu Santo tato'laspox. Samata, japon isfʉlaxael Espíritu Santo tato'laspoxan. \v 16 Asamatkoi japon naewʉajan wʉt, xabich judíos kofaxael babijaxan ispoxan, paklokolan Dioskal naexasisfʉlaliajwa. \v 17 Naewʉajnaxaelon wajpaklon wʉajna Dios pejjamechan jiw jʉmtaeliajwa. Me-ama chajiakolaxtat profeta Elías Dios pijaxtat jiw naewʉajnafʉl wʉt, jachiyaxaellap-is Juan. Juan naewʉajanpoxtat poejiw pejme pachaemaxael, paxi sʉapich. Jiw, majt Dios naexasis-eli kaenejchaxoelaxaeli, Dios naexasiti sʉapich. Jasox Juan isfʉl wʉt, jiw chiekal naexasisfʉlaxael, wajpaklokolan pat wʉt —aech ángel, Dios bʉxto'aspox jʉmchiliajwapon Zacarías. \p \v 18 Do jawʉt, Zacarías wʉajnachaemt wʉt ángel, jʉm-aechon: \p —Xan xabich pati'nan. Tajowbej xabich pati'ow. ¿Machiyaxaelenkat xan matabijsliajwan, najʉm-ampoxan japoch xaljamchliajwa diachwʉajnakolax wʉt? —aech Zacarías. \p \v 19 Dios pej-ángel jʉmnot wʉt, jʉm-aech: \p —Xan Gabriel, Diosliajwa nabistaxponan. Dios nato'ak xam jʉmchiliajwan japox. \v 20 Xam naexasis-emil xot xan jʉm-anox, ma amwʉt xam bʉxwʉajnajilaxaelam. Hasta xan jʉm-anox pat wʉt naxʉlanliajwa, jawʉt xam pejme naksiyaxaelam —aech ángel. \p \v 21 Zacarías nospaei wʉtfʉk, ángel sʉapich, jiw tathoetlel wʉajnawet. Nakaewa nawʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechi: “¿Ma-aech xotkat Zacarías piach kejil nakolsliajwa Dios pejtemplobaxot?” —na-aechi nakaewa. \v 22 Do jawʉt, Zacarías nakolt wʉt, naksiyaxilon. Ja-aech wʉt, wʉajnaweti tathoetat nejchaxoeli: “Zacarías masoxtat bej taenbejpon Dios pej-ángel templobatat” —aechi, nejchaxoel wʉt. Zacarías pejke-etat jiw chanaekabʉanafʉl, naksiyaxil xotlison. Ja-aechfʉlon, bʉxwʉajanjil xoton. \p \v 23 Zacarías Dios pejbichax toet wʉt templobaxot, fʉlaechon pejba poxade. \v 24 Do jawʉx, Zacarías pijow, Isabel, moejow. Cinco juimtje pejbaxot kawetapow. Laeja-elow asalel. Nejchaxoel wʉt, jʉm-aechow: \v 25 “Dios nakajachawaet. Samata, xan moejwax. Amwʉtjel kaes jiw najʉmchiyaxil: ‘Japow pawis naxʉwlaxil’ —nachiyaxil jiw xanliajwa, naxʉwlaxaelen xot” —aech Isabel, nejchaxoel wʉt. \s1 Dios pej-ángel jʉm-aechpox Jesús nalaelsaxaelpox \p \v 26 Isabel naxʉwlaliajwa wʉt, tres juimtje wewe'pas wʉt, Dios to'ak pej-ángel Gabriel Nazaret paklowax poxadik, Galilea tʉajnʉlel. \v 27 Dios to'ak pej-ángel pawis poxadik, japow pawʉl María, taeliajwaspow. Japow chinax aton bʉ'moejs-esal. Chajia jʉmdutow asamatkoi nakjiyaliajwa, José sʉapich. Japon José, rey David pamon. \v 28 Ángel pask María dukxot. Pat wʉt, jʉm-aechon: \p —¡Moi, María! Dios xabich nejchachaemil xamliajwa. Pomatkoicha Dios xam chalafʉl —aech ángel. \p \v 29 María japox jʉmtaen wʉt, xabich nejchaxoelow. Do jawʉt, pajut najʉm-aechow: “¿Achax chiyaxaelkat japox, ángel najʉm-aechpox?” —aechow, nejchaxoel wʉt. \v 30 Pe Dios pej-ángel jʉm-aech Dios bʉxto'aspox: \p —María, ¡nabej nejlewle'! Dios xabich nejchachaemil xamliajwa. \v 31 Mox nawʉajna xam moejwaliajwam. Xam naxʉlchaxael. Japoch xaljamch pawʉlaxael Jesús. \v 32 Japon paklonaxael. Tato'laxaelbejpon Dios pijaxtat. Jʉmchiyaxaeson: “Dios athʉpijin paxʉlan” —chiyaxaeson. Wajpaklon Dios pajut wʉlduiyaxael japon reyliajwa. Me-ama pejwʉajnapijin David, jachiyaxaeson. \v 33 Japon reyaxael, Dios pejjiw pomatkoicha tato'laliajwapon. Japon pejtato'lax toepaxil —aech Dios pej-ángel Maríaliajwa. \p \v 34 María wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechow: \p —¿Ma-aech xotkat japox wʉlja-aech xanliajwa, poi fis-enil wʉt? —aechow. \p \v 35 Ángel jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Dios pej-Espíritu Santo fʉloeyaxoek xam poxasik, me-ama itloejen. Do jawʉt, xam moejwaxaelam Dios pejpamamaxtat. Samata, yamxʉch nalaelt wʉt, Dios pijnaxael. ‘Dios paxʉlan’ —chiyaxaeson. \v 36 Nejwʉl-atow Isabel, pati'owpow, japow naxʉwlaxael. Jiw jʉmtispow: ‘Japow naxʉwlaxil’ —tispow, naxʉwlaxael. Japow moejowpox seis juimtjelisox. \v 37 Dios xajʉp puexa isliajwa. Ajil Dios xajʉpaxilpox —aech ángel Maríaliajwa. \p \v 38 María jʉm-aech: \p —Xan Dios pamakwan. ¡Dios nej is xam najʉm-ampox! —aechow. \p Do jawʉx, ángel chijia Maríaxot. \s1 María fʉlaechpox taeliajwa Isabel \p \v 39 Dios pej-ángel chijia wʉt Maríaxot, do jawʉt, María thilt. Thilt wʉt, bichakal fʉlaechow Judea tʉajnʉlel, mʉaxan poxade, Isabel dukpaklowax poxade. \v 40 Jaxotde pa'a wʉt, patow Zacarías pejbaxot. Do jawʉt, María moi-aech Isabelliajwa. \v 41 Isabel japox jʉmtaen wʉt, yamxʉch, woejtatpoch, xabich nachoela. Do jawʉt, Isabel jʉm-aech Espíritu Santo pijaxtat. \v 42 Jʉm-aechow pinjametat Maríaliajwa: \p —Dios is xabich pachaempox xamliajwa. Me-ama asew watho'liajwa, jachi-el Dios. Dios isaxaelbej xabich pachaempox naxʉlan, nalaelsaxaelponliajwa. \v 43 Xam tajpaklon penaxaelam. Jachiyaxaelam xot, xan kaes pachaempowa-enil xam nataeliajwam. \v 44 Xam ‘¡Moi!’ —na-am wʉt, xaljamch, woejtatpoch, xabich nachoela, xabich nejchachaemil xot. \v 45 Xambej xabich nejchachaemlam, naexasitam xot ángel jʉm-aechpox, Dios pijaxtat jachiyaxaelpox —aech Isabel Maríaliajwa. \p \v 46 Do jawʉt, María jʉm-aech: \q1 “Xan jʉm-an ampox, nejchaxoelx wʉt Diosliajwa. Dios xabich pachaem. \q1 \v 47 Xan xabich nejchachaemlax, Dios nabʉ'weyaxael xot. \q1 \v 48 Xabich nejchachaemlaxbej, Dios namakafit xot japon pamakwanliajwa. Dios xabich pachaem xanliajwa. Samata, xabich jiw jʉmchisfʉlaxael xanliajwa: ‘Dios is pachaempox Maríaliajwa’ —chisfʉlaxael jiw xanliajwa. \q1 \v 49 Dios xabich mamnik puexaliajwa. Ispon xabich pachaempox xanliajwa. Dios kaes pejme pachaem. Me-ama jiw, jachi-el. Kaes ajil, me-ama japon, jason. \q1 \v 50 Dios beltaen jiw, japi sitaenpi Dios. \q1 \v 51 Dios is koechaxan, xabich pachaempoxan. Pe jiw nejchaxoelpi: ‘Xan kaes pejme pachaeman. Me-ama asew jiw, jachi-enil’ —aechi, nejchaxoel wʉt, japi jiw Dios mastaeyaxaes. \q1 \v 52 Dios chiekal toet jiw, tato'alpi ampathatpijiw, japi naexasis-eli Dios. Asew jiwlax nakaewaliajwa jʉm-aechi: ‘Xatis xabich kaes pejme pachaema-esal’ —aech wʉti pajutliajwa, nejchaxoel wʉt, japi Dios wʉlduiyaxaes asew tato'laliajwapi. \q1 \v 53 Majt xabich litaxaelapi, japi Dios chaxduwslisi pachaempoxan. Kemaeyalax, Dios to'axaes ke-etat asalelaliajwa. \q1 \v 54 Dios kajachawaet pejjiw, japi judíospi. Nejkiowa-elon japi beltaeliajwa. \q1 \v 55 Jasoxtat Dios jʉmdut wajwʉajnapijiwliajwa, Abraham, pamojiwbej” —aech María. \p \v 56 María duk tres juimtje Isabel pejbaxot. Do jawʉx, María nawia'a pejba poxade. \s1 Juan nalaeltpox, japon jiw bautisanaxael \p \v 57 Isabel wepach pejmatkoi naxʉwlaliajwa. Samata, naxʉwalpow. Faenow poich. \v 58 Pejjiw, mox duilibej, japox wʉltaena wʉt, taechipow, nejchachaemil xot japowliajwa. Japi jiw matabija, Dios is pachaempox japowliajwa. \v 59 Kaesemana wʉt yamxʉch nalaeltox, japi jiw fʉlaen xaljamch circuncidaliajwapi, Dios pejmarkaxliajwa. Japox japi pejkabʉan, judíos xot. Jawʉt yamxʉch wʉlduisias pax Zacarías pejwʉltat. \v 60 Pe Isabel jʉm-aech: \p —¡El! Pawʉlaxaelon Juan —aechow. \p \v 61 Pejjiw jʉmnot wʉt, jʉm-aechi: \p —Diachwʉajnakolax nejjiwxot chinax kaen pawʉla-el japawʉl —tispow. \p \v 62 Japi taxdoefa wʉajnachaemsliajwa yamxʉlan pax, pax wʉlduiliajwa paxʉlan, me-ama japon nejxasink. \v 63 Pe jawʉt, Zacarías wʉljow tawlofach, jaxot lelaliajwa. Lelsox jʉm-aech: “Pawʉlaxaelon Juan” —aech Zacarías lelpox. Jawʉt puexa jiw xabich nejchaxoelanuil. \p \v 64 Do jawʉt, chalechkal Zacarías pejme chiekal naksiyapon. Me-ama majt, ja-aechon. Naksiyapon pachaempoxan Diosliajwa. Jʉm-aechon: “Dios, xam xabich pachaemam” —aechon Diosliajwa. \v 65 Puexa jiw, mox duili, xabich nejchaxoelanuil. Asew jiw Judea tʉajnʉpijiw, mʉaxanlel duili, nachapaefʉl jʉmtaenpox. \v 66 Puexa jiw, pajut chiekal jʉmtaenpi, nawʉajnachaemsna wʉt, jʉm-aechi, nejchaxoel wʉt: “Japoch yamxʉch ti't wʉt, ¿machiyaxaelkat?” —aechi, nejchaxoel wʉt, japi chiekal matabija xot Dios kajachawaesfʉlaxaespox. \s1 Zacarías jʉm-aechpox \p \v 67 Zacarías, japon yamxʉlan paxpon, jʉm-aech Espíritu Santo pijaxtat, jʉm-aech wʉton Dios ispoxliajwa: \q1 \v 68 “Xatis judíos wajDios jʉmchisfʉlaxaes: ‘Xam xabich pachaemam’ —chisfʉlaxaes wajpaklon Diosliajwa. Japox jʉmchisfʉlaxaesbej, to'ak xoton paxʉlan, japon bʉ'weliajwa pejjiw. \q1 \v 69 Dios to'ak pamamakolan xatis nakbʉ'weliajwa. Japon, rey David pamon. David, Dios pamakan. \q1 \v 70-71 Japoxliajwa Dios chajia bʉxto'a pejprofetas, jʉmdusliajwa wʉton. Dios jʉmdut to'axaelpox kaen aton, japon nakbʉ'weliajwa wajdaelmajiwxot, puexa xatis jiw naknejweslapixotbej. \q1 \v 72 Dios nakbeltaeyaxael. Me-ama wajwʉajnapijiw jʉmduch, jachiyaxaelbej Dios xatisliajwa. Nejkiowaxilon chajia jʉmdutox wajwʉajnapijiwliajwa. \q1 \v 73 Dios jʉmdut japox waj-am Abrahamliajwa. \q1 \v 74 Jʉmdutpon nakbʉ'weliajwa wajdaelmajiwxot. Ja-aech wʉt, nakbʉ'weyaxaelon tanbichfʉlaliajwas wajlewla-elaxtat. \q1 \v 75 Jasoxtat Dios tanbichfʉlas wʉt, chiekal isfʉlaxaes Diosliajwa, xatis babijax is-elaxtat pomatkoicha” —aech Zacarías, jʉm-aech wʉt judíosliajwa. \q1 \v 76 Zacarías jʉm-aech paxʉlan Juanliajwa: “Wʉa, jiw jʉmchiyaxael xamliajwa: ‘Dios athʉpijin pejprofeta’ —chiyaxael jiw xamliajwa. Japox jʉmchiyaxaeli, naewʉajnafʉlaxaelam xot wajpaklon wʉajna, asamatkoi pask wʉt, jiw chiekal naexasisliajwa wajpaklon. \q1 \v 77 Jiw naewʉajnafʉlaxaelam matabijaliajwapi Dios bʉ'weyaxaespox, Dios beltaeyaxaes xoti babijaxan ispoxanliajwa. \q1 \v 78 Dios nakbeltaen xot, Mesías fʉloeyaxoek Diosxotsik xatisxotaliajwa. Me-ama juimt julan wʉt, jachiyaxoekon. \q1 \v 79 Wajpaklokolan pat wʉt, japon jiw naewʉajnafʉlaxael diachwʉajnakolaxpox. Majt jiw pejnejchaxoelaxtat, me-ama nanʉamti itkʉataxxot. Ja-aechpi, japi asamatkoi chiekal pachaemaxael, naexasit wʉti Mesías naewʉajanpoxan. Jawʉt japi pejnejchaxoelaxan, me-ama itliak wʉt, jachiyaxael. Majt pejlewlapi tʉpaliajwa, japi pejlewlaxil, japon chiekal naewʉajan wʉt. Japi chiekal duilafʉlaxael” —aech Zacarías, jʉm-aech wʉt paxʉlan Juanliajwa. \p \v 80 Juan chiekal ti'sfʉl wʉt, kajachawaesfʉlas Espíritu Santo. Chiekal ti't wʉton, pajilaxxot dukon. Do jawʉx, tʉaduton jiw naewʉajnaliajwa. Japox ja-aech wʉt, judíos papasfʉl Juan, jiw bautisanxot. \c 2 \s1 Jesús nalaeltpox \r (Mt 1.18–25) \p \v 1 Mox pawʉajna wʉt Jesús nalaelsliajwa, japamatkoiyan, Augusto tato'al puexa Roma paklowaxpijiw. Japonbej tato'al asatʉajnʉchanpijiw. Japon to'a pejjiw japi jiwwʉlan lelaliajwa, xajuiliajwabej puexa jiw duili japatʉajnʉchanxot, matabijsliajwapon massʉapich impuesto kaenanʉla mosaxaeli japi jiw. \v 2 Japox matxoela ja-aech, jiwwʉlan lelaliajwa wʉt, japon Cirenio gobernador wʉt Siria tʉajnʉxot. \v 3 Puexa japi jiw to'as kaenanʉla fʉlaeliajwa pejwʉajnapijiw pejpaklowaxan poxade, japapaklowaxxot wʉllelaliajwas, xajuiliajwasbejpi. \p \v 4 Samata, japamatkoi José nakolt Nazaret paklowax, Galilea tʉajnʉxot. Do jawʉt, José fʉlaechlison Belén paklowax poxade Judea tʉajnʉxotaliajwa, pejwʉajnapijin rey David, japapaklowaxxot nalaelt xot. \v 5 José bʉ'fol María. Japow José pijowaxael. Japow moejow. \v 6 Belén paklowaxxot wʉt, María pejmatkoi wepach naxʉwlaliajwa. Jawʉt boejpunspow. \v 7 Do jaxot paxʉlch nalaelt, matxoelapijin. Yamxʉch xakiach ponbʉ'. Ochpon naxaeyaxan pak xalwʉajtholaxtat. Japi chakow jiw papatbatatliajwa, ba xajʉpa-el xot. \s1 Ovejas tataefʉlpi chapaeispox Jesús nalaelsax \p \v 8 Belén paklowaxxot mox, yoxot, jaxot ovejas tataefʉlpi chala pejew ovejasmʉtan madoi. \v 9 Do jawʉt, japixot chalechkal natulaelt Dios pej-ángel. Dios pijaxtat xabich itliakon japixot. Me-ama itliakax xabich itliak wʉt, ja-aechon. Ovejas tataefʉlpi japox taen wʉt, xabich beljowpi. \v 10 Do jawʉt, ángel jʉm-aech: “¡Xamal nabej belwe'! Xan chimiawʉajan xaloekx xamal xabich nejchachaemlaliajwam. Japox xamalliajwa, puexa asew jiwliajwabej. \v 11 Amwʉtjel Belén paklowaxxot, rey David majt dukxot, nalaelt Cristo. Japon paklokolan, Dios to'aspon, fʉloekon athʉlelsik jiw bʉ'weliajwa. \v 12 Xamal jalwekam wʉt, japoch yamxʉch faenaxaelam, ponbʉ' xakiachpoch, ochpon pak naxaeyaxan xalwʉajtholspoxtat” —aech ángel ovejas tataefʉlpiliajwa. \p \v 13 Do jawʉt, Dios pej-ángelxot, xabich kaes ángeles chalechkal natulaelba. Japi jajuw wʉt, jʉm-aechi Diosliajwa: “Dios xabich pachaem” —aechi. Jʉm-aechbejpi: \q1 \v 14 “¡Puexa ampathatpijiw nej sitaepi Dios, athʉxotse dukpon! ¡Nej pachaemabejpi, duil wʉt ampathatat! ¡Japi nej isfʉle Dios nejxasinkpoxan!” —aechfʉl ángeles jajuiyaxtat. \p \v 15 Dios pej-ángeles kaxase wʉt athʉ poxase, ovejas tataefʉlpi nakaewa najʉm-aechi: \p —Chijias Belén paklowax poxade taeliajwas ja-aechpox, ángel nakchapaeipox, Dios bʉxto'aspox —na-aechi nakaewa. \p \v 16 Do jawʉt, japi bichakal fʉlaech Belén paklowax poxade. Jaxot pa'a wʉt, taeni María, José sʉapich. Taenbejpi narianach, ok wʉt pak xalwʉajtholaxtat. \v 17 Ovejas tataefʉlpi japoch taen wʉt, asew jiw chapaeipi Dios pej-ángel jʉmtisox japochliajwa. \v 18 Puexa jiw japox jʉmtaen wʉt, xabich nejchaxoelanuili, ovejas tataefʉlpi chapaei wʉt japox. \v 19 María pajut boejlach nejchaxoelafʉl ovejas tataefʉlpi jʉm-aechpoxliajwa. \v 20 Do jawʉt, ovejas tataefʉlpi nawiapi. Fol wʉt, jʉm-aechi: “Dios xabich pachaem. Is pachaempox” —aechi, taen xoti japox, jʉmtaen xotbejpi ángel jʉm-aechpox. Diachwʉajnakolax japi puexa taen, me-ama Dios pej-ángel jʉmtispi japoxliajwa. \s1 Jesús bʉflaechpox Dios pejtemploba poxade \p \v 21 Yamxʉch nalaeltpox siete matkoiyan xent wʉt, japoch yamxʉch circuncidas Dios pejmarkaxliajwa. Do jawʉt, wʉlduwspon Jesúswʉltat. María moejowa-el wʉtfʉk, Dios pej-ángel chajia jʉmtispow japawʉltat paxʉlan wʉlduiliajwa. \p \v 22 Moisés chajia lelpox judíos chiekal naexasit japi pachaemaliajwa Diosliajwa. Samata, cuarenta matkoiyan xent wʉt Jesús nalaeltox, José, Maríabej, japi bʉflaech Jesús Jerusalén paklowax poxade, paxʉlan itpaeliajwapi Dios pejtemplobatat. Jasox ispi, asamatkoi japoch xaljamch ti't wʉt Dios tanbichfʉlaliajwa. \v 23 Jasox islisi, Moisés chajia lelpox jʉm-aech xot japoxliajwa: “Puexa yamxi poejiw, matxoelanalaelapi, japi Dios tanbichaxael, ti't wʉt” —aech xotox. \v 24 Do jawʉx, José, María sʉapich, ofrenda chaxduwpi Diosliajwa, Moisés chajia lelpox jʉm-aech xot japox isliajwa. Japox jʉm-aech: “¡Chaxdu'e kolenje cha-aex a-u, o, kolenje a-utxʉlan, Dios pej-ofrendaliajwa!” —aechox. \p \v 25 Japamatkoiyan Jerusalén paklowaxxot aton duk, japon pawʉl Simeón. Japon chiekal pachaem Diosliajwa. Pomatkoicha chiekal naexasiton puexa Dios jʉm-aechpoxan. Simeón pejmatpʉatxot Espíritu Santo. Japon wʉajnawet Cristo pasax, judíos bʉ'weyaxaespon. \v 26 Espíritu Santo pijaxtat Simeón chajia matabijt, japon laeja wʉtfʉk japon taeyaxaelpox Cristo, japon Dios jʉmduchpon. \v 27 Samata, Espíritu Santo pijaxtat Simeón fʉlaech Dios pejtemploba poxade. Do jawʉt, Simeón taen José, María sʉapich, bʉ'fol wʉti Jesús isliajwa Dios to'aspox, me-ama Moisés chajia lelpox jʉm-aech. \v 28 Jawʉt Simeón isfit Jesús. Do jawʉt, Dios kawʉajan wʉt, jʉm-aechon: \q1 \v 29-30 “Tajpaklon Dios, najʉmdutampon tajut chiekal taenxlison, jiw bʉ'weyaxaelpon, ampon. Samata, amwʉtjel xan, nabistaxponan xamliajwa, ¡natapaem xan tʉpaliajwan, xabich nejchachaemlaxtat! \q1 \v 31 Xam ampoch to'am jiw bʉ'weliajwa, puexa jiw taeliajwa. \q1 \v 32 Japon pijaxtat judíos-eli matabijaxael diachwʉajnakolaxpox. Japon pijaxtatbej nejjiw, judíos, asew jiw sitaeyaxaes” —aech Simeón, Dios kawʉajan wʉt. \p \v 33 José, Maríabej, xabich nejchaxoelanuil, jʉmtaen wʉti Simeón jʉm-aechpox yamxʉchliajwa. \v 34-35 Do jawʉtbej, Simeón Dios kawʉajan Joséliajwa, Maríaliajwabej, yamxʉchliajwabej, Dios isliajwa pachaempox japiliajwa. Do jawʉtbej, Simeón jʉm-aech asamatkoi jachiyaxaesox Maríaliajwa: \p —Asamatkoi xamliajwa, me-ama espadatat xʉa'la wʉti, xabich xaenkaxael, jachiyaxael xamliajwa, naxʉlan asew jiw pijaxtat nabijasax taenam wʉt. Xabich israelitas japon naexasisaxisal. Japi napelsaxael. Xabich asew jiwlax naexasisaxaes japon. Japilax bʉ'weyaxaes. Xabich jiw babejjamechan jʉmchiyaxaeson. Jasoxtat asew jiw matabijaxael, achax pejnejchaxoelaxanxot. Samata, asamatkoi xam xabich nejxaejwaxael —aech Simeón Maríaliajwa. \p \v 36-37 Jawʉt kaeow pawis jaxotbej Dios pejtemplobatat. Japow Dios pejprofeta. Pawʉlow Ana, Fanuel paxʉlow. Japow Aser pamow. Xabich pati'ow. Ochenta y cuatro waechan. Pansiow wʉt, pamal fitow. Pamal fitpox siete waechan wʉt, pamal naetʉpspow. Pamal tʉp wʉt, do kaes nakjiya-elisow. Pin-iawaechan tamach laejepow. Japow chinax nakols-el Dios pejtemplobaxot. Ja-aech japow, Dios pejbichaxan nabist xot. Pomatkoicha japow Dios kawʉajnafʉl. Dios piach kawʉajnaliajwa wʉt, xabich piach naxae-elow. \v 38 José, María sʉapich, Dios pejtemplobatat wʉt, Ana mox soepan japixot. Jawʉt gracias-aechow Diosliajwa, yamxʉchliajwabej. Do jawʉt, jʉm-aechow yamxʉchliajwa puexa Jerusalén paklowaxpijiwliajwa, japi wʉajnaweti bʉ'weyaxaespox japon pijaxtat. \s1 José, María sʉapich, bʉnwiatpox paxʉlch Nazaret paklowax poxade \p \v 39 José, María sʉapich, toeti ispox, me-ama Moisés chajia lelpox jʉm-aech. Dolisi, paxʉlch bʉnwiati pejpaklowax poxade, Nazaret paklowax, Galilea tʉajnʉlel. \v 40 Jesús chiekal ti'sfʉl. Mamnikbejpon. Jesús kaes matabijsfʉl, Dios kajachawaesfʉlas xot. \s1 Jesús jam wʉtfʉk, nospaeipox, judíos chanaekabʉanapi sʉapich, Dios pejtemplobatat \p \v 41 Kaewaechfʉl wʉt, José, María sʉapich, Jerusalén paklowax poxade. Fʉlalaecha taeliajwa Pascuafiesta. \v 42 Jesús doce waechan wʉt, japon nakfol Jerusalén paklowax poxade, me-ama japi pejkabʉan. \v 43 Pascuafiesta toep wʉt, japi puexa fiesta taeni nawia wʉt pejbachan poxade, jawʉt Jesús naman Jerusalén paklowaxxot. José, María sʉapich, matabija-el Jesús kaweta namanpox Jerusalén paklowaxxot. \v 44 José, María sʉapich, nʉamtat fol wʉt, nejchaxoeli: “Jesúskas chajia wʉajna nakfʉlaech wajjiwtat” —aechi, nejchaxoel wʉt. Samata, kaematkoi nejmach chiekal foli nʉamtat. Do jawʉx, José, María sʉapich, tae-el wʉti Jesús, jawʉt tuadutlisi wʉajnachaemsliajwa pejjiw. Wʉajnachaemtbejpi asew jiw, japi pejmatabijspipon. \v 45 Wʉlwek wʉti pejjiwxot, japi faena-el Jesús. Do jawʉt, José, María sʉapich, kaxa nawen Jerusalén paklowax poxadin, jaxot wʉlwekaliajwapi Jesús. \p \v 46 Tres matkoi wʉt, faenipon Dios pejtemplobaxot. Japon ek judíos chanaekabʉanapixot. Naeweton japi. Jesús wʉajnachaemtbej matabijsaxtat. \v 47 Jesús chiekal matabijt judíos chanaekabʉanapi jʉm-aechpox. Chiekal jʉmnotbejpon, wʉajnachaemtas wʉt. Puexa jiw, japox jʉmtaen wʉt, xabich nejchaxoelachalaki, Jesús xabich matabijt xot. \v 48 José, María sʉapich, taen wʉti Jesús ekox, judíos chanaekabʉanapi sʉapich, xabich nejchaxoelanuili. María jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Wʉa, xam jasox jachiyaximil xanalliajwa. Xan, nej-ax sʉapich, xabich nejchaxoelx, xam wʉlwekx wʉt —aechow. \p \v 49 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —¿Ma-aech xotkat xamal xan nawʉlwekam? ¿Xamalkat matabija-emil xan taj-ax Dios pejbaxotaxaelenpox? —aech Jesús. \p \v 50 Japi jʉmmatabija-el, Jesús japox jʉm-aech wʉt. \p \v 51 Pe María nejchaxoelafʉl, Jesús jʉm-aech wʉt japox. Nejkiowa-elow. Jawʉx José, María sʉapich, Jesúsbej, nawia Nazaret paklowax poxade. Jesús Nazaret paklowaxxot duk wʉt, naexasisfʉlon José, Maríabej, puexa japi tato'alpoxan. \v 52 Jesús chiekal ti'sfʉl. Kaes matabijsfʉlbejpon. Dios nejchachaemlafʉl Jesúsliajwa. Jiwbej nejchachaemlafʉl Jesúsliajwa. \c 3 \s1 Juan, jiw bautisan, pajilaxxot naewʉajanpox \r (Mt 3.1–12; Mr 1.1–8; Jn 1.19–28) \p \v 1 Tiberio tato'al, puexa Roma paklowaxpijiw. Japonbej tato'al asapaklowaxanpijiw. Japon quince waechan tato'al wʉt, japamatkoiyan, Poncio Pilato Judea tʉajnʉpijiw tato'al. Jawʉtbej Herodes Galilea tʉajnʉpijiw tato'al. Herodes pakoewan, pawʉl Felipe, japon puexa Iturea tʉajnʉpijiw, Traconite tʉajnʉpijiwbej, tato'al. Asan pawʉlpon Lisanias, japon tato'al Abilinia tʉajnʉpijiw. \v 2 Jawʉt Anás, Caifás sʉapich, japi kolenje, sacerdotespaklokola. Japamatkoiyan Zacarías paxʉlan, japon pawʉlpon Juan, duk pajilaxxot. Jawʉtbej Juan bʉxto'as Dios, japon jiw naewʉajnafʉlaliajwa. \v 3 Samata, Juan nanʉamt Jordánlajtxot, jaxot naewʉajanpon jiw Dios pejjamechan. Juan naewʉajan wʉt jʉm-aechon: “¡Kofim babijaxan isampoxan! ¡Isfʉlde Dios nejxasinkpoxan! Ja-amsfʉlam wʉt, Dios beltaeyaxael babijaxan isampoxanliajwa. Do jawʉt, xamal bautisaxaelen” —aech Juan, jiw naewʉajnafʉl wʉt. \v 4 Juan, jiw bautisan, naewʉajan wʉt jiw, patlisox Dios pejprofeta Isaías chajia lelpox Juanliajwa. Isaías chajia lel wʉt, jʉm-aechon: \q1 “Kaen aton pajilaxxot nejlat wʉt, jʉmchisfʉlaxaelon jiwliajwa: ‘¡Kofim babijaxan isampoxan wajpaklonliajwa! Me-ama jiw chiekal nʉamt chaemt wʉt paklon pasliajwa, ¡ja-amde nejnejchaxoelaxan! ¡Isfʉlde Dios nejxasinkpox! ¡Ja-amsfʉlde! \q1 \v 5 Puexa tufatan as tholaxaes nʉamt chiekal najʉpaliajwa. Puexa mʉaxan koeyaxaesbej sat chiekal najʉpaliajwa. Nʉamanbej, jajiali, matnoch xatathalaxaes. Nʉamanbej mʉthan wʉt, pe'axaes chiekal najʉpaliajwa. \q1 \v 6 Puexa jiw matabijaxael Dios to'aspon jiw bʉ'weliajwa’ —chiyaxaelon” —aech Isaías chajia lelpox Juan, jiw bautisanliajwa. \p \v 7 Juan, jiw bautisanxot, xabich jiw papasfʉl japi bautisaliajwas. Japi jiwxot, asew kofa-el wʉt babijaxan ispoxan, japibej nakiowa nakbautisasia. Me-ama asew jiw babijaxan ispoxan kofapi, jachisiapi. Samata, jawʉt, Juan jʉm-aech japi jiwliajwa: “Xamal, me-ama jom dʉkpi weliajwa, jit patʉajax boejtaen wʉt, ja-am xamal. Pe asamatkoi xamal weyaximil, babejkolax kastikaxmatkoi pat wʉt. \v 8 ¡Kofim babijaxan isfʉlampoxan! ¡Isfʉldelax Dios nejxasinkpoxan! Japox ja-amsfʉlam wʉt, puexa jiw matabijaxael, diachwʉajnakolax xamal babijaxan isampoxan kofampim. ¡Xamal nakaewa nabej najʉm-aeche': ‘¡Xanal Abraham pamojiwan! Samata, diachwʉajnakolax Dios xanal nabʉ'weyaxael’ —nabej aeche' najut! Xamal Abraham pamojiwam. Pe nakiowa babijaxan isam wʉt, Dios xamal bʉ'weyaxil. Dios nejxasink wʉt, xajʉp ia' Abraham pamojiw dofaliajwa. \v 9 Naebaechnaechan, naboesfʉli kaewaechfʉl. Pe japanaechan kaes naboesfʉla-el wʉt, xamal liktam japanaechan. Do jawʉx, majow wʉt, jitat it-owam. Jachiyaxaelbej xamalliajwa, Dios kastika wʉt, naexasis-emil wʉt Dios” —aech Juan, jiw bautisan, babijaxan isfʉlpiliajwa. \p \v 10 Do jawʉt, japi wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechi: \p —¿Machiyaxaelenkat xanal isfʉlaliajwan Dios nejxasinkpoxan? —aechi Juanliajwa. \p \v 11 Juan jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Xamal koloeyax wʉt kamis, asan aton xabich kejil wʉt naxoelaliajwa, ¡japon aton chaxdu'e naxoelax! Xamal naxaeyaxan wʉt, asan aton xabich wejisal wʉt xaeliajwa, ¡japon aton chaxduim! —aech Juan. \p \v 12 Do jawʉt, pejme asew jiw pat Juanxot. Japi mox soepa bautisaliajwas. Japi impuesto mat-omwʉljoew Roma gobiernoliajwa. Japi jʉm-aech, wʉajnachaemt wʉti Juan: \p —¿Xanal machiyaxaelenkat isliajwan Dios nejxasinkpoxan? —aechi. \p \v 13 Juan jʉmnot wʉt, jʉm-aechon japiliajwa: \p —Xamal jiw mat-omwʉljowam wʉt impuesto, ¡mat-omwʉljoem nejpaklon to'apoxantat! ¡Kaes pejme nabej mat-omwʉljoe' jiw naekichachajbaliajwam! —aech Juan impuesto mat-omwʉljoewliajwa. \p \v 14 Do jawʉx, soldawbej pat Juanxot. Japibej wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechi Juanliajwa: \p —¿Machiyaxaelenkat xanal isfʉlaliajwan Dios nejxasinkpox? —aechi Juanliajwa. \p Do jawʉt, Juan jʉmnot wʉt, jʉm-aech soldawliajwa: \p —¡Xamal nabej bʉ'athiye' kenosliajwam asew jiw pejew! ¡Nabej tasale'bej asew jiw, nejmachpijiw, japi pejew kenosliajwam! ¡Xanejchachaemilde nejpaklon motpoxantat! —aech Juan soldawliajwa. \p \v 15 Xabich jiw wʉajnawesfʉl Cristo pasaxaelpox, japon Dios to'axoekspon jiw bʉ'weliajwa. Samata, jiw jʉmtaen wʉt Juan naewʉajanpox, japi nakaewa najʉm-aech: “Diachwʉajnakolax Juan bej Cristobej” —na-aechi nakaewa. \v 16 Pe jawʉt Juan pajut chiekal jʉm-aech puexa jiwliajwa: “Diachwʉajnakolax xan jiw bautisafʉlax mintat, jiw kofa wʉt babijaxan ispoxan. Asamatkoi xanwʉx asan fʉlaeyaxaen. Japonlax to'axael Espíritu Santo jiw kajachawaesfʉlaliajwas. Espíritu Santo pejpamamax, me-ama jit, jiw babijaxan ispoxan toejwaliajwas, jiw pejnejchaxoelaxan pachaemaliajwa. Japon fʉlaeyaxaelpon kaes pejme paklonaxael. Me-ama xan, jachiyaxilon. Xan omjinil japon pejkajachawaesnanliajwa. \v 17 Lulpijin trigo bokchalʉla trigokal namaeliajwa. Do jawʉx, trigo jiapon batat cha-owaliajwa. Trigobok, trigotonanbej, pelton lausliajwa jitat. Jachiyaxaelbej fʉlaeyaxaelon. Japon tamejaxael Diosxotse pachaempikal, japi jiw naexasiti Dios. Asewjiw, babijaxan ispi, naexasis-elbejpi Dios, japi pelsaxaeks jitadik, itkʉawaxil poxadik” —aech Juan jiwliajwa. \p \v 18 Jasoxtat Juan naewʉajnafʉlbej jiw. Asawʉajantat, pachaemwʉajan, Juan naewʉajnafʉl jiw. \v 19 Juan fiatbej Herodes, Galilea tʉajnʉpijiw tato'lan. Fiat wʉt, jʉm-aechon Herodesliajwa, japon fe'en xot pakoewan Felipe. Japow Felipe pijow. Japow pawʉl Herodías. Juan japox jʉm-aech Herodes nejchaxoelaliajwa, kaes asaxan babijaxan xabich isfʉl xoton. \v 20 Pe Herodes naexasis-el Juan jʉm-aechpox. Pelax Herodes asax babijax pejme ispon, Juan jia xoton jiw jebatat. \s1 Jesús bautisaspox \r (Mt 3.13–17; Mr 1.9–11) \p \v 21 Asamatkoi, Juan jiw bautisa wʉt, jawʉtbej Jesús bautisas. Jesús bautisas wʉt, Dios kawʉajan wʉton, taenon athʉ fafachpox. \v 22 Jaxotsik Espíritu Santo fʉloek, me-ama a-utlejen Jesús pejmatwʉajasik. Do jawʉt, jʉmtaenbejpon athʉlelsk jʉmtiskaspox. Dios pajut jʉm-aech: \p —Xam taxʉlnam, xabich nejxasinkaxponam. Xamliajwa xabich nejchachaemlax —aech Dios Jesúsliajwa. \s1 Ampilap Jesucristo pejwʉajnapijiw \r (Mt 1.1–17) \p \v 23 Jesús treinta waechan wʉt, tʉadut naewʉajnaliajwa jiw. Jiw nejchaxoel Jesúsliajwa: “Japon José paxʉlan” —aechi asbʉan jʉmch, nejchaxoel wʉt. José pax pawʉl Elí. \p \v 24 Elí pax pawʉl Matat. Matat pax pawʉl Leví. Leví pax pawʉl Melqui. Melqui pax pawʉl Jana. Jana pax pawʉl José. \p \v 25 José pax pawʉl Matatías. Matatías pax pawʉl Amós. Amós pax pawʉl Nahúm. Nahúm pax pawʉl Esli. Esli pax pawʉl Nagai. \p \v 26 Nagai pax pawʉl Maat. Maat pax pawʉl Matatías. Matatías pax pawʉl Semei. Semei pax pawʉl Josec. Josec pax pawʉl Judá. \p \v 27 Judá pax pawʉl Joanán. Joanán pax pawʉl Resa. Resa pax pawʉl Zorobabel. Zorobabel pax pawʉl Salatiel. Salatiel pax pawʉl Neri. \p \v 28 Neri pax pawʉl Melqui. Melqui pax pawʉl Adi. Adi pax pawʉl Cosam. Cosam pax pawʉl Elmadam. Elmadam pax pawʉl Er. \p \v 29 Er pax pawʉl Jesús. Jesús pax pawʉl Eliezer. Eliezer pax pawʉl Jorim. Jorim pax pawʉl Matat. \p \v 30 Matat pax pawʉl Leví. Leví pax pawʉl Simeón. Simeón pax pawʉl Judá. Judá pax pawʉl José. José pax pawʉl Jonam. Jonam pax pawʉl Eliaquim. \p \v 31 Eliaquim pax pawʉl Melea. Melea pax pawʉl Mena. Mena pax pawʉl Matata. Matata pax pawʉl Natán. \p \v 32 Natán pax pawʉl David. David pax pawʉl Isaí. Isaí pax pawʉl Obed. Obed pax pawʉl Booz. Booz pax pawʉl Sala. Sala pax pawʉl Naasón. \p \v 33 Naasón pax pawʉl Aminadab. Aminadab pax pawʉl Admin. Admin pax pawʉl Arni. Arni pax pawʉl Esrom. Esrom pax pawʉl Fares. Fares pax pawʉl Judá. \p \v 34 Judá pax pawʉl Jacob. Jacob pax pawʉl Isaac. Isaac pax pawʉl Abraham. Abraham pax pawʉl Taré. Taré pax pawʉl Nacor. \p \v 35 Nacor pax pawʉl Serug. Serug pax pawʉl Ragau. Ragau pax pawʉl Peleg. Peleg pax pawʉl Heber. Heber pax pawʉl Sala. \p \v 36 Sala pax pawʉl Cainán. Cainán pax pawʉl Arfaxad. Arfaxad pax pawʉl Sem. Sem pax pawʉl Noé. Noé pax pawʉl Lamec. \p \v 37 Lamec pax pawʉl Matusalén. Matusalén pax pawʉl Enoc. Enoc pax pawʉl Jared. Jared pax pawʉl Mahalaleel. Mahalaleel pax pawʉl Cainán. \p \v 38 Cainán pax pawʉl Enós. Enós pax pawʉl Set. Set pax pawʉl Adán. Adán Dios isaspon atonliajwa. \c 4 \s1 Jesús xapaejaspox Satanás \r (Mt 4.1–11; Mr 1.12–13) \p \v 1 Jesús duk wʉt, xabich kajachawaech Espíritu Santo. Samata, nawia'an wʉt Jordánlajtxotdin, Jesús Espíritu Santo bʉ'fos pajilax poxade. \v 2 Jaxotde cuarenta matkoiyan kaweta wʉt, chinax xae-elon. Cuarenta matkoiyan toep wʉt, do jawʉt, Jesús xabich litaxaela. Jawʉt dep pejpaklon, Satanás, pat Jesúsxot. Paton xapaejaliajwa Jesús, Jesús babijax isliajwa Diosliajwa. \v 3 Samata, Satanás xapaejt wʉt, jʉm-aechon Jesúsliajwa: \p —Diachwʉajnakolax xam Dios paxʉlnam wʉt, ¡ampot ia't to'im panax nadofaliajwa! —aech Satanás Jesúsliajwa. \p \v 4 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Dios pejjamechan, chajia lelspox, jʉm-aech: ‘Jiw duilaxil naxaeyaxankalliajwa. Jiw wewe'pasbej Dios pejjamechan naexasisfʉlaliajwapi’ —aech Dios pejjamechan, chajia lelspox —aech Jesús Satanásliajwa. \p \v 5 Do jawʉt, Satanás pejme xapaejsliajwa wʉt, bʉ'folon Jesús pinamʉax athʉ poxase Jesús itpaeliajwas puexa tʉajnʉchan ampathatat. \v 6 Do jawʉt, Satanás jʉm-aech: \p —Puexa ampatʉajnʉchan, paklowaxanbej, japoxan puexa xan tejew, xan malech nachaxdut xoton. Xanbej paklokolnan ampatʉajnʉchanpijiwliajwa. Puexa japoxan xan malech chaxdusliajwan. Samata, chaxdusasianpon malech chaxdusaxaelen. \v 7 Tajwʉajnalel xam brixtat nukam wʉt, najʉm-am wʉtbej: ‘Xam xabich pachaemam. Xam tajpaklokolnam’ —na-am wʉt xanliajwa, puexa malech xam chaxdusaxaelen japatʉajnʉchan, japapaklowaxanbej —aech Satanás Jesúsliajwa. \p \v 8 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Dios pejjamechan, chajia lelspox, jʉm-aech: ‘Kaen Dios jiw pejpaklokolan. Japonkal sitaeyaxaes. Owchiyaxaesbejpon’ —aech chajia lelspox —aech Jesús Satanásliajwa. \p \v 9 Do jawʉt, Satanás pejme bʉ'folon Jesús Jerusalén paklowax poxade, pejme xapaejsliajwapon Jesús. Jesús bʉ'fos Dios pejtemploba matwʉajase, kaes athʉ poxase. Jaxotse nosaspon. Jawʉt Satanás jʉm-aech: \p —Diachwʉajnakolax xam Dios paxʉlnam wʉt, ¡amxot diwmik sat poxadik! \v 10 Xam sat naxbijaximil. Dios pejjamechan, chajia lelspox jʉm-aech: \q1 ‘Dios to'axoek pej-ángel xam chiekal tataeflaliajwapi. \q1 \v 11 Xam jopam wʉt, jaelsabaxaeli naxbijasamatam ia', najalasamatambej’ —aechox, Dios pejjamechan, chajia lelspox —aech Satanás Jesúsliajwa. \p \v 12 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Xan diwaxinil. Xan chiekal matabijtax Dios natataefʉlpox. Dios pejjamechan, chajia lelspox, jʉm-aechbej: ‘¡Nabej xapaejs Dios, nejpaklokolan, asbʉan jʉmch taeliajwam japon xajʉp wʉt, o, xajʉpa-el wʉton weliajwa!’ —aech chajia lelspox —aech Jesús Satanásliajwa. \p \v 13 Do jawʉt, Satanás kaes wejisal xot xapaejsliajwa, chijialison Jesúsxot. Jesús tamach waeltas. Pe asamatkoi Satanás pejme pasaxael pejme xapaejsliajwapon Jesús. \s1 Jesús tʉadutpox naewʉajnax Galilea tʉajnʉxot \r (Mt 4.12–17; Mr 1.14–15) \p \v 14 Jesús pejme kaxadin, Galilea tʉajnʉ poxadin. Espíritu Santo kajachaxaesaxtat Jesús dukafʉl. Samata, japatʉajnʉpijiw puexa chiekal naksiya Jesúsliajwa. \v 15 Jesús naewʉajan judíos naewʉajnabachanxot. Puexa jiw jʉmtaen wʉti Jesús naewʉajanpoxan, japi jʉm-aech chimiajamechan Jesúsliajwa. \s1 Jesús Nazaret paklowaxxot \r (Mt 13.53–58; Mr 6.1–6) \p \v 16 Jesús nawia'e Nazaret paklowax poxade, ti't poxade. Napatamatkoi wʉt, lechon judíos naewʉajnaba poxade, pejkabʉan xoton. Jaxot wʉt, nanton chanaexaljoeliajwa Dios pejjamechan, chajia lelspox. \v 17 Jawʉt Jesús chaxduch xakoeyasfʉt xaljoeliajwa profeta Isaías chajia lelox. Dolison japafʉt ba'nat wʉt, faenon xaljoeyaxaelpox. Do jawʉt, xaljowpox jʉm-aechox: \q1 \v 18 “Dios pej-Espíritu Santo xan nachala, Dios pajut namakafit xot kejila naewʉajnaliajwan chimiawʉajan. Dios nato'abej naewʉajnaliajwan babijaxan ispi, nabijatpibej Satanás pijaxtat. Japi pejnejchaxoelaxan, me-ama jiw jebatat jiaspi, ja-aechpi. Dios nato'abej boejthʉsliajwan itliakla. Dios nato'abej bʉ'weliajwan jiw, jiw nabijati asew jiw pijaxtat. \q1 \v 19 Dios nato'abej naewʉajnaliajwan jiw amwʉtjel Dios bʉ'weyaxaelpox jiw” —aech Jesús pajutliajwa, chanaexaljow wʉton Isaías chajia lelpox. \fig (San Lucas 4.16–21)|src="CN01678b.tif" size="col" ref="lk 4:16-21 " \fig* \p \v 20 Do jawʉx, Jesús chanaexaljoeyax toet wʉt, xakoeyapon japafʉt. Chaxduton judíos naewʉajnaba kajachawaesan. Do jawʉt, Jesús ek. Puexa jiw, jaxot chalaki, xabich natachaemaspon. \v 21 Jesús pejme jʉm-aech japiliajwa: \p —Xamal jʉmtaenam xan xaljowx wʉt Isaías chajia lelpoxliajwa, amwʉtjel japox patlisox xamalxot —aech Jesús pajutliajwa. \p \v 22 Do jawʉt, puexa japi jiw jʉm-aechi pachaempoxan Jesúsliajwa. Japi xabich nejchaxoelachalak, Jesús jʉm-aech xot chamoeyaxan. Samata, nakaewa najʉm-aechi: \p —¿Diachwʉajnakolax amponkatlap Jesús, José paxʉlan? —na-aechi. \p \v 23 Jesús matabijt japi jiw nakaewa najʉm-aechpox. Samata, jʉm-aechon: \p —Xamal nejxasinka-emil naexasisliajwam xan jʉm-anox. Samata, xan najʉm-am asbʉan jʉmch: ‘Xam asew boejthʉsnam wʉt, ¡amxotbej jiw boejthʉ'e!’ —am xamal. Jʉmchiyaxaelambej ampox xanliajwa: ‘Xanal wʉltaenx, Capernaum paklowaxxot koechaxan isam wʉt. Amxot, nejpaklowaxxotbej, koechaxan isam wʉt, ja-aech wʉt, xanal naexasisaxaelen xam naewʉajnampoxan’ —chiyaxaelam xanliajwa —aech Jesús japi jiwliajwa. \p \v 24 Jesús pejme jʉm-aech: \p —Xan diachwʉajnakolax jʉm-an. Puexa profetas sitae-esal pejtʉajnʉkolaxpijiw. \v 25-26 Wajwʉajnapijin, profeta Elías, Israel tʉajnʉxot laeja wʉt, japamatkoiyan, tres waechan y medio iam thilna-el. Samata, xabich jiw litaxaelafʉl potʉajnʉcha, naxaeyaxan ajil xot. Japamatkoiyan Israel tʉajnʉxot xabich watho' duil, pamaljiw naetʉpspi. Pe Elías to'a-esal Dios kajachawaesliajwapon watho', japatʉajnʉpijiw pamaljiw naetʉpspi. Elías to'aslax asatʉajnʉ poxade, kajachawaesliajwapon Sarepta paklowaxpijow, Sidón tʉajnʉpijow, pamal naetʉpspow. \v 27 Wajwʉajnapijin, profeta Eliseo, laeja wʉt ampathatat, Israel tʉajnʉxot duil xabich jiw, leprawaxae waeispi. Pe japixot kaen boejthʉs-elon. Japonlax boejthʉt asatʉajnʉpijin, Siria tʉajnʉpijin, pawʉlpon Naamán —aech Jesús. \p \v 28 Japox jʉmtaen wʉti, puexa judíos naewʉajnabatatpi xabich palalapi Jesúsliajwa. Japi matabija Jesús kajachawaesaxisalpox. \v 29 Samata, xabich palala xoti, nanbapi. Do jawʉt, Jesús jaeltlisi. Bʉ'follisipon paklowax tathoetlel. Japapaklowax chiekal mʉaxmatwʉajtat. Jaxot chʉat xabich athʉ. Samata, jaxot fo'asiapi Jesús. \v 30 Pe jawʉt, Jesús xent japixot. Do jawʉt, Jesús chajia japatʉajnʉxot. \s1 Aton dep webaespox pejmatpʉatxot \r (Mr 1.21–28) \p \v 31 Jesús fʉlaech Capernaum paklowax poxade, Galilea tʉajnʉlel. Napatamatkoi wʉt, jaxot judíos naewʉajnabatat Jesús jiw naewʉajan. \v 32 Japi jiw japox jʉmtaen wʉt, xabich nejchaxoelachalaki, Jesús naewʉajan xot Dios pejkajachawaesaxtat. \p \v 33 Judíos naewʉajnabaxot, jaxot aton ekbej, pejmatpʉatxot webaespon dep. Do jawʉt, japon aton nejlat wʉt, jʉm-aechon dep pijaxtat: \p \v 34 —Jesús, Nazaret paklowaxpijnam, ¡xanal tamach natapaem! ¿Achaxasiamkat xanalxot? ¿Xamkat fʉlaeman xanal natoesliajwam? Xanal chiekal matabijax, xam Dios paxʉlnam, xabich pachaemamponam —aech dep, aton pejkaechatat nejlat wʉt. \p \v 35 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech nejthʉ'axtat depliajwa: \p —Dep, ¡boejlachde! ¡Xam nakolde japon aton pejmatpʉatxot! —aech Jesús. \p Do jawʉt, japon aton satat xadapson dep puexa jiw pejwʉajnalel. Do jawʉx, dep nakolt japon aton pejmatpʉatxot tabejs-elaxtat. \v 36 Puexa jiw xabich belwana, japox taen wʉt. Nawʉajnachaemsnapi nakaewa. Najʉm-aechi: \p —¿Ma-aechon pejjametat dep nakolsliajwa, to'a wʉton dep? Me-ama Dios to'ason wʉt, ja-aechon. Ja-aech wʉt, ¡dep nakolt! —na-aech nakaewa japi jiw. \p \v 37 Do jawʉx, puexa Galilea tʉajnʉpijiw naksiyapi Jesúsliajwa. \s1 Jesús boejthʉtpox Simón Pedro paem \r (Mt 8.14–15; Mr 1.29–31) \p \v 38 Jesús nakolt wʉt judíos naewʉajnabaxot, fʉlaechon Simón Pedro pejba poxade. Jesús wʉajna Simón paem bʉ'xaenk. Xabich bʉ'tʉajnikow. Jaxotpijiw jʉm-aechi Jesús boejthʉsliajwa japow. \v 39 Jesús najʉlt Simón paem okxot. Jawʉt waxae to'apon japow boejthʉlaliajwas. Do jawʉt, japow kamta chiekal boejthʉs. Jawʉt nantow. Do jawʉtbej, japow pajut naxaeyaxan athukow Jesúsliajwa, asew jiwliajwabej. \s1 Jesús boejthʉtpox xabich jiw bʉ'xaeya \r (Mt 8.16–17; Mr 1.32–34) \p \v 40 Juimt dach ek wʉt, jiw bʉ'xaeya bʉflaens Jesúslel. Japi nejmachwaxaetat bʉ'xaenkpi. Do jawʉt, Jesús jachafʉl pejke-etat kaenanʉla jiw bʉ'xaenkpi. Do jawʉtbej, japi jiw chiekal boejthʉls waxae. \v 41 Asew bʉ'xaeyaxot, dep webaespi pejmatpʉatanxot, japibej boejthʉton. Dep nakola wʉt japixot, dep nejla'bala. Nejla'bala wʉt, jʉm-aechbalapi: \p —¡Xam Dios paxʉlnam! —aechbalapi. \p Dep japox jʉm-aech wʉt, Jesús bʉxfiat. Jesús tapae-el dep kaes naksiyaliajwa, japi chiekal matabija xot japon Cristo, Dios to'aspon jiw bʉ'weliajwa. \s1 Jesús naewʉajanpox judíos naewʉajnabachanxot \r (Mr 1.35–39) \p \v 42 Sesa itliakafʉl wʉt, Jesús nakolt paklowaxxot japon tamachaliajwa. Do jawʉt, jiw wʉlwekson. Faens wʉton, japi jiw jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —¡Namandefʉk xanalxot! ¡Nabej fʉlae'fʉk asatʉajnʉlel! —aechi. \v 43 Pe Jesús jʉm-aech: \p —Xan naewʉajnaxaelen asapaklowaxanpijiwbej. Japi naewʉajnafʉlaxaelen chimiawʉajan, Dios puexa pejjiw tato'laxaelwʉajan. Dios nato'a japox isfʉlaliajwan —aech Jesús japi jiwliajwa. \p \v 44 Samata, Jesús naewʉajnafʉl jiw Dios pejjamechan judíos naewʉajnabachanxot, Galilea tʉajnʉxot, Judea tʉajnʉxotbej. \c 5 \s1 Xabich baxi xawawaelpox \r (Mt 4.18–22; Mr 1.16–20) \p \v 1 Asamatkoi Jesús nuk pukababʉ'tat, Genesaret pukaxot. (Japapuka asawʉl, Galilea puka.) Xabich jiw Jesús tabe'nas, xabich jʉmtaesia xoti Jesús naewʉajanpox Dios pejjamechan. \v 2 Do jawʉt, Jesús taen kolefalkam, oel wʉt thaejtat. Japafalkam tujil, nana xot nabaxiti, kiasliajwapi pejew chinchorro. \v 3 Do jawʉt, Jesús jul Simón pejfalkamtat. Jawʉtbej to'apon Simón thiklaliajwa falkam atʉaxachde chadukaliajwa. Jesús falkamtat ek. Do jawʉt, tʉaduton jiw naewʉajnaliajwa, pʉtat nuili. \v 4 Dolison, naewʉajnax bʉxtoet wʉt, Jesús jʉm-aech Simónliajwa: \p —¡Falkam fae'mach so'nik poxade! ¡Jaxotde xamal nejchinchorro pelsfʉlaxaemk baxi xawawaelaliajwam! —aech Jesús. \p \v 5 Do jawʉt, Simón jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Tajpaklon, pomadoicha xanal xabich nabaxitx. Xanal chinax kaen baxin xawaesa-enil. Pe xam naketo'am xot, chinchorro pelsaxaekan pejme —aech Simón Pedro. \p \v 6 Dolisi, jasox is wʉt, xabich baxi xawawaeli. Chinchorro mox pejxarsas, xabich xot baxi. \v 7 Simón, asew jiw sʉapich, itwaeipi asafalkampijiw, japi pejmatabijs kajachawaesliajwas. Japafalkam chapat wʉt Simónxot, xabich baxi wʉlʉti kolefalkam. Do jawʉt, mox pejchabu'lapi. \v 8 Simón Pedro japox taen wʉt, brixtat nukon Jesús pejwʉajnalel. Do jawʉt, jʉm-aechon Jesúsliajwa: \p —Tajpaklon, ¡napia'e xanxot! Xan babejnan —aech Simón Pedro. \p \v 9 Japox Simón Pedro jʉm-aech, japi puexa nejchaxoelanuil xot, xabich baxi xawawaelpoxliajwa. \v 10 Pedro chalaspi, ampilape. Kaen pawʉl Santiago. Asan pawʉl Juan. Japi Zebedeo paxi. Japibej nejchaxoelanuil pejfalkamtat. Do jawʉt, Jesús jʉm-aech Simónliajwa: \p —¡Nabej nejlewle'! Amwʉtjel xam jiw tadʉsaxaelam japi Dios pejjiwaliajwa. Me-ama xamal baxi xawawaelam wʉt, notam. Jasoxtatbej xamal itpaeyaxaelen jachiliajwam jiwliajwa, japi jiw tajnachalaliajwa, Dios pejjiwaliajwabejpi —aech Jesús Simónliajwa. \p \v 11 Do jawʉt, itjuldepi papʉtade, thaejtade. Do jawʉt, puexa pejew waelalisi Jesús nakfʉlaeliajwa. \s1 Jesús boejthʉtpox bʉ'xaeyan leprawaxaetat \r (Mt 8.1–4; Mr 1.40–45) \p \v 12 Asamatkoi, Jesús asapaklowaxxot wʉt, kaen aton, bʉ'xaeyan, fʉlaen Jesúslel. Japon bʉ'xaenk leprawaxaetat. Taen wʉton Jesús, brixtat nukon Jesús pejwʉajnalel, xabich sitaen xoton. Do jawʉt, natxatdik wʉt, sat makxabijindikon. Jawʉt jʉm-aechon Jesús boejthʉsliajwas: \p —Tajpaklon, xan matabijtax xam xajʉpam naboejthʉsliajwam. Naboejthʉsasiam wʉt, ¡xan naboejthʉ'e! —aechon. \p \v 13 Jesús jacha wʉt, jʉm-aechon: \p —Xam boejthʉsasian. Malis xam chiekal pachaemam —aech Jesús. \p Do jawʉt, kamta japon aton chiekal boejthʉs leprawaxae. \v 14 Jawʉt Jesús jʉm-aech nejthʉ'axtat: \p —¡Asew jiw nabej chapae' xam boejthʉtxpox! ¡Majt xabʉa'de sacerdote poxade, japon xam taeliajwa leprawaxae boejthʉlpox! Do jawʉx, ¡Dios chaxdu'e, me-ama Moisés chajia to'a chaxduiliajwa, xam leprawaxae chiekal boejthʉl xot! Jasoxtat jiw matabijaxael xam chiekal boejthʉlpox leprawaxae —aech Jesús japon atonliajwa. \p \v 15 Do jawʉt, puexa japatʉajnʉpijiw wʉltaena Jesús ispox. Jiw japox wʉltaena wʉt, xabich jiw papasfʉl Jesúsxot jʉmtaeliajwa Jesús naewʉajanpox. Japi papatbej boejthʉsliajwas bʉ'xaenkpoxan. \v 16 Jesús boejthʉsfʉl wʉt bʉ'xaeya, kaematkoisfʉl atʉaxach fʉlalaechpon jiwjilax poxade tamach Dios kawʉajnaliajwa. Jesús jasoxan ja-aech, boejthʉsfʉl wʉton bʉ'xaeya. \s1 Jesús boejthʉtpox nabejkan, japon chinax laejaxilpon \r (Mt 9.1–8; Mr 2.1–12) \p \v 17 Asamatkoi, Jesús jiw naewʉajan wʉt, jaxot fariseos naewet, judíos chanaekabʉanapi sʉapich. Japixot, asew jiw fʉlaen cha-aelpaklowaxanxot, Galilea tʉajnʉleldin, Judea tʉajnʉleldinbej. Asew jiw fʉlaenbej Jerusalén paklowaxxotdin. Jesús boejthʉsfʉl wʉt bʉ'xaeya, puexa japibej taen, Jesús isfʉl wʉt koechaxan Dios pijaxtat. \v 18 Do jawʉt, kaesʉapich poejiw chaxpat kaen nabejkan. Japon ok camillatat. Japi poejiw nejchaxoel batuchade chaxleliajwapi nabejkan Jesús pejwʉajnalel cha-osliajwapi. \v 19 Pe japi chaxleyaxil nabejkan batuchade, wʉajna xabich jiw batu wʉlʉk xot. Ja-aech wʉt, ba matwʉajase chaxjulachi. Jaxotse bamatwʉaj pinjiyax tʉakapi. Do jawʉx, jaxotsik chakakofanpi nabejkan Jesús pejwʉajnalel. \v 20 Chakakofan wʉt, nejchaxoeli: “Ampon boejthʉsaxaes Jesús” —aechi, nejchaxoel wʉt. Jesús chiekal matabijt japi nejchaxoelpox. Samata, Jesús jʉm-aech nabejkanliajwa: \p —Xam babijaxan isampoxanliajwa beltaenx —aech Jesús. \p \v 21 Judíos chanaekabʉanapi, fariseos sʉapich, japox jʉmtaen wʉt, nejchaxoeli: “¿Achankat ampon aton, jʉm-aechpon babejjamechan Diosliajwa? Japox jʉm-aech wʉton, japox pachaema-el Diosliajwa. Kaen Dios xajʉp beltaeliajwa, jiw babijaxan ispoxanliajwa” —aechi, nejchaxoel wʉt Jesúsliajwa. \p \v 22 Do jawʉt, Jesús chiekal matabijt japi nejchaxoelox. Samata, wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon: \p —¿Ma-aech xotkat xamal japox nejchaxoelam xanliajwa? \p \v 23 Kaes pejme tampa xan jʉmchiliajwan laejaxilponliajwa: ‘Xam beltaenx babijaxan isampoxanliajwa’ —chiliajwan. Pe ja-an wʉt, jiw xan namatabijaxil, xan puexa jiw pakoewkolnanponan. Jʉm-an wʉtlax nabejkan jʉmtaeliajwa: ‘¡Nande! ¡Laejim!’ —an wʉt, japox jʉm-an wʉt, jiw diachwʉajnakolax xan namatabijaxael, xan puexa jiw pakoewkolnanponan. \v 24 Samata, xamal itpaeyaxaelen, xan puexa jiw pakoewkolnan xajʉpxpox jiw beltaeliajwan babijaxan ispoxanliajwa ampathatat —aech Jesús judíos chanaekabʉanapiliajwa, fariseosliajwabej. \p Samata, Jesús jʉm-aech nabejkan jʉmtaeliajwa: \p —¡Nande! ¡Nejcamilla fi'e! ¡Xalaem nejba poxade! —aech Jesús. \p \v 25 Do jawʉt, nabejkan nantlison puexa jiw pejwʉajnalel. Jawʉt fitlison pejcamilla. Fʉlaechlison pejba poxade. Fʉlaech wʉt, jʉm-aechfʉldepon Diosliajwa: “Dios xam xabich pachaemam, naboejthʉtam xot” —aechfʉldepon. \v 26 Puexa jiw chiekal taen. Majt japon nabejkan, pajut laeja-el, japon amwʉtjel pajut chiekal laejalison. Samata, xabich jiw nejchaxoelanuil. Do jawʉt, chimiajamechan jʉm-aechi Diosliajwa. Dios xabich sitaenlisi. Jʉm-aechi: \p —Amwʉtjel taens, Dios is wʉt koechax —aechi. \s1 Jesús tadʉtpox Leví pejnachalanliajwa \r (Mt 9.9–13; Mr 2.13–17) \p \v 27 Jesús boejthʉt wʉt nabejkan, nakolton jiw natamejaxot. Do jawʉt, fʉlaech wʉt, taenon Leví. Japon impuesto mat-omwʉljoen Roma gobiernoliajwa. Ekon impuesto mat-omwʉljowxot. Jesús taen wʉt Leví, jʉm-aechon Levíliajwa: \p —¡Xabʉa't! ¡Xan nakfʉlaem tajnachalnamliajwa! —aech Jesús. \p \v 28 Do jawʉt, Leví nant wʉt, puexa pejew waela wʉt, Jesús nakfollison. \p \v 29 Jawʉt Leví fiesta is pejbatat Jesúsliajwa. Xabich asew jiw pat jaxot, impuesto mat-omwʉljoew Roma gobiernoliajwa. Kaes asew jiwbej pat jaxot. Japi puexa chalak xaeliajwa, Jesús sʉapich. \v 30 Do jawʉt, fariseos, judíos chanaekabʉanapibej, pat. Japi kaemʉt. Japi jʉm-aech Jesús pejnachalaliajwa: \p —¿Ma-aech xotkat xaelam, afambej, impuesto mat-omwʉljoew sʉapich, asew babejchow sʉapichbej? —aechi Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 31 Jesús japox jʉmtaen wʉt, jʉm-aechon: \p —Jiw woen woe-el nejchaempi, japi bʉ'xaenka-el xot. Jiw woen fʉlaen bʉ'xaenkpi woeliajwa. \v 32 Xanlap-is, ja-an. Xan pas-enil tadʉsliajwan, jiw pachaem wʉt, kabʉan-aechpi. Xanlax patx babejchow tadʉsliajwan, japi kofaliajwa padujnejchaxoelaxan Dios naexasisliajwapi —aech Jesús japiliajwa. \s1 Asew jiw xae-elpox, piach Dios kawʉajnaliajwa wʉt \r (Mt 9.14–17; Mr 2.18–22) \p \v 33 Fariseos, judíos chanaekabʉanapibej, jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Juan pejnachala, xanal tajnachalabej, naxae-el piach Dios kawʉajnaliajwa wʉt. Pelax nejnachala, jachi-el. Japi asbʉan jʉmch xael —aechi Jesúsliajwa. \p \v 34 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech: \p —Aton pawis fit wʉt, fiesta is wʉt, tadʉchpi xaeyaxaelfʉk japonxot. Nejchachaemlaxaeli, pajelnakjiyan duk wʉtfʉk jaxot. \v 35 Do asamatkoi, asew jiw fe'naxaeson. Do jawʉt, tadʉchpi naxaeyaxil kaematkoi sʉapich, xabich nejxaejwaxaes xoti. Jachiyaxaelbej, asamatkoi tajnachala nejxaejwaxaes wʉt, asew jiw xan nabʉ'fol wʉt. Samata, kaematkoi sʉapich naxaeyaxili, xan japixotaxinil xot —aech Jesús. \p \v 36 Jesús jʉm-aech wʉajantat japi jiwliajwa. Jʉm-aechon: \p —Pawis pejyiaf, padujax, wexaxarwas wʉt, pejyiaf, pajelax, tasiaplaxilow xape'sliajwa padujax yiafxot. Japox is wʉt, tabejsaxaelow pajelax yiaf. Yiafbʉ'ch, pajelax, najʉpa-el xot, pachaemaxil, padujax yiaf sʉapich. \v 37 Aton wʉlʉ wʉtbej pajelvino padujchoxantat, japachoxan chathialfalaxael, pajelvino xabich xot pafak. Ja-aech wʉt, nafo'axael vino, choxan sʉapich. \v 38 Samata, jiw wʉlʉ pajelvino pajelchoxantat, choxan nadadoe'aliajwa. \v 39 Jiw af wʉt vino, piach cha-ekpot, ja-aech wʉt jiw fe-el, vino pajeltpot. Ja-aech, jiw nejchaxoel xot: ‘Vino piach, cha-ekpot, kaes pejme pachaem’ —aech xoti, nejchaxoel wʉt —aech Jesús. \c 6 \s1 Judíos pejnapatamatkoitat Jesús pejnachala jolbalapox trigo \r (Mt 12.1–8; Mr 2.23–28) \p \v 1 Asamatkoi, napatamatkoi wʉt, Jesús, pejnachala sʉapich, trigolulantutat fol wʉti, japon pejnachala trigo jolbala xaelpaliajwa, litaxaela xoti. Kilaninapi boksliajwa trigofukal xaelpaliajwa. \v 2 Jaxot kaesʉapich fariseos nakfol. Japi nejchaxoel: “Jesús pejnachala sitae-el napatamatkoi, jolbala wʉti trigo” —aechi, nejchaxoel wʉt. Samata, jʉm-aechi Jesús pejnachalaliajwa: \p —Japox isaxisal napatamatkoitat. ¿Ma-aech xotkat xamal trigo jolbalam naktapae-elmatkoitat? —aechi Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 3 Jesús japox jʉmtaen wʉt, jʉm-aechon: \p —Xamal xaljowam matabijaliajwam, wajwʉajnapijin, waj-am rey David, ispox chajiakolaxtat, xabich litaxaela wʉt, pejjiw sʉapich. \v 4 Do jawʉt, David Dios pejba, xananʉamsba, lechon. Japabaxot wʉajna pan oel mesamatwʉajtat. Japapan ofrenda Diosliajwa. Rey David japapan xael wʉt, chaxduwbejpon pejjiw, japibej xaeliajwa japapan. Pe Moisés chajia lelpox jʉm-aech: ‘Japapan koew sacerdoteskal xaeliajwa, japi nabisti Dios pejbatat. Asew jiw xaeyaxil japapan’ —aech Moisés chajia lelpox. Pe rey David Dios kastika-esal, xael wʉton Dios pejew pan —aech Jesús fariseosliajwa. (Jasoxtatbej Jesús pejnachala kastikaxisal, trigo jolbala wʉt xaelpaliajwa napatamatkoitat.) \p \v 5 Jesús pejme jʉm-aech fariseosliajwa: \p —Xan puexa jiw pakoewkolnan. Xan xajʉpx jʉmchiliajwan jiw isaxaelpox napatamatkoitat —aech Jesús fariseosliajwa. \s1 Jesús boejthʉtpox kemamlan \r (Mt 12.9–14; Mr 3.1–6) \p \v 6 Asamatkoi, napatamatkoi wʉt, Jesús lech judíos naewʉajnaba poxade. Jaxotde wʉt, tʉaduton naewʉajnaliajwa. Jaxot kaen aton ek, poklake-elel kemamalpon. \v 7 Judíos chanaekabʉanapi, fariseosbej, japi natachaema, Jesús boejthʉsaxael wʉt kemamalan napatamatkoitat, jawʉt tasalaliajwas Jesús. \v 8 Jesús matabijt japi nejchaxoelox japonliajwa. Samata, Jesús jʉm-aech kemamlanliajwa: \p —¡Nande! ¡Nukde jiw pejwʉajnalel! —aechon. \p Kemamlan nant wʉt, nuklison jiw pejwʉajnalel. \v 9 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech japi jiwliajwa: \p —Xamal wʉajnachaemsaxaelen. ¿Achaxkat jʉm-aech Moisés chajia lelox? ¿Achaxkat Dios naktapaei isliajwas napatamatkoitat? \p ¿Isaxaeskat pachaempox? O, ¿isaxaeskat pachaema-elpox? O, ¿boejthʉsaxaeskat? O, ¿boesaxaeskat ampon aton? —aech Jesús. \p \v 10 Do jawʉt, Jesús natachaemt jiw masajiachpi. Jawʉt jʉm-aechon kemamlanliajwa: \p —¡Kedolde! —aechon. \p Kedolt wʉt, japon aton pejke-e chiekal wepachaems. \v 11 Pe judíos chanaekabʉanapi, fariseosbej, japox taen wʉt, xabich palalapi Jesúsliajwa. Samata, nakaewa najʉm-aechi: “¿Machiyaxaeskat Jesús?” —na-aechi nakaewa. \s1 Jesús pejnachalaxot makafitpox doce poejiw, japi apóstolesliajwa \r (Mt 10.1–4; Mr 3.13–19) \p \v 12 Asamatkoi Jesús fʉlaech pinamʉax poxade Dios kawʉajnaliajwa. Jaxotse pomadoicha Dios kawʉajan. \v 13 Do kandiawasap wʉt, Jesús la pejnachala, japi fʉlaeliajwadin japonlel. Japi pat wʉt japonxot, japixot makanoton doce poejiw japi chalaliajwaspon. Do jawʉt, japi wʉlduwpon apóstoles. \v 14-15 Doce poejiw, makanochpi, kaen pawʉl Simón. Japon asawʉltat wʉlduws. Pawʉlon Pedro. Asan pawʉl Andrés. Japon Simón pakoewan. Asan pawʉl Santiago. Asan pawʉl Juan. Asan pawʉl Felipe. Asan pawʉl Bartolomé. Asan pawʉl Mateo. Asan pawʉl Tomás. Asan pawʉl Santiago. Japon Alfeo paxʉlan. Asan pawʉl Simón. Japon majt asamʉtpijin, celotemʉtpijin. \v 16 Asan pawʉl Judas, Santiago paxʉlan. Asan pawʉl Judas Iscariote. Japonlap asamatkoi wiasaxael Jesús, Jesús padaelmajiwxot. \s1 Jesús xabich jiw naewʉajanpox \r (Mt 4.23–25) \p \v 17 Jesús baloek mʉaxxotsik, pej-apóstoles sʉapich. Baloek wʉt, najapnaxxot nuili. Xabich pejnachala natameja japonxot. Xabich asew jiwbej jaxot natameja. Japixot, asew Judea tʉajnʉpijiw. Asew Jerusalén paklowaxpijiw. Asew Tiro paklowaxpijiw. Asew Sidón paklowaxpijiw. \v 18 Japi jiw puexa patlisi Jesús naewʉajanxot jʉmtaeliajwa, boejthʉsliajwasbejpi bʉ'xaenkpoxan. Nabijatpibej dep pijaxantat, japibej pat boejthʉsliajwas. \v 19 Samata, puexa japi jiw jachasiapi Jesús, Jesús boejthʉsfʉl xot jiw. \s1 Amxot jʉm-aechpox nejchachaemlax, nejchachaemla-elpoxbej \r (Mt 5.1–12) \p \v 20 Jesús natachaemt wʉt puexa pejnachalaliajwa, jawʉt jʉm-aechon japiliajwa: “Xamal najut nejchaxoelam wʉt: ‘Dios nakkajachawaes-el wʉt, xajʉpaxinil isliajwan pachaempoxan’ —am wʉt, Dios kajachawaesaxael xamal. Ja-aech wʉt, xamal xabich nejchachaemlaxaelam. \p \v 21 “Xamal isasiam wʉt pachaempoxan Diosliajwa, japon kajachawaesfʉlaxael isfʉlaliajwam japoxan. Ja-am wʉt, xabich nejchachaemlaxaelam. \p “Amwʉtjel nabijalaelpampim, nabijatam xot ampathatat, Dios xamal kajachawaesaxael pachaemaliajwam. Ja-am wʉt, xabich nejchachaemlaxaelam. \p \v 22-23 “Asew jiw nejweslaxael xamal. Japi isaxael chaemilpoxan xamalliajwa. Jʉmchiyaxaelbejpi xamalliajwa: ‘¡Xamal chijiamde nejlel!’ —chiyaxaelbejpi. Jʉmchiyaxaelbejpi babejjamechan xamalliajwa. Jʉmchiyaxaelbejpi asew jiw jʉmtaeliajwa xamalliajwa: ‘Ampi jiw chaemil, babejchow xot’ —chiyaxaelbejpi. Puexa japoxan jachiyaxael, xamal tajjiwam xot, xan puexa jiw pakoewkolnan. Japoxan ja-aech wʉt, ¡xamal xabich nejchachaemilde! Diosxotse Dios xamal chaxduiyaxael xabich pachaempox. Samata, ¡nejchachaemilde, japamatkoi pasaxael wʉt! Xamal nejweslapi, japi jiw pejwʉajnapijiwbej chajia babijaxan is Dios pejprofetasliajwa. \p \v 24 “Xamal kemaenkampim, xabich nabijasaxaelam, xanejchachaemlam xot ampathatpijaxankal. \p \v 25 “Amwʉtjel nejchaxoelam wʉt, jʉm-am: ‘Xan nejchachaemlax, puexa xabich xot tejew’ —am, nejchaxoelam wʉt. Pe asamatkoi xabich nabijasaxaelam. Me-ama asew kaematkoi nafnia wʉt, do jawʉx, pejme xabich litaxaelapi, xamalbej jachiyaxaelam. \p “Amwʉtjel xafafolampim, asamatkoi xabich noeyaxaelam, nabijasaxaelam xot. Jawʉtbej nejchachaemlaximil. \p \v 26 “Chajiakolaxtat Dios pejprofetakola-elpi chiekal duila-el, me-ama Dios nejxasink. Japi jiw chiekal naewʉajna-elbej Dios pejjamechan, japiliajwa jiw nejchachaemlaliajwas. Samata, japamatkoiyantat jiw jʉm-aech chimiajamechan profetakola-elpiliajwa. Samatabej, ampamatkoiyantat jiw jʉm-aech wʉt chimiajamechan xamalliajwa, ¡chiekal taem! Xamal chiekal bej duila-emilbej. Chiekal bej naewʉajna-emilbej Dios pejjamechan. Ja-am wʉt, xamal asamatkoi xabich nabijasaxaelam” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús naewʉajanpox pejnachala nejxasinkaliajwa padaelmajiw \r (Mt 5.38–48; 7.12) \p \v 27 Jesús pejme jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Xamal xan nanaewetampim xan jʉm-anox. ¡Xamal nejxasinkde nadaelmajiw! ¡Isde pachaempoxan xamal nejweslapiliajwa! \v 28 Nadaelman nejchaxoel wʉt babijaxan xamal chapasliajwa, ¡xamallax nejchaxoelde japon chapasliajwas pachaempoxan! Asew jiw babejjamechan jʉm-aech wʉt xamalliajwa, ¡Dios kawʉajande japi jiw kastikasamatas! \v 29 Aton, matxoela-ispon babijax xamalliajwa, ¡xamallax nabej is babijax japon atonliajwa! Samata, aton xamal ba'faselcha wʉt, ¡asaba'falel nej selchapon! Aton xamal wenatkowa wʉt sumta-otampox, ¡nej fispanox pijaxliajwa! ¡Nijax kamisbej nej fispon pijaxliajwa! \v 30 Aton malech xamal wʉljow wʉt, ¡japon chaxdu'e! Asan aton natkowa wʉt nijax, ¡nabej wʉljoe' wiasliajwapon natkowapox! \v 31 ¡Amalis isde pachaempoxan asew jiwliajwa, me-ama xamal nejxasinkam japi jiw isfʉlaliajwa xamalliajwa!” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 32 Do jawʉt, Jesús pejme jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Xamal nejxasinkam wʉt jiw xamal nejxasinkpikal, ja-am wʉt, ¿ma-aech xotkat nejchaxoelam Dios pachaemaxaelpox xamalliajwa? Jiw babejchowbej nakaebabejchow nanejxasink. \v 33 Xamal isfʉlam wʉtbej pachaempox japi jiwliajwa, japi jiw isfʉl xot pachaempox xamalliajwa, ja-aech wʉt, ¿ma-aech xotkat nejchaxoelam: ‘Dios pachaemaxael xanliajwa’ —amkat, nejchaxoelam wʉt? Jiw babejchowbej nakaebabejchowliajwa is pachaempoxan. \v 34 Xamal prestam wʉt jiw matabijampikal, ja-am xamal japi jiw pejme wewiasliajwa prestampox, prestampox nafo'asamata. Ja-am wʉtbej, ¿ma-aech xotkat nejchaxoelam Dios pachaemaxaelpox xamalliajwa? Jiw babejchow nakaebabejchow napresta pejme wewiasliajwas naprestapoxan. \v 35 ¡Nejxasinkde nadaelmajiw! ¡Isdebej pachaempoxan japiliajwa! Prestam wʉt, ¡prestampoxan nabej wʉajnawes! Ja-am wʉt, Dios isaxael xabich pachaempox japonxotse xamalliajwa prestampoxanliajwa. Ja-am wʉt, me-ama Dios athʉpijin, paxʉlan sʉapich, kaenejchaxoelax, jachiyaxaelambej xamal. Dios isfʉl pachaempoxan jiw babejchowliajwa. Asew jiw Dios kajachawaechpibej, japi nejchaxoela-el Diosliajwa. Japi jiwliajwa, Dios is pachaempoxan. \v 36 ¡Beltaem asew jiw! Me-ama nej-ax Dios puexa jiw beltaefʉl, ¡xamalbej ja-amsfʉlde!” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús bʉxfiatpox pejnachala, japi jʉmchisamata: “Japi jiw babejchow xot, wewe'pas Dios kastikaliajwas” —chisamatapi \r (Mt 7.1–5) \p \v 37 Jesús pejme jʉm-aech pejnachalaliajwa: “¡Xamal asew jiwliajwa nabej jʉm-aeche': ‘Japi jiw babejchow’ —nabej aeche'! Ja-am wʉt, Dios jʉmchiyaxil xamalliajwa: ‘Xamalbej babejchowam’ —chiyaxilon. ¡Nabej jʉm-aeche'bej asew jiwliajwa: ‘Japi wewe'pas Dios kastikaliajwas’ —nabej aeche'bej! Ja-am wʉt, Dios jʉmchiyaxilbej xamalliajwa: ‘Xamal wewe'p xan kastikaliajwan’ —chiyaxil Dios xamalliajwa. Asew jiw babijaxan is wʉt xamalliajwa, ¡beltaem! Ja-am wʉt, Diosbej xamal beltaeyaxael babijaxan isampoxanliajwa. \v 38 Jiw wewe'pas wʉt, ¡chaxduim! Ja-am wʉt, Diosbej xamal chaxduiyaxael wewe'ppoxan. Asew jiw chaxduwam wʉt, Dios kaes pejme xamal chaxduiyaxael” —aech Jesús, pejnachala naewʉajan wʉt. \p \v 39 Jesús pejme jʉm-aech, pejnachala naewʉajan wʉt: “Nakae-itliakla namakxalaeyaxil. Itliaklan asan makxafol wʉt, japi kolenje kaemʉthadik natacholnaxaek. \v 40 Estudiapon kaes pejme pachaema-el. Me-ama chanaekabʉanaspon, jachi-elon. Pe asamatkoi, puexa matabijt wʉton, japon najʉpaxael. Me-ama pejchanaekabʉanan wʉt, jachiyaxaelon” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 41 Do pejme Jesús jʉm-aech, naewʉajan wʉt pejnachala: “Xamal najut kaes babijaxan isam wʉt, ¡xamal nabej naewʉajne', asan aton babijax is wʉt! Aton, asan kajachawaesasia wʉt, cha-aelaxach, ast it-okspon, japon pajutlax kaes pejme pinjiyax naetamat it-oks wʉt, jasoxtat japon aton asan aton kajachawaesaxil. \v 42 Xamal kaes babijaxan isam wʉt, ¡nabej jʉm-aeche' asanliajwa: ‘Xam naewʉajnaxaelen, babijax is-elaliajwam’ —nabej aeche', naekichachajbapijnam wʉt! ¡Majt xamal kofim babijaxan isfʉlampoxan! Ja-am wʉt, pachaemaxael asan aton naewʉajnaliajwam japon kofsliajwa babijaxan ispoxan” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Pejbaech pachaem wʉt, matabijaspox japanae pachaempox \r (Mt 7.17–20; 12.34–35) \p \v 43 Jesús pejme naewʉajan wʉt pejnachala, jʉm-aechon: “Pachaemnae naboet wʉt, pejbaechbej pachaem. Chaemilnae naboet wʉt, pejbaechbej chaemil. \v 44 Kaenanʉla naebaechnaechan matabijas pejbaechtat. Na-e'naexot tus-el higobaech. Ja-aechbej uvadunanliajwa. Uvadunan chajalka-eli na-e'naexot. \v 45 Ja-aechbej jiwliajwa. Aton, wepachaemspon pejnejchaxoelax, japon aton naksiya pachaempoxan. Aton, wepachaema-esalpon pejnejchaxoelax, japonlax naksiya babejjamechan. Japi kolenje japoxan naksiya, pejnejchaxoelaxanxot nakolapoxan” —aech Jesús, naewʉajan wʉt pejnachala. \s1 Jesús naksiyapox kolebaliajwa \r (Mt 7.24–27) \p \v 46 Do jawʉt, Jesús pejme jʉm-aech, naewʉajan wʉton doce pejnachalaliajwa, asew jiwliajwabej: “Xamal naexasis-emil wʉt xan jʉm-anpox, ¿ma-aech xotkat najʉm-am: ‘Tajpaklon, tajpaklon’ —na-amkat? \v 47 Xanlel fʉlaenpon, japon xan nanaewet. Nanaexasitbejpon xan jʉm-anpoxan. Xamal jʉmchiyaxaelen, achan kabʉan-aech xanlel fʉlaenpon. \v 48 Japon aton ba isan, kabʉan-aech. Kowpon sat tinkxot ba isliajwa. Nosnaechan mʉthapon. Do jawʉx, pejba toet wʉt, pinamin pat wʉt, japaba taxʉ'palaxil, chiekal isas xot sat tinkxot. \v 49 Xan jʉm-anpox jʉmtaenpon, pe naexasis-el wʉton, japon aton, me-ama thaejtat ba ispon, kabʉan-aechon. Nosnaechan mʉthapon thaejtat. Dolison pejba isax ketoet wʉt, pinamin wʉt, japaba chiekal jʉwʉl, jaxot thaejtkal xot. Samata, japaba chiekal toep” —aech Jesús, naewʉajan wʉt doce pejnachalaliajwa, asew jiwliajwabej. \c 7 \s1 Jesús boejthʉtpox soldawcapitán pamakan \r (Mt 8.5–13) \p \v 1 Jesús bʉxtoet wʉt naewʉajnax, fʉlaechon Capernaum paklowax poxade, doce pejnachala sʉapich. \v 2 Capernaum paklowaxxot duk soldawcapitán, Roma gobiernoliajwa nabistpon. Japon capitán xabich nejxasink pamakan. Japon pamakan xabich bʉ'xaenk. Mox pawʉajnapon tʉpaliajwa. \v 3 Japon capitán wʉltaen Jesús jiw boejthʉsfʉlpox. Samata, capitán to'a kaesʉapich judíos-ancianos japi bʉflaeliajwadin Jesús, boejthʉsliajwapon capitán pamakan. \v 4 Dolisi, Jesúsxot pa'a wʉt, xabich tadʉti Jesús. Jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —Tajpaklon, kijʉm-amse, capitán xabich pachaempon. Samata, ¡xam nakfʉlaem xanal japon pejba poxade, japon pamakan boejthʉsliajwam! \v 5 Japon capitán naknejxasink xatis judíos. Japonbej nawemot asew jiw isliajwa xanal tajnaewʉajnabaliajwa —aech judíos-ancianos Jesúsliajwa. \p \v 6 Do jawʉt, Jesús nakfol japi. Dolison, mox wʉtlejen capitán pejba pasliajwa, capitán to'a pejnachala japi bʉ'kakʉlnaliajwa Jesús. Do jawʉt, bʉxto'abejpon pejnachala japi jʉmchiliajwa Jesús: “Tajpaklon, xam kaes mox pasaximil tajcapitán pejba. Japon jʉm-aech: ‘Xan kaes pachaema-enil Jesús pasliajwa tajba, japon kaes pejme paklon xot. \v 7 Samata, xan tajut fʉlae-enil wʉljaesliajwan Jesús. ¡Jaxotde nej nawiaspon! ¡Nej jʉm-aechapon tamakanliajwa, japon boejthʉlaliajwas! Ja-aech wʉt, tamakan naweboejthʉlaxaes. \v 8 Xanbej tajpaklochow. Japi naketo'a wʉt, xan ow-an. Xanbej soldawcapitánan. Kaen to'ax wʉt, japon na-ow-aech. Asan lax wʉt, japon fʉlaen. Tamakan keto'ax wʉt, japox chiekal jinawe-ispon. Jesúsbej tato'lan. Jʉm-aech wʉton tamakanliajwa, tamakan chiekal boejthʉlaxaes’ —aech soldawcapitán, xanal nabʉxto'a wʉt xam jʉmchiliajwan” —aech soldawcapitán pejnachala Jesús jʉmtaeliajwa. \p \v 9 Jesús japox jʉmtaen wʉt, capitán jʉmxato'apox, japonliajwa xabich nejchaxoelanukon, xabich xanaboejtas xot. Do jawʉt, Jesús natfo'cha wʉt, natachaemton jiw fʉlafospilel. Do jawʉt, jʉm-aechon japiliajwa: \p —Diachwʉajnakolax xamal jʉm-an. Israel tʉajnʉxot aton tae-enil, xan xabich naxanaboejtpon, me-ama japon aton, jason —aech Jesús soldawcapitánliajwa, jʉmtaeliajwa fʉlafospipon. \p \v 10 Jawʉt capitán to'asi nawia capitán pejba poxade. Pa'a wʉt, taenlisi capitán pamakan chiekal boejthʉlspox. \s1 Jesús mat-etpox pamal naetʉpspow paxʉlan, pejme dukaliajwa \p \v 11 Asamatkoi Jesús fʉlaech wʉt Naín paklowax poxade, pejnachala nakfolspon. \v 12 Paklowax mox itwefol wʉti, Jesús taen, asew jiw patʉpan mʉthsliajwa chaxfol wʉti paklowax tathoetlel. Patʉpan pen, pamal naetʉpspow. Japow kaen paxʉlan tʉpon. Xabich jiw, Naín paklowaxpijiw, fʉlchalas. \v 13 Jesús japow taen wʉt, beltaenpon. Do jawʉt, jʉm-aechon japowliajwa: \p —¡Nabej wʉnoe'! —aech Jesús. \p \v 14 Japox jʉm-aech wʉt, Jesús mox soepan patʉpanxot. Do jawʉt, Jesús camilla takʉksaba wʉt, patʉpan chaxfoli chaxnuiljaba. Do jawʉt, Jesús jʉm-aech patʉpanliajwa: \p —Pansian, xan jʉm-an xamliajwa: ‘¡Mat-e'e pejme dukaliajwam!’ —an xan —aech Jesús. \p \v 15 Do jawʉt, patʉpan chalechkal mat-et. Mat-et wʉt, naksiyalison. Do jawʉt, Jesús jʉm-aech japon penliajwa: \p —Ma naxʉlan —aech Jesús. \p \v 16 Jiw japox taen wʉt, puexa xabich belwanapi. Jʉm-aechnapi: \p —Dios xabich mamnik. Xajʉp puexa isliajwa. Poklaprofetakolan patlison xatisxot. Dios fʉloek kajachawaesliajwa pejjiw —aechnapi Jesúsliajwa. \p \v 17 Xabich jiw, Judea tʉajnʉpijiw, mox duilibej Judea tʉajnʉxot, japi wʉltaena Jesús patʉpan mat-etpox. \s1 Juan, jiw bautisan, japon to'apox kolenje pejnachalan Jesús poxade \r (Mt 11.2–19) \p \v 18 Juan, jiw bautisan, jiw jebatat jias wʉt, pejnachala chapaeflas Jesús isfʉlpoxanliajwa. Asamatkoi Juan wʉllala kolenje pejnachalan, japi to'aliajwapon Jesús poxade. \v 19 Juan japi bʉxto'aliajwa wʉt, jʉm-aechon: “Jesús wʉajnachaemtam wʉt, ¡jʉm-amopon: ‘¿Xamkatlap diachwʉajnakolax Cristowam, jʉmduchponam puexa jiw bʉ'weliajwam? Xam Cristowa-emil wʉt, ¿xanalkat kaes wʉajnawesaxaelen asan pasaxaelpon?’ —amo Jesús!” —aech Juan, bʉxto'a wʉt kolenje pejnachalan. \v 20 Juan pejnachala pat wʉt Jesúsxot, jʉm-aechi ampox: \p —Juan, jiw bautisan, xanal nabʉxto'a xam wʉajnachaemsliajwan. ¿Xamkatlap diachwʉajnakolax Cristowam, Dios jʉmduchponam puexa jiw bʉ'weliajwam? Xam Cristowa-emil wʉt, ¿xanalkat kaes asan wʉajnawesaxaelen, pasaxaelpon? —aech Juan pejnachala Jesúsliajwa. \p \v 21 Do jawʉt, japi pejwʉajnalel Jesús xabich jiw bʉ'xaeya boejthʉt, bʉ'xaenki nejmachwaxaetat. Jiw, pejmatpʉatanxot dep webaespi, to'apon dep nakolaliajwa jaxot. Boejthʉtbejpon xabich itliakla japi taeliajwa. \v 22 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech Juan pejnachalaliajwa: \p —¡Xabʉa'de! ¡Nawem Juan poxade! Juanxot patam wʉt, ¡Juan chapaem koechaxan taenampoxan, wʉltaenampoxanbej! Juan chapaeyam wʉt, ¡jʉm-amo: ‘Itliakla chiekal taen. Nabejkabej chiekal laelp. Piach leprawaxaetat bʉ'xaenkpibej, japi chiekal boejthʉls. Naetakʉatabej chiekal jʉmtaen. Patʉpabej mat-ias pejme duilaliajwa’ —amo Juan, chapaeyam wʉt! ¡Chapaembejpon naewʉajnaxpoxan kejila, japibej naexasisliajwa, Dios bʉ'weliajwasbejpi babijaxan ispoxanliajwa! \v 23 Juan chapaeyam wʉtbej, ¡jʉm-amopon: ‘Nejmach-aton chiekal naxanaboejsfʉl wʉt, nanaexasisfʉl wʉtbejpon xan Cristowanponan, japon aton nejchachaemlafʉlaxael’ —amo Juan, chapaeyam wʉt! —aech Jesús Juan pejnachalaliajwa. \p \v 24 Do jawʉx, Juan pejnachala nawia Juan poxade. Nawia wʉti, jawʉt, Jesús tʉadut jiw jʉmchiliajwa Juanliajwa. Jʉm-aechon: “Juan, jiw bautisan, pajilaxxot duk wʉt, xamal fʉlaemch japoxade. Fʉlae-emil taeliajwam muifʉrtʉat joewa jʉ'baspox. \v 25 Xamal fʉlae-emildebej taeliajwam kaen aton chamoeyaxan naxoelpon. Xamal chiekal matabijam, chimianaxoeipi duila-el pajilaxtat. Jiw chimianaxoeipi duil chimiabachantat. Japi duil paklochow pejbachantat. \v 26 Xamallax fʉlaemch taeliajwam profeta. Diachwʉajnakolax jʉm-an. Xamal Juan taenam wʉt, taenam poklaprofetakolan. \v 27 Dios pejjamechan, chajia lelsxot, jʉm-aech Dios najʉm-aechpox xanliajwa, Juan isaxaelpoxliajwa: ‘Wʉa, xam wʉajna tajprofeta to'axaelen japon jiw naewʉajnafʉlaliajwa tajjamechan, xam patam wʉt jiw chiekal naexasisliajwa xam’ —aech chajia lelsxot Dios najʉm-aechpox xanliajwa, Juan isaxaelpoxliajwa. \m \v 28 Kaes pejme pachaempi, profetas, ajil, me-ama Juan, jiw bautisan, jasi. Pe nakiowa, Diosxotse wʉt, jaxotse japi jiw puexa chiekal isfʉl Dios nejxasinkpoxan. Japi kaes pejme pachaemaxael Dios pejwʉajnalel. Me-ama Juan ampathatat, jachiyaxili” —aech Jesús. \p \v 29 Xabich jiw jʉmtaen Juan naewʉajanpox. Impuesto mat-omwʉljoewbej jʉmtaen. Japi naexasit wʉt, Juan japi jiw bautisa, japi matabija xot Dios xabich pachaempon. \v 30 Fariseos, judíos chanaekabʉanapibej, naekʉanjiamt Juan naewʉajanpox. Isfʉla-eli Dios nejxasinkpox. Samata, Juan japi jiw bautisa-el. \p \v 31-32 Do pejme Jesús jʉm-aech jiwliajwa: “Ampamatkoiyantat jiw duilpi ampathatat, japi jiw, me-ama yamxi wʉt, ja-aechi, kaenejchaxoelaxa-el xot. Me-ama yamxi chalak paklowaxplazaxot nakakujsliajwa, ja-aech japi jiw. Yamxi chalak wʉt, pejnachala sʉapich, nakaewa najʉm-aechi: ‘Xanal toela nababax xamal nababoelaliajwam. Pe xamal nababoela-emil, jʉmtaenam wʉt toela. Xanal jajui jajuwxbej xamal noeliajwam. Pe xamal noe-emil, jʉmtaenam wʉt’ —na-aech nakaewa yamxi, nalot wʉt plazaxot. \v 33 Juan, jiw bautisan, japon ampathatat wʉt, Dios pejjamechan naewʉajnafʉlon. Xabich piach naxae-elon, Dios kawʉajnaliajwa wʉt. Vino fe-elbejpon. Ja-aech wʉt, xamal jʉm-am: ‘Juan dep webaes pejmatpʉatxot’ —amsfʉlam. \v 34 Do jawʉx, xan, puexa jiw pakoewkolnan, fʉlaenx. Xanlax puexa xaelx. Puexa afxbej. Ja-an wʉt, xamal jʉm-ambej xanliajwa: ‘Japon xabich xaemaenk. Femaenkbejpon vino. Pejnachala babejchowbej. Pejnachalabej impuesto mat-omwʉljoew Roma gobiernoliajwa’ —am xamal xanliajwa. \v 35 Pelax jiw matabijasiapi Dios, japi naexasisfʉl Juan jʉm-aechpoxan, xan jʉm-anpoxanbej. Japi matabijaxael diachwʉajnakolaxpox Juanliajwa, xanliajwabej” —aech Jesús jiw naewetiliajwa. \s1 Jesús tadʉchpox xaeliajwa fariseo pejbatat \p \v 36 Fariseo-aton, pawʉlpon Simón, japon tadʉt Jesús xaeliajwa japon pejbatat. Samata, Jesús fʉlaech japon pejba poxade xaeliajwa, japon sʉapich. Jesús pat wʉt, ekon mesaxot. \v 37 Japapaklowaxxot pawis duk. Japow asew poejiw bʉ'moejtpow plata kanaliajwa. Japow wʉltaen Jesús xaeyaxaelpox Simón pejbatat. Samata, japow fʉlaech japaba poxade Jesús taeliajwa. Japow xapat perjumamint alabastro-ia' batiajtat, chiekal wʉlʉkat. \v 38 Dolisow, brixtat nuk Jesús pejtʉaktabijla, Jesús chafanaliajwas perjumamint. Japox isliajwa wʉt, chalechkal noeyax tʉadutow, xabich nejxaejwas xot babijaxan ispoxanliajwa. Pej-itmin natacholan Jesús pejtʉaktametat. Do jawʉt, pejmatlatat Jesús tʉaktamejoeipow. Tʉaktamesuwpow Jesús. Japaperjumamintat chafanpow Jesús pejtʉaktame. \v 39 Simón, japon tadʉtpon Jesús xaeliajwa, taen wʉton japox, nejchaxoelon Jesúsliajwa: “Diachwʉajnakolax ampon profeta wʉt, matabijsaxaelon, achaow japow pawis. Matabijsaxaelbejpon japow babejowpow” —aech Simón, nejchaxoel wʉt Jesúsliajwa. \v 40 Simón japox nejchaxoel wʉt, Jesús jʉm-aech: \p —Simón, xam asax jʉmchisian —aech Jesús. \p Simón jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Jiw chanaekabʉanan, ¡jʉm-amde najʉmchisiampox! —aechon. \p \v 41 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech: \p —Plata prestapijin, kolenje aton plata dewataspon. Kaen dewatas quinientos denarios. Asan dewataspon cincuenta denarios. \v 42 Japi kolenje plata kejil wewiasliajwapi prestaspon. Samata, prestapijin jʉm-aech japiliajwa: ‘Xamal nadewatampoxan xan kaes mat-omwʉljoeyaxinil’ —aechon. Japox jʉm-aech wʉt, ¿achankat japi kolenjexot kaes pejme nejxasinkaxaes? —aech Jesús Simónliajwa. \p \v 43 Simón jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Kaes dewatpon, japon kaes nejxasinkaxaes —aech Simón Jesúsliajwa. \p Do jawʉt, Jesús jʉm-aech: \p —Diachwʉajnakolax xam chiekal xatbijam —aech Jesús Simónliajwa. \p \v 44 Do jawʉt, Jesús natachaemt wʉt pawis, pejme jʉm-aechon Simónliajwa: \p —Xam taenam pawis ispox. Nejba lowx wʉt, nachaxdus-emil min xan tajtʉak kiasliajwan, me-ama xatis wajkabʉan. Ampow pawislax natʉakkiat pej-itmintat. Natʉakmo'tbejpow pejmatlatat. \v 45 Nejba patx wʉt, naxusui-emil chiekal nabʉ'kʉlsliajwam. Ampow pawislax, xan ba lowx wʉt, natʉaksuw, nasitaen xotow. \v 46 Chiekal nabʉ'kʉlsliajwam, xan namatnaechafana-emil olivosimint. Ampowlax perjumamint natʉakchafan. \v 47 Samata, jʉm-an: “Japow babijaxan ispoxanliajwa, wexabichaspoxan, beltaens, xabich xan nanejxasink xotow” —an xan. Jiw kaesʉapich babijaxan ispoxanliajwa beltaens wʉt, japi kaesʉapich itpaeyaxael pejnejxasiyax Diosliajwa —aech Jesús Simónliajwa. \p \v 48 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech japowliajwa: \p —Xam babijaxan isampoxanliajwa xan beltaenx —aech Jesús. \p \v 49 Asew jiw tadʉtaspi xaeliajwa Simón pejbatat, japi nakaewa nakawʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechi: \p —¿Achankat ampon hasta jiw babijaxan ispoxan beltaeliajwa? —na-aechi nakaewa. \p \v 50 Jesús jʉm-aech pawisliajwa: \p —Xabich naxanaboejtam xot, Dios xam bʉ'wia nejbabijaxan. Samata, ¡xabʉa'de nejmach! —aech Jesús. \c 8 \s1 Watho' kajachawaetpox Jesús \p \v 1 Jesús Simón pejbaxot wʉt, japoxwʉx, mathʉnlison xabich paklowaxan, cha-aelpaklowaxanbej. Jesús japapaklowaxanpijiw naewʉajnafʉl chimiawʉajan, Dios puexa pejjiw tato'laxaelwʉajan. Doce apóstolespi, japi chala Jesús. \v 2 Chalasbejpon asew watho'. Japi watho' majt pejmatpʉatantat dep webaesi. Jesús chajia dep to'a nakolaliajwa japi watho'xot. Japi watho'xot, Jesús boejthʉtbej, chajia majt bʉ'xaenk wʉti. Japixot, kaeow pawʉl María. Japow Magdala paklowaxpijow. Japow majt pejmatpʉatat siete dep webaes. Jesús dep to'a nakolaliajwa japow pejmatpʉatxot. \v 3 Jaxotbej asaow. Japow pawʉl Juana. Japow Cuza pijow. Japon Cuza, rey Herodes pejba tataeflan. Jaxotbej asaow. Japow pawʉl Susana. Jaxotbej kaes asew watho'. Japi watho' pejewtat kajachawaeti Jesús, pejnachalabej. \s1 Trigo pejwʉajan, xasaljabapon \r (Mt 13.1–23; Mr 4.1–20) \p \v 4 Xabich paklowaxanpijiw fʉlaen Jesús taeliajwa. Samata, xabich jiw natameja Jesúsxot. Jesús naewʉajan wʉt, wʉajantat jʉm-aechon: \v 5 “Kaen aton fʉlaech pejlul poxade, trigo xasaljabaliajwa. Xasaljaba wʉt, kaesʉapich natacholan nʉamtat. Dolisdo', jiw xaxena wʉt, japi trigo sae'enas. Do jawʉx, japafu mia xaes. \v 6 Kaesʉapich trigo natacholan ia'xot. Jaxot as xanaja'al. Do jawʉx, japi trigo naboela wʉt, xabich masxaenk wʉtbej, japi trigo masxae selnas, sat chiekal pesnika-el xotdik. \v 7 Kaesʉapich trigo natacholan na-e'lʉ tasiaptasxot. Japi trigo naboela wʉt, jawʉtbej, na-e'lʉ naboela. Na-e'lʉ tapae-el trigo ti'sax, na-e'lʉ kaes athʉ xot. \v 8 Asew trigo natacholan sat pachaemxot. Japi trigo chiekal naboela. Ti't wʉt, trigoton chiekal naboet. Trigoton naboet wʉt, kaenanʉla hasta cien trigo naboet” —aech Jesús. \p Jesús japox jʉm-aech wʉt, pinjametat jʉm-aechon: “Xamal matabijasiam wʉt Dios pejnejchaxoelax, ¡chiekal nanaewe'e xan jʉm-anpox!” —aech Jesús. \s1 Ma-aech xot Jesús xabich naewʉajan wʉajantat \r (Mt 13.10–17; Mr 4.10–12) \p \v 9 Pejnachala, japi wʉajnachaemt Jesús, chiekal matabijasia xoti, achax chiyaxael japox wʉajan, Jesús naewʉajanpox. \v 10 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech chiekal chanaekabʉanaliajwapon pejnachala: “Dios xamal tapaei matabijaliajwam Dios tato'laxaelpox pejjiw. Asew jiw naewʉajnax wʉt wʉajantat, jʉmtaeni. Pe japi matabijaxil, achax chiyaxael japox wʉajan. Taen wʉti koechaxan isxpoxan, japi matabijaxil, ma-aech xot xan japoxan isx” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús chiekal chanaekabʉanapox trigo pejwʉajan, xasaljabapon \r (Mt 13.18–23; Mr 4.13–20) \p \v 11 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Amwʉt xamal chiekal chanaekabʉanaxaelen trigo xasaljabapon pejwʉajan. Japon aton, trigo xasaljaba satat. Japawʉajantat ‘Trigo’ —aech wʉt, japox jʉmchiliajwa: ‘Dios pejjamechan jiw naewʉajnaspox jʉmtaeliajwa, naexasisliajwabejpi pejnejchaxoelaxantat’ —chiliajwa japox. \v 12 ‘Trigo, natacholanpi nʉamtat’ —aech wʉt, japox jʉmchiliajwa: ‘Dios pejjamechan jiw naewʉajnas wʉt, japajamechan jʉmtaeni, do jawʉt, kamta nejkiowbejpi jʉmtaenpoxan. Do jawʉtbej, Satanás pat japi jiwxot, japon, me-ama mia, Dios pejjamechan wenosliajwas jiw pejnejchaxoelaxanxot. Samata, japi jiw Dios pejjamechan chiekal naexasisaxil Dios bʉ'weliajwas’ —chiliajwa japox. \v 13 ‘Trigo, natacholanpi ia'xot’ —aech wʉt, japox jʉmchiliajwa: ‘Jiw Dios pejjamechan jʉmtaen wʉt, japi jiw kamta naexasiti. Ja-aech wʉt, japi jiw nejchachaemil kaematkoiliajwa. Do jawʉx, Dios naexasit xoti, asew jiw bʉ'wʉajanpaeispi. O, chaemilpox wetapachpi. Do jawʉt, japi kaes Dios xanaboeja-el. Samata, me-ama trigotathin kasnika-el wʉt, naboes-el, ja-aechlap-is japi jiw. Do jawʉt, Dios pejjamechan naexasitpox kofapi’ —chiliajwa japox. \v 14 ‘Trigo, natacholanpi na-e'lʉ tasiaptasxot’ —aech wʉt, japox jʉmchiliajwa: ‘Jiw Dios pejjamechan jʉmtaen wʉt, kamta naexasiti. Do jawʉx, kofalisi, asaxan matakas xot pejnejchaxoelaxan, xabich nejchaxoel xotbej ampathatpijaxankal. Nejchaxoelbejpi xabich kemaenkaliajwa. Nejchaxoelbejpi isfʉlaliajwa pajut nejxasinkpoxan. Samata, pejxanaboejaxan Diosliajwa kaesfʉlaxil’ —chiliajwa japox. \v 15 ‘Trigo, natacholanpi sat pachaemxot’ —aech wʉt, japox jʉmchiliajwa: ‘Jiw jʉmtaen wʉt Dios pejjamechan, japi jiw chiekal naexasisfʉl naewʉajnaspox. Kofa-eli naexasisfʉlpox. Ja-aech wʉt, japi chiekal Dios xanaboejafʉl wʉt, me-ama trigoton xabich naboeti, ja-aech japi jiw’ —chiliajwa japox” —aech Jesús, chiekal chanaekabʉana wʉt pejnachala. \s1 Lámpara pejwʉajan \r (Mr 4.21–25) \p \v 16 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Jiw lámpara tamdut wʉt, asaxtat matakasaxil. Cha-esaxilbej camabʉxfaltat. Jiwlax athʉ cha-esaxael bamʉaxnaetat, batu chiekal itliakaliajwa, lalenapi chiekal taeliajwa. \v 17 Ja-aechbej tajnaewʉajnaxliajwa. Puexa japoxan, moechaspoxan, asamatkoi tulaelaxaesi. Puexa tajnaewʉajnax, amwʉtjel matabija-esalpoxfʉk, asamatkoi japoxan chiekal matabijaxaes” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 18 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “¡Chiekal naewe'e xan jʉm-anpox! Tejew chiekal nawetataefʉlpon, japon aton kaes pejme chaxdusaxaelen. Asanlax chiekal nawetataefla-elpon tejew, kaesʉapich nawetataefʉlpox, kefisaxaeson” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús pen, japon pakoewbej, japi nospaesiapox, Jesús sʉapich \r (Mt 12.46–50; Mr 3.31–35) \p \v 19 Do jawʉt, Jesús pen, japon pakoewbej, mox pa'an Jesús naewʉajanxot jiw. Pe japi leyaxil kaes mox pasliajwadin Jesúsxot, xabich wʉajna jiw ba wʉlʉk xot. \v 20 Do jawʉt, batutat aton jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Jiw chanaekabʉanan, nej-en, nakoewbej, pa'an. Japi nuil tathoetat. Xam taesiapi —aechon. \p \v 21 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech jaxotiliajwa: \p —Jiw jʉmtaenpi Dios pejjamechan, naexasit wʉtbejpi, japi jiw, me-ama taj-en, takoewbej, ja-aechi —aech Jesús. \s1 Jesús fiatpox joewa, truxanbej \r (Mt 8.23–27; Mr 4.35–41) \p \v 22 Asamatkoi Jesús jʉm-aech: \p —¡Chijias puka we-enlelde! —aechon. \p Do jawʉt, Jesús jul falkam, pejnachala sʉapich. Jawʉt chaflaechlisi. \v 23 Pukatutat chafol wʉti, Jesús nejmach moejt. Ja-aech wʉt, chalechkal xabich pinajoewa, pintruxanbej, pat. Falkamtu xabich min fajabas. Samata, xabich chachoel, chabʉ'laxael xoti. \v 24 Jawʉt japi thikapi Jesús. Jʉm-aechipon: \p —Tajpaklon, ¡nathikde! —aechi. \p Do jawʉt, Jesús nant wʉt, fiatlison joewa, truxanbej. Fiat wʉt, joewa chiekal toep, truxanbej. Jawʉt puka chiekal itnapatan. \v 25 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —¿Amekat xamal xan naxanaboejampox? —aech Jesús. \p Do jawʉt, puexa xabich belwanapi. Xabich nejchaxoelanuilbejpi. Samata, nakaewa najʉm-aechi: \p —¿Achankat ampon aton? Joewa, pukabej, fiat wʉt, ¡naexasichpon! —na-aechi nakaewa. \s1 Jesús to'apox dep nakolaliajwa aton pejmatpʉatxot \r (Mt 8.28–34; Mr 5.1–20) \p \v 26 Jesús, pejnachala sʉapich, puka we-enlelde chapa'a Gerasa tʉajnʉxotde. Gerasa tʉajnʉ Galilea tʉajnʉtabijla. \v 27 Itjul wʉti, Jesús pʉtat nant wʉt, kaen aton japatʉajnʉpijin fʉlaen Jesúsleldin. Japon aton pejmatpʉatxot dep webaes. Piach bʉ'jʉmchalaejapon. Duka-el batat. Japon duk tʉpi mʉthasxot. \v 28 Jesúsxot pat wʉton, japon nuk brixtat Jesús pejwʉajnalel. Nejlat wʉt, jʉm-aechon: \p —Jesús, ¡Dios athʉpijin paxʉlan! ¿Achaxasiamkat xanxot? ¡Xam jʉm-an natalias-elaliajwam! —aech japon aton pejmatpʉatxot webaespon dep. \p \v 29 Dep webaespon japox jʉm-aech, Jesús to'a xot dep nakolaliajwa japon aton pejmatpʉatxot. Japon aton xabich mamnik dep pijaxtat. Jesús pas-el wʉtfʉk, pin-iaveces japon aton dep pijaxtat xabich chachoel jiwliajwa. Chalechkal japon aton, me-ama na-achanat wʉt, ja-aech xoton. Samata, jiw mʉaxwasixawaekson cadenamʉatat. Tʉakwasixawaeksbejpon, asew jiw chiekal tataeflaliajwas. Jasoxtat japon xawaeks wʉt, cadenamʉa likton. Ja-aech wʉt, dep pijaxtat najaeton pajilax poxade. \v 30 Jesús wʉajnachaemt wʉt dep webaeson, jʉm-aechon: \p —¿Achawʉlamkat xam? —aech Jesús. \p Japon jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Xan tawʉl Xabich —aechon. \p Jasox japon aton jʉm-aech, pin-iat dep webaes xoton pejmatpʉatxot. \v 31 Dep xabich jʉm-aech Jesús to'asamatas infierno poxadik. \v 32 Mʉaxleltat pin-iat maran naxaelp. Samata, dep jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Ampon atonxot nakolax nato'asiam wʉt, ¡natapaem xanal leliajwan maranxot! —aech dep Jesúsliajwa. \p Do jawʉt, Jesús tapaei dep leliajwa maran pejmatpʉatanxot. \v 33 Dolisdo', Jesús to'a dep nakolaliajwa japon aton pejmatpʉatxot. Jawʉt dep low maranxot. Do jawʉt, japi maran dʉkp chʉatadik, puka poxadik. Jaxotdik puexa maran chiekal bu'al. \p \v 34 Do jawʉtbej, maran tataefʉlpi japox taen wʉt, pejlewt dʉkpi pejpaklowax poxade chapaeliajwapi taenpox. Do jawʉt, chapaeilisi japapaklowaxpijiw, mox duilpibej. \v 35 Do jawʉt, jiw fʉlaen pajut chiekal taeliajwa jʉmtaenpox. Pat wʉt Jesúsxot, taenlisi japon aton, ek wʉton Jesús pejwʉajnalel, dep wejisal xotlison. Bʉ'la-eklison naxoelax. Chiekal pachaemlison. Fʉlaenpi japox taen wʉt, xabich beljowpi Jesúsliajwa. \v 36 Taenpi Jesús ispox japon aton chiekal pachaemaliajwa, japi chapaei taenpox fʉlaeniliajwa. \v 37 Do jawʉx, puexa Gerasa tʉajnʉpijiw xabich jʉm-aechi Jesús chijiyaliajwa japixot, xabich pejlewla xoti Jesúsliajwa. Samata, Jesús falkam jul chijiyaliajwa japatʉajnʉxot. \v 38 Do jawʉt, majt dep webaeson, xabich kawʉajan nakfʉlaeliajwapon Jesús. Pe Jesús tapae-el japon aton nakfʉlaeliajwas. Jesús to'a japon aton namanaliajwa pejtʉajnʉxot. Jʉm-aechon: \v 39 —¡Nawiamach nejba poxade! ¡Nejjiw chapaem puexa Dios ispox xamliajwa! —aech Jesús. \p Dolisdo', majt dep webaeson, fʉlaechlison pejba poxade. Puexa paklowaxpijiw chapaefʉllison Jesús ispox japonliajwa. \s1 Amxot jʉm-aechox Jesús pawis boejthʉtpoxliajwa, asaow patʉpow mat-etpoxbejliajwa, pejme dukaliajwapow \r (Mt 9.18–26; Mr 5.21–43) \p \v 40 Jesús Gerasa tʉajnʉlel nawian wʉt puka we-enleldin, xabich jiw wʉajnawechpon. Xabich nejchachaemili, Jesús taen wʉt. \v 41 Jawʉt Jairo pat Jesúsxot. Japon judíos naewʉajnabaxot tato'lan. Jairo taen wʉt Jesús, brixtat nukon Jesús pejwʉajnalel. Sat makxabijindikbejpon. Jawʉt Jairo jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Xam tadʉtx nakfʉlaeliajwam tajba poxade. \v 42 Taxʉlow, kaekolowpow, doce waechanpow, mox pawʉajna tʉpaliajwa —aech Jairo Jesúsliajwa. \p Do jawʉt, Jesús nakfol wʉt Jairo, jiw xabich pin-iat nakfolbej. Jiw xabichfʉl Jesús pejwʉajnalel, wʉchakallelbej. Natabe'nafʉli. \v 43 Japi jiwxot kaeow pawis wʉchakal fol. Japow bʉ'xaenk. Pejlaw wʉt, jal chiekal wematduka-esal. Doce waechan japow jasoxtat bʉ'xaenkpox. Xabich jiw woew wʉalachipow. Pe chinax kaen boejthʉs-esal japow. Xadaeptow puexa pejew plata nawoeyaxtat. \v 44 Japow Jesús wʉchakallel moxdepow. Do jawʉt, Jesús sumta-otox matdukafʉlpox jajastow. Jawʉt japow kamta chiekal boejthʉls. Jalbej chiekal matduk. \v 45 Do jawʉt, Jesús wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon: \p —¿Achankat xan najajast? —aechon. \p Jawʉt puexa jiw jʉm-aechna: \p —¡Xanalxot xam jacha-enil! —aechi. \p Jawʉt Pedro jʉm-aech: \p —Tajpaklon, xam jiw xabich tabe'nafʉl, nakfol xoti —aech Pedro. \p \v 46 Do pejme Jesús jʉm-aech: \p —Kaendo' najajast. Xan chiekal matabijtax kaen boejthʉtxpox —aech Jesús jiwliajwa. \p \v 47 Japow nejchaxoel: “Jesús matabijt xan naboejthʉtox. Samata, xan nawoesa tulaela jʉmchiyaxaelen” —aechow, nejchaxoel wʉt. Do jawʉt, japow tathʉlal pejlewt. Jawʉt brixtat nukow Jesús pejwʉajnalel. Jawʉtbej puexa jiw pejwʉajnalel chapaeipow, ma-aech xot jajastow Jesús. Chapaeibejpow chiekal boejthʉlsox, jajast wʉtow Jesús naxoelpox. \v 48 Jesús jʉm-aech japowliajwa: \p —Jam, amwʉtjel xam chiekal pachaemam, xan chiekal naxanaboejtam xot. ¡Xabʉa'de nejmach! —aech Jesús. \p \v 49 Jesús naksiya wʉtfʉk, Jairo pamakan pat Jesúsxot. Japon jʉm-aech Jairo jʉmtaeliajwa: \p —Naxʉlow tʉplisow. Samata, ¡nabej talias jiw chanaekabʉanan, nejba poxade nakfʉlaesamata! —aech Jairo pamakan. \p \v 50 Jesús jʉmtaen wʉt Jairo pamakan jʉm-aechpox, naekʉanjiamton. Samata, Jesús jʉm-aech Jairoliajwa: \p —¡Nabej nejlewle' naxʉlow tʉppoxliajwa! ¡Dioskal xanaboejde! Naxʉlow Dios mat-esaxaes pejme dukaliajwa —aech Jesús. \p \v 51 Jesús nakpat wʉt Jairo pejbaxot, tapae-elon asew jiw leliajwa. Jawʉt tapaeipon leliajwa Pedro, Santiago, Juan, Jairo, japon pijowbej. Japikal tapaeis leliajwa. \v 52 Wʉajna tathoetlel puexa jiw xabich wʉnow. Do jawʉt, Jesús jʉm-aech wʉnowpiliajwa: \p —¡Kaes nabej wʉnoe'! Japow tʉpa-el. Japow moejt —aech Jesús. \p \v 53 Japi japox jʉmtaen wʉt, xafafoli. Jawʉt Jesús bʉ'wʉajanpaeis. Japi chiekal matabija, japow diachwʉajnakolax chiekal tʉp. \v 54 Batutat wʉt, Jesús patʉpow kefit. Do jawʉt, pinjametat jʉm-aechon patʉpowliajwa: \p —Jam, ¡mat-e'e pejme dukaliajwam! —aechon. \p \v 55 Jesús japox jʉm-aech wʉt, patʉpow mat-et pejme dukaliajwa. Jawʉtlejen mat-ekchapow. Do jawʉt, nantlisow. Jesús to'a naxaeyax chaxdusliajwaspow. \v 56 Japow pax, penbej, japox taen wʉt, xabich nejchaxoelanuili. \p Jesús jʉm-aech japiliajwa: \p —¡Ampox asew jiw xamal nabej chapae', xan isxpox! —aech Jesús. \c 9 \s1 Jesús to'apox pejnachala japi naewʉajnaliajwa Dios tato'laxaelpox jiw ampathatat \r (Mt 10.5–15; Mr 6.7–13) \p \v 1 Jesús la doce pejnachala, japi fʉlaeliajwadin japonlel. Pejnachala japonxot wʉt, Jesús jʉm-aech: \p —Xamal xabʉ'kʉlam wʉt jiw, dep webaespi pejmatpʉatantat, xan tajaxtat xajʉpaxaelam dep nakolax to'aliajwam. Xajʉpaxaelambej boejthʉsliajwam jiw bʉ'xaeya. \v 2 Samata, xamal to'ax jiw naewʉajnaliajwam Dios puexa pejjiw tato'laxaelpox. Boejthʉsaxaelambej bʉ'xaeya. \v 3 Folam wʉt jiw naewʉajnaliajwam, ¡nabej xalae' nejkilachalanaeyan! ¡Nabej xalae'bej choxan, naxaeyaxan, platabej! Mado' itʉakxajoelam, ¡do japoxkal tʉaklafʉlaem! Jachiyaxaelambej naxoelaxliajwa. Mado' inaxoelam, ¡do japoxkal bʉ'lafʉlaem! \v 4 Xamal paklowax patam wʉt, ¡kaebaxot duilde, jiw naewʉajnaliajwam japapaklowaxpijiw! Asapaklowaxlel fʉlaeliajwam wʉt, do jawʉt, ¡japabaxot nakolim! \v 5 Asapaklowaxpijiw xamal bʉ'kʉla-elasia wʉt, ¡japapaklowaxxot chijiamde fʉlaeliajwam asapaklowax poxade! Jawʉt, ¡nejtʉakxajoe jolde lʉlaliajwam as natacholnaliajwa! Jasoxtat japi jiw pajut matabijaxael babijax ispox Diosliajwa, xamal bʉ'kʉla-el xoti —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 6 Do jawʉt, Jesús pejnachala follisi asatʉajnʉchan poxade. Naewʉajnafʉllisi Dios pejjamechan japatʉajnʉchanpijiw bʉ'weliajwas Dios. Boejthʉsfʉlbejpi bʉ'xaeya. \s1 Rey Herodes matabijs-elpox, achan Jesús \r (Mt 14.1–12; Mr 6.14–29) \p \v 7 Rey Herodes, Galilea tʉajnʉpijiw tato'lan, wʉltaen Jesús isfʉlpoxan. Pe matabijs-elon, achan Jesús. Wʉltaenbejpon, asew jiw jʉm-aech wʉt Jesúsliajwa: “Japon Juan, jiw bautisan, mat-echpon pejme dukaliajwa” —aech wʉt jiw Jesúsliajwa. \v 8 Herodes wʉltaenbej, asew jiw jʉm-aech wʉt Jesúsliajwa: “Japon profeta Elías, majt laejapon. Amwʉtjel japon mat-ech pejme dukaliajwa” —aech wʉt jiw Jesúsliajwa. Wʉltaenbejpon, asew jiw jʉm-aech wʉt Jesúsliajwa: “Profetas, majt laelpi, japixot kaen mat-echpon pejme duk” —aech wʉt jiw Jesúsliajwa. \v 9 Ja-aech wʉt, Herodes Juanliajwa jʉm-aech: \p —Xan tajut tajsoldaw majt keto'ax Juan taxtasiapchaliajwas tʉpaliajwapon. Samata, ¿achankat japon aton, jʉmtaeflaxpon, jiw jʉm-aechfʉl wʉt japon xabich ispoxanliajwa? —aech Herodes. \p Samata, Herodes xabich taesiapon Jesús. \s1 Jesús naxaeyaxan chaxduwpox cinco mil poejiw \r (Mt 14.13–21; Mr 6.30–44; Jn 6.1–14) \p \v 10 Jesús pejnachala, japi apóstolespi, naewʉajnafʉlpox bʉxtoet wʉt, nawenlisi Jesúslel. Japi natameja, pat wʉt Jesúsxot. Japi chapaei Jesús puexa ispoxanliajwa. Do jawʉt, Jesús bʉ'fol pejnachala Betsaida paklowax poxade, japikal tamachaliajwa. \v 11 Jesús bʉ'fol wʉt pejnachala, xabich jiw fʉltaenson. Samata, japi jiw wʉchakal fol. Pat wʉti Jesúsxot, Jesús japi jiw chiekal bʉ'kʉla. Naewʉajanbejpon Dios puexa pejjiw tato'laxaelpox. Boejthʉtbejpon jiw bʉ'xaeya. \p \v 12 Tuila wʉt, Jesús mox soepas pejnachala, japi docepi. Jawʉt jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —Amxot tʉajnʉchan ajil. Amxotbej ajil naxaeyaxan. Samata, ¡ampi jiw jʉm-amde mox tʉajnʉchan poxade naxaeyaxan wʉajsliajwa, moejsliajwabejpi! —aech apóstoles Jesúsliajwa. \p \v 13 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —¡Xamal najut chaxduim naxaeyaxan ampi jiw! —aechon. \p Japi jʉmnot wʉt, jʉm-aechi: \p —Xanalxot asbʉan jʉmch cinco pan, kolenje baxinbej. ¿Xamkat xanal nato'asiam naxaeyaxan wʉajsliajwan puexa ampi jiw xaelliajwa? —aech Jesús pejnachala. \p \v 14 Jesúsxot patpi, me-ama cinco mil poejiw. (Watho', yamxi sʉapich, xajui-esal.) Do jawʉt, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —¡Kaenanʉla pejmʉtan sʉapich, nej chalake cincuenta jiw! —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 15 Jesús pejnachala jasox is. Jiw chalakax to'a wʉti, puexa jiw chiekal chalak. \v 16 Do jawʉt, Jesús chafit cinco pan, kolenje baxinbej. Athʉ natachaemse wʉt, Jesús Dios kawʉajan wʉt, gracias-aechon japapanesliajwa, kolenje baxinliajwabej. Jawʉt jalkafʉlon panes, baxibej. Jalkafʉl wʉt, chaxduifʉlon pejnachala sasliajwa, puexa jiw xaeliajwa. \v 17 Do jawʉt, puexa jiw chiekal xael. Chiekal nafniapi. Xaeyax chiekal kaechatoel wʉt, Jesús pejnachala matpirantat jia namapi. Jawʉt wʉlʉpi doce matpiran namapi, baxitoerow, pan malsibej. \s1 Pedro jʉm-aechpox Jesúsliajwa: “Xam Cristowam, Dios to'asponam” \r (Mt 16.13–20; Mr 8.27–30) \p \v 18 Asamatkoi, Jesús Dios kawʉajan wʉt, jaxotbej pejnachala. Jawʉt wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon pejnachalaliajwa: \p —¿Achan na-aechkat jiw xanliajwa? —aech Jesús. \p \v 19 Japi jʉmnot wʉt, jʉm-aechi: \p —Asew jiw jʉm-aech xamliajwa: ‘Juan, jiw bautisan, mat-echpon pejme duk’ —aech jiw. Asew jiw jʉm-aechbej xamliajwa: ‘Japon Elías, Dios pejprofeta, mat-echpon pejme duk’ —aech asew jiw. Asew jiw jʉm-aechbej xamliajwa: ‘Dios pejprofetas tʉpi, japixot kaen mat-echpon pejme duk’ —aech asew jiw —aech Jesús pejnachala Jesúsliajwa. \v 20 Do jawʉt, Jesús pejme wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon pejnachalaliajwa: \p —¿Xamallax, achan na-amkat? —aech Jesús. \p Do jawʉt, Pedro jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Xam Cristowam, Dios to'asponam jiw bʉ'weliajwam —aech Pedro Jesúsliajwa. \s1 Jesús jʉm-aechpox, japon tʉpaxaelpoxliajwa \r (Mt 16.21–28; Mr 8.31–9.1) \p \v 21 Jesús nejthʉ'axtat bʉxfiat wʉt pejnachala, jʉm-aechon: \p —¡Nabej chapae' asew jiw xan Cristowanponan! \v 22 Xan puexa jiw pakoewkolnan xabich nabijasaxaelen. Japamatkoi judíos-ancianos, sacerdotespaklochowbej, judíos chanaekabʉanapibej, najʉmchiyaxael xanliajwa: ‘Japon Cristowa-el, Dios to'aspona-el’ —nachiyaxaeli. Samata, japi naboesaxael. Xan naboesa wʉti, tres matkoi wʉt, Dios namat-esaxael pejme dukaliajwan —aech Jesús, jʉm-aech wʉt pejnachalaliajwa. \p \v 23 Do jawʉt, Jesús puexa jiwliajwa jʉm-aech: \p —Xamal tajnachalwasiam wʉt, ¡najut isaxaelampoxan nejkiowde! ¡Isfʉldelax kaematkoisfʉl xan tato'laxpoxan! Bej nabijasaxaelambej asew jiw pijaxtat. Xamal bej beyaxaelbejpi, tajnachalwam xot. Japoxan ja-aech wʉt, ¡xamal nakiowa naxanaboejafʉlde! \v 24 Xamal isfʉlam wʉt ampathatat najut nejxasinkampoxan, asamatkoi tʉpam wʉt, duilaximil Diosxotse. Kofam wʉtlax najut isfʉlampoxan ampathatat, isfʉlam wʉtlax xan tato'laxpoxan, asamatkoi tʉpam wʉt, ja-am wʉt, pomatkoicha Diosxotse duilaxaelam. \v 25 Xamal isfʉlam wʉt najut nejxasinkpoxan, xamal napelsaxaelam Diosxot. Xamal xabich wʉtbej nejew ampathatat, japoxan omjil xamal duilaliajwam Diosxotse. \v 26 Xamal nadala wʉt xanliajwa, tajnaewʉajnaxanliajwabej, xanbej, puexa jiw pakoewkolnan, tadalaxael xamalliajwa. Xanbej jachiyaxaelen xamalliajwa, pejme fʉloekx wʉt, kaxaxoekan wʉt ampathatlelsik taj-ax Dios pej-itliakaxtat, taj-ax Dios pej-ángeles pej-itliakaxtatbej. \v 27 Diachwʉajnakolax jʉm-an. Asew xamalxot, pejpatʉpax wʉajna, japi jiw taeyaxael Dios puexa pejjiw tato'laxaelpox —aech Jesús jiwliajwa. \s1 Jesús xabich chaponanakthianpox Dios pijaxtat \r (Mt 17.1–8; Mr 9.2–8) \p \v 28 Do jawʉx, ocho matkoiyan xent wʉt Jesús jʉm-aechpox, jawʉt Jesús bʉ'julach Pedro, Santiago, Juan, pinamʉax poxase, Jesús Dios kawʉajnaliajwa. \v 29 Jesús kawʉajan wʉt Dios, pejxu xabich itliak Dios pijaxtat. Naxoelox xabich papoeikolax nadofapox. Xabich itliakbejpox. \v 30 Do jawʉt, chalechkal natulaela kolenje aton. Japi, Jesús sʉapich, nospaei. Chalechkal kolenje natulaelapi, kaen Moisés, asan Elías. \v 31 Natulaelapi masajiach Dios pej-itliakax. Japi nospaei wʉt, Jesús sʉapich, naksiyapi Jesús nabijasaxaelpox Jerusalén paklowaxxot, japon tʉpaxaelpoxliajwabej. \v 32 Pedro, asew Jesús pejnachala sʉapich, xabich itmoejslapi. Pe moejs-eli. Do jawʉt, taenlisi, Jesús xabich itliak wʉt Dios pijaxtat. Taenbejpi kolenje aton, nuil wʉt Jesúsxot. \v 33 Kolenje natulaelapi chijiyaliajwa wʉt, Pedro jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Tajpaklon, pachaem, xanal amxotan wʉt. Xam nejxasinkam wʉt, xanal isaxaelen tres bʉa-at xamalliajwa. Kaeyax xamliajwa. Asabʉa-at Moisésliajwa. Asabʉa-at Elíasliajwabej —aech Pedro. \p Pedro japox jʉm-aech matabijs-elaxtat. \v 34 Pedro naksiya wʉtfʉk, itloejen fʉloek japi matwʉajasik. Do ja-aech wʉt, Jesús pejnachala xabich pejlewla. \v 35 Do jawʉt, itloejentutat Dios jʉm-aechsik: “Amponlap taxʉlan, makafitxpon. ¡Japon chiekal naewesfʉlde!” —aech Dios. \p \v 36 Dios bʉxtoet wʉt naksiyapox, Jesús pejnachala taenpi jaxotse Jesús tamachpox. Jesús pejnachala chinax kaen aton japamatkoiyantat chapae-eli taenpox mʉaxxotse. \s1 Jesús nakolsax to'apox dep yamxʉlan pejmatpʉatxot \r (Mt 17.14–21; Mr 9.14–29) \p \v 37 Do jawʉx, kandiawa wʉt, Jesús pejnachala sʉapich, baloek mʉaxxotsik, Dios naksiyaxot. Jawʉt xabich jiw fʉlaen bu'kakʉlnaliajwapi Jesús. \v 38 Japi jiwxot, kaen aton jʉm-aech pinjametat Jesúsliajwa: \p —Tajpaklon, ¡nabeltaem! ¡Taem taxʉlan! Japon xabich kaekolan. \v 39 Taxʉlan dep pijaxtat nejlaton. Chalechkal xabich wawʉa'tason. Wawʉa'tas wʉt, satat jixadapson. Do jawʉt, kaechwathʉamapon. Xabich nabijaton dep pijaxtat. Dep nasiownik taxʉlan pejmatpʉatxot. \v 40 Xan jʉm-an nejnachala, namapi amxot, japi to'aliajwa dep nakolsax. Pe japi xajʉpa-el dep nakolsax to'aliajwapi dep —aech japon aton. \p \v 41 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —Xamal tajnachala, Dios chiekal xanaboeja-emilfʉk. Nejnejchaxoelaxan chiekla-elbej. Xabich pin-iamatkoiyan xamalxotx. Xabich pin-iamatkoiyan naewʉajnafʉlaxbej. Kajachawaetxbej Dios chiekal xanaboejaliajwam. Pe xamalfʉk Dios chiekal xanaboeja-emil —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p Do jawʉt, Jesús jʉm-aech yamxʉlan paxliajwa: \p —¡Bʉflaemen naxʉlan xanlel! —aech Jesús. \p \v 42 Paxʉlan bʉ'pat wʉton Jesúsxot, japon yamxʉlan pejme xadapson dep satat. Xabich wawʉa'tasbejpon. Jawʉt Jesús dep nakolsax to'a. Dep nakolt wʉt, yamxʉlan chiekal pachaemlison. Jawʉt Jesús bʉflaech yamxʉlan pax poxade. \v 43 Do jawʉt, puexa jiw nejchaxoelanuili, taen wʉti Jesús ispox Dios pijaxtat. \s1 Jesús pejme jʉm-aechpox pejpatʉpaxliajwa \r (Mt 17.22–23; Mr 9.30–32) \p Puexa jiw nejchaxoelanuil wʉtfʉk Jesús ispoxliajwa Dios pijaxtat, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p \v 44 —¡Chiekal najʉmtaem jʉmchiyaxaelenpox! ¡Nabej nejkiowe'! Xan, puexa jiw pakoewkolnan, asan nawiasaxael tadaelmajiwxot —aech Jesús, jʉm-aech wʉt japoxliajwa. \p \v 45 Jesús pejnachala matabija-el Jesús jʉm-aechpox, Dios tapae-esal xoti matabijaliajwa. Jesús pejnachala bʉxdala kaes wʉajnachaemsliajwapi Jesús, chanaekabʉanaliajwasbejpi. \s1 Achan kaes paklonaxaelpox Diosxotse \r (Mt 18.1–5; Mr 9.33–37) \p \v 46 Asamatkoi Jesús pejnachala najʉm-aechi: “¿Achankat xatisxot kaes pejme paklonaxael?” —na-aechi. \v 47 Jesús matabijt pejnachala nakaewa najʉm-aechpox. Samata, Jesús yamxʉlan la fʉlaeliajwadin. Do jawʉt, yamxʉlan notlison pejfʉletlel, pejnachala pejwʉajnalelbej. \v 48 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —Xamal bʉ'kʉlam wʉt yamxi xan tajaxtat, me-ama ampon yamxʉlan, ja-am wʉt, xanbej nabʉ'kʉltam. Xan nabʉ'kʉltam wʉt, Diosbej bʉ'kʉltam, xan nato'apon. Xamalxot kaen jʉm-aech wʉt: ‘Xan pejme kaes omjinil. Me-ama asew jiw, jachi-enil’ —aech wʉton, japon aton Diosxotse kaes pejme paklonaxael —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Is-elpi chaemilpox Jesúsliajwa, japi me-ama kajachawaetpox Jesús pijax naewʉajnax \r (Mr 9.38–40) \p \v 49 Jesús pejnachalan, pawʉlpon Juan, japon jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Jiw chanaekabʉanan, xanal aton taenx, xam nijaxtat to'a wʉt dep nakolaliajwa jiw pejmatpʉatanxot. Samata, xanal japon aton fiatx japox kofsliajwa. Japon wajmʉtpijna-el —aech Juan Jesúsliajwa. \p \v 50 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Japon japox is wʉt, ¡nej ispon japox! ¡Nabej fias! Jiw babijaxan is-elpi xatisliajwa, japi, me-ama xatis kajachawaet wajnaewʉajnax —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús bʉxfiatpox Santiago, Juan sʉapich \p \v 51 Jesús pejmatkoi mox pawʉajna wʉt athʉ poxaliajwase, fʉlaechon Jerusalén paklowax poxade, pejnachala sʉapich. Jesús pejlewla-el Jerusalén paklowax pasliajwa. \v 52 Samata, kolenje pejnachalan to'apon wʉajnade, asatʉajnʉ poxade, Samaria tʉajnʉlel, jaxotde bapijin kawʉajnaliajwapi Jesús jaxot namanaliajwa kaematkoiliajwa. \v 53 Samaria tʉajnʉpijiw chiekal matabija Jesús fʉlaeyaxaechpox Jerusalén paklowax poxade. Samata, Samaria tʉajnʉpijiw nejxasinka-el Jesús pasliajwa japi pejtʉajnʉxot. \v 54 Kolenje Jesús pejnachalan, japon Santiago, Juan sʉapich, japox jʉmtaen wʉt, jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —Tajpaklon, ¿xamkat nejxasinkam, xanal Dios kawʉajnax wʉt wʉljoeliajwan, Dios to'aliajwa jit athʉlelsik, japatʉajnʉpijiw toejwaliajwas? —aech Santiago, Juan sʉapich. \p \v 55 Jesús japox jʉmtaen wʉt, japi jʉm-aechpox, kaxa kawʉlel natfo'chapon. Jawʉt pejnachala bʉxfiaton kaes japox jʉmchisamatapi. \v 56 Do jawʉx Jesús fʉlaech, pejnachala sʉapich, asatʉajnʉ poxade. \s1 Asew jiw, naknanʉamsasiapox Jesús \r (Mt 8.19–22) \p \v 57 Jesús, pejnachala sʉapich, asew jiw sʉapichbej, nʉamtat fol wʉt, kaen aton jʉm-aech japixot: \p —Jiw chanaekabʉanan, xan nakfʉlaesian xam, nanʉamtam wʉt nejmachtʉajnʉchan poxade —aechon. \p \v 58 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech: \p —Lam pejmʉthan moejsliajwa. Miabej pejfenan. Xanlax, puexa jiw pakoewkolnan, tajbakolax ajil damlathʉlaliajwan —aech Jesús. \p \v 59 Jesús jʉm-aechbej asan atonliajwa: \p —¡Xan nakfʉlaem! —aechon. \p Japon aton jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Tajpaklon, taj-ax xabich pati'in. Taj-ax tʉp wʉt, do jawʉt, xam nakfʉlaeyaxaelen naknanʉamsliajwan —aech japon aton Jesúsliajwa. \p \v 60 Jesús jʉm-aech: \p —Xan nanaexasis-elpi, japi jiw Diosliajwa, me-ama patʉpa wʉt, ja-aechi. Japi mʉthaxael patʉpa. Nej-ax tʉp wʉt, japi mʉthsaxael. ¡Xamlax xan nakfʉlaem jiw naewʉajnaliajwam Dios puexa pejjiw tato'laxaelpox! —aech Jesús japon atonliajwa. \p \v 61 Asan aton jʉm-aechbej Jesúsliajwa: \p —Tajpaklon, xan-is xam nakfʉlaesian. ¡Pe majt natapaem tajjiw kawʉajnaliajwan! Do jawʉx, xam nakfʉlaeyaxaelen —aechon Jesúsliajwa. \p \v 62 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon japon atonliajwa: \p —Aton nabist wʉt Diosliajwa, kaeyax nejchaxoelafʉla-el wʉton, japon aton kaenejchaxoelaxa-el, Dios sʉapich. Samata, japon aton pachaema-el naewʉajnaliajwapon Dios puexa pejjiw tato'laxaelpox —aech Jesús. \c 10 \s1 Jesús asew pejnachala, setenta y dospi, to'apox jiw naewʉajnaliajwa \p \v 1 Do jawʉx, Jesús kaes jiw makanot pejnachalaliajwa, setenta y dos poejiw. Jawʉt Jesús japi poejiwxot, kaenanʉla kolenje wʉajna to'apon. To'apon japi wʉajna jiw naewʉajnaliajwa, puexa paklowaxanpijiw, puexa tʉajnʉchanpijiwbej, Jesús pasaxaelxot. \p \v 2 Japi fʉlaeliajwa wʉt, jʉm-aechon: “Diachwʉajnakolax jʉm-an. Xabich jiw wʉajnawet chimiawʉajan jʉmtaeliajwa. Me-ama trigo foel wʉt, xabich pachaemlisi jolaliajwa, ja-aechbej amwʉtjel xabich jiw. Xamal kaesʉapicham, Dios pejjamechan naewʉajnampim. Samata, ¡wajpaklokolan Dios kawʉajande japon to'aliajwa asew jiw, japibej Dios pejjamechan naewʉajnafʉlaliajwa asew jiw! \v 3 ¡Xabʉa'de xamal! Xamal folam wʉt xan tajaxtat, ¡chiekal taem, babejchow poxade to'ax xot! Me-ama pejmachoef ovejaliajwa chachoel, jachiyaxaelbej xamalliajwa, babejchowxotam wʉt. \v 4 Folam wʉt, ¡nabej xalae' choxan, plata, asew tʉakxajoebej! Jiw xabʉ'kʉlam wʉt nʉamtat, ¡piach nabej nuile' nospaeliajwam, japi sʉapich! Ma ifʉlaemchdo', ¡do japapaklowax poxade fʉlaemch! \v 5 Ba leliajwam wʉt, ¡majt jʉm-amde japabapijiwliajwa: ‘¡Dios xamal nej kajachawaes chiekal duilaliajwam!’ —amde japabapijiw! \v 6 Japi jiw chiekal duilasia wʉt, me-ama xamal jʉmchiyaxaelam, japi Dios kajachawaesaxaes chiekal duilaliajwa. Pelax japi jiw nejwesla wʉt chiekal duilaliajwa, japi chiekal duilaxil. \v 7 Tadʉt wʉti xamal duilaliajwam japi pejbaxot, ¡xamalfʉk duilde japabaxot! ¡Nabej laliaxle' asabachan poxade! Naxaeyaxan chaxduw wʉt, ¡xamal nejmach xaem! ¡Fembej! ¡Nabej nadale', naxaeyaxan chaxduw wʉti! Aton nabist wʉt asanliajwa, japon moch. (Xamalbej Dios pejjamechan naewʉajnafʉlam xot, jiw chaxduiyaxael naxaeyaxan xaeliajwam xamal, nabistam xot Diosliajwa.) \v 8 Paklowax patam wʉt, xamal chiekal jiw bʉ'kʉla wʉt, japi jiw xamal naxaeyaxan chaxduw wʉtbej, ¡xamal xaem! \v 9 Japaklowaxxot bʉ'xaenki, ¡boejthʉ'e! ¡Jʉm-amdebejpi: ‘Dios puexa pejjiw tato'laxaelmatkoi mox pawʉajna’ —amde japi jiwliajwa! \v 10 Asapaklowax patam wʉt, japapaklowaxpijiw xamal bʉ'kʉla-el wʉt, ¡nuilde japapaklowaxthialaxxot! Do jawʉt, ¡japapaklowaxpijiw jʉm-amde: \v 11 ‘Xanal tajtʉakxajoe jolx lʉlaliajwan as natacholnaliajwa. Jasox isx xamal najut chiekal matabijaliajwam babijax isampox Diosliajwa, xanal nabʉ'kʉla-emil xot naewʉajnaliajwan Dios pejjamechan. ¡Chiekal nanaewe'e jʉmchiyaxaelenpox! Dios puexa pejjiw tato'laxaelmatkoi mox pawʉajna’ —amde japapaklowaxpijiwliajwa! \v 12 Diachwʉajnakolax xamal jʉm-an. Asamatkoi, kastikamatkoi wʉt, japapaklowaxpijiw xabich kaes pejme Dios kastikaxaespi. Me-ama Sodoma paklowaxpijiw kastikas wʉt, jachiyaxilon” —aech Jesús pejnachalaliajwa, setenta y dospiliajwa, wʉajna to'aliajwa wʉton japi. \s1 Asapaklowaxanpijiw naexasis-elpox Jesús \r (Mt 11.20–24) \p \v 13 Jesús jʉm-aech Corazín paklowaxpijiwliajwa, Betsaida paklowaxpijiwliajwabej: “Corazín paklowaxpijwam, Betsaida paklowaxpijwambej, xamal xabich nabijasaxaelam, Dios xabich kastikaxael wʉt. Xan koechaxan isx wʉt xamalxot, xamal taenam, pe xamal naexasis-emil naewʉajnax wʉt Dios pejjamechan. Japakoechaxan chajia isaxaelen wʉt Tiro paklowaxpijiwliajwa, Sidón paklowaxpijiwliajwabej, japoxan taeyaxael wʉti, japi jiw naexasisaxael Dios pejjamechan. Ja-aech wʉt, kofaxaeli padujnejchaxoelaxan isfʉlaliajwa Dios nejxasinkpoxan. Ja-aech wʉtbej, naxoeyaxaeli papopa. Chalakaxaelbejpi jitthumbaxot asew jiw matabijaliajwas xabich nejxaejwaspox babijaxan ispoxanliajwa. \v 14 Samata, Corazín paklowaxpijwam, Betsaida paklowaxpijwambej, Dios xabich kastikaxael xamal. Me-ama Tiro paklowaxpijiw, Sidón paklowaxpijiwbej, jachiyaxil, japapaklowaxanpijiw kastikas wʉti Dios” —aech Jesús Corazín paklowaxpijiwliajwa, Betsaida paklowaxpijiwliajwabej. \p \v 15 Jesús jʉm-aechbej Capernaum paklowaxpijiwliajwa: “Capernaum paklowaxpijwam, xamal nejchaxoelam wʉt, jʉm-am: ‘Dios nakbʉflaeyaxael xatis athʉ poxase’ —am xamal, nejchaxoelam wʉt. Pelax Dios xamal to'axael infierno poxadik, xan nanaexasis-emil xot” —aech Jesús Capernaum paklowaxpijiwliajwa. \p \v 16 Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Xamal jiw naewʉajnafʉlam wʉt, japi jiw xamal chiekal naewet wʉt, jawʉt xan nejchaxoelaxaelen japi jiwliajwa: ‘Japi jiw xanbej chiekal nanaewet’ —chiyaxaelen, nejchaxoelx wʉt japiliajwa. Asew jiw xamal naexasis-el wʉt, jawʉtbej xan nejchaxoelaxaelen japi jiwliajwa: ‘Japi jiw xanbej nanaexasis-el’ —chiyaxaelen, nejchaxoelx wʉt japiliajwa. Japi jiw xan nanaexasis-el wʉt, jawʉtbej taj-ax Dios nejchaxoelaxael japiliajwa: ‘Japi jiw xanbej nanaexasis-el’ —chiyaxael taj-ax Dios, nejchaxoel wʉt japi jiwliajwa” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús pejnachala, setenta y dospi, kaxa pa'anpox Jesúsxot \p \v 17 Jesús pejnachala, setenta y dospi, naewʉajanpoxan bʉxtoet wʉti puexa paklowaxanpijiw, puexa tʉajnʉchanpijiwbej, do ja-aech wʉt, kaxa nawenlisi Jesúslel. Xabich nejchachaemali. Pat wʉti Jesúsxot, puexa chiekal chapaeipi Jesús jʉmtaeliajwas: \p —¡Tajpaklon, xam nijaxtat xanal dep to'ax wʉt, kamta dep nakola jiw pejmatpʉatanxot! —aechi, Jesús chapaei wʉt. \p \v 18 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech pejnachala, setenta y dospiliajwa: \p —Diachwʉajnakolax xan taenx, Satanás jopik wʉt athʉxotsik Dios pijaxtat. Me-ama chamax nakliafcha wʉt, ja-aechon, jopik wʉt. \v 19 Xan chaxdutx tajpamamax malechaliajwam Satanás. Samata, xamal nanʉamtam wʉt jom, afʉbej. Xamal malecham wʉt Satanás, japon xajʉpaxil xamal tabejsliajwa. \v 20 ¡Pe nabej nejchachaemle' dep kamta jiw pejmatpʉatanxot nakolapoxliajwa, to'am wʉt! ¡Nejchachaemildelax nejwʉlan Diosxotse lelspoxliajwa! —aech Jesús. \s1 Jesús xabich nejchachaemilpox \r (Mt 11.25–27; 13.16–17) \p \v 21 Do jawʉt, Jesús xabich nejchachaemil Espíritu Santo pijaxtat. Samata, Jesús jʉm-aech pax Diosliajwa: “Ax, xamlap kaenam paklonam athʉxotse, ampathatlelbej. Xam xabich pachaemam. Xam kajachawaetam estudia-elpi, japi chiekal matabijaliajwa nejjamechan. Jasoxtat xam kajachawaetam jiw, nejxasinkam xot. Asew jiwlax, xabich matabijapi, japi jiw japoxan matabijaxil. Diachwʉajnakolax jasox ja-am, xam nejxasinkam xot” —aech Jesús pax Diosliajwa. \p \v 22 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Xan taj-ax natapaei puexa matabijsliajwan. Pe jiw diachwʉajnakolax xan namatabija-el, achanan xan. Taj-ax, Dios, japon kaen chiekal xan namatabijt. Jiwbej matabija-el, achan taj-ax. Xan kaenan taj-ax chiekal matabijtax. Xan makanotxpikal, japikallax matabijaxael taj-ax. Japikal tapaeix matabijaliajwapi taj-ax Dios” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 23 Do jawʉt, Jesús natfo'cha wʉt, jʉm-aechon pejnachalakal: “Asew jiw, taenpi xamal amwʉtjel taenampoxan, japi jiwbej xabich nejchachaemlaxael. \v 24 Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Xabich profetas, reyesbej, taesiapi xamal amwʉtjel taenampon, japon Mesías. Xanlap japonan. Profetas, reyesbej, xan natae-el, tʉp xotlisi ampathatat xan pasax wʉajna. Xabich jʉmtaesiabejpi tajjamechan, amwʉtjel xamal jʉmtaenampoxan. Pe jʉmtae-eli, tʉp xotlisi” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Samaria tʉajnʉpijin pejwʉajan, japon pachaempon \p \v 25 Judíos chanaekabʉanan fʉlaen nospaeliajwa, Jesús sʉapich, xapaejsliajwabejpon Jesús. Xapaejsliajwa wʉt, jʉm-aechon: \p —Jiw chanaekabʉanan, ¿xan machiyaxaelenkat Dios nabʉ'weliajwa, Diosxotse pomatkoicha dukaliajwan? —aech, Jesús xapaejsliajwa wʉt. \p \v 26 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —¿Achaxkat jʉm-aech Moisés chajia lelpox japoxliajwa? ¿Xaljowampox achax-aechbejkat? —aech Jesús. \v 27 Judíos chanaekabʉanan jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Moisés chajia lelpox jʉm-aech: ‘¡Nejxasinkde Dios, nejpaklokolan, puexa nejmatpʉatat, puexa nejnejchaxoelaxtatbej! ¡Puexa nejpamamaxtatbej tanbichfʉlde, Dios nejxasinkam xot! ¡Nejxasinkdebej asew jiw! Me-ama xam najut nejxasinkam wʉt, ¡ja-amde asew jiwliajwa!’ —aech Moisés chajia lelpox —aech judíos chanaekabʉanan. \p \v 28 Do pejme Jesús jʉm-aech judíos chanaekabʉananliajwa: \p —Pomatkoicha japoxan ja-am wʉt, pomatkoicha xam dukaxaelam Diosxotse —aech Jesús. \p \v 29 Pe judíos chanaekabʉanan nejxasink Jesús nejchaxoelaliajwa japonliajwa japon pachaempoxliajwa. Samata, jʉm-aechon: \p —¿Masikat xan jiw nejxasinkaxaelen? —aechon. \p \v 30 Jesús jʉmnot wʉt, ampawʉajantat jʉm-aechon: \p —Kaen aton Jerusalén paklowaxxot nakolt fʉlaeliajwa Jericó paklowax poxade. Nʉamtat fol wʉt, kethaka jaeltason. Puexa pejew wenochpon. Bʉ'jolsbejpon. Do jawʉt, baeson. Jaxot bʉ'jʉmchawaelsnadoftipon paboejlan. \v 31 Do jawʉx, kaen sacerdote-aton fʉlaen japanʉamtadin. Taen wʉton wʉajna aton paboejlan okpox, asbʉan jʉmch mox naejiaton xensliajwa. Do jawʉt, xenton. \v 32 Do jawʉx, sacerdotes kajachawaesan jaxot pat. Taen wʉton wʉajna aton nʉamtat okpox, japonbej mox jiat xensliajwa. Do jawʉt, japon xent. \p \v 33 “Do jawʉx, Samaria tʉajnʉpijin fʉlaen japanʉamtadin. Fʉlaen wʉt, taenpon aton wʉajna nʉamtat okpox. Japonlax beltaen japonliajwa. \v 34 Do jawʉt, mox soepandepon okpon poxade. Do jawʉtbej, itfachan wʉapon olivosimintat, vinotatbej. Itfachan xape'abejpon. Do jawʉt, pejburtat ossepon. Jasoxtat bʉ'folon baespon kethaka. Do jawʉx, bʉ'paton nanʉamtpi papatbatat. Jaxot chiekal tataefʉlpon japon aton. \v 35 Do kandiawa wʉt, Samaria tʉajnʉpijin jut kolefachan mosliajwapon bapijin. Jawʉt jʉm-aechon bapijinliajwa: ‘¡Ampon aton chiekal nawetataefʉlde xan tajwʉlela! Japon asaxan wewe'pas wʉt, ¡xam wʉajde japon atonliajwa! Jelow xan pejme kaxanax wʉt, xam mosaxaelen wʉajtampoxan japonliajwa’ —aech Samaria tʉajnʉpijin bapijinliajwa. Ma amxot toep, ampawʉajan, xam naewʉajnaxwʉajan. \v 36 Tres poejiw taen kethaka baespon. ¿Masonkat tres poejiwxot nejxasink baespon? —aech Jesús judíos chanaekabʉananliajwa. \p \v 37 Judíos chanaekabʉanan jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Beltaenpon kethaka baespon —aechon Jesúsliajwa. \p Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —¡Xamlap-is ja-amde! ¡Nejmachjiw beltaem!” —aech Jesús. \fig (San Lucas 10.33–37)|src="CN01749b.tif" size="col" ref="lk 10:33-37 " \fig* \s1 Jesús patpox Marta pejbaxot \p \v 38 Jesús nʉamtat fol wʉt, pejnachala sʉapich, jawʉt paton cha-aelpaklowaxachxot. Japapaklowaxachxot Marta pejba ek. Jawʉt chiekal bʉ'kʉltow Jesús, japon pejnachalabej. \v 39 Marta pakoewow pawʉl María. María mox ek Jesús pejwʉajnalel chiekal naewesliajwa Jesús naewʉajanpox. \v 40 Pelax Marta xabich xatsalt. Samata, Jesúsxot mox wʉt, jʉm-aechow: \p —Tajpaklon, ¿xamkat xanliajwa nejchaxoela-emil takoewow tamach nakixanchachaempox? ¡Takoewow to'im xan nakajachawaesliajwa! —aech Marta. \p \v 41 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Marta, xam xabich nejchaxoelam isampoxanliajwa. \v 42 Xan naewʉajnaxpox kaes pejme pachaem xamal naewesliajwam. María xan naewesfʉl xot, kaes pachaempox naewesfʉlpow. Chinax kaen aton wefisaxisal japox —aech Jesús. \c 11 \s1 Jesús chanaekabʉanapox pejnachala, jʉmchiyaxaeli, Dios kawʉajan wʉt \r (Mt 6.9–15; 7.7–11) \p \v 1 Jesús kaematkoisfʉl Dios kawʉajan. Asamatkoi, Dios kawʉajnax bʉxtoet wʉt, kaen pejnachalan jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Tajpaklon, ¡xanal nachanaekabʉanim Dios kawʉajnax! Me-ama Juan, jiw bautisan, chanaekabʉana pejnachala Dios kawʉajnaliajwa, ¡xambej xanal nachanaekabʉanim Dios kawʉajnax! —aech Jesús pejnachalan. \p \v 2 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —Xamal Dios kawʉajnam wʉt, ¡jʉm-amde: \q1 ‘Ax Dios, ¡puexa jiw xam nej sitae'! Puexa nejjiw tato'laxaelammatkoi, ¡japamatkoi nej tʉadus! \q1 \v 3 ¡Kaematkoisfʉl nachaxduim naxaeyaxan, xanal nawewe'ppoxanliajwa! \q1 \v 4 ¡Xanal nabeltaem babijaxan isxpoxanliajwa! Me-ama xanal beltaenx, asew jiw babijaxan is wʉt xanalliajwa, ¡ja-amdebej xanalliajwa! ¡Nabej tapae'bej Satanás xanal naxapaejaliajwa, xanal babijaxan isasamatan!’ —amde, Dios kawʉajnam wʉt! —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 5-7 Jesús pejme jʉm-aech: \p —Xam nejnachalan pinmadoitat pat wʉt nejbaxot, jʉm-aech wʉton: ‘¡Xan nachaxdu'e tres panes! Amwʉtjel tajnachalan pat tajbaxot. Tajbaxot ajil naxaeyax tajnachalan chaxdusliajwan’ —aech wʉton xamliajwa, jawʉt jʉmchiyaxaelam batuxotdin: ‘¡Nabej natalias! Xanlis okx. Ba chiekal xatbe'tax. Tejew yamxi bʉ'okx. Samata, nansaxinil chaxdusliajwan nawʉljowampox’ —chiyaxaelam batuxotdin. \v 8 Pe nejnachalan nakiowa wʉljoefʉl wʉt, wʉljoefʉlpox xam chaxdusaxaelam nejnachalan. \v 9 Samata, xamal jʉm-an ampox: ‘¡Wewe'ppoxan piach wʉljoefʉlde Dios! Ja-amsfʉlam wʉt, Dios chaxdusaxaelbej xamal wʉljoeflampox. Wʉlwekampoxbej faenaxaelam Dios pejkajachawaesaxtat. Dios kawʉajnam wʉt kaematkoisfʉl, japon xamal kajachawaesfʉlaxael. Ja-aech wʉt, me-ama Dios fafasaxael xamal leliajwam’ —an xan. \v 10 Piach wʉljoefʉlpon wewe'paspoxan, japon aton Dios chaxdusaxaes. Piach wʉlwekafʉlponbej, japon aton faenaxael Dios pejkajachawaesaxtat. Bafafatat piach laefʉlpon, japon aton Dios wefafasaxaes —aech Jesús, pejnachala naewʉajan wʉt Dios kawʉajnaliajwapi. \p \v 11 Jesús pejme jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —Naxʉlan baxin wʉljow wʉt, xamal naxi chaxduiyaximil jom. \v 12 Naxʉlan kawaematabʉt wʉljow wʉt, xamal naxi chaxduiyaximil afʉ. \v 13 Xamal babejchowam matabijam naxi chaxduiliajwam chamoeyaxan. Nej-ax Dios, athʉpijin, kaes pejme pachaem. Me-ama xamal jachi-elon. Samata, nej-ax Dios to'axoek Espíritu Santo xamal nejmatpʉatanxotaliajwa, Dios kawʉajnam wʉt —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Fariseos jʉm-aechpox Jesús pejpamamax, Satanás pejpamamax \r (Mt 12.22–30; Mr 3.20–27) \p \v 14 Aton naksiyaxilpon dep pijaxtat. Dolisdo', Jesús to'a dep nakolsliajwa japon aton pejmatpʉatxot. Dep nakolt wʉt, do jawʉt japon aton naksiyax tʉadutlison. Jiw japox taen wʉt, xabich nejchaxoelanuili. \v 15 Asew japixot, fariseos, jʉm-aechi Jesúsliajwa: “Jesús to'a wʉt dep nakolsliajwa aton pejmatpʉatxot, Jesús to'a Satanás, dep pejpaklon pejpamamaxtat” —aechi. \p \v 16 Asew jiw jʉm-aechbej xapaejsliajwapi Jesús: \p —¡Isde koechax xanal taeliajwan! —aechi. \p \v 17 Jesús matabijt japi nejchaxoelox. Samata, jʉm-aechon: \p —Xan to'a-enil dep nakolaliajwa Satanás pejpamamaxtat. Kaetʉajnʉpijiw nadiajkaxael wʉt nakaewa nabeliajwa, japi natoesaxael nabeyaxtat. Kaebapijiwbej nadiajkaxael wʉt nakaewa nabeliajwa, japi natoesaxael nabeyaxtat. \v 18 Jachiyaxaelbej Satanás. Satanás, pejjiw nadiajkaxael wʉt nakaewa nabeliajwa, japi dep natoesaxael nabeyaxtat. Ja-aech wʉt, Satanás pejtato'lax toepaxael nabeyaxtat. Xamal japox jʉm-an, najʉm-am xot xanliajwa: ‘Jesús to'a dep nakolaliajwa jiw pejmatpʉatanxot Satanás pejpamamaxtat’ —na-am xot xanliajwa. \v 19 Ja-aech wʉt, ¿achan pejpamamaxtatkat nejnachalabej dep to'a nakolaliajwa jiw pejmatpʉatanxot? Xamal matabijam japi to'a-el Satanás pejpamamaxtat. Samata, xamal jʉm-ampox xanliajwa, japox diachwʉajnakolaxa-el. \v 20 Xan to'ax Dios pejpamamaxtat dep nakolaliajwa jiw pejmatpʉatanxot. Ja-aech wʉt, diachwʉajnakolax xamalxot patlisox, Dios puexa pejjiw tato'laliajwapox —aech Jesús. \p \v 21 Do pejme Jesús jʉm-aech: \p —Pamaman xawawet wʉton kapetat pejbatat, asan aton wenosaxisal japon aton pejew. \v 22 Pe asan, kaes pamaman, fʉlaen wʉt, wʉajnapijin malechas wʉt, ja-aech wʉt, xawawetpox kefe'naxaeson. Ja-aech wʉtbej, japon pejew wenosaxaes wesasliajwas, asew jiw sʉapich —aech Jesús. \p \v 23 Do pejme Jesús jʉm-aech: \p —Xan nanejweslapi, japi jiw tadaelmajiw. Japi is-el xan nejxasinkaxpox. Japilax nawetabejt tajbichax —aech Jesús. \s1 Dep pejme kaxa nawia'anpox leliajwa aton pejmatpʉatxot \r (Mt 12.43–45) \p \v 24 Do pejme Jesús jʉm-aech: \p —Dep nakolt wʉt aton pejmatpʉatxot, dep nanʉamt pajilaxxot. Wʉlwekon asan aton pejmatpʉat, jaxot low wʉt damlathʉlaliajwa. Faena-el wʉt, dep nejchaxoel wʉt, jʉm-aechon: ‘Xan pejme nawiasaxaelen aton pejmatpʉatxot, nakoltaxxot’ —aech dep, nejchaxoel wʉt. \v 25 Dolisdo', dep kaxadin wʉt, faenlison japon aton, majt nakoltxoton. Do jawʉt, dep pajut najʉm-aech japon atonliajwa: ‘Asan dep le-elfʉk tajwʉlela. Samata, pachaem xan pejme leliajwan japon aton pejmatpʉatxot’ —aech dep, nejchaxoel wʉt. \v 26 Do jawʉt, japon dep fʉlaechlison asew dep wʉljaesliajwa. Faenon siete dep, japi dep kaes pejme chaemil. Me-ama dep matxoelapijin, jachi-el siete dep. Do jawʉt, puexa japi dep lowlisi japon aton pejmatpʉatxot. Ja-aech wʉt, japon aton kaes pejme xabich nabijat. Me-ama majt, jachi-elon —aech Jesús. \s1 Xabich nejchachaemlaxaelpox Dios pejjamechan naexasiti \p \v 27 Jesús naksiya wʉtfʉk depliajwa, naewetixot kaeow pawis nejlakcha wʉt, jʉm-aechow Jesús jʉmtaeliajwa: \p —Pawis, xam faenpow, chaxti'apowbej xam ti'sliajwam, ¡japow nej nejchachaemle' xamliajwa! —aechow. \p \v 28 Pe jawʉt Jesús jʉm-aech: \p —Xabich kaes pejme nejchachaemlaxael xan nanaeweti, japibej naexasiti wʉti Dios pejjamechan —aech Jesús. \s1 Babejchow keto'apox Jesús koechax isliajwa \r (Mt 12.38–42; 16.1–4; Mr 8.11–13) \p \v 29 Xabich jiw masajiati Jesús naewʉajanpox jʉmtaeliajwa. Samata, Jesús jʉm-aech japi jiw jʉmtaeliajwa: “Xamal laelpampim, babejchowam. Nato'am xan koechax isliajwan asbʉan jʉmch xamal taeliajwam. Pe xamal pajelkoechax taeyaximil. Me-ama chajia Dios is profeta Jonásliajwa jiw pajut matabijaliajwa japon Dios to'aspon, jasoxtatbej xamal matabijaxaelam, xan Dios nato'aponanpox. \v 30 Dios chajia koechax is wʉt Jonásliajwa, Nínive paklowaxpijiw matabija. Jasoxtatbej xamal matabijaxaelam, Dios is wʉt koechax xanliajwa, jiw matabijaliajwa diachwʉajnakolax xan Dios nato'aponan puexa jiw pakoewkolnanliajwa, jiw bʉ'weliajwan. \p \v 31 “Asamatkoi Dios puexa jiw kastikaxael, babijaxan ispi. Xamalbej Dios pejwʉajnalel nuilaxaelam kastikaliajwa. Japamatkoi Saba tʉajnʉpijiwpaklokolow nukaxael Dios pejwʉajnalel japow xamal jʉmchiliajwa nejbʉ'wʉajanpoxanliajwa, xan nanaexasis-emil xot. Japow chajiakolaxtat xabich atʉaj fʉlaen rey Salomón pejmatabijsax pajut chiekal matabijsliajwapow. Xan kaes pejme pachaeman. Me-ama Salomón, jachi-enil. Xan naewʉajnax xamal matabijaliajwam Dios. Pe xamal naexasis-emil. \v 32 Japamatkoi Nínive paklowaxpijiw nuilaxaelbej Dios pejwʉajnalel xamal jʉmchiliajwa babijaxan isampoxanliajwa, o, is-emil wʉt. Chajiakolaxtat japi naewʉajnas wʉt Jonás, japi kamta kofa babijaxan ispoxan isfʉlaliajwa Dios nejxasinkpoxan. Xan kaes pejme pachaeman. Me-ama Jonás, jachi-enil. Pelax xamal xan chiekal nanaewes-emil” —aech Jesús. \s1 Jiw pej-itfutan, me-ama lámpara wʉt, ja-aechpox \r (Mt 5.15; 6.22–23) \p \v 33 Jesús jʉm-aech: “Jiw tamdut wʉt lámpara, asaxtat matakasaxil. Cha-esaxilbej cajónbʉxfaltat. Jiwlax athʉ cha-esaxael lámpara bamʉaxnaetat, batu chiekal itliakaliajwa, batu lalenapi chiekal taeliajwa. Jasoxtat xanbej moech-enil diachwʉajnakolaxpox Diosliajwa. Puexa chiekal tulaela itpaeix. \v 34 Lámpara itliak batu puexa jiw chiekal taeliajwa. Ja-aechbej nej-itfutan. Xamal chiekal taenam, nej-itfutan chiekal pachaem xot. Nej-itfʉtan chaemil wʉt, chiekal taeyaximil. Me-ama itliaklan, jachiyaxaelam. Jachiyaxaelbej nejnejchaxoelaxan. Dios italiafa wʉt nejchaxoelaxan, chiekal pachaemaxael. Ja-am wʉt, naexasisaxaelam Dios tato'alpox isfʉlaliajwam. Duilaxaelambej chiekal. Nejchaxoelaxan chiekal pachaema-el wʉt, naexasisaximil Dios. \v 35 ¡Chiekal taem babijaxan isaxan nejchaxoelasamatam! Xamal nejchaxoelam wʉt babijaxan isaxan, ja-am wʉt, nejnejchaxoelaxan, me-ama itkʉatnik wʉt, jachiyaxael. Ja-am wʉt, xamal naexasisaximil xan naewʉajnaxpoxan. \v 36 Dios italiafa wʉt nejnejchaxoelaxan, xamal isfʉlaxaelam Dios tato'alpoxan. Ja-am wʉt, nejnejchaxoelaxan chinax chaemilaxil. Me-ama lámpara itliak batutat, jachiyaxael nejnejchaxoelaxan” —aech Jesús. \s1 Jesús jʉm-aechpox jiw matabijaliajwa fariseos, judíos chanaekabʉanapibej, pejbʉ'wʉajanpox \r (Mt 23.1–36; Mr 12.38–40; Lc 20.45–47) \p \v 37 Jesús bʉxtoet wʉt, kaen fariseo tadʉton Jesús xaeliajwa japon pejbaxot. Do jawʉt, Jesús lech japon pejba poxade. Eklison mesaxot. \v 38 Jesús xaeliajwa wʉt, majt xabich piach kekakias-elon. Fariseo japox taen wʉt, nejchachaemla-elon Jesúsliajwa. \v 39 Jesús matabijt japon nejchaxoelox. Samata, Jesús jʉm-aech: \p —Xamal fariseos xaeliajwam wʉt, majt xabich piach fʉletlelan xabich kiatam taso, platfachanbej. Pelax patulelan kias-emil. Xamal fariseos, me-ama tasfachan, platfachanbej, xabich kiachpi, ja-am xamal. Xabich piach kekakiatam. Pelax nejnejchaxoelaxan, me-ama xabich as da'nik wʉt, ja-aech. Nejchaxoelambej nosliajwam asew jiw pejew. Isfʉlambej babijaxan. \v 40 ¡Xamal nejliaklawam! ¿Matabija-emilkat Dios puexa ispox nejbʉ'anxot, isbejpon tathoetlel, fʉniachlelbej? \v 41 Samata, ¡isfʉlde pachaempoxan asew jiwliajwa! Ja-am wʉt, puexa jiw xamal matabijaxael nejnejchaxoelaxan, diachwʉajnakolax pachaempox —aech Jesús fariseosliajwa. \p \v 42 Do pejme Jesús jʉm-aech fariseosliajwa: “¡Puexa xamal, fariseos, Dios kastikaxael! Xamal xafolam ofrenda Dios chaxduiliajwam. Mʉthampi ti't wʉt, diajnam diezmʉaxtjeliajwa. Kaemʉaxt diajnam Dios chaxduiliajwam. Ja-ambej, menta-ʉafliajwa. Asew mʉthampibej Dios chaxduwam kaesʉapich. Japoxan isfʉlam wʉt, pachaem. Pe kaeyax wewe'pfʉk xamal isliajwam. Is-emil pachaempoxan asew jiwliajwa. Dios chiekal nejxasinka-emilbej. Japox koloeyax xamalliajwa we'pfʉk” —aech Jesús fariseosliajwa. \p \v 43 Do pejme Jesús jʉm-aech: “Puexa xamal fariseos, Dios kastikaxael, xabich nejxasinkam xot jiw jʉmchiliajwa: ‘Fariseos diachwʉajnakolax paklochow’ —chiliajwa jiw xamalliajwa. Xamal judíos naewʉajnaba poxamich wʉt, tʉa-ekaxan itfetambej chalakaliajwam japoxantat, kaes paklochow chalakaliajwapoxan puexa jiw pejwʉajnalel. Xamal jiw moi-aech wʉt paklowaxthialaxanxot, nejxasinkam jiw moichiliajwa sitaeyaxtat. Samata, Dios kastikaxael xamal” —aech Jesús. \p \v 44 Do pejme Jesús jʉm-aech fariseosliajwa: “¡Puexa xamal fariseos Dios kastikaxael! Xamal, me-ama patʉpamʉthan, marka-esalpi, jaxot jiw nejmach sae'an, matabija-el xot, xamallap-is ja-am. Jiw xamal taen wʉt, me-ama pachaemam wʉt, jakabʉan-am. Pelax nejnejchaxoelaxan xabich chaemil” —aech Jesús. \p \v 45 Judíos chanaekabʉanapixot kaen jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Jiw chanaekabʉanan, xam japox jʉm-am wʉt, jʉm-am xanalliajwa —aechon. \p \v 46 Jesús jʉm-aech judíos chanaekabʉanapiliajwa: \p —¡Puexa xamal judíos chanaekabʉanapijwam, Dios kastikaxael xamal! Jiw naewʉajnam wʉt, xabich naewʉajnam japi jiw xabich kaes naexasisliajwa xamal naewʉajnampoxan. Pe japi jiw xajʉpa-el puexa japoxan naexasisliajwa. Chinax kajachawaes-emilbej japi jiw naexasisliajwa naewʉajnampoxan —aech Jesús judíos chanaekabʉanapiliajwa. \p \v 47 Do pejme Jesús jʉm-aech judíos chanaekabʉanapiliajwa: “Judíos chanaekabʉanapijwam, ¡puexa xamal Dios kastikaxael! Nejwʉajnapijiw ampathatat laelp wʉt, japi ba Dios pejprofetas. Japi profetas pejmʉthanmatwʉajtat xamal ampamatkoiyan isam cha-aelbax itpaeliajwam nejsitaeyax japi profetasliajwa. \v 48 Pe japabax isam wʉt, itpaeyam xamal kaenejchaxoelaxampox, nejwʉajnapijiw sʉapich. Nejwʉajnapijiw ba Dios pejprofetas. Xamal amwʉtjel cha-aelbax isam japi profetas pejmʉthanxot. \p \v 49 “Japoxliajwa Dios chajia jʉm-aech matabijsaxtat: ‘Xan to'axaelen profetas, apóstolesbej, judíosliajwa. Xan japi to'ax wʉt, asew japixot beyaxaes. Asew japixot dʉkp wʉt, nakiowa chakifʉlaeyaxaes’ —aech Dios, jʉm-aech wʉt japiliajwa. \v 50 Puexa profetas, baespi nejwʉajnapijiw pijaxtat, puexa japoxan pijaxtat, xamal, amwʉtjel laelpampimfʉk, Dios kastikaxael. \v 51 Abel matxoela boesas pakoewan. Do baxael, xabich asew profetasbej beflas kaenanʉla nejwʉajnapijiw pijaxtat. Do baxael, Zacaríasbej boesas. Nejwʉajnapijiw boesa wʉti Zacarías, Dios pejtemplobafʉlmaktutat boesaspon, mox altar nukxot. Puexa profetas, baespi nejwʉajnapijiw pijaxtat, japoxliajwa ampamatkoiyantat xamal laelpampimfʉk, Dios kastikaxael. \p \v 52 “¡Puexa xamal, judíos chanaekabʉanapijwam, Dios kastikaxael! Xamal nejchaxoelam wʉt, nejchaxoelam: ‘Xatis chiekal matabijas Dios pejjamechan’ —am xamal, nejchaxoelam wʉt. Pe nakiowa, chiekal matabija-emil. Jiw naewʉajnam wʉt, naewʉajnam asawʉajantat, Dios pejjamechana-elpoxantat. Samata, me-ama jiw bafafa xawaet wʉt, asew jiw lesamata, ja-ambej xamal Dios pejjamechanliajwa jiw naexasisasamata. Ja-am xot, jiw pasasiapi Diosxotse, xamal tapae-emil, naewʉajnam xot asawʉajantat. Xamalbej najut nejxasinka-emil pasliajwam Diosxotse” —aech Jesús judíos chanaekabʉanapiliajwa. \p \v 53 Japoxan Jesús jʉm-aech wʉt, judíos chanaekabʉanapi, fariseosbej, xabich palalapi Jesúsliajwa. Samata, xabich wʉajnachaemsfʉllisi taliasliajwapi Jesús. \v 54 Ja-aechi, wʉajnachaemsfʉl wʉt. Japi asbʉan jʉmch wʉajnawet jʉmtaeliajwa Jesús jʉm-aech wʉt babejjamechan Diosliajwa, japoxtat japi tasalaliajwa Jesús pejbʉ'wʉajanpoxliajwa. \c 12 \s1 Fariseos fiatpox, japi pajut ispoxan, asew jiw isasamata \r (Mt 10.26–27) \p \v 1 Xabich jiw pin-iakola natameja Jesúsxot. Samata, nakaewa natabe'nafʉl. Natʉaksae'anbejpi. Jesús matxoelajʉm-aech pejnachalaliajwa: “¡Xamal chiekal taem fariseos chanaekabʉanapoxanliajwa, xamal naekichachajbasamatapi! Fariseos asew jiw fiat japi pajut ispoxan, jiw isasamata. \v 2 Moechaspoxan asamatkoi tulaelaxaes. Maliach jʉm-aechpoxanbej, asamatkoi puexa jiw tulaela jʉmtaeyaxael. \v 3 Madoi jʉm-ampoxan maliach, o, batutat nuthaklajametat jum-ampoxan, japoxanbej asamatkoi asew jiw tulaela chiekal jʉmtaeyaxael” —aech Jesús, pejnachala naewʉajan wʉt. \s1 Jesús naewʉajanpox pejnachala, achanliajwa japi pejlewlaxael \r (Mt 10.26–31) \p \v 4 Jesús pejme jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Xamal tajnachala, jʉm-an ampox. ¡Xamal nabej nejlewle' beyaxaelpi xamal! Xamal ba wʉti, japi kaes machiyaxil xamalliajwa, isliajwa kaes wejisal xot. \v 5 Pelax xamal sitaeyaxaelam Dios, japon to'axael xot nej-aelan infierno poxadik” —aech Jesús. \p \v 6 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Cinco mia mowas kolekafefliajwa. Ja-aech, japi mia omjil xotlejen. Pe ja-aech wʉt, Dios chinax kaen mianxot nejkiowaxil chiekal tataeflaliajwa. \v 7 Dios kaes pejme nejxasink xamal. Me-ama mia nejxasink wʉt, jachi-el, Dios nejxasink wʉt xamalliajwa. Dios matabijtbej massʉapich nejmatla kaenanʉla xamalxot. Samata, ¡xamal nabej nejlewle'! Xamal xabich kaes pejme ommaenkam. Me-ama mia pin-iat, jachi-emil” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús pejwʉajan naexasiti, japi jʉmchiyaxaelpox Jesús pejjiwpi \r (Mt 10.32–33; 12.32; 10.19–20) \p \v 8 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Xamal jʉm-an ampox. Japi jʉm-aechpi jiw pejwʉajnalel: ‘Xanal Jesús pejnachalwan’ —aech wʉti, japi tajnachalaxael. Xanbej, puexa jiw pakoewkolnan, jʉmchiyaxaelen japi jiwliajwa: ‘Ampi tajnachala’ —chiyaxaelen Dios pej-ángeles pejwʉajnalel Diosxotse. \v 9 Asew jiwlax jʉm-aechpi asew jiw pejwʉajnalel: ‘Xanal Jesús pejnachala-enil’ —aech wʉti, xanbej jʉmchiyaxaelen japiliajwa: ‘Ampi jiw tajnachala-el’ —chiyaxaelen Dios pej-ángeles pejwʉajnalel Diosxotse” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 10 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Jiw jʉm-aech wʉt babejjamechan xanliajwa, xan puexa jiw pakoewkolnanliajwa, japi Dios kawʉajan wʉt beltaeyaxaesi japoxliajwa. Pelax jiw jʉm-aech wʉt babejjamechan Espíritu Santoliajwa, japi jiw beltaeyaxisal Dios” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 11 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Xamal bʉflaeyaxaeli judíos naewʉajnabachan poxade, paklochow poxadebej. Ja-aech wʉt, ¡nabej nejchaxoele' jʉmchiyaxaelampoxan, jʉmnosliajwam wʉt paklochow! \v 12 Xamal paklochowxotam wʉt, jawʉt chiekal matabijaxaelam Espíritu Santo pijaxtat jʉmnosliajwam japi paklochow” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús naewʉajanpox jiw nejchaxoelasamata kemaeyaxliajwa \p \v 13 Jiw natamejaxot, kaen aton jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Jiw chanaekabʉanan, taj-ax tʉp wʉt, takoewan, matxoelapijin, puexa taj-ax pejew xabich nosaxael. ¡Takoewan jʉm-amde xan tejwaxaelpi nachaxdusliajwapon! —aechon Jesúsliajwa. \v 14 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Kaen aton xan nawʉldui-el juezliajwan, xamal nejew wediajkaliajwan —aech Jesús. \p \v 15 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech jiw natamejapi jʉmtaeliajwa: \p —¡Chiekal taem! ¡Nabej nejchaxoele' nejew xabichaliajwa! Xamal xabich wʉt nejew, japoxantat kaes chiekal nejchaxoelaximil Diosliajwa —aech Jesús. \p \v 16 Do jawʉt, Jesús naewʉajan ampawʉajan jiw natamejapiliajwa. Jʉm-aechon: “Kaen aton kemaeyan duk. Xabich wepachaemspon pejlulan. Jol wʉt, xabich jolpon. \v 17 Kemaeyan nejchaxoel wʉt, nejchaxoelpon ampox: ‘¿Xan achaxkat isaxaelen? Xan ajil bachan tejew cha-owaliajwan’ —aechon, nejchaxoel wʉt. \v 18 Do jawʉt, kemaeyan kaes jʉm-aech, nejchaxoel wʉt: ‘Xan matabijtax isaxaelenpox. Cha-aelbax puexa chiekal tʉsaxaelen. Dolisdo', japabawajeltat isaxaelen kaes pinabachan puexa tejew naxaeyaxan cha-owaliajwan. \v 19 Do jawʉx, pinabachantat tejew naxaeyaxan cha-owax wʉt, nejchaxoelaxaelen: “Xan xabich tejew naxaeyaxan cha-owax pin-iawaechan xaeliajwan. Samata, piach nabichaxinil. Damlathʉlaxaelen. Xaeyaxaelen. Feyaxaelenbej. Xabich nejchachaemlaxaelen” —chiyaxaelen, nejchaxoelx wʉt’ —aech kemaeyan, nejchaxoel wʉt. \v 20 Pe jawʉt, Dios jʉm-aech kemaeyanliajwa: ‘¡Xam nejliaklanam! Matabijs-emil ampamadoitat xam tʉpaxaelampox. Samata, ¿achanliajwakat naxaeyaxan cha-owam?’ —aech Dios. \v 21 Jasox jatis japon atonliajwa xabich tamejapon pejew pajutliajwa. Dios nejchaxoel wʉt, jʉm-aechon japon kimaeyanliajwa: ‘Xanliajwa ampon aton, me-ama xabich kejil wʉt, ja-aechon’ —aech Dios, nejchaxoel wʉt japonliajwa” —aech Jesús jiw natamejapi jʉmtaeliajwa. \s1 Dios tataefʉlpox jiw xanaboejapi japon \r (Mt 6.25–34) \p \v 22 Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Xan jʉm-an ampox. ¡Nabej nejchaxoele' xaeliajwampoxan, naxoeliajwampoxanbej! \v 23 Xatis duila-esal naxaeyaxkalliajwa, naxoekalliajwabej. Dios nakchaxduw nakwewe'ppoxan japoxantat xatis duilaliajwas. Samata, Dios nakchaxduiyaxael naxaeyaxan, naxoeyaxaespoxanbej. \v 24 Nejchaxoelam wʉt, ¡nejchaxoelde mialiajwa! Mia naxaeyaxan mʉtha-el. Jola-elbejpi cha-owaliajwa. Pe nakiowa, Dios chaxduw mia xaeliajwa. Dios xamal kaes pejme nejxasink. Me-ama mia nejxasink wʉt, jachi-elon. Samata, nej-ax Dios xamal chiekal tataeflafʉlaxael. \v 25 Ja-aech wʉt, ¿ma-aech xotkat xamal xabich nejchaxoelam? Xabich nejchaxoelam wʉt, ja-am wʉt, kaes kaematkoiliajwa laelpaximil, xabich nejchaxoelam xot. \v 26 Xajʉpa-emil wʉt japox isliajwam, ¿ma-aech xotkat xabich nejchaxoelam japoxliajwa, asaxanliajwabej?” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 27 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Nejchaxoelam wʉt, ¡nejchaxoelde naetalan, chimiatalanpox! Ti't wʉt, nabich-el chimialiajwa. Pe puexa chiekal chimia. Xanlax jʉm-an. Rey Salomón majt laeja wʉt, japon xabich chimia naxoeipon. Pe kaes pejme chimia, naetalan. \v 28 Cha-aelnaex, yotat nuili, Dios pijaxtat natala wʉt, xabich chimiatalan. Pe piachliajwa-el. Asbʉan jʉmch kaematkoiyan sʉapichliajwa. Do jawʉx, tʉp. Do jawʉxbej, tamejas lausliajwas. Pe Dios xamal xabich kaes tataefʉl. Me-ama naetalan tataefʉl wʉt, jachi-el Dios. Samata, ¡Dios chiekal xanaboejim chimia xamal xajoeliajwapon! Xamal wewe'pfʉk Dios chiekal xanaboejaliajwam. \v 29 Samata, ¡xabich nabej nejchaxoele' xaeliajwampoxan, feliajwampoxanbej! ¡Dioskal xanaboejim! \v 30 Dios naexasis-eli xabich nejchaxoel xaeliajwapoxan, naxoeliajwapoxanbej. Xamallax nej-ax Dios. Japon matabijt xamal wewe'ppoxanliajwa. \v 31 ¡Xamal chiekal naexasisfʉlde Dios puexa pejjiw tato'laxaelpox! Ja-amsfʉlam wʉt, Dios chaxduiyaxael xamal wewe'ppoxan” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús naewʉajanpox pejnachala ommaenkpox Diosxotse \r (Mt 6.19–21) \p \v 32 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “¡Xamal nabej nejlewle', kaesʉapicham wʉt! Dios xamal nejxasink xot, makanot asamatkoi xamal duilaliajwam Diosxotse, jiw tato'laliajwambej jaxotse. \v 33 ¡Nejew mowim! Mowam wʉt, ¡japaplata chaxduim xabich wewe'paspi! Ja-am wʉt, Dios xabich nejchachaemlaxael xamalliajwa. Dios isaxaelbej pachaempox xamalliajwa Diosxotse. Jaxotse pasaxil kethaka nejew nosliajwa. Ajilaxaelbej itxaeyaxaeli. Jaxotsebej toepaxil nejew. \v 34 Diosxotse, japon xamal chaxduiyaxael pachaempoxan. Samata, ¡nejchaxoelafʉlde pasliajwam japonxotse!” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús pejwʉajan naexasiti thilsfʉlaxaelpox wʉajnawesfʉlaliajwa Jesús pejpasax \p \v 35 Jesús jʉm-aech pejme pasaxoekpoxliajwa: “Chalechkal xan pasaxoekan ampathatat. Xamal laelpampimfʉk, ¡chiekal thilsfʉlde, wʉajnawesfʉlam wʉt tajpasax! \v 36 Xamal matabijam. Kaen paklon fiesta poxaliajwade wʉt, to'apon pamak kawetaliajwa, japi wesfʉlaliajwa paklon pejba. Do jawʉx, paklon fiesta poxade. Do baxael, chalechkal paklon pa'an wʉt, bafafa daka wʉton, kamta pamak wefafasaxaeson. \v 37 Pamak naliasfʉlpoxtat pejpaklon pat wʉt, ja-aech wʉt, japi nejchachaemlaxael paklonliajwa. Diachwʉajnakolax xan jʉm-an xamalliajwa. Paklon to'axaesi chalakaliajwa paklon pejmesaxot. Do jawʉx, paklon pajut naxaeyax chaxduiyaxael japi pamak xaeliajwa. \v 38 Pinmadoitat, o, nalianax mox pawʉajna wʉt, paklon pat wʉt, japahoratat pamak nakiowa naliasfʉl wʉt, japi nejchachaemlaxael. \v 39 ¡Matabijimbej jʉmchiyaxaelenpox! Bapijin matabijt wʉt kethakan pasaxaelhoratat japon wenatkowaliajwas, japon aton naliasfʉlaxael pejbatat, wʉajnawesfʉlaliajwabejpon kethakan. Ja-aech wʉt, kethakan natkowaxil japon pejbatat. \v 40 ¡Xamallap-is ja-amsfʉlde, xan nawʉajnawesfʉlam wʉt! Xanbej, puexa jiw pakoewkolnan, jachiyaxaelen. Chalechkal pasaxoekan, ampathatpijiw nawʉajnawesfʉla-el wʉt” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Paklon kolenjepox pamakan, kaen pachaem, asan chiekal chaema-el \r (Mt 24.45–51) \p \v 41 Pedro wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon Jesúsliajwa: \p —Tajpaklon, xam jʉm-ampox, wʉajan, ¿japoxkat xanalkalliajwa, o, puexa jiwliajwabej? —aech Pedro, wʉajnachaemt wʉt Jesús. \p \v 42 Jesús jʉm-aech Pedroliajwa: “Xan jʉmchiyaxaelen wʉajan, kaen nabichan, pachaemponliajwa. Japon pomatkoicha chiekal nabist paklonliajwa. Babijax nejchaxoela-elon. Paklon ajil wʉt, japon chiekal tato'lafʉl asew nabichow. Naxaeyaxanbej chiekal chaxduwbejpon pomatkoicha, me-ama paklon to'ason japox isliajwa. \v 43 Paklon pat wʉt, taen wʉtbejpon nabichan chiekal nabistpox, ja-aech wʉt, japon nabichan xabich nejchachaemlaxael. \v 44 Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Paklon matabijt wʉt nabichan chiekal nabistpox japon pejwʉlela, ja-aech wʉt, paklon to'axaeson puexa paklon pejew tataeflaliajwa. \p \v 45 “Pe nabichan chiekal nabich-el wʉt paklon pejwʉlela, japon nabichan nejchaxoelaxael: ‘Tajpaklon xabich pin-iamatkoiyan pasaxil’ —chiyaxaelon, nejchaxoel wʉt. Samata, chiekal tataeflaxilon asew nabichow. Be'balaxaelon poejiw, watho'bej. Do jawʉx, tʉadusaxaelon xaeliajwa, saxsliajwasbej. Jasox isfʉlaxaelon pomatkoicha. \v 46 Ja-aech wʉt, nejchaxoelaxilon paklon pasaxaelpox. Do jawʉt, chalechkal paklon pasaxael. Do jawʉtbej, nabichan xabich kastikaxaes. Jawʉx to'axaeson asew jiw poxade, Dios naexasis-eli poxade” —aech Jesús Pedroliajwa. \p \v 47 Jesús pejme jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Nabichan matabijt wʉt paklon to'asox isliajwa, pe is-el wʉton, ja-aech wʉt, nabichan xabich selsaxaes. \v 48 Asew nabichow chiekal jʉmmatabija-el wʉt paklon to'aspox, ja-aech wʉt, japi is paklon nejxasinka-elpox. Do ja-aech wʉt, japi kastikaxaes. Pe selsaxaes wʉt, xabich selsaxisal. Puexa paklochow chiekal isaxael pejbichaxan pachaempoxantat. Diosxotse wʉt, asamatkoi chapaeyaxaeli pejbichaxan ispoxanliajwa. Samata, kaes pejme pachaem isliajwa pejbichaxan pachaempoxantat, kastika-elaliajwaspi Dios” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús paskpox japon pijaxtat ampathatpijiw nadiajaliajwa \r (Mt 10.34–36) \p \v 49 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Xan fʉloekx ampathatasik puexa jiw babijaxan ispoxan wemosliajwan, xan tʉpx wʉt. Asew jiwxot xan nanaexasisaxael. Pe asew jiw xan nanaexasisaxil. Asamatkoi japi Dios xabich kastikaxaes. Tajnabijasax, tajtʉpaxbej, toep wʉt, jawʉt xan xabich nejchachaemlaxaelen. \v 50 Xabich babejkolax, nabijasax, nawewe'pfʉk japox xan naxapaejsliawa. Xan xabich nabijasaxaelen, naboesa wʉti. Samata, xabich nejchaxoelx tajpatʉpaxliajwa. \v 51 Nejchaxoelam wʉt, ¡nabej nejchaxoele': ‘Jesús fʉloek potʉajnʉcha jiw chiekal kaenejchaxoelaxliajwa, chiekal duilaliajwabej nabe-elaxtat’ —nabej aeche', nejchaxoelam wʉt! Xan pas-enil japoxliajwa. Xan tajaxtat xabich jiw kaenejchaxoelaxil. \v 52 Kaebatat cinco jiw duil wʉt, japixot kaenejchaxoelaxil. Tres xan nanaexasisaxael. Kolenje nanaexasisaxil. El wʉt, kolenje xan nanaexasisaxael. Tres nanaexasisaxil. \v 53 Kaebaxot pax, paxʉlan sʉapich, kaenejchaxoelaxil xan tajaxtat. Japixot kaen xan nanaexasisaxil. Asan nanaexasisaxael. Pen, paxʉlow sʉapich, jachiyaxaelbej. Japixot kaeow xan nanaexasisaxil. Asaow nanaexasisaxael. Paem, pakala sʉapich, jachiyaxaelbej. Japixot kaeow xan nanaexasisaxil. Asaow nanaexasisaxael” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Dios ispoxan judíos chiekal matabija-el \r (Mt 16.1–4; Mr 8.11–13) \p \v 54 Jesús jʉm-aech jiwliajwa: “Amxot, Israel tʉajnʉxot, itloejen fʉlaen wʉt juimt tujoplel, xamal japox taenam wʉt, jʉm-am: ‘Amwʉt iam thilnaxael’ —am xamal. Do jawʉx, japamatkoitat diachwʉajnakolax iam thilan, me-ama xamal jʉm-am. \v 55 Surlel, wik wʉt, xamal jʉm-am: ‘Amwʉt xabich masxaenkaxael’ —am xamal. Do jawʉx, japamatkoitat diachwʉajnakolax xabich masxaenk, me-ama xamal jʉm-am. \v 56 ¡Xamal naekichachajbapijwam! Matabijam, xabich masxaenkaliajwa wʉt, iam thilnaliajwa wʉtbej. ¿Pe ma-aech xotkatlax xamal matabija-emil Dios ispoxan ampamatkoiyantat?” —aech Jesús jiwliajwa. \s1 Jesús naewʉajanpox asanliajwa xatis babijax isas wʉt, kamta chaemsliajwas \r (Mt 5.25–26) \p \v 57 Do pejme Jesús jʉm-aech jiwliajwa: “Nejchaxoelam wʉt, ¡najut chiekal nejchaxoelde isfʉlaliajwam pachaempoxan! \v 58 Xamal isam wʉt babijax asan atonliajwa, japon aton xamal bʉ'fol wʉt juez poxade xamal kastikaliajwa, ¡chiekal jʉm-amde bʉ'folponliajwa, chaemsliajwam japox babijax, japon aton sʉapich! ¡Ja-amde juez kastikasamata xam! Jasox jachi-emil wʉt, xamal wiasaxaelon jiw jebatat jeliajwa. \v 59 Xan chiekal jʉm-an. Xamal jiw jebatat jia wʉti, xamal kamta nakolaximil. Jaxot nakolaximil, mos-emil wʉt babijax isampoxanliajwa. Xam mosaxaelam puexa dewatampoxan jaxot nakolaliajwam” —aech Jesús jiwliajwa. \c 13 \s1 Jesús naewʉajanpox jiw kofaliajwa babijaxan isfʉlpoxan naexasisfʉlaliajwa Dios \p \v 1 Jiw patpi Jesúsxot, japi jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Galilea tʉajnʉpijiw pat Jerusalén paklowaxxot. Japi choef xʉa'at Dios pejtemplobatat Dios chaxduiliajwapi ofrenda. Do jawʉt, Pilato to'a pejsoldaw japi jiw beliajwas. Baes wʉt, japi pejjal, choefjal sʉapich, matanialas —aechi Jesúsxot pati, chapaei wʉti Jesús. \p \v 2 Jesús jʉm-aech japi jiwliajwa: \p —Xamal bej nejchaxoelambej: ‘Japi japox wejatis, kaes babijaxan is xot. Me-ama asew jiw pejtʉajnʉpijiw, jachi-el xoti’ —bej ambej, nejchaxoelam wʉt. \v 3 Xan jʉm-an: ‘Japi japox wejatis xamal najut kofaliajwam babijaxan isfʉlampoxan. Kofa-emil wʉt, asamatkoi tʉpam wʉt, xamalbej Dios kastikaxael. Diosxotaximilbej’ —an xan. \v 4 Ba, xabich athʉpox, Torre de Siloé pawʉlpox, chalechkal chajia jʉwal Jerusalén paklowaxxot. Japox jʉwal wʉt, dieciocho jiw matkaeyas. Xamal nejchaxoelam wʉt, bej jʉm-ambej matkaeyaspiliajwa: ‘Japi japox wejatis, kaes babijaxan is xot. Me-ama asew jiw, Jerusalén paklowaxpijiw, jachi-el xoti’ —bej ambej, nejchaxoelam wʉt. \v 5 Xan jʉm-an: ‘¡El! Japi jasox wejachi-esal. Xamallax kofa-emil wʉt babijaxan isfʉlampoxan, asamatkoi tʉpam wʉt, Dios xamalbej kastikaxael. Diosxotaximilbej’ —an xan —aech Jesús jiwliajwa. \s1 Higonae naboes-elpox pejwʉajan \p \v 6 Jesús naewʉajan wʉt jiw, higonaeliajwa jʉm-aechon: “Kaen aton pejlul. Pejlultutat higonae nuk, chajia mʉthtasnae. Lulpijin mox soepan japanae taeliajwa, pabaech wʉt tʉsliajwa. Pe japanae baechjil. \v 7 Samata, lulpijin jʉm-aech pejlul wetataeflasponliajwa: ‘¡Taem ampanae! Ampoxtat tres waechan fʉlaenxpox, pabaech wʉt tʉsliajwan. Pe chinax naboes-el. Samata, ¡likde nae! ¡Kaes nabej tapaetis ampanae sat it-elaliajwa’! —aech lulpijin. \v 8 Lul tataeflan jʉmnot wʉt, jʉm-aechon paklonliajwa: ‘Tajpaklon, ¡ma ampawaechtatfʉk tapaem! Xan chabakasaeyaxaelen. Do jawʉt, abono chabakatholaxaelenbej. \v 9 Ja-an wʉt, japanae bej naboesaxaelbej asawaestat. Pe japawaestat naboes-el wʉt, do jawʉt, japanae liksaxaelen’ —aech lul tataeflan” —aech Jesús jiwliajwa. \s1 Jesús boejthʉtpox napatamatkoitat kaeow pawis, jajʉlopow bʉ'xaeyaxtat \p \v 10 Asamatkoi, napatamatkoi wʉt, Jesús naewʉajan judíos naewʉajnabaxot. \v 11 Japabaxot kaeow pawis ek, bʉ'xaenkpow. Pomatkoicha jajʉlwax chalaejapow. Chinax nadolsaxilow. Japow dieciocho waechan, ja-aech dep ketispoxtat. \v 12 Jesús taen wʉt japow, lapon. Japow pat wʉt Jesúsxot, jʉm-aechon japowliajwa: \p —Xam boejthʉtx bʉ'xaenkampox —aech Jesús. \p \v 13 Jesús ke-ot japow pejta'tat. Jawʉt japow chiekal nadolt. Kaes jajʉlwa-elow. Do jawʉt, japow jʉm-aechfʉl Diosliajwa: “Dios, xam isam xabich pachaempox xanliajwa. Xam xabich pachaemam” —aechow Diosliajwa. \v 14 Jawʉt judíos naewʉajnaba tataeflan palala Jesúsliajwa, Jesús boejthʉt xot japow napatamatkoitat. Samata, judíos naewʉajnaba tataeflan jʉm-aech jiwliajwa: \p —Kaesemana seis matkoiyan nabichliajwas. Japamatkoiyan wʉt, xamal fʉlaeyaxaelam ampaleldin. ¡Nabej fʉlae' napatamatkoi wʉt Jesús boejthʉsliajwa xamal! —aech judíos naewʉajnaba tataeflan. \p \v 15 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech judíos naewʉajnaba tataeflanliajwa, asew jiwliajwabej: \p —¡Xamal naekichachajbapijwam! Chaemilam wʉt, me-ama pachaemam wʉt, pakabʉan-am. Xamalbej najut nabistam napatamatkoitat. Xamal najut sitae-emil napatamatkoi. Nijan woei joltam bʉflaeliajwam japon woei min feliajwa. Woei-el wʉt, nijan bur joltam napatamatkoitat bʉflaeliajwam, japon bur min feliajwa. \v 16 Ampow, Abraham pamow, kaes pejme pachaem. Me-ama choefan, jachi-el. Dep ketispoxtat dieciocho waechan japow bʉ'xaenk. Samata, napatamatkoitat japow boejthʉtx —aech Jesús judíos naewʉajnaba tataeflanliajwa, asew jiwliajwabej. \p \v 17 Jesús japox jʉm-aech wʉt, Jesús padaelmajiw padala. Samata, asbʉan jʉmch boejlach chalaki, padala xoti Jesúsliajwa. Asew judíoslax nejchachaemil, jʉmtaen wʉti Jesús jʉm-aechpoxliajwa, taen wʉtbejpi koechax, Jesús ispox. \s1 Mostazafut pejwʉajan \r (Mt 13.31–32; Mr 4.30–32) \p \v 18 Jesús jʉm-aech: “Jʉmchiyaxaelen wʉajan xamal chiekal matabijaliajwam, achax kabʉanchiyaxael, Dios puexa pejjiw tato'laxael wʉt. \v 19 Dios puexa pejjiw tato'laxaelpox, me-ama mostazafut, ja-aechox. Kaen aton mʉtht japafut pejlultat. Kamta wenaboeltas. Chiekal weti'tasbejpon. Ti't wʉt, naelisdo'. Samata, japadalantat mia is pejfenan tabʉ-owaliajwa” —aech Jesús. (Jasoxtat japi jiw naexasit Dios tato'alpox majt kaesʉapich. Kaesʉapich matkoiyan wʉt, kaes pejme xabichaxael jiw.) \s1 Levadura pejwʉajan \r (Mt 13.33) \p \v 20 Do pejme Jesús jʉm-aech: “¿Masoxkat wʉajan chiekal pachaem xamal naewʉajnaliajwan, matabijaliajwambej Dios tato'alpox puexa pejjiw? \v 21 Dios puexa pejjiw tato'laxaelpox me-ama levadura pan isas wʉt, jachiyaxael japox. Kaeow pawis pan is wʉt, taniala tres taso trigobelan, levadura sʉapich. Do jawʉx, cha-etfʉk posapa puthlaliajwa levaduratat kaes pinasapaliajwa” —aech Jesús. (Jachiyaxaelbej, asamatkoi Dios puexa pejjiw tato'laxael wʉt. Pothata jiw xabich xajʉpaxael.) \s1 Asew jiwliajwa xabich tampoelpox, japi naexasisliajwa Dios \r (Mt 7.13–14, 21–23) \p \v 22 Jesús Jerusalén paklowax poxade wʉt, asapaklowaxanxot, tʉajnʉchanxotbej, jiw naewʉajnafʉlon. \v 23 Do jawʉt, kaen aton wʉajnachaemtas wʉt, jʉmtispon: \p —Tajpaklon, ¿diachwʉajnakolaxkat Dios kaesʉapich jiw bʉ'weyaxael? —tispon. \p Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p \v 24 —Diosxotse pasliajwa, me-ama cha-aelaxach laleyax, ja-aechox. Xabich jiw nejxasink pajut pasliajwa. Pe jiw pajut pijaxtat pasaxil. \v 25 Bapijin ba faka't wʉt, xamal namaeyaxaelam tathoetat. Lam wʉt, jʉmchiyaxaelam: ‘Tajpaklon, ¡ba fafa'e xanal leliajwan!’ —chiyaxaelam bapijin. Pe japon jʉmno'an wʉt, jʉmchiyaxaenon xamalliajwa: ‘Xan matabijs-enil xamal. ¿Amxotpijwamkat xamal?’ —chiyaxaen bapijin. \v 26 Xamal jʉmchiyaxaelam: ‘Xanallape, xam sʉapich, kaeyaxtat naxaelaxpin, afxpinbej. Tajpaklowaxxot xam naewʉajnamponam’ —chiyaxaelam. \v 27 Bapijin pejme xamal jʉmnosaxaen: ‘Xamal matabijs-enil. Matabijs-enilbej amxotpijwam. Xamal babejchowam. ¡Chijiamde!’ —chiyaxaelon. \v 28 Xamal atʉaj taeyaxaelam Abraham, Isaac, Jacob sʉapich, puexa asew profetasbej. Japi Diosxotse amwʉtjel duil. Pe xamal pelsaxaekon infierno poxadik. Jaxotdik xamal xabich noeyaxaelam. Bʉa'tatisaxaelambej, xabich nabijasaxaelam xot. \v 29 Xabich jiw, potʉajnʉchanpijiw, pasaxael Diosxotse. Japi jiw chalakaxael Diosxot. Naxaeyaxaelbejpi. \v 30 Jiw amwʉtjel kaes paklochowpi, japi Diosxotse paklochowaxil. Asew amwʉtjel paklochowa-elpi, japi kaes paklochowaxael Diosxotse —aech Jesús aton, wʉajnachaemtasponliajwa. \s1 Jesús xabich nejxaejwaspox Jerusalén paklowaxpijiwliajwa \r (Mt 23.37–39) \p \v 31 Jesús bʉxtoet wʉt wʉajnachaemtasponliajwa, jawʉt kaesʉapich jaxot fariseos pat, Jesúsxot. Do jawʉt, fariseos jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —¡Ma amxot xam asalel chijiamde, rey Herodes fʉlaeyaxaen xot xam boesaliajwa! —aech fariseos Jesúsliajwa. \p \v 32 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —¡Xamal xabʉa'de Herodes poxade! Japon aton, me-ama lam wʉt, ja-aechon, jiw tabejsan xot. ¡Chapaempon xan isfʉlaxpoxan, nanʉamtax wʉt! ¡Jʉm-amopon, chapaeyam wʉt: ‘Jesús jʉm-aech: “Amwʉtjel, kandiawabej, to'axaelen dep nakolaliajwa, jiw pejmatpʉatanxot webaespi. Bʉ'xaenkpibej boejthʉsaxaelen. Asakandiawa wʉt, toesaxaelen tajbichax’ —aech Jesús’ —amo Herodes! \v 33 Amwʉt fʉlaeyaxaelen Jerusalén paklowax poxade. Jasoxtat pasaxaelen Jerusalén paklowax, jaxotde naboesaliajwapi, Dios pejprofetas jibaes xot Jerusalén paklowaxxot —aech Jesús fariseosliajwa. \p \v 34 Jesús xabich nejxaejwas, nejchaxoel wʉt Jerusalén paklowaxpijiwliajwa. Samata, jʉm-aechon: “Xamal Jerusalén paklowaxpijwam, Dios pejprofetas pabam. Asew profetasbej ia'tat dadapam, Dios bʉxto'aspi xamal naewʉajnaliajwa. Me-ama kawaema paxi tameja pejba'bʉxfaltat, xan jachisian xamal bʉ'weliajwan. Pe xamal xan nanejwesla. \v 35 ¡Chiekal najʉmtaem! Nejpaklowaxxotaxil Dios. Kaes kajachawaesfʉlaxilbejpon xamal. Piach nataeyaximil. Xan pejme patx wʉt, jawʉt xamal jʉmchiyaxaelam xanliajwa: ‘Dios nej kajachawaesas fʉlaenpon Dios pijaxtat’ —chiyaxaelam, pejme nataeyaxaelam wʉt” —aech Jesús, nejxaejwas wʉt Jerusalén paklowaxpijiwliajwa. \c 14 \s1 Jesús boejthʉtpox xabich bʉ'pʉthalpon \p \v 1 Napatamatkoi wʉt, Jesús fʉlaech xaeliajwa kaen fariseospaklon pejba poxade. Jaxotdebej asew fariseos, japi Jesús padaelmajiw. Japi tataefʉl Jesús taeliajwapi, Jesús is wʉt babijax. \v 2 Do jaxotde wʉt, kaen aton, pobʉ'ta xabich bʉ'pʉthalpon, japon nuk Jesús pejwʉajnalel. \v 3 Do jawʉt, Jesús wʉajnachaemt judíos chanaekabʉanapi, fariseosbej. Jʉm-aechon: \p —¿Naktapaeikat bʉ'xaeyan boejthʉsliajwas napatamatkoitat? O, ¿ja-elkat? —aech Jesús japiliajwa. \p \v 4 Japi jʉmnos-el. Do jawʉt, Jesús bʉ'xaeyan mʉaxfit wʉt, Jesús chiekal boejthʉt bʉ'xaeyan. Do jawʉx, Jesús to'a japon nawiasliajwa pejba poxade. \v 5 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech fariseosliajwa: \p —Naxʉlan jop wʉt mʉthadik napatamatkoitat, o, nijan woei jop wʉtbej napatamatkoitat, xamal jusaxaelampon. ¿Diachwʉajnakolaxkat japox? —aech Jesús. \p \v 6 Japi wejisal jʉmnosliajwapi Jesús. Asbʉan jʉmch boejlach chalaki. \s1 Jesús naewʉajanpox fariseos chalakasamata tʉa-ekaxan, kaes pachaempoxantat \p \v 7 Fariseospaklon pejbatat wʉt, Jesús taen, asew fariseos chalak wʉt tʉa-ekaxan, kaes paklochowpiliajwapi chalak wʉti. Jesús japox taen wʉt, jʉm-aechon japi fariseosliajwa japoxan kofaliajwapi. Jesús naewʉajan wʉt, jʉm-aechon japiliajwa: \p \v 8 —Kaen aton xamal tadʉt wʉt nakjiyafiesta poxade, jaxotde xaeliajwam, ¡nabej chalake' paklochow chalakaxaelpoxantat! Ja-am wʉt, asew bej pasaxaelbej tadʉchpi, japi kaes paklochowpi. Japi, me-ama xamal, jachi-eli. \v 9 Ja-aech wʉt, xamal tadʉtpon pasaxael xamalxot jʉmchiliajwa: ‘¡Ampatʉa-ekaxanxot xamal nanim, asew chalakaliajwa!’ —chiyaxaelon xamalliajwa. Japatʉa-ekaxanxot xamal nanam wʉt, nanaxaelam xabich nadalaxtat. \v 10 Kaes pachaem xamal chalakaliajwam taxdukatʉa-ekaxantat, tadʉt wʉti xamal xaeliajwam, fiestamatkoi wʉt. Do jawʉt, xamal tadʉtpon xamalxot pat wʉt, jʉmchiyaxaelon: ‘¡Amxot xamal nanim! ¡Chalakde kaes paklochow chalakpoxantat!’ —chiyaxaelon xamalliajwa. Do jawʉt, xamal chalakaxaelam japatʉa-ekaxantat. Jaxot chalakam wʉt, puexa jiw, chalaki mesaxot, japox taeyaxael. Ja-aech wʉt, xamal kaes sitaeyaxael jiw. \v 11 Nejmach-aton nejchaxoel wʉt pajutliajwa, nejchaxoelon ampox: ‘Xan kaes pejme pachaeman. Me-ama asew jiw, jachi-enil’ —aech wʉton pajutliajwa, japon aton Dios jʉmchiyaxaes: ‘Xam kaes pejme pachaema-emil’ —chiyaxaeson. Asan atonlax nejchaxoel wʉt pajutliajwa: ‘Xan pejme kaes pachaema-enil. Me-ama asew jiw, jachi-enil’ —aech wʉton pajutliajwa, asamatkoi japon aton jʉmchiyaxaes Dios: ‘Xam kaes pejme pachaemam’ —chiyaxaeson Dios —aech Jesús fariseosliajwa. \p \v 12 Do jawʉtbej, Jesús jʉm-aech fariseospaklonliajwa, japon tadʉchpon Jesús: \p —Xam asew jiw tadʉtam wʉt xaeliajwapi nejbatat, matnochpijax, o, kaliaxpijax, ¡nabej tadʉs xam matabijtampikal! ¡Nabej tadʉsbej nejnachala, nakoew, nejjiwbej, kemaeyabej, mox duilibej nejbaxot, asamatkoi japi xam tadʉsaxael xot xaeliajwam japi pejbatat! Jachiyaxaelam wʉt, xamal, me-ama xanafokam, xam matxoelatadʉtpi, japi xam tadʉtam wʉt xaeliajwa nejbatat. \v 13 Xam fiesta isam wʉt, ¡tadʉ'elax kejila, laelpaxilpibej, nabejkabej, itliaklabej! \v 14 Jasox isam wʉt, xam xabich nejchachaemlaxaelam, japi tadʉsaxil xot xam xanafonaliajwa tadʉtampoxliajwa. Jiw, pachaempi Dios pijaxtat, mata-eyamatkoi wʉt jiw pejme duilaliajwa, jawʉt Dios xam mosaxael japafiestaliajwa —aech Jesús tadʉchponliajwa. \s1 Aton pinjiyax fiesta is wʉt, xabich jiw tadʉtpox \r (Mt 22.1–10) \p \v 15 Kaen aton japixot jʉmtaen wʉt Jesús jʉm-aechpox, japon jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Jiw xabich nejchachaemlaxael, Dios pejfiestaxot xael wʉti Diosxotse —aech japon aton Jesúsliajwa. \p \v 16 Do jawʉt, Jesús wʉajantat jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Kaen aton pamakjiw keto'a pinjiyax fiesta isliajwa. Do jawʉx, asan pamakan to'apon xabich jiw tadʉsliajwa. \v 17 Jawʉt, naxaeyaxan chiekal isax ketoet wʉt, pamakan pejme to'apon jiw jʉmchiliajwa: ‘¡Xabʉa't, puexa chiekal toetx xotlis!’ —chiliajwapon jiw. Do jawʉt, fʉlaechon japox jʉmchiliajwa. \v 18 Pe tadʉtaspixot chinax kaen pas-el. Puexa kaenanʉla jʉmxato'a wʉt, jʉm-aechi, ma-aech xot fʉlaeyaxili. Kaen japixot jʉmxato'a wʉt, jʉm-aechon: ‘Amwʉtjel xan sat wʉajtax. Samata, xan japoxade fʉlaeyaxaechan japasat taeliajwan. ¡Nabej nalale' xanliajwa, fʉlaeyaxinil xot nejfiesta poxade!’ —aechon, jʉmxato'a wʉt fiestapijinliajwa. \v 19 Asanbej jʉm-aech, jʉmxato'a wʉt: ‘Xan diez woei wʉajtax. Xan japi xapaejaxaelen. ¡Nabej nalale' xanliajwa, fʉlaeyaxinil xot nejfiesta poxade!’ —aechon, jʉmxato'a wʉton fiestapijinliajwa. \v 20 Asanbej jʉm-aech, jʉmxato'a wʉt: ‘Xan amwʉtjel nakjiyax. Samata, xan fʉlaeyaxinil’ —aechon, jʉmxato'a wʉt fiestapijinliajwa. \v 21 Pamakan to'aspon kaxa nawia'an wʉt, puexa chapaeipon pejpaklonxot. Do jawʉt, pejpaklon xabich palala. Jʉm-aechon pamakanliajwa: ‘¡Xabʉa'de bichakal paklowax poxade! ¡Jaxotde paklowaxthialaxanxot wʉlwekde jiw tadʉsliajwam kejila, laelpaxilpi, itliakla, nabejkabej! ¡Japi jiw bʉflaeman amxot xaeliajwapi!’ —aech fiestapijin pamakanliajwa. \v 22 Dolisdo', pamakan japox is. Jawʉt jʉm-aechon pejpaklonliajwa: ‘Tajpaklon, isxlis nato'ampox. We'pfʉk jiw xajʉpaliajwa puexa tʉa-ekaxan’ —aechon pejpaklonliajwa. \v 23 Do jawʉt, paklon pejme jʉm-aech pamakanliajwa: ‘¡Xabʉa'de! ¡Jiw pejme wʉlwekde nʉamantat, lulnʉamantatbej! Jiw tadʉtam wʉt, ¡jʉmbisnikde japi fʉlaeliajwadin tajba poxadin, tajba chiekal wʉlʉkaliajwapi! \v 24 Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Matxoelatadʉtxpi, chinax kaen japixot tajfiesta nakxaeyaxil’ —aech fiestapijin —aech Jesús, ampawʉajan naewʉajan wʉt. \s1 Jesús to'apox jiw nakfʉlaesiapi japon, majt japi chiekal nejchaxoelaliajwa \r (Mt 10.37–38) \p \v 25 Jesús xabich jiw fʉlafos wʉt, kaxa natachaemdik wʉt, jʉm-aechon japi jiwliajwa: \v 26 “Nejmach-aton fʉlaen wʉt xanlel tajnachalanliajwa, japon xan nanejxasinkaxael. Me-ama pax nejxasink wʉt, penbej, pijowbej, paxibej, pakoewbej, jachiyaxaelon, xan kaes nanejxasink wʉt japon aton. Me-ama pajut nanejxasink wʉt, jachiyaxaelbejpon xanliajwa. \v 27 Nejxasinka-elpi xan tajaxtat nabijasliajwa, japi jiw tajnachalwaxil. \p \v 28 “Kaen aton xamalxot ba isliajwa wʉt, xabich athʉpox, japon majt chiekal nejchaxoelaxael, machiyaxaelon isliajwa japaba. Nejchaxoel wʉt, jʉmchiyaxaelon: ‘¿Xankat tajplatatat xajʉpaxaelen, ampaba isx wʉt chiekal toesliajwan?’ —chiyaxaelon, nejchaxoel wʉt. \v 29 Japon aton majt chiekal nejchaxoela-el wʉt ba isliajwa, ba isax tʉadut wʉt, pejplata wexajʉpa-esal wʉt, japon aton pejba chiekal toesaxil. Ja-aech wʉt, jiw bʉ'wʉajanpaeyaxaeson. Xafafolaxaesbejpon jiw, pejba chiekal toes-el xoton. \v 30 Japi jiw jʉmchiyaxael: ‘Japon aton tʉadut ba isliajwa. Pe nakiowa, wexajʉpa-esal pejew plata pejba chiekal toesliajwa’ —chiyaxaeson jiw. \v 31 Rey nabeliajwa wʉt, asatʉajnʉpijiw sʉapich, japon rey majt chiekal nejchaxoelaxael, machiyaxaelon. Nejchaxoel wʉt, jʉmchiyaxaelon: ‘Xan tajsoldaw asbʉan jʉmch diez mil. Tadaelman veinte mil soldaw. ¿Xankat, tajsoldaw sʉapich, malechaxaelen nachakifʉlaeyaxaenpi?’ —chiyaxael rey, nejchaxoel wʉt. \v 32 Dolisdo', rey chiekal matabijt wʉt, jʉmchiyaxaelon: ‘Xan malechaxinil tadaelman’ —chiyaxael rey, nejchaxoel wʉt. Ja-aech wʉt, rey jʉmxato'axael wʉajan xananʉampitat, japox wʉajan wechaemsliajwas, padaelman atʉaj wʉtfʉk. \v 33 ¡Xamalbej majt chiekal nejchaxoelde, tajnachalwasiam wʉt! Nejew puexa waela-emil wʉt, ja-aech wʉt, tajnachalwaximil” —aech Jesús nakfʉlaesiaspiliajwa. \s1 Jesús pejnachala ampathatat, me-ama dom pachaempox wʉt, ja-aechi \r (Mt 5.13; Mr 9.50) \p \v 34 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa, xabich asew jiwliajwabej: “Dom xakuenk wʉt, pachaem. Dom xakuenka-el wʉt, chaemil. Pejmeliajwa pachaemaxil. \v 35 Abonoliajwabej chaemil. Ja-aech wʉt, asbʉan jʉmch pachaem thokchaliajwa. Xamal Dios pejnejchaxoelax matabijasiam wʉt, ¡chiekal naewe'e xan jʉm-anpoxan!” —aech Jesús. \c 15 \s1 Ovejas tataefʉlpon faenpox pijan oveja, wenafo'aspon \r (Mt 18.10–14) \p \v 1 Impuesto mat-omwʉljoew gobiernoliajwa, asew jiw, babijaxan ispibej, japi pat Jesúsxot jʉmtaeliajwa Jesús naewʉajanpox. \v 2 Fariseos, judíos chanaekabʉanapibej, japi taen, asew jiw pat wʉt Jesúsxot. Jawʉt japi jʉm-aech babejjamechan Jesúsliajwa. Nakaewa najʉm-aechi: \p —Jesús bʉ'kʉla jiw babejchow. Japi sʉapich, xaelbejpon —aechi Jesúsliajwa. \p \v 3 Samata, Jesús japox jʉmtaen wʉt, jʉm-aechon ampawʉajan fariseosliajwa, judíos chanaekabʉanapiliajwabej: \v 4 “Xamalxot kaen aton cien ovejas wʉt, kaen oveja wenafo'as wʉton, asew noventa y nueve ovejas waelaxaelon jalwekaliajwa wenafo'aspon. \v 5 Do faen wʉton oveja, wenafo'aspon, xabich nejchachaemlaxaelon. Taka-osfʉlaxaenon oveja wenafo'aspon. \v 6 Dolison, ba pat wʉt, laeyaxaelon pejnachala, mox duilibej, chapaeliajwa wenafo'asponliajwa. Jawʉt jʉmchiyaxaelon: ‘¡Nejchachaemilde, xan sʉapich, xan pejme faenx xot tajan oveja, nawenafo'apon!’ —chiyaxaelon pejnachalaliajwa. \v 7 Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Jachiyaxaelbej, Dios pej-ángeles nejchachaemil wʉti Diosxotse, kaen aton koft wʉt babijaxan ispoxan ampathatat, japon naexasisfʉlaliajwa Dios. Dios pej-ángeles kaes pejme nejchachaemlaxael japon atonliajwa. Me-ama noventa y nueve jiw, pachaempiliajwa, Dios pej-ángeles nejchachaemil wʉt, jachiyaxili, japon atonliajwa” —aech Jesús fariseosliajwa, judíos chanaekabʉanapiliajwabej. \s1 Pawis faenpox pejkafef, japox pejwʉajan \p \v 8 Jesús naewʉajan asawʉajan fariseosliajwa, judíos chanaekabʉanapiliajwabej. Jʉm-aechon: “Pawis diez kafefachan wʉt, kaekafef wenafo'as wʉtow, japow tamdusaxael lámpara japa-itliakaxtat batu athoesliajwa chiekal jalwekaliajwa pejkafef. \v 9 Dolisow, faen wʉt, laeyaxaelow pejnachala, mox duilibej, chapaeliajwa. Do jawʉt, jʉmchiyaxaelow: ‘¡Nejchachaemilde, xan sʉapich, pejme faenx xot tajkafef, nawenafo'a wʉt!’ —chiyaxaelow. \v 10 Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Jachiyaxaellap-is Dios pej-ángeles, nejchachaemil wʉt, kaen aton koft wʉt babijaxan ispoxan japon naexasisfʉlaliajwa Dios” —aech Jesús fariseosliajwa, judíos chanaekabʉanapiliajwabej. \s1 Pax beltaenpox paxʉlan, japox pejwʉajan \p \v 11 Jesús naewʉajan asawʉajan, fariseosliajwa, judíos chanaekabʉanapiliajwabej. Jʉm-aechon: “Kaen aton kolenje paxʉlan. \v 12 Wʉchakalpijin jʉm-aech paxliajwa: ‘Ax, ¡amalis xan nachaxdu'e tejwaxaelpi!’ —aech wʉchakalpijin. Do jawʉt, pax diajan wʉchakalpijin pejewpi. \v 13 Jawʉx, kaematkoi sʉapich wʉt, wʉchakalpijin puexa pejew mowa. Japaplata xafolon, chijia wʉt atʉaj, asatʉajnʉlel. Jaxotde babijaxan isfʉldepon. Jasoxtat puexa pejew, plata, chiekal xatoeton. \v 14 Puexa pejew plata chiekal xatoet wʉt, japamatkoiyan piach naxaeyaxan ajil japatʉajnʉxot, xabich piach iam thilna-el xot. Samata, japon litaxaelafʉl. \v 15 Do jawʉt, fʉlaechon japatʉajnʉpijin bichax wʉljoeliajwa. Bichax faen wʉt, paklon to'ason maran tataeflax, chaxajialspi. \v 16 Do jawʉt, japon aton maran xaelpoxan, japonbej xaesia, xabich litaxaela xoton. Pe chinax chaxdus-esal japon xaeliajwa maran xaelpoxan. \v 17 Do jawʉt, japon pajut chiekal nejchaxoel wʉt, jʉm-aechon: ‘Pomatkoicha taj-ax pejbaxot xabich naxaeyaxan pamakjiw chaxduiliajwa. Taj-axxot naxaeyaxan nama. Xanlax amxot tajlit tʉpaxaelen’ —aechon, nejchaxoel wʉt. \v 18 Do jawʉt, japon nejchaxoel wʉt, jʉm-aechon: ‘Xan nawoesa nawiasaxaelen taj-ax poxade. Patx wʉt taj-axxot, xan jʉmchiyaxaelen: “Ax, xan xabich babijaxan isx Diosliajwa, xamliajwabej. \v 19 Xan babejnan. Samata, xan tadala kaes naxʉlnan napaeliajwam. Me-ama namakan tato'lam wʉt, ¡ja-amde xanliajwa!” —chiyaxaelen, taj-axxot patx wʉt’ —aechon, nejchaxoel wʉt. \v 20 Dolison, japox nejchaxoel wʉt, chijialison pax poxade nawiasliajwa. \p “Do baxael, atʉaxach fʉlaen wʉtlejen, pax taenson. Jawʉt pax xabich beltaen paxʉlan. Do jawʉt, najae'epon paxʉlan bʉ'kakʉlnaliajwa. Jawʉt wʉjaelton paxʉlan. Wʉjaelt wʉt, xusuwpon paxʉlan. \v 21 Jawʉt paxʉlan jʉm-aech paxliajwa: ‘Ax, xan xabich babijaxan isx Diosliajwa, xamliajwabej. Xan babejnan. Tadala kaes naxʉlnan napaeliajwam’ —aech paxʉlan paxliajwa. \v 22 Pe jawʉt, pax jʉm-aech, pamakjiw to'a wʉt: ‘¡Xabʉa'de! ¡Wʉljae'e naxoelax kaes chamoeyaxpox! ¡Xajoembejpon! ¡Anillo kothiyaxajoeldebejpon! ¡Tʉakxajoeldebejpon tʉakxajoelax! \v 23 Do jawʉx, ¡bʉflaeman pak jelti'san, kaes dalpon! ¡Japon xʉa'alde! Amwʉt fiesta isaxaes xaeliajwas. \v 24 Taxʉlanliajwa nejchaxoelx wʉt, jʉm-an: “Diachwʉajnakolax taxʉlan asatʉajnʉtat bej nawetʉpbej” —an, nejchaxoelx wʉt. Pe laejapon. Nejchaxoelxbej: “Bej nafo'abejpon” —an, nejchaxoelx wʉt. Pe nawepaton’ —aech pax pamakjiwliajwa. Do jawʉx, fiesta isax tʉadutlisi. \p \v 25 “Pakoewan pat wʉt pax pejbatat, matxoelapijin lultat nabistpon. Pejbichax kekoft wʉt, ba mox itwefʉlaen wʉt, thiataenpon jajuiyax. Thiataenbejpon nababoelax. \v 26 Jawʉt matxoelapijin lapon pamakan. Wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon: ‘¿Ma-aech xotkat amwʉtjel fiesta isam?’ —aechon. \v 27 Pamakan jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: ‘Nakoewan pat. Samata, nej-ax xanal naketo'a pak jelti'san, kaes dalpon, xʉa'laliajwan’ —aech pamakan. \v 28 Matxoelapijin japox jʉmtaen wʉt, xabich palalapon. Palala xot, ba le-elon. Samata, pax nakolde. Paxʉlan leyax to'aliajwa. \v 29 Matxoelapijin jʉm-aech paxliajwa: ‘Xabich pin-iawaechan xam tanbistax. Chinax owchila-ela-enil, nato'am wʉt. Xanlax chinax kaen cabra, jelti'san, nachaxdus-emil, xan fiesta isliajwan, tajnachala sʉapich. \v 30 Amwʉtjel naxʉlan pat, nejew plata xatoetpon watho'tat, poejiw bʉ'moejtpitat plata kanaliajwa. Japonliajwalax xam fiesta isam. Japonliajwabej namakjiw keto'am pak jelti'san xʉa'laliajwa, kaes dalpon’ —aech matxoelapijin paxliajwa. \p \v 31 “Pax jʉmnot wʉt, jʉm-aechon paxʉlanliajwa: ‘Wʉa, xam pomatkoicha xanxotam. Puexa xan tejewpi, japoxan xam nejwaxael. \v 32 Amwʉtjel pachaem fiesta isliajwas, puexa nejchachaemlaliajwas. Nakoewanliajwa nejchaxoelx wʉt, jʉm-an: “Diachwʉajnakolax asatʉajnʉtat taxʉlan bej nawetʉpbej” —an, nejchaxoelx wʉt. Pe laejapon. Nejchaxoelx wʉt, jʉm-anbej: “Bej nafo'abejpon” —an, nejchaxoelx wʉt. Pe nawepaton amwʉtjel’ —aech pax matxoelapijinliajwa” —aech Jesús fariseosliajwa, judíos chanaekabʉanapiliajwabej. \c 16 \s1 Pamakan maliach xatoesfʉlpox paklon pejew, japox pejwʉajan \p \v 1 Jesús naewʉajan wʉt pejnachala, asawʉajantat jʉm-aechon: “Kaen paklon xabich kemaenk. Japon paklon kaen pamakan, puexa wetataeflaspon. Pe pamakan maliach wexatoesfʉl paklon pejew plata. Do ja-aech wʉt, asew jiw maliach chapaeipi paklonxot, pamakan maliach wexatoesfʉlpox pejpaklon. \v 2 Samata, paklon pamakan la wʉt, jʉm-aechon: ‘Xampil tejew maliach nawexatoesfʉlam. ¡Xalaeman cuenta lelamfʉt, pomatkoicha tejew mowam wʉt, wʉajtam wʉtbej xanliajwa! Ma amwʉt xam kaes puexa tejew nawetataeflaximil’ —aech paklon pamakanliajwa. \v 3 Do jawʉt, japon, paklon pamakan, nejchaxoel wʉt, jʉm-aechon: ‘¿Xan machiyaxaelenkat amwʉt? Tajpaklon najusaxael tajbichaxxot. Xan mamnika-enil sat nabichliajwan. Xan tadalabej asew jiw malech plata wʉljoeliajwan. \v 4 ¡Aa, xan matabijtax isaxaelenpox! Japox isx wʉt, nabich-enil wʉt tajpaklonliajwa, asew jiw pejbaxot patx wʉt, chiekal nabʉ'kʉlaxaeli’ —aech pamakan, nejchaxoel wʉt. \v 5 Do jawʉx, japon kaenanʉla wʉllala pejpaklon dewati japi fʉlaeliajwadin. Wʉllala wʉt, matxoelapatponliajwa jʉm-aechon: ‘¿Massʉapichkat xam dewatam tajpaklon?’ —aechon matxoelapatponliajwa. \v 6 Matxoelapatpon jʉm-aech: ‘Xan dewatax nejpaklon ochocientos galones olivosiminan’ —aech matxoelapatpon. Do jawʉt, jusaxaespon pejpaklon pejbichaxxot, japon jʉm-aech: ‘Ama pelfʉt majt xam lelampox jasʉapich dewatampox. ¡Asafʉtat lelde dewatampox asbʉan jʉmch cuatrocientos galones olivosiminan!’ —aech jusaxaespon. Jawʉt dewatpon japox is. \v 7 Do jawʉx, asan pat wʉt, jusaxaespon pejpaklon, japon jʉm-aech patponliajwa: ‘¿Massʉapichkat xam dewatam tajpaklon?’ —aech jusaxaespon. Dewatpon jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: ‘Xan dewatax nejpaklon cien trigobulan’ —aech dewatpon. Jusaxaespon pejpaklon jʉm-aech: ‘Ama pelfʉt majt xam lelampox jasʉapich dewatampox. ¡Asafʉtat lelde dewatampox asbʉan jʉmch ochenta trigobulan!’ —aech jusaxaespon pejpaklon. Do jawʉt, dewatpon japox is. Jasox isfʉl pejpaklon jusaxaespon asew jiwliajwabej, dewatpiliajwa japon pejpaklon. \v 8 Do japox isax ketoet wʉt, jusaxaespon pejpaklon xalaechon japi pel-ʉaf pejpaklon chaxdusliajwa. Do jawʉt, paklon matabijt wʉt japox ispoxliajwa, jʉm-aechon pamakanliajwa, chijiyaxaelponliajwa: ‘Xam babijax isam xanliajwa, xabich matabijtam xot. Japox isam asamatkoi xamliajwa pachaemaliajwa’ —aech paklon pamakan chijiyaxaelponliajwa. Dios naexasis-eli, kaes pejme matabija wʉajsliajwa, mowaliajwabej. Me-ama Dios naexasiti, jachi-eli” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 9 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. ¡Nejplatatat, nejewtatbej, asew jiw kajachawae'e ampathatat, japi nabist wʉt Dios pejbichaxan! Japoxan xatoetam wʉt, asamatkoi, xamal tʉpam wʉtbej, Diosxotse xamal chiekal bʉ'kʉlaxaeli” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 10 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Aton asan pejew chiekal tataeflafʉl wʉt, kaeyaxachpoxan, chinax maliach xatoes-el wʉton, japon aton xajʉp asan pejew chiekal tataeflaliajwa, xabich wʉtbej. Asan chiekal tataefla-el wʉt asan pejew, kaeyaxachpoxan, japon xajʉpaxilbej asan pejew chiekal tataeflaliajwa, xabich wʉt asan pejew. \v 11 Xamal xajʉpa-emil wʉt chiekal tataeflaliajwam asan pejew plata, ja-am wʉt, Dios to'axil xamal tataeflaliajwam xabich kaes ommaenkpi, Dios pijaxan. \v 12 Xamal xajʉpa-emil wʉt chiekal tataeflaliajwam asan pejew, ja-am wʉt, chinax kaen aton xam chaxdusaxil nejewkolaliajwa” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 13 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Pamakan, kolenje wʉt paklon, japiliajwa chiekal najʉpatanbichaxilon. Kaen paklonliajwa chiekal tanbichaxaelon. Asan paklonliajwa chiekal nabichaxilon. Ja-aechlap-is Dios nejxasinkpi. Japi nejchaxoel wʉt platakal, chiekal nabichaxili Diosliajwa” —aech Jesús, naewʉajan wʉt pejnachala. \p \v 14 Fariseos, japi xabich nejxasink plata, japi jʉmtaen Jesús, jʉm-aech wʉt pejnachalaliajwa. Samata, japi bʉ'wʉajanpaeipi Jesús. \v 15 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech fariseosliajwa: “Jiw jʉm-aech wʉt xamalliajwa: ‘Fariseos xabich pachaem’ —aech wʉti, xamal xabich nejxasinkam japoxliajwa. Pelax Dios chiekal matabijt, xamal nejnejchaxoelaxan chiekal pachaema-elpox. Jiwliajwa pachaempox, japoxlax Diosliajwa chaemil” —aech Jesús fariseosliajwa. \s1 Amxot jʉm-aechpox Moisés chajia lelpoxliajwa, Dios puexa pejjiw tato'laxaelpoxliajwabej \p \v 16 Jesús pejme jʉm-aech fariseosliajwa: “Juan, jiw bautisan, pas-el wʉtfʉk, jiw naewʉajnas Moisés chajia lelpox, japox jiw naexasisfʉlaliajwa. Japi jiw naewʉajnasbej profetas chajia lelpox. Do jawʉx, Juan, jiw bautisan, pat wʉt, japon naewʉajan chimiawʉajan. Xan patx wʉtbej, naewʉajnax chimiawʉajan, Dios puexa pejjiw tato'laxaelpoxliajwa. Samata, amwʉtjel puexa jiw xabich pasasia Diosxotse” —aech Jesús fariseosliajwa. \p \v 17 Jesús pejme jʉm-aech fariseosliajwa: “Ampathat, thatbaxobej, japoxan xabich tampoel toepaliajwa. Pe kaes pejme xabich tampoel toepaliajwa Moisés chajia lelpox, Dios pejjamechan xot. Puexa Moisés chajia lelpox, diachwʉajnakolax puexa japoxan jachiyaxael” —aech Jesús fariseosliajwa. \s1 Jesús naewʉajanpox poejiw pelsasamata pejwatho' \r (Mt 19.1–12; Mr 10.1–12) \p \v 18 Jesús pejme jʉm-aech fariseosliajwa: “Aton pijow fo'a wʉt, fit wʉton asaow, japon aton babijax is Diosliajwa, bʉ'moejt xot asaow pawis, pijwa-elpow. Dios nejchaxoelafʉl japon aton matxoelafitpowliajwa, japon aton nakiowa pijowfʉk. Kaen aton, fo'aspow fit wʉt, japon aton babijax is Diosliajwa, japowfʉk nakiowa pamal xot Diosliajwa” —aech Jesús fariseosliajwa. \s1 Jesús naksiyapox kemaeyanliajwa, Lázaroliajwabej \p \v 19 Jesús naewʉajan wʉt, ampawʉajan jʉm-aechon fariseosliajwa: “Kaen aton xabich kemaenk. Pomatkoicha naxoeipon chimia. Pomatkoichabej fiesta ispon pejbatat. Kemaeyan chimianaxaeyaxan pejjiw bʉ'xael. \v 20 Jaxotbej kejilan, nabijatpon. Japon pawʉl Lázaro. Japon pobʉ'ta xabich sa'las. Pomatkoicha satat ekon kemaeyan pejbafafaxot. \v 21 Lázaro xaesia natacholanpi kemaeyan pejmesaxot. Pomatkoicha wʉr fʉlalaena Lázaro bʉ'daeliajwas sa'la-itfachan. \v 22 Do asamatkoi wʉt, Lázaro tʉp. Japon Dios pej-ángeles bʉ'fos patʉpa papatxotse, Abrahamxotaliajwabejpon. Do jawʉx, asamatkoi, kemaeyan tʉpbej. Japon mʉthtas. \p \v 23 “Kemaeyan tʉp wʉt, patʉpa papatxotbej japon pat, kastikaxaes xoton. Jaxotdik kemaeyan xabich nabijat. Kemaeyan natachaemse wʉt, taenpon atʉaj Abraham. Taenbejpon Lázaro, Abraham sʉapich, wʉt. \v 24 Samata, kemaeyan pinjametat jʉm-aech Abrahamliajwa: ‘Am Abraham, ¡xan nabeltaem, xabich nabijatax xot jitat! ¡Lázaro to'im min kothiyaxathosliajwa, xanlel fʉlaeliajwasik, nakaech-ia'thʉsliajwa!’ —aech kemaeyan. \v 25 Abraham jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: ‘Tamon, ¡xam chiekal nejchaxoelde! Xam laejam wʉt thatat, xabich nejmach nejew. Lázarolax laeja wʉt thatat, japon xabich nabijat, kejil wʉt. Pe amwʉtjel, japon xabich pachaem amxot. Xamlax amwʉtjel nabijatam. \v 26 Lázaro fʉlaeyaxil xam poxadik, chʉat xabich athʉ xot, matnoch nukjik xotox. Samata, xambej ampalel julaximil’ —aech Abraham kemaeyanliajwa. \p \v 27-28 “Do jawʉt, kemaeyan jʉm-aech: ‘Am Abraham, xam jʉm-an. ¡To'im Lázaro taj-ax pejba poxadik japon naewʉajnaliajwa cinco takoew! Ja-aech wʉt, japibej ampalelsik fʉlaeyaxil nabijasliajwa’ —aech kemaeyan. \v 29 Jawʉtbej Abraham jʉm-aech: ‘¡Japi nej naexasis Moisés chajia lelpox, puexa profetas chajia lelpoxanbej!’ —aech Abraham kemaeyanliajwa. \v 30 Kemaeyan jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: ‘Am Abraham, japi naexasisaxil japoxan. Pe patʉpan, mat-echpon, pejme duk wʉt, japon natulaelt wʉt japixot, ja-aech wʉt, japi babijaxan ispoxan kofaxael. Do jawʉt, japi Dioskal naexasisaxael’ —aech kemaeyan Abrahamliajwa. \v 31 Do pejme Abraham jʉm-aech: ‘Japi naexasis-el wʉt Moisés chajia lelpox, puexa profetas chajia lelpoxanbej, japibej naexasisaxil patʉpan, mat-echpon, natulaelt wʉt japi naewʉajnaliajwas’ —aech Abraham kemaeyanliajwa” —aech Jesús fariseosliajwa. \c 17 \s1 Jesús naewʉajanpox jiw babijaxan isasamata \r (Mt 18.6–9, 21–22; Mr 9.42–48) \p \v 1 Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Asan aton pijaxtat asew jiw babijaxan is wʉt, japon aton xabich kastikaxaes Dios. \v 2 Jiw babijaxan isasamata japon aton pijaxtat, kaes pejme pachaemaxael japon aton pinjit ia't, jajaerat, kaechariamake'sliajwas, chafo'aliajwas mar poxadik, xabich so'nik poxadik. Ja-aech wʉt, asew jiw babijaxan isaxil japon aton pijaxtat, jelxan nanaexasiti. \v 3 Samata, ¡chiekal taem xamal nijaxtat asew jiw babijaxan isasamata! \p “Nejmach-aton, Dios pejjamechan naexasitpon, is wʉt babijax xamalliajwa, ¡japon aton xamal fia'e kofsliajwapon babijax ispox! Dolison, japox babijax isax koft wʉt, ¡japon aton beltaem! \v 4 Japon aton pomatkoicha babijax isfʉl wʉt xamalliajwa, asamatkoi jʉm-aech wʉton xamalliajwa: ‘Xan pejme isaxinil babijax xamalliajwa’ —aech wʉton, ¡japon aton xamal beltaem!” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús pejnachala, japi kaes Dios xanaboejasiapox \p \v 5 Apóstoles jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —¡Xanal nakajachawae'e kaes Dios xanaboejaliajwan! —aechi. \p \v 6 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon apóstolesliajwa: \p —Xamal cha-aex xanaboejam wʉt Dios, jʉm-am wʉt: ‘Diachwʉajnakolax Dios xajʉp puexa isliajwa’ —am wʉt, nejchaxoelam wʉt, xamalbej xajʉpaxaelam isliajwam xabich Dios pijaxtat. Nejxanaboejaxan xabicha-el wʉt Diosliajwa, me-ama mostazafut cha-aelfut, ja-aech wʉt, xamal jʉm-am wʉt ampanaeliajwa: ‘¡Dios ampanae nej tathinchakusas pukatutat nukaliajwa!’ —am wʉt, diachwʉajnakolax japanae, jachiyaxael —aech Jesús apóstolesliajwa. \s1 Nabichan isfʉlaxaelpox tato'laspox \p \v 7 Do pejme Jesús jʉm-aech apóstolesliajwa: “Xamalxot kaen nabichan wʉt, japon to'axaelam nabichliajwa. Lulbichax kekoft wʉt, o, pak tataeflax koft wʉton, xamal jʉmchiyaximil: ‘¡Lemen! ¡Ekde tajmesaxot, xanal sʉapich xaeliajwam!’ —chiyaximil. \v 8 Jʉmchiyaxaelamlax: ‘¡Naxaeyax isde xanal xaeliajwan! Xaelx wʉt, wʉajnawesaxaelam, xanal asax nawewe'p wʉt kamta nawe-isliajwam. Kaechatoelx wʉt, xamwich xaeyaxaelam’ —chiyaxaelam nabichanliajwa. \v 9 Xamal graciaschiyaximil namakanliajwa, japon chiekal is wʉt to'ampoxliajwa. Japon japox chiekal isaxael, nabichan xot. \v 10 ¡Xamallap-is jachiyaxaelam! ¡Isfʉlde Dios tato'alpoxan! Isax toetam wʉt, ¡nakaewa najʉm-amde: ‘Xatis nabichwas wajpaklonliajwa. Samata, chiekal isaxaes wajpaklon naktato'alpoxan’ —chiyaxaelam nakaewaliajwa! ¡Nakaewa najʉmchiyaximil: ‘Asan aton bej nakjʉmchiyaxaelbej: “Xamal gracias-an, chiekal nabistam xot Diosliajwa” —bej nakchiyaxaelbejpon’ —nabej aeche' najutliajwa!” —aech Jesús apóstolesliajwa. \s1 Jesús boejthʉtpox diez poejiw, leprawaxae waeispi \p \v 11 Jesús Jerusalén paklowax poxade wʉt, Galilea tʉajnʉlelbabʉ'akal folon, Samaria tʉajnʉlel. \v 12 Do jawʉt, Jesús paklowaxach pasliajwa wʉt, jaxot diez poejiw fʉlaen bʉ'kakʉlnaliajwapi Jesús. Japi puexa bʉ'xaenk leprawaxaetat. Japi mox pasaxil Jesúsxot. Samata, atʉaxach nuili. \v 13 Japi nejlat wʉt, jʉm-aechi: \p —Jesús, jiw chanaekabʉanan, ¡xanal nabeltaem! —aechi. \p \v 14 Do jawʉt, Jesús japi taen wʉt, jʉm-aechon: \p —¡Xabʉa'de sacerdotes poxade japi taeliajwa xamal leprawaxae boejthʉlpox! —aech Jesús. \p Do jawʉt, japi fʉlaech wʉt sacerdotes poxade, fʉlaeyaxtat chalechkal japi puexa chiekal boejthʉls leprawaxae. Do jawʉt, chiekal pachaemlisi. \v 15 Kaen japixot taen wʉt pejbʉ't chiekal wepachaemspox, jawʉt tamach kaxadinpon Jesús poxadin. Dolison Jesúslel fʉlaen wʉt, pinjametat jʉm-aechfʉldinpon Diosliajwa: “Dios, xam diachwʉajnakolax xabich pachaemam” —aechfʉldinpon. \v 16 Dolison pat wʉt Jesúsxot, brixtat nuk wʉt Jesús pejwʉajnalel, sat makxabijindikon graciaschiliajwa. Japon aton, Samaria tʉajnʉpijin. \v 17 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech asew jiwliajwa: \p —¿Boejthʉlspikat, bej diezbejji? ¿Amxotkat asew nueve? \v 18 Ampon aton asatʉajnʉpijin. Tamach kaxadinpon Dios jʉmchiliajwa: ‘Dios, xam diachwʉajnakolax xabich pachaemam’ —chiliajwa —aech Jesús jaxot nuilpiliajwa. \p \v 19 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech boejthʉlsponliajwa: \p —¡Nande! ¡Xabʉa'de nejmach! Xam chiekal boejthʉllis, chiekal naxanaboejtam xot —aech Jesús. \s1 Dios puexa pejjiw tato'lax tʉadut wʉt, taeyaxisalpox \r (Mt 24.23–28, 36–41) \p \v 20 Asamatkoi fariseos wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —¿Maswʉtkat tʉadusaxael Dios puexa pejjiw tato'laxaelpox? —aechi. \p Do jawʉt, Jesús jʉm-aech fariseosliajwa: \p —Dios tʉadut wʉt puexa pejjiw tato'alpox, japox xamal taeyaximil. \v 21 Samata, jiw jʉmchiyaxil: ‘Ma amxot Dios puexa pejjiw tato'al’ —chiyaxil. Jʉmchiyaxilbejpi: ‘Ma jaxotde Dios puexa pejjiw tato'al’ —chiyaxil jiw. Dios puexa pejjiw tato'alpox ma xamalxot tʉadutlisox. Pe japox tae-emil —aech Jesús fariseosliajwa. \p \v 22 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —Xan, puexa jiw pakoewkolnan, asamatkoi puexa jiw tato'laxaelen ampathatat. Xamal xabich nejxasinkaxaelam xan nataeliajwam, xan puexa jiw tato'lax wʉt. Pe nataeyaximil, nawepas-el xotfʉk tajmatkoi jiw tato'laliajwan. \p \v 23 Asew jiw xamal kichachajbaxael. Jʉmchiyaxaeli: ‘¡Ma amxot Cristo!’ —chiyaxaeli. El wʉt, asew jiw xamal jʉmchiyaxael: ‘¡Ma jaxotde Cristo!’ —chiyaxaeli. Jasox jʉm-aech wʉti, ¡xamal nabej naexasis! ¡Nabej fʉlae'ebej japoxade! \v 24 Chamx nakliafcha wʉt, potʉajnʉcha puexa jiw kaewʉtje taena. Xanlap-is jachiyaxaelen asamatkoi, xan, puexa jiw pakoewkolnan, pejme paskax wʉt. Kamta kaewʉtje puexa jiw nataenaxael. \v 25 Pe matxoela xan xabich nabijasaxaelen. Ampathatpijiw, amwʉtjel laelpi, japi xan nanejweslaxael. \v 26-27 Noé laeja wʉt ampathatat, xabich jiw nejmamach. Samata, xaeli. Afbejpi. Nakjiyabejpi. Japamatkoiyan, ja-aech wʉt, Noé pinjiyax barkam low wʉt, chalechkal xabich iam thilnax tʉadut. Do jawʉt, sat bu'al. Puexa jiw chiekal tʉp. Jachiyaxaelbej asamatkoi, xan, puexa jiw pakoewkolnan, pasaxoekan wʉt. Jiw pomatkoicha nejmach duilafʉlaxael. \v 28 Ja-aechlap-is Lot chajia laeja wʉt. Jiw xael. Afbejpi. Wʉajtbejpi. Mowabejpi. Mʉthabejpi naxaeyaxan. Bachan iabejpi. Japi jiw pomatkoicha chiekal nejmach duilafʉl. \v 29 Ja-aech wʉt, japamatkoiyan, Lot nakolt wʉt Sodoma paklowaxxot, chalechkal athʉlelsik natacholan azufre, me-ama ia'an. Pe japi jitan tamdadutpi. Japoxan ja-aech wʉt, puexa Sodoma paklowaxpijiw chiekal toejwas. \v 30 Jachiyaxaelbej xan, puexa jiw pakoewkolnan, pejme chalechkal pasaxoekan wʉt. Jasoxtat jiw nejmach duilafʉlaxael. \p \v 31 “Japamatkoitat jiw nejchaxoelaxil pejew. Xan chalechkal paskax wʉt, jiw, pejbachanmatwʉajtat nuili, baloek wʉt, nejchaxoelaxili pejbachan leliajwa pejew jukaliajwa. Japamatkoiyantat asew jiwbej, pejlulanxot nabisti, do jawʉt, jaxot kamta japi dʉkpaxael. Kaxa naweyaxildini pejbachan poxadin pejew wʉljaesliajwa. \v 32 ¡Nejchaxoelde Lot pijow wejatispoxliajwa! (Naexasis-el wʉtow Dios jʉm-aechpox, japow domt nadofa.) \v 33 Jiw isfʉl wʉt pajut nejxasinkpoxan ampathatat, japi asamatkoi tʉp wʉt, duilaxili Diosxotse. Jiw tajaxtat kofa wʉtlax pajut isasiapoxan, japi jiw asamatkoi tʉp wʉt, pomatkoicha duilaxaeli Diosxotse. \p \v 34 “Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Chalechkal paskax wʉt, japamadoitat kolenje moejt wʉt kaecamatat, kaen bʉflaeyaxaes. Asan waelsaxaes. \v 35 Koliowje kaeyaxtat xatkiana wʉt, kaeow bʉflaeyaxaes. Asaow waelsaxaes. \v 36 [Kolenje aton kaelultat nabist wʉt kaeyaxtat, kaen bʉflaeyaxaes. Asan waelsaxaes.”] —aech Jesús, pejnachala naewʉajan wʉt. \p \v 37 Jesús pejnachala japox jʉmtaen wʉt, jawʉt wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —Tajpaklon, ¿amxotkat japox jachiyaxael? —aechi. \p Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon pejnachalaliajwa: \p —Puexa jiw chiekal matabija ampox. Choefan, tʉpon, okxot, jaxot thʉtha pasliajwa piachaxil. Xan pasaxoekan wʉt, me-ama japox, jachiyaxael —aech Jesús, naewʉajan wʉt pejnachala. \p Jesús japox jʉm-aech wʉt, japox jʉmchiliajwa: “Potʉajnʉcha jiw taeyaxael, Cristo fʉloek wʉt, Dios markamatkoi pat wʉt” —chiliajwa japox. \c 18 \s1 Pamal naetʉpspow pejwʉajan, juezbej \p \v 1 Dolisdo', Jesús naewʉajan pejnachala kofa-elaliajwa Dios kawʉajanpox. Do jawʉt, asawʉajantat naewʉajanbejpon. \v 2 Jʉm-aechon: “Paklowaxxot juez duk. Japon juez chinax Dios naexasis-el. Sitae-elbejpon Dios. Sitae-elbejpon jiw. \v 3 Japapaklowaxxot pawis duk, pamal naetʉpspow. Asamatkoi japow fʉlaech juez poxade jʉmchiliajwa ampox. Do jawʉt, jʉm-aechow: ‘Tadaelman babijax is xanliajwa. Samata, ¡to'im soldaw japon aton kastikaliajwas!’ —aechow juezliajwa. \v 4 Japow pin-iaveces papat juezxot majt jʉm-aechpox, japox pejme jʉmchiliajwa. Pe japon juez piach is-el japow jʉm-aechpoxliajwa. Do baxael, juez nejchaxoel: ‘Xan diachwʉajnakolax Dios sitae-enil. Sitae-enilbej jiw. \v 5 Pe japow japoxtat xan nataliasfʉl. Samata, xan isaxaelen japow najʉm-aechpox kaxa pejme fʉlae-elaliajwadin xanlel, japoxtat kaes nataliasfʉla-elaliajwa’ —aech juez, nejchaxoel wʉt” —aech Jesús, naewʉajan wʉt pejnachala. \p \v 6 Do pejme Jesús jʉm-aech, naewʉajan wʉt pejnachala: “Japon juez pachaema-el kajachawaesliajwapon japow. \v 7 Dioslax jachiyaxil. Japon isaxael pachaempox kajachawaesfʉlaliajwapon pejjiw, asew babijaxan is wʉt japi jiwliajwa. \v 8 Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Dios piachaxil kajachawaesliajwa pejjiw, asew jiw babijaxan is wʉt japiliajwa. Xan, puexa jiw pakoewkolnan, fʉloekx wʉt pejme, ¿faenaxaelenkat jiw xan nawʉajnawesfʉlpi?” —aech Jesús, naewʉajan wʉt pejnachala. \s1 Fariseo, impuesto mat-omwʉljoenbej, japi pejwʉajan \p \v 9 Asew jiw nejchaxoelafʉl: “Xatis kaes pejme pachaems. Me-ama asew jiw, jachi-esal” —aechfʉli pajutliajwa, nejchaxoel wʉt. Jesús naewʉajan wʉt jʉm-aechon ampawʉajantat japi jiwliajwa. Do jawʉt, jʉm-aechon: \v 10 “Kolenje fʉlaech Dios pejtemploba poxade Dios kawʉajnaliajwa. Kaen fariseo-aton. Asan impuesto mat-omwʉljoen Roma gobiernoliajwa. \v 11 Fariseo-aton nukaxtat Dios kawʉajan. Pe japon jʉm-aechpoxan Diosliajwa pachaema-el, jʉm-aech xoton: ‘Dios, xan kaes pejme pachaeman. Me-ama asew jiw, jachi-enil. Samata, xan gracias-an xamliajwa. Asew jiw is pachaema-elpoxan. Asew jiwbej kethaknik. Asew jiwbej bʉ'moejt asew watho', pijowa-elpi. Me-ama japi jiw, xan jachi-enil. Me-ama amponbej, impuesto mat-omwʉljoen gobiernoliajwa, xan jachi-enilbej. \v 12 Xanlax koleveces posemana naxae-enil xam piach kawʉajnaliajwan. Kanxpi nabistax wʉt, xan diajnax diezmʉaxtjeliajwa. Kaemʉaxt diajnax xam chaxdusliajwan. Jasox isx pomatkoicha’ —aech fariseo-aton, Dios kawʉajan wʉt. \v 13 Impuesto mat-omwʉljoen gobiernoliajwa, japon atʉaxach tamach nuk jiwxot, Dios kawʉajan wʉt. Jawʉt natachaems-elbejpon athʉlelse. Natxaton. Jawʉt najut namatiafdaka wʉt, jʉm-aechon Diosliajwa: ‘Dios, xan tajut matabijtax babejnanponan. Samata, ¡xan nabeltaem!’ —aechon, Dios kawʉajan wʉt. \v 14 Diachwʉajnakolax jʉm-an. Japon, impuesto mat-omwʉljoen gobiernoliajwa, japon beltaens Dios babijaxan ispoxanliajwa. Pelax fariseo-aton Dios beltae-esal, japon babijaxan ispoxanliajwa. Nejmach-aton nejchaxoel wʉt pajutliajwa: ‘Xan kaes pejme pachaeman. Me-ama asew jiw, jachi-enil’ —aech wʉton pajutliajwa, asamatkoi Dios jʉmchiyaxaeson: ‘Xam nejnejchaxoelax pachaema-el’ —chiyaxaeson Dios. Asanlax nejchaxoelpon pajutliajwa: ‘Xan kaes pejme pachaema-enil. Me-ama asew jiw, jachi-enil’ —aech wʉton pajutliajwa, japon aton asamatkoi Dios jʉmchiyaxaeson: ‘Xam nejnejchaxoelax pachaem’ —chiyaxaeson Dios” —aech Jesús naewetiliajwa. \s1 Pajam yamxi bʉflaenspox Jesúslel \r (Mt 19.13–15; Mr 10.13–16) \p \v 15 Pajam yamxi bʉflaens Jesúslel, Jesús ke-osliajwa yamxi pejta'anxot. Jesús pejnachala japox taen wʉt, fiati yamxi bʉflaeni bʉflae-elaliajwa Jesúslel. Jawʉt jʉm-aechi: \p —¡Xamal nabej bʉflae' yamxi Jesúslel! —aechi. \p \v 16 Jesús japox jʉmtaen wʉt, jawʉt lapon yamxi bʉflaenpi bʉflaeliajwapi japonlel. Jawʉt jʉm-aechon pejnachalaliajwa: \p —¡Tapaem yamxi xanlel bʉflaeliajwas! ¡Nabej fias! Diosxotse duilpi, japi, me-ama ampi yamxi, ja-aech, kamta naexasit xoti Dios pejtato'lax. \v 17 Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Xamal Dios naexasitam wʉt, me-ama yamxʉlan pax naexasit, ja-am wʉt xamal, Diosxotse pasaxaelam. Naexasis-emil wʉt, pasaximil Diosxotse —aech Jesús. \s1 Kemaeyan nospaeipox, Jesús sʉapich \r (Mt 19.16–30; Mr 10.17–31) \p \v 18 Kaen judíospaklochowxot, japon wʉajnachaemt Jesús. Jʉm-aechon: \p —Jiw chanaekabʉanan, xam xabich pachaemam. ¿Achaxkat xan nawewe'p isliajwan, Diosxotse dukaliajwan pomatkoicha? —aechon. \p \v 19 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —¿Ma-aech xotkat najʉm-am: ‘Xam xabich pachaemam’ —na-amkat? Jiw xabich pachaempi ajil. Kaen Dios, japon xabich pachaem. \v 20 Xam matabijtam Dios pejtato'laxan. Moisés chajia lelpox jʉm-aech: ‘¡Nabej bʉ'moejs asaow pawis, nijwa-elpow! ¡Nabej be'bej asew jiw! ¡Nabej natkowe'bej asew jiw pejew! ¡Pajilax nabej jʉm-aeche'bej asan aton tasalaliajwam, babijax is-elpon! ¡Sitaembej nej-ax, nej-en sʉapich!’ —aech Moisés chajia lelpox —aech Jesús japon atonliajwa. \fig (San Lucas 18.18–27)|src="CN01774b.tif" size="col" ref="lk 18:18-27 " \fig* \p \v 21 Do jawʉt, kemaeyan jʉm-aech: \p —Xam najʉm-ampox, tʉadutx naexasisliajwan, yamxʉchan wʉt. Amwʉtjel nakiowa chiekal naexasisfʉlax —aech kemaeyan. \p \v 22 Jesús japox jʉmtaen wʉt, jʉm-aechon: \p —Xamfʉk kaeyax wewe'p isliajwam. ¡Puexa nejew mowam! Mowam wʉt, ¡japaplata chaxduim kejila! Ja-am wʉt, Dios xam chaxduiyaxael xabich pachaempoxan japonxotse. Toetam wʉt chaxduiyax kejila, do jawʉt, ¡xabʉa't xan naknanʉamsliajwam, tajnachalnaliajwambej! —aech Jesús kemaeyanliajwa. \p \v 23 Kemaeyan japox jʉmtaen wʉt, xabich nejxaejwas, xabich kemaenk xoton. Samata, owchi-elon Jesús jʉm-aechpox. \v 24 Kemaeyan chijia wʉt Jesúsxot, Jesús jʉm-aech naewetiliajwa: \p —Xabich tampoel kemaeya pasliajwa Diosxotse. \v 25 Xamal chiekal matabijam camello pinjin xot, xajʉpaxil kuthatʉakre'wʉaj poxade xensliajwa. Kemaeyanliajwabej, ja-aech. Tampoel japon pasliajwa Diosxotse —aech Jesús. \p \v 26 Jesús jʉm-aechpox jʉmtaenpi, japi jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —¿Achankatlax bʉ'weyaxaes pasliajwa Diosxotse? —aechi. \p \v 27 Jesús jʉm-aech: \p —Jiw pajut pijaxtat pasaxil Diosxotse. Pelax Dios xajʉp puexa isliajwa. Samata, Dios xajʉp jiw bʉ'weliajwa. Dios kajachawaesaxael jiw pasliajwa japonxotse —aech Jesús. \p \v 28 Do jawʉt, Pedro jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —Tajpaklon, xanal puexa tejew waelax xam nakfʉlaeliajwan —aech Pedro. \p \v 29-30 Do jawʉtbej, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Nejmach-aton naexasit wʉt Dios pejtato'lax, japon waelt wʉt pejba, pijow, pakoew, paxi, pax, penbej, ja-aech wʉt, japon aton Dios xabich kajachawaesaxaeson ampathatat. Asamatkoi tʉp wʉt, pasaxaelbejpon Diosxotse pomatkoicha dukaliajwa —aech Jesús. \s1 Ampoxtat Jesús jʉm-aech tres veces japon pejpatʉpaxliajwa \r (Mt 20.17–19; Mr 10.32–34) \p \v 31 Jesús la doce pejnachala, japikal tamachaliajwa. Do jawʉx, japikal wʉt, Jesús jʉm-aech: “Amwʉt Jerusalén paklowax poxaxaes. Chajia profetas lelpoxan jʉm-aech xan, puexa jiw pakoewkolnanliajwa, jachiyaxaelpox jaxotde. \v 32 Do jawʉx, xan, puexa jiw pakoewkolnan, nawiasaxael judíos-elpixot. Jawʉt nabʉ'wʉajanpaeyaxaeli. Babejjamechan najʉmchiyaxaelbejpi. Naloyaxaelbejpi. \v 33 Xabich namatwʉajselsaxaelbejpi. Do jawʉx, tʉpaxaelen. Tʉpx wʉt, tres matkoi wʉt, Dios namat-esaxael pejme dukaliajwan” —aech Jesús, pajʉtliajwa jʉm-aech wʉt. \p \v 34 Jesús pejnachala japox jʉmtaen wʉt, chiekal jʉmmatabija-eli, tampoel xot japi jʉmmatabijaliajwa. Jʉmmatabija-elbejpi, ma-aech xot Jesús japox jʉm-aech. \s1 Jesús boejthʉtpox itliaklan \r (Mt 20.29–34; Mr 10.46–52) \p \v 35 Asamatkoi Jesús Jericó paklowax mox itwefol wʉt, wʉajna ek itliaklan nʉambabʉ'tat, jiw xaxenapi plata malech wʉljoeliajwa. \v 36 Itliaklan jʉmtaen wʉt jiw pinamʉt xenaxaesox, jawʉt wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon: \p —¿Ma-aechkat? —aech itliaklan. \p \v 37 Do jawʉt, xaxenapi jʉm-aechi itliaklanliajwa: \p —¡Malis fʉlaeyaxaen ampaleldin Jesús, Nazaret paklowaxpijin! —aechipon. \v 38 Itliaklan japox jʉmtaen wʉt, nejlat wʉt, jʉm-aechfʉllison: \p —Jesús, David pamon, ¡xan nabeltaem! —aechfʉlon. \p \v 39 Jiw, matxoelafoli, bʉxfiatipon boejlach ekaliajwa. Ja-aech wʉt, japon itliaklan kaes pejme nejlasfʉl wʉt, jʉm-aechfʉlon: \p —David pamon, ¡xan nabeltaem! —aechfʉlon. \p \v 40 Do jawʉt, Jesús japox jʉmtaen wʉt, nukjaba. Jawʉt to'apon itliaklan bʉflaeliajwas japonleldin. Dolisdo', Jesús wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon itliaklanliajwa: \p \v 41 —Xam, ¿achaxasiamkat xan isliajwan xamliajwa? —aech Jesús. \p Itliaklan jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Tajpaklon, xan pejme taesian —aechon. \p \v 42 Jesús jʉm-aech: \p —¡Pejme taem! Xam chiekal xan naxanaboejtam xot, pejme chiekal taeyaxaelam —aech Jesús. \p \v 43 Do jawʉt, itliaklan chiekal wepachaems pej-itfʉt. Chiekal taenbejpon. Do jawʉt, Jesús nakfollison. Nakfol wʉt, jʉm-aechfʉlon Diosliajwa: “Dios, xam xabich pachaemam” —aechfʉlon. Puexa jiw, japox taen wʉt, japibej Diosliajwa jʉm-aechfʉl: “Dios, xam diachwʉajnakolax xabich pachaemam” —aechfʉli. \c 19 \s1 Jesús nospaeipox, Zaqueo sʉapich \p \v 1 Do jawʉx, Jesús pat wʉt Jericó paklowax, follison japapaklowax xensliajwa. \v 2 Japapaklowaxxot aton duk, kemaeyan. Japon pawʉl Zaqueo. Japonbej paklon impuesto mat-omwʉljoewliajwa, Roma gobiernoliajwa. \v 3 Zaqueo xabich taesia Jesús. Pe Zaqueo itfuxajʉpaxil taeliajwapon Jesús, japon mʉramatan xot. Taeyaxilon Jesús, xabich jiw Jesús masajiasfʉlas xot. \v 4 Samata, Zaqueo najae'a wʉajnade, Jesús fʉlaeyaxaech poxade. Jaxotde Zaqueo jul naetat taeliajwapon Jesús. \v 5 Jesús japalel fʉlaen wʉt, Jesús taen Zaqueo, athʉ naetat wʉt. Do jawʉt, Jesús jʉm-aech: \p —Zaqueo, ¡baloemk! Amwʉt nejbaxotaxaelen —aech Jesús. \v 6 Do jawʉt, Zaqueo bichakal kamta balaelik. Xabich nejchachaemlaxtat Jesús chiekal bʉ'kʉlton Jesús namanaliajwa japon pejbatat. \v 7 Japi jiw japox taen wʉt, puexa nakaewa najʉm-aechi Jesúsliajwa: ‘Jesús namanaxil Zaqueo pejbatat, japon babejen xot’ —aechi. \p \v 8 Do jawʉx, Jesús Zaqueo pejbaxot wʉt, mesaxot ek wʉt, Zaqueo chalechkal nant. Jawʉt jʉm-aechon Jesúsliajwa: \p —Tajpaklon, ¡xan chiekal najʉmtaem! Puexa xan tejewpi, ma amwʉt najʉpadiajnaxaelen kejila chaxduiliajwan. Xan impuesto mat-omwʉljowx wʉt, kaes mat-omwʉljowxpi, japi pejplata pejme wewoeyaxaelen. Pe kaes cuatro veces japi wewoeyaxaelen —aech Zaqueo Jesúsliajwa. \p \v 9 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech: \p —Diachwʉajnakolax xam amwʉtjellis Abraham pamonkolnam, Dios chiekal naexasitam xot, me-ama Abraham, ja-am xot. Samata, nejbapijiw Dios beltaeyaxaes japi babijaxan ispoxanliajwa. \v 10 Xan puexa jiw pakoewkolnan, fʉlaenx jiw wʉlwekaliajwan, bʉ'weliajwanbej, japi napelti Diosliajwa —aech Jesús Zaqueoliajwa. \s1 Paklon waelapox plata pamakjiwxot \r (Mt 25.14–30) \p \v 11 Jesús Zaqueo pejbatat wʉt, jiw jʉmtaen Jesús jʉm-aechpox. Mox xotlison Jerusalén paklowaxxot, jawʉt xabich jiw nejchaxoel Jesúsliajwa: “Jesús Jerusalén paklowaxxot pa'a wʉt, Dios tato'almatkoi pasaxael. Jawʉt Jesús paklokolan nadofaxael puexa jiw tato'laliajwa ampatʉajnʉpijiw” —aech jiw, nejchaxoel wʉt Jesúsliajwa. Pefʉk Jesús paklokolan dofaxil. Samata, Jesús naewʉajan ampawʉajantat japi jiw chiekal matabijaliajwa. \p \v 12 Do jawʉt, jʉm-aechon: “Paklowaxxot kemaeyan duk. Japon wʉllalas asatʉajnʉlel wʉlduiliajwas reyliajwapon, nawia'an wʉt puexa jiw pejtʉajnʉpijiw tato'laliajwapon. \v 13 Dolison, fʉlaeliajwa wʉt asatʉajnʉ poxade, lalison diez pamakjiw fʉlaeliajwadin japonlel. Pat wʉti japonxot, kemaeyan waela kaenanʉla plata japixot. Jʉm-aechon: ‘Tajwʉlela ampaplata nawexawʉajsfʉlam wʉt, ¡mowafʉldebej kaes plata nawekanaliajwam xanliajwa! Samata, xan pejme patx wʉt, tajplata kaes pejme nawewoeyaxaelam’ —aech kemaeyan diez pamakjiwliajwa. Do jawʉt, fʉlaechlison, wʉllalas poxade. \v 14 Pe pejtʉajnʉpijiw nejweslas kemaeyan. Nejweslasbejpon japon japi pejreyliajwa. Samata, japixot asew jiw to'api kemaeyan wʉlduiyaxaes poxade, japi jʉmchiliajwa, jaxot pa'a wʉt: ‘Japon xanal nejwesla tajreyliajwa’ —chiliajwapi kemaeyanliajwa. \p \v 15 “Pe nakiowa kemaeyan wʉlduws reyliajwa. Do jawʉx, japon pejme nawian pejtʉajnʉ poxadin. Pat wʉton pejbatat, to'apon pamakan wʉllalaeliajwas diez pamakjiw, japixot plata waelapipon, matabijsliajwa massʉapich plata kaenanʉla japi kana. \v 16 Do jawʉt, matxoelapatpon jʉm-aechon kemaeyanliajwa: ‘Tajpaklon, xan diez veces kaes plata kanx, xanbistax wʉt nejew plata’ —aechon. \v 17 Kemaeyan jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: ‘Xabich pachaem. Xam chiekal nabistam xanliajwa. Chiekal nawetataeflam kaeyaxachpox. Samata, amwʉt diez paklowaxanpijiw tato'laxaelam’ —aech kemaeyan pamakanliajwa. \v 18 Do jawʉt, asan pamakan pat wʉt, japon jʉm-aech: ‘Tajpaklon, xan cinco veces kaes plata kanx, xanbistax wʉt nejew plata’ —aechon. \v 19 Kemaeyan jʉm-aech pamakanliajwa: ‘Amwʉt xam cinco paklowaxanpijiw tato'laxaelam’ —aech kemaeyan pamakanliajwa. \p \v 20-21 “Do jawʉt, asan pamakan pat wʉt, japon jʉm-aech: ‘Tajpaklon, ama nejplata. Xan chabaentax panyoelbʉ'tat, tajlewla xot xamliajwa, nejthʉ'nikam xot, xam beltae-emil xotbej namak. Namak nabistpoxantat xam kanam’ —aech pamakan kemaeyanliajwa. \v 22 Kemaeyan jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: ‘Xam xabich babejnam. Chiekal natanbich-emil. Xam najʉm-ampoxtat xam kastikaxaelen. Xam najʉm-am: “Xam nejthʉ'nikam. Xam beltae-emilbej namak. Namak nabistpoxantat xam kanam” —na-am xanliajwa. \v 23 Xam matabijtam wʉt xan tajkabʉanpoxan, ¿ma-aech xotkat tejew plata presta-emil bancopijiw? Xam prestam wʉt plata, amwʉtjel bancopijiw kaes plata xam tawiasaxael. Prestampoxliajwa xam kaes mosaxaelbejpi. Samata, amwʉtjel plata nawewiatam wʉt, kaes nawewiasaxaelam’ —aech kemaeyan pamakanliajwa. \v 24 Do jawʉt, kemaeyan jʉm-aech jaxotpiliajwa: ‘¡Kechafi'e ampon aton, plata nawechabaentpon panyoelbʉ'tat! ¡Japaplata chaxdu'e diez veces kaes plata kanpon!’ —aech kemaeyan. \v 25 Jaxot nuili jʉm-aech: ‘Tajpaklon, japon xabich pin-iat. ¿Ma-aech xotkat pejme kaes chaxdusaxaelam japon?’ —aechi kemaeyanliajwa. \v 26 Kemaeyan jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: ‘Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Tejew chiekal nawetataefʉlpon, japon kaes pejme chaxdusaxaelen. Asanlax chiekal nawetataefla-elpon tejew, kaesʉapich nawetataefʉlpox, kekusaxaeson. \v 27 Pe tadaelmajiw, xan nanejweslapi japi pejreynanliajwa, ¡japi bʉflaeman ampalel xan tajwʉajnalel beliajwaspi!’ —aech rey” —aech Jesús, ampawʉajan naewʉajan wʉt. \s1 Jesús mox patpox Jerusalén paklowaxxot \r (Mt 21.1–11; Mr 11.1–11; Jn 12.12–19) \p \v 28 Jesús japox bʉxtoet wʉt Zaqueo pejbaxot, do jawʉt, Jesús fʉlaech Jerusalén paklowax poxade, pejnachala sʉapich. \v 29 Mox Jerusalén paklowaxxot wʉt, jaxot mʉax. Japamʉaxlelxot xabich olivonaechan nuil. Samata, japamʉax pawʉl Olivonaechanmʉax. Mox japamʉaxxot kolepaklowaxach. Kaepaklowaxach pawʉl Betfagé. Asapaklowaxach pawʉl Betania. Jesús japapaklowaxxot mox fol wʉt, wʉajna to'achon kolenje pejnachalan. \v 30 Jesús japi to'aliajwa wʉt, jʉm-aechon: \p —¡Xabʉa'de japapaklowaxach poxade! Jaxotde pa'mach wʉt, bur jelti'san, wʉke'taspon, taeyaxaelam. Japabur chinax kaen aton tʉa-eka-esalfʉk. ¡Jolde! Joltam wʉt, ¡nawebʉflaeman japabur! \v 31 Jaxotpijin xamal wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aech wʉton: ‘¿Ma-aech xotkat xamal bur joltam?’ —aech wʉton, ¡xamal jʉm-amde japon: ‘Wajpaklon wewe'pas bur’ —amde japon aton! —aech Jesús kolenje pejnachalanliajwa. \v 32 Do jawʉt, japi ow-aech wʉt, fʉlaechlisi japapaklowaxach poxade. Ja-aech japox, me-ama Jesús chajia jʉm-aech. \v 33 Japi bur jolt wʉt, burpijiw wʉajnachaemtasi. Jʉmtispi: \p —¿Ma-aech xotkat xamal bur joltam? —tispi. \p \v 34 Japi jʉmnot wʉt, jʉm-aechi: \p —Wajpaklon wewe'pas bur —aechi. \p \v 35 Do jawʉt, Jesús pejnachala bur bʉflaen Jesúsleldin. Jesúsxot bʉ'pat wʉti, bur tam-owapi pejew, thʉch pejsumta-owapi. Do jawʉt, Jesús tʉa-ek. \v 36 Jesús burtat chaflaen wʉt, wʉajna jiw pejsumta-owa jollisi nʉamtat ba'aliajwa Jesús chaflaeyaxaenlel. (Jasox isi Jesús chiekal bʉ'kʉlaliajwapi, xabich sitaen xoti Jesús.) \v 37 Jesús mox fol Olivonaechanmʉaxxot. Jaxot nʉamsik mʉaxlelasik, fʉlaeliajwa Jerusalén paklowax poxade. Jesús chaflae-el wʉt japoxadik, puexa jiw tʉadut nejlasfʉlaliajwa, nejchachaemil xoti. Nejlasfʉl wʉt, jʉm-aechfʉli Diosliajwa: “¡Xam xabich pachaemam!” —aechfʉlisi. Jasox xabich jiw jʉm-aechfʉl, majt chajia taen xoti, Jesús koechaxan is wʉt Dios pijaxtat. \v 38 Jiw jʉm-aechfʉlbej Jesúsliajwa: \p —Ampon, fʉlaenpon Dios pijaxtat, xabich pachaempon. Japon fʉlaen reyliajwa, xatis naktato'laliajwa. Wʉajanjilaxtat puexa jiw duilaxael athʉxotse Dios pijaxtat. Dios, athʉpijin, japon xabich pachaem —aechfʉl xabich jiw. \p \v 39 Jiwxot, jaxot kaesʉapich fariseos. Japi fariseos palala xot, jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —Jiw chanaekabʉanan, ¡ampi jiw, nejnachala, bʉxfia'e jʉm-aechfʉlpoxan! —aechi Jesúsliajwa. \p \v 40 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Japi jiw bʉxfiatx wʉt boejlachliajwa, ia'lax nejlasfʉlaxael japi jiw jʉm-aechfʉlpoxanliajwa —aech Jesús fariseosliajwa. \p \v 41 Jesús Jerusalén paklowaxxot mox pat wʉt, paklowax taen wʉt, nowpon Jerusalén paklowaxpijiwliajwa. \v 42 Jesús now wʉt, jʉm-aechon: “Xan xabich nejxasinkax Jerusalén paklowaxpijiw tajpasax matabijaliajwa. Xan paskax japi jiw bʉ'weliajwan xan tajaxtat, chiekal pachaemaliajwapi Diosliajwa. Pe japi chiekal matabija-el. Xan nabʉ'kula-elbejpi. Samata, amwʉtjel japox chiekal toeplisox japi xan namatabijsliajwapox. \v 43 Babejmatkoiyan tapasfʉlaxaesi. Padaelmajiw chakipasaxaesi. Chamasajoeyaxaesbejpi. Chinax kaen aton japapaklowaxxot weyaxil. \v 44 Ja-aech wʉt, Jerusalén paklowaxpijiw puexa chiekal toesaxaes. Pejbachan wetʉkaxaesbejpi. Chinax kaet ia't namanaxil nakae-ia'tmatwʉajtat. Jasox wejachiyaxaesi, xan namatabijs-el xoti, xan patxponan jiw bʉ'weliajwan” —aech Jesús, now wʉt Jerusalén paklowaxpijiwliajwa. \s1 Jesús to'apox nakolaliajwa Dios pejtemplobatat mowapi, wʉajtibej \r (Mt 21.12–17; Mr 11.15–19; Jn 2.13–22) \p \v 45 Jesús Jerusalén paklowax pat wʉt, lowpon Dios pejtemploba. Jaxot Jesús taen mowapi. Taen wʉton japi Dios pejtemplobatat, nejthʉ'axtat to'apon choef mowapi nakolaliajwa Dios pejtemplobatat. \v 46 Jesús jʉm-aech japiliajwa: \p —Dios pejjamechan, chajia lelspox, jʉm-aech Dios jʉm-aechpox pejtemplobaliajwa: ‘Tajba kawʉajnaba wʉlxael, jiw xan nakawʉajnaliajwa’ —aech Dios jʉm-aechpox pejtemplobaliajwa. Xamallax Dios pejtemploba kethaka pejba padofam —aech Jesús. \p \v 47 Kaematkoisfʉl Jesús naewʉajan Dios pejtemplobatat. Pe sacerdotespaklochow, judíos chanaekabʉanapibej, asew judíospaklochowbej, japi nakaewa najʉm-aech: “¿Machiyaxaeskat Jesús boesaliajwas?” —na-aechi nakaewa. \v 48 Pelax japi matabija-el, achaxtat pachaem Jesús boesaliajwas, puexa jiw chiekal naewet xot Jesús naewʉajanpoxan. \c 20 \s1 Jesús wʉajnachaemtaspox, achan to'aspon choef mowapi nakolax to'aliajwapon Dios pejtemplobatat \r (Mt 21.23–27; Mr 11.27–33) \p \v 1 Asamatkoi Dios pejtemplobaxot Jesús jiw naewʉajan chimiawʉajan, jiw bʉ'weyaxaesox. Ja-aech wʉt, sacerdotespaklochow, judíos chanaekabʉanapi, ancianosbej, mox soepapi Jesúsxot. \v 2 Do jawʉt, jʉm-aechi: \p —¡Xanal najʉm-amde ampox! ¿Achan pijaxtatkat xam to'am choef mowapi nakolaliajwa Dios pejtemplobaxot? ¿Achankat xam to'a japox isliajwam? —aechi Jesúsliajwa. \p \v 3 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon japiliajwa: \p —Xan-is xamal asax wʉajnachaemsaxaelen. ¡Pe xamal majt najʉmno'e! \v 4 ¿Achankat Juan to'as jiw bautisaliajwa? ¿Dioskaton to'as? O, ¿jiwkaton to'as? —aech Jesús. \p \v 5 Jesús japox jʉm-aech wʉt, japi nakaewa najʉm-aechna: “Jʉmnoch wʉt, ‘Juan Dios to'as jiw bautisafʉlaliajwa’ —tis wʉt, Jesús nakjʉmchiyaxael: ‘¿Ma-aech xotkat xamal Juan jʉm-aechpoxan naexasis-emil?’ —nakchiyaxael xatis Jesús. \v 6 Jʉmtis wʉtlax: ‘Juan jiwkal to'as jiw bautisafʉlaliajwa’ —tis wʉt, puexa jiw xatis ia'tat nakdadaepaxael nakmatkaejabaliajwa, palalaxael xoti xatisliajwa. Jasox isaxaeli xatisliajwa, puexa jiw jʉm-aech xot Juanliajwa: ‘Diachwʉajnakolax Juan, jiw bautisan, jʉm-aech Dios pijaxtat’ —aech xot jiw Juanliajwa” —na-aechi nakaewa. \v 7 Samata, japi jʉmnot wʉt, jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —Jalape. Xanal matabija-enil, achan Juan to'as jiw bautisaliajwa —aechi. \p \v 8 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech japiliajwa: \p —Xan-is xamal jʉmchiyaxinil, achan pijaxtat xan japox isx —aech Jesús. \s1 Pamak babejchowpox \r (Mt 21.33–46; Mr 12.1–12) \p \v 9 Jesús pejme jʉm-aech, jiw naewʉajan wʉt ampawʉajan: “Aton mʉtha uva. Do jawʉx, uvalulpijin asew jiw wʉljaet, japi jiw piach tataeflaliajwa japon pej-uvalul, japon ajil wʉt. Japi bʉ'pat wʉt, jʉm-aechon: ‘Xan piach kijlaxaelen asatʉajnʉlel atʉaj. Xan tajwʉlela tajlul chiekal xamal nawetataeflaxaelam’ —aech uvalulpijin. Do jawʉx, chijialison japatʉajnʉ poxade. \v 10 Do baxael, uva foi wʉt, uvalulpijin kaen pamakan to'a pej-uvalul wetataeflaspi poxadin, wewʉljaesliajwaspon uva. Uvalul tataefʉlpi jaelti uvalulpijin pamakan. Jawʉt baeson. Do jawʉt, to'ason ke-etat nawiasliajwa pejpaklon poxade. \v 11 Do jawʉx, uvalulpijin to'a asan pamakan. Uvalul tataefʉlpi babejjamechan jʉm-aech japonliajwa. Do jawʉt, japonbej baes. Ke-etat nawiasax to'ason pejpaklon poxade. \v 12 Do pejme jawʉt, uvalulpijin asan pamakan pejme to'a. Japonbej baes wʉt, xakolbalas. Do jawʉt, uvalul tathoetlel fo'ason. \p \v 13 “Dolisdo', uvalulpijin nejchaxoel wʉt, jʉm-aechon: ‘¿Machiyaxaelenkat xan? ¡Aa, xan matabijtax isaxaelenpox! Taxʉlan to'axaelen, xabich nejxasinkaxpon. Japi bej nawesitaeyaxaelbejpi taxʉlan’ —aech uvalulpijin, nejchaxoel wʉt. \v 14 Do jawʉt, paxʉlan to'alison japi poxade. Uvalul tataefʉlpi taen wʉti, japon atʉaj fʉlaen wʉt, nakaewa najʉm-aechi: ‘¡Tae'nik uvalulpijin paxʉlan! Asamatkoi pax tʉp wʉt, japon pijax wʉlxael ampa-uvalul. Samata, xatis amwʉt ampon boesaxaes, uvalul wajaxkal namanaliajwa’ —na-aechi nakaewa uvalul tataefʉlpi. \v 15 Do jawʉt, paxʉlan pat wʉt uvalulxot, jaeltason. Jawʉt juchpon uvalulxot. Do jawʉx, boesaspon” —aech Jesús jiw naewetiliajwa. \p Do jawʉt, Jesús wʉajnachaemt jiw naeweti japawʉajan. Jʉm-aechon: “¿Achaxkat xamal nejchaxoelam uvalulpijinliajwa? ¿Achaxkat japon isaxael uvalul wetataeflaspiliajwa? \v 16 Uvalulpijin chakifʉlaeyaxael beliajwapon uvalul wetataeflaspi. Do pejme asew tataeflax to'axaelon” —aech Jesús. \p Naeweti matabija wʉt Jesús jʉm-aechpox, japi jʉm-aech Jesúsliajwa: \p —¡Dios jasox nej is-ele' xanalliajwa! —aechi. \p \v 17 Jesús chiekal natachaemt wʉt, jʉm-aechon japi jiwliajwa: \p —Xamal chiekal matabijam, Dios pejjamechan, chajia lelspox, jʉm-aech wʉt, jʉm-aechox xanliajwa: \q1 ‘Jiw ia'ba is wʉt, kaet ia'tliajwa nakaewa najʉm-aechi: “Ampot ia't chaemil” —na-aechi nakaewa. Samata, mastaenipot. Do jawʉx, asan aton japot ia' fit wʉt, jʉm-aechon: “Ampot ia't, puexa ia'xot kaes pejme pachaem tʉakso'pijtaliajwa, ba chiekal mamnikaliajwa” —aechon’ —aech Dios pejjamechan xanliajwa, chajia lelspox. \m \v 18 Jiw fiap wʉt kaet ia't pinjitxot, xabich naxthuya wʉt, naxkolaxaelbejpi. Pelax kaet ia't, pinjit, athʉlelsik jiw matwʉajasik jopik wʉt, japi jiw matkaeyaxaes ia't. Jasoxtat xamal xan nanaexasis-emilpim xabich nabijasaxaelam, xan nanejwesla xot. That toep wʉt, Dios xamal pomatkoicha kastikaxael infiernoxot —aech Jesús. \p \v 19 Jesús japox jʉm-aech wʉt, sacerdotespaklochow, judíos chanaekabʉanapibej, nejchaxoel: “Jesús japawʉajan jʉm-aech wʉt, nakjʉm-aechon xatisliajwa” —aechi, nejchaxoel wʉt. Samata, jawʉt japi jaelsasiapi Jesús. Pe jaels-eli Jesús, pejlewla xoti jiwliajwa. \s1 Impuesto mosaxliajwa, Jesús wʉajnachaemtaspox \r (Mt 22.15–22; Mr 12.13–17) \p \v 20 Asamatkoi sacerdotespaklochow, judíos chanaekabʉanapibej, to'api jiw maliach tataeflaliajwapi Jesús. Japi pat wʉt Jesúsxot, me-ama pachaem wʉt, kabʉan-aechi. Samata, japi chiekal naewet, Jesús jʉm-aech wʉt babejjamechan gobiernoliajwa, jawʉt tasalaliajwapi Jesús gobernador pejwʉajnalel, Jesús kastikaliajwasbej. \v 21 Samata, japi xapaejsliajwa wʉt, jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —Jiw chanaekabʉanan, xanal matabijtax xam jiw naewʉajnampox diachwʉajnakolax. Kejila naewʉajnam wʉt, chiekal naewʉajnam. Najʉpanaewʉajnam kejila, kemaenkpibej. Xam naewʉajnam japi jiw chiekal duilaliajwa, me-ama Dios nejxasink. \v 22 Samata, xanal chiekal matabijasian. ¿Pachaemkat xanal mosliajwan impuesto Roma tʉajnʉpijiw tato'lan? —aechi, xapaejt wʉt Jesús. \v 23 Pe Jesús matabijt japi xapaejtaspox. Samata, jʉm-aechon: \p \v 24 —¡Kaekafef nawexalaeman na-itpaeliajwam! —aech Jesús. \p Jawʉt kaekafef, pawʉlox denario, xalaenlisi Jesúslel. Jawʉt Jesús wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon: \p —¿Achan pejxu-aelkat ampakafeftat? ¿Achan pejwʉlbejkat ama lelspox ampakafeftat? —aech Jesús japiliajwa. Japi jʉmnot wʉt, jʉm-aechi: \p —Roma tʉajnʉpijiw tato'lan, japon pejxu-ael, japon pejwʉlbej —aechi. \p \v 25 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech: \p —¡Roma tʉajnʉpijiw tato'lan, japon pejewpi mo'e, impuesto motam wʉt! Pe Dios pejewpi, japox xatis Dios xanaboejaspoxan, wajnejxasiyaxbej, japoxanlap xatis Dios chaxduiyaxaes —aech Jesús. \p \v 26 Jesús chiekal jʉmnot xot, Jesús bʉ'wʉajanjil jiw pejwʉajnalel tasalaliajwas. Samata, maliach tataeflaspi asbʉan jʉmch boejlach nejchaxoelanuili. \s1 Asamatkoi mat-eyaxaespox tʉpi pejme duilaliajwa \r (Mt 22.23–33; Mr 12.18–27) \p \v 27 Saduceos asanejchaxoelaxan. Japi jʉm-aech: “Jiw tʉp wʉt, kaelel chiekal napelt. Asamatkoi mat-eyaxisal pejme duilaliajwa” —aechi asbʉan jʉmch. Do asamatkoi wʉt, asew saduceos pati Jesús taeliajwa. Jesúsxot wʉt, kaen japixot ampawʉajan jʉm-aech Jesús jʉmtaeliajwa: \p \v 28 —Jiw chanaekabʉanan, Moisés chajia lelpox jʉm-aech: ‘Aton, pijowpon, japon aton tʉp wʉt naxʉwla-elaxtat pijowxot, tʉpon pakoewan naman wʉt, japon japow fisaxael naxʉwlaliajwapon japowxot, pakoewan tʉponliajwa’ —aech Moisés chajia lelpox. \v 29 Kaen aton seis pakoew. Matxoelapijin pawis fit. Pe baxael, japon tʉp xijilaxtat. \v 30 Do jawʉt, wʉchakalpijin, japow fit, pakoewan naetʉpow. Pe baxael, japonbej tʉp xijilaxtat. \v 31 Do jawʉtbej, trespijin, japow fit. Japow fit wʉton, japonbej baxael tʉp xijilaxtat. Do jawʉx, cuatro namapi, japibej jasoxtat natoet nakjiyaxtat japowtat. Pe chinax kaen japowxot naxʉwla-el. \v 32 Do baxaelbej, japowbej taxdukakolaxtat tʉp. \v 33 Puexa japi poejiw nakjiya japowtat. Baxael, tʉpi mat-eyaxaes wʉt, sietepixot, ¿achankat pijowaxael japow? —aech saduceos. \p \v 34 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Ampathatat poejiw watho' not. \v 35 Dios makanochpi pasliajwa japonxotse, jaxotse pomatkoicha duilaxaeli. Japi tʉp wʉt ampathatat, asamatkoi mat-eyaxaesi pejme duilaliajwa Diosxotse. Mat-eyaxaes poejiw, watho'bej. Pe japi pejme nakjiyaxil. \v 36 Diosxotse wʉt, japi pejme tʉpaxil. Me-ama Dios pej-ángeles, jachiyaxaeli. Dios taen wʉt japi jiw, me-ama paxi wʉt, jachiyaxaelon, mat-ia xoton japi pejme duilaliajwa. \v 37 Moisés chajia lel Dios jʉm-aechpox tamdadusaxtat boejtachnaechxot. Samata, Moisés lelpoxtat matabijas tʉpi mat-esaxaespox pejme duilaliajwa. Moisés lelpoxtat jʉm-aech Dios jʉm-aechpox: ‘Xanfʉk Abraham, Isaac, Jacobbej, japi pejDiosnan’ —aech Dios. Samata, xatis chiekal matabijas, baxael tʉps wʉt pejme duilaxaespox. \v 38 Xatis chiekal matabijas chajia tʉpi, japi napels-el. Samata, Abraham, Isaac, Jacobbej, japi amwʉtjel nakiowa duilafʉl Diosxotse. Puexa Dios pejjiwspis tʉps wʉt ampathatat, duilafʉlaxaes Diosxotse —aech Jesús saduceosliajwa. \p \v 39 Asew, judíos chanaekabʉanapi, jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —Jiw chanaekabʉanan, xam chiekal jʉmnotam saduceos —aechi. \p \v 40 Do jawʉt, saduceos padala pejme wʉajnachaemsliajwapi Jesús. \s1 Cristo, rey David pamonpox, pe Cristo paklonbej Davidliajwa \r (Mt 22.41–46; Mr 12.35–37) \p \v 41 Jesús wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon judíos chanaekabʉanapiliajwa: \p —¿Ma-aech xotkat jiw matabija-el Cristo Dios paxʉlan? Diachwʉajnakolax jiw jʉm-aech wʉt, jʉm-aechi Cristoliajwa: ‘Cristo nalaelt wʉt, japon rey David pamonaxael’ —aechi. Pe Cristo rey David pamonkala-el. Pe Cristo asanbej. \v 42 David chajia lel wʉt Salmosfʉtat, jawʉt pajut jʉm-aechon Cristoliajwa: \q1 ‘Dios jʉm-aech wʉt tajpaklonliajwa, jʉm-aechon: “¡Ekde tajpoklalel jiw tato'laliajwam, xan sʉapich! \q1 \v 43 ¡Ekde jaxot, hasta xan malechaxaelen wʉt nadaelmajiw! Malechax wʉt, japi jiw xam namakjiwaxael tato'laliajwam” —aech Dios tajpaklonliajwa’ —aech rey David, chajia lel wʉt Cristoliajwa. \m \v 44 David chajia jʉm-aech Cristoliajwa: ‘Tajpaklon’ —aechon. Samata, Cristo diachwʉajnakolax David pamonkala-elon. Pe pejpaklonbejpon —aech Jesús, pajut najʉm-aech wʉt, jiw chiekal matabijaliajwa japon Dios paxʉlanpon. \s1 Jesús jʉm-aechpox jiw chiekal matabijaliajwa judíos chanaekabʉanapi pejbʉ'wʉajanpoxliajwa \r (Mt 23.1–36; Mr 12.38–40; Lc 11.37–54) \p \v 45 Puexa jiw jaxot naewet wʉt, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \v 46 “¡Chiekal taem! Me-ama judíos chanaekabʉanapi, ¡xamal nabej ja-aeche'! Japi nejxasink pakchowaxan, naxoeyaxan, jiw chiekal sitaeliajwas. Nejxasinkbejpi jiw moichiliajwas xabich sitaeyaxtat, paklowaxthialaxanxot xabʉ'kʉlas wʉt. Judíos naewʉajnabachanxot wʉt, wʉajna tʉachalakaxan nuili paklochow kaes sitaenspiliajwa, japoxantat japi chalak puexa jiw taeliajwas. Ja-aechbejpi, fiestaxot wʉt. Nejxasink chalakaliajwa kaes pachaempoxantat. \v 47 Japibej naekichachajba watho', pamaljiw naetʉpspi, natkowaliajwa japi watho' pejew. Do jawʉx, judíos naewʉajnaba lowpi Dios piach kawʉajnaliajwa, asew jiw jʉmchiliajwasi: ‘Diachwʉajnakolax ampi xabich pachaem’ —chiliajwasi. Samata, Dios xabich kastikaxaesi” —aech Jesús. \c 21 \s1 Pamal naetʉpspow, kejilpow, chaxdutpox ofrenda Diosliajwa \r (Mr 12.41–44) \p \v 1 Jesús asamatkoi Dios pejtemplobaxot wʉt, jawʉt taenpon kemaeya, plata jeyaxxot jia wʉti plata Dios pej-ofrendaliajwa. \v 2 Jaxot taenbejpon pamal naetʉpspow, japow jek wʉt kolekafefaex. Japakafefaex, cobrefaex, xabich omjillejen. Japow xabich kejil. \v 3 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Ampow pawis, pamal naetʉpspow, kejilpow. Pe Dios kaes pejme nejchachaemil japow pej-ofrendaliajwa. Japow, me-ama kaes pejme chaxdut wʉt, ja-aechow Diosliajwa. Me-ama puexa asew jiw, chaxduw wʉt ofrenda, jachi-el japow. \v 4 Puexa asew jiw chaxduw ofrenda wenamaspoxantat. Japowlax wewe'paspoxanliajwa, puexa chaxdutow Diosliajwa —aech Jesús pejnachalaliajwa. \fig (San Lucas 21.1–4)|src="CN01794b.tif" size="col" ref="lk 21:1-4 " \fig* \s1 Jesús jʉm-aechpox Dios pejtemploba toesaxaespoxliajwa \r (Mt 24.1–2; Mr 13.1–2) \p \v 5 Dios pejtemplobaxot tathoetlel wʉt, asew Jesús pejnachala jʉm-aechi Dios pejtemplobaliajwa: “¡Tae'nik ia', xabich chimiatan, japitat Dios pejtemploba chapachaemaliajwa! ¡Tae'nikbej asaxan asew judíos chajia chaxduwpi Dios pej-ofrendaliajwa, chiekal chapachaemaliajwa Dios pejtemploba!” —aech Jesús pejnachala. Do jawʉt, Jesús jʉm-aech: \p \v 6 —Asamatkoi asatʉajnʉpijiw Dios pejtemploba tʉkaxaeli. Puexa taenampi, puexa japoxan chiekal toesaxaes. Chinax kaet, ia't, namanaxil nakae-ia'tmatwʉajtat —aech Jesús, jʉm-aech wʉt pejnachalaliajwa japoxan jachiyaxaelpox. \s1 That toepax mox pawʉajna wʉt, majt matxoela jachiyaxaelpoxan \r (Mt 24.3–28; Mr 13.3–23) \p \v 7 Jesús wʉajnachaemtas wʉt pejnachala, jʉm-aechi: \p —Jiw chanaekabʉanan, ¿maswʉtkat japox jachiyaxael, xam jʉm-ampox Dios pejtemplobaliajwa? Mox pawʉajna wʉt, ¿achaxkat taeyaxaes? —aechi Jesúsliajwa. \p \v 8 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —¡Chiekal taem, asamatkoi asew jiw xamal naekichachajbasamata! Xabich jiw fʉlaeyaxaen. Japi pajut kaenanʉla najʉmchiyaxael: ‘Xan Cristowan. Mox pawʉajnalisox ampathat toepaliajwa’ —chiyaxaeli. Japi japoxan jʉm-aech wʉt, xamal nakfʉlaeyaximil japi jiw. \v 9 Asamatkoi xamal wʉltaenam wʉtbej nabewʉajan asatʉajnʉchanxot, ¡xamal nabej nejlewle'! Japoxan majt jachiyaxael, ampathat toepax mox pawʉajna wʉt. Japoxan ja-aech wʉt, that toepaxilfʉk —aech Jesús. \p \v 10 Do jawʉt, pejme jʉm-aechon: “That toepaliajwa wʉt, xabichaxael nabewʉajan. Nakaetʉajnʉpijiw nabeyaxael. Japoxan majt xabich jachisfʉlaxael asatʉajnʉchanlel. Kaetʉajnʉpijiw nabeyaxaelbej, asatʉajnʉpijiw sʉapich. Japoxan majt xabich jachisfʉlaxael asatʉajnʉchanlel. \v 11 Asatʉajnʉchanlel xabich sat najaesaxael. Najaesaxael wʉt, xabich chaemilaxael. Asatʉajnʉchanlel naxaeyaxan piach ajilaxaelbej. Xabichaxaelbej waxae. Jiw taeyaxaelbej, thatbaxo xabich nachoela wʉt. Do jawʉt, xabich jiw belwaxael” —aech Jesús, japoxanliajwa jʉm-aech wʉt. \p \v 12 Do pejme Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Japoxan wʉajna, asew jiw xamal jaelaxael, tajnachalwam xot. Japi babijaxan is wʉt xamalliajwa, xamal nabijasaxaelam. Xamal bʉflaeyaxaelbejpi judíos naewʉajnabachan poxade, jaxotde tasalaliajwapi xamal. Xamal jeyaxaelbejpi jiw jebatat. Asew jiw xamal bʉflaeyaxaelbej paklochow poxade. Samata, asatʉajnʉchanpijiw tato'alpi, gobernadoresbej, japi pejwʉajnalel xamal nuilaxaelam, tajnachalwam xot. \v 13 Japoxan ja-aech wʉt, xamalliajwa pachaemaxael japi jiw chapaeliajwam tajwʉajan. \v 14 Xamal jaxota-emil wʉtfʉk, ¡xabich nabej nejchaxoele' jʉmchiyaxaelampoxan, jʉmnosliajwam wʉt japi tasalapoxan, japi pejwʉajnalelam wʉt! \v 15 Do jawʉt, Dios kajachawaesaxael xamal chiekal jʉmnosliajwam. Ja-aech wʉt, kaen aton japixot matabijaxil xamal jʉmnosliajwa. \v 16 Nej-axjiw xamal woeyaxael paklochowxot. Nej-axjiwa-el wʉt, nej-enjiwaxael. Nej-enjiwa-el wʉt, nakoewaxael. Nakoewa-el wʉt, asewaxael nejjiwpi. Nejjiwa-el wʉt, nejnachalaxael. Ja-aech wʉt, asew xamalxot beyaxaes. \v 17 Puexa jiw, Dios naexasis-elpi, japi xamal nejweslaxael, tajnachalwam xot. \v 18 Pe chinax xamalxot kaen tabejsaxisal, Dios tapae-el wʉt. \v 19 Xamal kofa-emil wʉt nejxanaboejaxan Diosliajwa, ja-am wʉt, Dios xamal bʉ'weyaxael duilaliajwam pomatkoicha Diosxotse. \p \v 20 “Asatʉajnʉchanpijiw, soldaw, chakipach wʉt judíos, Jerusalén paklowax masajoeya wʉtbejpi, jawʉt matabijaxaelam mox pawʉajnapox japapaklowax toesliajwas. \v 21 Judea tʉajnʉpijiw japox taen wʉt, ¡japi puexa nej dʉkpe pinamʉaxan poxade! Asew jiw, Jerusalén paklowaxpijiw, japox taen wʉt, ¡paklowaxxot nej nakole dʉkpaliajwa atʉaj! Asew jiw, pejlulanxot nabisti, ¡kaxa paklowaxlel nej nawe-elepi! Do jaxot, ¡japi kaelel atʉaj nej dʉkpe! \v 22 Japamatkoiyan japox jachiyaxael, kastikamatkoiyan wʉt. Me-ama Dios pejjamechan, chajia lelspox, jʉm-aech wʉt, jʉm-aechox, diachwʉajnakolax japox jachiyaxael. \v 23 Japamatkoiyan watho', moejowpi, watho'bej, paxi mitan miati, xabich nabijasaxael. Jiwbej, ampatʉajnʉpijiw, xabich nabijasaxael, kastikaxaes xoti Dios. \v 24 Asew japixot beyaxaes espadatat. Asew mʉaxmatakuiyaxaes. Do jawʉx, bʉflaeyaxaes asatʉajnʉchanlel. Ja-aech wʉt, asatʉajnʉchanpijiw pasaxael Jerusalén paklowaxxotdin. Do jawʉt, Jerusalén paklowaxpijiw tato'laxaes asatʉajnʉpijiw. Japox jachiyaxael, hasta Dios markamatkoi pat wʉt. Japamatkoitat Jerusalén paklowaxpijiw kofaxaes tato'laspox asatʉajnʉpijiw” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús, puexa jiw pakoewkolan, pejme kaxaxoekpox \r (Mt 24.29–35, 42–44; Mr 13.24–37) \p \v 25 Jesús pejme jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Xan pasliajwan wʉt, xabich chaemilaxael thatbaxo, juimt matkoipijin, juimt madoipijinbej, ithaejbej. Mar xabich thiachoenkaxael, truxan xabich pinjiyaxan wʉt. Samata, jiw matabijaxil, achax nejchaxoelaxael, xabich belwaxael xoti. \v 26 Jiw tʉpbalaxael pejlewt, nejchaxoel wʉti ampathatliajwa, jachiyaxaelpoxliajwa. Do pejme nejlialaxaeli. Puexa thatbaxotatpi, me-ama thatbaxo choelas wʉt, jasox jiw taeyaxael. \v 27 Do jawʉt, xan, puexa jiw pakoewkolnan, itloejentat pasaxoekan wʉt, puexa jiw nataeyaxael, fʉloekx wʉt. Jawʉt puexa jiw tato'laxaelen. Itliakaxaelenbej tajut Dios pijaxtat. \v 28 Japoxan taenam wʉt, xan chajia jʉm-anpoxan, ¡xamal xabich nejchachaemilde! ¡Xan nanaexasisfʉlde, mox xotlisox matkoi xamal bʉ'weliajwan!” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 29 Jesús pejme jʉm-aech wʉajantat pejnachalaliajwa: “¡Chiekal nejchaxoelde, taenam wʉt higonae, o, nejmachnaechanbej! \v 30 Waech mox pawʉajna wʉt, japanaechan pajel-ʉaf nakola. Xamal japoxan taenam wʉt, jʉm-am: ‘Waechlis mox pawʉajna’ —am xamal. \v 31 Jasoxtatbej, xamal matabijaxaelam mox pawʉajnapox Dios puexa pejjiw tato'laxaelpox ampathatat. \p \v 32 “Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Puexa ampoxan xan jʉm-anpoxan, diachwʉajnakolax japoxan jachiyaxael. Japoxan asew jiw taeyaxaelfʉk, ampathatat laelpi. \v 33 Thatbaxo, ampathatbej, toepaxael. Pelax tajjamechan toepaxil. Chajia jʉm-anpoxan, diachwʉajnakolax japoxan jachiyaxael. \p \v 34 “¡Chiekal taem! ¡Nabej nejchaxoele' babijaxan isaxan, saxa feyaxanbej! ¡Nabej nejchaxoele'bej ampathatpijaxan! Japoxan nejchaxoelafʉlam wʉt, xan chalechkal paskax wʉt, xamal laepaxaelam Dios naexasis-elaxtat. \v 35 Chalechkal paskax wʉt, xabich jiw nejmamachaxaeli nawʉajnawes-elaxtat. \v 36 Samata, ¡xamal duilafʉlde xan naxanaboejampoxtat! ¡Pomatkoicha Dios kawʉajnafʉldebej nejnejchaxoelaxantat mamnikaliajwam Diosliajwa, boejtaliasfʉlaliajwam nabijasmatkoi pat wʉt! Japoxan boejtaliatam wʉt, xamal napelsaximil, tajwʉajnalel nuilam wʉt, xan, puexa jiw pakoewkolnan, pejme patx wʉt” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 37 Kaematkoisfʉl Jesús naewʉajan Dios pejtemplobaxot. Madoi wʉt, Olivonaechanmʉaxxot moejton. \v 38 Pomatkoicha, kandiawasap, puexa jiw fʉlalaecha Dios pejtemploba poxade jʉmtaeliajwapi Jesús naewʉajanpoxan. \c 22 \s1 Judíospaklochow nejchaxoelpox jaelsliajwapi Jesús \r (Mt 26.1–5, 14–16; Mr 14.1–2, 10–11; Jn 11.45–53) \p \v 1 Mox pawʉajna Pascuafiestaliajwa. Japamatkoiyan jiw xael pan levadurajila. \v 2 Japamatkoiyan sacerdotespaklochow, judíos chanaekabʉanapibej, natameja wʉt, nakaewa najʉm-aechi: “¿Machiyaxaeskat Jesús boesaliajwas?” —na-aechi nakaewa. Pe Jesús boesaxisalfʉk, japi pejlewla xoti jiwliajwa. \p \v 3 Do jawʉt, Satanás low Judas pejmatpʉatxot. Japon Judas Iscariote, kaen Jesús pejnachalan. Japontat doce. \v 4 Do jawʉt, Judas fʉlaech sacerdotespaklochow poxade, Dios pejtemploba wetipaklochow poxadebej. Jaxotde pa'a wʉt, jʉm-aechon: \p —Xamal nejxasinkam wʉt, xan wiasaxaelen Jesús xamalxot —aech Judas. \p \v 5 Paklochow japox jʉmtaen wʉt, xabich nejchachaemili. Do jawʉt, jʉm-aechi Judasliajwa: \p —Xanalxot Jesús wiatam wʉt, xanal mosaxaelen plata —aechi. \p \v 6 Do jawʉt, Judas ow-aech. Samata, wʉajnawetlison pachaemmatkoi, jiw ajil wʉt Jesúsxot, japamatkoitat wiasliajwapon Jesús paklochowxot. \s1 Jesús xaelpox, pejnachala sʉapich, Pascuafiestanaxaeyax \r (Mt 26.17–29; Mr 14.12–25; Jn 13.21–30; 1 Co 11.23–26) \p \v 7 Dolisdo', pascuafiestalisox. Japafiestatat judíos xael pan levadurajila. Japapascuafiesta wʉt, jiw xʉa'at ovejas jelti's. \v 8 Do jawʉt, Jesús to'a wʉt Pedro, Juan sʉapich, jʉm-aechon: \p —¡Xabʉa'de naxaeyax isliajwam, ovejawi xaeliajwas Pascuafiestatat! —aech Jesús. \p \v 9 Japi wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechi: \p —¿Amxotkat xanal naxaeyax isaxaelen Pascuafiesta nabʉ'xaeliajwam? —aechi. \p \v 10 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Jerusalén paklowax patam wʉt, kaen aton taeyaxaelam, mint xafol wʉton kʉarnatat. ¡Japon aton fʉlfʉlaem, ba lech poxade! \v 11 ¡Japabapijin jʉm-amo: ‘Jiw chanaekabʉanan jʉm-aech: “¿Ampabatutatkat xan tajnachala bʉ'xaeyaxaelen Pascuafiestanaxaeyax?” —aech jiw chanaekabʉanan’ —amo bapijin! \v 12 Japon bapijin xamal itpaeyaxael athʉ pejbatupijax, pinjiyax. Wʉajna chajia chiekal chaemtas. Jaxotse naxaeyax isaxaelam xatisliajwa —aech Jesús, pejnachala to'a wʉt. \p \v 13 Do jawʉt, pejnachala fʉlaechlisi Jerusalén paklowax poxade. Pat wʉti, puexa, me-ama Jesús chajia jʉm-aech, ja-aechlisox. Samata, jaxotse naxaeyax ispi Pascuafiestanaxaeyax xaeliajwa. \p \v 14 Xaeliajwa wʉt, Jesús, pejnachala sʉapich, japi apóstolespi, chalaklisi mesaxot. \v 15 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —Xan xabich nejxasinkax, xamal sʉapich, xaeliajwan ampafiestanaxaeyax xan tʉpax wʉajna. \v 16 Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Xan pejme xaeyaxinil Pascuafiestanaxaeyax ampathatat. Asamatkoi, Dios xamal bʉ'wia wʉt, jawʉt pejme xaeyaxaelen, xamal sʉapich, Pascuafiestanaxaeyax Diosxotse —aech Jesús. \p \v 17 Do jawʉt, Jesús copa chafit puexa pejnachala fiaflaliajwa. Jawʉt Jesús gracias-aech wʉt Diosliajwa, jʉm-aechon: \p —¡Maj ampot! ¡Kaenanʉla xamal fiafʉlde! \v 18 Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Pejme feyaxinil vino ampathatat. Hasta Dios puexa pejjiw tato'al wʉt, jawʉt pejme vino feyaxaelen —aech Jesús. \p \v 19 Do jawʉt, Jesús panax fit wʉt, Dios gracias-aech wʉton Diosliajwa, panax jalkafʉl pejnachala kexadiajsliajwa. Chaxduw wʉt pejnachala xaeliajwa, Jesús jʉm-aech: \p —Ampapan itpaei, me-ama tajwit, xan tʉpaxaelen xot xamalliajwa. Asamatkoi, pan xaelam wʉt, xan nanejchafaekaliajwam —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 20 Xaeyax kaechatoel wʉt, Jesús pejme copa chafit wʉt, jʉm-aechon: \p —Ampavino itpaei, me-ama tajjal. Xan tʉpx wʉt, tajjal nakola wʉt, jiw xan nanaexasitpi, japi beltaeyaxaes babijaxan ispoxanliajwa, tajjal pijaxtat. \v 21 Nawiasaxaelpon tadaelmajiwxot, ma amxot nak-ekondo'. \v 22 Xan, puexa jiw pakoewkolnan, tʉpaxaelen, me-ama Dios pejjamechan chajia jʉm-aech. Pe nawiasaxaelpon tadaelmajiwxot, japon kaes pejme xabich nabijasaxael —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 23 Jesús pejnachala japox jʉmtaen wʉt, nakaewa najʉm-aechnapi: \p —¿Achankat xatisxot Jesús wiasaxael japon padaelmajiwxot? —na-aechnapi nakaewa. \s1 Jesús pejnachalaxot, japixot achan kaes paklonaxaelpox \r (Mt 20.20–28; Mr 10.35–45) \p \v 24 Do jawʉx, Jesús pejnachala nakaewa najʉm-aechi: “¿Achankat xatisxot kaes pejme paklonaxael?” —na-aechi. \v 25 Jesús japox jʉmtaen wʉt, jʉm-aechon japiliajwa: “Asatʉajnʉpijiw, Dios naexasis-elpi, paklochow tato'las wʉt, tato'la-esal chamoeyaxtat. Ja-aech wʉt, paklochow nakiowa jiw nejxasinkas jʉmchiliajwas: ‘Wajpaklochow xabich pachaem’ —chiliajwas. \v 26 Pelax xamal jasoxtat tato'laximil. Wʉljoeyaximilbej pamamax najutliajwa. Xamalxot kaen paklonasia wʉt, japon majt xamal malech tanbichaxael, me-ama pamakan wʉt, jachiliajwapon. Me-ama yamxʉlan pakoew pakdiachowxot wʉt, jachiyaxael japon aton. \v 27 Paklon ek wʉt xaeliajwa mesaxot, pamakan chiekal tataeflison, kamta isliajwa pejpaklon to'aspox. Ja-aechon, paklon kaes tato'lan xot. Xanlax jachi-enil. Xamalxotx wʉt, puexa kajachawaesfʉlax xamal. Me-ama namaknan wʉt, ja-an xan xamalliajwa” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 28 Jesús pejme jʉm-aech pejnachalaliajwa: “Xamal nachalafʉlam, Satanás piach xan naxapaejkafʉl wʉt. \v 29 Samata, tapaeyaxaelen xamal tato'laliajwam jiw. Me-ama taj-ax Dios xan natapaei puexa jiw tato'laliajwan, xamalbej jachiyaxaelen. \v 30 Xan tajmatkoi pat wʉt jiw tato'laliajwan, jawʉt kaeyaxtat, xamal sʉapich, xaeyaxaelen. Feyaxaelenbej. Jawʉt chalakaxaelam asatʉa-ekaxanxot, paklochow pejtʉa-ekaxanxot, tato'laliajwambej docemʉtanpijiw, Israel tʉajnʉpijiw” —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Pedro xanaliyaxaelpox Jesús pejnachalanpoxliajwa \r (Mt 26.31–35; Mr 14.27–31; Jn 13.36–38) \p \v 31 Jesús jʉm-aech Pedroliajwa: \p —Simón, ¡chiekal najʉmtaem! Satanás wʉljow Dios tapaeliajwas xam xapaejsliajwapon. Xabich xapaejsasiapon xam xan nakofsliajwam. \v 32 Pe xan Dios kawʉajnax xam nanaexasisfʉlaliajwam. Pejme xam xan chiekal nanaexasitam wʉt, xam kajachawaesfʉlaxaelam asew tajnachala, japi kaes xan nanaexasisfʉlaliajwa —aech Jesús Pedroliajwa. \p \v 33 Simón Pedro jʉm-aech: \p —Tajpaklon, asew jiw, jiw jebatat xam jia wʉti, ¡japibej xan nej naje! Xam boesa wʉtbejpi, ¡japibej xan nej naboesa! —aech Simón Pedro Jesúsliajwa. \p \v 34 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Pedro, xan chiekal jʉm-an xamliajwa. Amwʉt, kawaema nejlae-el wʉtfʉk, tres veces xan naxanaliyaxaelam. Jʉmchiyaxaelam: “Xan japon aton matabijs-enil” —chiyaxaelam xanliajwa —aech Jesús Pedroliajwa. \s1 Jesús pejnachala pejme fol wʉt xalaeyaxaelpoxan, naewʉajnaliajwa wʉti Dios pejjamechan \p \v 35 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —Xamal to'ax wʉt Dios pejjamechan naewʉajnaliajwam asapaklowaxanpijiw, xamal kefiatx xalaesamatam nejchoxan, plata, asatʉakxajoebej. Xamal masim folam wʉt, ¿pawewe'pkat asaxan? —aech Jesús, wʉajnachaemt wʉt pejnachala. \p Japi jʉmnot wʉt, jʉm-aechi: \p —Xanal nawewe'pa-el —aechi. \p \v 36 Do pejme Jesús jʉm-aech: \p —Xamal pejme folam wʉt, xamalxot pejchoxanpi, ¡japi nej xalae pejchoxan! Xamalxot pejplatapi, ¡japibej nej xalae pejplata! Xamalxot espada kejilpi, ¡thʉch naxoelpox nej mowapi! Mot wʉti, ¡japaplatatat nej wʉajspi pej-espada! \v 37 Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Dios pejjamechan chajia jʉm-aech, japox diachwʉajnakolax jachiyaxael xanliajwa. Jʉm-aechox Dios pejjamechan xanliajwa: ‘Japon kastikaxaes. Me-ama babejen wʉt, jakechiyaxaeson’ —aechox xanliajwa. Puexa chajia lelspox, diachwʉajnakolax japox jachiyaxael xanliajwa —aech Jesús. \p \v 38 Do jawʉt, pejnachala jʉm-aech: \p —Tajpaklon, ama kole-espada —aechi. \p Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Ma ampoxtat do mado' —aechon. \s1 Pawʉlxot, Getsemaní, Jesús Dios kawʉajanpox \r (Mt 26.36–46; Mr 14.32–42) \p \v 39 Jesús nakolt wʉt Jerusalén paklowaxxot, Olivonaechanmʉax poxade, me-ama japon pejkabʉan. Pejnachala wʉchakal fol. \v 40 Jesús pa'a wʉt jaxotde, jʉm-aechon pejnachalaliajwa: \p —Satanás xamal xapaejaxael. Samata, ¡Dios kawʉajande! Ja-am wʉt, Dios xamal kajachawaesaxael babijax is-elaliajwam —aech Jesús. \p \v 41 Do jawʉt, Jesús atʉaxachon pejnachalaxot tamachaliajwa. Me-ama ia't xadaps wʉt, jas-isdepon. Jaxotde brixtat nukon Dios kawʉajnaliajwa. \v 42 Dios kawʉajan wʉt, jʉm-aechon: “Ax, nejxasinkam wʉt, ¡nabʉ'wem nabijasaxaelenpox! ¡Pe nabej is xan nejxasinkaxpox! ¡Isde xam nejxasinkampox!” —aech Jesús, pax Dios kawʉajan wʉt. \p \v 43 [Do jawʉt, chalechkal athʉlelsik Dios pej-ángel natulaelt Jesús mamnikaliajwa. \v 44 Jesús xabich nejchaxoel tʉpaxaelpoxliajwa. Samata, kaes pejme Jesús Dios kawʉajnafʉl. Jawʉt xabich pasislanaton. Pejsis satat natacholan. Me-ama jal, ja-aech pejsis.] \p \v 45 Jesús nant wʉt Dios kawʉajanxot, kaxadin pejnachala poxadin. Jaxot japi taenpon, moejt wʉt. Japi xabich damal, nejxaejwas xoti. \v 46 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech pejnachalaliajwa: \p —¿Ma-aech xotkat xamal moejtam? ¡Nanim! ¡Dios kawʉajande babijax isasamatam, Satanás xamal xapaeja wʉt! —aech Jesús. \s1 Jesús jaeltaspox padaelmajiw \r (Mt 26.47–56; Mr 14.43–50; Jn 18.2–11) \p \v 47 Jesús naksiya wʉtfʉk, Judas xabich jiw bʉ'pat Jesúsxot. Japon Jesús pejnachalan, japontat doce. Do jawʉt, mox soepanlison Jesús xusuiliajwa. \v 48 Pe jawʉt, Jesús jʉm-aech: \p —Judas, ¿xamkat nawiasaxaelam tadaelmajiwxot naxusuyaxtat, xan, puexa jiw pakoewkolnan? —aech Jesús. \p \v 49 Taen wʉti ja-aechpox, Jesús pejnachala jʉm-aech: \p —Tajpaklon, ¿xanalkat ampi jiw beyaxaelen espadatat, xam chamamosliajwan? —aech Jesús pejnachala. \p \v 50 Do jawʉt, chalechkal kaen Jesús pejnachalan pej-espadatat boesa wʉt, kaen aton cho'chikchapon poklalel pejcho't. Japon aton nabist sacerdotespaklokolanliajwa. \v 51 Pe jawʉt Jesús jʉm-aech pejnachalanliajwa: \p —¡Nadokal! —aechon. \p Do jawʉt, cho'chikchaspon Jesús cho'jacha wʉt, jawʉt chiekal cho'koelon. \v 52 Pati Jesús jaelsliajwa, japi sacerdotespaklochow, temploba wetipaklochowbej, judíos-ancianosbej. Jawʉt Jesús jʉm-aech japiliajwa: \p —¿Ma-aech xotkat xamal xafolam espada, iwabej, xan najaelsasiam wʉt? ¿Xankat xamalliajwa, me-ama babejnan wʉt, kabʉan-an? \v 53 Kaematkoisfʉl Dios pejtemplobatat xan naewʉajnafʉlax jiw xamalxot. Pe jaxot najaels-emil, Dios patapae-el xot xamal. Pe amwʉtjel, patlisox, me-ama Dios pejjamechan chajia jʉm-aech xanliajwa, japox jachiliajwa. Samata, amwʉtjel Satanás, tato'alpon itkʉataxxot, xamal to'a xan najaelsliajwam —aech Jesús. \s1 Pedro xanaliapox Jesús matabijtpoxliajwa \r (Mt 26.57–58, 69–75; Mr 14.53–54, 66–72; Jn 18.15–18, 25–27) \p \v 54 Do jawʉtlisdo', Jesús jaeltas japi. Jesús bʉflaech sacerdotespaklokolan pejba poxade. Jawʉt Pedro atʉaxach fol wʉchakal. \v 55 Sacerdotespaklokolan, japon pejbafʉlmaktxot, temploba weti jit itfoti. Jaxot jit su'chalakax masajiati. Pedrobej jaxot naksu'cha-ek. \v 56 Do jawʉt, kaeow pawis, japabatat nabistpow, chiekal natachaemtow Pedro, jit naksu'cha-ek wʉton. Do jawʉt, jʉm-aechow jaxotpijiw jʉmtaeliajwas: \p —Ama kaen, jaeltaspon pejnachalan —aechow Pedroliajwa. \p \v 57 Pedro xanalia wʉt, jʉm-aechon: \p —Pawis, xan chinax japon aton matabijs-enil —aech Pedro. \p \v 58 Do jawʉx, asanbej pejme taenson. Japonbej jʉm-aech: \p —Diachwʉajnakolax xambej, japon pejmʉtpijnam —aechon Pedroliajwa. \p Pedro jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —¡El! ¡Xan japon pejmʉtpijna-enil! —aechon. \p \v 59 Do jawʉx, kaehora wʉtlejen, asanbej pejme jʉm-aech: \p —Diachwʉajnakolax ampon, jaeltaspon pejnachalan. Amponbej Galilea tʉajnʉpijin —aechon. \p \v 60 Pe Pedro pejme jʉm-aech: \p —Xan matabijs-enil jʉm-ampox —aech Pedro. \p Pedro jʉm-aech wʉtfʉk, jawʉt kawaema nejla. \v 61 Kawaema nejla wʉt, Jesús wʉltataen wʉt, taenon Pedro. Do jawʉt, Pedro nejchafaet Jesús chajia jʉm-aechpox: “Amwʉt, kawaema nejlae-el wʉtfʉk, xam tres veces xanliajwa naxanaliyaxaelam. Jʉmchiyaxaelam xanliajwa: ‘Xan japon aton matabijs-enil’ —chiyaxaelam” —aech Jesús, chajia jʉm-aech wʉt Pedroliajwa. \v 62 Do jawʉt, japabafʉlmaktxot Pedro nakolt tathoet poxaliajwade. Jaxotde xabich nowpon, xabich nejxaejwas xot. \s1 Jesús bʉ'wʉajanpaeispox \r (Mt 26.67–68; Mr 14.65) \p \v 63 Poejiw, weti Jesús, japi bʉ'wʉajanpaeipi Jesús. Baesbejpon. \v 64 Itfumatakʉsbejpon. Jawʉt pejme xutulapas. Kaenanʉla xutulapi jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —¡Jʉm-amde, achan xam xutulap! —aechi. \p \v 65 Japibej jʉm-aechi babejjamechan Jesúsliajwa. \s1 Jesús nukpox judíospaklochow pejwʉajnalel \r (Mt 26.59–66; Mr 14.55–64; Jn 18.19–24) \p \v 66 Kandiawasap wʉt, juimt julan wʉt, natameja judíos-ancianos, sacerdotespaklochow, judíos chanaekabʉanapibej. (Japi puexa natameja wʉt, japox pawʉl Junta Suprema.) Jesús bʉ'fos wʉt, bʉ'pachpon Junta Suprema natamejaxot. Japi pejwʉajnalel wʉt Jesús jʉmtis: \p \v 67 —¡Xanal jʉmtaeliajwan xam jʉm-amde! ¿Xamkat diachwʉajnakolax Cristowam, Dios to'asponam jiw bʉ'weliajwam? —aechi. \p Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Xan jʉm-an wʉt: ‘Diasdo'’ —an wʉt, xamal naexasisaximil. \v 68 Xamal wʉajnachaemtax wʉtbej, najʉmnosaximil. \v 69 Pe xan, puexa jiw pakoewkolnan, ekaxaelen taj-ax Dios poklalel jiw tato'laliajwan, taj-ax sʉapich. Dios pamamakolan, japon xajʉp puexa isliajwa —aech Jesús. \p \v 70 Jawʉt Jesús wʉajnachaemtas wʉt, jʉmtispon: \p —¿Xamkatlap Dios paxʉlnam? —tispon. \p Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —¡Diasdo'! ¡Xanlap japonan, najʉm-amponan! —aech Jesús. \p \v 71 Do jawʉt, japi nakaewa najʉm-aech: \p —Xatis nakwewe'pa-el asew jiw nakjʉmchiliajwa Jesús pejbʉ'wʉajanpoxliajwa. Xatis wajut chiekal jʉmtaens, jʉm-aech wʉton: ‘Xan Dios paxʉlnan’ —aech wʉton. Japox jʉm-aech wʉt, jʉm-aechon Dios nejweslapox. Samata, kastikaxaeson —na-aech nakaewa Junta Supremapijiw. \c 23 \s1 Jesús nukpox Pilato pejwʉajnalel \r (Mt 27.1–2, 11–14; Mr 15.1–5; Jn 18.28–38) \p \v 1 Do jawʉt, japi jiw, Junta Supremapijiw, nana. Bʉ'follisi Jesús Pilato poxade. \v 2 Jesús Pilato pejwʉajnalel wʉt, tʉaduti Jesús tasalaliajwa. Jʉm-aechi: \p —Xanal tajut chiekal jʉmtaenx. Ampon aton pejnaewʉajnaxtat jiw potʉajnʉchanpijiw xabich palala. Jʉm-aechbejpon: ‘¡Nabej mos impuesto Roma gobiernoliajwa!’ —aechon. Jʉm-aechbejpon: ‘Xan Cristowan, Israel tʉajnʉpijiw tato'laliajwan’ —aechon. \p \v 3 Do jawʉt, Pilato wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon Jesúsliajwa: \p —¿Xamkatlap diachwʉajnakolax judíos pejreynam? —aech Pilato. \p Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon: \p —Diachwʉajnakolax, xan japonan, me-ama xam jʉm-am —aech Jesús. \fig (San Lucas 23.1–5)|src="CN01826b.tif" size="col" ref="lk 23:1-5 " \fig* \p \v 4 Do jawʉt, Pilato jʉm-aech sacerdotespaklochowliajwa, puexa jiwliajwabej: \p —Xanliajwa ampon aton bʉ'wʉajanjil kastikaliajwan —aech Pilato. \p \v 5 Pe nakiowa, japi xabich jʉmbisnik Jesús kastikaliajwas. Samata, kaes xabich jʉm-aechfʉli: \p —Ampon aton pejnaewʉajnaxtat potʉajnʉchanpijiw xabich palala. Japox naewʉajnax tʉaduton Galilea tʉajnʉxot. Amwʉtjel japox naewʉajnafʉl amxotbej, Judea tʉajnʉxot —aech paklochow Jesúsliajwa. \s1 Jesús nukpox Herodes pejwʉajnalel \p \v 6 Pilato jʉmtaen wʉt Jesús majt naewʉajanpox Galilea tʉajnʉxot, jawʉt, wʉajnachaemton judíospaklochow. Jʉm-aechon Jesúsliajwa: \p —¿Japonkat Galilea tʉajnʉpijin? —aech Pilato. \v 7 Paklochow jʉm-aech wʉt: “Amponlap Galilea tʉajnʉpijin” —aech wʉti, Pilato to'a soldaw bʉflaeliajwas Jesús gobernador Herodes poxade, japon Herodes puexa Galilea tʉajnʉpijiw tato'lan xot. Japamatkoiyan Herodes Jerusalén paklowaxxot. \v 8 Herodes taen wʉt Jesús bʉ'fospox japonlel, xabich nejchachaemilon. Herodes majt chajia taesiapon Jesús, wʉltaefʉl xot Jesús koechaxan isfʉlpoxan. Samata, japonbej pajut chiekal taesia Jesús koechax ispox. \v 9 Herodes xabich wʉajnachaemsfʉl Jesús. Pe Jesús kaes jʉmnos-el wʉajnachaemsfʉlaspoxan. \v 10 Jaxot nuil sacerdotespaklochow, judíos chanaekabʉanapibej. Japi tasala Jesús xabich jʉmbisnikpoxtat. \v 11 Do jawʉt, Herodes, pejsoldaw sʉapich, bʉ'wʉajanpaeipi Jesús. Xajoellisipon chamoeyax, me-ama rey pijax, jasox, japoxtat taxaxaelaliajwas. Me-ama judíos pejrey wʉt, ketison. Do jawʉx, Herodes pejsoldaw to'a Jesús pejme bʉflaeliajwas Pilato poxade. \v 12 Majt Pilato, Herodes sʉapich, nadaelmataen. Pe japamatkoitat japi pejme najʉmchachaemil. \s1 Pilato to'apox Jesús kematamatlaliajwas \r (Mt 27.15–26; Mr 15.6–15; Jn 18.39–19.16) \p \v 13 Do jawʉx, Pilato wʉllala natamejlaliajwa sacerdotespaklochow, judíospaklochowbej, asew judíosbej. \v 14 Dolisi, natameja wʉt, Pilato jʉm-aech japiliajwa: \p —Xamal ampon aton bʉflaeman xanlel. Xan najʉm-am: ‘Ampon aton pejnaewʉajnaxtat potʉajnʉchanpijiw xabich palalafʉl’ —na-am xamal. Xamal nejwʉajnalel ampon chiekal wʉajnachaemtax bʉ'atasalampoxanliajwa. Ampon aton chinax babijax is-el kastikaliajwas. \v 15 Herodes nejchaxoelbej: ‘Ampon aton babijax is-el’ —aech Herodes, nejchaxoel wʉt Jesúsliajwa. Samata, Herodes kastika-el Jesús. Asbʉan jʉmch kaxa to'anpon Jesús xanlel. Amwʉtjel xamal chiekal matabijam. Ampon aton babijax is-el japoxtat tʉpaliajwa. \v 16 Samata, tajsoldaw keto'axaelen asbʉan jʉmch selsliajwas. Do jawʉx, nakolsax tapaeyaxaelen —aech Pilato japiliajwa. \p \v 17 [Kaewaechfʉl wʉt, Pascuafiesta wʉt, Pilato jitapaei kaen jiw jebatat jiaspon nakolsliajwa, jiw wʉljowspon. Pilato jasox is, jiw nejchachaemlaliajwa japonliajwa.] \p \v 18 Pilato japox jʉm-aech wʉt: “Jesús nakolsax tapaeyaxaelen” —aech wʉton, judíos nejlasfʉl wʉt, jʉm-aechfʉli: \p —¡Japon kematamatalde cruztat! ¡Barrabáslax nakolsax tapaem! —aechfʉli. \p \v 19 Japon Barrabás majt naba, Pilato pejsoldaw sʉapich, Jerusalén paklowaxxot. Jiw babejpon. Samata, jiaspon jiw jebatat. \v 20 Pilato tapaesia Jesús nakolsliajwa. Samata, pejme jʉm-aechon japi jiwliajwa. \v 21 Pe Pilato naksiya wʉt, japi jiw kaes nejlasfʉl wʉt, jʉm-aechfʉli: \p —¡Japonlax kematamatalde cruztat tʉpaliajwapon! —aechfʉli, nejlasfʉl wʉt Jesúsliajwa. \p \v 22 Pilato pejme jʉm-aech japiliajwa: \p —¿Ma-aech xotkat xamal jʉm-am: ‘¡Japon nej tʉpe!’ —amkat? ¿Achababijaxkaton is? Xanliajwa japon aton bʉ'wʉajanjil japoxtat tʉpaliajwa. Samata, tajsoldaw keto'axaelen asbʉan jʉmch selsliajwas. Do jawʉx, nakolsax tapaeyaxaelen japon —aech Pilato judíosliajwa. \p \v 23-24 Pe japi xabich jʉmbisnik wʉt, nejlasfʉl. Jawʉt jʉm-aechfʉli: \p —¡Japon kematamatalde cruztat tʉpaliajwa! —aechfʉli. \p Japi xabich jʉmbisnik xot, Pilato baxael ow-aechlison. \v 25 Samata, Pilato pejsoldaw to'a tapaeliajwapi nakosax Barrabás jiw jebaxot, japi wʉljowpon nakolsliajwa. Barrabás jiw jebatat majt jias, naba xoton, soldaw sʉapich, asew jiw ba xotbejpon. Do jawʉtbej, Pilato to'a Jesús kematamatlaliajwas cruztat, me-ama japi jiw wʉljow japon isliajwa japox. \s1 Jesús kematamatlaspox cruztat \r (Mt 27.32–44; Mr 15.21–32; Jn 19.17–27) \p \v 26 Do jawʉx, soldaw, japi bʉ'fol Jesús kematamatlaliajwas cruztat. Do jawʉtbej, paklowaxlel Simón fʉlaen. Japon Cirene paklowaxpijin. Xensliajwa wʉt, soldaw jaeltason. Do jawʉt, to'ason Jesús pijax cruz xalaeliajwa, Jesús xafolox. Jesús kaes xalaeyaxil, xabich boejil xotlison kastikaxtat. Dolisdo', japon Simón xafolon cruz Jesús pejwʉchakal. \p \v 27 Do jawʉt, xabich jiw Jesús pejwʉchakal fol. Japixot xabich watho' wʉnow. Nowpi pinjametat, xabich nejxaejwas xoti Jesús. \v 28 Jesús wʉltataen wʉt japi watho'lel, jʉm-aechon: \p —Watho', Jerusalén paklowaxpijwam, ¡xan nabej nawʉnoe'! ¡Nawʉnoem najutliajwa, naxiliajwabej! \v 29 Nabijasmatkoi pat wʉt, jiw xabich nabijasaxael. Japamatkoitat jiw jʉmchiyaxael: ‘Amwʉtjel wepachaems nafoenapi, asew xijilpibej, paxi ajil xot nabijasliajwa’ —chiyaxaeli. \v 30 Japamatkoitat jiw jʉmchiyaxaelbej pinamʉaxanliajwa, cha-aelmʉaxanliajwabej: ‘Natacholnamik xanallelsik nakʉlaliajwam, jasoxtat namoechaliajwambej’ —chiyaxaeli, kaes nabijasfʉla-elaliajwa. \v 31 Xan, babijax is-enilponan, nakematamatlaxaeli cruztat. Pe xabich babijaxan ispi, xabich kaes pejme nabijasaxael, wetapach wʉt nabijasmatkoi —aech Jesús japi watho'liajwa, wʉnowspiliajwa. \p \v 32 Dolisdo', soldaw bʉ'fol wʉti Jesús, jawʉtbej bʉ'foli kolenje kethakan, japibej kaenanʉla kematamatlaliajwas pejcruztat, Jesús sʉapich. \v 33 Bʉ'pach wʉti kaemʉax pawʉlxot, Matnaethitmʉaxxot, jaxot Jesús kematamatlas cruztat. Jaxotbej kolenje kethakan kematamatlas cruztat. Asan chanuk Jesús pejpoklalel. Asan chanuk Jesús pejsoenalel. \v 34 Jesús cruztat wʉt, jʉm-aechon: \p —Ax, ¡ampi jiw beltaem! Matabija-eli ispoxliajwa —aech Jesús soldawliajwa. \p Jesús kematamatali, japi soldaw nakakujti ia'xix matabijaliajwa, achan kanaxael kaenanʉla Jesús pejnaxoe. \v 35 Jiw jaxoti natachaema puexa ja-aechox. Jaxotbej judíospaklochow. Jawʉt japi bʉ'wʉajanpaei Jesús. Nakaewa najʉm-aechi: \p —Asew jiw bʉ'wiapon. Diachwʉajnakolax ampon Cristo wʉt, Dios to'aspon wʉt jiw bʉ'weliajwa, ¡ma amwʉt pajut nej nabʉ'wepon! —aechi Jesúsliajwa, bʉ'wʉajanpaei wʉt. \p \v 36 Soldawbej bʉ'wʉajanpaeipi Jesús. Kaesʉapich soldaw mox soepa Jesúsxot. Dʉajsasiapi vino, xathuyamint, Jesús suiliajwa xabich wexaenkasamatas. \v 37 Jawʉt jʉm-aechi Jesúsliajwa: \p —Xam judíospaklokolnam wʉt, ¡najut nabʉ'wem! —aechi Jesúsliajwa. \p \v 38 Jesús pejta'tabijla lelspox chaduch. Japox lelspox jʉm-aech: “Ampon judíos pejrey” —aechox. \fig (San Lucas 23.32–42)|src="CN01836b.tif" size="span" ref="lk 23:32-42 " \fig* \p \v 39 Asan kethakan cruztat kematamatlaspon, japonbej jʉm-aech bʉ'wʉajanpaei Jesús: \p —Xam Cristowam wʉt, Dios to'aponam wʉt jiw bʉ'weliajwam, ¡ma amwʉt najut nabʉ'wem! Do ja-aech wʉt, ¡xanalbej nabʉ'wem! —aech kethakan Jesúsliajwa. \p \v 40 Asan kethakan bʉxfiat pejnachalan bʉ'wʉajanpaeipox. Do jawʉt, jʉm-aechon: \p —¡Xam japox nabej jʉm-aeche' Jesúsliajwa! ¿Xamkat nejlewla-el Diosliajwa, xatisbej tʉpaxaes xot? \v 41 Xatis nabijatas nakkastikapoxtat, babijaxan isas xot. Amponlax chinax babijax is-el —aech kethakan pejnachalanliajwa. \p \v 42 Kethakan japox jʉm-aech wʉt, jʉm-aechon Jesúsliajwa: \p —Jesús, xam puexa jiw tato'lax tʉadutam wʉt, ¡jawʉtbej xan nanejchadʉ'e! —aech kethakan. \p \v 43 Jesús jʉmnot wʉt, jʉm-aechon kethakanliajwa: \p —Diachwʉajnakolax xan jʉm-an. Ma amwʉt, xam Diosxotaxaelam, xan sʉapich —aech Jesús kethakanliajwa. \s1 Jesús tʉppox cruztat \r (Mt 27.45–56; Mr 15.33–41; Jn 19.28–30) \p \v 44 Jesús tʉpaliajwa wʉt, juimt matnoch ek wʉt, xabich itkʉatnik tres hora potʉajnʉcha. \v 45 Itkʉatnik xabich, juimt chiekal itliaka-el xot. Do jawʉt, Dios pejtemplobatutat pinabʉ', duchpox batutat, najʉpathiakchakas. \v 46 Do jawʉt, Jesús nejlakcha wʉt, jʉm-aechon pax Diosliajwa: \p —Ax, ¡ma amwʉt xan tʉpaxaelen! ¡Xam xanaboejtax taj-espíritu chiekal nawetataeflaxaelampox! —aech Jesús. \p Jesús japox jʉm-aech wʉt, tʉplison. \p \v 47 Soldawcapitán taen wʉton Jesús tʉpax, do jawʉt, jʉm-aechon Diosliajwa: “Dios, xam xabich pachaemam” —aechon. Jʉm-aechbejpon jaxoti jʉmtaeliajwa: “Diachwʉajnakolax ampon aton chinax babijax is-el tʉpaliajwa jasoxtat” —aech soldawcapitán. \p \v 48 Puexa japox taenpi, nawia wʉt pejbachan poxade, kaenanʉla pajut namatiafdakapi, xabich nejxaejwas xot. \v 49 Asew jiw, matabijapi Jesús, japi atʉaxach natachaemanuil. Jaxotbej watho' nuil, fʉlaenpi Galilea tʉajnʉxot. \s1 Patʉpan Jesús ochpox mʉaxwʉajtat \r (Mt 27.57–61; Mr 15.42–47; Jn 19.38–42) \p \v 50-51 Jerusalén paklowaxxot aton duk. Japon pawʉl José. Japon Arimatea paklowaxpijin, Judea tʉajnʉxot. Japon pachaem. Chiekal dukbejpon Diosliajwa. Japon judíospaklochowxot, Junta Supremapijin. Pe japon kaenejchaxoelaxa-elon Junta Supremapijiw ispoxliajwa Jesúsliajwa. Japon wʉajnawet Dios pejmatkoi tʉadusliajwapox, Dios pejjiw tato'laxaelmatkoi. \v 52 Jesús tʉp wʉt, José fʉlaech Pilato poxade wʉljoeliajwapon patʉpan Jesús mʉthsliajwabejpon. José wʉljow wʉt, Pilato ow-aech. \v 53 Do jawʉx, José pat wʉt patʉpan Jesúsxot, kusklison Jesús cruzxotsik. Jawʉt José xakoeya patʉpan sábanabʉ'tat, pabʉjabʉ'tat, osliajwa mʉaxwʉajxot. Japamʉaxwʉaj pajelwʉaj. Patʉpan os-esalfʉk. \v 54 José japox is napatamatkoi wʉajna, japamatkoi chawʉajnachaemsliajwa. Jawʉt, José japox isax ketoet wʉt, cha-aex we'pfʉk nadusliajwa napatamatkoi. \p \v 55 Japi watho', majt Jesús naknanʉamti Galilea tʉajnʉxot. Japi watho' wʉchakal fol, José fʉlaech wʉt mʉaxwʉaj poxade. Samata, taeni Jesús ochpox. \v 56 Do jawʉt, japi watho' kaxa nawen wʉt pejba poxade, chaemtlisi perjumamin, xabejasapanbej, patʉpan joelaliajwa. Do jawʉt, japi napata, napatamatkoi xot. Me-ama Moisés chajia lelpox jʉm-aech, ja-aechlisi. \c 24 \s1 Patʉpan Jesús mat-ech pejme dukaliajwa \r (Mt 28.1–10; Mr 16.1–8; Jn 20.1–10) \p \v 1 Dominkomatkoi, kandiawasap wʉt, watho' fʉlaech patʉpanwʉaj poxade. Japi xafol chajia chaemtpi, perjumaminan, xabejasapanbej. \v 2 Jaxotde pa'a wʉt, taeni ia't pinjit, jajaerat, asalelaxach nukpox, patʉpanwʉajfafa xat-elspot. \v 3 Pe japi watho' japawʉaj low wʉt, tae-eli patʉpan. \v 4 Jawʉt xabich beljowpi. Matabija-eli isaxaelpox. Do jawʉt, chalechkal japi watho' taen kolenje Dios pej-ángeles, jaxot nuil wʉti. Japi kolenje ángeles pejnaxoe xabich nakliafan. Me-ama chamx, jakaliaf-aech japi pejnaxoe. \v 5 Watho' pejlewla xot, brixtat nuili. Sat makxabijindikbejpi. Jawʉt Dios pej-ángeles jʉm-aech watho'liajwa: \p —¿Ma-aech xotkat xamal wʉlwekam patʉpan? ¡Jesús mat-echlison pejme dukaliajwa! \v 6 Amxot ajil patʉpan. Ma amwʉtjel dukpon, mat-ech xot. ¡Nejchafae'e, xamalliajwa chajia jʉm-aech wʉton, Galilea tʉajnʉxot wʉton! \v 7 Japon chajia jʉm-aech: “Xan puexa jiw pakoewkolnan, asew jiw nawiasaxael asajiwxot tʉpaliajwan, cruztat nakematamatlaliajwa. Tres matkoi wʉt, Dios namat-eyaxael pejme dukaliajwan” —aechon, chajia jʉm-aech wʉt —aech Dios pej-ángeles japi watho'liajwa. \p \v 8 Do jawʉt, japi watho' nejchafaet Jesús chajia jʉm-aechpox japiliajwa. \v 9 Watho' kaxa nawen wʉt Jesús ochxotdin, puexa japoxan chapaeipi once apóstolesxot, asew jiwliajwabej. \v 10 Japi watho'xot, kaeow pawʉl María. Japow Magdala paklowaxpijow. Asaow pawʉl Juana. Asaow pawʉl María. Japow Santiago pen. Kaes asew watho'bej japixot. \v 11 Apóstoles jʉmtaen wʉt watho' jʉm-aechpox, jʉm-aechi, nejchaxoel wʉt: “Watho' pajut pejkaechantat faekalap” —aech apóstoles, nejchaxoel wʉt. Samata, naexasis-eli watho' chapaeispox. \p \v 12 Asew naexasis-el wʉt, Pedro najae'e Jesús mʉthtas poxade. Pat wʉton, patʉpanwʉaj natachaemsepon. Jawʉt taenon sábanabʉ'ankal. Do jawʉt, Pedro kaxadin wʉt, xabich nejchaxoelafʉl taenpoxliajwa. \s1 Jesús natulaeltpox kolenje pejnachalanxot, fol wʉti Emaús paklowaxnʉamtat \r (Mr 16.12–13) \p \v 13 Dominkomatkoi wʉt, kolenje Jesús pejnachalan Jerusalén paklowaxxot nakola Emaús paklowax poxaliajwade. Emaús paklowax pasliajwa, me-ama once kilómetros. \v 14 Nʉamtat fol wʉt, nospaefʉli Jesús cruztat kematamatlaspoxliajwa. \v 15 Nospaefʉl wʉtfʉki, Jesús pajut mox soepan japixot. Do jawʉt, Jesús nakfol japi. \v 16 Japi taen Jesús. Pe japi matabija-el japon Jesúspon, Dios tapae-esal xoti japi matabijsliajwa Jesús. \v 17 Do jawʉt, Jesús wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon: \p —¿Achaxkat xamal nospaelpam, nʉamtat folam wʉt? —aech Jesús. \p Japi nuiljaba. Xutampapi nejxaejwaspox. \v 18 Kaen japixot pawʉl Cleofas. Japon jʉm-aech: \p —¿Xamkat fʉlaeman Jerusalén paklowaxxot? ¿Xamkatlap kaenam matabijs-emilponam ja-aechox ampamatkoiyan Jerusalén paklowaxxot? —aech Cleofas Jesúsliajwa. \p \v 19 Jesús wʉajnachaemt wʉt, jʉm-aechon: \p —¿Achaxkat ja-aech Jerusalén paklowaxxot? —aech Jesús. \p Do jawʉt, japi jʉm-aech: \p —Jesús Nazaretpijin, Dios pejprofeta, japon xabich koechaxan is Dios pejpamamaxtat. Jiw chiekal naewʉajnafʉlbejpon Dios pijaxtat. Jasox isfʉlon xabich jiwliajwa. \v 20 Sacerdotespaklochow, wajpaklochowbej, asajiwxot wiatipon tʉpaliajwa. Samata, cruztat kematamatlas. \v 21 Xanal nejchaxoelx japonliajwa: ‘Xatis judíos japon nakbʉ'weyaxael asatʉajnʉpijiw naktato'alpox’ —an xanal, nejchaxoelx wʉt japonliajwa. Pelisox tres matkoije japon tʉppox. \v 22-23 Asew watho' xanalxot ampakandiawasap fʉlaech patʉpanwʉaj poxade. Pe patʉpan Jesús ajil wʉt, kaxa naweni bachadin. Japi watho' xanal nachapaei, Dios pej-ángeles natulaela wʉt japixot jʉmtispox. Jʉmtis japi watho': ‘¡Jesús mat-echlison! ¡Ma amwʉtjel pejme duklison!’ —tis japi watho'. Japox xanal jʉmtaenx wʉt, xabich nejchaxoelx japoxliajwa. \v 24 Do jawʉx, asew xanalxotpijiw fʉlaech patʉpanwʉaj poxade pajut chiekal taeliajwa. Do jawʉt, taeni puexa, me-ama watho' jʉm-aech. Pe tae-eli patʉpan Jesús —aechi Jesúsliajwa, japi kolenje, Emaus paklowax poxade fʉlaechpi. \p \v 25 Do jawʉt, Jesús jʉm-aech japiliajwa: \p —Xamal xabich matnaetinkam. Naexasis-emil profetas chajia lelpox Cristoliajwa. \v 26 Matabija-emilbej Dios pejjamechan. Cristo, Dios to'aspon jiw bʉ'weliajwa, japon majt xabich nabijasaxael. Do jawʉx, mat-eyaxaeson pejme dukaliajwa. Jiw tato'laxaelbejpon Diosxotse —aech Jesús pajutliajwa. \p \v 27 Do jawʉt, Jesús chiekal chanaekabʉana Dios pejjamechan chajia jʉm-aechox japonliajwa. Jawʉtbej chiekal chanaekabʉanapon Moisés chajia lelpoxliajwa. Do jawʉtbej, Jesús chiekal chanaekabʉana Dios pejprofetas chajia lelpox, jachiyaxaespox japonliajwa. \p \v 28 Emaús paklowax pasliajwa wʉti, jawʉt Jesús, me-ama matnoch xensliajwa wʉt, ja-aechon. \v 29 Pe japi kolenje xabich jʉmbisnik japon namanaliajwa japixot. Jʉm-aechi: \p —¡Namande xanalxot moejsliajwam! Tuilalisox. Itkʉa'nikafʉlbejlisox —aechi. \p Do jawʉt, Jesús ow-aech. Lowlison namanaliajwa, japi sʉapich. \v 30 Chalak wʉtlisi mesaxot naxaeliajwa, jawʉt Jesús panax fit wʉt, gracias-aechon Diosliajwa. Do jawʉt, panax jalnat wʉt, chaxduwpon japi kolenje. \v 31 Do jawʉtbej, japi chiekal matabija japon diachwʉajnakolax Jesúspon. Jawʉt chalechkal Jesús naxaelcha. \v 32 Naxaelcha wʉton, nakaewa japi kolenje najʉm-aechna: \p —Diachwʉajnakolax xabich nejchachaemlas, nakfol wʉton xatis, chiekal nakchanaekabʉana wʉtbejpon Dios pejjamechan, chajia lelspox —na-aechi nakaewa. \p \v 33 Do jawʉt, kamta nanapi kaxaliajwade, Jerusalén paklowax poxade. Jaxotde pa'a wʉt, wʉajna natamejal once apóstoles, asewbej. \v 34 Japi apóstoles jʉm-aech kolenje, jelpatiliajwa: \p —Diachwʉajnakolax wajpaklon Jesús mat-ech. Pejme duklison. Jesús natulaelt Simónxot —aechi. \p \v 35 Do jawʉt, japi kolenje, jelpati, chapaei, nʉamtat fol wʉt japiliajwa ja-aechpox. Chapaeibejpi, Jesús panax jalnat wʉt japi xaeliajwa. Do jawʉtbej, pajut chiekal matabijapi, diachwʉajnakolax japon Jesúspon. \s1 Jesús natulaeltpox pejnachala natamejaxot \r (Mt 28.16–20; Mr 16.14–18; Jn 20.19–23) \p \v 36 Japi kolenje japox chapaei wʉtfʉk, jawʉt chalechkal Jesús natulaelt japixot. Do jawʉt, Jesús japi kejacha wʉt, jʉm-aechon: \p —¡Dios nej kajachawaes xamal chiekal duilaliajwam! —aechon. \p \v 37 Xabich belwanapi, nejchaxoel wʉt, jʉm-aech xoti: “Ampon Jesús-el. Pej-ael” —aech xoti, nejchaxoel wʉt. \v 38 Jesús jʉm-aech: \p —¿Ma-aech xotkat xamal puexa belwam? ¿Ma-aech xotbejkat naexasis-emil xan namat-etpoxliajwa pejme dukaliajwan? \v 39 ¡Taem tajke-e, tajtʉakanbej! Xanlap japonan. ¡Najacham! ¡Nataem chiekal! Espíritu wejisal pawi, pathibej. Me-ama xan, jachi-el —aech Jesús. \p \v 40 Bʉxtoet wʉt, itpaeilison pejke-e, pejtʉakanbej. \v 41 Jesús pejnachala xabich nejchachaemil, pejme taen wʉti Jesús. Pe chiekal naexasis-elfʉki, diachwʉajnakolax japon Jesúskolan wʉt, xabich nejchaxoelanuil xoti. Do jawʉt, Jesús pejme jʉm-aech japiliajwa: \p —¿Xamalkat naxaeyax xan xaeliajwan? —aech Jesús. \p \v 42 Jawʉt chaxdutipon baxin chabosan, jalnaspox. \v 43 Do jawʉt, Jesús baxin fit. Jawʉt puexa pejnachala pejwʉajnalel xaelon. \v 44 Do jawʉtbej, Jesús jʉm-aech japiliajwa: \p —Japoxanliajwa xamal chajia jʉm-an, tʉpaxaelenpoxliajwa tʉpa-enil wʉtfʉk, namat-esaxaelpoxliajwabej pejme dukaliajwan. Japoxanliajwa Moisés chajia lel, profetasbej. Salmosfʉtat lels japoxanliajwa. Samata, japoxan ja-aechlisox xanliajwa —aech Jesús pejnachalaliajwa. \p \v 45 Do jawʉt, Jesús chiekal chanaekabʉana pejnachala, japi chiekal matabijaliajwa Dios pejjamechan, chajia lelspoxan, jʉm-aech wʉt Jesúsliajwa. \v 46-47 Jesús pejnachala chiekal chanaekabʉana wʉt, jʉm-aechon: \p —Dios pejjamechan chajia jʉm-aech xanliajwa: ‘Cristo, Dios to'aspon jiw bʉ'weliajwa, japon tʉpaxael. Tʉppox tres matkoi wʉt, japon mat-esaxaes pejme dukaliajwa. Do jawʉx, pejjiw tʉadusaxael japon pejwʉajan naewʉajnaliajwa Jerusalén paklowaxxot. Do baxael, japi naewʉajnaxael asew jiw, asatʉajnʉchanpijiw. Japox Cristo pejjiw isfʉlaxael jiw kofaliajwa babijaxan ispoxan beltaeliajwasi Dios’ —aech Dios pejjamechan, chajia jʉm-aech wʉt xanliajwa. \v 48 Diachwʉajnakolax japoxan chiekal ja-aechlisox. Amwʉtjel xamal najut chiekal taenam. ¡Japoxan xamal chapaefʉlde asew jiw! \v 49 Xan to'axoekan Espíritu Santo xamalliajwa, Dios chajia jʉmdutpon xamal kajachawaesfʉlaliajwapon. ¡Xamalfʉk kawetaxaelam Jerusalén paklowaxxot wʉajnawesliajwam Espíritu Santo xamal nejmatpʉatanxot pasliajwasik! Dolisdo', Espíritu Santo pask wʉt, mamnikaxaelam Dios pijaxtat —aech Jesús pejnachalaliajwa. \s1 Jesús bʉ'fospox athʉ poxase \r (Mr 16.19–20) \p \v 50 Do jawʉx, Jesús pejnachala bʉ'fol Jerusalén paklowaxxot, Betania paklowaxlel poxade. Pa'a wʉti mox Betania paklowaxxot, Jesús mʉaxxachot Dios kawʉajnaliajwa pejnachalaliajwa, Dios kajachawaesfʉlaliajwas japon pejnachala. \v 51 Jesús kawʉajan wʉtfʉk Dios pejnachalaxot, jawʉt Dios bʉ'foslison athʉ poxase. \v 52 Jesús pejnachala japox taen wʉt, brixtat nuili itpaeliajwa sitaeyax Jesúsliajwa. Do jawʉx, kaxa nawen wʉt Jerusalén paklowax poxadin, japi xabich nejchachaemil. \v 53 Kaematkoisfʉl, Dios pejtemplobatat Dios kawʉajan wʉt, jʉm-aechi Diosliajwa: “Dios, xam xabich pachaemam” —aechfʉli.