\id 2CO - Guaraní Mbyá Bible [gun] -Brazil 2004 (DBL 2014) \h 2 Coríntios \toc1 Mokoĩguea Corinto pygua kuery pe Paulo ombopara va'ekue \toc2 2 Coríntios \toc3 2Co \mt1 Mokoĩguea Corinto pygua kuery pe Paulo ombopara va'ekue \imt1 Mokoĩguea Corinto pygua kuery pe Paulo ombopara va'ekue \ip Kova'e kuaxia ma Corinto tetã pygua kuery pe apóstolo Paulo ombopara hexe opu'ã rei va'e ikuaia omombe'ua rã oendu vy. Ha'e va'e kuery ma ojeupe “Apóstolo” he'i teĩ ha'eve'ỹa rami nhombo'e, apóstolo Paulo re ijayvu rei, ha'e opa marã rei ikuai aguã rami ojapo guive. Ha'e nunga apóstolo Paulo oendu vy gueko omombe'u porãve ha'e kuery oikuaa porãmba aguã rami. “Mba'eta ore ma Nhanderuete ayvu romombe'ua rupi ndorojokorei. Ha'e rami 'rãgue py Cristo re vy Nhanderuete guigua anhetẽa rupi oreayvu roikovy, Nhanderuete renonde rupi ae” (2.17). Amongue henda py Paulo ndovy'ai vy ijayvu poyi ha'e kuery pe. \ip Paulo gueko re ijayvu vy ima'endu'a haxy va'e oendu oikovy va'e re. “Ha'e nunga rupi mboapykue Senhor pe ajerure xegui oipe'a aguã re. Ha'e rami teĩ ha'e aipoe'i xevy: ‘Xee romboaxya ha'eve ma ndevy, mba'eta ikangy va'e re xepo'akaa ojekuaa porãve 'rã’, he'i va'ekue. Ha'e nunga rupi avy'a reve 'rã xeayvu xekangya re, xere Cristo po'akaa oĩ aguã”, he'i (12.8-9). Ha'e nunga ma ha'eve nhande kuery pavẽ pe. \ip Opaa py Paulo ijayvu ha'e kuery mba'emo ome'ẽ aguã Jerusalém tetã py Jesus remimbo'e kuery ikuai va'e pe, karuai oiko va'e gui ojexavai okuapy rã. \c 1 \s1 Oxarura reve ijayvu vy omboypyague \p \v 1 Xee Paulo ma Cristo Jesus pegua apóstolo-rã Nhanderuete oipotaa rami xemoĩ va'ekue. Irmão Timóteo reve roxarura Nhanderuete pegua igreja kuery Corinto py pendekuai va'e pe, ha'e iky'a e'ỹ va'e kuery Acaia yvy re pendekuai va'e ha'e javi pe guive. \m \v 2 Tove peẽ kuery tapendu penemboaxya ha'e mby'a porã Nhanderuete ha'e Senhor Jesus Cristo guigua. \s1 Nhanderuete ombopy'a guaxua re Paulo oguerovy'aague \p \v 3 Ta'ima'endu'a porãa Nhanderuete nhande-Senhor Jesus Cristo Ru va'e re. Mba'eta Nhanderu ma nhanemboaxy ha'e opa mba'e py nhanembopy'a guaxu va'e. \m \v 4 Ha'e rami vy ore voi opa mba'e py rojexavai rã orembopy'a guaxu 'rã, ore ju rombopy'a guaxu aguã opa mba'e gui ojexavai va'e, Nhanderuete orembopy'a guaxua py ae. \m \v 5 Mba'eta Cristo káuxa opa mba'e py rojexavaia rami avi Cristo orembopy'a guaxua voi roendu avi opa mba'e py. \m \v 6 Ha'e nunga rupi rojexavaia oiko va'e ma peẽ kuery pendepy'a guaxu ha'e peo jepe aguã oiko. Orembopy'a guaxua voi pendepy'a guaxu aguã oĩ, mba'eta peẽ voi pendekuerai e'ỹ re peropo'aka pekuapy ore roiko axya ramigua. \m \v 7 Peẽ kuery re rojerovia, mba'eta roikuaa ore rami pendekuai axya rami orereve avi 'rã penembopy'a guaxua. \m \v 8 Mba'eta irmão kuery, aipota peikuaa Ásia yvy re roiko jave rojexavaiague. Mba'eta ha'e nunga ndorogueropo'aka kuaavei peve ipoyi ramo noroexa'ãvei ma va'ekue roikove aguã re.\x * \xo 1:8 \xt Atos 19.23-40\x* \m \v 9 Ha'e rami vy orepy'a re romano taa roendu karamboae orejee ae rojerovia e'ỹ aguã, ha'e rã Nhanderuete omano va'ekue omboete jevy va'e re anho. \m \v 10 Mba'eta ha'e ae orereraa jepe karamboae ha'e rami ete romano aguã va'ekue gui. Hexe vy roarõ orereraa jepe riaeve aguã, \m \v 11 peẽ kuery voi orepytyvõ ramo pejerurea py. Ha'e rami rã heta 'rã Nhanderuete oguerovy'a orere, heta ojerurea rupi orereraa jepe rire. \s1 Paulo anhetẽa rupi oikoa re ijayvuague \p \v 12 Mba'eta pova'e nunga re ae roguerovy'a: Peteĩve henda py orepy'a ky'aa noroendui, mba'eta Nhanderuete guigua iky'a e'ỹa ha'e anhetẽa rupi orekuai kova'e yvy re, peẽ kuerya py guive. Avakue 'arandua rupi e'ỹ roiko, ha'e rã Nhanderuete oremboaxya rupi. \m \v 13 Mba'eta pendevy romboparaague re ma peroayvu vy pendu kuaa va'erã anho oĩ. Ha'e ajerovia pendu kuaa porãmba aguã, \m \v 14 amongue henda py orepy'a re oĩ va'e peikuaa maa rami, nhande-Senhor Jesus oua ára py peẽ kuery orererovy'a aguã, ore roguerovy'aa rami avi. \s1 Paulo mba'e re pa Corinto py ndooi teria omombe'u porãveague \p \v 15 Ha'e rami peẽ kuery orekuaa aguã re ajerovia vy anhembopy'a teĩ peẽ kuerya py ranhe avaẽ vy jajoexa aguã, peteĩgue ju pejopy aguã penemoingo porãarã, \m \v 16 ha'e gui peẽ kuery xepytyvõ ramo aave aguã Macedônia yvy katy, ha'e Macedônia gui ajevy vy peẽ kuerya py ju avaẽ aguã, Judéia yvy katy ju aa rã xepytyvõ aguã. \m \v 17 Ha'e rami aguã re xeayvu vy nda'u rombotavypa reia rupi ri aiko raka'e? To'o revegua rami ri ty'y xeayvu? Xee teve “Ha'eve” ha'e vyve “Nda'evei” ha'e avi va'e? \m \v 18 Ha'e rami 'rãgue py Nhanderuete ojeroviapy oikoa rami avi ore voi peẽ kuery pe “Ha'eve” ha'e “Nda'evei” ndoro'ei va'e, \m \v 19 Nhanderuete Ra'y Cristo Jesus peẽ kuery mbyte rupi ore kuery — xee, Silvano ha'e Timóteo — romombe'u va'ekue rami avi, mba'eta Jesus ma “Ha'eve” ha'e “Nda'evei” he'i avi va'e'ỹ. Hexe ma ha'eve va'e anho oĩ. \m \v 20 Mba'eta Cristo re vy Nhanderuete ijayvuague ojeupity aguã ha'eve va'e meme. Ha'e rami ae hexe vy Nhanderuete nhamboete vy “Amém” ja'e avi 'rã. \m \v 21 Mba'eta Nhanderuete ae peẽ kuery reve nhanemoĩ atã Cristo re, ha'e ojeupe guarã nhanemoĩ. \m \v 22 Nhandere ha'e nunga kuaa ukaarã omoĩ vy Onhe'ẽ ae omoĩ nhanekuraxõ re. \p \v 23 Ha'e gui xerekove rupi ae aipoa'e, Nhanderuete voi oikuaa xeayvu anhetẽa: Peẽ kuery romomboriau e'ỹ aguã rima ndajuvei teri apy Corinto py. \m \v 24 “Pejeroviaa re orepo'aka va'e” nda'ei. Ha'e rami avi peẽ kuery pevy'ave aguã re ronhea'ã. Mba'eta pejeroviaa rupi ae 'rã penembaraeteve. \c 2 \p \v 1 Ha'e rami vy xejeupe ae xeayvu karamboae peẽ kuery romomboriaua rupi aju ve'ỹ aguã re. \m \v 2 Mba'eta xee romomboriau va'e rire mava'e 'rãgue tu oiko xembovy'a ju aguã, peẽ romomboriau va'ekue e'ỹ vy? \m \v 3 Ha'e nunga rupi ae ambopara va'ekue, peẽ kuerya py avaẽ vy peẽ xembovy'aarã pendekuai va'e re xeporiau e'ỹ aguã. Mba'eta peẽ kuery ha'e javi re ajerovia mba'emo xembovy'a va'e peẽ voi penembovy'a avi aguã. \m \v 4 Mba'eta xepy'a py aiko axya ha'e ajexavaia aendu reve ae ambopara va'ekue pẽvy, xerexay ete reve guive. Pendeporiau rei aguã e'ỹ guive ambopara, ha'e rã roayvu etea peikuaa aguã. \s1 Ojejavy va'ekue ojeko rerova rã igreja kuery omovaẽ ju aguã re ijayvua \p \v 5 Ha'e gui penembyte py nhomomboriaua oiko va'ekue ma xee anho e'ỹ xemomboriau, peẽ kuery ha'e javi penemomboriau amongue henda py. Ha'e rami xeayvu ajou vai etea rupi e'ỹ.\f + \fr 2:5 \ft Ha'e kuery va'e regua otekoavy va'ekue re ijayvu, xapy'a rei itavy rei va'e 1 Coríntios 5 py omombe'u va'ekue re. Apy ma Paulo ijayvu operdoa ju aguã re (Lucas 17.3,4; Gálatas 6.1,2).\f* \m \v 6 Ha'eve ma aỹ peẽ kuery regua hetave va'e pembopagaague. \m \v 7 Ha'e gui aỹ ma ha'eve peperdoa ha'e pembopy'a guaxu ju aguã, mboriau gui okanhy ete e'ỹ aguã. \m \v 8 Ha'e rami vy pẽvy ajerure ixupe pexa uka ju aguã peayvua. \m \v 9 Ha'e nunga rupi ae ambopara va'ekue pẽvy, peẽ kuery anhetẽ opa mba'e py pa xenhe'ẽ rendu va'ea aexaxe vy. \m \v 10 Mba'eta mba'emokue re pejoperdoa ri ramo xee voi aperdoa. Anhetẽ peẽ kuery re ama'ẽ vy aperdoa ae ma Cristo renonde, \m \v 11 nhandere Satanás ipo'aka e'ỹ aguã, mba'eta jaikuaa porã ae nhanembotavyxea. \s1 Tito ndojoui vy Paulo ndovy'aia re ijayvuague \p \v 12 Ha'e gui Trôade tetã py Cristo regua ayvu porã amombe'u aguã avaẽ jave py peteĩ okẽ ojepe'a xevy Senhor pe amba'eapo aguã. \m \v 13 Ha'e rami teĩ xe-irmão Tito ndajoui vy xepy'a py ma avy'aa naendui. Ha'e nunga rupi ha'e kuerya gui ajepe'a vy Macedônia katy ju aa. \s1 Apóstolo kuery omba'eapoa rupi Cristo po'akaa ojekuaa 'rãa re ijayvua \p \v 14 Ha'e rami avi arovy'a Nhanderuete, mba'eta Cristo re vy opo'akaa rupi riae orereraa, ha'e ore kuery orekuaia re opa rupi oikuaa uka Cristo regua heakuã porã va'e ramigua. \m \v 15 Mba'eta ore kuery ma Cristo guigua heakuã va'e rami orekuai Nhanderuete pegua, oo jepe va'e ha'e okanhy va'e kuerya rupi. \m \v 16 Okanhy oje'oivy va'e pe ma manoa reakuã rami orekuai, mba'eta ha'e kuery oikuaa omano aguã regua romombe'ua. Ha'e rã oo jepe va'e kuery pe ma tekove reakuã rami orekuai, mba'eta oikuaa tekove regua romombe'ua. Ha'e ramo mava'e tu ha'eve 'rã ha'e rami aguã? \m \v 17 Mba'eta ore ma Nhanderuete ayvu romombe'ua rupi ndorojokorei, amboae kuery rami e'ỹ. Ha'e rami 'rãgue py Cristo re vy Nhanderuete guigua anhetẽa rupi oreayvu roikovy, Nhanderuete renonde rupi ae. \c 3 \s1 Guexeve guarã ojapo pyau pyre inhymague gui iporãvea re ijayvua \p \v 1 Po rami vy ri nda'u oreayvu rojejou porã uka reivea rupi? Amboae kuery rami avi ore voi ri ty'y roipota kuaxia oremombe'uarã pendevy pe rogueraa aguã, ha'e'ỹ vy pende guigua kuaxia romba'eapoa kuaa ukaarã amboae rupi rogueraa aguã? \m \v 2 Any, mba'eta kuaxia para rami oremombe'uarã ma peẽ kuery ae pendekuai. Ha'e nunga ma orepy'a re ipara oiny ramo ogueroayvu pavẽ, oikuaapa 'rã. \m \v 3 Mba'eta peẽ ae pexa uka Cristo guigua kuaxia para pendekuaia, ore kuery romba'eapoa kuaa ukaarã. Ha'e rami avi tinta py e'ỹ ipara, ha'e rã Nhanderuete oikove va'e Nhe'ẽ py. Itape re'ỹ guive ipara, avakue ro'o re, orekuraxõ re ae.\f + \fr 3:3 \ft “Itape re ipara va'e” he'ia ma lei Moisés ombopara va'ekue re ijayvu vy, teko yma guare kuaa ukaarã.\f* \m \v 4 Cristo re vy ha'e rami ae rojerovia Nhanderuete re. \m \v 5 Orejegui ae e'ỹ guive mba'emo rojapo kuaa, oregui e'ỹ mba'emo oiko. Mba'eta rojapo kuaa aguã ma Nhanderuete gui ae ou. \m \v 6 Ha'e ae oremo'arandu guexeve guarã ipyau va'e ojapo va'ekue roikuaa uka aguã. Ha'e va'e ma ipara regua e'ỹ, ha'e rã Nhe'ẽ guigua. Mba'eta ipara regua nhandejuka 'rã. Ha'e rã Nhe'ẽ ma nhanemoingove 'rã. \p \v 7 Ipara nhandejukaarã ma itape re omboparaa vy omoexakã reve oejaa raka'e. Ha'e nunga gui Moisés rova hexakã raxy ramo hova katy Israel kuery noma'ẽ kuaai raka'e, ogue ovy teĩ. \m \v 8 Ha'e va'ekue gui nda'u Nhe'ẽ guigua naexakã ratãive 'rã? \m \v 9 Mba'eta nhanembopagaarã omoexakã reve oejaa rire teko porã me'ẽa katuve ma hexakã ratãve 'rã. \m \v 10 Ha'e nunga rupi aỹ hexakã ratãve va'e ou ma rire ymagua omoexakã mbyre rexakãa ndojekuaavei ma. \m \v 11 Mba'eta ogue ovy va'e omoexakã reve oeja pyre gui ogue va'erã e'ỹ katuve ma hexakã ratãve. \s1 “Senhor Nhe'ẽ oĩa py jaiko porã 'rã”, he'ia \p \v 12 Ha'e nunga roarõ roikovy vy orepy'a guaxua rupi ete oreayvu. \m \v 13 Ore ma Moisés ngova omo'ãague rami e'ỹ orekuai. Mba'eta ha'e va'e ma ngova omo'ã raka'e Israel kuery oexa e'ỹ aguã ogue ovy va'e opa rã.\x * \xo 3:13 \xt Êxodo 34.33,35\x* \m \v 14 Ha'e rami teĩ ha'e kuery 'arandua omopytũmbaa. Mba'eta aỹ peve yma guare guexeve guarã ojapo pyre ogueroayvu rã hova mo'ãa oime teri. Imo'ãa ma ndoipe'aai teri, mba'eta Cristo re vy mae ma oipe'aa 'rã. \m \v 15 Aỹ peve Moisés ombopara va'ekue ogueroayvu rã imo'ãa oime teri ha'e kuery py'a re.\x * \xo 3:15 \xt Romanos 11.7-10\x* \m \v 16 Ha'e rã amongue Senhor pe ojeko me'ẽ ramo oipe'aa 'rã imo'ãa. \m \v 17 Ha'e gui “Senhor” he'ia ma Nhe'ẽ, ha'e mamo rã Senhor Nhe'ẽ oĩa py jaiko porã 'rã opa mba'e gui. \m \v 18 Mba'eta nhande kuery ha'e javive nhanderova mo'ãa oipe'aa rire Senhor rexakã re nhama'ẽ porã jaikovy epéko re rami. Ha'e ramo nhanembopyau 'rã nhanerexakãve javy aguã rami, Senhor rami ete nhandekuai aguã. Ha'e rami aguã ma Senhor, Nhe'ẽ gui ae ou. \c 4 \s1 Paulo ojapo 'rã va'ekue ojapo porãa re ijayvuague \p \v 1 Ha'e nunga rupi Nhanderuete oremboaxy vy ha'e ramigua orerembiaporã ome'ẽ rire norekangyi, \m \v 2 neĩ nhemi rupi ndorekuai mba'emo nharoxĩ va'erãa rupi. Ronhombotavya rupi e'ỹ orekuai, neĩ Nhanderuete ayvu ramigua rive noromombe'ui. Ha'e rami 'rãgue py Nhanderuete renonde orekuai anhetẽ va'e roikuaa ukaa rupi, ha'evea rami orekuaia oikuaa pavẽ aguã. \m \v 3 Ha'e gui xapy'a rei ayvu porã romombe'u va'e ndojekuaai teri vy ma okanhy aguã rami ikuai va'e pe anho ndoikuaa ukaai. \m \v 4 Mba'eta ha'e kuery ndojeroviai ramo kova'e yvy regua ruete omopytũmba hi'arandua, ha'e kuery pe Cristo rexakãa regua ayvu porã ojekuaa e'ỹ aguã. Ha'e va'e ma Nhanderuete rami ete heko va'e. \m \v 5 Mba'eta ore ma ore ae e'ỹ rojekuaa uka, ha'e rã Cristo Jesus Senhor oikoa. Ha'e rã ore ma Jesus re vy peẽ kuery rembiguai rami roiko. \m \v 6 Mba'eta Nhanderuete “Pytũa gui taexakã hendy va'e”, he'i va'ekue ae oremoexakã avi orepy'a rupi, Cristo rova re hexakã ojekuaa va'e roexa uka aguã.\x * \xo 4:6 \xt Gênesis 1.3\x* \s1 Nhanderuete gui imbaraetea re Paulo ijayvuague \p \v 7 Ha'e nunga ma iporã ete va'eri hyru yapo gui ojapo pyre ramigua py rive roguereko, pavẽ oikuaa aguã ipo'aka etea Nhanderuete gui ae oua, oregui e'ỹ.\x * \xo 4:7 \xt 1 Coríntios 2.4,5; 2 Coríntios 12.9\x* \m \v 8 Mba'eta ore ma opa mba'e py oremoingo axya teĩ ndorejokoa etei. Ndoroikuaai rei teĩ ndorekuerai. \m \v 9 Orere opu'ãa rei teĩ oeja pyre'ỹ orekuai. Orenupãa teĩ noremombai. \m \v 10 Orerete re Cristo ojukaa ague ramigua roendu riae, orerete re hekove voi ojekuaa avi aguã. \m \v 11 Mba'eta Jesus káuxa nhande jaikove va'e jajejuka uka riae, Jesus rekove ojekuaa avi aguã nhanderete imarã va'e re. \m \v 12 Ha'e rami vy orere oĩ orejukaa aguã, peẽ kuery re ma tekove oĩ aguã. \m \v 13 Ha'e rami teĩ rojeroviaa oĩ avi, ipara oĩa rami: “Xee arovia, ha'e rami vy xeayvu.”\x * \xo 4:13 \xt Salmo 116.10\x* Ore voi roguerovia vy oreayvu, \m \v 14 mba'eta roikuaa Senhor Jesus mboete jevyare ma Jesus re vy ore voi oremboete ju avi 'rã, ha'e peẽ kuery reve nhandererupa 'rã guive. \m \v 15 Mba'eta orere oiko va'e ha'e javi ma peẽ kuery penemoingo porãarã oiko. Ha'e rami vy Nhanderuete penemboaxya heta-etave oikuaa vy oguerovy'a ha'e omboete 'rã okuapy. \s1 Mba'erã pa jaiko axya re ijayvua \p \v 16 Ha'e nunga rupi nanhandekuerai 'rã. Ha'e rami 'rãgue py nhanderete ivaipave ovy teĩ nhandepy'a rupi nhanembopyaua 'rã ko'ẽ nhavõ. \m \v 17 Mba'eta xapy'a'i jajexavaia ipoyi e'ỹ va'e ojapo 'rã mba'emo porã opa e'ỹ va'e, opa mba'e gui ovareve va'e jajopy aguã rami.\x * \xo 4:17 \xt Romanos 8.18-25; 1 Pedro 1.3-5\x* \m \v 18 Ha'e nunga rupi mba'emo jaexa va'e re'ỹ jaikuaa pota, ha'e rã mba'emo jaexa e'ỹ va'e re. Mba'eta jaexa va'e ma opa 'rã, ha'e rã jaexa e'ỹ va'e ma opa va'erã e'ỹ. \c 5 \s1 Nhanderete jaeja vy Senhor oĩa py jaiko 'rãa re ijayvua \p \v 1 Mba'eta jaikuaa nhandero yvy regua ivaipa ramo yva re jajopy 'rã nhanderorã Nhanderuete guigua, avakue opo py ojapo va'ekue e'ỹ, opa va'erã e'ỹ.\f + \fr 5:1 \ft “Nhandero yvy regua” he'ia ma nhanderete re ijayvu vy (4.16; 2 Pedro 1.13,14).\f* \m \v 2 Ha'e gui kova'e oo py nhaĩ teria ja nhanepoaẽ jaikovy, nhanderorã yva regua nharõ vy ha'e va'e py ju nhaĩ aguã. \m \v 3 Mba'eta ha'e va'e py ma nhaĩ vy hete e'ỹ va'e rami ve'ỹ 'rã jaiko. \m \v 4 Mba'eta anhetẽ kova'e oo py nhaĩ teri vy nhanepoaẽ jaikovy jajexavai vy. Ha'e rami avi hete e'ỹ va'e ndajaikoxei guive, ha'e rã hete pyau va'e, imarã va'e 'rãgue py tekove jareko vy. \m \v 5 Ha'e rami aguã rami Nhanderuete ae nhanemoingo, ha'e nhandevy Onhe'ẽ guive ome'ẽ ikuaa ukaarã. \p \v 6 Ha'e nunga rupi nhandepy'a guaxu riae. Nhanderete re jaikoa ja jaikuaa Senhor oĩa py ndajaikoi teria, \m \v 7 mba'eta jajeroviaa re jaiko, mba'emo jaexa va'e re'ỹ. \m \v 8 Ha'e gui nhandepy'a guaxu vy nhanderete jaejaxe, Senhor oĩa py ju jaiko aguã. \m \v 9 Ha'e nunga rupi Senhor oĩa py, e'ỹ vy apy jaiko teĩ nhanhea'ã jaikovy nhambovy'a aguã. \m \v 10 Mba'eta Cristo oikuaa potaaty renonde jajexa uka pavẽ 'rã, peteĩ-teĩ jajopy aguã nhanderete re teri jaikoa ja ha'evea rami, e'ỹ vy ha'eve'ỹa rami jaikoague rekovia. \s1 Gueko re apóstolo Paulo ijayvuague \p \v 11 Senhor renonde rojererokyjea ore roendu vy amboae kuery pe voi oreayvu ojeko rerova aguã. Nhanderuete orekuaa porã, ha'e ajerovia peẽ voi pene'arandua py orekuaa porã avi aguã. \p \v 12 Ha'e rami peteĩgue ju oreayvua rojejou porã ukaa rupi e'ỹ. Ha'e rami 'rãgue py pendevy roikuaa uka orekuaia, amongue orere ijayvu rã peẽ kuery orejou porãa rupi pembovai aguã. Ha'e kuery ma oexa va'e rive oguerovy'ave, opy'a re oĩ va'e'ỹ. \m \v 13 Ha'e rami na'inhakã porãvei va'e rami oreayvua ma Nhanderuete peguarã anho. Ha'e rã 'arandua rupi oreayvua ma pendevy guarã. \m \v 14 Mba'eta Cristo orerayvu rire ixupe anho roiko. Mba'eta pavẽ re peteĩ omano rire jaikuaa ha'e javive omanoague. \m \v 15 Anhetẽ ete Cristo omano raka'e pavẽ re, jaikove va'e nhandejeupe ae jaiko ve'ỹ aguã, ha'e rã nhandere omano ha'e onhemboete ju va'ekue pe anho. \p \v 16 Ha'e ramo aỹ gui ma ndajaikuaa potavei avave rei ngo'o re oikoa re. Yma rupi Cristo ngo'o re oikoa re jaikuaa pota va'ekue ri aỹ ma ha'ekue rami ve'ỹ ma jaikuaa. \m \v 17 Mba'eta Cristo re ikuai va'e ma hemimoingo pyau ma. Heko ymague oaxapa ma, ipyau va'e ju oĩ.\x * \xo 5:17 \xt Romanos 6.4-6; Efésios 4.22-24; Colossenses 3.9,10\x* \s1 Nhanderuete reve peteĩ rami ju nhandekuai aguã re ijayvua \p \v 18 Ma'ẽ, ha'e nunga ha'e javi Nhanderuete guigua meme. Mba'eta Cristo re vy ngupive nhanemoingo peteĩ rami, ha'e nhanemoĩ guive hexeve peteĩ rami ju nhandekuai aguã regua mombe'uarã, \m \v 19 po rami: Cristo re vy Nhanderuete ma ko yvy regua kuery reko vaiague re oikuaa pota 'rãgue py ojapo raka'e hexeve peteĩ rami ikuai aguã. Ha'e nhandevy omombe'u uka guive hexeve peteĩ rami nhandekuai aguã regua ayvu. \m \v 20 Ha'e rã ore kuery ma Cristo rery rupi oreayvu va'e, ore oreayvua rupi Nhanderuete voi ijayvu avi. Ha'e rami vy Cristo rery rupi rojerure: Nhanderuete reve peteĩ rami penhemoingo uka.\x * \xo 5:20 \xt Romanos 5.1,10; Colossenses 1.19,20\x* \m \v 21 Mba'eta Cristo ojejavy e'ỹ va'eri nhandere vy hexe omoĩa raka'e jajejavya, hexe vy nhandere Nhanderuete omoĩ aguã ojeguigua teko porã. \c 6 \p \v 1 Ha'e rami rire ore hexeve romba'eapo va'e ma peẽ kuery pe oreayvu avi Nhanderuete penemboaxya pejopy rive'ỹ aguã re. \m \v 2 (Mba'eta aipoe'i: “Ha'evea ára aendu pendeayvua, ha'e rami vy rogueraa jepe aguã ára roepy”, he'i va'ekue.\x * \xo 6:2 \xt Isaías 49.8\x* Ma'ẽ, aỹ ma ha'evea ára, aỹ ae peo jepe aguã ára.) \m \v 3 Ore ma mba'eve py rojoitya rupi e'ỹ orekuai, romba'eapoa ndojou vaiai aguã. \s1 Paulo onhemoingo axy ukaa re ijayvuague \p \v 4 Ha'e rami 'rãgue py opa mba'e py roexa uka Nhanderuete rembiguai roikoa: orekuerai e'ỹa py, orekuai axya py, rojexavaia py, rojerereko axy ukaa py, \m \v 5 ronhenupã ukaa py, nhuã py roĩa py, orere opu'ãmbaa reia py, romba'eapoa py, roke e'ỹa py, rokaru e'ỹ re roikoa py, \m \v 6 orereko ky'a e'ỹa py, mba'emo roikuaa-a py, orevai rive-rive'ỹa py, ha'eve vai'i orekuaia py, Nhe'ẽ Ky'a E'ỹ po'akaa py, oreporayvu merami rive e'ỹa py, \m \v 7 anhetẽ ete rupi oreayvua py, Nhanderuete po'akaa rupi orekuaia py, orepo jovaive py heko porã va'e rembiporu roiporua py; \m \v 8 oremboetea rupi, ha'e oremboete e'ỹa rupi orererekoa rã; orere ijayvu rei, ha'e ijayvua porã rã; mba'eta nhombotavypa va'e rami orererekoa, anhetẽ va'e roiko teĩ; \m \v 9 oexapy e'ỹ rami orererekoa, oexa riaepy roiko teĩ; omano ta va'e rami orekuaa teĩ oikove va'e roiko; ombopagapy rami orererekoa teĩ ndorejukaai; \m \v 10 orepy'a vai va'eri rovy'a riae; oreporiaukue'i va'eri heta rojapo iporiau e'ỹ aguã rami; mba'eve ndoroguerekoi merami teĩ opa mba'e roguereko. \s1 Paulo oayvua rami ha'e kuery voi oayvu aguã re ijayvuague \p \v 11 Peẽ Corinto pygua kuery pe ronhemombe'u porã, noronhomi orepy'a re oĩ va'e. \m \v 12 Peẽ kuery pe ore noronhemoakãte'ỹi, peẽ kuery ae rima penhemoakãte'ỹ orevy. \m \v 13 Ore rami avi ke pendekuai. (Xera'y kuery pe rami xeayvu pendevy.) Peẽ voi ke pendepy'a peipe'a avi orevy. \s1 Ojerovia e'ỹ va'e kuery ikuaia rami nhandekuai e'ỹ aguã re ijayvua \p \v 14 Canga py peĩ eme amboae kuery ojerovia e'ỹ va'e reve. Mba'eta mba'exa tu heko porã va'e nhomoirũ ta heko vai va'e reve? Mba'exa tu hendy va'e nhomoirũ ta pytũ reve? \m \v 15 Mba'exa tu Cristo oguereko ta Poromboeko vaia reve? Mba'e tu ojerovia va'e oguereko ta ojerovia e'ỹ va'e reve?\x * \xo 6:15 \xt 1 Coríntios 10.20-22; 15.33; Tiago 4.4,5\x* \m \v 16 Mba'e 'rã tu Nhanderuete pegua templo oguereko mba'emo ra'angaa reve? Mba'eta nhande ae Nhanderuete oikove va'e pegua templo jaiko, aipoe'iague rami: “Aĩ 'rã, aiko 'rã ha'e kuery mbyte. Aiko 'rã ha'e kuery Ruete, ha'e rã ha'e kuery ma xevygua 'rã ikuai.”\x * \xo 6:16 \xt Levítico 26.11-12, Ezequiel 37.27, Jeremias 32.38\x* \m \v 17 “Ha'e nunga rupi pejepe'a ha'e kuery mbyte gui, penhemoirũve eme”, he'i Senhor. “Pepokove eme iky'a va'e re. Ha'e ramo xee romovaẽ 'rã, \m \v 18 aiko 'rã Penderu, ha'e rã peẽ ma xera'y ha'e xerajy kuery 'rã pendekuai”, he'i Senhor Ipo'akapa va'e.\x * \xo 6:18 \xt Ezequiel 20.41, Isaías 52.11, 2 Samuel 7.14\x* \c 7 \p \v 1 Ha'e nunga rupi xerembiayvu kuery, ha'e rami nhandereroayvu porã rire jajeky'a'o ukapa 'rã nhanemboeko ky'aarã, nhandero'o ha'e nhanenhe'ẽ mongy'aarã va'ekue ha'e javi gui. Iky'a e'ỹ ete va'e nhandekuai, Nhanderuete renonde jajererokyjea rupi. \s1 Corinto pygua kuery oayvua rupi Paulo ijayvuague \p \v 2 Oremovaẽ ke penekuraxõ py. Avave rei ndoroguerekoi ha'eve e'ỹa rami, noronhomboeko vai ha'e ndorojokorei guive. \m \v 3 Ha'e rami avi rojou vaia rupi e'ỹ xeayvu, mba'eta aipoa'e ae ma peẽ kuery orekuraxõ re roguerekoa, joupive nhamano e'ỹ vy jaikove aguã. \m \v 4 Opa mba'e py anhemombe'u porã pẽvy, opa mba'e py roguerovy'a guive. Ha'e nunga rupi aendu xepy'a guaxuvea ha'e avy'a etea, opa mba'e py rojexavai teĩ. \s1 Tito ovaẽague re ijayvuague \p \v 5 Mba'eta Macedônia yvy re rovaẽ vy peteĩve henda py noroendui karamboae mby'a porã. Ha'e rami 'rãgue py opa mba'e py rojexavai. Amboae kuery opu'ã okuapy orere, ha'e orepy'a py roendu rokyjea. \m \v 6 Ha'e rami teĩ Tito ovaẽ ramo Nhanderuete ikuerai va'e mbopy'a guaxua va'e vy orembopy'a guaxu ju. \m \v 7 Ha'e va'e ovaẽ ramo anho e'ỹ, peẽ kuery pembopy'a guaxuague omombe'u rã roendu vy voi orepy'a guaxu. Mba'eta orevy pe omombe'u peẽ kuery xerexaxea, penhemboaxya ha'e xenhe'ẽ rendu pekuapya. Ha'e rami vy xembovy'ave. \m \v 8 Mba'eta peẽ kuery pe kuaxia ambopara va'ekue pexa vy pendeporiau rei teĩ xee ma nda'evei nho ndaikoi, ymave nda'evei nho aiko va'ekue teĩ (mba'eta aikuaa ha'e va'e kuaxia para xapy'a'i penemomboriaua). \m \v 9 Ha'e gui aỹ ma avy'a ju, pendeporiaupa reiague re rive'ỹ, ha'e rã pejeko rerova aguã rami pendeporiauague re, mba'eta Nhanderuete gui ae pendu pendeporiaua, ha'e rã oregui ma peteĩve henda py pendeporiau e'ỹ aguã. \m \v 10 Mba'eta Nhanderuete gui ma nhandeporiau vy jajeko rerova 'rã jaa jepe aguã. Ha'e rami aguã gui ju avave rei ndojeko rerovavei 'rã. Ha'e rã yvy guigua mboriau reia ma nhamano aguã rami 'rã ojapo. \m \v 11 Mba'eta Nhanderuete guigua mboriau ma opa mba'e py penemoingo porã: penhemboeko porã uka, teko vai pejou vai ete, pejererokyje, xerexaxe ete ju, xenhe'ẽ rendu, ha'e penhombopagaxe guive. Opa mba'e py pexa uka pejejavya rupi ve'ỹ pendekuaia ha'e nungakue py. \m \v 12 Ha'e nunga rupi pẽvy ambopara va'ekue teĩ otekoavy va'ekue re vy e'ỹ ambopara, neĩ omomboriau va'ekue re vy e'ỹ guive, ha'e rã Nhanderuete renonde peẽ kuery pexa uka ju aguã orenhe'ẽ rendua. \p \v 13 Ha'e nunga rupi ae roendu ju karamboae orepy'a guaxua. Ha'e orepy'a guaxua gui rovy'ave ete, mba'eta roendu avi Tito pembopy'a porã ramo ovy'aa. \m \v 14 Mba'eta ixupe xeayvu va'ekue peẽ kuery roguerovy'aa rami, ha'e gui nda'evei nho ndaikoi. Mba'eta opa mba'e py pendereve oreayvua anhetẽ memea rami avi Tito oendua py roguerovy'aague voi anhetẽ ojeupitypa. \m \v 15 Tito voi penderayvua oenduve mba'eta penhe'ẽ renduague ha'e javi re ima'endu'a vy, ha'e gui pejeayvu ha'e peryryipa reve pemovaẽague re guive. \m \v 16 Xee avy'a mba'eta opa mba'e py peẽ kuery re ajeroviaa ojeupitypa. \c 8 \s1 Judéia py iporiaukue'i ikuai va'e pe Macedônia py igreja ikuai va'e peráta ome'ẽague re ijayvuague \p \v 1 Ha'e rami avi irmão kuery, peẽ kuery pe romombe'u va'ekue Macedônia yvy re igreja kuery ikuai va'e Nhanderuete omboaxy vy marã rami pa omoingoague, \m \v 2 mba'eta ha'e kuery ma opa marã omoingo axya teĩ oexa uka tema ovy'a etea, mba'eta iporiaupa va'eri heta ojou irmão kuery pe ome'ẽ va'erã.\x * \xo 8:2 \xt Atos 11.27-30; Romanos 15.25-27; 1 Coríntios 16.1-4\x* \m \v 3 Mba'eta xee aipoa'e: Ha'e kuery oexa uka mba'emo oguereko va'ekue áryve ome'ẽxea. \m \v 4 Ha'e rami vy orevy pe ju ojerure jepi iky'a e'ỹ va'e kuery oipytyvõ aguã re, amboae kuery rami avi. \m \v 5 Ha'e gui ore roexa'ãague rami anho e'ỹ ikuai, mba'eta Senhor pe ranhe ojeko me'ẽ okuapy, ha'e rire Nhanderuete oipotaa rami orevy pe ju ikuai. \p \v 6 Ha'e nunga rupi ae Tito pe rojerure penepytyvõ aguã peráta peme'ẽ 'rã va'ekue pemono'õmba aguã, ha'e rami aguã omboypy rire. \m \v 7 Ha'e nunga rupi pejapopa ke, opa mba'e py pendekuai porã etea pexa ukaa rami avi: pejeroviaa py, ayvu py, mba'emo peikuaa-a py, opa mba'e py penekyre'ỹa py, ha'e roayvua py guive. \p \v 8 Pẽvy ajapo uka nhea'ãa rupi e'ỹ guive xeayvu. Ha'e rami avi amboae kuery nhopytyvõxea pẽvy amombe'u vy aexaxe anhetẽ pa peẽ kuery voi pendeporayvua. \m \v 9 Mba'eta peikuaa ma Senhor Jesus Cristo nhanemboaxya, mba'eta iporiau e'ỹ va'eri penderayvu vy iporiau va'e ojeapo raka'e, iporiau va'e oiko ramo peẽ kuery iporiau e'ỹ va'e peiko aguã. \m \v 10 Amombe'u porãve ta aikuaa va'e: Peẽ kuery ma ma'etỹa oaxa va'e py peẽ ranhe pemboypy va'ekue mba'emo pemono'õ aguã, mba'eta peẽ ranhe pendepy'a re ha'e rami aguã pemoĩ va'ekue. Ha'e rami vy po rami 'rã ha'eve: \m \v 11 Aỹ pejapopa ke pemboypy va'ekue. Peme'ẽxea peikuaa ukaague rami pemono'õmba ke peme'ẽ va'erã, pejoua'i rami. \m \v 12 Mba'eta nhame'ẽxea oĩ ramo jajoua rami nhame'ẽ rã ojou porã pavẽ 'rã, ruxã'i anho jajou vy nanhame'ẽive teĩ. \m \v 13 Mba'eta “Amboae kuery nome'ẽive, ha'e rã peẽ peme'ẽve aguã” nda'ei. Ha'e rami 'rãgue py aipota joo rami meme pereko'i mba'emo. \m \v 14 Ha'e rami vy perekopa va'e gui pemboja'o ramo ha'e kuery pe ndoatavei 'rã, araka'eve rã ha'e kuery ju oguerekopa va'e gui omboja'o rã pendevy pe ju ndoatavei aguã. Ha'e rami vy joo rami meme 'rã pereko, \m \v 15 ipara oĩa rami: “Omono'õ reta va'ekue pe naembyrei. Ha'e rã mbovy'i omono'õ va'ekue pe ma ndoatai.”\x * \xo 8:15 \xt Êxodo 16.18\x* \s1 Tito pe ojapo uka pyau jevyague re ijayvua \p \v 16 Ha'e gui arovy'a Nhanderuete mba'eta Tito py'a re omoĩ xee rami penepytyvõxea. \m \v 17 Ha'e ramo ojapyxaka karamboae rojerurea re. Ha'e rami vy ikyre'ỹve ete vy ha'e ae penepytyvõxea rupi oguata peẽ kuerya katy. \m \v 18 Hupive romondouka avi irmão mboae. Ha'e va'e ma ayvu porã omombe'ua rupi oiko va'e, opa rupi igreja kuery oikuaa. \m \v 19 Ha'e rami anho e'ỹ, igreja kuery oiporavo va'ekue oreirũrã, peráta mono'õa rupi orepytyvõ aguã. Ha'e nunga rojapo Senhor omboetea aguã, ha'e ronhopytyvõxe etea roexa uka aguã. \m \v 20 Mba'eta ronhea'ã avave rei orere ijayvu rei e'ỹ aguã peráta ome'ẽa reta pyre rogueraa rã. \m \v 21 Mba'eta ronhea'ã ha'evea rami orekuai aguã Senhor renonde, ha'e avakue oexaa py guive. \m \v 22 Ha'e va'e irmão kuery reve romondouka avi nhande-irmão mboae. Ha'e va'e ma opa mba'e py nhopytyvõxea roexa jepi va'e, mbovykue rei e'ỹ. Ha'e gui aỹ ma peẽ kuery re ojeroviaa rupi vy oexa ukave ju nhopytyvõvexea. \p \v 23 Ha'e gui xeirũ Tito ma peẽ kuerya rupi xepytyvõ va'ety. Ha'e gui irmão kuery mboae ma igreja kuery remimondouka meme, ha'e Cristo mboetea guive. \m \v 24 Ha'e ramo igreja kuery pavẽ renonde peẽ voi ke pexa uka pendeporayvua, ha'e va'e avakue oendua py ore roguerovy'a rire. \c 9 \s1 Ha'e kuery ome'ẽmba voi aguã re Paulo ijayvuague \p \v 1 Ha'e gui iky'a e'ỹ va'e kuery pe mba'emo pemboja'o aguã re ambopara ve'ỹ teĩ ha'eve, \m \v 2 mba'eta aikuaa porã peipytyvõxea. Ha'e nunga py roguerovy'a Macedônia pygua kuery ikuaia rupi. Mba'eta ha'e kuery pe aipoa'e pendereko re: “Acaia pygua kuery ma ma'etỹa oaxa va'e guive mba'emo omboja'o aguã rami ikuai”, ha'e va'ekue. Ha'e rami vy peẽ ranhe peme'ẽxe rire heta ju ma ikuai ome'ẽxe avi va'e. \m \v 3 Ha'e rami avi pẽa py ambou irmão kuery, peẽ kuery roguerovy'aa oaxa rive'ỹ aguã, ha'e rami 'rãgue py pemono'õmba aguã, xee aipoa'eague rami. \m \v 4 Ha'e rami vy Macedônia pygua kuery xerupive ou va'e oexa e'ỹ aguã ndapejapo porãi ra'ea, roxĩmba e'ỹ aguã. (Ha'e rami avi “Peẽ pexĩmba 'rã” nda'ei,) mba'eta peẽ kuery re ajerovia ae ha'e nunga py. \m \v 5 Ha'e rami avi ajou porã xegui irmão kuery ranhe peẽ kuerya py ambou aguã, oguereko katu ma voi aguã mba'emo peme'ẽ aguã va'ekue. Ha'e rami vy pemono'õmba 'rã penhopytyvõxea rupi ete, penerakãte'ỹ reia rupi e'ỹ. \s1 Mba'emo moaĩa ha'e imono'õa re ombojojaague \p \v 6 Aipoa'e: Mbovy'i ri amongue omoaĩ rire mbovy'i avi 'rã omono'õ. Ha'e rã omoaĩ reta va'ekue ma omono'õ reta avi 'rã. \m \v 7 Peteĩ-teĩ tapeme'ẽ pendepy'a re pemoĩague rami, penerakãte'ỹa rupi e'ỹ, neĩ ame'ẽ uka nhea'ã ramo e'ỹ guive, mba'eta Nhanderuete oayvu ovy'a reve ome'ẽ va'e. \m \v 8 Ha'e ramo Nhanderuete penemboaxy vy opa mba'e 'rã ojou uka pẽvy. Ha'e rami vy opa mba'e pejou riae 'rã, opa mba'e py penhopytyvõ aguã, \m \v 9 ipara oĩa rami: “Mba'emo omboja'o vy iporiaukue'i pe ome'ẽ ramo heko porãa ojekuaa riae 'rã”, he'iague rami.\x * \xo 9:9 \xt Salmo 112.9\x* \p \v 10 Mba'eta Nhanderuete ae ome'ẽ mba'emo ra'yĩgue inhotỹarã pe, mbojape guive ome'ẽ ho'u va'erã pe. Ha'e pendevy pe voi ome'ẽ porãmba 'rã pemoaĩ va'erã, omboetave avi 'rã pendereko porãa. \m \v 11 Opa mba'e ome'ẽmba 'rã pendevy, opa mba'e py joupe pemboja'o aguã. Ha'e gui ha'e joupe rogueraa ramo heta 'rã oguerovy'a Nhanderuete. \m \v 12 Mba'eta ha'e rami penhopytyvõ ramo iky'a e'ỹ va'e kuery oguerekopa 'rã. Ha'e rami anho e'ỹ, heta oguerovy'a 'rã Nhanderuete guive. \m \v 13 Mba'eta Nhanderuete omboete 'rã okuapy, peipytyvõa py Cristo regua ayvu porã peroviaa rupi penhe'ẽ rendua pexa uka ramo, mba'eta peme'ẽxea py ha'e kuery pe pemboja'o, pavẽ rei pe guive. \m \v 14 Ha'e ramo ha'e kuery ma pendererovy'aa rupi ojerure 'rã pendere, opa mba'e py Nhanderuete penemboaxya oikuaa vy. \m \v 15 Nhandevy Nhanderuete ome'ẽ opa mba'e gui iporãve va'e. Ha'e ramo jarovy'a. \c 10 \s1 Apóstolo po'akaa rupi Paulo ijayvuague \p \v 1 Cristo ivai rei e'ỹ ha'e porayvu va'e rery rupi xee Paulo ae pẽvy ajerure. Xee ma anhetẽ peẽ kuerya py aiko jave xe'yvyĩ'i va'eri pendekuaia rupi e'ỹ aiko jave “Ijayvu ete va'e” 'ea xevy. \m \v 2 Tá, xee ajerure pẽvy peẽ kuerya py avaẽ ju jave ijayvu ete va'e rami e'ỹ xeapo aguã, mba'eta anhetẽ xeayvu ete 'rã amongue to'o re roikoa rami ijayvu va'e ikuai rã. \m \v 3 Mba'eta orero'o re roiko teĩ to'o oikuaa rami e'ỹ guive ropu'ã roikovy orerovaigua kuery re. \m \v 4 Mba'eta ore ronhea'ãa rupi tembiporu roiporu va'e ma to'o guigua e'ỹ, ha'e rã Nhanderuete guigua ipo'aka va'e, oo imbaraete ete va'e mbovaipaarã.\x * \xo 10:4 \xt Efésios 6.10-18; 1 Tessalonicenses 5.8\x* Ha'e rami vy rombovaipa 'rã nhombotavypa reia rupi ayvua, \m \v 5 ha'e opa marãgua onhemboyvatevexea guive, Nhanderuete oikuaaxe va'e rovai opu'ã va'e. Ha'e rami vy roity avakue 'arandu ha'e javi, ha'e kuery voi Cristo onhe'ẽ rendu aguã rami. \m \v 6 Ha'e gui opa mba'e py penhe'ẽ rendu ma ri ramo rombopaga 'rã inhe'ẽ rendu e'ỹ va'e ha'e javi. \p \v 7 Peikuaa pota ke mba'emo ojekuaa porã va'e re. Amongue ojejou porãa rupi ojeupe “Cristo pegua” he'i vy peteĩgue ju toikuaa pota ojee. Mba'eta Cristo pegua ha'e kuery oikoa rami avi ore voi Cristo pegua roiko. \m \v 8 Orepo'akaa re peteĩgue ju xeayvu teĩ naxĩ, mba'eta peẽ kuery romombaraeteve aguã Senhor orembopo'aka, penembaraetea rombovaipa aguã e'ỹ. \m \v 9 Ha'e rami xeayvu, kuaxia ambopara vy romongyjexea rami pexa'ã e'ỹ aguã. \m \v 10 Mba'eta amongue ndaxejou porãi vy aipoe'i: “Paulo kuaxia ombopara va'ekue ma ipoyi, ha'e ipo'akaa kuaa ukaa guive, va'eri nhandea py oĩ vy ikangy, ha'e ijayvu ndovarei”, he'i. \m \v 11 Ha'e rami ijayvu va'e toikuaa pota pova'e nunga re: Ha'e kuerya py e'ỹ roĩ jave kuaxia para romboparaa rami ae ju 'rã oreayvu ha'e kuerya py rovaẽ vy. \m \v 12 Mba'eta ore ma noronhemboyvatexei va'ekue, ojejou porã rei va'e kuery rami e'ỹ. Ha'e kuery ma ojee ae rive ovy'a, ha'e ojegui ae mba'emo ombojoja vy oexa uka o'arandu e'ỹa. \s1 Mamo pa Paulo omba'eapo aguã oikuaa ukaague re ijayvua \p \v 13 Ha'e rã ore ma orejee ae ndoreayvui 'rã ha'evea ramigua áryve, Nhanderuete orerembiaporã ome'ẽ va'ekue re anho oreayvu. Mba'eta peẽ kuerya rupi voi romba'eapo aguã ome'ẽ. \m \v 14 Mba'eta peẽ kuerya rupi noremomba'eapoi va'e rire pendekuaia re oreayvu aguã nda'evei 'rãgue. Ha'e rami avi Cristo regua ayvu porã romombe'u vy peẽ kuerya rupi romba'eapo ae ma. \m \v 15 Ha'e rami avi ha'evea ramigua áryve e'ỹ 'rã oreayvu, amboae kuery omba'eapoa re oreayvu e'ỹ aguã. Ha'e peẽ kuery re rojerovia, pejeroviaa oĩve ramo peẽ kuerya rupi romba'eapove aguã, orerembiaporã ome'ẽ mbyre rami vy, \m \v 16 ha'e pendekuaia rovai rupi voi ayvu porã romombe'u aguã, mba'eta ore ndoreayvui 'rã amboae kuery omba'eapoague rupi ore ju romba'eapoa roguerovy'aa rupi.\x * \xo 10:16 \xt Romanos 15.18-21\x* \m \v 17 Ha'e rami 'rãgue py “Mba'emo oguerovy'a va'e ma Senhor ae toguerovy'a” he'ia rami orekuai.\x * \xo 10:17 \xt Jeremias 9.24\x* \m \v 18 Mba'eta amongue ha'e ae rive ojererovy'a va'e'ỹ 'rã ojou porã mbyrã oiko, ha'e rã Senhor oguerovy'a va'e anho. \c 11 \s1 Paulo gueko re ijayvuve jevyague \p \v 1 Inhakã porã e'ỹ va'e rami xeayvuve ju ta ramo aipota xereropo'akave. Ha'e rami vy xereropo'akave'i ju ke. \m \v 2 Mba'eta peẽ kuery re xee nda'evei etea ma Nhanderuete guigua ae. Mba'eta omerã peteĩ'i va'e pe kunhataĩ ete'i ojexa uka va'e rami avi xee ma roguereko katu peteĩ pe roexa uka aguã. Ha'e va'e ma Cristo. \m \v 3 Ha'e rami teĩ xee akyje, mboi ijapua rupi Eva ombotavyague rami avi pene'arandua voi ombovaipa avi gui, peteĩ rami anho pendepy'aa ha'e Cristo pe pendeko ky'a e'ỹa rupi pendekuaia gui pejepe'a gui. \m \v 4 Mba'eta anhetẽ pẽa py amongue ovaẽ vy Jesus regua ore romombe'u va'ekue ramigua e'ỹ 'rã omombe'u, ha'e rami e'ỹ vy Nhe'ẽ e'ỹ vy ayvu porã pejopy va'ekue ramigua e'ỹ 'rã omombe'u. Ha'e ramo ha'e va'e regua pe teĩ penhembo'e uka 'rã, pevy'a reve. \m \v 5 Ha'e kuery ojeupe ae “Apóstolo” he'ia va'e gui xee ma neĩ peteĩ henda py naxe'yvyĩ'ive. \m \v 6 Ayvu py xe'yvyĩ'i teĩ mba'emo aikuaa-a py any. Ha'e nunga ha'e javi roikuaa uka ae ma pẽvy, opa mba'e py. \s1 Joupe nonhemongaru ukaiague re Paulo ijayvuague \p \v 7 Tyrã pa peẽ kuery romboyvateve vy xee ae anhemo'yvyĩve vy ajejavy va'ekue ri ty'y? Mba'eta peẽ kuerya rupi aiko jave hepy e'ỹ re amombe'u va'ekue Nhanderuete guigua ayvu porã. \m \v 8 Mba'eta igreja kuery mboae gui mba'emo aipe'a heruvy peẽ kuery roipytyvõ rive aguã, ha'e amba'eapoague repy ajopy guive. \m \v 9 Peẽ kuerya py aiko jave mba'emo py xeporiau teĩ peẽ kuery peteĩve pe nanhemongaru ukai. Mba'eta Macedônia gui irmão kuery ovaẽ vy ome'ẽmba aikotevẽ va'ekue. Opa mba'e py anhea'ã va'ekue peẽ kuery pe anhemongaru uka e'ỹ aguã, ha'e anhea'ã riaeve 'rã guive ha'e rami.\x * \xo 11:9 \xt 1 Coríntios 9.1-27\x* \m \v 10 Cristo regua ayvu anhetẽ ete va'e xere oĩ va'e rupi aipoa'e: Xegui ndoipe'aai 'rã apy Acaia yvy re ha'e rami aiko vy avy'aa. \m \v 11 Mba'e re nda'u nanhemongaru ukai va'ekue pendevy? Peẽ kuery roayvu e'ỹ vy teve ha'e rami aiko? Nhanderuete ma oikuaa roayvua. \m \v 12 Ha'e rami 'rãgue py “Paulo kuery rami orekuai” he'i rive va'e kuery amokyrirĩ aguã nanhemongaru ukai va'ekue pendevy, ha'e kuery ojejou porã ve'ỹ aguã. Ha'ekue rami aiko riaeve 'rã guive, \m \v 13 mba'eta ha'e kuery ma apóstolo ramigua rive, anhetẽ rupi e'ỹ omba'eapo, Cristo pegua apóstolo ramigua rive onhemoingo va'e. \m \v 14 Ha'e ramigua jaexa teĩ nanhanhemondyi, mba'eta Satanás ae voi anjo hexakãmba va'e rami onhemoingo. \m \v 15 Ha'e nunga rupi hembiguai kuery voi heko porã va'e merami rive onhemoingo rã jaexa vy nanhemondyi 'rã. Ha'e gui opaa py ha'e kuery ha'evea rami 'rã opaga ojapo vaiague re. \s1 Ayvu porã káuxa ojexavaia re Paulo ijayvuague \p \v 16 Teĩgue ju xeayvu: Avave rei xevy pe “Inhakã porã e'ỹ va'e” ta'ea eme. Ha'e rami teĩ ha'e rami xekuaa va'e ikuai vy taxereropo'akave'i ju, inhakã porã e'ỹ va'e rami xejee xeayvuve rã. \m \v 17 Mba'eta xeayvu ta Senhor gui e'ỹ ijayvu va'e rami, 'arandu rupi e'ỹ, ojejou porã rei va'e rami rive. \m \v 18 Heta ikuai to'o re vy ojererovy'aa rupi rive ijayvu va'e. Ha'e gui xee voi xeayvu ta ranhe ajererovy'aa rupi. \m \v 19 Mba'eta peẽ kuery pendejeupe “Hi'arandu va'e” peje teĩ pevy'a reve penhembo'e uka hi'arandu e'ỹ va'e pe. \m \v 20 Ha'e kuery pe pejejokuai uka escravo rami, penhemomba uka, pejekore ukapa, mba'eta pendegui onhemboyvateve vy penderova petepa. \m \v 21 Xee axĩ reve xema'endu'a ha'e kuery rami orekuai aguã ndorepy'a guaxuiague re. Ha'e rami avi amongue ipy'a guaxua rupi ijayvu ramo xee voi xepy'a guaxu 'rã. Inhakã porã e'ỹ va'e rami teri xeayvu. \m \v 22 Ha'e kuery hebreu regua teve? Xee voi hebreu aiko. Ha'e kuery Israel regua teve? Xee voi. Ha'e kuery Abraão ramymino teve ikuai? Xee voi. \m \v 23 Cristo rembiguai teve ikuai? (Inhakã porã e'ỹ va'e rami teri xeayvu.) Xee katuve ma ha'e aiko. Mba'eta pavẽ gui amba'eapove, nhuã py hetakueve aĩ, mbovykue rei e'ỹ anhenupã uka, mbovykue rei e'ỹ amano aguã rupi aiko va'ekue. \m \v 24 Peteĩ nhiruĩgue ma judeu kuery xenupã trinta e nove-kue, \m \v 25 mboapykue xenupãa yvyra rovi py, peteĩgue ita py xeapipaa, mboapykue kanoã aĩa va'e oike, peteĩ pytũ ha'e peteĩ ára ye'ẽ mbyte py aĩ va'ekue. \m \v 26 Aguataa rupi aiko vy mbovykue rei e'ỹ ajexavai. Yy oxyry atã va'e rupi aaxa, jojuka rive-rive va'e ikuaia rupi, xeretarã kuery ha'e amboae regua xejukaxe ramo, tetã ha'e tekoa e'ỹa rupi aikoa py, ye'ẽ rupi aa vy, ha'e irmão ramigua rive xejukaxe ramo. \m \v 27 Amba'eapoa py aiko vy xekane'õ va'ekue, mbovykue rei e'ỹ ake e'ỹ re aiko. Xenhembyayi ha'e xey'uvei va'ekue. Mbovykue rei e'ỹ akaru e'ỹ re aiko va'ekue, ha'e xeao e'ỹ vy yro'y aendu guive. \m \v 28 Ha'e nunga xerete re oiko va'e ramigua anho e'ỹ aendu, ko'ẽ nhavõ xere oĩ ipoyive va'e, igreja kuery ha'e javi re nda'evei aikoa. \m \v 29 Ha'e kuery va'e regua ikangy rã xee voi xekangya aendu. Ho'a ramo xee voi xepy'a vai 'rã. \p \v 30 Ha'e rami avi mba'emo arovy'aa rupi xeayvu vy xeayvu ta avi xekangya rupi aikoa re. \m \v 31 Nhanderuete, Senhor Jesus Ru va'e raka'e rã peve ima'endu'a porãmby oiko va'e ma oikuaa ndaxeapuia. \m \v 32 Damasco tetã py aiko jave tetã re opena va'erã huvixave Aretas omoĩ va'ekue omboaty jopya kuery xejopy aguã. \m \v 33 Ha'e rami teĩ tetã kora re janela oĩ va'e gui xemboguejya yvy katy peteĩ ajaka tuvixa va'e py. Ha'e rami vy aa jepe karamboae ha'e kuery po gui.\x * \xo 11:33 \xt Atos 9.23-25\x* \c 12 \s1 Senhor mba'emo oexa uka ha'e oikuaa ukaague re ijayvuague \p \v 1 Ajererovy'aa rupi xeayvuve aguã nda'evei teĩ amombe'u ta Senhor mba'emo oexa ha'e oikuaa ukaague. \m \v 2 Peteĩ ava aikuaa Cristo pegua. Ha'e va'e ma catorze ma'etỹ ma ojapo yva mboapya peve oupiague. Hete reve pa tyrã hete reve'ỹ oupia xee ndaikuaai, Nhanderuete ma oikuaa.\f + \fr 12:2 \ft Apy “Peteĩ ava” he'ia ma ojee ae ijayvu vy (versículo 7).\f* \m \v 3 Ha'e gui ha'e va'e ava hete reve pa tyrã hete reve'ỹa ndaikuaai, Nhanderuete ma oikuaa teĩ xee aikuaa \m \v 4 yvy marã e'ỹ re oupia. Ha'e ramo ayvu oendu avave rei omombe'ua aguã nda'evei va'e. \m \v 5 Ha'e ramigua oikoague re xee xeayvu 'rã, ha'e rã xereko re ae ndaxeayvui 'rã, xekangya re e'ỹ vy. \m \v 6 Ha'e rami ajererovy'aa rupi xeayvu va'e rire inhakã porã e'ỹ va'e ndaikoi 'rãgue, mba'eta anhetẽ va'e meme. Ha'e rami teĩ ha'e rami ndaxeayvuxei, avave rei xejou porã rei e'ỹ aguã. Ha'e rã xere mba'emo oĩ rã oexa, e'ỹ vy xegui ayvu oendu va'ekue anho ha'eve. \s1 Ho'o re juu oĩ va'e re Paulo ijayvuague \p \v 7 Ha'e ramigua iporã ete va'e xevy oikuaa ukaague re ajejou porã rei e'ỹ aguã, peteĩ juu omoĩa xero'o re. Ha'e va'e ma Satanás ombou va'ekue xerereko axy aguã, anhemboyvate rei e'ỹ aguã. \m \v 8 Ha'e nunga rupi mboapykue Senhor pe ajerure xegui oipe'a aguã re. \m \v 9 Ha'e rami teĩ aipoe'i xevy: “Xee romboaxya ha'eve ma ndevy, mba'eta ikangy va'e re xepo'akaa ojekuaa porãve 'rã”, he'i va'ekue. Ha'e nunga rupi avy'a reve 'rã xeayvu xekangya re, xere Cristo po'akaa oĩ aguã.\x * \xo 12:9 \xt 1 Coríntios 1.26-29\x* \m \v 10 Ha'e rami vy arovy'a 'rã xekangya, xere ayvua reia, ajexavaia, xere opu'ãa reia, ha'e nda'evei aikoa Cristo káuxa aendu va'e. Mba'eta xekangya py xembaraeteve 'rã. \s1 Apóstolo oikoa kuaa ukaa re Paulo ijayvuague \p \v 11 Inhakã porã e'ỹ va'e rami xeayvu va'ekue, ha'e rami aguã rami peẽ ae xemoingo ramo. Peẽ ae pendeayvu 'rãgue xererovy'aa rupi, mba'eta xee ma mba'eve py ojeupe “Apóstolo” he'i rive va'e kuery gui naxe'yvyĩ'ive, mba'e'ỹ aiko va'eri. \m \v 12 Mba'eta peẽ kuery mbyte rupi aexa uka ae ma apóstolo aikoa kuaa ukaarã, opa mba'e aropo'akaa py, ha'e gui hexa pyrã, nhomondyipaarã ha'e po'akaa kuaa ukaarã ajapoa py guive. \m \v 13 Mba'e nunga py tu igreja kuery mboae gui peẽ kuery pe ajapo vaive, xee anho pẽvy nanhepytyvõ ukaia py e'ỹ vy? Xeperdoa ke ha'e nunga py ri ajapo vai rã. \s1 Oipouxea rupi Paulo ijayvuague \p \v 14 Mboapykuea ma peẽ kuerya py aa aguã rami aiko, ha'e teĩgue ju nanhepytyvõ ukai 'rã guive pẽvy. Mba'eta xee ndaipotai mba'emo pereko va'e, peẽ kuery ae roipota. Mba'eta ta'y kuery minha mba'eve nomoĩ porãi 'rã nguu kuery peguarã, ha'e rã tuu kuery ma gua'y kuery peguarã omoĩ porã 'rã mba'emo. \m \v 15 Ha'e nunga rupi xee avy'a reve mba'emo ame'ẽ, ha'e penenhe'ẽ re vy xee ae anhemomba uka 'rã guive. Pavẽ gui xee roayvuve rã peẽ kuery ndaxerayvuive teve? \m \v 16 Mba'eve py pẽvy nanhepytyvõ ukai ramo xapy'a rei peẽ kuery va'e regua “Paulo ijapu vy nhandekorea rupi oiko” he'i 'rã. \m \v 17 Ha'e rami avi pẽa py amongue ambou va'ekue pe teve rokore uka? \m \v 18 Mba'eta Tito ou aguã re ajerure, ha'e hexeve ambou avi karamboae irmão mboae. Tito teve pendekore raka'e? Hexeve peteĩ nhe'ẽ rupi ae e'ỹ ri ty'y roiko? Peteĩ tape rupi e'ỹ ri ty'y roo? \s1 Ha'e kuery oipou aguã okyjea rupi Paulo ijayvuague \p \v 19 Are ma guive rã peẽ kuery pexa'ã teĩ ore rojejou porã ukaxe vy rive oreayvua rami. Ha'e rami 'rãgue py xerembiayvu kuery, Cristo re vy Nhanderuete renonde romombaraeteve aguã oreayvu ha'e nunga ha'e javi re.\x * \xo 12:19 \xt 2 Coríntios 3.1-3\x* \m \v 20 Ha'e rami teĩ akyje, peẽ kuerya py avaẽ vy aipotaa rami e'ỹ pendekuai rã roexa gui, ha'e peẽ voi pexa'ãague rami e'ỹ xerexa gui. Akyje peẽ kuery mbyte aexa gui joguero'a rei va'e, joe ija'e'ỹ, ivai rei, ha'e ranhexe va'e, ijayvu vaikue, ijayvuxe, onhemboyvate ha'e nhombopoxypa rei va'e. \m \v 21 Akyje peteĩgue ju avaẽ ramo peẽ kuery mbyte Xeruete xemo'yvyĩ rivyvyi gui, ha'e yma rupi pejejavyague gui ndapejeko rerovai rã xee ajae'o rivyvyi gui, heko ky'a rei va'e, itavy rei ha'e opa marã ikuai va'e aexa vy. \c 13 \s1 Oikuaa pota ha'e ijayvu ete aguã re Paulo ijayvuague \p \v 1 Kova'e re mboapykuea ma 'rã avaẽ peẽ kuerya py. “Mokoĩ e'ỹ vy mboapy mba'emo omombe'u rã jaikuaa porãve 'rã”, 'ea ague rami.\x * \xo 13:1 \xt Deuteronômio 19.5\x* \m \v 2 Mba'eta mokoĩgue pẽa py aĩ jave aipoa'eague rami ae ju 'rã xeayvu. Aỹ peẽ kuerya py naĩ vy aipoa'e ymave rupi ojejavy va'ekue pe, ha'e amboae kuery ha'e javive pe guive: Peteĩgue ju avaẽ vy xee noromboaxyvei ma 'rã. \m \v 3 Mba'eta peikuaaxe anhetẽ pa Cristo gui ae xeayvua. Ha'e va'e rima na'ikangyi 'rã peẽ kuery mbyte, ha'e rã pendevy pe oexa uka 'rã opo'akaa. \m \v 4 Mba'eta anhetẽ ikangy va'e rami kuruxu re onhemoĩ uka va'ekue ri oikove ju raka'e Nhanderuete po'akaa rupi. Ha'e rami ae hexe vy ore voi orekangy va'eri peẽ kuery mbyte Nhanderuete po'akaa rupi avi 'rã orekuai hexeve. \p \v 5 Peikuaa pota ke pendejee ae, pexa aguã anhetẽ pa pejeroviaa oĩa. Penhea'anga ke pendejee ae. Ndapeikuaai ri ty'y Jesus Cristo pendere oĩa? Ha'e rami e'ỹ ri ramo ojou vaipy peiko.\x * \xo 13:5 \xt 1 Coríntios 11.31\x* \m \v 6 Ha'e rami teĩ xee ajerovia peikuaa aguã ore kuery ojou vaipy e'ỹ roikoa. \m \v 7 Nhanderuete pe rojerure mba'eve py pejejavy e'ỹ aguã, pavẽ orejou porã aguã e'ỹ guive. Roipota va'e ma teko porã rupi peẽ pendekuai, ojou vaipy ore roikoa rami amongue oikuaa teĩ. \m \v 8 Mba'eta peteĩve henda py ndorepo'akai 'rã anhetẽ va'e rojoko aguã, ha'e rã anhetẽ va'e ojekuaa porãve aguã anho. \m \v 9 Ha'e rami vy rovy'a 'rã peẽ penembaraete ramo, ore orekangy teĩ. Ha'e rami vy rojerure peẽ kuery opa mba'e py pendekuai porã aguã. \m \v 10 Ha'e nunga rupi pẽa py e'ỹ teri aiko vy ambopara ha'e rami, peẽ kuerya py aiko jave Senhor xembopo'akaague rami vy rombopaga e'ỹ aguã, mba'eta anhomomba aguã e'ỹ xembopo'aka, ha'e rã anhomombaraeteve aguã. \s1 Oxaruraa rupi ijayvuague \p \v 11 Aỹ ma irmão kuery, pevy'a ke. Opa mba'e py pendekuai porã pota, joo meme penhombopy'a guaxu, peteĩ rami peikuaa, ha'e peteĩ rami pendekuai guive. Ha'e ramo Nhanderuete mborayvu me'ẽa ha'e peteĩ rami nhanemoingoa va'e oiko 'rã pendereve. \m \v 12 Pexarura joupe-upe iky'a e'ỹ va'e joayvua rami. Iky'a e'ỹ va'e kuery ha'e javi oxarura uka pẽvy. \s1 Ogueroayvu porãague \p \v 13 Tove peẽ kuery ha'e javive tapendu Senhor Jesus Cristo nhanemboaxya, Nhanderuete nhanderayvua ha'e Nhe'ẽ Ky'a E'ỹ peteĩ rami nhanemoingoa. \p