\id JAS - Guaraní, Eastern NT -Bolivia 1974 (DBL -2013) \h SANTIAGO \toc1 La Carta De Santiago \toc2 Santiago \toc3 Stg \mt2 LA CARTA DE \mt1 SANTIAGO \c 1 \p \v 1 Che co jae Santiago. Che co jae Tumpa jare ñandeYa Jesucristo jembiócuai. Aicuatía ai cuae tupapire doce atɨ Israel pegua oñemoai ñogüɨnoi vae reta pe. Tumpa ndiveño pei. \s1 Aracuaa Tumpa omee vae \p \v 2 Cherɨvɨ reta, amo pe yavai yae peve peico cavi vaera Tumpa cotɨ. Erei jocorai yave, peyerovia yae. \v 3 Echa peicuaa co quirai mbaembae pemboavai vae oicuauca peve ipɨrata co peporogüɨrovia. Jare cuae peicuaa yave, pepɨaguasu ocuacuaa. \v 4 Erei pemaeño pepɨaguasu re ocuacuaa cavi vaera, pepɨaguasu yae vaera. Jocorai yave, ngaraa mbae oata peve. Peyeócuai cavita Tumpa pe. \v 5 Oime yave quia aracuaa oata chupe vae, toyerure Tumpa pe jese. Echa Tumpa oipota yae omee aracuaa metei ñavo pe. Ngaraa oñeengata quia pe mbaeti aracuaa güɨnoi rambue. Omeeta co aracuaa chupe. \v 6 Erei toyerure Tumpa pe jese mborogüɨrovia reve. Agüɨye toyerure chupe jese mborogüɨrovia mbae reve. Echa oyerure chupe jese mborogüɨrovia mbae reve vae ɨaparúa ɨ guasu pe oi vae rami co. Echa ɨvɨtu oyepeyu yave, cotɨcotɨ güɨraja. \v 7 Jocuae oyerure ñandeYa Tumpa pe aracuaa re mborogüɨrovia mbae reve vae agüɨye toñemongueta Tumpa omeeta co mbae chupe. \v 8 Echa yepe tei oyerure Tumpa pe mbae re, erei mbaeti güɨrovia Tumpa omeeta co chupe. Jocuae nunga mbaeti etei oicuaa mbae oyapo vaera. \p \v 9 Metei oporogüɨrovia vae paravete vae toyerovia jeta Tumpa omee chupe vae re. \v 10 Erei oporogüɨrovia vae oicocatu vae toyerovia Tumpa omomichi rambue. Echa yepe tei oicocatu, erei omanota co metei mbaepotɨ omano rami. \v 11 Cuaraɨ jasɨ yave jare ɨvɨtu jacu ou yave, ñana ipiru jare mbaepotɨ reta omano. Mbaeti ma ipora. Jae ramiño vi oicocatu vae güɨramoiño omanota. \s1 Ipɨaguasu vae oicuaata iporogüɨrovia ipɨrata co \p \v 12 Toyerovia jocuae mbaembae omboavai vae ou chupe yave ipɨaguasu vae. Echa oicuaata iporogüɨrovia ipɨrata co jare oñemeeta chupe tecove opa mbae vae. Echa ñandeYa güɨrocuavee omee vaera tecove opa mbae vae opaete oaɨu vae reta pe. \v 13 Oime yave quia yavai yae chupe oico cavi vaera Tumpa cotɨ vae, jare jocuae jeco pegua oipota yave oyapo mbaeyoa, agüɨye tei: Tumpa oipota ayapo vaera mbaeyoa. Echa Tumpa mbaeti etei oipota oyapo mbaeyoa. Jae ramiño vi mbaeti etei oipota quia oyapo vaera mbaeyoa. \v 14 Erei metei ñavo iñemongueta icavi mbae vae rupi oipota oyapo mbaeyoa. Echa jocuae mbaeyoa icavi echa chupe oyapo vaera. \v 15 Ñemongueta icavi mbae vae reta oyapouca mbaeyoa reta. Jare taɨcue rupi mbaeyoa oporoyuca. \p \v 16 Agüɨye petavɨ, cherɨvɨ aaɨu vae reta. \v 17 Tumpa omee mbaembae ñandeve ipɨacavi rambue, jare opaete omee ñandeve vae icavi yae co. Jae oyapo tembipe jare mbaeti etei oyepoepɨ. Jecuaeño ipɨacavi ñandeve. \v 18 Tumpa oipota rambue, ñandeapo taɨ retara ñee añete vae rupi, ñaneñono tee vaera iyeupeguara, mbaagüɨye reta tenondegua vae reta Tumpa pe oñeñono tee rami. \s1 Peyapo ñee peyeapɨsaca jese vae \p \v 19 Jae rambue, cherɨvɨ reta aaɨu vae, metei ñavo toipota yae toyeapɨsaca, agüɨye tiñee rai, agüɨye tipochɨ rai. \v 20 Echa pochɨ vae ngaraa oyapo jupi vae Tumpa oipota tei oyapo vaera vae. \v 21 Jae rambue peeya opaete pochɨi vae jare opaete icavi mbae vae. Jare perovia peñemomichi reve ñee pepɨa pe oñeñono vae. Echa jocorai yave, peñemboasaucata co. \p \v 22 Erei peyapo ñee peyeapɨsaca jese vae. Agüɨye peyeapɨsacaiño jese. Echa peyeapɨsacaiño yave ñee re, peñembotavɨiño co pei. \v 23 Oime yave quia ñee oyeapɨsaca jese vae mbaeti oyapo vae - oyeapɨsacaiño jese - jae co yeechaca pe omae iyee vae rami. \v 24 Yepe tei omae ma iyee, erei joco güi ojo rupive iñacañɨ oyeecha vae güi. \v 25 Erei oime yave quia jecuaeño mboroócuai icavi yae vae oporoyora vae re oyeapɨsaca cavi vae, mbaeti yave iñacañɨ oyapo vaera mboroócuai jeigüe oyeapɨsaca jese güire, Tumpa omovendiseta oyapo rambue. \p \v 26 Oime yave quia mbaembae oyapo vae rupi Tumpa pe oyeócuai echa vae, toñeandu cavi mbae jei vae re. Echa mbaeti yave oñeandu cavi mbae jei vae re, oñembotavɨ co oi, jare mbaembae oyapo vae mbaeti etei omboyerovia Tumpa. \v 27 Añetete yaipota yave yayapo mbaembae yayeócuai vaera ñandeRu Tumpa pe, yaja yapou guacha reta jare cuña imemano vae oiporara ñogüɨnoi vae reta pɨri, jare agüɨye yayapo icavi mbae vae oporogüɨrovia mbae vae reta oyapo vae. \c 2 \s1 Oicocatu vae reta jare paravete vae reta \p \v 1 Cherɨvɨ reta, pe reta perovia ñandeYa Jesucristo re. Jae oñemboeteuca ma. Jae rambue agüɨye peiparavo pemboete vaera oicocatu vae reta jare peroɨro vaera paravete vae reta. \v 2 Güɨramoi oiqueta peñemboatɨa pe cuimbae oicocatu vae jare cuimbae paravete vae. Cuimbae oicocatu vae jemimonde ipora yae jare güɨnoi ipoacavera oro pegua vae. Erei cuimbae paravete vae jemimonde indechi yae. \v 3 Pemae cavi yave jemimonde ipora yae vae re jare pere yave chupe: Eguapɨ cuae pe. Cuae tenda icavi co; jare pere yave paravete vae pe: Eñemboɨ joco pe; ani: Eguapɨ ɨvɨ pe, \v 4 pemboete co pei jocuae oicocatu vae jare peroɨro co pei paravete vae. Mbaeti icavi jocorai peporojaa vaera. Icavi mbae co peñemongueta. \p \v 5 Peyeapɨsaca cheré, cherɨvɨ reta aaɨu vae. Tumpa oiparavo paravete vae reta oicocatu vaera iporogüɨrovia re jare güɨnoi vaera imbaera iporoocuaia pe. Echa jocuae Tumpa güɨrocuavee opaete oaɨu vae reta pe. \v 6 Erei pe reta peroɨro paravete vae reta. Peicuaa co quirai oicocatu vae reta oñemombae pembaembae re jare oñeapo peré. \v 7 Tumpa peparavo Jesucristo jee re. Erei peicuaa co quirai oicocatu vae reta jei icavi mbae vae jocuae jee icavi vae cotɨ. \p \v 8 Tumpa iñee pe oyecuatía oi corai: \q1 Eaɨu iru vae nde reyeaɨu rami. \m Cuae co jae mboroócuai Tumpa iporoocuaia pegua. Peyapo yave cuae mboroócuai, peyapo co icavi vae. \v 9 Erei peiparavo yave pemboete vaera oicocatu vae reta jare peroɨro vaera paravete vae reta, peyapo mbaeyoa. Echa mboroócuai oicuauca peve peyavɨ co mboroócuai. \v 10 Oime yave quia opaete mboroócuai jeigüe oyapo cavi vae, metei oyavɨ yave, oyavɨ ma opaete mboroócuai. \v 11 Mboroócuai pe oyecuatía oi corai: \q1 Agüɨye eñuvanga menda re. \m Erei jae ramiño vi oyecuatía oi corai: \q1 Agüɨye eporoyuca. \m Güɨramoi nde mbaeti reñuvanga menda re. Erei reporoyuca yave, reyavɨ ma mboroócuai. \v 12 Tumpa peraata mboroócuai oporoyora vae rupi. Jae rambue pemiari cavi jare peyapo icavi vae. \v 13 Echa oime yave quia mbaeti iru vae oiparareco vae, Tumpa ojaata oiparareco mbae reve, yepe tei Tumpa oporoparareco oyerovia reve oporojaa yave. \s1 Mborogüɨrovia jare mboroócuai jeigüe \p \v 14 Güɨramoi quia jei güɨnoi co mborogüɨrovia, erei mbaeti oyapo mboroócuai jeigüe. Jocorai yave, iporogüɨrovia mbaeti co mbae. Ngaraa oñemboasauca iporogüɨrovia rupi. \v 15 Güɨramoi metei perɨvɨ ani metei pereindɨ mbaeti güɨnoi jemimondera jare jembiura. \v 16 Pere yave chupe: Ecua ndepɨacatu reve. Nderacu catu jare nerɨvata, erei mbaeti yave pemee chupe mbaembae oata chupe vae, jocuae pere vae mbaeti co mbae. \v 17 Jae ramiño vi mbaeti yave peyapo mboroócuai jeigüe, jaeño mborogüɨrovia penoi, jare jocuae mbaeti co mbae. \p \v 18 Güɨramoi quia jeita: Nde rere renoi co mborogüɨrovia jare che jae ayapo mboroócuai jeigüe. Nde mbaeti ndepuere reicuauca cheve ndeporogüɨrovia. Echa mbaeti reyapo mboroócuai jeigüe. Erei che aicuaucata ndeve cheporogüɨrovia mboroócuai jeigüe ayapo vae rupi. \v 19 Nde rerovia oime co meteiño Tumpa. Icavi co jocuae rerovia vaera. Erei aña reta vi güɨrovia jocuae. Erei jae reta orɨrɨi oquɨye güi. \v 20 Nde co jae mbaeti iyaracuaa vae. ¿Reipota pa aicuauca vaera ndeve quirai ndeporogüɨrovia mbaeti co mbae, mbaeti yave reyapo mboroócuai jeigüe? \v 21 Nemaendúa ñanetenondegua Abraham re. Jae oñembojupiuca oyapo vae re, güɨrocuavee taɨ Isaac Tumpa pe güɨrocuaveea pe yave. \v 22 Ndepuere reicuaa quirai Abraham iporogüɨrovia oyapouca chupe Tumpa jei chupe oyapo vaera vae. Abraham oyapo vae oicuauca icavi yae co iporogüɨrovia. \v 23 Jare oyeapo Tumpa iñee pe oyecuatía oi vae. Echa oyecuatía oi corai: \q1 Abraham güɨrovia Tumpa, jare Tumpa ombojupi iporogüɨrovia jeco pegua. \q1 Jare Abraham oñembojee Tumpa iamingo pe. \m Jocorai oyecuatía oi. \v 24 Jae rambue pepuere peicuaa quirai Tumpa ombojupi mboroócuai jeigüe oyapo vae. Mbaeti ombojupi mborogüɨroviaño güɨnoi vae. \p \v 25 Jae ramiño Rahab aguasa rupi oico vae oñembojupiuca oyapo vae re, Israel pegua Josué omondo vae reta re omaeño opɨta vaera jo pe yave jare omondo ye ambué tape rupi yave. \p \v 26 Metei jete tecove mbaeti güɨnoi vae omano ma co. Jae ramiño vi ndeporogüɨrovia mbaeti co mbae, mbaeti yave reyapo mboroócuai jeigüe. \c 3 \s1 Ñanecu \p \v 1 Cherɨvɨ reta, agüɨye peipota opaete peyeapo vaera oporomboe vae retara. Echa peicuaa quirai oporomboe vae reta oyavɨ yave, oñemboeco yae iru vae reta güi. \v 2 Echa ñande opaete yayavɨ. Oime yave quia mbaeti oyavɨ mbae jei vae re vae, jae icavi yae co. Jocuae nunga güɨnoi mbaepuere opaete jete re. \v 3 Mase, ñañono cavayu reta iyuru pegua iyuru pe, jae reta yogüɨraja vaera yaipotaa cotɨ. Jocorai ñandepuere yarovarova cavayu reta. \v 4 Jae ramiño vi yepe tei buque reta tuicha yae jare yepe tei amo pe ɨvɨtu tanta vae güɨraja ɨ guasu rupi, yepe tei buque güɨrovaa michi yae, erei pɨpe buque iñangarecoa ipuere güɨrovarova buque jae oipotaa cotɨ. \v 5 Jae ramiño vi ñanecu michi co, erei pɨpe ñandepuere ñañemboete yae. \p Metei tata ipuere oapɨ jeta caa reta, yepe tei michi yae. \v 6 Jare ñanecu metei tata rami co. Oyapouca jeta yae icavi mbae vae. Yepe tei ñanderete pegua co, erei oyapo icavi mbae vae opaete ñanderete pegua pe. Echa tata mbaembae oapɨ rami, ñanecu ñanembopochɨ. Jare cuae icavi mbae vae ou cañɨtei güi etei. \v 7 Ɨvɨ pegua reta omomaso ma oipotagüe maemɨmba reta, jare güɨra reta, jare mboi reta, jare jevae ɨ rupigua reta. Güɨnoi reta mbaepuere omomaso vaera. \v 8 Erei mbaeti etei ñandepuere ñamomaso ñanecu. Mbaeti ñandepuere jese. Jecuaeño oyapouca ñandeve jeta yae icavi mbae vae. Imbayachi yae vae rami co. \v 9 Ñanecu pe ñamboete ñandeRu Tumpa. Jae ramiño vi ñanecu pe yayepopeyu iru vae reta re, yepe tei Tumpa oyapo reta jae etei rami. \v 10 Ñanecu pe ñamboete Tumpa jare yayepopeyu iru vae reta re. Cherɨvɨ reta, mbaeti icavi yayapo vaera corai. \v 11 Ɨ icavi vae jare ɨ iro vae mbaeti etei ipuere oe metei ɨ jesaɨ vae güiño. \v 12 Ɨva mbaeti etei ipuere omee saini reta. Jae ramiño vi uva mbaeti etei ipuere omee ɨva reta. Jae ramiño vi metei ɨ jesaɨ vae mbaeti etei ipuere omee ɨ icavi vae jare ɨ iro vae. \s1 Peyerure Tumpa pe aracuaa re \p \v 13 Oime yave quia pepɨte pe iyaracuaa vae, toico cavi. Jocorai yave, icavi vae oyapo vae oicuaucata quirai iyaracuaa co oñemomichi reve. \v 14 Erei peñemoagüɨro yave iru vae reta re jare pepochɨ yave chupe reta, agüɨye peñemboete. Echa peñemboete yave, peapu pei co. Mbaeti peyapo pei añete vae rupi. \v 15 Jocorai peyapo yave, mbaeti peyerure pei Tumpa pe omee vaera peve aracuaa. Peico oporogüɨrovia mbae vae reta yogüɨreco rami. Peico peremimbota reño. Peico aña reta yogüɨreco rami. \v 16 Echa peñemoagüɨro yave iru vae reta re jare pepochɨ yave chupe reta, peñorarota oyoupi jare peyapota opaete mbae icavi mbae vae. \v 17 Erei peyerure yave Tumpa pe omee vaera peve aracuaa, ngaraa peyapo pochɨi vae. Pepɨacatuta co. Pepɨaguasuta co. Peyapota co Tumpa oipota peyapo vaera vae. Peipararecota co opaete vae. Pepɨacavita co. Pepɨrata co peporogüɨrovia re. Ngaraa peporombotavɨ. \v 18 Pe reta penoi yave mbɨacatu, peico pepɨacatu reve. Jocorai yave, peyapota jupi vae. \c 4 \s1 Cuae ɨvɨ pegua iamingo oyovaicho Tumpa ndive \p \v 1 ¿Maera pa peñoraro oyoupi? Tamombeu peve. Peñoraro oyoupi, peremimbota reta oñoraro ñogüɨnoi pepɨa pe rambue. \v 2 Peipota tei mbaembae, erei mbaeti penoi. Peporoyuca jare jecuae peipota tei mbaembae, erei mbaeti pepuere penoi. Peñoraro oyoupi. Erei mbaeti penoi, mbaeti peyerure Tumpa pe jese rambue. \v 3 Peyerure mbaembae re Tumpa pe, erei jae mbaeti omee peve. Mbaeti peyerure cavi. Echa peyerure mbaembae re pemongata vaera peremimbota reño. \v 4 Pe reta menda re oñuvanga vae reta rami co. ¿Mbaeti pa peicuaa quirai cuae ɨvɨ pegua iamingo oyovaicho Tumpa ndive? Jae rambue peipota yave peyeapo ɨvɨ pegua iamingora, peyeapota co Tumpa jovaichora. \v 5 Añete vae co cuae Tumpa iñee pe oyecuatía oi vae: \q1 Espíritu Santo ñandepɨa pe oico vae ñanderaɨu yae. \m Jocorai oyecuatía oi. \v 6 Erei Espíritu Santo omee ñandeve jeta yae ipɨacavi. Echa Tumpa iñee pe oyecuatía oi corai: \q1 Tumpa oyovaicho oñemboete vae reta ndive. \q1 Erei omee ipɨacavi oñemomichi vae reta pe. \m Jocorai oyecuatía oi. \p \v 7 Jae rambue peyapo Tumpa oipota peyapo vaera vae. Peñoraro aña guasu ndive, jare jae otecuaraita pegüi. \v 8 Peya Tumpa re jare Tumpa oyata peré. Pe reta co jae iyoa vae reta. Agüɨye mo peyapo pochɨi vae. Peyoe pepɨa agüɨye vaera penoi ñemongueta icavi mbae vae. \v 9 Pepɨatɨtɨ jare peyaeo. Pepɨatɨtɨ pepuca vaeragüe. Pepɨatɨtɨ yae peyerovia vaeragüe. \v 10 Peñemomichi ñandeYa jóvai, jare jae pemboeteucata. \s1 Agüɨye pere icavi mbae vae oyocotɨ \p \v 11 Cherɨvɨ reta, agüɨye pere icavi mbae vae oyocotɨ. Oime yave quia jei icavi mbae vae tɨvɨ cotɨ vae, ojaa co oi tɨvɨ. Jocuae nunga jei oi icavi mbae vae mboroócuai cotɨ jare ojaa co oi mboroócuai. Erei rejaa yave mboroócuai, mbaeti reyapo mboroócuai jeigüe. Jaeño rejaa mboroócuai. \v 12 Jaeño Tumpa omee mboroócuai jare ipuere oporojaa. Jae ipuere oporomboasa jare ipuere oporomboai. Nde mbaeti etei ndepuere reporojaa. \s1 Mbaeti peicuaa mbae ra oyeapota pɨareve \p \v 13 Peñemongueta michi pegua. Echa pe reta pere corai: Añave ani pɨareve yajata jocuae tenta pe, jare yaicota joco pe metei año pegua. Yaguata mbaembae jare ñameeta mbaembae ñamongana vaera corepoti. Jocorai pere. \v 14 Erei pe reta mbaeti peicuaa mbae ra oyeapota pɨareve. Mbaeti peicuaa oimeta ra pei pɨareve. Echa perecove ɨvɨti rami co. Oyecuaa michi peguaño. Jayave ɨmambae mbaeti ma oi. \v 15 Jae rambue pereta tei corai: ÑandeYa oipota yave, yaicota joco pe jare yayapota jocuaecuae. Jocorai pereta tei. \v 16 Mbaeti yave pere jocorai, peñemboete co pei pe reta etei peyapota vae re. Jare jocorai peñemboete yave, peyapo icavi mbae vae. \p \v 17 Jae rambue peicuaa yave mbae icavi peyapo vaera vae, mbaeti yave peyapo, mbaeyoa co peyapo. \c 5 \s1 Oicocatu vae icavi mbae vae oyapo vae reta \p \v 1 Peñemongueta michi pegua, peicocatu vae reta. Peiporara yaeta co. Jae rambue peyaeo pesapúcai reve. \v 2 Jeta yae penoi vae mbaetita mbae jepɨ, jare cupii reta güɨrocomeguata peremimonde ipora yae vae reta. \v 3 Oro jare corepoti penoi vae opata iyuquɨrɨ. Jare jocuae oicuaucata pe reta peyapo co icavi mbae vae. Jae rambue peiporarata co, tata ñandesoo oapɨ yave yaiporara rami. Peicocatu co. Erei ngaraa penoi ara reta peyerovia vaera jeta yae penoi vae re. \v 4 Mase, oparavɨquɨ peve vae reta ombaarɨvo peco reta pe, erei mbaeti pemboepɨ chupe reta. Jae reta iñeengueta peve. Jare ñandeYa oendu ma quirai iñeengueta peve jocuae ombaarɨvo vae reta. \v 5 Cuae ɨvɨ pe peico rambueve, peu jeta tembíu icavi vae jare peiporu pecorepoti peyapo vaera jeta icavi mbae vae. Peñemonguɨra ma co. Erei ɨmambae pemanota. \v 6 Pe reta pemboeco jocuae jupi vae jare peyuca vi. Jare jae mbaeti ipuere oyeepɨ pegüi. \s1 Pepɨaguasu jare peyerure Tumpa pe \p \v 7 Jae rambue, cherɨvɨ reta, pepɨaguasu ñandeYa ou ye regua. Tamojaanga omaetɨ vae. Omaetɨ güire, oaro ɨma güɨnoi vaera mbaarɨvo. Ipɨaguasu yae. Echa oquɨñoi yave, temitɨ ocuacuaa jare yagüɨye. \v 8 Jae ramiño vi pe reta pepɨaguasu. Jecuaeño peñemoatangatu. Echa oyearo ma ñandeYa ou ye vaera. \p \v 9 Agüɨye peñeenguru oyoupe, cherɨvɨ reta. Echa peñeenguru yave oyoupe, peñemboecota. Echa oporojaa vae ɨmambae outa ovae. \v 10 Cherɨvɨ reta, peñemongueta Tumpa iñee aracae omombeu vae reta re. Jae reta imiari iru vae reta pe ñandeYa jee re. Jae reta oicuauca ñandeve quirai yaiporara yave, icavi co ñamoaguata vaera ñandepɨaguasu reve. \v 11 Añete co, ñande yae oyerovia ma co jocorai omoaguata vae reta. Peicuaa co quirai Job ipɨaguasu yae, jare quirai ñandeYa omovendise yae taɨcue rupi. Echa ñandeYa ñanderaɨu jare ñandeparareco yae. \p \v 12 Erei, cherɨvɨ reta, agüɨye pere corai: Mbaeti yave corai ayapo, toyapo icavi mbae vae cheve ara. Jae ramiño vi agüɨye pere corai: Mbaeti yave corai ayapo, toyapo icavi mbae vae cheve ɨvɨ. Agüɨye etei pere jocorai. Oime yave quia añete vae jei peve vae, pere chupe: Añete vae co rere. Jae ramiño vi oime yave quia iyapu peve vae, pere chupe: Ndeapu co. Mbaeti yave pere jocorai, peñemboecota co. \p \v 13 ¿Oime pa quia pepɨte pe oiporara oi vae? Toyerure Tumpa pe. ¿Oime pa quia pepɨte pe oyerovia vae? Tomboete Tumpa canta pe. \v 14 ¿Oime pa quia pepɨte pe imbaerasɨ vae? Toeni oporogüɨrovia vae reta itenondegua reta. Jayave jae reta toñono aceite imbaerasɨ vae iñaca re ñandeYa jee re, jare toyerure Tumpa pe jese. \v 15 Jare mborogüɨrovia reve oyerure reta yave, imbaerasɨ vae ocuerata. Echa ñandeYa ombogüerata. Jare imbaerasɨ vae oyapo yave mbaeyoa reta, Tumpa iñɨrota chupe jese reta. \v 16 Peyoa yave oyocotɨ, pemombeu oyoupe. Jayave peyerure oyoe Tumpa pe, Tumpa pembogüera vaera. Metei jupi vae oyerure yave ipɨa reve, Tumpa oyapota jeta yae chupe. \v 17 Elías co jae metei ɨvɨ pegua ñande rami. Erei jae oyerure ipɨa reve Tumpa pe agüɨye vaera oquɨ. Jare mbaeti etei oquɨ mboapɨ año jare seis yasɨ. \v 18 Jayave Elías oyerure ye Tumpa pe jare oñemboɨpɨ oquɨ jare temitɨ ocuacuaa ye. \p \v 19 Cherɨvɨ reta, oime yave quia pepɨte pe añete vae oyavɨ vae, jare iru vae omborɨ yave güɨrovia ye vaera añete vae, \v 20 peicuaa cuae: Jocuae oporomborɨ vae oepɨ oyavɨ vae jecove mano güi, jare jocorai omborɨ rambue, Tumpa iñɨrota oyavɨ vae pe opaete imbaeyoa reta re.