\id EPH - Guaraní, Eastern NT -Bolivia 1974 (DBL -2013) \h EFESIOS \toc1 La Carta Del Apostol San Pablo A Los Efesios \toc2 Efesios \toc3 Ef \mt2 LA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS \mt1 EFESIOS \c 1 \p \v 1 Che co jae Pablo. Che co jae Jesucristo jemimondo Tumpa jemimbota rupi. Aicuatía cuae tupapire Efeso pe peico vae pe. Tumpa peñono tee iyeupeguara, jare peyeócuai cavi Cristo Jesús pe. \v 2 ÑandeRu Tumpa jare ñandeYa Jesucristo tomee peve ipɨacavi jare ipɨacatu. \s1 Tumpa ñanemovendise Cristo rupi \p \v 3 Ñamboete Tumpa. Jae co ñandeYa Jesucristo Tu. Tumpa omee ñandeve jeta mbaembae icavi vae ara pegua Espíritu Santo rupi, Cristo re yarovia rambue. \v 4 Echa ndei ɨvɨ oyeapo mbove, Tumpa ñandeparavo, ñande ñai vaera Cristo imbaera. Cuae oyapo, ñaneñono tee vaera iyeupeguara, jare ñanembojupi vaera jae jovaque. \v 5 Tumpa ñanderaɨu. Jae rambue tenonde yave ñandeparavo yayeapo vaera taɨ retara Jesucristo rupi. Echa cuae iquɨreɨ yae oyapo jae jemimbota rupi. \v 6 Jare cuae oyapo, ñamboete vaera ipɨacavi tuicha vae jeco pegua. Tumpa ipɨacavi yae ñandeve Taɨ oaɨu yae vae rupi. \v 7 Jesucristo ñanderepɨ ma. Echa omano ñanderé. Jae rambue Tumpa iñɨro ñandeve ñanembaeyoa reta re. Echa jae ipɨacavi tuicha yae co. \v 8 Tumpa iyaracuaa catu jare opaete oicuaa. Jae rambue ipɨacavi yae ñandeve. \v 9 Tenonde yave mbaeti oicuauca iquɨreɨ oyapo vae. Erei añave oicuauca ñandeve iquɨreɨ oyapo vae. Cuae oyapo jemimbota ae rupi. \v 10 Cuae co Tumpa iquɨreɨ oyapo vae: Omboatɨta opaete mbaembae oyeapogüe vae, Cristo oi vaera iYara - opaete mbaembae ara pe ñogüɨnoi vae, jare opaete mbaembae ɨvɨ pe ñogüɨnoi vae. Cuae Tumpa oyapota ara iyapɨ yave. \p \v 11 Tenonde yave Tumpa ñandeparavo ñanoi vaera jae omeeta ñandeve vae. Jae ñandeparavo, ñande ñai vaera Cristo imbaera. Jare Tumpa cuae oyapo iquɨreɨ rambue. Echa jae oyapo opaete mbaembae jae jemimbota rupi. \v 12 Cuae Tumpa oyapo oñemboeteuca vaera iru vae reta pe ore reta rupi. Echa ore rani rogüɨrovia Cristo re. \v 13 Jare pe reta vi perovia Cristo re, peendu yave ñee añete vae. Echa jocuae ñee icavi vae omombeu peve quirai peñemboasauca vaera. Jare perovia Cristo re yave, Tumpa omee peve Espíritu Santo, oicuauca vaera pe reta jae imbae co. Echa Tumpa güɨrocuavee omee vaera Espíritu Santo. \v 14 Tumpa omee ñandeve Espíritu Santo, oicuauca vaera ñanoita opaete Tumpa omeeta ñandeve vae. Cuae Tumpa omeeta ñandeve ñanderepɨ ete yave. Ñande co jae imbae. Jare Tumpa cuae oyapo yave, oñemboeteucata co cuae jeco pegua. \s1 Pablo oyerure Tumpa pe oporogüɨrovia vae reta re \p \v 15 Jae rambue che aicuaa güive quirai pe reta perovia ñandeYa Jesús re, jare quirai peaɨu opaete Tumpa oñono tee iyeupeguara vae reta, \v 16 jecuaeñoi amee yasoropai Tumpa pe peré, jare jecuaeñoi chemaendúa peré, ayerure Tumpa pe yave. \v 17 Tumpa tomee peve aracuaa Espíritu Santo rupi, jare toicuauca peve mbaembae, peicuaa cavi vaera Tumpa regua. Tumpa co jae ñandeYa Jesucristo oicuauca ñandeve vae. Jae co ñandeRu oñemboeteuca vae. \v 18 Tumpa tomee peve aracuaa, peicuaa vaera quirai pepuere pearo peyerovia reve. Echa jae peparavo cuaera. Tumpa toicuauca vi peve quirai oñemboeteuca yaeta opaete vae pe omeeta ñandeve vae jeco pegua. Echa jae ñaneñono tee iyeupeguara. \v 19 Tumpa toicuauca vi peve quirai tuicha yae imbaepuere ñanemborɨ vaera. Echa ñande yarovia Cristo re. Tumpa oicuauca ma tuicha yae co cuae imbaepuere. \v 20 Echa cuae imbaepuere rupi Tumpa omoingove ye Cristo güeru omanogüe vae reta ipɨte güi, jare omee chupe oguapɨ vaera iyacatu cotɨ ara pe. \v 21 Cristo imbaepuere tuicha yae opaete mburuvicha reta ara pegua jare ɨvɨ pegua jare oipotagüe mbaepuere güɨnoi vae imbaepuere güi. Cristo imbaepuere tuicha yae opaete cuae ara reta pe mbaepuere güɨnoi vae reta jare opaete ara reta outa vae pe mbaepuere güɨnoita vae reta imbaepuere güi. \v 22 Echa Tumpa omee Cristo pe oico vaera opaete vae iYara. Omee vi chupe oico vaera oporogüɨrovia vae reta iYara. \v 23 Echa oporogüɨrovia vae reta Cristo jete co. Jae rambue oporogüɨrovia vae reta jare Cristo meteiño co. Jare Tumpa omee opaete mbaembae Cristo pe. \c 2 \s1 Tumpa ñanemboasa ipɨacavi jeco pegua \p \v 1 Jare Tumpa omee ma peve tecove ipɨau vae. Echa tenonde yave mbaeti penoi tecove ipɨau vae pereco icavi mbae vae jare pembaeyoa reta jeco pegua. \v 2 Jare jocuae jeco pegua jecuaeño peyapose icavi mbae vae oporogüɨrovia mbae vae reta jeco rami. Echa jocorai oipota peyapo vaera jocuae mburuvicha icavi mbae vae mbaeti ñandepuere yaecha vae - jae co jocuae aña guasu oporogüɨrovia mbae vae reta ipɨa pe oparavɨquɨ oi vae. Jocorai oparavɨquɨ, agüɨye vaera jae reta oyapo Tumpa jeigüe. \v 3 Tenonde yave opaete ñande vi yaico ñaneremimbota reño jae reta rami. Echa yaicose ñanderete jare ñaneñemongueta oipota vae re. Jae rambue Tumpa pochɨse ñandeve, opaete iru vae reta pe pochɨ rami. Echa ñande vi ɨvɨ pegua reta co jae reta rami. \v 4 Erei Tumpa ñandeparareco yae, jare ñanderaɨu yae. \v 5 Jae rambue omee ñandeve tecove opa mbae vae yaico vaera Cristo ndive, yepe tei tenonde yave mbaeti ñanoi tecove opa mbae vae ñanembaeyoa reta jeco pegua. Tumpa ñanemboasa ipɨacavi jeco pegua. \v 6 Tumpa omoingove ye Cristo Jesús güeru omanogüe vae reta ipɨte güi. Jae ramiño vi omee ñandeve tecove opa mbae vae Cristo Jesús ndive, jare ñandeapo meteiño Cristo Jesús ndive. \v 7 Cuae oyapo, oicuauca vaera ara reta outa vae pe quirai tuicha yae co ipɨacavi. Cuae ipɨacavi oicuauca ma ñandeve Cristo Jesús rupi. \v 8 Echa Tumpa ñanemboasa ipɨacavi jeco pegua, yaporogüɨrovia rambue. Ñande mbaeti etei ñamongana ñemboasa. Jae co Tumpa ñanembopota pɨpe vae. \v 9 Mbaeti quia ipuere omongana ñemboasa oipotagüe mbaravɨquɨ rupi, agüɨye vaera quia ipuere jei: “Cheparavɨquɨ rupi co amongana ñemboasa”. \v 10 Echa Tumpa ñandeapo. Jare ñandeapo ma metei ramiño Cristo Jesús ndive, ñande yayapo vaera icavi vae. Echa tenonde yave Tumpa iquɨreɨ jecuaeño yayapo vaera icavi vae. \s1 Cristo ñanembopɨacatu Tumpa ndive \p \v 11 Jae rambue pemaendúa cuae re: Pe reta co jae judío mbae vae reta. Jare jocuae oñemocircuncidauca jee vae reta - jae reta oñemocircuncidauca co jete pe - jae reta pembojee oñemocircuncidauca mbae vae reta. \v 12 Jae rambue jocuae ara reta pe Cristo mbaeti co mbae peve. Echa pe reta mbaeti etei co Israel pegua reta, jare Tumpa güɨrocuavee Israel pegua reta pe vae mbaeti co pembaera. Jae rambue mbaeti co mbae pearo vaera peyerovia reve. Echa peicose cuae ɨvɨ pe Tumpa peicuaa mbae reve. \v 13 Tenonde yave pe reta mombɨrɨ peico Tumpa güi. Erei añave peyeapo metei ramiño Cristo Jesús ndive, jare coiño ma co peico Tumpa güi Cristo imano jeco pegua. \v 14 Echa Cristo co jae mbɨacatu omee ñandeve vae. Jae oyapo metei ramiño judío reta jare judío mbae vae reta. Tenonde yave judío reta jare judío mbae vae reta oyovaicho oyoupi. Oñemboyao reta oyougüi. Erei Cristo omboai ma ñemboyaoa. \v 15 Echa Cristo omano yave, omboai mboroócuai. Echa mboroócuai omombeu judío reta pe mbae oyapo vaera. Jae rambue Cristo omboai mboroócuai, oyapo vaera mócoi reve metei ramiño jae ndive. Jocorai omee mbɨacatu. \v 16 Jare cuae oyapo, ombopɨacatu vaera Tumpa ndive mócoi reve metei ramiño imano jeco pegua. Echa imano jeco pegua mbaeti ma oyovaicho oyoupi. \p \v 17 Jayave ou omombeu mbɨacatu regua pe reta tenonde yave mombɨrɨ peico chugüi vae pe jare ore reta tenonde yave coiño roico chugüi vae pe. \v 18 Echa jae jeco pegua mócoi reve ñandepuere yaya ñandeRu re Espíritu Santo rupi. Echa Espíritu Santo meteiño co. \v 19 Jae rambue pe reta mbaeti ma co ambué tenta pegua reta rami. Pe reta co jae oñeñono tee Tumpa peguara vae reta jentaɨgua reta. Pe reta co jae Tumpa jentara reta. \v 20 Ñamojaanga metei o. Temimondo reta jare Tumpa iñee omombeu vae reta o iguapɨara oñono vae reta rami co, jare pe reta co jae o rami. Jesucristo etei co jae ita oñeñono tenonde ora vae rami. \v 21 Opaete o oyeapocavi oi ita oñeñono tenonde ora vae ndive, jare oyeapo oi metei o oñeñono tee ñandeYa peguara vae. \v 22 Pe reta vi metei ramiño co ñandeYa ndive. Jae rambue pe reta vi co jocuae o rami. Echa Tumpa oico jocuae o pe Espíritu Santo rupi. \c 3 \s1 Tumpa oicuauca Pablo pe tenonde yave mbaeti oyecuaa vae \p \v 1 Jae rambue che etei ayerure Tumpa pe peré. Che co jae metei tembipɨɨ pereco pegua, Cristo Jesús pe ayeócuai rambue - pe reta co jae judío mbae vae reta. \v 2 Peicuaa ma co aipo quirai Tumpa oicuauca cheve ñee Tumpa ipɨacavi regua, che aicuauca-yoapɨ ye vaera peve. Corai ayeócuai ai Tumpa pe. \v 3 Peicuaa ma co aipo quirai jae etei oicuauca cheve jocuae tenonde yave mbaeti oyecuaa vae. Echa cuae regua aicuatía ma peve mbovɨ ñee pe. \v 4 Pemongueta yave, peicuaa cavita co quirai che aicuaa jocuae Cristo regua tenonde yave mbaeti oyecuaa vae. \v 5 Tenonde yave cuae mbaeti etei oyecuaa ɨvɨ pegua reta pe. Erei añave Tumpa oicuauca temimondo oñono tee iyeupeguara vae reta pe jare iñee omombeu vae reta pe. Jae oicuauca chupe reta Espíritu Santo rupi. \v 6 Jae co cuae: Oendu yave ñee icavi vae, jare güɨrovia yave Cristo Jesús re, judío mbae vae oporogüɨrovia vae reta güɨnoita imbaera judío oporogüɨrovia vae reta ndive, jare mócoi reve oyeapota metei ramiño - metei jete rami - jare mócoi reve güɨnoita Tumpa güɨrocuavee vae. \v 7 Che ayeócuai Tumpa pe. Ipɨacavi jeco pegua Tumpa omee cheve jae imbaepuere rupi che amombeu vaera ñee icavi vae. \v 8 Yepe tei che co jae oñeñono tee Tumpa peguara vae reta jaɨcuegua ete, erei Tumpa cuae omee cheve ipɨacavi jeco pegua, che amombeu vaera judío mbae vae reta pe quirai yaicocatu yae co Tumpa cotɨ, Cristo re yarovia yave. Echa mbaeti quia ipuere oicuaa cuae regua iñemongueta ae rupiño. \v 9 Jare Tumpa omee cheve aicuauca vaera opaete vae pe quirai Tumpa omee cheve ayeócuai vaera chupe cuae tenonde yave mbaeti oyecuaa vae re. Echa tenonde yave Tumpa mbaeti etei oicuauca quia pe cuae. Tumpa co jae opaete mbaembae iyapoa. \v 10 Cuae Tumpa omee cheve, mburuvicha reta jare mbaepuere güɨnoi vae ara pe ñogüɨnoi vae reta oicuaa vaera quirai Tumpa iyaracuaa catu co. Cuae oicuaa retata oporogüɨrovia vae reta rupi. \v 11 Echa corai Tumpa jecuaeño iquɨreɨ oyapo ñandeYa Jesucristo rupi. \v 12 Mbaeti ma yaquɨye Tumpa güi. Echa yarovia ma Cristo re rambue, ñandepuere yaya Tumpa re Cristo rupi yaquɨye mbae reve. \v 13 Jae rambue agüɨye pepɨatɨtɨ aiporara pereco pegua vae re. Pepuere pemboete Tumpa cuae re. \s1 Cristo iporoaɨu \p \v 14 Jae rambue che ayeatɨca ñandeYa Jesucristo Tu jóvai. \v 15 Opaete jentara ara pe ñogüɨnoi vae reta jare jentara ɨvɨ pe ñogüɨnoi vae reta güɨnoi jee chugüi. \v 16 Ayerure Tumpa pe omee vaera peve mbaepuere. Echa jae imbaepuere jeco pegua oñemboeteuca yae. Jare cuae mbaepuere rupi Tumpa iEspíritu tapemomɨrata pepɨa pe. \v 17 Toyecuaa cavi quirai Cristo oico pepɨa pe peporogüɨrovia jeco pegua. Tumpa tapemomɨrata jare tapemoatangatu iporoaɨu pe, \v 18 pepuere vaera peicuaa cavi opaete oñeñono tee Tumpa peguara vae reta ndive quirai tuicha yae ete co Cristo iporoaɨu, \v 19 jare peicuaa vaera Cristo iporoaɨu, yepe tei mbaeti quia ipuere oicuaa cavi ete opaete jocuae mboroaɨu. Pepɨa titɨnɨe Tumpa pe. \p \v 20 Jare añave ñamboete Tumpa. Echa jae ipuere yae opaete ñande yayerure chupe jese vae güi, jare opaete ñañemongueta jese vae güi. Jeta yae oyapota ñandeve imbaepuere ñandepɨa pe oparavɨquɨ vae rupi. \v 21 Tumpa toñemboeteuca opaete vae pe oporogüɨrovia vae reta rupi jare Cristo Jesús rupi jecuaecuae aveiño. Amén. \c 4 \s1 Metei ramiño Espíritu Santo rupi \p \v 1 Che co jae metei tembipɨɨ, ñandeYa pe ayeócuai rambue. Che pomoñera jecuaeño peico cavi vaera, iru vae reta oicuaa vaera Tumpa peparavo co. \v 2 Peñemomichi oyocotɨ. Agüɨye pepochɨ oyoupe. Pepɨaguasu oyoupe. Peyoaɨu rambue, agüɨye peñeengata oyoupe. \v 3 Peñemoatangatu peico vaera metei ramiño pepɨacatu reve Espíritu Santo rupi. \v 4 Cristo jete pegua reta meteiño co, jare Espíritu Santo meteiño co. Jae ramiño vi Tumpa peparavo, pearo vaera peyerovia reve metei ramiño. \v 5 Oime vi meteiño ñandeYa, jare opaete yarovia ñandeYa re, jare opaete ñañembobautizauca Espíritu Santo pe. \v 6 Tumpa vi meteiño co. Jae co ñandeRu. Jae co ñandeYa. Jae oparavɨquɨ opaete ñande rupi. Jae oico ñandepɨa pe. \p \v 7 Erei Cristo omee ñaneavo pe ipɨacavi, ñandepuere vaera yayapo mbaravɨquɨ Cristo oipota yayapo vaera vae. \v 8 Echa Tumpa iñee pe oyecuatía oi corai: \q1 Oyeupi ojo ara pe yave, güɨraja tembipɨɨ reta, \q1 jare omee mbota reta ɨvɨ pegua reta pe. \m Jocorai oyecuatía oi. \p \v 9 Taparandu peve, ¿mbae pa oipota jei cuae oyeupi ojo ara pe jei vae? Oipota jei ogüeyɨ rani vi co ɨvɨ igüɨ pe etei. \v 10 Jocuae ogüeyɨ vae co jae oyeupi ojo ɨvate yae opaete ara reta güi vae etei. Jocorai oyeupi, oyeapo vaera opaete mbaembae iYara. \v 11 Jare Cristo etei omee amogüe vae pe temimondo retara yogüɨreco vaera. Jare omee amogüe vae pe Tumpa iñee omombeu vaera. Omee vi amogüe vae pe omombeu vaera ñee icavi vae. Omee vi iru vae reta pe oñangareco vaera oporogüɨrovia vae reta re, jare iru vae reta pe omboe vaera oporogüɨrovia vae reta. \v 12 Cuae Cristo oyapo, oñeñono tee Tumpa peguara vae reta ipɨrata vaera iporogüɨrovia re, jae reta ipuere vaera oparavɨquɨ Tumpa pe, Cristo jetera oyeapo vaera. \v 13 Cristo oipota yayeapo vaera metei ramiño ñandeporogüɨrovia rupi, yaicuaa cavi vaera jae co Tumpa Taɨ. Oipota yayeapo vaera metei cuimbae ipɨrata vae rami. Jare jocorai yayeapota co, ñandepɨa tɨnɨe oi Cristo pe yave. \v 14 Cristo mbaeti oipota yaico vaera michia reta rami. Echa michia reta mbaeti oicuaa mbae ra güɨrovia vaera. Echa metei ara ipuere güɨrovia metei moromboe, jare iru ara ipuere güɨrovia iru moromboe. Echa moromboe mbaeti añete vae re oporomboe vae reta ipoqui yae co oporombotavɨ vaera. \v 15 Erei ñande jecuaeño yae añete vae yayoaɨu reve. Jocorai yave, yaicota ocuacuaagüe reta rami, Cristo oipota rami. Echa jae co oporogüɨrovia vae reta iñaca. \v 16 Cristo jare oporogüɨrovia vae reta metei cuimbae rami co. Echa opaete cuimbae jete jare opaete iyoapɨapɨa oparavɨquɨ metei ramiño, icavi oi vaera cuimbae. Jae ramiño vi opaete oporogüɨrovia vae reta oparavɨquɨ metei ramiño oyoaɨu reve, Cristo jetera oyeapocavi vaera. \s1 Tecove ipɨau vae \p \v 17 Jae rambue che amombeu peve ñandeYa jee re cuae: Agüɨye mo peico oporogüɨrovia mbae vae reta yogüɨreco rami. Echa jae reta yogüɨreco oñemongueta cavi mbae reve. \v 18 Echa iñemongueta oñemopɨtumimbi ma. Mbaeti güɨnoi tecove Tumpa omee vae. Echa mbaeti oicuaa Tumpa regua, ipɨatanta rambue. \v 19 Jecuaeño imboquere, jare mbaeti etei imara. Echa oipota yae reta oyapo vaera opaño mbae pochɨi vae. \v 20 Erei mbaeti co jocorai Cristo pemboe. \v 21 Peendu ma co aipo chupe, jare peñemboe ma co aipo añete vae re. Echa añete vae co jae Jesús. \v 22 Jae rambue agüɨye mo peico peicose rami. Pemombo peyeugüi pereco indechigüe pochɨi vae. Echa peicose peremimbota reño, jare jocorai peñembotavɨ. \v 23 Toñembopɨau peñemongueta. \v 24 Peipɨɨ teco ipɨau vae. Echa teco ipɨau vae jupi co, jare mbaeti etei mbaeyoa oyapouca peve. Cuae teco ipɨau vae icavi co Tumpa pe. \p \v 25 Jae rambue agüɨye mo peapu oyoupe. Opaete pere añete vae perapicha pe. Echa opaete ñande metei ramiño co. \p \v 26 Pepochɨ yave, agüɨye peyoa. Agüɨye pepɨtu pearasɨ reve. \p \v 27 Agüɨye pemaeño aña guasu re mbaepuere güɨnoi vaera peré. \p \v 28 Imondase vae agüɨye ye mo timonda. Erei toyapo ipo pe mbaravɨquɨ icavi vae, oime vaera güɨnoi mbae omee vaera paravete vae pe. \p \v 29 Agüɨye pemoe ñee pochɨi vae. Erei pemoe ñee icavi vae, pemborɨ vaera iru vae reta. Echa jocorai Tumpa ipuere omborɨ oyeapɨsaca peré vae reta. \v 30 Jare agüɨye pembopɨatɨtɨ Tumpa iEspíritu Santo. Echa Tumpa omee ma peve Espíritu Santo, oicuauca vaera pe reta jae imbae co. Jare Espíritu Santo oicota pe reta ndive, Tumpa perepɨ ete regua. \p \v 31 Agüɨye peñoangao. Agüɨye pepochɨ oyoupe. Agüɨye pearasɨ oyoupe. Agüɨye peñeengata oyoupe. Agüɨye pere icavi mbae vae oyoupe. Agüɨye peyapo icavi mbae vae oyoupe. \v 32 Erei pepɨacavi oyoupe. Peyoaɨu. Peɨro oyoupe. Echa Tumpa iñɨro ma peve Cristo jeco pegua. \c 5 \s1 Yaico Tumpa jemimbota re \p \v 1 Jecuaeño peico Tumpa jemimbota re. Echa Tumpa co jae ñandeRu jare jae ñanderaɨu. \v 2 Jae rambue peico peyoaɨu reve, Cristo ñanderaɨu rami. Echa Cristo oñemoeterenga omano vaera, metei maemɨmba oyeyucagüe Tumpa pe oñererocuavee vae rami. Jare cuae oyapo omboai vaera ñanembaeyoa reta. Cuae omboyerovia Tumpa, mbae ipiche cavi vae oporomboyerovia rami. \p \v 3 Erei agüɨye etei pemiari oyoupe aguasa re jare opaete mbae pochɨi vae re, jare agüɨye peipota iru vae reta imaembae. Echa Tumpa peñono tee ma iyeupeguara. \v 4 Jare agüɨye vi pemiari oyoupe imboquere vae reta imiari rami. Agüɨye pemiari oyoupe iyaracuaa mbae vae reta imiari rami. Agüɨye peñurunguiche oyoupe ñee icavi mbae vae pe. Echa mbaeti icavi pemiari vaera oyoupe jocorai. Erei cuae mbaembae icavi mbae vae jecovia pe pemee yasoropai Tumpa pe. \v 5 Echa pe reta peicuaa cuae: Aguasa oyapo vae reta, jare opaete mbae pochɨi vae oyapo vae reta, jare iru vae reta imbaembae oipota vae reta - echa oipota yae iru vae reta imbaembae Tumpa güi - ngaraa yogüɨreco Cristo jare Tumpa iporoocuaia pe. \v 6 Agüɨye pemaeño quia re pembotavɨ vaera cuae re. Echa cuae icavi mbae vae jeco pegua Tumpa oiporaraucata co Tumpa jeigüe mbaeti oyapo vae reta pe. \v 7 Jae rambue agüɨye peico jae reta yogüɨreco rami. \p \v 8 Echa tenonde yave pe reta peico yogüɨreco pɨtumimbi pe vae reta rami. Erei añave peico tembipe ñandeYa omee peve vae pe. Jecuaeño peico yogüɨreco tembipe pe vae reta rami. \v 9 Echa tembipe pe yogüɨreco vae reta ipɨacavi, jare jupi vae oyapo, jare jei añete vae. \v 10 Jecuaeño peipota peicuaa ñandeYa oipota peyapo vaera vae. \v 11 Agüɨye etei peñemoiru pɨtumimbi pe yogüɨreco vae reta ndive. Echa jocuae oyapo reta vae mbaeti icavi Tumpa pe. Erei peicuauca icavi mbae vae co jocuae oyapo reta vae. \v 12 Echa metei ñemomarai co ñanemiari vaera jocuae oyapo vɨari reta vae re. \v 13 Tembipe oi yave, opaete oyecuaa cavi, jare ñandepuere yaicuauca icavi mbae vae co opaete jocuae mbaembae. Echa jocuae oyapo opaete oyecuaa cavi vaera vae tembipe co. \v 14 Jae rambue Tumpa jei oque vae pe corai: \q1 Eicove mo. \q1 Eicove ye metei ou omanogüe vae reta ipɨte güi vae rami. \q1 Cristo tomee ndeve tembipe. \m Jocorai jei. \p \v 15 Jae rambue peñemoatangatu peico cavi vaera. Agüɨye peico iyaracuaa mbae vae reta yogüɨreco rami. Peico iyaracuaa catu vae reta yogüɨreco rami. \v 16 Jecuaeño peyapo icavi vae. Echa jeta vae oyapo icavi mbae vae. \v 17 Jae rambue agüɨye pearacuaa mbae. Erei peicuaa cavi ñandeYa jemimbota. \v 18 Jare agüɨye pesavaɨpo. Echa osavaɨpo vae reta oyapo jeta mbae icavi mbae vae. Erei pemaeño Espíritu Santo re omotɨnɨe vaera pepɨa. \v 19 Peicuauca quirai peyerovia yae canta reta ñamboete Tumpa pɨpe vae pe. Pecanta jare pemboete ñandeYa pepɨa pe. \v 20 Jecuaeño pemee yasoropai opaete mbae re ñandeRu Tumpa pe ñandeYa Jesucristo jee re. \s1 Yayeócuai oyoupe \p \v 21 Peyeócuai oyoupe, pemboete Tumpa rambue. \p \v 22 Cuña reta toyeócuai ime ae pe, oyeócuai ñandeYa pe rami. \v 23 Echa cuimbae oyócuai jembireco, ñaneaca oyócuai ñanderete rami. Jae ramiño vi Cristo co jae oporogüɨrovia vae reta iñaca. Jare oporogüɨrovia vae reta co jae Cristo jete, jare Cristo co jae oporogüɨrovia vae reta omboasa vae. \v 24 Jare oporogüɨrovia vae reta oyeócuai Cristo pe. Jae rambue jae ramiño vi cuña reta toyeócuai ime pe opaete mbae re. \p \v 25 Cuimbae reta toaɨu jembireco, Cristo oaɨu oporogüɨrovia vae reta rami. Echa jae oñemoeterenga omano vaera jese reta, \v 26 oñono tee vaera iyeupeguara, jare oitɨo vaera. Echa iñee ñandetɨo, mbae yayoe ɨ pe rami. \v 27 Jocorai Cristo oyapo, oporogüɨrovia vae reta oñemboeteuca vaera jae jóvai ñogüɨnoi yave. Ngaraa güɨnoi mbae iquɨa vae jare mbae oñemopochɨi vae. Ngaraa etei güɨnoi cuae nunga mbaembae. Echa Cristo oñemoeterenga omano vaera, oporogüɨrovia vae reta oñeñono tee vaera chupeguara, jare icavi yae ñogüɨnoi vaera. \v 28 Cuimbae reta toaɨu jembireco, jete ae oaɨu rami. Cuimbae jare jembireco meteiño co. Jae rambue jocuae oaɨu jembireco vae jae ae co oyeaɨu. \v 29 Echa mbaeti etei quia omotareɨ jete ae. Opaete vae omongaru jete ae, jare oñangareco jese. Jae ramiño vi Cristo oñangareco oporogüɨrovia vae reta re. \v 30 Echa ñande co jae Cristo jete pegua reta. Ñande co jae Cristo isoo jare icagüe pegua reta. \v 31 Cuae jeco pegua metei cuimbae toeya tu jare ichɨ, jare toñemoiru jembireco ndive, mócoi reve oyeapo vaera metei ramiño. \v 32 Mbaeti etei ñandepuere yaicuaa cavi cuae regua. Erei chemiari ai peve Cristo jare oporogüɨrovia vae reta re. \v 33 Erei metei ñavo toaɨu jembireco, jae ae oyeaɨu rami. Jare cuña tomboete ime. \c 6 \p \v 1 Cunumi reta jare cuñatai reta toyapo tu jare ichɨ jeigüe, ñandeYa re güɨrovia rambue. Echa cuae jupi co. \v 2 Tumpa omombeu Moisés rupi mboroócuai reta. Jare mboroócuai morogüɨrocuavee güɨnoi vae reta itenondegua vae co cuae: “Emboete nderu jare ndesɨ, \v 3 reico cavi vaera, jare reicopucu vaera ɨvɨ pe”. \p \v 4 Jare tu reta agüɨye tomboarasɨ imichia reta. Erei tombocuacuaa cavi. Tomboe jupi vae re, jare tomboaracuaa, ñandeYa oipota rami. \p \v 5 Oyeócuai vae reta toyapo iya ɨvɨ pegua jeigüe oipoɨu reve jare omboete reve. Ipɨaquɨreɨ reve toyeócuai iya pe. Toyeócuai chupe, Cristo pe oyeócuai rami. \v 6 Agüɨye toyeócuai cavi iya pe jae omae oi jese yaveño, omboyerovia vaeraño. Toyeócuai chupe, Cristo pe oyeócuai rambue, jare Tumpa jemimbota ipɨaquɨreɨ reve oyapo rambue. \v 7 Toyeócuai chupe, oipota yae rambue. Toyeócuai chupe, Cristo pe oyeócuai rami. Echa mbaeti cuimbae peño oyeócuai. \v 8 Toicuaa cuae: Oipotagüe vae - metei oyeócuai vae ani metei mbaeti oyeócuai vae - mbae icavi vae oyapo yave, ñandeYa oyapota vi chupe mbae icavi vae. \p \v 9 Jare oporoócuai vae reta toyapo icavi vae jembiócuai reta cotɨ. Agüɨye jecuaeño tomomburu. Echa toicuaa jae reta vi güɨnoi co iYa ara pe. Jare ñandeYa ara pe oi vae mbaeti oaɨu metei vaeño iru vae güi. \s1 Mbaepuere ñandeYa ipuere omee ñandeve vae \p \v 10 Taɨcue rupi ete tae peve, cherɨvɨ reta, cuae: Peñemombae jocuae mbaepuere ñandeYa ipuere omee ñandeve vae re. \v 11 Peiporu opaete Tumpa ipuere omee ñandeve vae, pepuere vaera peyeepɨ opaete mbae icavi mbae vae aña guasu oipota oyapo peve vae güi. \v 12 Echa mbaeti ñañoraro ñai ɨvɨ pegua reta ndive. Ñañoraro ñai espíritu icavi mbae vae ara pe ñogüɨnoi vae reta ndive. Jae reta co ɨvɨ pegua pɨtumimbi pe yogüɨreco vae reta iya reta, jare mbaepuere güɨnoi reta oporoócuai vaera. \v 13 Jae rambue peiporu opaete Tumpa ipuere omee ñandeve vae, agüɨye vaera peñemaeño icavi mbae vae oñoraro pe ndive vae reta pe, jare peñoraro güire, jecuaeño pepɨrata vaera. \v 14 Jae rambue peñemomɨrata. Ñamojaanga sundaro. Sundaro güɨnoi mbaembae ipuere vaera oñoraro cavi. Jae ramiño vi Tumpa omee ñandeve vae ñanembopuere, ñandepuere vaera ñañoraro cavi. Echa pere yave añete vae, icavita peve sundaro icúa iyocuaa icavi sundaro pe rami. Jare peyapo yave jupi vae, icavita peve sundaro icamisa jiero pegua icavi sundaro pe rami. \v 15 Jare peipota yave pemombeu iru vae reta pe ñee icavi vae mbɨacatu regua, icavita peve sundaro ipɨapaa icavi sundaro pe rami. \v 16 Jare mborogüɨrovia jecuaeño penoi yave, icavita peve metei yeopiaca icavi sundaro pe rami. Echa sundaro ipuere oyopia yeopiaca pe opaete uɨ jovaicho reta oyapi pɨpe vae. Jae ramiño vi mborogüɨrovia jecuaeño penoi yave, ngaraa peyapo icavi mbae vae, yepe tei aña guasu oipota yae peyapo vaera. \v 17 Jare jecuaeño pemaendúa yave quirai Tumpa pemboasa ma co, icavita peve aca regua jiero pegua icavi sundaro pe rami. Jare peiporu yave Tumpa iñee Espíritu Santo imbaepuere rupi, icavita peve metei quɨsepucu icavi sundaro pe rami. \v 18 Jecuaeño peyerure Tumpa pe mbaembae re. Jecuaeño peyerure Espíritu Santo rupi. Jecuaeño peñemoatangatu, agüɨye vaera pecuérai. Jecuaeño peyerure Tumpa pe opaete oñeñono tee Tumpa peguara vae reta re. \v 19 Peyerure yae cheré, Tumpa omee vaera cheve chemiari vaera aquɨye mbae reve, aicuauca vaera ñee icavi vae tenonde yave mbaeti oyecuaa vae. \v 20 Echa Tumpa chembou amombeu vaera cuae ñee, jare cuae ñee jeco pegua añeapɨti ai. Peyerure cheré, amombeu vaera aquɨye mbae reve. Echa jocorai icavi co amombeu vaera. \p \v 21 Tíquico omombeuta peve opaete mbaembae, peicuaa vaera cheregua jare ayapo ai vae regua. Tíquico co jae ñanderɨvɨ. Aaɨu co. Jae oyeócuai cavi ñandeYa pe. \v 22 Jae rambue amondo pepɨri, peicuaa vaera oreregua, jare jae pembopɨacatu vaera. \p \v 23 ÑandeRu Tumpa jare ñandeYa Jesucristo tomee peve, cherɨvɨ reta, mbɨacatu jare mboroaɨu jare mborogüɨrovia. \v 24 Tumpa tomee ipɨacavi opaete mboroaɨu opa mbae vae ñandeYa Jesucristo cotɨ güɨnoi vae reta pe. Amén.