\id ROM - Guahibo NT -Colombia 2011 (DBL -2014) \h ROMANOS \toc1 Mapabaxutoje San Pablo toyaquina Roma tomarapijivijavabelia \toc2 Romanos \toc3 Rom \mt1 Mapabaxutoje San Pablo toyaquina Roma tomarapijivijavabelia \c 1 \s1 Pacuenia Pablo toyaquina mapabaxutoje Dioso pejumecovënëtsivi, Roma tomarapijivijavabelia, yabara pelivaisi \p \v 1 Xanë Pablonë, Jesucristo pijajivitonënë. Dioso nejunata. Nexata nitoroba apóstolenënexanë tatsipaebaponaenexa jivi pexanialivaisi, Jesucristo pelivaisi, Diosojavabelia pecapanepaelivaisinexatsi. \p \v 2 Bajayata vajavajënaeya, Dioso bajarapalivaisi tajëvelia yapëtaeyaexana profetavijavabelia. Nexata bajayata Diosojumepaebivi profetavi itsa yaquina Dioso pejumelivaisibaxutonexa, bajarapamonae yaquina pacuenia Dioso tajëvelia yapëtaeyaexanatsi bajarapapexanialivaisi. \v 3 Bajarapalivaisi vajatuxanenë Jesucristo, Dioso pexënato pelivaisi. Jesucristo itsa naexana mapanacuataje, Davidpijinë pemomoxiyajuvënëvata naexana. Bajaraponë, Davidpijinë, bajayata Israelnacua pepo pevetsinëmi. \v 4 Vajatuxanenë Jesucristo petëpaecujinae, Espíritu Santo icatsia asaëyaexanatsi. Bajarapacuenia piasaëyaexanaexaetsi petëpaecujinae, jivi yapëtanetsi Dioso pexënatocuene. Yapëtanetsinua piasaënëcuene ata. \v 5 Jesucristo pejamatabëcueneta Dioso paneitoroba saicaya paapóstolevinexanë, Dioso patatonacuenebinexa. Bajarapacuenia Dioso paneitoroba Dioso pejumelivaisi patatsipaebaponaenexa pamonae apo judíovijava, apo judíovi ata pejumecovënëtsinexa Dioso. \v 6 Nexata paxamë ata Roma tomarata panejinavanapaevi pajumecovënëtame baja Dioso. Tsipaji paxamë ata Dioso pacajunata Jesucristo papijajivinexamë. \p \v 7 Daxita paxamë, Roma tomarata panejinavanapaevi, pacatoyaquinatsi mapabaxutoje. Dioso pacajitsipa. Nexata pacajunata papijajivinexamë. Pacatovajëtatsi vaxa Diosojavabelia, vajatuxanenë Jesucristojavabelia ata, papecaitaxutotsoniataenexa jamatabëcuenexanepanaeya panejinavanapaenexanua. \s1 Pacuenia picani Pablo bitso jamatabëtane Roma tomarapijivi yabara pelivaisi \p \v 8 Namataxainaeya pacatoyaquinarutatsi pacuenia jumaitsinë tsabiabi paxamë yabara Diosojavabelia. Diosojavabelia jumaitsinë tsabiabi mapacueniaje: “Sivajamatabëcuenebarëyanë bitso bajarapamonae Jesucristo pejumecovënëtsixae,” janë tsabiabi Diosojavabelia paxamë yabara. Bajarapacuenia Diosojavabelia jumaitsinë tsabiabi tsipaji daxitanacuanëpijivi pacavajunupaeba xaniavaetsia panejumecovënëtavanapaejava Dioso. \v 9 Xanë daxita tajamatabëcuenesaëta Dioso pijacuene tonacuenebaponaponajë jivi itsa tsipaebabiabajë pexanialivaisi, Dioso pexënato pelivaisi. Dioso yapëtane patacatovajëtabiabijava itsa pacanajamatabënapitabiabatsi tavajëtsijavata Diosojavabelia. \v 10 Vajëtabiabajë Diosojavabelia taponaenexa paxamëjavabelia. Nexata Dioso itsa netocopatsiana taponaenexa, ponaenajë paxamëjavabelia. Bajayajebi picani bitso jamatabëponabiabajë patacataenexa. \v 11 Nexata jitsipajë patacataenexa, patacatsipaebinexanua palivaisi Espíritu Santo neyapëtaeyaexana. Bajarapacuenia itsa pacayapëtaeyaexanaenatsi, pajamatabëcuenesaëmë tsaponae tsane orijibia Diosojavabelia. \v 12 Namataenetsia najamatabëcueneyavenonaenatsi Dioso pejumelivaisi vajajumecovënëtsijava. Pacayavenonaenatsi paneajamatabëcuenesaënexa Diosojavabelia. Paxamë ata juya paneyavenonaename bajarapacuenia. \p \v 13 Tajamonae, pacatojitsipatsi paneyapëtaenexa mapacueneje. Bajayajebi picani bajayajebi jamatabëponabiabajë patacataenexa. Itsiata apo necuenecaëjëpabiabi taponaenexa. Jitsipajë patacatsipaebinexa Jesucristo pelivaisi paxamëyajuvënëvi, pamonae abaxë apo jumecovënëtsi, pejumecovënëtsinexa Jesucristo. Pamonae ata baja jumecovënëta, Jesucristo piajamatabëcuenesaënexa pevajënaeyabelia. Pacuenia apo judíovi ata jumecovënëtapona pevajënaeyabelia itsaxuayo tsipaebanajetarucajë, bajara paneitsinexa paxamë ata. \v 14 Dioso nitoroba tatsipaebaponaenexa Dioso pejumelivaisi daxitajivijava. Nexata Dioso pejumelivaisi jivi tsipaebaponajë pinijitomaranëjava, sasavia penaevijava ata. Tsipaebaponajë mapanacuapijilivaisi bitso peyaëtaevijava ata, apo peyapëtaevijava ata. \v 15 Bajaraxuata bitso jitsipajë paxamë, Roma tomarata panejinavanapaevi ata, patacatsipaebinexa pexanialivaisi. \s1 Pacuenia pexanialivaisi, Jesucristo pelivaisi, pinijisaë xaina ayaicuene pexanaenexa yabara pelivaisi \p \v 16 Apo ajumeuranë tsabiabi jivi tatsipaebabiabijava pexanialivaisi, Jesucristo pelivaisi, jivi pecapanepaelivaisinexatsi Diosojavabelia. Tsipaji bajarapalivaisi pejamatabëcueneta pijaneconi vecuaajibiaexanaenatsi pajivi jumecovënëta bajarapalivaisi. Copiaya patsipaebaponajë bajarapalivaisi judíovi. Bajaraxuacujinae icatsia cotocaevi patsipaebaponajë apo judíovi. \v 17 Bajarapalivaisi nacayapëtaeyaexana pacuenia Dioso nacatoexana aneconijibia Dioso vajanacataenexa. Aneconijibia baja Dioso nacatane Jesucristojavabelia vajavajënaeyabelia vajanajamatabëcuene copataponaexae. Dioso ra pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: “Pajivi jamatabëjumaitsi: ‘Xanë pepacuene Dioso neyavenonaena pacuenia najumecapanepaeya jumaitsi,’ jamatabëjai, bajarapajivi Dioso aneconijibia tanetsi. Bajarapajivi xainaena matacabi pevereverecaejava,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota. \s1 Pacuenia daxitatsi mapanacuapijivitsi naneconitatsi Diosojavabelia yabara pelivaisi \p \v 18 Dioso, athëbëtatsia peecaenë, vaxaitsi jamatabëcueneyapëtanetsi. Yapëtanetsi mapacueniaje. Dioso baraanaepanapona daxita pibisiacuene pexanaevijavabelia. Bajarapamonae pevajënaeyabelia pibisiacuene pejamatabëexanaexae, apo jitsipae pejumecovënëtsinexa pexaniajailivaisi, Dioso pejumelivaisi. \v 19 Bajarapamonae xaniavaetsia beyapëtane picani pacuenia Dioso jamatabëcueneitsi. Tsipaji baja picani Dioso tsitanajamatabëcueneitajëta bajarapamonaejavabelia. \v 20 Jivi apo caëjëpaetsi pitaxutota petaenexa Dioso. Nexata jivi apo yapëtae pacuenia itsi Dioso. Itsiata baitsi jane picani caëjëpatsi peyapëtaenexa pacuenia Dioso jamatabëcueneitsi. Caëjëpatsi picani peyapëtaenexanua daxitamatacabijavabelianexa Dioso bitso piasaëtsaponaponaejava. Bajaraxua picani jivi caëjëpatsi pijacuata peyapëtaenexa, itsa canaëjëtsipa Dioso pexanaejavanë mapanacuataje. Nexata bajarapamonae acuenebi pejumaitsinexa: “Apo payapëtaenë cajena pacuenia Dioso jamatabëcueneitsi,” pejainexa. \v 21 Bajarapamonae yapëtae ata Dioso peponaponaejava, itsiata apo yaiyatae. Caeto ata cajena Diosojavabelia pexaniajamatabëcuene apo rajutsi. “Pexaniacuene rabaja panetoexaname,” apo jai. Biji saya caranata ënatsiquejemajava yabara najamatabëxainabiaba. Nexata pevajënaeyabelia apo peyapëtaexae pexanialivaisi, ajamatabëcueneitaquiri tsaponae. \v 22 Jamatabëcuenenavëxaniabiaya bajarapamonae jamatabëjumai tsabiabi: “Vaxaitsi cajena bitso vajayapëtaevi daxitacuene,” jamatabëjai tsabiabi bajarapamonae. Itsiata baitsi jane cajena apo yapëtae. \v 23 Bajarapamonae apo najamatabëcuenecopabi ayaijamatabëcuenenë Diosojavabelia, ponë apo petëpaenënexa daxitamatacabijavabelianexa. Caranata saya jivi pecobeta jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia najamatabëcuenecopaba. Bajarapamonae navajëcabiaba itsamonae pecobeta jivi jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia. Navajëcabiabanua itsamonae pecobeta pepunaevi jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia ata. Navajëcabiabanua itsamonae pecobeta jomo jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia ata. Navajëcabiabanua itsamonae pecobeta cuatro pataxutabeje pejinavanapaevi jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia ata.\fig Jivi navajëcabiaba jumapecataeya pexanaenëjavabelia|src="co01473b.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Rom 1.23" \fig* \p \v 24 Bajaraxuata Dioso tocopata bajarapamonae pibisiacuene pexanavanapaenexa. Nexata pacuenia jamatabëexana, exanavanapa. Nexata bajarapamonae pevitota pibisiacuene namataenetsia natoexanabiaba. \v 25 Bajarapacuenia Dioso tocopata pacuenia bajarapamonae jitsipa pexanavanapaenexa tsipaji bajarapamonae Dioso pejumelivaisi, pexaniajailivaisi, apo jamatabëjumecovënëtsi. Jumecovënëta saya caranata penajumetsënëtsilivaisi, jivi pecobeta jumapecataeya pexanaenëanë pelivaisi. Bajarapamonae apo yaiyatae pepo Dioso, ponë daxitacuene exana mapanacuataje. Caranata yaiyataeya navajëcabiaba Dioso pecobecovëjavanëjavabelia. Najamatabëcuenecopabanua ëbajaraxuanëjavabelia. Bajarapamonae nexata saya namuxujemata caranata pepo Dioso, ponëjavabelia jivi daxitamatacabijavabelianexa jumaitsijitsia: “Diosomë, bitso ayaijamatabëcuenenëmë,” jaijitsia. Bajara itsi tsane. \p \v 26 Bajaraxuata Dioso tocopata bajarapamonae pibisiacuene pexanabiabinexa. Pacuenia jamatabëexana, exanavanapa. Mapanacuata picani Dioso tocopata petiriavi pebi pejitsipaenexa. Itsiata baitsi jane bajarapamonae ëpetiriavi najitsipa. Nexata ëpetiriavi namataenetsia naperabëquenetsiataeyabiaba. \v 27 Bajara pijinia pacuenia Dioso tocopata pebijivi petiriva pejitsipaenexa. Itsiata baitsi jane bajarapamonae ëpebijivi najitsipa. Nexata ëpebijivi namataenetsia naperabëquenetsiataeyabiaba. Bajarapacuenia pibisiacuene penatsiexanaexae, Dioso ayaicuenia naneconitsiaexanaponatsi bajarapamonae. \p \v 28 Bajarapamonae apo jamatabënajinae Dioso. Pacuenia picani Dioso tojitsipatsi bajarapamonae pexanaenexa, apo exanae. Bajaraxuata Dioso tocopata bajarapamonae penajamatabëxainaenexa ëpibisiacuene pexanaejava. \v 29 Bajarapamonae exanavanapa bitso daxita pibisiacuene. Ëpibisiacuene yabara najamatabëxainabiaba penaperabëquenetsiataenexa. Daxita pibisiacuene sivanajamatabëxainabiabanua. Jamatabënaxainaeyababiabanua itsamonae pecobecovë. Pibisiacuene jamatabëexanabiabanua itsamonaejavabelia. Cuenecaëbabiabanua itsamonae pexainaejava. Jamatabëbeyaxuababiabanua jivi. Namataenetsia nabijataeya najumeanaenotabiabanua. Bitso cajena jivi yamaxëitojorobabiabanua. Ëpamonae ata bitso naitoya tsabiabinua. \v 30 Bajarapamonae itsamonae pepëya pibisiacuenia najumetsënëtsia baracuaicuaijai tsabiabinua. Bajarapamonae apo jitsipaenua Dioso. Nexata itoya Dioso pijacuene. Apo yaiyataeyabiabinua itsamonae ata. Naitaxutojematsia naëcotabiabanua itsamonae. Bajarapamonae jumaitsi tsabiabi: “Xanë bitso ayaijamatabëcuenenënë itsamonae matatoxenetsia,” jai tsabiabi itsamonaejavabelia. Bajarapamonae najamatabëxainabiabanua itsamonae ata pibisiacuene pexanaeyaexanaenexa. Bajarapamonae apo jumecovënëtabiabinua paxajivi, penajivi ata. \v 31 Bajarapamonae apo jamatabëjumeyapëtaeyabiabinua caelivaisiyo ata, Dioso pejumelivaisi. Bajarapamonae itsajivijavabelia najumecapanepaeya pejumaitsicuenia, apo exanabiabinua. Bajarapamonae asivaya apo taeyabiabinua itsajivi ata. Bajarapamonae itsajivi itsa itsacueniabatsi, apo jitsipabiabi pexaniabinexa icatsia. Bajarapamonae apo itaxutotsoniataeyabiabinua itsajivi ata. \v 32 Bajarapamonae bitso xaniavaetsia yapëtane picani pacuenia Dioso itorobatsi pexanaenexa. Yapëtanenua picani Dioso penavecuaxuabijavanexa bajarapitsipibisiacuene pexanaevi. Itsiata baitsi jane bajarapamonae tsiteca pibisiacuene exanapona. Orijibia sivabarëya tsabiabi itsamonae ata pibisiacuene itsa exana. \c 2 \s1 Pacuenia itsamatacabi Dioso naneconitsiaexanaejitsia pijaneconi pexainaevi yabara pelivaisi \p \v 1 Paxamë pajudíovimë, pacatsipaebianatsi mapacueniaje. Pajudíovimë pajumaitsimë tsabiabi itsajivi yabara: “Mara pajivi pibisiacuene exanaje. Nexata Dioso naneconitsiaexanaenatsi,” pajamë tsabiabi. Bajarapacuenia paxamë itsa pajumaitsimë tsabiabi itsajivi yabara, nexata paxamë ata Dioso pacananeconitsiaexanaena. Tsipaji paxamë ata pibisiacuene paexaname bajarapacuenia itsa pajumaitsimë tsabiabi itsajivi yabara. \v 2 Yapëtanetsi baja cajena mapacueneje. Itsamatacabi Dioso naneconitsiaexanaena pibisiacuene pexanaevi. Itsamatacabi Dioso itsa naneconitsiaexanaena pibisiacuene pexanaevi, caejivi canacujitsia, paneconivajëto xaina, bajarapaneconivajëtota Dioso naneconitsiaexanaponaena. \v 3 Bajara pijinia pacuenia paxamë ata pibisiacuene paexanabiabi atamë, pajumaitsimë tsabiabi itsajivi yabara: “Mara pajivi pibisiacuene exanaje. Nexata Dioso naneconitsiaexanaenatsi,” pajamë tsabiabi. Bajara pijinia pacuenia paxamë ata bajarapitsipibisiacuene paneexanabiabixae, pëtsa pajamatabëjumaitsimë tsabiabi: “Vaxaitsi judíovitsi Dioso pijajivixaetsi, apo nacananeconitsiaexanae tsane Dioso,” pajamatabëjamë pëtsa. Tsipaji Dioso naneconitsiaexanaena daxita pibisiacuene pexanaevi. \v 4 Bepacanaëjëtame xaniavaetsia pacuenia Dioso jamatabëcueneitsi. Dioso cajena abaxë bepijia apo naneconitsiaexanae pibisiacuene pexanaevi ata. Dioso raja abaxë jamatabëcueneevetaponapona pibisiacuene pexanaevi ata pevajëtsinexatsi pevecuaajibiaexanaenexa pijaneconi. Paxamë ata Dioso pacatojitsipa panecopabinexa pibisiacuene paneexanabiabijava, panenajamatabëcuene pënëyorotsinexa Diosojavabelia. Bajaraxuata abaxë Dioso pacaitaxutotsoniatane. \v 5 Itsiata paxamë pajamatabëcuenetajamë bitso. Apo pajamatabëcopatsimë pibisiacuene paneexanaejava. Nexata ayaineconi panatoexanaponame panevajënaeyabelia. Nexata ayaicuenia Dioso pacananeconitsiaexanaena pamatacabi Dioso naneconitsiaexanaena daxita pijaneconi pexainaevi. \v 6 Bajarapamatacabi Dioso naneconitsiaexanaponaena caejivi canacujitsia. Paneconivajëto natoexanaponapona itsa abaxë asaë tsaponaponae mapanacuataje, bajarapaneconivajëtota Dioso caejivi canacujitsia naneconitsiaexanaponaena. \v 7 Itsamonae jamatabëcueneenabiabatsi ëpexaniacuene pexanabiabinexa. Bajarapamonae jitsipabiabanua pejinavanapaenexa Dioso pijapenivenivenaenacuatatsia. Jitsipabiabanua Dioso pesivajamatabëcuenebarëyanexatsi. Jitsipabiabanua pexainaenexa matacabi apo pevereverecaejava. Bajarapamonae Dioso rajutsianatsi matacabi apo pevereverecaejava. \v 8 Itsamonae natojitsipa daxitacuene pexainaejava ëbajarapamonaenexa. Apo jumecovënëtsinua pexaniajailivaisi. Saya exanavanapa ëpibisiacuene. Bajarapamonae Dioso anaeya ayaicuenia naneconitsiaexanaenatsi. \v 9 Daxitajivi pibisiacuene exana, judíovi, apo judíovi ata. Daxita bajarapamonae pibisiacuene pexanaexae, Dioso bejiobiaexanaenatsi. Bitso yanajamatabëxainaenanua pijaneconi. \v 10 Itsiata baitsi jane daxita pamonae pexaniacuene pexanaevi, judíovi, apo judíovi ata, Dioso pijapenivenivenaenacuatatsia jinavanapaena. Dioso sivajamatabëcuenebarëya tsanetsi. Jinavanapaenanua jamatabëcuenexanepanaeya. \p \v 11 Dioso itsa naneconitsiaexanaena daxita pijaneconi pexainaevi, najëpaeya naneconitsiaexanaena. Paneconivajëta xaina caejivi canacujitsia, bajarapaneconivajëtota Dioso naneconitsiaexanaponaena caejivi canacujitsia. \v 12 Pamonae apo judíovi, yapëtae ata xua pibisiacuene, itsiata bajarapapibisiacuene exanavanapa. Nexata bajarapapibisiacuene pexanavanapaexae, Dioso naneconitsiaexanaenatsi apo judíovi. Pamonae judíovi, yapëtae ata pacuenia Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi jumaitsi pibisiacuene pexanaeyaniva, itsiata bajarapapibisiacuene exanavanapa. Nexata bajarapapibisiacuene pexanavanapaexae, Dioso naneconitsiaexanaenatsi judíovi. \v 13 Dioso raja judíovi aneconijibia apo tae saya jema judíovi peyapëtaejava yabara, palivaisi Dioso tonajumecopata Moiséspijinëta. Dioso raja judíovi aneconijibia tane matapania judíovi itsa exanavanapa pacuenia Dioso itoroba Moiséspijinëta petonajumecopatsilivaisita. \v 14 Pamonae apo judíovi, apo tsipaebitsi Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. Itsiata apo judíovi ata itsajavata exana pacuenia itoroba Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisita. Apo judíovi apo muxujiobi atatsi, yapëtane pejamatabëëthëtota xua pexaniacuene pexanaenexa. Yapëtanenua xua ata pibisiacuene pexanaeyaniva. \v 15 Pamonae pexaniacuene exanavanapa tsipaebinejevatsi Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, bajarapamonae exanavanapa pejamatabëëthëtota peyapëtaecuenia, pacuenia itorobatsi Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisita. Daxita apo judíovi yapëtane pejamatabëëthëtota pexaniacuene pexanaenexa. Yapëtanenua xua pibisiacuene pexanaeyaniva. \v 16 Jemata raja copiapatsiana pamatacabi Dioso itorobijitsia Jesucristo penaneconitsiaexanaenexa daxitajivi. Nexata Jesucristo daxitajivi naneconitsiaexanaena muetsia daxitajivi pibisiacuene pexanavanapaeneconi yabara. Naneconitsiaexanaenanua papibisiacuene ata muetsia daxitajivi najamatabëxainavanapa yabara. Nexata bajarapamatacabi daxitajivi nayapëtaena Dioso penaneconitsiaexanaejavanexatsi muetsia pexanavanapaeneconi yabara. Bajarapacuenia jivi tsipaebaponajë Dioso pitorobilivaisi itsa tsipaebaponajë. \s1 Judíovi yabara, Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi ata, yabara pelivaisi \p \v 17 Pajudíovimë, pajumaitsimë tsabiabi: “Vaxaitsi raja judíovitsi. Vaxaitsi yapëtanetsi Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. Bajaraxuata Dioso nacacapanepaena. Dioso raja ëjudíovitsi vajaDioso,” pajamë tsabiabi. \v 18 Payapëtaneme baja cajena xua Dioso pacatojitsipa paneexanaenexa. Payapëtanemenua Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. Bajaraxuata payapëtaneme xua pexaniacuene paneitapetsinexa paneexanavanapaenexa. \v 19 Pajamatabëjumaitsimënua tsabiabi: “Vaxaitsi cajena bitso yapëtanetsi Dioso pejumelivaisi, vajatsipaebinexa pamonae jumetae ata Dioso pejumelivaisi, abaxë apo pejumeyapëtaevi pexaniajailivaisicuene. Vaxaitsi jamatabëcueneitayotsianatsi pamonae piajamatabëcueneitaquirivi, Dioso pejumelivaisivecua saya pejinavanapaevi,” pajamatabëjamënua tsabiabi. \v 20 Pajamatabëjumaitsimënua tsabiabi: “Vaxaitsi cajena nacacaëjëpa vajayapëtaeyaexanaenexa pamonae abaxë apo yapëtae pacuenia Dioso jamatabëcueneitsi. Nacacaëjëpanua vajayapëtaeyaexanaenexa pamonae ata pejanajumecovënëtsivi Dioso. Nacacaëjëpa bajarapacuenia vajayapëtaeyaexanaenexa tsipaji yapëtanetsi pacuenia Dioso jumaitsi Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisita. Bajarapalivaisi pexaniajailivaisi baja cajena. Yapëtaeyaexana pacuenia jivi exanaejitsia,” pajamatabëjamë tsabiabi. \v 21 Bajarapacuenia paxamë patsipaebabiabi atamë itsamonaejavabelia, itsiata paxamë ata apo paexanaemë bajarapacuenia. “¡Pëtsa panacobetoxotame,” pajamë tsabiabi itsamonaejavabelia. Itsiata paxamë panacobetoxotabiabame. \v 22 “Pëtsa panaperabëquenetsiataneme itsavajavabelia panijavajivivecua,” pajamë tsabiabi ata itsamonaejavabelia, itsiata paxamë panaperabëquenetsiataeyabiabame itsavajavabelia panijavajivivecua. Paxamë pajumaitsimë tsabiabi: “Jumapecataya pexanaenëanëjavabelia penavajëcaecuene bitso abeje. Itsa pajonejitsipame jumapecataeya pexanaenëanë penubenaebota, pacajamatabëcuene bijianaejitsipa,” pajamë tsabiabi. Itsiata paxamë pajoneyabiabame jumapecataeya pexanaenëanë penubenaebota penamatamotsijavanë, ofrendacuenia pejebijavanë, panenacobetoxotabiabinexa. \v 23 Paxamë pajudíovimë jivi picani patsipaebabiabame Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, bitso pexanepanaelivaisi. Itsiata paxamë ata apo pajumecovënëtsimë bajarapalivaisi. Bajaraxuata jivi apo yaiyatae Dioso. \v 24 Bajara paneitsixae, copiapata jane baja pacuenia baja cajena Dioso pejumelivaisibaxutota tajëvelia pacavajunupaeba. Dioso pejumelivaisibaxutota tajëvelia itsa pacavajunupaeba, jumaitsi paxamë yabara mapacueniaje: “Pamonae apo judíovi, pibisiacuenia Dioso baracuaicuaijai tsane judíovi xaniavaetsia apo petsitajinavanapaexae,” jai tajëvelia Dioso pejumelivaisibaxutota paxamë Dioso apo panejumecovënëtsijavanexa yabara. \p \v 25 Paxamë pajudíovimë papebijivimë, pacaperabëcaucuba itsa abaxë patsiquirinacuetoximë. Baitsi pacaboupiperabëcaucuba. Bajarapacuenia pacaperabëcaucuba panenayapëtaenexa Dioso papijajivicuenemë. Bajarapacuene pacatonamatamota matapania itsa pajumecovënëtavanapame Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. Itsa apo pajumecovënëtsimë tsipae Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, papecaperabëcaucubivi ata, itsiata Dioso apo papijajivimë tsipae. \v 26 Pamonae apo judíovi ata, apo peperabëcaucubivi atatsi, pejumecovënëtavanapaexae pacuenia Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi itorobatsi, nexata bajarapamonae ata Dioso pijajivicuenia tanetsi. \v 27 Pamonae apo judíovi, apo peperabëcaucubivi atatsi, itsiata pejumecovënëtavanapaexae Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, bajarapamonae itsamatacabi pacaurabiana Diosojavabelia. Bajarapacuenia pacaurabiana Diosojavabelia tsipaji Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi payapëtae atamë, papecaperabëcaucubivi atanua, itsiata apo pajumecovënëtsimë Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. \v 28 Pajivi perabëcaucutsi atatsi penayapëtaenexa Dioso pijajivitonëcuene, saya peperabëcaucutsijavatsi yabara Dioso pijajivitonëcuenia apo taetsi. \v 29 Pajivi pepacuene Dioso pijajivitonë, bajarapajivi peneta pejamatabëëthëtovetsina Dioso jumecovënëta. Pajivi pepacuene Dioso pijajivitonë, bajarapajivi saya naniavelia apo perabëcaucutsitsi. Biji rajane pejamatabëëjëtota pejanajamatabëcuene rajutatsi Espíritu Santo. Bajarapajivi xua exanaponapona, exanaponapona Dioso pesivabarëyanexatsi. Bajaraxua apo exanaponaponae saya mapanacuapijivi pesivabarëyanexatsi. \c 3 \p \v 1 ¿Detsa xua judíovi xaina Diosojavabelia, pamonae apo judíovivecua? ¿Detsa xua yabara toxanepanatsi Diosojavabelia ponë peperabëcaucutsinëtsi apo peperabëcaucutsinëtsivecua? \v 2 Palivaisianë judíovi toxanepanatsi Diosojavabelia, navita. Penamataxainaelivaisi, palivaisi judíovi toxanepanatsi Diosojavabelia, maitsije. Dioso tonajumelivaisicopatatsi bajarapamonaejavabelia. \v 3 Itsamonae judíovi apo jumecovënëtsi pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi petoexanaenexatsi. Pëtsa bajarapacuene yabara pajamatabëjumaitsimë mapacueniaje: “Dioso meta itsiata apo exanae tsane pacuenia picani najumecapanepaeya jumaitsi pexanaenexa. Tsipaji judíovi apo jumecovënëtsi,” pajamatabëjamë pëtsa Dioso yabara. \v 4 Dioso cajena apo penajumetsënëtsinë. Jivi rajane banajumetsënëta. Dioso pexaniajailivaisi jivijavabelia petsipaebabiabijava yabara, tajëvelia Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: \q1 Xamë Diosomë, pexaniajailivaisi jivijavabelia tsipaebabiabame. Jivi cajumeaebi ata, itsiata daxitajivi peyapëtaenexa, xamë apo nenajumetsënëtsinë, \m jai Dioso pejumelivaisibaxutota. \p \v 5 Pibisiacuene vajaexanaejava yabara Dioso nacananeconitsiaexanaena. Nexata Dioso vajanacananeconitsiaexanaejavata, najamatabëcueneitajëtsiana daxitajivi peyapëtaenexa Dioso apo pejitsipaenëcuene pibisiacuene pexanaejava. Bajaraxuata pamonae naneconita Diosojavabelia, Dioso naneconitsiaexanabiaba. Nexata Dioso jivi penaneconitsiaexanaejava yabara, itsa jumaitsinë tsipae: “Dioso pibisiacuene exana itsa naneconitsiaexana pijaneconi pexainaevi,” itsa janë tsipae, nexata jamatabëcuenenavëxaniabiaya jumaitsinë tsipae. Tsipaji Dioso itsa apo naneconitsiaexanae tsipae pijaneconi pexainaevi, Dioso apo najamatabëcueneitajëtsi tsipae pibisiacuene pexanaejava apo pejitsipaenëcuene. Nexata pacuenia Dioso apo pejumecovënëtsivi banajamatabëxaina, bajarapacuenia najamatabëxainaejitsipajë. \v 6 Tsipaji Dioso saya jema jivi apo penaneconitsiaexanaenë. Itsa saya jema Dioso jivi naneconitsiaexanaejitsipa, apo naneconitsiaexanae tsipae ëpijaneconi pexainaevi. Nexata caejivi canacujitsia pibisiacuene pexanaeneconi yabara, paneconivajëto xainapona, bajarapaneconivajëtota Dioso apo naneconitsiaexanaponae tsipae. \p \v 7 Itsamonae meta jamatabëcuenenavëxaniabiaya jumaitsi tsane mapacueniaje: “Daxitajivi pecanaëjëtsinexa Dioso apo penajumetsënëtsinëcuene, vaxaitsi yamaxëitojorobiaya jivi livaisi tsipaebabiabianatsi. Bajarapacuenia yamaxëitojorobiaya jivi livaisi tsipaebabiabi atatsi tsane, itsiata Dioso apo nacananeconitsiaexanae tsane. Tsipaji vaxaitsi yamaxëitojorobiaya jivi livaisi vajatsipaebabiabijava pejamatabëcueneta, daxitajivi canaëjëtsiana Dioso bitso pexaniajainëcuene, apo penajumetsënëtsinëcuene. Bajaraxuata Dioso apo nacananeconitsiaexanae tsane vajanajumetsënëtabiabijava yabara,” jai meta tsane itsamonae jamatabëcuenenavëxaniabiaya. \v 8 Bajarapacuenia itsa najamatabëxainaena bajarapamonae, nexata meta jamatabëcuenenavëxaniabiaya mataropotsia jumaitsi tsane: “Pibisiacuene meta vajaexanaejava ata xanepana. Nexata pibisiacuene exanabiabianatsi. Tsipaji vaxaitsi pibisiacuene vajaexanabiabijava pejamatabëcueneta, daxitajivi canaëjëtsiana Dioso pibisiacuene apo pexanaenëcuene,” jai meta tsane bajarapamonae jamatabëcuenenavëxaniabiaya. Bajarapacuenia itsa jumai tsane, nexata pexaniajailivaisi jivijavabelia apo tsipaebabiabi tsane. Itsiata baitsi jane itsamonae najumetsënëtsiaya xanë yabara jumai tsabiabi: “Pablo raja itorobapona jivi bajarapacuenia pibisiacuene pexanaenexa,” jai tsabiabi xanë yabara. Bajarapacuenia pejumaitsivi xanë yabara, Dioso naneconitsiaexanaenatsi. \s1 Pacuenia daxitajivi naneconita Diosojavabelia yabara pelivaisi \p \v 9 ¿Nexata tsaja ëjudíovi saicaya aneconijibia Dioso tane daxita mapanacuapijivi vecuaje? Jume raja. Jumaitsinë baja cajena mapacueniaje. Daxitatsi mapanacuapijivitsije pibisiacuene ëvajaexanaevi. Judíovi, apo judíovi ata, bajara itsi. \v 10 Daxitatsi pibisiacuene vajaexanaejava yabara, Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: \q1 Caejivi ata aneconijibia apo ponaponae Dioso pitabarata. \v 11 Ajibi peyapëtaejivi pacuenia Dioso jamatabëcueneitsi. Ajibi pepacuene pejamatabëëthëtovetsina pejumecovënëtsijivi Dioso. \v 12 Daxita Diosovecua naxuabiaya jinavanapa. Daxita ajamatabëcuenebeje. Ajibi pexaniacuene pexanabiabijivi. \v 13 Pacuenia petëpaenë pemëthë tuxutsaeba, bajara itsi bajarapamonae pecuibovojotota pecuaicuaijaijava pibisialivaisi. Pijumeta jivi yamaxëitojorobabiaba. Pacuenia jomo pecuibovojotota xaina piatanejava, bajara pijinia itsi bajarapamonae pecuaicuaijaijava penajumetsënëtsilivaisi. \v 14 Pecuibovojotota cuaicuaijai ëpibisialivaisi pianaepanaenexa. \v 15 Itsacuene apo exanae atatsi, bepijia jitsipa jivi pebeyaxuabinexa. \v 16 Itsabelia jinavanapa, bejiobiaexanabiaba itsamonae. \v 17 Bajarapamonae apo yapëtae xaniavaetsia peyajavajinavanapaenexa jivi. \v 18 Bajarapamonae apo canaëjëtsi pejunavinexa Diosojavabelia, \m jai mapacueniaje Dioso pejumelivaisibaxutota daxitatsi mapanacuapijivitsi yabara. \p \v 19-20 Vaxaitsi baja cajena yapëtanetsi mapacueneje. Bajayata Dioso pejumelivaisi tonajumecopata ëjudíovi picani pejumecovënëtavanapaenexa. Itsiata judíovi apo jumecovënëtsicapanepae bajarapalivaisi. Bajaraxuata judíoviyajuvënënë, caenë ata, acuenebi pejumaitsinexa: “Xanë cajena apo tonaneconitsinë Dioso,” pejainexa. Daxita mapanacuapijivi, judíovi, apo judíovi ata, beyapëtane penaneconitsijava Diosojavabelia. Tsipaji itsajivi ata apo caëjëpaetsi pejumecovënëtsinexa pacuenia itoroba Dioso penajumecopatsilivaisita. Bajarapalivaisi Dioso najumecopata pibisiacuene vajaexanavanapaejava vajasivajamatabëjumaitsinexa mapacueniaje: “Xaniajai rabaja. Xanë ata pibisiacuene taexanaenë,” vajajamatabëjainexa bajarapalivaisi pejamatabëcueneta. \s1 Pacuenia Dioso aneconijibia tane pajivi najamatabëcuenecopata Jesucristojavabelia yabara pelivaisi \p \v 21 Aeconoxae baja mapamatacabitaje Dioso nacayapëtaeyaexana pacuenia nacatoexana aneconijibia vajanacataenexa. Dioso apo jamatabëjumaitsi: “Pamonae jumecovënëtsicapanepa Moiséspijinëta tanajumecopatsilivaisi, bajara ëpamonae aneconijibia taenajë,” apo jamatabëjai. Pacuenia Dioso capanepaejitsia Dioso pejumecovënëtsivi, bajayata Diosojumepaebivi profetavi tajëvelia yaquina Dioso pejumelivaisibaxutota. \v 22 Mara pacuenia Dioso jivi aneconijibia taneje. Pajivi jamatabëjumaitsi: “Xaniajai. Jesucristo itsa tëpa cruzata, pibisiacuene taexanaeneconi yabara tëpa,” jamatabëjai, bajarapajivi Dioso aneconijibia tanetsi. Dioso aneconijibia taenatsi daxita pamonae jumecovënëta Jesucristo cruzata pesivatëpaejavatsi pijaneconi yabara. Tsipaji Dioso daxitajivi najëpaeyatane. \v 23 Daxitajivi baja cajena pibisiacuene exana. Bajaraxuata caejivi ata aneconijibia Dioso pejitsipaecuenia apo toponaponae. Daxitajivi Diosovecua naxuabiaya jinavanapa. \v 24 Itsiata baitsi jane Dioso pinijicuenia piasivaxae daxitajivi, aneconijibia tane daxita pamonae jumecovënëta Jesucristo cruzata pesivatëpaejavatsi pijaneconi yabara. Jivi apo namatavenonae pijacuata penaneconimatamotsinexa Diosojavabelia. Tsipaji baja aneconijibia tanetsi Jesucristo pecomuatsixaetsi pibisiacuene pexanaeneconivecua. \v 25 Dioso copata Jesucristo petëpaenexa cruzata vajanacaneconimatamotsinexa, pibisiacuene vajaexanaeneconimi. Nexata itsa jumecovënëtatsi Jesucristo cruzata vajanacasivatëpaejava, nacavecuaajibiaexana pibisiacuene vajaexanaeneconimi. Bajarapacuenia Dioso copata Jesucristo cruzata vajanacasivatëpaenexa mapanacuapijivitsi. Tsipaji Dioso apo jitsipae pibisiacuene vajaexanaejava. Bajaraxuata Dioso aneconijibia nacatane Jesucristo itsa nacaneconimatamota, pibisiacuene vajaexanaeneconimi. Pepo bajayata pejinavanapaevimiyajuvënëvi ata, najamatabëcuenecopaba Diosojavabelia. Nexata bajarapamonaemi pibisiacuene exanae ata, itsiata Dioso apo naneconitsiaexanaetsi. Tsipaji Dioso tajëvelia yapëtane Jesucristo pesivatëpaejavanexa bajarapamonaemi ata pibisiacuene pexanaeneconi yabara. \v 26 Ajena, mapamatacabitaje, Dioso jivi tsitanajamatabëcueneitajëta jivi pibisiacuene pexanaejava Dioso apo pejitsipaenëcuene. Tsitanajamatabëcueneitajëtanua aneconijibia petaejavanexa pamonae jumecovënëta Jesucristo pesivatëpaejavatsi cruzata pijaneconi pevecuaajibiaexanaenexatsi. \p \v 27 Bajarapacuenia Dioso nacatoexana aneconijibia vajanacataenexa. Dioso aneconijibia apo nacatae vajacuata vajaexanaejava yabara. Biji rajane Dioso aneconijibia nacatane vajajumecovënëtsixae Jesucristo vajanacasivatëpaejava cruzata vajaneconi yabara. Nexata ayaijamatabëcuenejivitsi vajanacataenexa, acuenebi vajajumaitsinexa itsajivijavabelia: “Xanë taexanaejava pejamatabëcueneta, Dioso aneconijibia netane,” vajainexa acuenebi. \v 28 Vaxaitsi baja cajena yapëtanetsi mapacueneje. Dioso aneconijibia tane pajivi jumecovënëta Jesucristo pesivatëpaejavatsi cruzata pijaneconi yabara. Bajarapajivi apo jumecovënëtsi ata Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, Dioso itsiata aneconijibia tanetsi pejumecovënëtsixae Jesucristo pesivatëpaejavatsi cruzata pijaneconi yabara. \p \v 29 Dioso raja ëjudíovi apo pijaDioso. Dioso raja apo judíovi ata pijaDioso. \v 30 Caenë rabaja Dioso. Pematatsënëa baja itsanë Dioso ajibi. Bajaraponë Dioso judíovi aneconijibia tane, pamonae jumecovënëta Jesucristo pesivatëpaejavatsi cruzata pijaneconi yabara. Bajara pijinia pacuenia Dioso aneconijibia tane pamonae apo judíovi ata. \v 31 Vaxaitsi baja xaniavaetsia Jesucristo jumecovënëtatsi vajanacasivatëpaejava cruzata vajaneconi yabara. Nexata Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi yabara, apo bejamatabëjumaitsitsi: “Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi tajumecovënëtsijavami, copatajë baja. Tsipaji baja jumecovënëtajë Jesucristo tanesivatëpaejava cruzata tajaneconi yabara,” apo bejamatabëjaitsi. Biji rajane Jesucristo vajanacasivatëpaejava cruzata, itsa jumecovënëtatsi, Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi ata bajarajota yajavajumecovënëtatsi. \c 4 \s1 Pacuenia Abrahampijinë bajayata Dioso aneconijibia tanetsi pejumecovënëtsixae pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsitsi yabara pelivaisi \p \v 1 Pacatsipaebijitsiatsi pajamatabëcuenelivaisi yabara Abrahampijinë Dioso aneconijibia tanetsi. \v 2 Abrahampijinë pijacuata ëpexaniacuene itsa exanabiabijitsipa, nexata jumaitsi tsipae Diosojavabelia: “Ëpexaniacuene taexanabiabixae, nexata aneconijibia netaneme,” jai tsipae. Itsiata baitsi jane Abrahampijinë Diosojavabelia apo jumaitsi bajarapacuenia. Tsipaji Abrahampijinë ëpexaniacuene pijacuata exanabiabi ata tsipae, bajaraxua yabara Dioso aneconijibia apo taetsi tsipae. \v 3 Biji rajane Dioso pejumelivaisibaxutota Abrahampijinë yabara jumaitsi mapacueniaje: “Abrahampijinë najamatabëcopatsiaya Diosojavabelia pejamatabëjumaitsabiabixae: ‘Xaniajai. Pepacuene Dioso netoexanaena pacuenia najumecapanepaeya nejumaitsi,’ pejamatabëjaitsabiabixae, nexata Dioso aneconijibia tanetsi,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota Abrahampijinë yabara. \v 4 Pajivi itsanë pijajava tonacuenebaponapona, bajarapajivi xua rajutatsi, amoneya apo rajutsitsi. Petonacuenebixae matamotatsi. \v 5 Pajivi apo exanae ata pexaniacuene, itsiata jamatabëjumaitsi: “Dioso, ponë penaneconitsivi pijaneconivecua ajibiaexanabiaba, bajaraponë pepacuene necapanepaena pacuenia najumecapanepaeya jumaitsi tanecapanepaenexa,” jamatabëjai, bajarapajivi Dioso aneconijibia taenatsi pecapanepaenexatsi pijaneconivecua. \v 6 Pepo bajayata Davidpijinë vajunupaeba pejamatabëcuenebarëyajava pamonae baja Dioso aneconijibia tanetsi. Bajarapacuenia Dioso aneconijibia tanetsi bajarapamonae pejumecovënëtsixae Dioso najumecapanepaeya pejumaitsicueniatsi. Bajarapamonae Dioso aneconijibia apo taetsi, pijacuata ëpexaniacuene exanabiabi ata. \v 7 Davidpijinë pepo bajayata tajëvelia bajarapamonae yabara jumaitsi mapacueniaje: \q1 Jamatabëcuenebarëya baja tsavanapae pamonae picani naneconita Diosojavabelia. Barajamatabëcuenexanepanatsi baja Dioso. Tsipaji baja pibisiacuene pexanaeneconimi, vecuaajibiaexanatsi. \v 8 Jamatabëcuenebarëya baja tsaponaponae pajivi pibisiacuene pexanaejivi ata, itsiata Dioso aneconijibia itsa tanetsi, \m jai mapacueniaje Davidpijinë bajayata. \p \v 9 Bajarapacuenia Davidpijinë itsa jumaitsi, pejamatabëcuenebarëyatsavanapaevi baja, ëjudíovi, peperabëcaucubivitsi yabara, apo jumaitsi. Pamonae apo judíovi, apo peperabëcaucubivi atatsi, yabara jumaitsi. Xaniajanë pacuenia pacatsipaebijitsiatsi. Abrahampijinë bajayata Dioso jumecovënëta najumecapanepaeya pejumaitsicueniatsi. Nexata baja Abrahampijinë Dioso aneconijibia tanetsi pibisiacuene pexanaeneconimivecua. \v 10 ¿Abrahampijinë tsajane baja pepuaperabëcaucutsitsi, Dioso aneconijibia tanetsi? Jume raja. Abaxë apo perabëcaucutsinejeva atatsi, aneconijibia tanetsi pejumecovënëtsixae Dioso najumecapanepaeya pejumaitsicueniatsi. \v 11 Dioso baja aneconijibia pepuataetsi, Abrahampijinë perabëcaucutatsi. Bajarapacuenia Abrahampijinë perabëcaucutatsi daxitajivi peyapëtaenexatsi Dioso aneconijibia petaejavatsi. Bajaraxuata daxita pamonae apo peperabëcaucubivi atatsi, itsa jamatabëjumaitsi: “Xaniajai. Pepacuene Dioso netoexanaena pacuenia najumecapanepaeya jumaitsi,” itsa jamatabëjai, bajarapamonae Abrahampijinë bepexi Dioso tanetsi, apo peperabëcaucubivi atatsi. Abrahampijinë abaxë apo perabëcaucutsi atatsi, Dioso pejumecovënëtsixae, aneconijibia tanetsi. \v 12 Xaniajai rabaja. Abrahampijinë bepexi Dioso tanetsi daxita pamonae peperabëcaucubivitsi. Bajarapamonae Abrahampijinë bepexi Dioso tanetsi apo ëpeperabëcaucubijavatsi yabara. Biji rajane Abrahampijinë bepexi Dioso tanetsi tsipaji bajarapamonae ata abaxë apo perabëcaucubi atatsi, jumecovënëta pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi. \s1 Pacuenia tocopiapatatsi pajivi jumecovënëta pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi petoexanaenexatsi yabara pelivaisi \p \v 13 Bajayata Dioso najumecapanepaeya jumaitsi Abrahampijinëjavabelia: “Carajutsianatsi daxita mapairaje nijairanexa. Nevënamuto ata, nexi, nemomoxi ata, pijairanexa,” jai Dioso Abrahampijinëjavabelia. Bajarapacuenia Dioso jumaitsi Abrahampijinëjavabelia tsipaji Dioso aneconijibia tanetsi Abrahampijinë pejumecovënëtsixae pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi. Nexata acuenebi vajajumaitsinexa: “Abrahampijinë Dioso aneconijibia tanetsi tsipaji jumecovënëta Dioso Moiséspijinëta penajumecovënëtsilivaisi,” vajajainexa. Tsipaji baja Abrahampijinë pepuatëpae, bexëa Moiséspijinë ponapona. \v 14 Dioso najumecapanepaeya itsa jumai tsipae perajutsinexa bajarapaira ëpamonae jumecovënëtapona Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, nexata bajarapamonae, Abrahampijinë pemomoxi ata, apo rajutsitsi tsipae bajarapaira. Tsipaji itsajivi ata, bajarapamonaeyajuvënëjivi, apo jumecovënëtsicapanepae Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. Bajarapamonae Dioso pejumecovënëtsijava ata, nacueratsipa. Dioso najumecapanepaeya bajarapaira perajutsiapaebijavamitsi ata, toajumematamobi tsipaetsi. \v 15 Tsipaji daxita pamonae apo jumecovënëtsi pacuenia Dioso itoroba Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisita, bajarapamonae Dioso naneconitsiaexanaena. Itsiata baitsi jane itsa ajibi tsipae pitavetsilivaisitsi, nexata pijinia ajibi tsipae peyabarananeconitsia exanaejavanexatsi. \p \v 16 Dioso cajena najumecapanepaeya jumaitsi Abrahampijinëjavabelia amoneya perajutsinexa bajarapaira. Perajutsinexa Abrahampijinë pexijavabelianexa ata, pemomoxijavabelianexa ata. Bajarapaira Abrahampijinë Dioso rajutsiapaebatsi Dioso najumecapanepaeya pejumaitsijavatsi Abrahampijinë pejumecovënëtsixae. Bajarapaira Dioso najumecapanepaeya itsa rajutsiapaeba pamonae jumecovënëta Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, bajara ëpamonae itsiata apo rajutsiapaebi. Biji rajane rajutsiapaeba pamonae ata jumecovënëta pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi, pacuenia bajayata Abrahampijinë jumecovënëta Dioso najumecapanepaeya pejumaitsicueniatsi. Bajaraxuata daxitatsi, Dioso vajajumecovënëtsivi, Dioso nacatane Abrahampijinë bepexitsi. \v 17 Bajarapacuenia Abrahampijinë bepexitsi Dioso vajanacataejavanexa yabara, Dioso pejumaitsijava Abrahampijinëjavabelia Dioso pejumelivaisibaxutota tajëvelia jumaitsi mapacueniaje: “Ayaibitsaëtoxaneto jivi bepijasalinainëmë cataeyaexanaenatsi,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota tajëvelia Dioso pejumaitsijava Abrahampijinëjavabelia vaxaitsi yabara. Dioso baja cajena icatsia piasaëyaexanaenë petëpaevimi ata. Xua picani abaxë ajibi mapanacuataje, Dioso baja exana pijumeta. \p \v 18 “Abraham raeta baja pexi apo xainae tsane,” sivajamatabëjai atatsi daxitajivi bajayata, itsiata Abrahampijinë Dioso apo jumeaebi. Jumecovënëta Dioso pejumaitsicueniatsi. Evetaponapona jivi ayaibitsaëtoxaneto pamo pexanaenexatsi pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsitsi. \v 19 Bajarapamatacabi Abrahampijinë imoxo pexainae cien pavaibeje. Bajaraponë pijava Sara, mavecova. Perujuvayo baja pijinia. Pexi picani pexainaenexabeje, apo caëjëpaetsibeje. Tsipaji baja bitso perujujivibeje. Bajaraxua Abrahampijinë nacueneyapëtae ata, itsiata jumecovënëta Dioso pacuenia najumecapanepaeya jumaitsitsi petoexanaenexatsi. \v 20 Apo jumeaebi pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsitsi. Bitso biji pevajënaeyabelia jamatabëcueneevetaponapona pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsitsi petocopiapatsinexatsi. Nexata Dioso yabara Abrahampijinë jumai tsabiabi: “Dioso cajena bitso ayaijamatabëcuenenë,” jai tsabiabi. \v 21 Abrahampijinë xaniavaetsia yapëtane Dioso pecaëjëpaenëcuenetsi petoexanaenexatsi daxita pacuenia najumecapanepaeya jumaitsitsi. \v 22 Abrahampijinë Dioso jumecovënëta petoexanaenexatsi pacuenia najumecapanepaeya jumaitsitsi. Bajaraxuata Dioso aneconijibia tanetsi. \p \v 23 Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi pacuenia Dioso aneconijibia tanetsi Abrahampijinë pejumecovënëtsixae Dioso najumecapanepaeya pejumaitsicueniatsi. Bajarapacuenia Dioso pejumelivaisibaxutota apo jumaitsi saya vajayapëtaenexa Abrahampijinë pelivaisi. \v 24 Biji rajane nacatoyaquina vaxaitsi ata vajanacamuxujiobinexa. Nexata vaxaitsi ata itsa jumecovënëtatsi pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi, aneconijibia Dioso nacatane. Bajaraponë Dioso vajatuxanenë Jesucristo icatsia asaëyaexanatsi petëpaecujinae. \v 25 Dioso athëbëvetsica itorobica Jesús vajanacasivatëpaenexa mapanacuataje. Nexata Jesús itsa nacasivatëpa, nacaneconimatamota pibisiacuene vajaexanaeneconimi. Bajaraxuacujinae Dioso icatsia asaëyaexanatsi petëpaejavavecua vajanacavecuaajibiaexanaenexa vajaneconimi. Nexata baja Dioso aneconijibia nacatane Jesús pejamatabëcueneta. \c 5 \s1 Pacuenia jamatabëcuenebarëya pajivi Dioso aneconijibiatanetsi yabara pelivaisi \p \v 1 Dioso aneconijibia nacatane vajajumecovënëtsixae pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi. Nexata sivajamatabëcuenebarëyatsi tsavanapae Dioso. Vajatuxanenë Jesucristo vajanacasivatëpaexae vajaneconi yabara, bajaraponë pejamatabëcueneta nacajamatabëcuenebarëyayaexana. \v 2 Vajajumecovënëtsixae Jesucristo vajanacasivatëpaejava, Dioso nacaitaxutotsoniataeyabiaba. Nexata Dioso sivajamatabëcuenebarëyatsi. Tsipaji yapëtanetsi itsamatacabi Dioso vajayajavajinavanapaejavanexa penivenivenaenacuatatsia. \v 3 Mapanacuapijivi nacabejiobiaexanabiabi ata, itsiata sivajamatabëcuenebarëyatsi tsabiabi. Tsipaji yapëtanetsi vajanacabejiobiaexanabiabicueneta, nacajamatabëcueneasaëyaexanapona Diosojavabelia. Nexata nacajamatabëcuenecaëjëpa vajanajamatabëcuenesaëtsinexa, daxita pibisiacuene nacatocopiapatsi ata. \v 4 Itsa najamatabëcuenesaëtatsi, nacatocopiapatsi ata pibisiacuene, Dioso pijinia nacasivabarëya. Nexata itsa yapëtanetsi Dioso vajanacasivabarëyajava, nexata jamatabëcueneevetatsi Dioso vajanacatoexanaenexa pacuenia najumecapanepaeya jumaitsi. \v 5 Nexata itsa jamatabëcueneevetatsi Dioso vajanacatoexanaenexa pacuenia najumecapanepaeya jumaitsi, apo nacueratsitsi tsane. Bajarapacuenia apo nacueratsitsi tsane tsipaji baja Dioso nacarajuta Espíritu Santo vajanacatsijamatabëecaenexa. Nexata Espíritu Santo xaniavaetsia nacayapëtaeyaexana Dioso vajanacaasivajava. \p \v 6 Vaxaitsi bitso ajamatabëcuenesaëjibitsi pibisiajamatabëcuenevixaetsi. Acuenebi vajacuata vajanacapanepaenexa Diosojavabelia vajaneconi yajava. Itsiata baitsi jane Dioso pecaëjëtsimatacabita, Cristo nacasivatëpa pibisiacuene vajaexanaeneconi yabara. \v 7 Mapanacuataje itsajivi itsa jamatabëcueneyavenona itsanë, nexata itsa beyaxuabiapaebatsi pejamatabëcueneyavenonaexae, pecajunavi baja apo jamatabëcueneyavenonae tsipae. Itsajivi meta itsiata jamatabëcueneyavenonaejitsipa, beyaxuabijitsia atatsi. Bajarapacuenia jamatabëcueneyavenonaejitsipa itsa bitso pexaniajamatabëcuenenë, ponëjavabelia jamatabëcueneyavenonaejitsia. \v 8 Itsiata baitsi jane vaxaitsi Dioso nacayavenona, pibisiacuene vajaexanaevi ata. Nexata Dioso nacatsitanajamatabëcueneitajëta bitso vajanacaasivajava. Dioso pexënato athëbëvetsica itorobica vajanacasivatëpaenexa mapanacuataje. \v 9 Jesucristo vajanacasivatëpaexae, nexata baja maparucaeje Dioso aneconijibia nacatane. Bajaraxuata yapëtanetsi Jesucristo pejamatabëcueneta Dioso vajanacacapanepaejavanexa vajanacananeconitsia exanaejavanexamivecua. \v 10 Vaxaitsi picani Dioso pijavajabitsaëvitsi. Nexata pexënato vajanacasivatëpaexae, Dioso baja nacabarajamatabëcuenexanepana. Bajaraxuata maparucaeje yapëtanetsi Dioso pepacuene vajanacacapanepaejavanexa vajanacananeconitsia exanaejavaminexavecua. Tsipaji pexënato asaë tsaponaponae vajanacatocuaicuaijainënexa paxajavabelia. \v 11 Orijibia vaxaitsi bitso sivajamatabëcuenebarëyatsi Dioso vajanacaasivajava. Tsipaji vajatuxanenë Jesucristo pejamatabëcueneta Dioso baja nacabarajamatabëcuenexanepana. \s1 Adánpijinë Cristo ata yabara pelivaisi \p \v 12 Copiaya caenë, Adánpijinë, pibisiacuene exana. Nexata mapanacuataje daxitajivi pibisiacuene pexanaejavanexa, taxuxuaba. Taxuxuabanua jivi petëpaejavanexa. Nexata jivi petëpaejava, yacaëjëpa daxitanacuapijivijava. Tsipaji daxitanacuapijivi pibisiacuene exana. \v 13 Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi ata pevajënaeya, mapanacuapijivi pibisiacuene exanavanapa. Itsiata abaxë apo petonajumecopatsixaetsi Dioso pejumelivaisi, itsajivi ata acuenebi pejumaitsijavatsi: “Pananeconitame raja Diosojavabelia,” pejaijavatsi pibisiacuene pexanaejava yabara. \v 14 Adánpijinë peponaponaejavaveliacujinae, jivi jinavanapa. Bajarapamonaemi jinavanapa Moiséspijinë pevajënaeya. Daxita bajarapamonaemi ata pibisiacuene exana. Nexata tëpapona. Bajarapamonae pibisiacuene itsa exana, itsiata Adánpijinë papibisiacuene exana, cuenejëpaeya apo exanae. Cristo, ponë tajëvelia vajunupaebatsi pepatsijavanexatsica, Adánpijinëbeje, apo najamatabëcuenejëpaebeje. Adánpijinë pejamatabëcueneta, daxitajivi pibisiacuene exanavanapa. Nexata daxitajivi naneconita Diosojavabelia. Cristo pijinia pejamatabëcueneta, jivi ayaibitsaëtoxaneto Dioso aneconijibia tanetsi. \p \v 15 Nexata Adánpijinë papibisiacuene exana, apo najëpaebeje papexaniacuene Dioso nacatoexana Jesucristo pejamatabëcueneta. Caenë, Adánpijinë, pibisiacuene pexanaejava pejamatabëcueneta, daxitajivi tëpapona. Biji rajane Dioso vajanacaitaxutotsoniataejava, bitso pexaniacuene. Tsipaji Dioso athëbëvetsica itorobica vajatuxanenë Jesucristo vajanacasivatëpaenexa mapanacuataje, vajanacavecuaajibiaexanaenexa daxita vajaneconimi. Nexata bajarapacuenia caenë, Jesucristo, pexaniacuene exana pecapanepaenexa jivi ayaibitsaëtoxaneto. \v 16 Caenë saya picani Adánpijinë. Itsiata pibisiacuene itsa exana, yacaëjëpa daxitajivijava. Nexata daxitajivi pibisiacuene pexanaexae, naneconita Diosojavabelia. Itsiata baitsi jane Jesucristo xaniavaeta daxita xua Adánpijinë pejamatabëcueneta bijiana picani. Jesucristo pejamatabëcueneta Dioso aneconijibia tane daxita pamonae jumecovënëta Jesucristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara. \v 17 Caenë Adánpijinë pibisiacuene pexanaexae, daxitajivi tëpapona bajarapamonae ata pibisiacuene pexanaexae. Itsiata caenë Jesucristo vajanacasivatëpaexae, maparucaeje Dioso baja nacaitaxutotsoniatane. Bajaraxuata itsacuenejavayo ata Dioso apo toexanae atatsi, Dioso aneconijibia nacatane. Daxita pamonae jumecovënëta Jesucristo pejamatabëcueneta Dioso aneconijibia petaejavatsi, bajarapamonae ajamatabëcuenesaë tsavanapae tsane Dioso pejumecovënëtsijava Jesucristo peyavenonabiabixaetsi. \p \v 18 Daxitajivi naneconita Diosojavabelia caenë, Adánpijinë, copiaya pibisiacuene pexanaexae. Caenë pijinia, Jesucristo, pexaniacuene pexanaexae, daxita pamonae jumecovënëta Jesucristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara, Dioso aneconijibia tanetsi. Nexata bajarapamonae Dioso rajutsianatsi matacabi apo pevereverecaejava. \v 19 Caenë, Adánpijinë, copiaya apo jumecovënëtsi Dioso pitorobicueniatsi. Nexata bajaraponë pejamatabëcueneta, jivi ayaibitsaëtoxaneto pibisiacuene exana. Nexata icatsia bexëa caenë, Jesucristo, xaniavaetsia jumecovënëta Dioso pitorobicueniatsi. Nexata Jesucristo pejamatabëcueneta, jivi ayaibitsaëtoxaneto Dioso aneconijibia tanetsi. \p \v 20 Bajayata Dioso Moiséspijinëta najumecopata jivi pejumecovënëtsinexa. Nexata bajarapalivaisi itavetatsi pibisiacuene picani pexanaeyaniva. Itsiata baitsi jane jivi apo caëjëpaetsi penajamatabëcuenesaëtsinexa. Nexata pibisiacuene exanabiaba. Nexata bajarapalivaisi pitavetsixaetsi pibisiacuene picani pexanaeyaniva, itsiata jivi pibisiacuene itsa exana, nacueneyapëtane pibisiacuene pexanaejava. Nexata jivi pevajënaeyabelia pibisiacuene itsa exana, Dioso pijinia pevajënaeyabelia bitso itaxutotsoniataeponatsi. \v 21 Daxitatsi tëpaenatsi. Tsipaji daxitatsi pibisiacuene exanatsi. Bajara pijinia pacuenia daxitatsi Dioso vajanacaitaxutotsoniataexae, Dioso aneconijibia nacatane. Dioso nacarajutsiana matacabi apo pevereverecaejava vajatuxanenë Jesucristo vajanacasivatëpaexae. \c 6 \s1 Pacuenia Dioso pejumecovënëtsivi pejanajamatabëcuene yajavajinavanapa yabara pelivaisi \p \v 1 Itsajivi meta jamatabëcuenenavëxaniabiaya jamatabëjumaitsi tsane: “Dioso vajanacaitaxutotsoniataexae, aneconijibia nacatane. Nexata icatsia ayaicuenia Dioso vajanacaitaxutotsoniataenexa, vajavajënaeyabelia pibisiacuene exanavanapaenatsi,” jamatabëjai meta tsane jamatabëcuenenavëxaniabiaya. \v 2 ¡Jume raja! Pëtsa baja vaxaitsi pibisiacuene exanatsi pematatsënëa. Petëpaenë baja apo najamatabëxainae pibisiacuene pexanaenexa. Bajara pijinia pacuenia vaxaitsi ata bejamatabëcueneitsitsi pibisiacuene vajaexanaeyaniva. \v 3 Paxamë bepayapëtaneme pajamatabëcuene yabara nabautisabatsi. Itsa nabautisabatsi, becaeperabëto nacaexana Jesucristojavabelia. Nexata vaxaitsi bejamatabëjumaitsitsi mapacueniaje: “Jesucristo cruzata itsa tëpa, xanë ata betaneyajavatëpae cruzata,” bejamatabëjaitsi. Bajarapajamatabëcuene yabara nabautisabatsi. \v 4 Itsa Jesucristo bevajanacayajavatëpae, nexata bevajanacayajavamëthëtsitsi. Nexata Jesucristo petëpaecujinae, Dioso pesaëta icatsia itsa asaëyaexanatsi, bevajanacayajavaasaëyaexanaetsi icatsia. Vaxaitsi pejanajamatabëcuene vajayajavajinavanapaenexa, copatatsi baja vajaperujujamatabëcuenemi. Bajarapajamatabëcuene yabara nabautisabatsi. \p \v 5 Becaeperabëto vajanacaexanaexae Jesucristojavabelia, nexata daxitatsi Jesucristo cruzata bevajanacayajavatëpae. Nexata Jesucristo petëpaecujinae, Dioso icatsia itsa asaëyaexanatsi, bevajanacayajavaasaëyaexanaetsi. \v 6 Jesucristo itsa rutatsi cruzata pebeyaxuabinexatsi, vajaperujujamatabëcuenemi yajavarutatsi vajanacavecuaajibiaexanaenexa pibisiacuene vajanacaexanaeya exanaejamatabëcuenemi. Bajarapacuenia vajanacatoexanaexae, pematatsënëa baja apo bexanaetsi pibisiacuene. \v 7 Pacuenia baja petëpaenë pibisiacuene apo exanae, bajara pijinia vaxaitsi ata bejamatabëcueneitsitsi pibisiacuene vajaexanaeyaniva. \v 8 Jesucristo cruzata bevajanacayajavatëpaexae, nexata bejamatabëjumaitsitsi mapacueniaje: “Yajavajinavanapaenatsi Jesucristo daxitamatacabijavabelianexa,” bejamatabëjaitsi. \v 9 Yapëtanetsi vajatuxanenë Jesucristo Dioso icatsia piasaëyaexanaejavatsi petëpaecujinae. Nexata baja icatsia Cristo pematatsënëa apo tëpae tsane. \v 10 Itsa baja Cristo tëpa daxitajivi pibisiacuene pexanaeneconi yabara, caecuenia copiarutsiaya sivatëpa daxitamatacabijavabelianexa. Nexata baja Cristo icatsia pematatsënëa apo tëpae tsane. Biji rajane Dioso yajava daxitamatacabijavabelianexa asaë tsaponaponae tsane athëbëtatsia, itsajotatsia ajibi petëpaecuene. \v 11 Nexata paxamë panejamatabëëthëtota pajamatabëjumaitsimëre tsavanapae: “Tajaperujujamatabëcuenemi baja navecuatëpaeyabajë. Nexata baja pibisiacuene apo exanaenë tsane. Biji rajane asaënë baja tsaponaponae Dioso taneitorobicuenia tatoexanabiabinexa. Tsipaji baja tajatuxanenë Jesucristo neyajavaponapona,” pajamatabëjamëre tsavanapae. \p \v 12 Bajaraxuata pëtsa baja panajamatabëxainabiabame pibisiacuene paneexanaenexa panijacuata panenatojitsipaecuenia. \v 13 Pëtsa panacopatame daxita xua pibisiacuene paneexanaenexa. Tsipaji paxamë bepanetëpaecujinae, Dioso icatsia bepapecaasaëyaexanaevi. Nexata pajumaitsimëre tsabiabi Diosojavabelia: “Tajatuxanenë, catonucatsi majotaje. Cajamatabëcueneevetaponaponaenatsi daxitamatacabijavabelianexa pacuenia xamë jitsipame tacatoexanabiabinexa,” pajamëre tsabiabi Diosojavabelia. \v 14 Nexata pacacaëjëpaena panenajamatabëcuenesaëtsinexa icatsia caevëalia paneexanaeyaniva papibisiacuene panijacuata panatojitsipame. Tsipaji Dioso papecaitaxutotsoniataexae, Dioso pacayavenonabiabiana. Nexata baja apo paexanavanapaemë tsane pacuenia pacaitoroba Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. \s1 Pacuenia itsane pajivi nacopata ëpibisiacuene pexanaejavabelia yabara pelivaisi \p \v 15 Itsajivi meta jamatabëcuenenavëxaniabiaya jamatabëjumai tsane: “Dioso vajanacaitaxutotsoniataexae, aneconijibia nacatane. Nexata baja tsiteca apo exanavanapae tsanetsi pacuenia nacaitoroba Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. Nexata baja itaxutojema pibisiacuene exanavanapaenatsi,” jamatabëjai meta tsane itsajivi jamatabëcuenenavëxaniabiaya. ¡Jume raja! Pibisiacuene apo bexanavanapaetsi. \v 16 Paxamë rabaja xaniavaetsia payapëtaneme mapacueneje. Itsa panacopatsipame itsanë papijajivinexamë, nexata pacuenia bajaraponë pacaitorobabiaba, pajumecovënëtabiabijitsipame. Bajara pijinia paitsimë tsipae itsa panacopatsipame pibisiacuene paneexanabiabinexa. Nexata bajarapapibisiacuene bepapijajivimëcuenia, pacuenia pacajamatabëcueneitorobabiaba, paexanavanapaejitsipame. Nexata bajarapaneconi pejamatabëcueneta papitsipame panetëpaejavanexa, Diosovecua panenaxuabinexa daxitamatacabijavabelianexa. Itsiata itsa pajumecovënëtavanapaename Dioso, nexata pacuenia Dioso pacatojitsipa, patoexanavanapaename. \v 17 Bajayajebi picani panacopatame pibisiacuene paneexanavanapaenexa. Nexata pibisiacuene bepapijajivimëcuenia, pacuenia pacajamatabecueneitorobabiaba, ëpibisiacuene paexanavanapame. Nexata itsiata maparucaeje daxita panejamatabëcueneta pajumecovënëtavanapame baja papexaniajailivaisi itsamonae pacatsipaeba. Bajaraxuata paxamë yabara Diosojavabelia jumaitsinë tsabiabi: “Xanepana rabaja. Ayaicuenia yavenoname bajarapamonae,” janë tsabiabi. \v 18 Aeconoxae baja Dioso pacacopatsiaexana pibisiacuene paneexanavanapaejavami. Nexata jane baja panajamatabëxainame ëpexaniacuene paneexanavanapaenexa. \v 19 Peyapëxanepanaecuenia pacatoyaquinatsi mapalivaisije xaniavaetsia panejumeyapëtaenexa xua yabara pacatoyaquinatsi. Bajayajebi picani panacopatame pibisiacuene paneexanavanapaenexa. Nexata bajarapapibisiacuene bepapijajivimëcuenia pacuenia pacajamatabëcueneitorobabiaba, ëpibisiacuene picani paexanavanapame panevajënaeyabelia. Itsiata baja aeconoxae panajamatabëcuenerajure Diosojavabelia ëpexaniacuene paneexanavanapaenexa panevajënaeyabelia. Bajarapacuenia Dioso pacatojitsipa paneexanavanapaenexa. \p \v 20 Pamatacabi picani abaxë ëpibisiacuene paexanavanapame, Dioso papecatojitsipaecuenia apo paexanavanapaemë. Saya jamatejema pajinavanapame. \v 21 Itsiata apo pacatoxanepanae itsacuenejavayonexa ata daxita papibisiacuene picani paexanavanapame. Payaauramë tsabiabi pibisiacuene paneexanaejava. Pamonae tsiteca pibisiacuene exanavanapa, bajarapamonae Diosovecua naxuabiana daxitamatacabijavabelianexa. \v 22 Paxamë rabaja Dioso pacacapanepa pibisiacuene paneexanaeneconimivecua. Bajaraxuata Diosojavabelia panajamatabëcuenerajutame baja Dioso papijajivinexamë. Nexata apo panacueratsimë tsane. Dioso papecatojitsipaecuenia pajinavanapaename. Panetëpaecujinae paxainaename matacabi apo pevereverecaejava. \v 23 Pamonae pibisiacuene pexanaevi, Dioso rajutsianatsi petëpaejavanexa, Diosovecua penaxuabinexa daxitamatacabijavabelianexa. Pamonae jumecovënëta vajatuxanenë Jesucristo pesivatëpaejavatsi pijaneconi yabara, bajarapamonae itsamatacabi Dioso amoneya rajutsianatsi matacabi apo pevereverecaejava. \c 7 \s1 Pacuenia Dioso pejumecovënëtsivi Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi apo bejumecovënëtsi pecapanepaenexatsi yabara pelivaisi \p \v 1 Tajamonae, payapëtaneme rabaja Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. Nexata baja pijinia payapëtaneme pacuenia jivi bajarapalivaisi bejumecovënëtavanapa itsa abaxë asaë tsavanapae mapanacuataje. Itsiata baitsi jane itsa baja tëpa, acuenebi baja pematatsënëa bajarapalivaisi pejumecovënëtavanapaenexa. \v 2 Pova baja pamona pexainaeva, acuenebi pevecuanaviatsinexa pamona, penacojiobinexa icatsia itsanëjavabelia. Tsipaji Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi itaveta bajarapacuene. Itsiata baitsi jane pova baja pamona vecuatëpatsi, nexata matapania tocopatatsi penacojiobinexa icatsia itsanëjavabelia itsa jitsipa penacojiobijava. \v 3 Pova pamona pexainaeva, itsa nacojiobijitsipa itsanëjavabelia, pamona abaxë itsa asaë tsaponaponae, nexata bajarapova ayaineconi natsiexanaejitsipa Diosojavabelia. Tsipaji pamonavecua itsanëjavabelia naperabëquenetsiatae ponaponaejitsipa. Itsiata baitsi jane baja pova baja pamona vecuatëpatsi, Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi apo itavetsitsi penacojiobijava itsanëjavabelia. Nexata pova baja pamona vecuatëpatsi, nacojiobi ata icatsia itsanëjavabelia, ayaineconi apo natsiexanae tsipae Diosojavabelia. \p \v 4 Tajamonae, bajara pijinia paitsimë paxamë ata. Pacuenia petiriva pamona pitorobabiabicueniatsi, jumecovënëtabiaba, bajara pijinia pacuenia pajumecovënëtabiabame picani Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi papecaitorobicuenia. Jesucristo bepaneyajavatëpaexae, nexata Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi bepanevecuatëpae. Nexata baja icatsia apo pajumecovënëtavanapaemë bajarapalivaisi papecaitorobicuenia. Maparucaeje Cristo baja papijajivimë, ponë icatsia Dioso asaëyaexanatsi petëpaecujinae. Cristo icatsia Dioso bepapecayajavaasaëyaexanae pacuenia Dioso pacatojitsipa paneexanavanapaenexa. \v 5 Pamatacabi abaxë Cristo pelivaisi apo jumecovënëtsitsi, pibisiacuene exanavanapatsi vajacuata vajanatojitsipaecuenia. Nexata bajarapamatacabi itsa nacaitaveta Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi pibisiacuene vajaexanaeyaniva, caranata saya bevajanacaitorobi pibisiacuene vajaexanaenexa. Nexata bitso pibisiacuene exanavanapatsi. Bajaraxua yabara picani Diosovecua naxuabiajinavanapatsi. \v 6 Itsiata baja maparucaeje palivaisi Dioso Moiséspijinëta najumecopata, bajarapalivaisi vajajumecovënëtsijavami, Dioso baja nacacopabiaexana Cristo bevajanacayajavatëpaexae. Nexata papexaniacuene aeconoxae exanavanapatsi, apo exanavanapaetsi saya vajanacaitorobixae bajayata peyaquinaelivaisimi, Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. Jume baja cajena. Espíritu Santo raja pejanajamatabëcueneta vajanacaitorobixae, exanavanapatsi bajarapapexaniacuene. \s1 Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, pacuenia ata Pablo pibisiacuene pexanaenexa najamatabëxaina, penavajunupaebijava, yabara pelivaisi \p \v 7 Itsajivi meta jamatabëcuenenavëxaniabiaya jamatabëjumaitsi tsane: “Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, itsacuenejavayonexa ata apo xanepanae,” jamatabëjai meta tsane. ¡Jume raja! Itsa ajibi tsipae bajarapalivaisi, nexata apo nacueneyapëtaenë tsipae pibisiacuene taexanaejava. Tsipaji Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisita, itsalivaisianë yajava, jumaitsi mapacueniaje: “Pëtsa cobecaëbame itsajivi pexainaejava,” jai. Nexata itsa apo yapëtaenë tsipae bajarapalivaisi, xanë apo nacueneyapëtaenë tsipae pibisiacuene taexanaejava, itsajivi pexainaejava cobecaëbi atanë. \v 8 Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, itsa nitaveta itsamonae pexainaejava tacobecaëbiyaniva, nexata caranata bitso betanitorobi tacobecaëbinexa itsamonae pexainaejava. Pamatacabi abaxë apo yapëtaenë Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, apo jitsipaenë picani taexanaenexa bajarapacuene. \v 9 Bajayata abaxë itsa apo yapëtaenë bajarapalivaisi, jamatejemanë saya. Itsiata pamatacabi xaniavaetsia yapëtaniji xua yabara Dioso nitaveta, nexata jitsipajë bitso pibisiacuene taexanaenexa. Bitso najamatabëxainajë. Bajarapalivaisi pejamatabëcueneta yapëtaniji pibisiacuene taexanaexae, Diosovecua naxuabiaya tatëpaejavanexa picani. \v 10 Bajarapalivaisi Dioso najumecopata Moiséspijinëta jivi picani jamatabëcuenebarëyaya xaniavaetsia pejinavanapaenexa. Itsiata xanë bajarapalivaisi pejamatabëcueneta apo jamatabëcuenebarëyanë. Tsipaji pibisiacuene taexanaexae, bajarapalivaisi pejamatabëcueneta yapëtaniji Diosovecua tanaxuabijavanexa picani. Nexata bitso najamatabëxainajë. \v 11 Papibisiajamatabëcuene xainajë tajamatabëëthëtota, pibisiacuene neexanaeyaexanabiaba. Nexata pacuenia jumaitsi bajarapalivaisi, naneconitajë picani Diosovecua tanaxuabinexa. \p \v 12 Palivaisi Dioso Moiséspijinëta najumecopata, pexanialivaisi cajena. \v 13 Nexata bajarapapexanialivaisi pejamatabëcueneta yapëtaniji Diosovecua tanaxuabijavanexa picani. Tsipaji xanë tajamatabëëthëtota papibisiajamatabëcuene xainajë pejamatabëcueneta, exanabiabajë pibisiacuene. Bajaraxuata Diosovecua naxuabijitsianë picani. Bajarapacuenia daxitajivi bajarapalivaisi pejamatabëcueneta, nacueneyapëtaena pibisiacuene pexanaejava. Taexanaexae xua bajarapalivaisita itaveta, naneconitajë Diosojavabelia. Bajarapalivaisi itsa yapëtaniji, nexata tajamatabëëthëtota papibisiajamatabëcuene xainajë, nitorobapona bitsoyo pibisiacuene taexanaponaenexa. \p \v 14 Palivaisi Dioso Moiséspijinëta najumecopata jivi pejumecovënëtsinexa, yapëtanetsi bajarapalivaisi Dioso penajumecopatsijava. Bajarapalivaisi jivi pejumecovënëtsinexa, bexaina pejanajamatabëcuene. Itsiata baitsi jane xanë bajara apo jamatabëcueneitsinë. Tajacuata saya ëtanatojitsipaecuenia exanaponaponajë. Caranata saya najamatabëxainabiabajë ëpibisiacuene taexanabiabinexa, papibisiajamatabëcuene tajamatabëëthëtota xainajë taneitorobabiabicuenia. \v 15 Xua pexaniacuene, jamatabëexanabiabajë picani. Itsiata bajaraxua apo exanabiabinë. Biji papibisiacuene apo jitsipaenë picani taexanabiabinexa, bajaraxua caranata exanabiabajë. “¿De tsaeta xuajitsia bajarapacuenia exanabiabajë?” jamatabëjanë belia. \v 16 Itsa exanabiabajë papibisiacuene picani apo jitsipaenë taexanabiabinexa, nexata sivajamatabëbëjanë tsabiabi. Bajaraxuata yapëtaniji jane baja Dioso penajumecopatsilivaisi pexanialivaisicuene. Tsipaji Dioso penajumecopatsilivaisi itaveta pibisiacuene pexanaejava. \v 17 Bajarapapibisiacuene exanae atanë, itsiata apo betanatsitaexanae itajara. Papibisiajamatabëcuene abaxë xainajë tajamatabëëthëtota, nexanaeyaexanapona bajarapapibisiacuene. \v 18 Tajamatabëcuene cajena bitso abeje. Yapëtaniji itsacuenejavayonexa ata apo netoxanepanae daxita tajamatabëcuene. Natojitsipajë picani pexaniacuene taexanabiabinexa. Itsiata apo nejamatabëcuenecaëjëpabiabi pexaniacuene taexanabiabinexa. \v 19 Papexaniacuene jitsipajë taexanabiabinexa picani, itsiata apo exanabiabinë. Caranata saya exanabiabajë pibisiacuene, xua picani apo jitsipaenë taexanaenexa. \v 20 Nexata itsa exanabiabajë xua picani apo jitsipaenë taexanabiabinexa, nexata bajaraxua apo betanatsitaexanae itajara. Tsipaji papibisiajamatabëcuene abaxë xainajë tajamatabëëthëtota, nexanaeyaexanapona bajarapapibisiacuene. \p \v 21 Nexata jane baja yapëtaniji pacuenia jamatabëcueneitsinë tsabiabi. Paepatota picani jitsipajë pexaniacuene taexanabiabinexa, itsiata apo exanabiabinë. Tsipaji papibisiajamatabëcuene xainajë, abaxë yajavaponaponajë. \v 22 Tajamatabëcueneta jamatabëjumaitsinë tsabiabi: “Jitsipajë tajumecovënëtsinexa Dioso pejumelivaisi,” jamatabëjanë tsabiabi picani. \v 23 Itsiata baitsi jane belia najamatabëcueneyapëtaniji. Papibisiacuene exanabiabajë, bajarapapibisiacuene picani tajamatabëcueneta apo jitsipaenë taexanaenexa. Tajamatabëcueneta picani jitsipajë pexaniacuene taexanaenexa, Dioso tanetojitsipaecuenia. Caranata exanabiabajë ëpibisiacuene. Tajaperujujamatabëcuene saya bepijajivitonënëcuenia toponaponajë. \p \v 24 ¡Xanë bitso bejiobinë! Bajarapapibisiajamatabëcuene yabara Dioso picani nenaneconitsiaexanaejitsia tanaxuabinexa Diosovecua daxitamatacabijavabelianexa. “¿Jipatsa meta nevecuaajibiaexanaena bajarapapibisiajamatabëcuene?” jamatabëjanë belia. \v 25 Nexata Diosojavabelia jumaitsinë: “Pexaniacuene rabaja netoexaname,” janë. Tsipaji vajatuxanenë Jesucristo jamatabëcuenecaëjëpatsi taneyavenonaenexa. Bajaraxuata ëpibisiacuene jamatabëexanae atanë, jitsipajë daxita tajamatabëcuenevetsina tajumecovënëtsinexa pacuenia Dioso itoroba. \c 8 \s1 Pacuenia Espíritu Santo nacajamatabëcueneyavenona yabara pelivaisi \p \v 1 Pamonae baja Jesucristo yajavajinavanapa, bajarapamonae Dioso baja apo naneconitsiaexanaetsi tsane. Bajarapamonae penatojitsipaecuenia, pibisiacuene apo exanavanapae. Biji rajane exanavanapa pacuenia Espíritu Santo tojitsipatsi. \v 2 Nexata bajarapacuenia xanë ata Jesucristo itsa yajavaponaponajë, nexata Espíritu Santo pesaëta neyavenonabiaba xaniavaetsia taponaponaenexa. Nexata baja apo exanaponaenë pibisiacuene. Papibisiajamatabëcuene picani nenaneconitsiaexanabiaba daxitamatacabijavabelianexa picani tananeconitsiaponaponaenexa, bajarapajamatabëcuenemi Espíritu Santo baja nevecuaajibiaexana. \v 3 Vaxaitsi vajacuata apo nacajamatabëcuenecaëjëpae vajajumecovënëtsinexa Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. Bajaraxuata apo nacacaëjëpae vajacuata vajanacapanepaenexa Diosojavabelia. Itsiata Dioso caëjëpatsi vajanacacapanepaenexa. Athëbëvetsica Dioso itorobica pepo caenë pexënato. Nexata mapanacuata Dioso pexënato itsa naexana, nacaperabëjëpa picani pibisiacuene vajaexanaevi. Bajaraponë vaxaitsi pibisiacuene vajaexanaeneconi yabara, nacasivatëpa. Nexata baja nacavecuaajibiaexana papibisiajamatabëcuene picani xainatsi, pajamatabëcuene picani nacaexanaeyaexanabiaba pibisiacuene. \v 4 Bajarapacuenia Dioso nacatoexana vajanacajamatabëcuenecaëjëpaenexa pexaniacuene vajaexanaejava pacuenia Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi jumaitsi. Nexata nacacaëjëpa vajaexanaenexa pexaniacuene. Tsipaji apo exanavanapaetsi pacuenia vajacuata natojitsipatsi. Biji rajane exanavanapatsi pacuenia Espíritu Santo nacatojitsipa. \p \v 5 Pamonae exanavanapa pijacuata penatojitsipaecuenia, bajarapamonae jamatabëcueneenabiabatsi ëpibisiacuene pexanaenexa. Pamonae pijinia exanavanapa Espíritu Santo pejitsipaecuenia, bajarapamonae jamatabëcueneenabiabatsi Espíritu Santo pejitsipaecuenia pexanavanapaenexa. \v 6 Pamonae saya exanavanapa pijacuata penatojitsipaecuenia, bajarapamonae bepejamatabëcuenetëpaevi Dioso pitabarata. Nexata Diosovecua naxuabiaya jinavanapa. Pamonae pijinia exanavanapa Espíritu Santo pejitsipaecuenia, bajarapamonae jamatabëcuenebarëyaya jinavanapa Dioso pitabarata. Bajarapamonae itsamatacabi xainaenanua matacabi apo pevereverecaejava. \v 7 Pamonae saya exanavanapa pijacuata penatojitsipaecuenia, bajarapamonae itoya Dioso. Tsipaji apo exanae pacuenia Dioso penajumecopatsilivaisi itorobatsi. Apo jamatabëcuenecaëjëpaetsi pejumecovënëtsinexa bajarapalivaisi. \v 8 Pamonae saya exanavanapa pijacuata penatojitsipaecuenia, bajarapamonae apo jamatabëcuenecaëjëpaetsi pexanaenexa Dioso pejitsipaecuenia. \p \v 9 Maparucaeje paxamë apo paexanavanapaemë pacuenia panijacuata panatojitsipame. Espíritu Santo, ponë Cristo itorobica, pepacuene pacatsijamatabëeca. Nexata Espíritu Santo pejitsipaecuenia, paexanavanapame. Pajivi Espíritu Santo apo tsijamatabëecaetsi, bajarapajivi Cristo apo pijajivitonë. \v 10 Paneperabëto tëpaena pibisiacuene paneexanaejamatabëcuene. Itsiata Cristo papijajivixaemë, nexata pepo panejamatabëcuene athëbëtatsia jinavanapaena daxitamatacabijavabelianexa. Tsipaji Dioso aneconijibia pacatane. \v 11 Dioso asaëyaexanatsi Jesús petëpaecujinae. Nexata paxamë Espíritu Santo itsa pacatsijamatabëeca, pacuenia Jesús Dioso asaëyaexanatsi petëpaecujinae, bajara pijinia pacuenia paxamë ata Dioso pacaasaëyaexanaena panetëpaecujinae. Nexata panetëpaecujinae Dioso pacaperabëasaëyaexanaena Espíritu Santo papecatsijamatabëecaexae. \p \v 12 Tajamonae, bajarapacuenia Dioso nacaexanaena. Bajaraxuata xanepana vajaexanavanapaenexa pacuenia Dioso nacatojitsipa. Copatatsi baja vajacuata vajanatojitsipaecuenia vajaexanabiabijavami. \v 13 Tsipaji pibisiacuene itsa paexanavanapaejitsipame panijacuata panenatojitsipaecuenia, nexata itsa patëpame, Diosovecua panaxuabijitsipame daxitamatacabijavabelianexa. Itsiata baitsi jane Espíritu Santo papecayavenonaejamatabëcueneta itsa pacopatame panijacuata panenatojitsipaecuenia pibisiacuene paneexanabiabijavami, nexata itsamatacabi paxainaename matacabi apo pevereverecaejava. \p \v 14 Pamonae exanavanapa Espíritu Santo pitorobicueniatsi, bajarapamonae Dioso pexi. \v 15 Itsa nacatsijamatabëjunua Espíritu Santo, Dioso pexitsi nacaexana. Saya bepijajivicueniatsi apo nacaexanae cujunaviaya vajatonacuenebinexa. ¡Jume baja cajena! Biji rajane pepacuene Dioso pexitsi nacaexana. Nexata Espíritu Santo pejamatabëcueneta: “¡Axa!” nacajaiyaexana vajavajëtsijavata Diosojavabelia. \v 16 Vajajamatabëëthëtota Dioso pijaEspíritu Santo nacayapëtaeyaexana Dioso pexicuenetsi. \v 17 Nexata Dioso pexixaetsi, itsamatacabi Jesucristo yajava Dioso nacatsicobetsanaena daxita xua Dioso toxaina pexi petsicobetsanaenexa. Nexata Dioso pexixaetsi, pacuenia Jesucristo bejiobiaexanatsi, bajara pijinia pacuenia vaxaitsi ata itsamonae nacabejiobiaexanaena. Nexata jane baja xuacujinae Dioso yajavajinavanapaenatsi Dioso pijapenivenivenaenacuatatsia. \p \v 18 Xaniajai. Maparucaeje itsamonae nacabejiobiaexanapona mapanacuataje. Itsiata bajaraxua yabara apo najamatabëxainaetsi. Tsipaji baja yapëtanetsi itsamatacabi bitso vajajamatabëcuenebarëyajavanexa Dioso pijanacuatatsia. \v 19 Daxita mapanacuapijivi itatsacajinaeya vajënaeevetavanapa petocopiapatsinexatsi pamatacabi Dioso nacaitajëtsijitsia bajarapamonaejavabelia Dioso pexitsi vajanacaexanaecuene. Bajarapamonae vajanacayapëtaenexa Dioso pexicuenetsi, Dioso nacaitajëtsijitsia bajarapamonaejavabelia. Vaxaitsi baja Dioso vajajumecovënëtsivi, Dioso baja nacajamatabëcuenexaniavaeta. \v 20 Daxitacuene Dioso pexanaejava mapanacuataje vereverecaponaena. Tsipaji bajarapacuenia Dioso copata pevereverecaponaenexa. Bajaraxua apo naneconitsi ata Diosojavabelia, itsiata vereverecaena. Tsipaji baja Dioso copata bajarapacuenia daxitacuene pevereverecaponaenexa Adánpijinë pibisiacuene pexanaejava pejamatabëcueneta. Itsiata baitsi jane itsamatacabi Dioso copiarucaeyaexanaena daxitacuene pevereverecaponaejava. \v 21 Dioso pexitsi nacaasaëyaexanaena vajatëpaecujinae, pacuenia copiaya Cristo ata Dioso asaëyaexanatsi. Bajarapamatacabi, daxitacuene Dioso pexanaejava mapanacuataje pevereverecaponaejava, Dioso copiarucaeyaexanaena. \v 22 Yapëtanetsi baja cajena pacuenia itsi daxitacuene mapanacuataje. Pacuenia itsi unupijivi, pejuvijavanë ata, bejiobi abaxë. Tsipaji xaina piavitanecuene, petëpaecuene ata. Nexata abaxë tsitecapona bajarapabejiobicuene mapamatacabijavaberena ataje. \v 23 Daxita xua tanetsi mapanacuataje, bajaraëxua bajarapacuenia apo bejiobi piavitanecuene yabara. Vaxaitsi ata cajena bejiobitsi tsavanapae. Espíritu Santo vajanacatsijamatabëecaexae, yapëtanetsi mapacueneje. Dioso pexixaetsi itsamatacabi nacaperabëitothianaena pacuenia Cristo perabëitothianatsi. Nexata bitso jitsipatsi vajajamatabëëthëtovetsina Dioso vajanacaperabëitothianaenexa vajaperabëvereverecaejavavecua. \v 24 Jumecovënëtatsi Jesucristo vajanacasivatëpaejava pibisiacuene vajaexanaeneconi yabara. Nexata yapëtanetsi Dioso vajanacaperabëitothianaejavanexa. Bajarapacuene nexata abaxë copiaevetavanapatsi. Itsa baja Dioso nacarajutsipa xua nacarajutsiapaeba, nexata baja apo copiaevetavanapaetsi tsipae vajanacarajutsinexa. Tsipaji baja ajibi tsipae vajayabaracopiaevetavanapaejava itsa baja nacarajutsipa. \v 25 Nexata abaxë evetavanapatsi xua Dioso nacarajutsiapaeba vajanacarajutsinexa. Nexata abaxë copiaevetavanapatsi bajayajebi ata itsajamatabëcuene vecuaxainaenejevatsi. \p \v 26 Vajaajamatabëcuenesaëjibixae, Espíritu Santo nacayavenonabiaba mapamatacabi ataje abaxë bajaraxua vajacopiaevetavanapaenexa. Vaxaitsi apo yapëtaetsi xaniavaetsia vajavajëtsinexa Diosojavabelia. Nexata Espíritu Santo bëpënëa bitso nacasivanajamatabëxainaeya nacatovajëtabiaba asaëyata Diosojavabelia. Xua apo vënëjonecapanepaetsi, Espíritu Santo nacatovajëtabiaba. \v 27 Dioso cajena vajanacajamatabëcueneyapëtaenë pacuenia najamatabëxainatsi. Nexata Dioso yapëtane xua Espíritu Santo nacatovajëtsijitsia. Tsipaji Dioso vajanacatojitsipaecuenia, Espíritu Santo nacatovajëtabiaba Diosojavabelia Dioso pijajivixaetsi. \s1 Pacuenia Dioso pejumecovënëtsijivi daxita pibisiacuene tocopiapatsi atatsi, bejamatabëcuenematatoxeneta daxita bajarapapibisiacuene Jesucristo peyavenonabiabixaetsi yabara pelivaisi \p \v 28 Yapëtanetsi mapacueneje. Daxita xua apo vajajitsipaecuene, Dioso nacatocopata vajanacatocopiapatabiabinexa. Nexata bajaraxua nacatocopiapatabiaba saya vajanacajamatabëcueneëjëtsinexa. Nexata bajaraxua itsa nacajamatabëcueneëjëta, apo nacatsitapexaniacuene itajara. Itsiata Dioso vajajumecovënëtsivi yapëtanetsi bajaraxua vajanacajamatabëcueneëjëtsijava pejamatabëcueneta vajanacajamatabëcuene asaëyaexanaejavanexa Diosojavabelia. Vaxaitsi Dioso nacajunata pexitsi vajanacaexanaenexa pacuenia nacasivanajamatabëxaina. \v 29 Vajanaexanaevajënaeya ata, Dioso yapëtane pexitsi vajanacaexanaejavanexa. Nexata vajanaexanaevajënaeya ata, Dioso nacasivanajamatabëcuenevereta vajanacaexanaenexa pacuenia pexënato jamatabëcueneitsi. Nexata vajanaexanaevajënaeya ata, Dioso nacasivanajamatabëcuenevereta Dioso pexënato pejuyapijivitsi ayaibitsaëtotsi vajanacaexanaenexa. \v 30 Bajarapacuenia vajanaexanaevajënaeya ata, Dioso vajanacasivanajamatabëcuene veretsixae, najamatabëxaina pexitsi vajanacaexanaenexa. Nexata jane baja mapamatacabitaje nacajunata pexitsi vajanacaexanaenexa. Dioso vajanacajunatsixae, nexata nacavecuaajibiaexana pibisiacuene vajaexanaeneconimi. Nexata baja aneconijibia Dioso nacatane. Nexata itsamatacabi Dioso yajavajinavanapaenatsi Dioso pijapenivenivenaenacuatatsia. \p \v 31 Nexata Dioso yabara bejumaitsitsi mapacueniaje: “Dioso cajena vajanacayavenonaenë. Nexata itsajivi ata apo caëjëpaetsi vajanacajamatabëcuene matatoxenetsinexa,” bejaitsi. \v 32 Dioso baja cajena apo nacavecuaasiva pexënato. Biji rajane copata pexënato vajanacasivatëpaenexa daxita vaxaitsi vajaneconi yabara. Nexata bajarapacuenia vajanacatoexanaexae, yapëtanetsi Dioso vajanacarajutsijavanexa daxita vajanamatavenonaecuene ata. \v 33 Dioso baja cajena nacaitapeta. Nexata vaxaitsi yabara Dioso jumaitsi: “Bajarapamonae baja aneconijibia taniji,” jai Dioso najumecapanepaeya. Nexata cajena itsajivi ata apo caëjëpaetsi vajanacaneconitsinexa Diosojavabelia pibisiacuene vajaexanaejava yabara. \v 34 Itsajivi ata cajena apo caëjëpaetsi vajanacananeconitsiaexanaenexa pibisiacuene vajaexanaejava yabara. Tsipaji baja capanepaeya Jesucristo nacasivatëpa vajanacaneconimatamotsinexa. Nexata Cristo petëpaecujinae Dioso icatsia asaëyaexanatsi. Maparucaeje Jesucristo eca athëbëtatsia, Dioso pemuxuneneta, pecujuanenia. Cristo pijajivitsi Diosojavabelia nacayajivicuaicuaijai. \v 35 Cristo baja cajena vajanacaasivanë. Nexata itsajivi ata apo caëjëpaetsi Cristo vajanacaasivacuene vajanavecuacopiarucaeyaexanaenexa. Nacabejiobiaexanae ata tsipae, piayapëbejecuene nacatocopiapatsi ata tsipae, itsiata vajanacaasivanë Cristo tsiteca nacaasiva tsipae. Vajanacaitoyaxae, nacabarajinae ata tsipae, vajani tsabiabi ata tsipae, itsiata vajanacaasivanë Cristo tsiteca nacaasiva tsipae. Bitso bejiobi atatsi tsipae, bitso nacatsiayai ata tsipae, nacabeyaxuabiapaebi ata tsipae, daxita bajarapitsicuene nacatocopiapatsi ata tsipae, itsiata vajanacaasivanë Cristo tsiteca nacaasiva tsipae. \v 36 Vaxaitsi yabara mapajamatabëcuenelivaisi jëpaje. Bajayata Dioso pijajivi navajunupaeba Diosojavabelia pacuenia itsamonae bejiobiaexanaponatsi. Dioso pejumelivaisibaxutota bajarapamonaemi penavajunupaebijume itanerubena. Jumaitsi mapacueniaje: \q1 Xamë Diosomë, panijajivixaenë, daxitamatacabi itsamonae jamatabëpanebeyejebabiaba picani. Pacuenia oveja pebeyaxuabinexa capona, bajarapacuenia jamatabëpaneexanabiaba, \m jai Dioso pejumelivaisibaxutota. \p Bajara pijinia pacuenia vaxaitsi ata aeconoxae nacaexanapona. \v 37 Nexata daxita xua pibisiacuene, nacatocopiapatabiabiana. Nacabejiobiaexanabiabiana. Nexata itsiata vaxaitsi bajaraxua jamatabëcuene matatoxenetabiabianatsi. Tsipaji Cristo vajanacaasivanë, nacayavenonabiabiana. \v 38 Nexata yapëtaniji mapacueneje. Itsacuenejavayo ata apo caëjëpaetsi Cristo vajanacaasivacuene vajanacavecuacopiarucaeya exanaenexa. Vajatëpaecuene ata, vajaasaëtsavanapaecuene ata, ángelevi ata, dovathivi penamatacaitorobivi ata, apo caëjëpaetsi Cristo vajanacaasivacuene vajanacavecuacopiarucaeya exanaenexa. Piayapëbejecuene, xua baja nacatocopiapata, xua ata abaxë nacatocopiapatsijitsia, daxita bajaraxua ata, apo caëjëpaetsi Cristo vajanacaasivacuene vajanacavecuacopiarucaeya exanaenexa. \v 39 Athëbëabetsia vajaponaejava ata, ira bëxëpanabereca vajaponaejava ata, apo caëjëpaetsi Cristo vajanacaasivacuene vajanacavecuacopiarucaeya exanaenexa. Dioso pexanaejava, itsacuenejavayo ata, apo caëjëpaetsi Cristo vajanacaasivacuene vajanacavecuacopiarucaeya exanaenexa. Yapëtanetsi Dioso vajanacaasivajava. Tsipaji Dioso vajanacaasivaxae, vajatuxanenë Jesucristo athëbëvetsica itorobicatsi vajanacasivatëpaenexa mapanacuataje. \c 9 \s1 Pacuenia Dioso pijajivinexa itapeta judíovi yabara pelivaisi \p \v 1 Najamatabëcuenecopatajë Cristojavabelia. Nexata apo najumetsënëtsinë. Pexaniajailivaisi cajena pacatoyaquinatsi. Palivaisi pacatoyaquinatsi pexaniajailivaisicuene tayapëtaenexa, Espíritu Santo tajamatabëëthëtota neyapëtaeyaexana. \v 2 Bitso sivanajamatabëxainajë tavëna judíovi, Israel nacuapijivi. Belia betaajamatabëtane tasivanajamatabëxainaejava bajarapamonae. \v 3 Bajarapamonae apo pejumecovënëtsixae Cristo, bitso sivanajamatabëxainajë. Bajaraxuata bajarapamonae yabara jamatabëjumaitsinë: “Itsa xanë Dioso netocopatsipa tanaxuabinexa Cristovecua, bajarapamonae juya pecapanepaenexatsi, nexata bajarapacuenia exanaejitsipajë bajarapamonae Dioso pecapanepaenexatsi,” jamatabëjanë belia tavëna judíovi yabara. \v 4 Bajarapamonae judíovi, Israelpijinë pemomoxi. Bajarapamonae pijasalinaivimijavabelia bajayata picani Dioso ayaicuenia yavenonabiaba. Itsiata bajarapamonaemi Dioso apo jumecovënëtsi. Dioso picani itapeta bajarapamonaemi Dioso pexi pexanaenexa. Bajarapamonaemi tanenua baja picani Dioso pijapenivenivenaecotia. Dioso baja picani najumecapanepaeya jumaitsinua bajarapamonaemijavabelia peyavenonabiabinexa. Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi ata, rajuta picani bajarapamonaemi pejumecovënëtavanapaenexa. Dioso picani itorobanua bajarapamonaemi pexanaenexa templobo, bajarapabota pevajëcabiabinexa Diosojavabelia. Dioso picani najumecapanepaeya jumaitsinua petoitorobinexatsica Cristo bajarapamonaemi picani pecapanepaenënexatsi pibisiacuene pexanaeneconimivecua. \v 5 Bajarapamonaemi pijasalinaivimi, pevënëjonevimi Dioso pejumecovënëtsijava. Cristo itsa naexana mapanacuataje, judíonëcuenia naexana. Cristo nexata pijamonae judíovi. Bajaraponë Cristo, Diosonë baja cajena, daxitacuene pevetsinë. Nexata bajaraponëjavabelia jivi jumai tsabiabi tsane: “Xamë Cristomë, bitso baja cajena ayaijamatabëcuenenëmë,” jai tsabiabi tsane daxitamatacabijavabelianexa. Bajara itsi tsane. \p \v 6 Itsiata daxita judíovi apo jumecovënëtsi pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi. Nexata Dioso apo toexanae daxita judíovijavabelia pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi. Nexata Dioso yabara vaxaitsi jamatabëcuenenavëxaniabiaya apo bejumaitsitsi mapacueniaje: “Pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi judíovijavabelia petoexanaenexa, bajarapacuenia itsiata Dioso apo toexanae daxita judíovijavabelia,” apo bejaitsi vaxaitsi jamatabëcuenenavëxaniabiaya Dioso yabara. Bajarapacuenia Dioso yabara vaxaitsi jamatabëcuenenavëxaniabiaya apo bejumaitsitsi. Tsipaji Dioso tajëvelia apo itapetsi daxita judíovi pijajivinexa. Bajaraxuata pacuenia Dioso tajëvelia najumecapanepaeya jumaitsi, apo toexanae daxita judíovijavabelia. \v 7 Tsipaji bajayata Abrahampijinë pemomoxi ayaibitsaëto xainae ata, daxita itsiata Dioso apo totaetsi Abrahampijinë pepo pemomoxicuenia. Dioso tajëvelia jumaitsi Abrahampijinëjavabelia mapacueniaje: “Anijanëbeje nexënatobeje xainae atamë tsane, taitapetsinëxae, caenë nexënato, Isaac, pexi catotaenatsi pepo nemomoxicuenia,” jai Dioso. \v 8 Bajaraxuata yapëtanetsi mapacueneje. Pajivi naexanae ata Abrahampijinë pemomoxiyajuvënëjivi, itsiata bajarapajivi Dioso apo taetsi Abrahampijinë pepo pemomojivicuenia. Matapania pajivi jumecovënëta pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi, bajarapajivi jane baja Abrahampijinë pepo pemomojivicuenia tanetsi Dioso. \v 9 Dioso tajëvelia najumecapanepaeya jumaitsi Abrahampijinëjavabelia mapacueniaje: “Icatsia caevaicujinae patsianajë. Nexata nijava, Sara, xainaena pexënatonacueto,” jai Dioso Abrahampijinëjavabelia Isaacpijinënexa yabara. \p \v 10 Nexata jane baja xuacujinae Isaacpijinë naexana. Bajaraxuacujinae icatsia bexëa Isaacpijinë baja pepuanacojiobi, Dioso icatsia tajëvelia jumaitsi vajasalinainë Isaacpijinë pijava Rebecapijivajavabelia, Rebecapijiva baja pepuayacotaponaponae sapalanëbejenexa. \v 11-13 Itsa abaxë bajaraponëbeje apo naexanaebeje, pexaniacuene ata abaxë itsa apo exanaebeje, pibisiacuene ata abaxë itsa apo exanaebeje, bajarapamatacabi Dioso tajëvelia jumaitsi Rebecapijivajavabelia mapacueniaje: “Panacuetonëyo copiaya cavecuanaexanaena, bajaraponëyo jamatabëcueneevetsiana pejuyapijinë pitorobabiabinexatsi pijajivitonëcuenia,” jai Dioso tajëvelia Rebecapijivajavabelia. Bajarapacuenia Dioso pejumaitsijava Rebecapijivajavabelia najumejëpabeje pacuenia jumaitsi Dioso pejumelivaisibaxutota. Rebecapijiva pexënatobeje yabara Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: “Asivanë juyapijinë Jacob, matapijinë Esaú matatoxenetsia,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota Dioso pejumaitsijava. Nexata bajaraponëbeje tocopiapatatsibeje pacuenia Dioso tajëvelia jumaitsi pacuenia Dioso itapetsijitsiatsi juyapijinë. Baitsi Jacob Dioso pijajivitonënexa itapetatsi matapijinëvecua. Nexata bajarapacuenia yapëtanetsi mapacueneje. Dioso cajena baitapeta pajivi jamatabëitapeta pijajivitonënexa. Dioso apo itapetsi bajarapajivi pexaniacuene pexanaejava yabara. Bajarapacuenia Dioso tajëvelia itapeta juyapijinë matapijinëvecua penaexanaevajënaeyabeje ata cajena. \p \v 14 Pajivi Dioso jitsipa pitapetsinexa, nexata itsa itapeta, bajaraxua yabara vaxaitsi apo bejumaitsitsi mapacueniaje: “Dioso baja pacuenia exana, apo xanepanae,” apo bejaitsi vaxaitsi. \v 15 Tsipaji cajena Dioso bajayata jumaitsi Moiséspijinëjavabelia: “Pajivi jamatabëitaxutotsoniataniji, itaxutotsoniataenajë,” jai Dioso. \v 16 Nexata pajivi Dioso jamatabëitaxutotsoniatane, itaxutotsoniatane. Nexata itsajivi apo jamatabëjumaitsi ata: “Jitsipajë xanë Dioso taneitaxutotsoniataejava,” apo jamatabëjai ata, itsiata Dioso itaxutotsoniatanetsi. Bajarapajivi itsacuenejavayo ata Dioso pejitsipaecuenia apo exanabiabi ata, itsiata Dioso itaxutotsoniatanetsi. \v 17 Palivaisi bajayata Dioso jumaitsi Egiptonacua pevetsinëjavabelia, bajarapalivaisi Dioso pejumelivaisibaxutota ruca. Jumai tsarucae mapacueniaje: “Xanë catocopatatsi nevetsinexa nijaira. Pinijicuene taexanaejava exanaenajë paxamë tuatuajëta. Itsiata baitsi jane apo nejumecovënëtsimë tsane. Nexata daxita nacuapijivi neyapëtaena tasaënëcuene,” jai tsarucae Dioso pejumelivaisibaxutota Egiptonacua pevetsinëjavabelia Dioso pejumaitsijava. \v 18 Nexata pajivi Dioso jamatabëitaxutotsoniatane, itaxutotsoniatane. Pajivi pijinia Dioso jamatabëajamatabëcuenetajayaexana pejumecovënëtsiyanivatsi, ajamatabëcuenetajayaexana. \p \v 19 Nexata meta Dioso yabara pajumaitsimë tsane: “Bajarapacuenia Dioso jivi itsa ajamatabëcuenetajayaexana pejumecovënëtsiyanivatsi, nexata bajarapajivi Dioso apo benaneconitsia exanae. Tsipaji bajarapajivi apo jumecovënëtsi Dioso piajamatabëcuenetajaya exanaexaetsi” pajamë meta tsane Dioso yabara. \v 20 Tajamonae, pëtsa bajarapacuenia pajumaitsimë. Dioso yabara cajena bajarapacuenia apo bepajumaitsimë. Tsipaji Dioso pacaexana. Canalito itsa caëjëpaejitsipatsi pecuaicuaijainexa, itsacanalitovecua saicayacuenia faratsi atatsi, pefaratsivatsijavabelia apo jumaitsi tsipae: “¿Detsa xuajitsia itsacanalitovecua saicayacuenia nefaratame?” apo jai tsipae pefaratsivatsijavabelia. \v 21 Tsipaji atsananitota canalito pefaratsiva caëjëpatsi canalito pefaratsinexa pacuenia jamatabëfarata. Nexata caëjëpatsi pefaratsinexa copiaya pexaniacanalito bo tuatuajëta itabëtsiaya peetsinexa. Bajaraxuacujinae bajara paatsananitoyajuvënëjavata caëjëpatsi pefaratsinexa itsacanalito, beveliacanalito, pecajayababiabinexa saya. \p \v 22 Bajara pijinia pacuenia Dioso baja exana jivijavabelia pacuenia tsitaxanepanatsi. Ayaicuenia Dioso jamatabënaneconitsiaexana daxita pamonae naneconita bajaraponëjavabelia. Jamatabëtsitajëtanua pesaë bajarapamonaejavabelia. Itsiata baitsi jane abaxë bajayajebi Dioso najamatabëcuenecataita peverebiabivijavabelianexa. \v 23 Biji rajane pamonae Dioso jamatabëcapanepa, bajarapamonae capanepaena. Bajarapacuenia Dioso jamatabëexana vaxaitsi vajanacaitaxutotsoniataevijavaberena, vajanacatsitanajamatabëcuene itajëtsinexa ayaijamatabëcuene pexainaejava. Tsipaji baja cajena vajanaexanaevajënaeya ata, Dioso nacaitapeta vajayajavajinavanapaenexa athëbëtatsia. \v 24 Vaxaitsi judíoviyajuvënëvitsi. Itsamonae vaxaitsiyajuvënëvi apo judíovi. Itsiata Dioso nacajunata daxitatsi pijajivinexatsi. \v 25 Dioso pejumelivaisibaxutota, bajayata Oseaspijinë peyaquinaebaxutota, Dioso pejumaitsijava apo judíovi yabara, tajëvelia jumaitsi mapacueniaje: \q1 Pamonae picani apo tajajivi, bajarapamonae yabara jumaitsinë tsane: “Tajajivi raja mapamonaeje,” janë tsane. Bajarapamonae picani apo jitsipaenë. Itsiata bajarapamonae yabara jumaitsinë tsane: “Tajajivi raja mapamonaeje, tasivavi,” janë tsane. \v 26 Panacuapijivijavabelia picani jumaitsinë tsane: “Paxamë raja apo patajajivimë,” janë tsane picani, itsiata bajarapanacuapijivi bexëa nejumecovënëtsiana. Nexata bajarapanacuapijivi yabara itsamonae jumai tsane: “Mara pamonaeje Dioso piasaëtsaponaponaenë pexije,” jai tsane, \m jai Oseaspijinë bajayata peyaquinaebaxutota, pamonae apo judíovi ata, Dioso pijajivi pexanaejavanexatsi yabara. \p \v 27 Isaíaspijinë pijinia bajayata tajëvelia judíovi yabara jumaitsi mapacueniaje: “Israelpijinë pemomoxi bitso ayaibitsaëtoxaneto tsane. Pacuenia manuamenepijitajetaboatsapërë itsi, bajara itsane. Itsiata baitsi jane bajarapamonaeyajuvënëvi, caejiviyobeje saya, Dioso capanepaenatsi. \v 28 Daxita pamonae naneconita Diosojavabelia, bajarapamonae naxanitsiayo Dioso naneconitsiaexanaena,” jai Isaíaspijinë peyaquinaebaxutota. \v 29 Itsabaxutota pijinia Isaíaspijinë peyaquinaebaxutota, icatsia jumaitsi mapacueniaje: \q1 Dioso raja ángelevi ayaibitsaëtoxaneto penamatacaitorobinë. Bajaraponë Dioso itsa apo nacaitaxutotsoniatae tsipae, nexata daxitatsi vaxaitsi, Israelpijinë pemomoxitsi, nacaverebiabijitsipa. Nacaverebiabijitsipa pacuenia bajayata verebiabatsi daxita Sodoma tomarapijivimi, Gomorra tomarapijivimi ata, \m jai Isaíaspijinë peyaquinaebaxutota. \s1 Pacuenia judíovi apo jumecovënëtsi pexanialivaisi jivi pecapanepaelivaisinexatsi yabara pelivaisi \p \v 30 Vaxaitsi yapëtanetsi mapacueneje. Apo judíovi picani apo jumecovënëtsi ata Dioso aneconijibia petaenexatsi, itsiata Dioso aneconijibia tanetsi, pejumecovënëtsixae Jesucristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara. \v 31 Itsiata baitsi jane judíovi jamatabëcuenenavëxaniabiaya jumai tsabiabi: “Itsa jumecovënëtavanapaenatsi Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, nexata Dioso aneconijibia nacataena,” jai tsabiabi. Itsiata bajaraxua yabara Dioso aneconijibia apo taetsi. Tsipaji apo caëjëpaetsi pejumecovënëtsicapanepaenexa bajarapalivaisi. \v 32 Apo caëjëpaetsi Dioso aneconijibia petaenexatsi. Tsipaji judíovi apo jumecovënëtsi Jesucristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara. Biji rajane jamatabëcuenenavëxaniabiaya jumai tsabiabi. “Itsa jumecovënëtavanapaenatsi Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, nexata Dioso aneconijibia nacataena,” jai tsabiabi. Bajaraxuata judíovi Diosovecua naxuabiajinavanapa, Cristo Dioso athëbëvetsica pitorobijavatsitsica, apo pejumecovënëtsixae. Caranata saya anaepanabiaba bajarapalivaisi yabara. \v 33 Dioso tajëvelia Cristo yabara pejumaitsijava, Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: \q1 Puenetanutsianajë Jerusalén tomarata ponë itorobijitsianë jivi pecapanepaenexa. Bajaraponë itsamonae apo jumecovënëtsitsi tsane. Nexata bajarapamonae nevecuanaxuabiana. Itsiata baitsi jane pajivi jumecovënëtsiana bajaraponë, bajarapajivi apo nacueratsi tsane, \m jai tajëvelia Dioso pejumelivaisibaxutota Cristo jivi pesivatëpaejavanexa pibisiacuene pexanaeneconi yabara. \c 10 \p \v 1 Tajamonae, jitsipajë bitso tajamatabëëthëtovetsina judíovi Dioso pecapanepaenexatsi. Bajaraxuata tovajëtabiabajë Diosojavabelia. \v 2 Judíovi picani Dioso ayaicuenia bitso jamatabëtonacuenebabiaba Dioso pesivabarëyanexatsi. Itsiata baitsi jane apo yapëtae pacuenia Dioso tojitsipatsi petoexanavanapaenexa. Judíovi saya jamatabëcuenenavëxaniababiaba. \v 3 Bajarapamonae apo yapëtae pacuenia exanaejitsia Dioso aneconijibia petaenexatsi. Jamatabëcuenenavëxaniabiaya jumai tsabiabi: “Itsa jumecovënëtavanapaenatsi Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, nexata Dioso aneconijibia nacataena,” jai tsabiabi bajarapamonae. Apo jumecovënëtsi pacuenia Dioso itorobatsi pexanavanapaenexa Dioso aneconijibia petaenexatsi. \v 4 Pajivi jumecovënëta Cristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara, bajarapajivi Dioso baja aneconijibia tanetsi. Bajaraxuata pematatsënëa baja apo benajamatabëxainae pejumecovënëtsinexa icatsia Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi Dioso aneconijibia petaenexatsi. \p \v 5 Pamonae jitsipa Dioso aneconijibia petaenexatsi pejumecovënëtsixae Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, bajarapamonae yabara Moiséspijinë bajayata peyaquinaelivaisi jumaitsi mapacueniaje: “Pajivi jumecovënëtsicapanepaena daxita pacuenia bajarapalivaisita itorobatsi, bajarapajivi matapania Dioso aneconijibia taenatsi,” jai Moiséspijinë bajayata peyaquinaelivaisita. \v 6 Nexata baja pamonae jumecovënëta Cristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara, bajarapamonae pejumeitavetsinexatsi, Dioso jumaitsi mapacueniaje: “Pëtsa pajamatabëjumaitsimë: ‘¿Jipatsa meta athëbëabetsia ponaena mapanacuayabetsicaje pebarëpatsinexatsica vajanacayavenonaenënexa?’ pajamatabëjamë pëtsa. \v 7 Pëtsa pajamatabëjumaitsimënua: ‘¿Jipatsa meta ponaena, itsabereca petëpaevi jinavanapa, piasaëyaexanaenexa petëpaevivecua vajanacayavenonaenënexa?’ pajamatabëjamë pëtsa, jai Dioso jivi pejumeitavetsijava. Nexata itsajivi ata apo bejamatabëjumaitsi bajarapacuenia. Tsipaji baja Cristo athëbëvetsica patsica vajanacasivatëpaenexa mapanacuataje. Petëpaecujinae ata baja icatsia Cristo asaë petëpaejavavecua vajanacacapanepaenexa. \v 8 Dioso aneconijibia vajanacataejavanexa yabara, Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: “Dioso rabaja pejumelivaisi panatoxainame. Bajara palivaisi yabara panabarëcuaicuaijamë tsabiabi. Panejamatabëëthëtota ata baja bajarapalivaisi yabara panajamatabëxainabiabame,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota. Bajarapalivaisibeje nalivaisijëpabeje palivaisi paxanë pacatsipaebatsi panejumecovënëtsinexa Cristo papecasivatëpaejava pibisiacuene paneexanaeneconi yabara. \v 9 Itsamatacabi Diosojavabelia papecacapanepaevi tsane itsa paexanavanapaename mapacueniaje. Panavajunupaebabiabare itsamonaejavabelia panejumecovënëtsijava Jesús Dioso pexënatocuene. Pajumecovënërenua panejamatabëëthëtojavavetsina Jesús petëpaecujinae icatsia Dioso piasaëyaexanaejavatsi. \v 10 Tsipaji baja jivi pejamatabëëthëtota jumecovënëta Cristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara. Bajaraxuata Dioso baja aneconijibia tanetsi. Jivi pecuibovojotota navajunupaebabiaba pejumecovënëtsijava Cristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara. Nexata bajarapacuenia nayapëtane bajarapajivi Dioso pepacuene pecapanepaejavanexatsi. \p \v 11 Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: “Pajivi jumecovënëtsiana, bajaraponë apo nacueratsi tsane,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota Cristo jivi pesivatëpaejavanexa pibisiacuene pexanaeneconi yabara. \v 12 Dioso raja jivi najëpaeya tane. Pacuenia tane judíovi, bajarapacuenia tane apo judíovi ata. Caenë, Dioso, daxita bajarapamonae pijatuxanenë. Ayaicuenia Dioso itaxutotsoniatane daxita pamonae vajëta bajaraponëjavabelia. \v 13 Cristojavabelia jivi penavajëtsijavanexa, Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: “Pajivi pepo petuxanenëjavabelia navajëta pecapanepaenexatsi, bajarapajivi capanepaenatsi,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota. \v 14 Itsiata acuenebi itsajivi ata penavajëtsinexa Cristojavabelia itsa abaxë apo jumecovënëtsi Cristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara. Itsajivi ata acuenebi pejumecovënëtsinexa Cristo pelivaisi itsa abaxë apo yapëtae Cristo pelivaisi. Itsajivi ata acuenebi peyapëtaenexa Cristo pelivaisi itsa abaxë apo tsipaebitsi. \v 15 Dioso pijajivi itsa apo itorobi tsipae daxitajivijava Cristo pelivaisi petsipaebaponaenexa, nexata itsajivi ata apo yapëtae tsipae Cristo pelivaisi. Dioso pejumelivaisi jivi petsipaebaponaevinexa yabara, Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: “¡Pexaniacuene bitso itsa najetarubena pexanialivaisi jivi petsipaebivinexa!” jai. \p \v 16 Pexanialivaisi tsipaebi atatsi, itsiata daxitajivi apo jitsipae pejumecovënëtsinexa pexanialivaisi pecapanepaelivaisinexatsi picani Diosojavabelia. Isaíaspijinë ata, bajayata jivi apo jumecovënëtsitsi. Nexata Isaíaspijinë Diosojavabelia jumaitsi mapacueniaje: “Tajatuxanenë, daxitajivi apo nejumecovënëtsi tatsipaebilivaisi. Caejiviyobeje saya nejumecovënëta,” jai bajayata Isaíaspijinë Diosojavabelia. \v 17 Nexata jivi itsa tsipaebatsi Cristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara pejumetaexae, jumecovënëta baja. \p \v 18 Judíovi ata baja picani jumetane Cristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara. Itsiata judíovi apo jumecovënëtsi. Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: \q1 Dioso pijajivi Dioso pejumelivaisi tsipaebanajetarubena daxitanacuanëjava. Nexata baja Dioso pejumelivaisi yacaëjëpa daxitanacuanëjava, \m jai Dioso pejumelivaisibaxutota. \p \v 19 Judíovi baja picani jumetane Cristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara. Itsiata judíovi apo jumecovënëtsi. Moiséspijinë bajayata tajëvelia yaquina judíovi Dioso apo pejumecovënëtsijavanexa. Yaquinanua apo judíovi juya Dioso pejumecovënëtsijavanexa. Judíovijavabelia Dioso tajëvelia pejumaitsijava, bajayata Moiséspijinë yaquina mapacueniaje: \q1 Itsanacuanëpijivi paxamë bijiaya panaëcotabiabame. Bajarapamonae tajajivi exanaenajë. Nexata bajarapamonae pacuenecaëbianame. Bajarapamonae tajumelivaisi apo jamatabëjumeyapëtae picani. Itsiata tajajivi exanaenajë. Nexata bajarapamonae pacuenecaëbiaanaepanaename, \m jai Moiséspijinë bajayata peyaquinaebaxutota Dioso tajëvelia pejumaitsijava judíovijavabelia. \p \v 20 Isaíaspijinë ata bajayata ajumejunavijibia jumaitsi Dioso tajëvelia pejumaitsijava. Apo judíovi yabara Dioso pejumaitsijava, Isaíaspijinë jumaitsi mapacueniaje: \q1 “Pamonae picani apo nejitsipae, apo nejumecovënëtsinua, bajarapamonae itsiata itsamatacabi nejumecovënëtsiana. Nexata baja neyapëtaena. Bajarapamonae apo nevënëlivaisiyanijobi ata, najamatabëcueneitajëtsianajë bajarapamonaejavabelia,” jai Dioso tajëvelia, \m jai bajayata Isaíaspijinë. \p Bajaraxuata nayapëtane tajëvelia Dioso penajamatabëcueneveretsijava pecapanepaenexa apo judíovi ata. \v 21 Biji rajane judíovi yabara Dioso pejumaitsijava, Isaíaspijinë bajayata jumaitsi mapacueniaje: “Daxitamatacabi junatabiabajë pamonae apo nejumecovënëtsi. Bajarapamonae apo exanae taitorobicuenia,” jai bajayata Isaíaspijinë Dioso pejumaitsijava judíovi yabara. Nexata nayapëtane mapacueneje. Judíovi junatsi atatsi Dioso, itsiata apo jumecovënëtsi Dioso pecapanepaenexatsi. \c 11 \s1 Pacuenia judíovi, Israel nacuapijiviyajuvënëvi, Dioso capanepaejitsiatsi yabara pelivaisi \p \v 1 ¿Dioso tsabaja pijajivi judíovi, Israel nacuapijivi, daxita Dioso navecuaxuaba? Jume raja. Apo navecuaxuabi. Xanë ata raja judíonënë, Israel nacuapijinënë. Tajasalinainë cajena Abrahampijinë. Benjamínpijinë ata pemomoxiyajuvënënë. \v 2 Bajayata baja cajena vajavajënaeyami, Dioso pijajivinexa itapeta judíovi, Israel nacuapijivi. Nexata Dioso apo navecuaxuabi tsane bajarapamonae. Payapëtaneme rabaja pacuenia Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi profeta Elíaspijinë yabara. Profeta Elíaspijinë pina pevajëtsijavata Diosojavabelia, neconitsiaya jumaitsi Israel nacuapijivi yabara mapacueniaje: \v 3 “Tajatuxanenë, mapamonaeje, Israel nacuapijivi, catobepona daxita pecajumelivaisipaebivimi profetavi. Toxobabianua altarvënëjavanë, itsajota tajuitabiaba dajubivi pecarajutsinexa ofrendacuenia. Nexata baja xanë caenënë, nijajivitonënë, nacopatajë. Xanë ata baja jamatabënebeyaxuaba,” jai pina profeta Elíaspijinë Diosojavabelia Israel nacuapijivi yabara. \v 4 Itsiata baitsi jane Dioso pina jumaitsi profeta Elíaspijinëjavabelia mapacueniaje: “Apo caenëmë raja. Xainajë baja tajajivi, siete mil ponëbeje, Israel nacuapijiviyajuvënëvi. Bajarapamonae xaniavaetia nejumecovënëtavanapa. Pematabacabëta apo tonubenae penavajëcaenexa Baalvënënë, jumapecaetaeya pexanaenëtsi, pitabarata,” jai pina Dioso bajayata profeta Elíaspijinëjavabelia. \v 5 Bajara pijinia itsi maparucae ataje. Caejiviyobeje pijinia Dioso itapetatsi pijajivinexa pitaxutotsoniataexaetsi. \v 6 Bajarapamonae Dioso pexaniacuene petoexanavanapaejava yabara, apo itapetsitsi. Bajarapamonae Dioso itsa itapetsipatsi ëpexaniacuene Dioso petoexanavanapaejava yabara, nexata saya bajarapamonae Dioso itapetsipatsi ëpexaniacuene petoexanavanapaejava yabara. Nexata bajarapamonae saya Dioso pitaxutotsoniataexaetsi, apo itapetsitsi tsipae. \p \v 7 Mara pacuenia itsi Israel nacuapijivije, Dioso apo pejumecovënëtsivi. Bajarapamonae apo jumecovënëtsi Dioso pecapanepaejavanexatsi. Itsiata baitsi jane bajarapamonaeyajuvënëvi, caejiviyobeje, Dioso itapetatsi pijajivinexa. Bajarapamonae jumecovënëta pexaniajailivaisi, Dioso pejumelivaisi, pecapanepaelivaisinexatsi Diosojavabelia. Itsamonae apo jumecovënëtsi bajarapalivaisi. Tsipaji ajamatabëcuenetaja. Apo jumecovënëtsi Dioso pejumelivaisi, pexaniajailivaisi, pecapanepaelivaisinexatsi picani Diosojavabelia. \v 8 Israel nacuapijivi, Dioso apo pejumecovënëtsivi, yabara Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: “Dioso ajamatabëcuenetajayaexanatsi. Bajaraxuata bajarapamonae lebabiabi ata Dioso pejumelivaisibaxuto, apo jumecovënëtsi. Bajara itsi bajarapamonae mapamatacabijavaberena ataje,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota Israel nacuapijivi, Dioso apo pejumecovënëtsivi, yabara. \v 9 Israel nacuapijivi, Dioso apo pejumecovënëtsivi, yabara bajayata Davidpijinë ata jumaitsi mapacueniaje: \q1 Israel nacuapijivi fiesta itsa exanabiaba, jamatabëcuenenavëxaniabiaya jamatabëjumai tsabiabi: “Dioso cajena nacasivabarëya. Bajaraxuata ayaijava vajaxainaejava xainatsi,” jamatabëjai tsabiabi. Itsiata baitsi jane pebarëyajavata, itsamatacabi jemata tocopiapatsianatsi pijaneconi yabara Dioso jane baja penaneconitsiaexanaejavanexatsi. \v 10 Bajarapamonae apo yapëtae pijaneconi peyajavajinavanapaejava daxitamatacabi. Pacuenia bitso piarevejava pecaponaevi, nabëxëtsutsiaya bacapona, bajara itsi bajarapamonae pejamatabëëthëtota pijaneconi yabara. Bitso yanajamatabëxaina pijaneconi, \m jai bajayata Davidpijinë Israel nacuapijivi, Dioso apo pejumecovënëtsivi, yabara. \s1 Pacuenia apo judíovi ata Dioso capanepaejitsiatsi yabara pelivaisi \p \v 11 Judíovi apo jumecovënëtsi ata Cristo pesivatëpaejavatsi pecapanepaenexatsi Diosojavabelia, itsiata abaxë Dioso apo navecuaxuabi judíovi daxitamatacabijavabelianexa. Judíovi apo pejumecovënëtsixae Cristo pelivaisi, juya apo judíovi Dioso tocopatatsi pejumecovënëtsinexa Cristo pelivaisi pecapanepaenexatsi Diosojavabelia. Nexata apo judíovi ata pejumecovënëtsijava Cristo pelivaisi, judíovi itsa taena, nexata judíovi ata jumecovënëtsiana Cristo pelivaisi pecapanepaenexatsi Diosojavabelia. \v 12 Judíovi apo jumecovënëtsi Cristo pelivaisi pecapanepaenexatsi Diosojavabelia. Bajaraxuata juya Dioso tocopata apo judíovi ata pejumecovënëtsinexa Cristo pelivaisi pecapanepaenexatsi Diosojavabelia. Nexata apo judíovi ata bajarapacuenia caxitajaraba baja pexaniacuene, judíovi apo pejumecovënëtsixae Cristo pelivaisi. Bajarapacuenia apo judíovi ata aeconoxae baja toxanepanatsi Dioso petocopatsixaetsi pejumecovënëtsinexa Cristo pelivaisi. Itsiata baitsi jane pacuenia apo judíovi ata aeconoxae toxanepanatsi, bajaraxua matatoxenetsia bitso pexaniacuene caxitajarabiana pamatacabi judíovi ayaibitsaëto jane baja jumecovënëtsiana Cristo pelivaisi. \p \v 13 Aeconoxae baja palivaisi pacatsipaebatsi, bajarapalivaisi paxamë apo pajudíovinexamë. Jitsipajë paneyapëtaenexa Dioso taneitorobicuene. Dioso nitoroba paxamë apo pajudíovimëjavabelia patacatsipaebinexa Dioso pejumelivaisi. Nexata jamatabëjumaitsinë: “Dioso cajena netocopata ayaijamatabëcuene pexainaelivaisi jivi tatsipaebaponaenexa,” jamatabëjanë. \v 14 Bajarapacuenia Dioso pejumelivaisi pacatsipaebaponatsi tsipaji jitsipajë tajaviriavi ata, judíovi, Dioso petoexanaenexatsi pacuenia paxamë ata Dioso pacatoexana papecacapanepaenexa. Nexata meta bajarapacuenia judíoviyajuvënëvi ata jumecovënëtsiana Cristo pelivaisi pecapanepaenexatsi Diosojavabelia. \v 15 Judíoviyajuvënëvi Cristo navecuaitaveta. Nexata juya pamonae apo judíovi, Dioso barajamatabëcuenexanepanaeyatane. Pamatacabi judíovi jumecovënëtsiana Cristo pelivaisi, Dioso pitsianatsi pijajivinexa. Bajaraxua bitso pinijicuene tsane. Judíovi aeconoxae bepetëpaevi Dioso tanetsi apo pejumecovënëtsixae Cristo pelivaisi. Nexata pamatacabi judíovi jumecovënëtsiana Cristo pelivaisi, Dioso taenatsi petëpaecujinae bepiasaëyaexanaevitsi. \v 16 Panbë jivi ofrendacuenia itsa rajuta Diosojavabelia, copiaya pexanaepanbë barajuta. Nexata bajarapapanmatabëta cotocaevi pexanaepan ata, apo rajutsi ata Diosojavabelia, Dioso pijapancuenia tane. Naejava ata petabunepe jivi ofrendacuenia itsa rajuta Diosojavabelia, nexata daxita pemaxërananë ata Dioso pijamaxërananëcuenia tane. Bajara pijinia itsi judíovi ata. Judíovi pijasalinaivimi Dioso itsa itapeta pijajivinexa, nexata judíovi pemomoxi ata Dioso pijajivicuenia tane. \p \v 17 Dioso tane judíovi, beolivonaemaxërananë. Olivonaenë pexainaenë, pepo olivonaemaxërananë caucuba juya saicayaviria olivonaemaxëranaxi perubinexa bajarapacovëta. Nexata pepo olivonae ënëtuatuajëpijimera junua bajarapamaxëranaxi ënëtuatuajëjava pejuvarubenaenexa pepo olivonaemaxëranajavaberena. Bajara pijinia pacuenia Dioso pacatoexana paxamë apo pajudíovimë. Judíovi apo pejumecovënëtsixae Cristo pelivaisi, paxamë juya, apo pajudíovimë, Dioso papijajivimë pacaexana. \v 18 “Judíovivecua Dioso papijajivinë paneexana. Nexata paayaijamatabëcuenevinë judíovivecua,” pajamë pëtsa. Tsipaji payapëtaneme mapacueneje. Naejava, petabunepe pejamatabëcueneta, xaniavaetsia nuca. Pemaxërana pejamatabëcueneta, xaniavaetsia apo nucae. Bajara pijinia paxamë ata paitsimë. Apo pacacaëjëpae paneyavenonaenexa judíovijavabelia. Biji rajane judíovi bepapecayavenonae. Tsipaji judíovi apo jumecovënëtsi Cristo pelivaisi. Nexata judíovi apo pejumecovënëtsixae, Cristo pelivaisi juya paxamë Dioso pacaitaxutotsoniatane. Nexata pacatocopata Cristo pelivaisi panejumecovënëtsinexa Dioso papecacapanepaenexa panijaneconivecua. \p \v 19 Nexata meta pajumaitsimë: “Pacuenia olivonaenë pexainaenë, olivonaemaxërananë caucuba, bajarapacovëta juya perubinexa itsaviriaolivonaemaxëranaxi, bajara pijinia itsi Dioso. Dioso navecuatsata judíovi juya apo judíovitsi vajanacaitapetsinexa pijajivinexatsi,” pajamë meta. \v 20 Pacuenia olivonaenë pexainaenë, pibisiamaxërana caucuta, bajara pijinia itsi Dioso. Dioso navecuatsata judíovi apo pejumecovënëtsixae Cristo pelivaisi. Pacuenia olivonaenë pexainaenë, pecaucutsimaxërana pecovëta juya itsaviriaolivonaemaxërana ruta, bajara pijinia pacuenia paxamë ata judíovi pejamatabëcuenemi, pacapita Dioso papijajivinexamë panejumecovënëtsixae Cristo pelivaisi. Bajaraxuata pëtsa panataneme paayaijamatabëcuenevimë. Biji rajane xania. Cujunaviaya Dioso pajinavanapare panevecuajopaeyaniva Dioso panejumecovënëtsijava. \v 21 Pacuenia olivonaenë pexainaenë, pibisiamaxërana bacaucuta, bajara pijinia pacuenia Dioso judíovi navecuatsata apo pejumecovënëtsixae Cristo pelivaisi. Judíovi picani Dioso itapeta pijajivinexa. Nexata judíovi Cristo pelivaisi apo pejumecovënëtsixae, Dioso navecuatsata pitapetsivimi ata. Nexata bajarapacuenia paxamë ata Dioso pacanavecuatsatsipa panevajënaeyabelia itsa apo pajumecovënëtavanapaemë tsipae Cristo pelivaisi. \v 22 Bajaraxuata pacanaëjëre mapacueneje. Dioso bitso papecaitaxutotsoniataexae, pacatocopata Cristo pelivaisi panejumecovënëtsinexa. Pacanaëjërenua mapacueneje. Apo pejumecovënëtsixae Cristo pelivaisi, Dioso navecuatsata pitapetsivimi ata. Xaniajai cajena. Dioso naneconitsiaexanapona daxita pamonae apo jumecovënëtsi Cristo pelivaisi. Itsiata paxamëjavabelia Dioso pacaitaxutotsoniatane. Nexata panevajënaeyabelia tsiteca Dioso pajumecovënëtavanapare. Itsa pacopabijitsipame Dioso panejumecovënëtsijava, nexata pacuenia olivonaenë pexainaenë, pibisiamaxërana bacaucuta pexuabinexa, bajara pijinia pacuenia paxamë ata Dioso pacanavecuaxuabijitsipa. \v 23 Judíovi Dioso pejumeaebijava itsa copatsiana, nexata jumecovënëtsiana Cristo pesivatëpaejavatsi pecapanepaenexatsi Diosojavabelia. Nexata bajarapamonae ata Dioso pijajivi tsane. Nexata pacuenia olivonaenë pexainaenë, pecaucutsimaxëranami icatsia caevëarena pecovëta ruta, bajara pijinia pacuenia Dioso icatsia pitsianatsi judíovi Dioso pijajivinexa. \v 24 Pacuenia saicayaviria olivonaemaxërana ruta pepo olivonaemaxëranacovëta, bajarapacovëta pejuvarucaenexa, bajara pijinia pacuenia Dioso pacapita paxamë apo pajudíovi atamë Dioso papijajivinexamë. Paxamë apo pajudíoviriavi atamë, itsiata Dioso pacapita papijajivinexamë. Judíovi biji toyapëxanepanatsi icatsia pepitsinexatsi Dioso pijajivinexa. Tsipaji bajarapamonae pijasalinaivimi ata Dioso itapeta pijajivinexa. \s1 Pacuenia Dioso capanepaejitsia judíovi, Israel nacuapijivi, yabara pelivaisi \p \v 25 Tajamonae, panejamatabëjumaitsiyaniva mapacueniaje: “Vaxaitsi bitso vajayapëtaevi,” panejamatabëjaiyaniva, jitsipajë paneyapëtaenexa mapalivaisije, Dioso muetsia pexainabuatsilivaisimi. Judíoviyajuvënëvi baja cajena ajamatabëcuenetaja. Nexata bajarapamonae apo jumecovënëtsi Cristo pelivaisi. Nexata ayaibitsaëtoxaneto apo judíovi, itsa jumecovënëtsiana Cristo pelivaisi, matapania jane baja judíovi ata jumecovënëtsiana Cristo pelivaisi. \v 26 Nexata daxita pamonae judíovi, itsamatacabi Dioso capanepaenatsi pacuenia baja Dioso pejumelivaisibaxutota tajëvelia jumaitsi. Dioso pejumelivaisibaxutota tajëvelia jumaitsi mapacueniaje: \q1 Jerusalén tomaraverena najetarucaena daxitajivi pecapanepaenënexa. Bajaraponë daxita judíovi, pamonae Israelpijinë pemomoxi, vecuaajibiaexanaena pibisiacuene pexanaeneconimi. \v 27 Itsa bajaraponë vecuaajibiaexanaena pibisiacuene pexanaeneconimi, nexata jane baja toexanaenajë pacuenia bajayata tajëvelia najumecapanepaeya jumaitsinë bajarapamonae pijasalinaivimijavabelia, \m jai tajëvelia Dioso pejumelivaisibaxutota Dioso pejumaitsijava judíovi pecapanepaejavanexa Cristo pejamatabëcueneta. \p \v 28 Judíoviyajuvënëvi Dioso pijavajabitsaë naexana. Tsipaji apo jumecovënëtsi Cristo pelivaisi pecapanepaenexatsi Diosojavabelia. Itsiata abaxë tsiteca Dioso asiva judíovi. Tsipaji bajayata copiata Dioso itapeta bajarapamonae pijasalinaivimi pijajivinexa. \v 29 Xua Dioso rajuta judíovijavabelia, apo vecuacanaviatsi. Pamonae pijinia Dioso junata pijajivinexa, apo navecuaxuabi tsane. Nexata itsamatacabi bajarapamonae Dioso athëbëtatsia yajavaecaena daxitamatacabijavabelianexa. \v 30 Paxamë apo pajudíovimë, pamatacabi abaxë Cristo pelivaisi apo pajumecovënëtsimë, Dioso picani apo papijajivimë. Judíovi apo pejumecovënëtsixae Cristo pelivaisi, nexata apo pajudíovi atamë, Dioso pacaitaxutotsoniatane. Papijajivimë baja pacaexana. \v 31 Bajara pijinia pacuenia itsane judíovi ata. Maparucaeje abaxë judíovi apo jumecovënëtsi Cristo pelivaisi. Itsiata itsamatacabijavabelia judíovi ata Dioso itaxutotsoniataenatsi pacuenia paxamë ata Dioso pacaitaxutotsoniatane. \v 32 Dioso tocopata daxitajivi pijacuata penatojitsipaecuenia pexanavanapaenexa Dioso pitorobicueniatsi apo pejumecovënëtsixae. Nexata daxitajivi naneconita Diosojavabelia. Bajarapacuenia Dioso tocopata itsamatacabijavabelia icatsia pitaxutotsoniataenexa bajarapamonae. \p \v 33 ¡Dioso baja cajena pitaxutotsoniataenë daxitajivi pecapanepaenexa! ¡Dioso cajena bitso peyapëtaenë! ¡Daxitalivaisi bitso pejumeyapëtaenënua! Pacuenia Dioso najamatabëcuenevereta pexanaenexa, pacuenia ata baja exanapona, vaxaitsi bajaraxua Dioso apo jamatabëcueneyapëtaetsi. \v 34 Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje. “Vaxaitsi apo jamatabëcueneyapëtaetsi xua najamatabëxaina Dioso. Apo nacacaëjëpaenua vajamuxujiobinexa ata. \v 35 Dioso cajena itsajivijavabelia ata apo amoneyabi. Nexata xua Dioso rajuta itsajivijavabelia, apo rajutsi piamoneyabimatamo,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota Dioso yabara. \v 36 Tsipaji cajena Dioso pijacuata exana daxitacuene. Evetanua daxitacuene. Daxitacuene baja cajena Dioso pijajava. Nexata Diosojavabelia vaxaitsi bejumaitsitsi tsabiabi mapacueniaje: “¡Diosomë, bitso ayaijamatabëcuenenëmë!” bejaitsi tsabiabi daxitamatacabijavabelianexa. Bajara itsi tsane. \c 12 \s1 Pacuenia Dioso pejumecovënëtsinë benajamatabëcuenerajuta Diosojavabelia pijajivitonënexa daxitamatacabijavabelianexa yabara pelivaisi \p \v 1 Tajamonae, payapëtaneme rabaja Dioso ayaicuenia vajanacaitaxutotsoniataejava. Bajaraxuata pacaitorobatsi mapacueniaje. Pacuenia ofrenda barajutatsi Diosojavabelia Dioso pijajavanexa, bajara pijinia pacuenia panajamatabëcuenerajure Diosojavabelia, pacuenia Dioso pacaitorobapona paneexanabiabinexa daxitamatacabijavabelianexa. Nexata ëDioso pijacuene panetonacuenebijava, pacaasaëmëre tsavanapae papecasivabarëyanexa Dioso. Bajarapacuenia Diosojavabelia panajamatabëcuenerajure panejamatabëëthëtojavavetsina panetsitanajamatabëcueneitajëtsinexa pepacuene panejitsipaejava Dioso. \v 2 Pëtsa paexanavanapame pacuenia exanavanapa Dioso apo pejumecovënëtsivi. Biji rajane panajamatabëcuenecopare Diosojavabelia papecarajutsinexa pejanajamatabëcuene. Nexata bajarapacuenia payapëtaename xua Dioso pacatojitsipa paneexanabiabinexa. Xua Dioso pacatojitsipa paneexanabiabinexa, bajaraxua bitso pexaniacuene. Bajaraxua itsa paexanabiabianame, Dioso pacasivabarëya tsane. \p \v 3 Dioso raja taneitaxutotsoniataexae, nitoroba tatonacuenebinexa. Bajaraxuata mapacuenia pacajumaitsitsije. Pacuenia baja aeconoxae pajamatabëcueneitsimë tsavanapae, bajarapajamatabëcuene matatoxenetsia pëtsa panataneme paayaijamatabëcuenevimë bitso. Biji rajane pacaejivimë canacujitsia, xuavajëto Dioso pacajamatabëcuene caëjëpaeyaexanapona paneexanabiabinexa panenajamatabëcuenecopatsixae Diosojavabelia, bajarapacuenia saya baja panataema. \v 4 Jivi itsa naexana, yajavanaexana peperabëto, caeperabëtoreca. Itsiata bajarapaperabëtopijivi saicaya xainapona pevënëanë. Caevito canacujitsia saicaya xaina pexanabiabijavanexa. \v 5 Bajara pijinia pacuenia vaxaitsi ata itsitsi, Jesucristojavabelia vajanajamatabëcuenecopatsivi. Ayaibitsaëto atatsi, itsiata caenë Cristo beperabëtotsi. Nexata namataenetsia nayavenonabiabianatsi. \p \v 6 Caejivitsi canacujitsia, pacuenia Dioso nacatojitsipa, saicaya nacajamatabëcuene caëjëpaeyaexanapona vajaexanabiabinexa. Nexata Dioso betonacuenebavanapatsi pacuenia nacajamatabëcuene caëjëpaeyaexanapona. Dioso itsa nacajamatabëcuene caëjëpaeyaexana jivi vajatsipaebabiabinexa Dioso pejumelivaisi, nexata betsipaebabiabatsi xaniavaetsia pacuenia nacajamatabëcuene caëjëpaeyaexana. \v 7 Itsa pijinia Dioso nacajamatabëcuene caëjëpaeyaexana vajayavenonabiabinexa itsamonae Dioso pejumecovënëtsivi, nexata xaniavaetsia beyavenonabiabatsi Dioso pejumecovënëtsivi. Pajivi pijinia Dioso jamatabëcuene caëjëpaeyaexanatsi Dioso pejumelivaisi jivi petsipaebabiabinexa, xaniavaetsia betsipaebabiaba daxita pejamatabëcuenesaëta. \v 8 Pajivi pijinia Dioso jamatabëcuene caëjëpaeyaexanatsi itsamonae pemuxujiobabiabinexa pejamatabëcueneasaëyaexanaenexa Dioso pejumecovënëtsijava, bajarapajivi bemuxujiobabiaba xaniavaetsia bajarapamonaejavabelia. Pajivi pijinia rajutabiaba pexainaeyajuvënëjava bepejiobivijavabelia, berajutabiaba itsajamatabëcuene xainaenejeva. Pajivi pijinia itsacuenejava evetsiaexanatsi, bevetaponapona xaniavaetsia. Pajivi pijinia yavenonabiaba piavitanevi, pamonae ata bitso najamatabëxaina pijamonaejiviyo itsa totëpatsi, beyavenonabiaba barëyaya. \s1 Pacuenia Jesucristo pijajivi bexanavanapa yabara pelivaisi \p \v 9 Xaniavaetsia namataenetsia panaasivamëre tsavanapae. Paitoyamëre pibisiacuene pexanaejava. Pacaasaëmëre tsavanapae ëpexaniacuene paneexanaejava. \v 10 Pacuenia nacaeenapijivi bitso nasiva, bajarapacuenia panaasivamëre tsavanapae Cristo papijajivixaemë. Itsamonae Dioso pejumecovënëtsivi, patojitsipare itsamonae petaenexatsi ayaijamatabëcuenevi paxamë matatoxenetsia. Namataenetsia panayaiyataeyabiabare. \p \v 11 Pacaasaëmëre tsavanapae Dioso pijacuene panetonacuenebijava. Pëtsa pafaetabimë. Daxita panejamatabëcuenesaëta patonacuenebabiabare Dioso pijacuene. \p \v 12 Pasivabarëyamëre tsavanapae. Tsipaji rabaja payapëtaneme itsamatacabi panexainaejavanexa matacabi apo pevereverecaejava. Itsamonae itsa pacabejiobiaexana Cristo papijajivixaemë, bajayajebi ata, pëtsa pacopatame. Daxitamatacabi pavajëtabiabare Diosojavabelia pacopatsinejevamë. \p \v 13 Itsajota Dioso pejumecovënëtsivi namatavenona, payavenonabiabare. Pamonae pacasivaxaina panijaboyaberena, xaniavaetsia pacopiapitabiabare. \p \v 14 Pamonae pibisiacuene pacaexana, patovajëtabiabare Diosojavabelia Dioso peyavenonaenexatsi. Patovajëtabiabare pexaniacuene. Pëtsa patovajëtabiabame pibisiacuene juya pibisiacuene pexanaenexatsi. \p \v 15 Pamonae barëya petocopiapatsixaetsi pexaniacuene, bajarapamonae paxamë ata pajamatabëcueneyavenonaeya barëyamëre. Pamonae pijinia nua petocopiapatsixaetsi apo pejitsipaecuene, bajarapamonae paxamë ata pajamatabëcueneyavenonaeyanuema. \p \v 16 Najamatabëcuenejëpaeya pajinavanapare. Pëtsa panataneme paayaijamatabëcuenevimë. Pamonae beeveliajamatabëcuenevi ata, xaniavaetsia pataema. Xaniavaetsia payajavajinavanaparenua. “Xanë bitso tayapëtaenë itsamonae matatoxenetsia,” pajamatabëjamë pëtsa. \p \v 17 Itsajivi pibisiacuene itsa pacaexana, pëtsa juya pibisiacuene panamatamoexaname. Paexanabiabare ëpexaniacuene, xua jivi tsitaxanepanatsi. \v 18 Xua Dioso pacajamatabëcuenecaëjëpaeyaexana paneexanaenexa, bajaraxua paexanabiabare xaniavaetsia panejinavanapaenexa, daxitajivijavabelia itsacuene paexanaenejevamë. \v 19 Tajamonae bitso patacaasivavi, itsamonae pibisiacuene itsa pacaexana, pëtsa panamatamotame. Pacopare saya bajarapamonae Dioso penaneconitsiaexanaenexatsi. Tsipaji Dioso pejumaitsijava, Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: “Pamonae pibisiacuene exana itsamonaejavabelia, xanë naneconitsiaexanaenajë,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota. \v 20 Dioso pejumelivaisibaxutota itsabaxutota pijinia jumaitsi mapacueniaje: “Nijavajabitsaënë itsa piajani, rajure pexaejava. Mera itsa jitsipa, rajure mera piapaenexa. Bajarapacuenia itsa exaname, nexata caurataena nijavajabitsaënë ata,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota. \v 21 Itsajivi pibisiacuene itsa pacaexana, pëtsa pibisiacuene panamatamoexaname. Tsipaji bajarapacuenia panajamatabëcuene bijianaejitsipame. Biji rajane pajivi pibisiacuene pacaexana, pexaniacuene patoexanare. Nexata bajarapacuenia pibisiacuene papecaexanaejivi ata, pajamatabëcuenecaeviaexanaename. \c 13 \p \v 1 Daxita pamonae gobierno pijajivi, papecayanacuaevetsivi, pacuenia bajarapamonae pacaitoroba, xaniavaetsia pajumecovënëtabiabare. Tsipaji bajarapamonae, caenë canacujitsia, Dioso pejamatabëcueneta pacayanacuaeveta. Daxita pamonae nacua pevetsivi, pacaeveta Dioso petocopatsixaetsi. \v 2 Nexata pajivi apo jumecovënëtsi pacuenia nacuaevetsinë itorobatsi, bajarapajivi Dioso ata apo jumecovënëtsi. Pamonae apo jumecovënëtsi, nexata bajarapamonae Dioso naneconitsiaexanaenatsi. \v 3 Pamonae pexaniacuene exanavanapa, nacuaevetsivi apo cujunavi. Pamonae pijinia pibisiacuene exanavanapa, nacuaevetsivi cujunava. Paxamë nexata pexaniacuene paexanavanapare ajunavijibia panejinavanapaenexa. Nexata pacasivabarëya tsane papecayanacuaevetsivi. \v 4 Bajarapamonae Dioso pejamatabëcueneta nacuenebavanapa. Nexata pacaevetavanapa pibisiacuenevecua. Itsiata pibisiacuene itsa paexaname, papecayanacuaevetsivi bepacujunavame. Tsipaji bajarapamonae Dioso tocopatatsi papecananeconitsiaexanaenexa. Dioso tocopatatsi bajarapamonae penaneconitsiaexanaenexa daxita pamonae pibisiacuene pexanaevi. \v 5 Bajaraxuata bejumecovënëtatsi pamonae vajanacayanacuaevetsivi. Apo jumecovënëtsitsi saya vajanacananeconitsiaexanaeyaniva. Jume baja cajena. Biji rajane jumecovënëtatsi tsipaji Dioso pijajivixaetsi, vajajamatabëcueneta yapëtanetsi pacuenia bexanavanapatsi. \v 6 Bajaraxuata nacuaevetsivijavabelia impuestomatamo pamatamotabiabame panematamotsipalatata penaevetsinexa. Nacuaevetsivi, Dioso pejamatabëcueneta, tocopatatsi nacua pevetsinexa. Nexata nacua ëpevetsicuene nacueneba. \p \v 7 Pacuenia pacaejivimë canacujitsia bepatoexaname gobierno pejamatabëcueneta penacuenebivijavabelia, bajarapacuenia patoexanabiabare. Bajarapamonaeyajuvënëvi itsa caetuata impuestomatamo, xuavajëto pamoneyabame, pamatamotabiabare. Pamonae pijinia peyaiyataevitsi, payaiyataeyabiabare. Pamonae peyaiyataevitsi, bajarapamonae pexaniacuenia pabaracuaicuaijamëre tsabiabi. \v 8 Pëtsa pamoneyabame itsajivi ata. Biji rajane pacuenia Cristo pacaasiva, bajarapacuenia paxamë ata panaasivamëre tsavanapae. Pajivi asiva itsajivi ata pacuenia nasiva pijacuata, bajarapajivi jumecovënëtsicapanepa Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. \v 9 Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi, itaveta mapacueniaje: “Pëtsa jaitame itsava nijavavecua. Pëtsa beyaxuabame jivitonë. Pëtsa nacobetoxotame. Pëtsa najumetsënëtsiaya baracuaicuaijamë itsajivi. Pëtsa cobecaëbame itsajivi pexainaejava,” jai Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi. Nexata paxamë itsa pajumecovënëtsicapanepaejitsipame daxita mapalivaisije, itsalivaisiyo ata yajava, pajumecovënëtsicapanepaejitsipame mapejumaitsilivaisiyoje: “Asivamëre itsajivi ata pacuenia xamë nijacuata nasivamë,” pejailivaisiyo. \v 10 Tsipaji pajivi asiva itsajivi ata, pibisiacuene apo exanae bajarapajivijavabelia. Bajaraxuata itsa asivatsi itsamonae ata, nexata jumecovënëtsicapanepatsi daxita pacuenia Dioso nacaitoroba. \p \v 11 Bajarapacuenia itsamonae ata biasivatsi. Tsipaji baja yapëtanetsi bitso baja imoxoyo pevajënae icatsia Jesucristo pepatsijavanexatsica. Vajanacacapanepaenënexa, najetarucaena vajanacacapanepaenexa mapanacuavecuaje. Pamatacabi taxuxuabatsi Jesucristo vajajumecovënëtsijava, nacatsita tajëvajënae abaxë itajara Jesucristo icatsia pepatsijavanexatsica. Aeconoxae baja bitso imoxoyo pevajënae icatsia Jesucristo pepatsijavanexatsica. \v 12 Meravi abaxë aitaquiri. Itsa baja icatsia matacabijitsia, pitaquirijavami baja ajibi tsaponae. Bajara pijinia pacuenia imoxoyo baja pevajënae pecopiarucaenexa mapanacuapijivi pibisiacuene pexanaejava yabara piajamatabëcueneitaquirijavami. Tsipaji baja imoxoyo pevajënae icatsia Jesucristo pepatsijavanexatsica. Bajaraxuata bexanavanapatsi ëpexaniacuene Dioso pejitsipaecuenia. \v 13 Aeconoxae baja vajavajënaeyabelia, jinavanapaenatsi xaniavaetsia vajayapëtaexae pexaniajailivaisi. Apo ponae tsanetsi piaitajibivijava. Apo ponae tsanetsi fiestajava ata, itsajota pibisiacuene exanavanapa. Apo exanae tsanetsi pibisiacuene vajavitota. Apo exanae tsanetsi itsacuenejava ata, xua pibisiacuene. Nabijataeya apo najumeanaenotsi tsanetsi. Itsamonae ata apo cuenecaëbi tsanetsinua. \v 14 Biji rajane vajëtabiabianatsi vajatuxanenë Jesucristojavabelia vajanacayavenonabiabinexa. Vajatuxanenë Jesucristo nacajamatabëcueneasaëyaexanaena vajatojinavanapaenexa vajanacatojitsipaecuenia. Apo sivanajamatabëxainae tsanetsi pacuenia vajacuata natojitsipatsi pibisiacuene vajaexanaenexa. \c 14 \s1 Pacuenia Pablo itaveta Roma tomarapijivi Dioso penajuajumecovënëtsivi itsa janitane pexaejava jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia peyajuvënërajutsivi, “Pibisiacuene exana mapajivije,” pejaiyaniva, yabara pelivaisi \p \v 1 Pajivi jumecovënëtsi ata Jesucristo pesivatëpaejavatsi pijaneconi yabara, itsiata abaxë itsa apo ajamatabëcuenesaë pejumecovënëtsijava, bajarapajivi ata xaniavaetsia pacopiapire panenacaetuatsibojavaberena itsa najunua. Bajarapajivi pijaneconi yabara Jesucristo pesivatëpaejavatsi pejumecovënëtsicujinae, copata baja pexaeyabiabijavami jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi. Nexata baja cujunava pexaejava, bepibisiacuene pexanaejava petaexae. Pëtsa pajumeanaenotame bajarapitsijivijavabelia panexaeyaexanaenexa icatsia bajarapayajuvënëvi. \v 2 Itsamonae Cristojavabelia penajamatabëcuenecopatsivi, jamatabëjumaitsi: “Daxitacuene xanepana vajaxaenexa,” jamatabëjai. Itsamonae pijinia abaxë jamatabëjumaitsi: “Dioso nacananeconitsiaexanaejitsipa jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi itsa xanetsi,” jamatabëjai. Nexata ëpeubijava xane jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi pexaeyaniva. \v 3 Nexata pajivi xane jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi, pëtsa bijiaya tane pajivi apo xae jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi. Pajivi pijinia apo xae jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi, pëtsa neconitsiaya jumaitsi jivijavabelia: “Pibisiacuene exana pajivi xane jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi,” jai pëtsa. Tsipaji Cristojavabelia penajamatabëcuenecopatsijivi daxitacuene itaxutojema xae ata, itsiata Dioso tanetsi aneconijibia. Nexata bajarapajivi Dioso capanepaenatsi. \v 4 Dioso apo pacatocopatsi Dioso pijajivitonë neconitsiaya jivijavabelia panejumaitsinexa mapacueniaje: “Xua exana bajaraponë, pibisiacuene. Nexata Dioso naneconitsiaexanaenatsi,” panejainexa. Dioso pijajivitonë xaniavaetsia Dioso itsa tonacueneba, xaniavaetsia apo tonacuenebi atanua, caenë, Dioso, toxanepanatsi, pacuenia jamatabëjumaitsi, pejumaitsinexa pijajivitonëjavabelia. Dioso cajena caëjëpatsi peyavenonaenexa pijajivi pejitsipaecuenia xaniavaetsia petojinavanapaenexatsi pesivabarëyanexa. \p \v 5 Itsamonae Dioso pejumecovënëtsivi yaiyataeyabiaba matacabi. Nexata itsamatacabianëvecua caematacabi yaiyataeyabiaba. Itsamonae pijinia najëpaeya tane daxitamatacabianë. Pamonae yaiyataeyabiaba caematacabi itsamatacabianëvecua, bajarapamonae xaniavaetsia beyapëtane pajamatabëcuenelivaisi yabara yaiyataeyabiaba caematacabi. Pamonae ata pijinia najëpaeya tane daxitamatacabianë, xaniavaetsia beyapëtane pajamatabëcuenelivaisi yabara najëpaeya tane daxitamatacabianë. \v 6 Pajivi nacueraeveta itsamatacabi, bajarapajivi nacueraeveta peyaiyataenexa Dioso. Pajivi pijinia apo nacueraevetsi bajarapamatacabi, apo nacueraevetsi tsipaji jamatabëexana pacuenia Dioso itorobatsi. Pajivi pijinia xane jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi, bajarapajivi xane peyaiyataenexa Dioso. Tsipaji jamatabëjumaitsi: “Dioso cajena netocopata daxitacuene taxaenexa,” jamatabëjai. Nexata pexaniajamatabëcuene rajutabiaba Diosojavabelia. Pajivi pijinia apo xae jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi, bajarapajivi apo xae peyaiyataenexa Dioso. Tsipaji jamatabëjumaitsi: “Mapavije apo xaenë tananeconitsiyaniva Diosojavabelia,” jamatabëjai. Nexata pexaniajamatabëcuene rajutabiaba Diosojavabelia ëpeubijava pexaeyabiabixae. \p \v 7 Itsajivi ata vaxaitsiyajuvënëjivi, Dioso pejumecovënëtsijivi, apo ponaponae ëpijacuata penatojitsipaecuenia pexanaponaponaenexa. Biji rajane exanaponapona pacuenia Cristo tojitsipatsi. Petëpaematacabinexa ata yabara, apo jamatabëjumaitsi: “Tëpaenajë pamatacabi natojitsipajë tatëpaejava,” apo jamatabëjai. \v 8 Vaxaitsi abaxë vajaasaëtsavanapaeepato, tojinavanapatsi pacuenia vajatuxanenë nacatojitsipa. Itsiata baitsi jane itsamatacabi, tëpaenatsi. Tsipaji Dioso nacatojitsipaena vajatëpaenexa. Aeconoxae abaxë vajaasaëtsavanapaevi, vajatuxanenë pijajivitsi tsavanapae. Vajatëpaecujinae ata tsane, tsiteca vajatuxanenë pijajivitsi tsavanapae tsane. \v 9 Cristo baja cajena nacasivatëpa vajatuxanenë vajaexanaenexa. Nexata icatsia Cristo asaë tsaponaponae petëpaecujinae. Bajaraxuata Cristo daxitajivi pijatuxanenë. Piasaëtsavanapaevi, petëpaevi ata, daxita pamonae najamatabëcuenecopata bajaraponëjavabelia, Cristo cajena pijatuxanenë. \p \v 10 Bajaraxuata nexata jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi paxamë panijabananë pexaejava yabara, baracuaicuaijaiya apo bepajumaitsimë mapacueniaje: “Maponëje pibisiacuene exana. Nexata Dioso naneconitsiaexanaenatsi,” apo bepajamë. Bijiaya ata apo bepataemë bajaraponë. Tsipaji cajena itsamatacabi daxitatsi vaxaitsi Cristo pitabarata nubenaenatsi, caejivitsi canacujitsia, vajanavajunupaebaponaenexa daxita pacuenia exanavanapatsi mapanacuataje. \v 11 Bajaraxua yabara Dioso pejumelivaisibaxutota tajëvelia jumaitsi mapacueniaje: \q1 Dioso tajëvelia jumaitsi: “Xanë daxitamatacabijavabelianexa tasaëtsaponaponaenë. Nexata tajumaitsijume xaniajanë. Itsamatacabi daxitajivi taitabarata pematabacabëta netonubenaena taneyaiyataexae. Daxitajivi nevajunupaebiana Diosonëcuenenë,” \m jai Dioso pejumelivaisibaxutota mapacueniaje Dioso tajëvelia pejumaitsijava daxitajivi yabara. \p \v 12 Nexata vaxaitsi itsamatacabi, caejivitsi canacujitsia, navajunupaebaponaenatsi Diosojavabelia daxita pacuenia exanavanapatsi mapanacuataje. \s1 Pacuenia Pablo itaveta Roma tomarapijivi Dioso penajuajumecovënëtsivi Diosovecua pejopaeyaexanaeyaniva petsitaexanaejava pejamatabëcueneta yabara pelivaisi \p \v 13 Itsamatacabi caejivitsi canacujitsia nubenaenatsi Cristo pitabarata vajanavajunupaebaponaenexa pacuenia exanavanapatsi mapanacuataje. Bajaraxuata itsanë vajabananë pexanaejava yabara, apo bebaracuaicuaijaitsi pibisiacuenia. Biji rajane bejamatabëjumaitsitsi mapacueniaje: “Apo tsitaexanaenë tsane itsacuenejavayo ata, xua yabara itsajivi, Dioso pejumecovënëtsijivi, jamatabëcuenebijianaejitsipatsi,” bejamatabëjaitsi. \v 14 Najamatabëcuenecopatajë xaniavaetsia vajatuxanenë Jesucristojavabelia. Nexata yapëtaniji Dioso tanetocopatsijava taxaenexa xua picani cujunavajë taxaejava Jesucristojavabelia tanajamatabëcuenecopatsivajënaeya. Itsiata meta itsanë Dioso pejumecovënëtsinë bajaraxua itsa xane, jamatabëjumaitsi tsipae: “Dioso apo netocopatsi taxaenexa bajaraxua. Itsa xaejitsipajë, naneconitsipajë Diosojavabelia,” jamatabëjai tsipae. Nexata apo xae tsipae bajaraxua. \v 15 Panijabananë itsa apo pexaenë jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi, pëtsa patsitaxaneme. Tsipaji paxamë itsa patsitaxaejitsipame jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi, panijabananë bepacasivajamatabëjiobi tsipae. Tsipaji panijabananë bepibisiacuene patsitaexanaejitsipame itsa patsitaxaejitsipame jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi. Nexata jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi, panijabananë itsa patsitaxaejitsipame, nexata panijabananë asivaya apo pataemë tsipae. Tsipaji itsa pacajanitaejitsipa panexaejava jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi, nexata bajaraponë ata naxaejitsipa. Nexata Diosojavabelia bepenaneconitsinë nataejitsipa penaxaexae jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi. Panetsitaxaejava pejamatabëcueneta Diosovecua panenaxuabiaexanaeyaniva panijabananë, pëtsa patsitaxaneme jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi. Tsipaji rabaja vajatuxanenë Cristo sivatëpa bajaraponë ata penaxuabiyaniva. \v 16 Payapëtae atamë, xua picani xanepana paneexanaenexa, itsiata panijabananë itsa cujunava bajaraxua pexanaenexa, pëtsa patsitaexaname. Tsipaji panijabananë pacataejitsipa pibisiacuene bepaneexanaevi. \v 17 Vaxaitsi baja najamatabëcuenecopabatsi Cristojavabelia. Nexata jumecovënëtavanapatsi Dioso. Apo nacaitorobi vajanayanijobabiabinexa ëvajaxaejava yabara, vajaapaejava ata yabara. Biji rajane nacaitoroba xaniavaetsia aneconijibia najamatabëcuenejëpaeya vajajinavanapaenexa. Nacaitorobanua jamatabëcuenebarëyaya vajajinavanapaenexa Espíritu Santo vajanacatsijamatabëecaexae. \v 18 Pajivi Dioso pijacuene tonacuenebaponapona, sivajamatabëcuenebarëyatsi Dioso. Jivi ata xaniavaetsia yaiyatanetsi. \p \v 19 Xua Dioso nacayavenona vajajinavanapaenexa najamatabëcuenejëpaeya, bajaraxua exanavanapaenatsi. Xua ata nacayavenona namataenetsia vajanajamatabëcuene asaëyaexanaenexa Diosojavabelia, bajaraxua ata exanavanapaenatsi. \v 20 Pëtsa patsitaxaneme xua panijabananë tane bepitavetsijavatsi pexaeyaniva. Nexata itsa pacajanitaejitsipa panexaejava, bajarapajivi ata naxaejitsipa. Nexata bepenaneconitsinë Diosojavabelia nataejitsipa. Panexaejava pejamatabëcueneta, bajarapajivi Diosovecua pajopaeyaexanaejitsipame. Bajaraxuayaniva pëtsa patsitaxaneme xua cujunava panijabananë. Xaniajai rabaja. Daxitacuene rabaja picani xanepana vajaxaenexa. Itsiata pibisiacuene paexanaejitsipame itsa patsitaxaejitsipame xua panijabananë taejitsipa bepibisiacuene paneexanaejava itsa paxaejitsipame. \v 21 Bajaraxuata pëtsa paxaneme jumapecataeya pexanaenëanëjavabelia perajutsiyajuvënëvi. Pëtsa papamenua piatanera paneaitajibiyaniva. Pëtsa paexanamenua itsacuenejava ata, xua pejamatabëcueneta panijabananë pajopaeyaexanaejitsipame Diosovecua. Pëtsa patsitaexaname xua panijabananë jamatabëcuene faefaenaeyaexanaejitsipatsi. \v 22 Itsa baja xaniavaetsia payapëtaneme pexanepanaecuene panexaenexa, xua picani pacujunavame panexaejava Jesucristojavabelia panenajamatabëcuene copatsivajënaeya, saya pamoyamë tsane. Tsipaji Dioso yapëtane pacuenia panajamatabëxainame bajaraxua yabara. ¡Bitso jamatabëcuenebarëya pajivi pexanabiabijava yabara jamatabëjumaitsi: “Dioso pitabarata aneconijibia toponaponajë,” jamatabëjai! \v 23 Pajivi pijinia jamatabëjumaitsi ata: “Apo xanepanae tsipae taxaenexa bajaraxua,” jamatabëjai ata, itsiata itsa xaejitsipa, bajarapajivi pibisiacuene natoexanaejitsipa Diosojavabelia. Tsipaji pijacuata najamatabëcuenebijianaejitsipa. Daxita pijinia xua yabara vaxaitsi jamatabëjumaitsitsi: “Dioso apo jitsipae vajaexanaenexa bajaraxua,” jamatabëjai atatsi, itsiata itsa exanaejitsipatsi bajaraxua, nexata pibisiacuene natoexanaejitsipatsi Diosojavabelia. \c 15 \s1 Pacuenia becanaëjëtatsi vajabananë vajajamatabëcueneyavenonaenexa yabara pelivaisi \p \v 1 Vaxaitsi ajamatabëcuenesaëtsi Dioso vajajumecovënëtsijava. Nexata beyavenonatsi pamonae abaxë jamatabëcuenefaefaena Dioso pejumecovënëtsijava. Pëtsa exanatsi vaxaitsi vajacuata vajanatojitsipaecuenia. \v 2 Biji rajane caejivitsi canacujitsia becanaëjëtatsi vajabananë vajajamatabëcueneyavenonaenexa. Xua yabara vajabananë ajamatabëcuenesaëjitsia, bajaraxua betoexanavanapatsi vajabananë pejamatabëcuenevitsabinexa Diosojavabelia. \v 3 Tsipaji Cristo ata, ponë Dioso athëbëvetsica itorobica jivi pecapanepaenexa, abaxë itsa ponapona mapanacuataje, apo exanae pijacuata penatojitsipaecuenia. Biji rajane nacopata pebejiobiaexanaenexatsi pacuenia Dioso tojitsipatsi. Paxa Diosojavabelia Cristo pejumaitsijava, Dioso pejumelivaisibaxutota tajëvelia jumaitsi mapacueniaje: “Pacuenia picani jivi xamë pibisiacuenia jamatabëcabaracuaicuaijai, xanë nebaracuaicuaijai tsane,” jai tajëvelia Dioso pejumelivaisibaxutota paxa Diosojavabelia Cristo pejumaitsijava. \v 4 Palivaisi bajayata yaquina Dioso pejumelivaisibaxutota, bajarapalivaisi vaxaitsi ata nacatocopata vajajumecovënëtsinexa, vajanacajamatabëcuene yavenonaenexanua. Bajaraxuata bajayajebi nacabejiobiaexanabiabi ata Dioso pijajivixaetsi, itsiata ajamatabëcuenesaëtsi tsavanapae. Tsipaji yapëtanetsi pacuenia Dioso najumecapanepaeya jumaitsi bajarapalivaisita vajanacacapanepaenexa. \v 5 Itsacuenejavaxi yabara bajayajebi itsa nacajamatabëcueneëjëtapona, nexata Dioso nacajamatabëcueneyavenonapona. Nacajamatabëcueneasaëyaexanapona bajayajebinexa ata. Pacatovajëtatsi Diosojavabelia Dioso papecayavenonaenexa, najamatabëcuenejëpaeya daxita panejinavanapaenexa Jesucristo papecatojitsipaecuenia. \v 6 Nexata daxita paxamë najamatabëcuenejëpaeya vajatuxanenë Jesucristo paxa Diosojavabelia pajumaitsimë tsabiabi tsane: “Diosomë, bitso ayaijamatabëcuenenëmë,” pajamë tsabiabi tsane. \s1 Pacuenia apo judíovi ata pexanialivaisi tsipaebatsi pecapanepaelivaisinexatsi yabara pelivaisi \p \v 7 Pajudíovinë, apo pajudíovi atamë, najëpaeya Cristo nacapita pijajivinexatsi. Bajara pijinia pacuenia paxamë ata najëpaeya xaniavaetsia namataenetsia panacopiapitabiabianame. Nexata bajarapacuenia itsa paexanabiabianame, daxitajivi Dioso yaiyataena. Nexata daxitajivi jumai tsabiabi tsane Dioso yabara: “Dioso cajena bitso ayaijamatabëcuenenë. Tsipaji pijajivi yavenona xaniavaetsia petojinavanapaenexatsi,” jai tsabiabi tsane. \v 8 Mara pacajumaitsitsije. Jesucristo athëbëvetsica patsica mapanacuayabetsicaje peyavenonaenexa judíovi. Bajarapacuenia Jesucristo athëbëvetsica patsica petocopiapatsixaetsi pacuenia bajayata Dioso najumecapanepaeya jumaitsi judíovi pijasalinaivijavabelia. Nexata bajarapacuenia Dioso pexaniajainëcuene najamatabëcueneitajëta judíovijavabelia. \v 9 Jesucristo athëbëvetsica patsica pecapanepaenexa apo judíovi ata. Nexata apo judíovi ata Jesucristo pejamatabëcueneta: “Diosomë, bitso ayaijamatabëcuenenëmë,” jai tsabiabi tsane Diosojavabelia. Bajarapacuenia apo judíovi ata jumai tsabiabi tsane Diosojavabelia pitaxutotsoniataexaetsi Dioso. Nexata bajaraxua yabara Cristo paxa Diosojavabelia pejumaitsijava, Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: \q1 Xanë tajamatabëcueneta, daxitanacuanëpijivi: “Diosomë, bitso ayaijamatabëcuenenëmë,” cajai tsabiabi tsane. Catonaxëanabiabiananua vajianë ata, \m jai Dioso pejumelivaisibaxutota paxa Diosojavabelia Cristo pejumaitsijava. \p \v 10 Apo judíovi ata Dioso pijajivi pexanaejavanexatsi yabara, itsabaxutota Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: \q1 Apo pajudíovimë, pajamatabëcuenebarëyamëre Dioso pijajivi, judíovi yajava, \m jai Dioso pejumelivaisibaxutota apo judíovi ata Dioso pijajivi pexanaejavanexatsi yabara. \p \v 11 Itsabaxutota pijinia Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi icatsia mapacueniaje: \q1 Paxamë apo pajudíovimë, Diosojavabelia pajumaitsimëre: “Diosomë, bitso ayaijamatabëcuenenëmë,” pajamëre. Paxamë, padaxitamë, itsamonaejavabelia pajumaitsimëre: “Caenë Dioso bitso ayaijamatabëcuenenë,” pajamëre, \m jai Dioso pejumelivaisibaxutota. \p \v 12 Isaíaspijinë pijinia itsabaxutota tajëvelia yaquina Jesucristo pelivaisi. Jumaitsi mapacueniajë: \q1 Penacuetonëyo naexanaena. Nexata Isaípijinë bepemomonëyocuenia naexanaena. Itsa vitsabiana, Dioso evetsiaexanaenatsi jivi, daxitanacuanëpijivi. Pamonae apo judíovi, jumecovënëtsiana bajaraponë pesivatëpaejavatsi pecapanepaenexatsi pijaneconivecua, \m jai tajëvelia Isaíaspijinë peyaquinaebaxutota Jesucristo yabara. \p \v 13 Yapëtanetsi Dioso vajanacacapanepaejavanexa Jesucristo pejamatabëcueneta. Nexata pacatovajëtatsi Dioso papecajamatabëcuene barëyayaexanaenexa. Pacatovajëtatsinua jamatabëcuenexanepanaeya panejinavanapaenexa. Bajarapacuenia Dioso pacajamatabëcueneyavenonaena tsipaji Dioso pajumecovënëtame. Espíritu Santo ata, ponë pacatsijamatabëeca, pesaëta panevajënaeyabelia pacajamatabëcuene asaëyaexanaponaena Dioso papecacapanepaejavabelianexa. \p \v 14 Tajamonae, pacayapëtanetsi paxamë papexaniajamatabëcuenevijavamë. Pacayapëtanetsinua paxamë bitso paneyapëtaejava Cristo papecasivatëpaejava pibisiacuene paneexanaeneconi yabara. Pacayapëtanetsinua paneyapëtaejava xaniavaetsia namataenetsia panenamuxujiobinexa. \v 15 Tajamonae, palivaisi baja payapëtaneme, bajarapayajuvënëlivaisi panenajamatabënapitsinexa, icatsia ajumeurajibia pacatoyaquinatsi mapabaxutotaje. Bajarapacuenia ajumeurajibia pacatoyaquinatsi tsipaji Dioso nitoroba. \v 16 Dioso taneitaxutotsoniataexae, bajarapacuenia nitoroba Jesucristo pijajivitonënexanë Jesucristo pelivaisi tatsipaebabiabinexa apo judíovijava. Nexata apo judíovi tsipaebabiabajë pexanialivaisi, Jesucristo pelivaisi, pecapanepaelivaisinexatsi Diosojavabelia. Espíritu Santo pejamatabëcueneta apo judíovi ata Cristo pijajivi exanatsi. Bajaraxuata Dioso sivabarëyatsi Dioso pepitsinexatsi bajarapamonae, apo judíovi ata. \p \v 17 Jesucristo pijajivitonëxaenë, Jesucristo neyavenonabiaba itsa tonacuenebabiabajë. Bajaraxuata barëyanë tatsipaebaponaenexa itsamonaejavabelia Jesucristo taneyavenonabiabijava tatonacuenebinexa Dioso. \v 18 Rovialia tsipaebabiabajë ajumeurajibia. Tsipaebabiabajë vajatuxanenë Jesucristo taneyavenonabiabijava tatonacuenebinexa Dioso. Vajatuxanenë Jesucristo neyavenonabiaba tatsipaebabiabinexa apo judíovijavabelia apo judíovi ata pejumecovënëtsinexa Dioso. Nexata apo judíovi itsa jumetane tatsipaebabiabilivaisi, itsa tanenua Dioso pesaëta pinijicuene taexanaponaejavanë, bajarapamonae jumecovënëta baja Jesucristo pesivatëpaejavatsi pibisiacuene pexanaeneconi yabara. \v 19 Vajatuxanenë Dioso pesaëta nejamatabëcuenecaëjëpaeyaexana pinijicuene taexanaenexa. Espíritu Santo ata pesaëta nejamatabëcueneyavenona. Bajaraxuata apo judíovi tsipaebaponajë pexanialivaisi, Jesucristo pelivaisi, Diosojavabelia pecapanepaelivaisinexatsi. Tsipaebaponajë baja bajarapalivaisi Jerusalén tomarajava. Bajaraxuacujinae tsipaebaponajë daxitanacuanëjava. Tajënacuajavabelia ata, Ilírico nacuajavabelia, tsipaebaponajë. \v 20 Itsa tsipaebaponajë pexanialivaisi, Jesucristo pelivaisi, jitsipajë tatsipaebaponaenexa itsaxuayo abaxë jivi apo vënëlivaisitae Cristo. Apo jitsipaenë tatsipaebaponaejava itsaxuayo baja tavajënaeya itsamonae tsipaebapona. \v 21 Bajarapacuenia apo judíovi itsa tsipaebaponajë Jesucristo pelivaisi, copiapata jane baja pacuenia baja cajena Dioso pejumelivaisibaxutota tajëvelia jumaitsi tatsipaebaponaejavanexa yabara. Mapamatacabitaje apo judíovijava Jesucristo pelivaisi tatsipaebaponaejavanexa yabara, Dioso pejumelivaisibaxutota tajëvelia jumaitsi mapacueniaje: \q1 Pamonae abaxë apo vënëlivaisitae, ponë athëbëvetsica Dioso itorobijitsiatsica jivi pecapanepaenexa, bajarapamonae bajaraponë pelivaisi tsipaebianatsi. Nexata bajarapamonae jumecovënëtsiana ponë pelivaisi tsipaebianatsi, \m jai tajëvelia Dioso pejumelivaisibaxutota Dioso pitorobinëtsitsica pelivaisi apo judíovijava mapamatacabitaje tatsipaebaponaejavanexa yabara. \s1 Pacuenia picani Pablo jamatabëponabiaba Roma tomarabelia yabara pelivaisi \p \v 22 Bajayajebi picani bitso jamatabëpacataeyabiabatsi. Itsiata apo necuenecaëjëpae taponaenexa paxamëjavabelia daxitanacuanëjava Dioso pejumelivaisi tatsipaebanajetarucaexae. \v 23 Aeconoxae baja veretajë tanacuenebijava mapanacuajavaje. Nexata jane baja ponaenajë paxamëjavabelia. Tsipaji picani bajayajebi jamatabëpacataeyabiabatsi. \v 24 Pamatacabi ponaenajë España nacuayabelia, patsianajë copiaya paxamëjavata patacataenexa. Itsa baja nataenatsi, bitso jamatabëcuenebarëya tsavanapae tsanetsi. Bajaraxuacujinae jitsipajë pataneyavenonaenexamë tajanamutonexa taponaenexa jane baja España nacuayabelia. \v 25 Bajara masaya pamatacabitaje ponaenajë Jerusalén tomarabelia ofrenda tatocaponaenexa Dioso pejumecovënëtsivi. \v 26 Dioso pejumecovënëtsivi, Macedonia nacuapijivi, Acaya nacuapijivi ata, ofrenda baja toexana. Bajarapaofrenda toexana petoitorobinexa Dioso pejumecovënëtsivi, pamonae bepejiobivi, Jerusalén tomarata pejinavanapaevi. \v 27 Macedonia nacuapijivi, Acaya nacuapijivi ata, apo judíovi. Itsiata tsitaxanepanatsi bajarapacuenia ofrenda petoexanaenexa peyavenonaenexa juya judíovijavabelia, Jerusalén tomarapijivi. Tsipaji judíovi copiaya yapëtane pexanialivaisi pecapanepaelivaisinexatsi Diosojavabelia. Nexata judíovi pejamatabëcueneta, pamonae apo judíovi ata, yapëtane baja pecapanepaelivaisinexatsi Diosojavabelia. Bajaraxuata pamonae apo judíovi beyavenona juya judíovijavabelia. Judíoviyajuvënëvi aeconoxae bitso namatavenona peyavenonaenexatsi mapanacuata penamatavenonaejavaxi yabara. \v 28 Copiaya tocalianë tsane mapaofrendaje Jerusalén tomarapijivijavabelia. Nexata bajaraxuacujinae itsa ponaenajë España nacuayabelia, copiaya patsianajë paxamëjavata. \v 29 Itsa patsianajë paxamëjavabelia, orijibia pacatsipaebianatsi pexanialivaisi, Cristo pelivaisi, bitso panejamatabëcuenebarëyanexa. \p \v 30 Tajamonae, pajumecovënëtame vajatuxanenë Jesucristo. Paneasivamënua Espíritu Santo pejamatabëcueneta papecajamatabëcueneitorobixae pataniasivanexamë. Bajaraxuata pexaniacuene pacavajëtatsi. Itsa pavajëtame Diosojavabelia, xanë ata asaëyata panetovajëtsianame, pacuenia tajacuata natovajëtabiabajë. \v 31 Panetovajëtsianame Diosojavabelia taneyavenonaenexa taneitsacueniabiyaniva Judea nacuapijivi, Dioso apo pejumecovënëtsivi. Panetovajëtsianamenua Dioso pejumecovënëtsivi, Jerusalén tomarapijivi, tanevecuapitsinexa xaniavaetsia paofrenda tocaponaejitsianë. Pamonae apo judíovi pejebipalataxae, belia bajarapaofrenda apo nevecuapitsi tsipae bajarapamonae judíovi. \v 32 Panetovajëtsianamenua, itsa Dioso jitsipa, barëyaya tapatsinexa paxamëjavabelia. Panetovajëtsianamenua tanejamatabëcuene asaëyaexanaenexa Diosojavabelia itsa ponaponajë paxamëjavata. \v 33 Xanë pacatovajëtabiabatsi Diosojavabelia papecayajavaponaponaenexa Dioso. Dioso cajena nacayavenonabiaba jamatabëcuenebarëyaya vajajinavanapaenexa. Bajara itsi tsane. \c 16 \s1 Pacuenia Pablo jamatabënajinalia peyapëtaevitsi, Roma tomarapijivi, yabara pelivaisi \p \v 1 Payavenonaename vajabanava Febe, pova ponaejitsia paxamëjavabelia. Bajarapova yavenonabiaba Dioso pejumecovënëtsivi, Cencrea tomarapijivi. \v 2 Pacopiapitsianame xaniavaetsia bajarapova vajatuxanenë Jesucristo pejamatabëcueneta, pacuenia vaxaitsi copiapitabiabatsi Dioso vajanajuajumecovënëtsivi. Xua namatavenona bajarapova, payavenonaename. Tsipaji bajarapova yavenonabiaba ayaibitsaëto Dioso pejumecovënëtsivi. Xanë ata neyavenonabiaba. \p \v 3 Nebajacobiana Prisca. Prisca pamona ata, Aquila, nebajacobiana. Bajarapajivibeje tayajavanacuenebijivibeje vajatuxanenë Jesucristo pijacuene. \v 4 Bajarapajivibeje toayai atatsibeje petëpaejavanexabeje picani, necapanepabeje tatëpaejavaminexavecua. Nexata jumaitsinë: “Pexaniacuene baja cajena bitso panetoexanamebeje,” janë bajarapajivibejejavabelia. Itsiata ëxanë bajarapacuenia apo jumaitsinë. Daxita pamonae apo judíovi, Dioso pejumecovënëtsivi, bajarapamonae ata, bajarapacuenia jumaitsitsibeje tanecapanepaexaebeje. \v 5 Pamonae Dioso pejumecovënëtsivi, pamonae nacaetuatabiaba Priscabeje Aquilabeje pijabota, bajarapamonae ata nebajacobiana. Nebajacobiananua tasivanë Epeneto. Bajaraponë daxita Asiavënë nacuapijivivecua copiaya najamatabëcuenecopata Jesucristojavabelia. \v 6 Nebajacobiananua María, pova bitso tonacuenebabiaba Dioso pijacuene paxamë tuatuajëta. \v 7 Nebajacobiananua tajanacuapijinëbeje, Andrónicobeje Juniasvënënëbeje. Bajayata bajaraponëbeje panenajuajeba penaneconitsivi pejebabiabibota. Bajaraponëbeje yaiyataeya baracuaicuaijaitsibeje pevëna apóstolevi ata. Xanë ata tanajamatabëcuenecopatsivajënaeya, bajaraponëbeje najamatabëcuenecopatabeje Cristojavabelia. \p \v 8 Nebajacobiananua Ampliato. Bitso tasivanë. Tsipaji bajaraponë ata Cristojavabelia najamatabëcuenecopata. \v 9 Nebajacobiananua Urbano. Bajaraponë ata tonacuenebaponapona vajatuxanenë Jesucristo pijacuene pacuenia vaxaitsi tonacuenebavanapatsi. Nebajacobiananua Estaquis, bitso tasivanë. \v 10 Nebajacobiananua Apeles, ponë picani dovathi pejamatabëcueneta jamatabëcueneëjëtatsi Cristo pelivaisi pejumecovënëtsijava yabara. Itsiata apo copatsi pejumecovënëtsijava Cristo pelivaisi. Nebajacobiananua Aristóbulo pijamonae. \v 11 Nebajacobiananua tajanacuapijinë Herodión. Nebajacobiananua Narciso pijamonae, pamonae penajamatabëcopatsivi Cristojavabelia. \v 12 Nebajacobiananua Trifenabeje Trifosabeje, povabeje tonacuenebabiaba Dioso pijacuene. Nebajacobiananua vajaasivava Pérsida, pova bitso tonacuenebabiaba Dioso pijacuene. \v 13 Nebajacobiananua Rufo, ponë bitso xaniavaetsia jumecovënëta vajatuxanenë. Bajaraponë pena ata nebajacobiana. Bajarapova bepexënatonë netaeyabiaba. \v 14 Nebajacobiananua Asíncrito, Flegonte ata, Hermas ata, Patrobas ata, Hermes ata, itsamonae ata, pamonae najinavanapa bajarapamonaejavata. \v 15 Nebajacobiananua Filólogo, Julia ata, Nereo ata, Nereo pejuyapijiva ata, Olimpas ata, daxita itsamonae ata, Dioso pejumecovënëtsivi, pamonae najinavanapa bajarapamonaejavata. \p \v 16 Paxamë ata Dioso panejumecovënëtsixae, xaniavaetsia namataenetsia bitso nasivaya panabajacobabiabare. Daxita pina Dioso pejumecovënëtsivi majotaje pejinavanapaevi pacabajacobalia. \p \v 17 Tajamonae, pacatsipaebatsi itsalivaisi. Penajumetsënëtsilivaisi petsipaebaponaevi, panayajivitaename papecayamaxëitojorobiyaniva. Bajarapamonae namataenetsia pacanajumeanaenotsiaexanaena najamatabëcuenejëpaeya panejinavanapaeyaniva panenavecuanatsanaenexa. Palivaisi baja paxamë pajumecovënëtame, bajarapalivaisivecua saicayalivaisi bajarapamonae tsipaebapona. Panavecuatsare bajarapamonae. \v 18 Bajarapamonae apo jamatabëexanae pacuenia jitsipa vajatuxanenë Jesucristo. Biji rajane saya jamatabëexana bajarapamonae pijacuata penatojitsipaecuenia. Bajarapamonae jivi tsipaebapona bepexaniajailivaisi itajara. Itsiata baitsi jane bajarapamonae saya jamatabëyamaxëitojoroba pamonae abaxë xaniavaetsia apo jumeyapëtae pexaniajailivaisi. \v 19 Daxitajivi paxamë pacavënëlivaisitane xaniavaetsia panejumecovënëtsijava Dioso. Bajaraxuata pacasivabarëyatsi. Pacatojitsipatsi paneyapëtaenexa bitso ëpexaniacuene paneexanaenexa. Pëtsa panacopatame itsajivi ata papecayamaxëitojorobinexa pibisiacuene paneexanaenexa. \v 20 Dioso baja cajena vajanacayavenonaenë najamatabëcuenejëpaeya vajajinavanapaenexa, itsajivi ata vajanacayamaxëitojorobiyaniva penajumetsënëtsilivaisita. Nexata Dioso bepijia pacayavenonaena panejamatabëcueneamoneyabinexa dovathi. Pacatovajëtabiabatsi Diosojavabelia vajatuxanenë Jesucristo papecayavenonabiabinexa. \p \v 21 Pabajacobianame pina Timoteo, Dioso patatonajuanacuenebinëbeje. Pabajacobianamenua pina tajanacuapijivi Lucio, Jasón ata, Sosípater ata. \p \v 22 Xanë, Tercionë, mapabaxutotaje Pablo pijume tajumeyaquinaponaenë. Xanë ata pacajamatabënajinatsi. Tsipaji Jesucristojavabelia vajanajamatabëcuenecopatsivi. \p \v 23 Pabajacobianame pina Gayo. Naponaponajë Gayo pijabota. Gayo tocopatabiaba daxita Dioso pejumecovënëtsivi penacaetuatabiabinexa Gayo pijabota. Pabajacobianamenua pina Erasto, ponë evetabiaba palata, Corinto tomarapijipalata. Pabajacobianamenua pina vajabananë Cuarto. \p \v 24 Pacatovajëtabiabatsi Diosojavabelia daxita paxamë vajatuxanenë Jesucristo papecayavenonabiabinexa. Bajara itsi tsane. \s1 Pacuenia cotocaevipijilivaisita Pablo jumaitsi yabara pelivaisi \p \v 25 Vaxaitsi Dioso yabara jumaitsitsi tsabiabi: “Dioso cajena bitso ayaijamatabëcuenenë,” jaitsi tsabiabi. Dioso, daxitamatacabijavabelianexa peponaponaenë, caëjëpatsi papecajamatabëcuene asaëyaexanaenexa pejumelivaisita. Bajarapalivaisi pexanialivaisi, Jesucristo pelivaisi, jivi pecapanepaelivaisinexatsi Diosojavabelia. Bajarapalivaisi jivi tsipaebaponajë. Bajarapalivaisi bajayajebi picani Dioso muetsia xainabuata. Dioso nacua pexanaejavaveliacujinae, muetsia Dioso xainabuata Jesucristo pelivaisi. \v 26 Bajarapalivaisi bajayata Diosojumelivaisipaebivi profetavi tajëvelia yapëtane baja cajena. Nexata bajarapalivaisi profetavi yaquina. Nexata bajarapalivaisi mapamatacabitaje Dioso jane baja nacayapëtaeyaexana. Nexata Dioso pijajivi itorobapona daxitanacuanëpijivijava petsipaebinexa Jesucristo pelivaisi. Bajarapacuenia Dioso pijajivi itorobapona daxitanacuanëpijivi ata pejumecovënëtsinexa Jesucristo pelivaisi. \p \v 27 ¡Caenë rabaja Dioso daxitacuene peyapëtaenë! Bajaraxuata daxitamatacabijavabelianexa vaxaitsi vajatuxanenë Jesucristo pejamatabëcueneta Diosojavabelia jumaitsitsi tsabiabi: “¡Diosomë, bitso ayaijamatabëcuenenëmë!” jaitsi tsabiabi. Bajara itsi tsane. \fig |src="CO00853b.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Rom 16.27" \fig*