\id 1TI - Guahibo NT -Colombia 2011 (DBL -2014) \h 1 TIMOTEO \toc1 Mapabaxutoje San Pablo copiaya toyaquina Timoteojavabelia \toc2 1 Timoteo \toc3 1 Ti \mt1 Mapabaxutoje San Pablo copiaya toyaquina Timoteojavabelia \c 1 \s1 Pacuenia Pablo mapabaxutoje toyaquina Timoteojavabelia yabara pelivaisi \p \v 1 Xanë Pablonë, Jesucristo pijaapóstolenënë. Dioso, ponë nacacapanepaejitsia, bajaraponë nitoroba pijacuene tatonacuenebinexa. Vajatuxanenë Jesucristo, ponë pejamatabëcueneta Dioso nacacapanepaejitsia, bajaraponë ata nitoroba pijacuene tatonacuenebinexa. \v 2 Timoteo, bepepo taxënatomë tacataenë, Jesucristo pelivaisi xamë ata nejumecovënëtsixae. Catoyaquinatsi mapabaxutoje. Catovajëtatsi vaxa Diosojavabelia, vajatuxanenë Jesucristojavabelia ata, pecayavenonaenexabeje pecaasivaxaebeje. Catovajëtatsinua bajaraponëbeje pecaitaxutotsoniataenexabeje pecajamatabëcuene xanepanaeyaexanaenexabejenua. \s1 Pacuenia Pablo itoroba Timoteo pejumeitavetsinexa penajumetsënëtsilivaisi petsipaebaponaevi yabara pelivaisi \p \v 3 Pamatacabi baja ponajë Macedonia nacuayabelia, capuenetatsi neponaponaenexa Efeso tomarata. Nexata icatsia matavëjëa caitorobatsi tsiteca abaxë neponaponaenexa bajarajota. Tsipaji itsamonae bajarajota tsipaebavanapa saicayacuenia Dioso pejumelivaisivecua. Palivaisi tsipaebavanapa bajarapamonae, apo pexaniajailivaisi cajena. Jumeitavetsianame bajarapamonae matavëjëa baja petsipaebaponaeyaniva bajarapalivaisi. \v 4 Itavetsianamenua bajarapamonae penajamatabëxainabiabiyaniva saya jemalivaisixi, perujulivaisiximi. Itavetsianamenua pijasalinaivimi pevënëxi yabara ata penajamatabëxainabiabiyaniva. Bajarapitsilivaisixi ajumematamobi baja cajena itsa nabarëcuaicuaijai tsaponae jivi. Bajarapalivaisixi apo nacajamatabëcueneyavenonae tsipae pacuenia Dioso nacaitoroba jumecovënëtsiaya vajatoexanaenexa. \p \v 5 Bajarapacuenia caitorobatsi nejumeitavetsinexa bajarapamonae pecopatsinexa bajarapalivaisi pecuaicuaijaitsabiabijava. Nexata juya pexanaenexa pacuenia Dioso jitsipa. Dioso cajena jitsipa jivi pejamatabëëthëtovetsina jamatabëcuenexanepanaeya namataenetsia penaasivatsavanapaejava. Dioso jitsipanua jivi pejinavanapaenexa aneconijibia Dioso pitabarata. Dioso jitsipanua jivi pejamatabëëthëtovetsina xaniavaetsia pejumecovënëtavanapaenexa Dioso pejumelivaisi. \v 6 Bajarapamonae pacuenia Dioso jitsipa apo pexanavanapaexae, Dioso pejitsipaejavami vecuanajamatabëcuenemuxufeta. Nexata jamatabëcuenenaxuaba natsiquejemalivaisixi pecuaicuaijaitsabiabinexa. \v 7 Bajarapamonae picani jamatabënaexana jivi livaisi petsipaebabiabivinexa. Palivaisi Dioso Moiséspijinëta najumecopata, bajarapalivaisi picani jivi asaëya jamatabëtsipaebapona. Itsiata baitsi jane bajarapamonae apo jumeyapëtae pajamatabëcuenelivaisi xaina bajarapalivaisi. \p \v 8 Vaxaitsi baja cajena yapëtanetsi pexanepanaecuene palivaisi Dioso Moiséspijinëta najumecopata. Bajarapalivaisi Dioso nacatocopata vajatsipaebinexa jivijavabelia, jivi peyapëtaenexa penaneconitsicuene Diosojavabelia. \v 9 Pamonae pexaniacuene exanavanapa, apo toyaquinabiabitsi pitavetsilivaisinexatsi. Biji rajane pamonae pibisiacuene exanavanapa, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. Pamonae ata apo yaiyatae itsacuenejavayo ata Dioso pijacuene, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. Pamonae ata najamatabëcuenebijiana Dioso pijacuenevecua, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. Pamonae ata jivibevi, paxa ata, pena ata, pebeyaxuabivi, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. \v 10 Pamonae ata pijavajivi vecuanamatayajita itsavajavabelia, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. Pamonae ata pevëna pebijavabelia pevitota pibisiacuene exana, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. Bajara pijinia pacuenia petiriavi ata. Pamonae pamonajivi vecuanamatayajita itsanëjavabelia, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. Pamonae ata pevëna petiriavijavabelia pevitota pibisiacuene exana, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. Pamonae ata jivi nacobetoxotsiaya pita, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. Pamonae ata najumetsënëta, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. Pamonae ata itsamonae yabara najumetsënëtsiaya baracuaicuaijai tsabiabi, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. Pamonae ata apo jitsipae pexaniajailivaisi jivi petsipaebaponaenexa, toyaquinabiabatsi pitavetsilivaisinexatsi. \v 11 Bajarapalivaisicuenia xanë ata itavetaponajë itsa tsipaebaponajë palivaisi Dioso netocopata jivi tatsipaebaponaenexa. Bajarapalivaisi itsa tsipaebaponajë, tsipaebaponajë daxitajivi peyapëtaenexa pacuenia Dioso itaxutotsoniatanetsi pecapanepaenexatsi. \s1 Pacuenia Pablo pexaniajamatabëcuene rajuta Jesucristojavabelia yabara pelivaisi \p \v 12 Pexaniajamatabëcuene rajutajë vajatuxanenë Jesucristojavabelia tanerajutsixae pesaë tatonacuenebinexa. Jesucristo nesivanajamatabëxaina xaniavaetsia tatonacuenebinexa. Bajaraxuata pexaniajamatabëcuene rajutajë. \v 13 Copiata abaxë itsa apo jumecovënëtsinë Jesucristo, pibisiacuenia picani baracuaicuaijanë tsabiabi Jesucristo. Pijajivi ata tobarajinabiabajë tabejiobiaexanaenexa. Pibisiacuenia bijataeyabiabajë Jesucristo pijajivi. Bajarapacuenia taexanabiabinë ata, Dioso itsiata nebejiobiatane. Tsipaji jamatabëcuenenavëxaniabiaya bajarapacuene exanabiabajë. Apo yapëtaenë picani xua exanaponajë Jesucristojavabelia. Tsipaji abaxë apo jumecovënëtsinë Jesucristo Dioso pexënatocuene. \v 14 Nexata baja itsiata belia vajatuxanenë Jesucristo pinijicuenia neyavenona tanajamatabëcuenecopatsinexa bajaraponëjavabelia. Bajaraxuacujinae pijajivitonëxaenë, neyavenona tasivanexa itsamonae ata. \p \v 15 Mapalivaisije pacatsipaebijitsiatsi. Bajarapalivaisi pexaniajailivaisi cajena. Nexata daxitajivi xaniavaetsia bejumecovënëta mapalivaisije. Jesucristo baja cajena patsica mapanacuayabetsicaje pibisiacuene pexanaevimi pecapanepaenexa Diosojavabelia. Xanë ata picani bitso pibisiacuene taexanaenëmi daxitajivi matatoxenetsia. \v 16 Xanë itsiata bajara taitsinëmi ata, Dioso itsiata nebejiobiatane. Bajarapacuenia Dioso nebejiobiatane daxitajivi peyapëtaenexa Jesucristo bajayajebi tanesivaajamatabëcuenesaëjava tajumecovënëtsinexa, pibisiacuene taexanaenëmi ata. Nexata pamonae bexëajavabelia ata Jesucristojavabelia najamatabëcuenecopataponaena, xainaena matacabi apo pevereverecaejava. Bajarapamonae nesivaajamatabëcuenesaë tsane itsa nevënëlivaisitaena Jesús taneitapetsijava pijajivitonënexanë, pibisiacuene bitso taexanabiabinëmi ata. \v 17 Bajaraxuata vaxaitsi pepo Dioso, daxitacuene peyapëtaenëjavabelia, jumaitsitsi tsabiabi: “Xamë Diosomë bitso ayaijamatabëcuenenëmë. Bitso ayaicuene nexanaenë,” jaitsi tsabiabi. Bajaraponë Dioso daxitacuene peyapëtaenë. Pepo pevetsinënua daxitacuene. Apo petëpaenënexanua daxitamatacabijavabelianexa. Apo petaenëtsinua itsajivi ata. \p \v 18 Timoteo, betaxënatomë tacataenë. Pacuenia caitorobatsi, exanaename. Bajayata baja cajena itsamonae Dioso pejumecovënëtsivi Dioso pejamatabëcueneta tajëvelia cavajunupaeba pacuenia exanaejitsiamë. Bajarapacuenia Dioso asaëyata tocanacuenebaponare mapalivaisije. Nexata bajarapacuenia Dioso pitorobilivaisi daxitajivi yapëtaena. Catoayapëbeje ata dovathi pecajamatabëcueneëjëtsixae, ajamatabëcuenesaëmëre Diosojavabelia nenajamatabëcuenecopatsijava. Exanabiabare xua yapëtaneme pexaniajaicuene nenajamatabëcuenebijianaeyaniva Diosovecua. \v 19 Itsamonae baja yapëtae ata pacuenia Dioso itorobatsi, itsiata pibisiacuene exana. Nexata bajarapamonae Diosovecua naxuabiana pecopabixae Cristo pejumecovënëtsijavami. \v 20 Bajarapamonaeyajuvënënëbeje Himeneobeje Alejandrobeje. Pibisiacuenia Dioso baracuaicuaijaibeje tsabiabi. Nexata pecopatsinexabeje Dioso pebaracuaicuaijaijavabeje, bajaraponëbeje copatajë dovathijavabelia. Nexata bexëa itsa najamatabëxainabeje pexanialivaisi, xaniavaetsia jane baja Dioso pejumecovënëtsinexabeje. \c 2 \s1 Pacuenia Dioso pejumecovënëtsivi daxitajivi betovajëta Diosojavabelia yabara pelivaisi \p \v 1 Timoteo, copiaya caitorobatsi mapacueniaje. Caitorobatsi panetovajëtabiabinexa daxitajivi Diosojavabelia. Daxitajivi Diosojavabelia patovajëtabiabianame pitaxutotsoniataenexatsi Dioso. Itsa baja Dioso itaxutotsoniataenatsi bajarapamonae, nexata pexaniajamatabëcuene parajutsianame Diosojavabelia bajarapamonae yabara. \v 2 Patovajëtsianamenua Diosojavabelia presidentevi ata. Patovajëtsianamenua daxita gobierno pijalivaisi pevetsivi ata. Bajarapacuenia patovajëtsianame bajarapamonae Dioso peyavenonaenexatsi. Nexata xaniavaetsia jinavanapaenatsi avajabitsaëjibia. Nexata xaniavaetsia Dioso jumecovënëtavanapaenatsi. Nexata exanavanapaenatsi ëpexaniacuene. \v 3 Bajarapacuenia Diosojavabelia daxita bajarapamonae vajatovajëtsijava, xanepana Dioso, ponë nacacapanepaejitsia, vajanacasivabarëyanexa. \v 4 Bajarapacuenia daxitajivi vajatovajëtsijava Dioso jitsipa. Tsipaji Dioso jitsipa daxitajivi pecapanepaenexa bajaraponëjavabelia. Dioso tojitsipanua daxitajivi peyapëtaenexa pexaniajailivaisi, Jesucristo pelivaisi. \v 5 Nexata daxitajivi itsa yapëtaena pexaniajailivaisi, Jesucristo pelivaisi, yapëtaenanua pacuenia caenë Dioso daxitajivi capanepaejitsia. Yapëtaenanua pacuenia pijinia caenë Jesucristo daxitajivi petocuaicuaijainënexa Diosojavabelia. \v 6 Jesucristo rabaja nacopata pebeyaxuabinexatsi. Nexata Jesucristo petëpaejavata, daxitajivi pijaneconimi matamota. Bajarapacuene daxitajivi peyapëtaenexa, Dioso pecaëjëtsimatacabita pijajivi itoroba daxitanacuanëjava pexaniajailivaisi jivi petsipaebinexa. Tsipaji baja cajena Dioso jitsipa daxitajivi pecapanepaenexa. \v 7 Bajarapalivaisi jivi tatsipaebinexa Dioso nitoroba. Dioso nitoroba bajarapalivaisi tatsipaebinexa pamonae apo judíovi ata penajamatabëcuenecopatsinexa Diosojavabelia. Nexata pexaniajailivaisi jivi tatsipaebijava, itsa canavajunupaebatsi, xaniajanë cajena. Cristo tajumecovënëtsinëxae, pexaniajailivaisi jivi tsipaebaponajë. Apo najumetsënëtsinë cajena. \p \v 8 Bajaraxuata daxitanacuanëjava pebijivi, pamonae baja Dioso pitabarata aneconijibi, itsa vajëta Diosojavabelia, jitsipajë nacobeyotsiaya pevajëtsijava Diosojavabelia. Bajarapamonae bevajëta Diosojavabelia anaepanaenejeva itsajiviyojavabelia, jumeanaenotsinejevanua itsajiviyojavabelia. \v 9 Jitsipajë pijinia petiriavi penaxatabinexa xanepanaeya. Pëtsa bitso naitabëtsiaya naxataba. Itsa naxaniavaeta, bitso pëtsa namataitabëta pexaniacuenia. Pëtsa bitso naitabëta oronanitota pexanaejavanëta. Pëtsa naitabëta penamatamotsiviriaibotoxita ata. Pëtsa naitabëtsiaya naxataba bitso penamatamotsinavanë ata. \v 10 Petiriavi, pamonae baja xaniavaetsia najamatabëcuenecopata Diosojavabelia, pëtsa naitabëta bitso. Bajarapamonae Dioso pitabarata pexaniacuene betoexanabiaba itsamonaejavabelia penajamatabëcueneitabëtsinexa bëpënëajavaverena. \v 11 Dioso pejumecovënëtsivi itsa nacaetuata Dioso pejumelivaisi penamuxunaevetsinexa, petiriavi beveliajamatabëcuenevi nataeya ajumejibia benamuxunaevetena pejumecovënëtsinexa palivaisi tsipaebatsi. \v 12 Petiriavi apo tocopatsinë pemuxujiobinexa pebijivi. Apo tocopatsinënua petiriavi beayaijamatabëcuenevi nataeya pitorobabiabinexa pebijivi. Biji rajane petiriavi beveliajamatabëcuenevi nataeya ajumejibia benamuxunaevetena. \v 13 Bajarapacuenia itorobajë tsipaji copiaya Dioso exana pebi. Bajaraponë pevënë Adán. Bajaraxuacujinae cotocaevi Dioso exana petiriva. Bajarapova pevënë Eva. \v 14 Adán cajena picani dovathi apo yamaxëitojorobitsi. Biji rajane copiaya petiriva dovathi yamaxëitojorobatsi. Nexata petiriva copiaya pibisiacuene exana. \v 15 Bajaraxuata daxita petiriavi Dioso tocopatatsi pevixaeitonotsinexatsi penacueto itsa vecuanaexanatsi. Itsiata baitsi jane bajarapamonae capanepaenatsi Diosojavabelia itsa casaë tsane penajamatabëcuenecopatsijava Diosojavabelia. Capanepaenatsi Diosojavabelia daxitajivi ata asivaya itsa taena, Dioso ata asivaya itsa taena. Capanepaenatsi Diosojavabelia xaniavaetsia itsa jinavanapanua pacuenia Dioso tojitsipatsi. \c 3 \s1 Pacuenia ancianovinexa bejamatabëcueneitsi yabara pelivaisi \p \v 1 Pexaniajailivaisi cajena maje. Ponë jitsipa pitapetsinexatsi ancianonënexa, Dioso pejumecovënëtsivi pevetsinënexa, bajaraponë pexaniacuene, Dioso pijacuene, jamatabëtonacueneba. \v 2 Ancianonënexa, xanepana ponë apo xainae itsacueneneconi ata, paneconi yabara itsamonae neconitsijitsiatsi. Caevayo pepitsinë. Penajamatabëcuenereviabinë. Xaniavaetsia penajamatabëxainaenë. Peyaiyataenëtsi. Xaniavaetsia pecopiapitabiabinë pijaboyaberena pesivaxainaevitsi. Pecaëjëpaenëtsi xaniavaetsia jivi Dioso pejumelivaisi petsipaebinexa. \v 3 Ancianonënexa, xanepana ponë apo piapaenë piaitajibinexa. Pevëna pebi apo pebenë. Apo pejitsipaenë itsajivi ata yamaxëitojorobiaya palata pevecuanacobetoxotsinexa. Biji rajane ancianonënexa xanepana ponë pexaniajamatabëcuenenë. Anaeya itsajivi ata apo pejumepitsinë pebarënajumeanaenotsinexa. Bitso pexainaenexa ata pexainaejava, apo penajamatabëxainaenë. \v 4 Ancianonënexa, xanepana ponë xaniavaetsia eveta pexi, pijava yajava. Pexi pejumecovënëtsinëtsi. Pejumeyaiyataenëtsinua. \v 5 Ponë apo caëjëpaetsi xaniavaetsia pexi pevetsinexa, pijava yajava, nexata bajaraponë apo caëjëpae tsipaetsi pevetsinexa Dioso pejumecovënëtsivi. \v 6 Apo xanepanae tsipae ancianonënexa ponë abaxë ajena jumecovënëta Dioso. Beayaijamatabëcuenenë itajara nataejitsipa bajaraponë. Nexata epatua Diosovecua jopaejitsipa. Bajarapacuenia bajayata dovathi penajamatabëxainaenë, Dioso vecuajopaica. Nexata dovathi daxitamatacabijavabelianexa naneconita Diosojavabelia. \v 7 Ancianonënexa, xanepana ponë peyaiyataenëtsi pamonae Dioso apo pejumecovënëtsivi ata. Bajarapitsinë xanepana ancianonënexa ancianonë pexanaecujinaetsi jivi pequenetsiataeyanivatsi, dovathi ata peyamaxëitojorobiyanivatsi. \s1 Pacuenia diáconovinexa bejamatabëcueneitsi yabara pelivaisi \p \v 8 Diáconovinexa pijinia, xanepana pamonae penajamatabëcuenereviabivi. Itaxutojema apo pecuaicuaijaivi. Apo piapaevi piaitajibinexa. Apo pejitsipaevi itsajivi ata yamaxëitojorobiaya palata pevecuanacobetoxotsinexa. \v 9 Diáconovinexa, xanepana pamonae xaniavaetsia najamatabëcuenecopata Cristojavabelia. Pejamatabëëthëtota peyapëtaevi pexaniajaicuene palivaisi jumecovënëta. \v 10 Pamonae diáconovinexa, copiaya bitorobatsi itsacuenejavayo pevetsinexa bajarapacuenia pejamatabëcueneëjëtsinexatsi. Nexata xaniavaetsia itsa eveta xua evetsiaexanatsi, diáconovi jane baja bexanatsi. Nexata jane baja bitorobatsi penacuenebinexa xua diáconovi banacueneba. \v 11 Diáconovi pijinia pijavajivi xanepana penajamatabëcuenereviabinexa, apo bebaracuaicuaijai itsamonae. Xaniavaetsia benajamatabëxaina. Nexata xaniavaetsia bexanabiaba pacuenia itorobatsi. \v 12 Diácononënexa, xanepana ponë caeva pepitsinë. Pecaëjëpaenëtsinua xaniavaetsia pevetsinexa pexi, pijava yajava. \v 13 Diáconovi xaniavaetsia itsa eveta penacuenebijava, nexata diáconovi xaniavaetsia yaiyataenatsi daxitajivi. Ajumeurajibianua jivijavabelia navajunupaebiana Jesucristojavabelia penajamatabëcuenecopatsijava. \s1 Pacuenia Timoteo toyaquinatsi peyapëtaenexa pacuenia exanaponaponaejitsia Dioso pejumecovënëtsivi tuatuajëta yabara pelivaisi \p \v 14 Timoteo, bepijia picani jamatabëponajë xamëjavabelia tacataenexa. Itsiata tavajënaeyabelia catoyaquinatsi mapacuene yabaraje. \v 15 Nexata abaxë itsa cuenenajematsianajë tapatsijava xamëjavabelia, neyapëtaenexa pacuenia exanaponaponaejitsiamë Dioso pejumecovënëtsivi tuatuajëta. Pamonae baja Dioso pejumecovënëtsivi, Dioso rabaja piasaënë pijajivi. Bajarapamonae Dioso pejumelivaisi, pexaniajailivaisi, xaniavaetsia baja jumecovënëtavanapa. Daxita nacuanëpijivi ata pejumecovënëtsinexa bajarapalivaisi. Bajarapamonae pexaniajailivaisi itsamonaejavabelia tsipaebapona. Bajarapamonae apo tocopatsinua itsajivi ata pexaniajailivaisivecua saicayalivaisi pejumecovënëtsiyaniva. \v 16 Pepo pexaniajailivaisi cajena Cristo pelivaisi. Bajaraponë baja vaxaitsi jumecovënëtavanapatsi. Itsiata baitsi jane itsamonae apo jamatabëcueneyapëtae bajaraponë. Bajaraponë Cristo ayaijamatabëcuenenë bitso: \q1 Bajaraponë Cristo mapanacuata naexana bevaxaitsi jivitonëcuenia. Espíritu Santo pejamatabëcueneta daxitajivi yapëtaeyaexanatsi Cristo pianeconijibinëcuene. Angelevi ata Cristo tanetsi. Cristo pijajivi vënëlivaisipaebaponatsi daxitanacuanëpijivijava. Nexata daxitanacuanëpijivi najamatabëcuenecopabapona Cristojavabelia. Dioso pijanacuatatsia ata Cristo copiapitatsi. \c 4 \s1 Dioso pejumelivaisi pejumecovënëtsijava pecopabivi yabara pelivaisi \p \v 1 Espíritu Santo baja cajena tajëvelia nacayapëtaeyaexana pacuenia bexëajavabelia itsamonae copabijitsia Dioso pejumelivaisi pejumecovënëtsijavami. Bajarapamonae nexata jumecovënëtsiana penajumetsënëtsilivaisi petsipaebaponaevitsi. Nexata bajarapamonae asaëya jumecovënëtaponaena itsamonae dovathi pejamatabëcueneta petsipaebilivaisitsi. \v 2 Bajarapamonae namuxunaevetsiana penajumetsënëtsilivaisi petsipaebaponaevitsi, betsitapexaniajamatabëcuenevitsi itajara tsane, pibisiajamatabëcuenevi ata. Bajarapamonae tsipaebaponaena penajumetsënëtsilivaisi. Apo acueneura cajena tsane. \v 3 Bajarapamonae itavetsiana penacasabicuene. Bajarapamonae itavetsiananua itsacuenejavanë jivi pexaeyaniva. Dioso cajena daxitacuene pexaejava exanae ata, jivi pexaeyaniva apo itavetsi. Bajaraxuata Dioso pejumecovënëtsivi, pexaniajailivaisi peyapëtaevi, jumai tsabiabi pexaejava yabara: “Xanepana rabaja,” jai tsabiabi Diosojavabelia pexaejava pexaevajënae. \v 4 Daxitacuene, xua Dioso exana vajaxaejavanexa, pexaniacuene bitso. Nexata apo biatsobitsi itsacuenejavayo ata Dioso pexanaejava. Biji rajane itsa pitatsi Dioso pexanaejava, “Xanepana rabaja,” bejai tsabiabitsi Diosojavabelia vajanacarajutsixae vajaxaejavanexa. \v 5 Bajarapacuenia Dioso pejumelivaisibaxutota pejumaitsixae, xanepana daxitacuene vajaxaenexa. Pexaniajamatabëcuene rajutatsi Diosojavabelia vajaxaejavanexa vajanacarajutsixae. Bajaraxuata Dioso nacatoxanepanaeyaexana vajaxaejavanexa. \s1 Pacuenia Timoteo itorobatsi xaniavaetsia peponaponaenexa, xaniavaetsia petsipaebinexanua Dioso pejumelivaisi, yabara pelivaisi \p \v 6 Itsa tsipaebianame pexaniajailivaisi Dioso pejumecovënëtsivijavabelia, penajumetsënëtsilivaisi petsipaebaponaevi pejumecovënëtsiyaniva, nexata xaniavaetsia Jesucristo netonacuenebinë tsane. Niajamatabëcuenesaënexa nevajënaeyabelia, asaëya jumecovënëtaponaponare palivaisi baja jumecovënëtavanapatsi. Pexaniajailivaisi, Dioso pejumelivaisi, palivaisi itsamonae catsipaeba, tsiteca asaëya jumecovënëtaponaponare. \v 7 Itsiata baitsi jane pëtsa jumecovënëtame mapanacuapijilivaisianëje, saya natsiquejemalivaisianë. Daxita nesaëta nacujaubare xaniavaetsia neponaponaenexa Dioso pejitsipaecuenia. \v 8 Vajajumalixanepanaenexa, xanepana picani vajaperabësaëta vajacujinaejinaejava. Itsiata baitsi jane daxitacuenevecua xanepana bitso vajajinavanapaenexa pacuenia Dioso nacatojitsipa. Bajarapacuene nacatoxanepana tsipaji vajatëpaecujinae ata Dioso nacajamatabëcueneyavenonaena xaniavaetsia vajajinavanapaenexa. \v 9 Bajarapalivaisi pexaniajailivaisi cajena. Nexata daxitajivi xaniavaetsia bejumecovënëta bajarapalivaisi. \v 10 Bajaraxuata Dioso tonacuenebaponaponatsibeje. Casaëtsibeje tsaponaponae Dioso vajatonacuenebaponaponaejavabeje, itsamonae pibisiacuenia nacabijataeyabiabi atabeje. Bajarapacuenia exanatsibeje tsipaji najamatabëcuenecopatatsibeje piasaënë Diosojavabelia. Bajaraponë Dioso daxitajivi pecapanepaenë pijaneconivecua. Dioso capanepaena daxita pamonae najamatabëcuenecopata bajaraponëjavabelia. \p \v 11 Bajarapalivaisi tsipaebaponare. Itorobaponarenua bajarapacuenia pexanaenexa. \v 12 Pëtsa nacopatame pevëjëatoxaemë itsajivi ata pecaquenetsiataenexa. Biji rajane Dioso pejumecovënëtsivijava, xaniavaetsia tsitaponaponare. Cuaicuaijamëre xaniavaetsia. Livaisi ata itsa tsipaebame, tsipaebare xaniavaetsia. Ponaponare xaniavaetsia. Asivamëre daxitajivi. Najamatabëcopare xaniavaetsia Diosojavabelia pecayavenonaenexa daxitacuene yabara. Ëpexaniacuene yabara najamatabëxainare. Bajarapacuenia itsa tsitaexanaponaponaename, nexata Dioso pejumecovënëtsivi cacuenejëpaeyajinavanapaena. \v 13 Tavajënaelia bajarapacuenia exanaponaponare. Jivi penacaetuatsijavata, Dioso pejumelivaisibaxuto tsimuxulebabiabare. Tsipaebaponarenua pacuenia jumaitsi Dioso pejumelivaisibaxutota bajarapamonae piajamatabëcuenesaënexa Diosojavabelia. \v 14 Dioso baja cajena carajuta pecacaëjëpaejamatabëcuene xaniavaetsia jivi livaisi netsipaebinexa, pecacaëjëpaenexanua xaniavaetsia nevetsinexa Dioso pejumecovënëtsivi. Bajaraxua xaniavaetsia najamatabëcueneevetaponaponare. Pamatacabi ancianovi nacaetuata, catsimatanacobebuatsiaya catovajëta Diosojavabelia. Nexata bajarajota Dioso carajuta pecacaëjëpaejamatabëcuene. \p \v 15 Daxita nesaëta evetaponaponare daxita pacuenia caitorobatsi nexanaenexa. Nexata daxitajivi cayapëtaena xaniavaetsia tanejumecovënëtaponaponaejavamë pacuenia caitorobatsi. \v 16 Pibisiacuene nayajivitaeya ponaponare. Palivaisi ata tsipaebaponame, xaniavaetsia tsipaebaponare. Saicayacuenia pëtsa bajarapalivaisivecua tsipaebaponame. Bajarapacuenia nexanaejava casaëmëre tsaponaponae. Nexata Dioso cacapanepaena. Pamonae ata cajumecovënëta netsipaebilivaisi, Dioso capanepaenatsi. \c 5 \s1 Pacuenia Timoteo itorobatsi penaponaponaenexa Dioso pejumecovënëtsivijava yabara pelivaisi \p \v 1 Pëtsa asaëya muxujiobame pamonae nevajënaeyapijivi. Biji xaniavaetsia yaiyataeya beaxacuenia muxujiobare. Necovëpijivi pijinia benejuyapijivicuenia muxujiobare. \v 2 Petiriavi ata nevajënaeyapijivi beenacuenia muxujiobare. Necovëpijivaxi pijinia benejuyapijivaxicuenia muxujiobare. Ëpexaniajamatabëcuenia taema bajarapovaxi itsajamatabëcuene bëpënëa nejamatabëëthëtota sivanajamatabëxainaenejevamë. \p \v 3 Pamona pevecuatëpaevatsi, Dioso pejumecovënëtsiva, yaiyataeya yavenonare itsa bitso bejiobi. \v 4 Itsiata baitsi jane pamona pevecuatëpaevatsi, itsa xaina pexi, pemomoxi ata, bajarapamonae xanepana pevetsinexatsi. Bajarapamonae xanepana peyavenonaenexa pijamonae. Bajarapamonae juya beveta paxa, pena ata, pamo ata, pacue ata, pamonae vitsatatsi. Bajarapacuenia itsa exana, exana pexaniacuene. Nexata Dioso barëyataenatsi. \v 5 Pamona pevecuatëpaevatsi, Dioso pejumecovënëtsiva, itsa apo xainae itsajivi ata pevetsinexatsi, bajarapova najamatabëcuenecopataponaponae Diosojavabelia peyavenonaenexatsi. Navajëtabiabi Diosojavabelia matacabita, meravi ata. \v 6 Itsiata baitsi jane pamona pevecuatëpaevatsi pejitsipaecuenia pibisiacuene itsa exanaponapona, Dioso tanetsi bepetëpaeva, abaxë asaë tsaponaponae ata. \v 7 Bajarapacuenia itorobare Dioso pejumecovënëtsivi pijamonae peyavenonaenexa itsa bitso bejiobi. Nexata pamonae Dioso apo pejumecovënëtsivi, toacuenebi tsanetsi pebaracuaicuaijaijavatsi bajaraxua yabara. \v 8 Dioso pejumecovënëtsivi, pijamonae beveta. Pajivi apo itaxutotsoniatae pevetsinexa pepo pijamonae ata, bajarapajivi apo exanae pacuenia Dioso itorobatsi. Nexata pijamonae itsa apo evetsi, bajarapajivi bitso pibisiacuene exana Dioso apo pejumecovënëtsijivi matatoxenetsia. \p \v 9 Petiriva sesenta pavaibeje pexainaeva, caeto penacojiobicujinae pamona pevecuatëpaevatsi, xanepana pevënëyaquinarutsinexatsi pamona pevecuatëpaevitsi pevënëyaquinarubibaxutota. Nexata daxita Dioso pejumecovënëtsivi peyavenonabiabinexatsi. \v 10 Pova pamona pevecuatëpaevatsi itsa cueneyapëtanetsi pexaniacuene pexanaejava, bajarapova xanepana pevënëyaquinarutsinexatsi pamona pevecuatëpaevitsi pevënëyaquinarubibaxutota. Mabaitsi pacuene pexanaeva xanepana pevënëyaquinarutsinexatsije. Pexi xaniavaetsia pevitsatsiva. Jivi ata itsa sivaxainatsi, xaniavaetsia pijabota pecopiapitsiva. Ajamatabëcuenecovëbia Dioso pejumecovënëtsivi peyavenonaeva. Peyavenonaevanua itsamonae itsa bejiobiaexanatsi Dioso pejumecovënëtsijava yabara. Daxita xua pexaniacuene, pexanaeva, xanepana pevënëyaquinarutsinexatsi pamona pevecuatëpaevitsi pevënëyaquinarubibaxutota. \p \v 11 Itsiata baitsi jane pova abaxë sesenta pavaibeje apo pexainaeva, pëtsa vënëyaquinarutame nevënëyaquinarubibaxutota peyavenonaenexatsi daxita Dioso pejumecovënëtsivi. Tsipaji bajarapova itsa jitsipa pexanaenexa pacuenia natojitsipa, copatsipa Cristo pejumecovënëtsijavami. Nexata icatsia nacojiobijitsipa. \v 12 Nexata pijaneconi xainaejitsipa Diosojavabelia. Tsipaji copatsipa Cristojavabelia penajamatabëcuenecopatsijavami: “Capanepaeya baja jumecovënëtajë Cristo,” jai ata. \v 13 Pematatsënëa bajarapova sivaxainarutsipa itsa bonëjava. Afaetabinua tsipae. Pematatsënëa baracuaicuaijai tsabiabi tsipae itsamonae. Jamatabëitonotabiabijitsipa itsamonae. Xuaxi yabara ata apo becuaicuaijaitsi, cuaicuaijai tsabiabi tsipae. \v 14 Bajaraxuata pamona pevecuatëpaevatsi, pova abaxë bitso apo perujuva, jitsipajë icatsia penacojiobijava pexi pexainaenexa, pijabo ata xaniavaetsia pevetsinexa. Nexata bajarapacuenia vajanacacueneitoyavi ata toacuenebi tsanetsi pebaracuaicuaijaijavatsi bajarapitsiva. \v 15 Bajarapacuenia jumaitsinë tsipaji baja itsamonae pamonajivi pevecuatëpaevitsi copaba baja Cristo pejumecovënëtsijavami. Nexata pacuenia dovathi itorobatsi, exanavanapa. \p \v 16 Dioso pejumecovënëtsivi, pebijivi, petiriavi ata, itsa pijamonaeyajuvënëva pamona vecuatëpatsi, nexata bajarapamonae bitaxutotsoniatane bajarapova. Bajarapacuenia nexata apo namatavenonae tsane peyavenonaenexatsi daxita Dioso pejumecovënëtsivi. Tsipaji baja pijamonae evetatsi. Nexata Dioso pejumecovënëtsivi caëjëpaejitsiatsi peyavenonaenexa pamonae bitso bepejiobivi, pamona pevecuatëpaevitsi pijamonae petoajibivitsi. \p \v 17 Ancianovi, pamonae xaniavaetsia evetabiaba Dioso pejumecovënëtsivi, bajarapamonae xaniavaetsia bematamotatsi. Beyaiyatanetsinua. Ancianovi, pamonae Dioso pitorobilivaisi bitso tsipaeba, bitso cujarubanua, bajarapamonae xaniavaetsia bematamotatsi. \v 18 Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi pacuenia bueyu copatatsi pexaejava pexaenexa penacuenebijavata. Jumaitsi mapacueniaje: “Pabueyu canacuenebame trigoxu pecatotanabataxuabinexa, pëtsa pumuxatatame nepumuxatatabiabijavata. Pëtsa pumuxatatame trigoxu pexaenexa pecatotanabataxuabijavata,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota. Itsalivaisita pijinia Dioso pejumelivaisibaxutota xaniavaetsia pematamotsijavanexa yabara jumaitsi mapacueniaje: “Penacuenebinë bematamotatsi,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota. Bajaraxuata bematamotatsi ancianovi Dioso pejamatabëcueneta bitso penacuenebivi. \p \v 19 Pëtsa jumexaniataneme caejivi pepaebijava ancianonë pibisiacuene pexanaejava yabara. Matapania anijajivibeje, acueyabi pajivibeje ata, petaevitsi catsipaebiana, jumecovënëtsianame. \v 20 Nexata xaniajai ancianovi pibisiacuene itsa exanapona, itavere daxita Dioso pejumecovënëtsivi pitabarata. Nexata pijinia itsamonae ancianovi itsa cacuenetane nitavetsijava pibisiacuene pexanaevi, cujunaviana pibisiacuene pexanaejava. \v 21 Dioso pitabarata, vajatuxanenë Jesucristo ata pitabarata, Dioso pijaángelevi ata pitabarata, xanë jamatabëcuenereviaya caitorobatsi pacuenia caitorobatsi nexanaponaponaenexa. Daxita ancianovi, pibisiacuene pexanaevi, najëpaeya itavetsianame. Ponë ancianonë, bitso pecayapëtaenë, pibisiacuene itsa exana, pëtsa sivaajumeuramë nitavetsinexa pibisiacuene pexanaejava. \v 22 Pëtsa itsanë ata bepijia exaname ancianonënexa. Tsipaji ponë bepijia ancianonënexa exanaejitsipame, bepijia pibisiacuene itsa exana, nexata itsamonae cataejitsipa pibisiacuene pexanaevi benejamatabëcueneyavenonaenë. Daxita pibisiacuenevecua, xaniavaetsia naevetsiaya ponaponare. \p \v 23 Xamë raja ajamatabëepatanemë tsabiabi. Nexata pëtsa apaeyabiabame ëpitaranae. Tsiquirijavayo vinorayo, pitaranae yajava, apaeyabiabianame. \p \v 24 Itsamonae pibisiacuene itsa exana, bananeconitsiaexanatsi daxitajivi pepuacueneyapëtaetsi. Itsamonae pijinia pibisiacuene exanae ata, bepijia apo cueneyapëtaetsi. Bexëa matapania xaniavaetsia vënëlivaisinaitajëta pibisiacuene pexanaejava. \v 25 Bajara pijinia itsi itsamonae pexaniacuene itsa exana. Pexaniacuene itsa exana, daxitajivi cuenetanetsi pexaniacuene pexanaejava. Itsajavata pexaniacuene exanae ata, jivi apo cuenetaetsi. Itsiata baitsi jane bajarapajivi pexaniacuene itsa exana, acuenebi navënëmatayatsia peponaponaejava. Nexata bexëajavabelia daxitajivi vënëlivaisitanetsi pexaniacuene pexanaejava. \c 6 \p \v 1 Pamonae dajubicuenia canajetatsi itsamonaejavabelia amoneya petonacuenebabiabinexa, bajarapamonae Jesús pelivaisi itsa pejumecovënëtsivi, yaiyataeya tonacuenebi pijatuxanenë. Bajarapacuenia tonacuenebi pijatuxanenë pesivajamatabëcuenebarëyanexatsi. Nexata pijatuxanenë Dioso pibisiacuenia apo baracuaicuaijai tsane. Jesús pelivaisi ata, palivaisi vaxaitsi jivi tsipaebaponatsi, pijatuxanenë pibisiacuenia apo baracuaicuaijai tsane. \v 2 Dajubicuenia pecanajetsivitsi pijatuxanenë, Dioso itsa pejumecovënëtsinë, pecanajetsivitsi pëtsa jamatabëjumaitsi pijatuxanenë yabara mapacueniaje: “Tajatuxanenë rabaja abaxë Dioso pejumecovënëtsinë. Nexata asaëyata apo tonacuenebi atanë tsane, itsiata apo nebijatae tsane,” jamatabëjai pëtsa. Biji rajane asaëya xaniavaetsia tonacuenebi pijatuxanenë. Tsipaji raja Dioso pejumecovënëtsinë yavenonaeya tonacueneba Dioso penajuaasivavitsiyajuvënënë. Bajarapalivaisi tsipaebaponare. Itorobarenua bajarapacuenia pexanavanapaenexa. \s1 Pacuenia Dioso pejumecovënëtsijivi jamatabëcuenebarëya yabara pelivaisi \p \v 3 Itsamonae saicaya itsalivaisi tsipaebapona. Bajarapalivaisibeje apo najamatabëcuenejëpaebeje palivaisi vajatuxanenë Jesucristo tsipaebapona. Palivaisi vaxaitsi jumecovënëtavanapatsi, apo nalivaisijëpaebeje. \v 4 Cueneyapëtanetsi pamonae penajumetsënëtsilivaisi tsipaebapona. Bajarapamonae beayaijamatabëcuenevi itajara natane. Itsiata bajarapamonae pexaniajailivaisi apo yapëtae. Bitso bepematajemabivitsi jinavanapa. Nexata bajarapamonae jitsipabiaba itsamonaejavabelia pejumeanaeyanotabiabinexa saya jema itsacuenelivaisixi peyanijobijavata. Apo barënajamatabëcuenejëpae itsajivi ata. Bajarapamonaeyajuvënëvi itsa xaina itsacuenejavayo, bajarapamonae nacobecaëbabiaba. Anaepanabiaba. Nabijataeyabiaba. “Itsamonae covë nitsacueniabijitsia,” jamatabëjai tsabiabi, itsamonae apo itsacueniabijitsia atatsi. \v 5 Bajarapamonae anaeya namataenetsia najumenotabiaba. Tsipaji piajamatabëcuenebejevi. Bajarapamonae pexaniajailivaisi, Cristo pelivaisi, apo yapëtae xaniavaetsia jivi petsipaebinexa. Saya bajarapamonae jamatabëjumai tsabiabi: “Xanë raja Dioso pejumelivaisi tatsipaebaponaexae, palata nacanabianajë,” jamatabëjai tsabiabi bajarapamonae. Bajarapitsivi nayajivitsare. \v 6 Vaxaitsi Dioso vajajumecovënëtsivi, bitso cajena vajaxainaevi Diosojavabelia, itsa sivajamatabëcuenebarëyatsi xuayovajëto Dioso nacatocopata vajaxainaenexa mapanacuataje. \v 7 Pamatacabi vaxaitsi naexanatsi mapanacuataje, itsacuenejavayo ata apo capatsitsi. Pamatacabi pijinia tëpaenatsi, apo caponae tsanetsi itsacuenejavayo ata mapanacuapijicueneje. \v 8 Bajaraxuata nexata itsa xainatsi vajaxaejava, vajanaxatabijava ata, besivajamatabëcuenebarëyatsi. \v 9 Itsiata baitsi jane pamonae najamatabëxaina ëpexainaejavanexa, bajarapamonae dovathi jamatabëcuenecëtatsi. Nexata pibisiacuene exana palata pepitsinexa. Jamatabëcuenebijianatsi. Nexata bajarapamonae Diosovecua naxuabiaya jinavanapa. \v 10 Pamonae bitso palata jitsipa, daxita xua pibisiacuene exana palata pepitsinexa. Itsamonae bitso najamatabëxaina ëpexainaecuene pexainaenexa. Nexata baja copaba Dioso pejumecovënëtsijavami. Nexata bajarapajamatabëcuene bëpënëa bitso yajamatabëcuenebëjai. \s1 Pacuenia Timoteo muxujiobatsi piajamatabëcuenesaënexa Diosojavabelia penajamatabëcuenecopatsijava yabara pelivaisi \p \v 11 Timoteo, xamë Dioso pijajivitonëmë. Navecuatsare mapanacuata jivi palata pejitsipaejamatabëcuene. Biji jane ajamatabëcuenesaëmëre Dioso nejumecovënëtaponaponaejava. Dioso asivamëre. Diosojavabelia najamatabëcuenecopatsiaya ponaponare. Itsamonae ata asivamëre tsaponaponae. Itsamonae caitsacueniababiabi ata, bajayajebi casaëmëre tsaponaponae Dioso nejumecovënëtaponaponaejava. “Xanë ayaijamatabëcuenenënë,” nejaiyaniva, beveliajamatabëcuenenë nataeya ponaponare. \v 12 Catoayapëbeje ata Diosojavabelia nenajamatabëcuenecopatsijava, ajamatabëcuenesaëmëre nepitsinexa xua Dioso carajutsijitsia, matacabi apo pevereverecaejava. Pamatacabi navajunupaebame nejumecovënëtsijava Jesús Dioso pexënatocuene, Dioso cajunata pecarajutsinexa matacabi apo pevereverecaejava. Ayaibitsaëtoxaneto Dioso pejumecovënëtsivi pitabarata, Dioso cajunata pecarajutsinexa matacabi apo pevereverecaejava. \v 13 Dioso baja cajena pesaëta daxita vaxaitsi asaë tsavanapaetsi. Pamatacabi Jesucristo nutatsi Poncio Pilato pitabarata, ajumejunavijibia navajunuapaeba pexaniajailivaisita. Nexata Diosobeje Jesucristobeje pitabarata caitorobatsi aeconoxae mapacueniaje. \v 14 Caitorobatsi xaniavaetsia nejumecovënëtaponaponaenexa daxita pacuenia jumaitsi pexanialivaisi, Cristo pelivaisi. Nexata acuenebi tsane itsajivi ata pecaitavetsinexa. Bajarapacuenia vajënaeevetaponaponare vajatuxanenë Jesucristo matapania pepatsimatacabitsicajavabelianexa. \v 15 Pamatacabi Dioso caëjëta, itsa copiapatsiana, Cristo icatsia patsianica. Caenë Dioso bitso ayaijamatabëcuenenë daxitanacuanë pevetsivivecua. \v 16 Caenë Dioso apo tëpae tsane daxita matacabijavabelianexa. Dioso peyacotiayaponaponaenë. Bajaraxuata itsajivi ata acuenebi pimoxoyotsijava Dioso. Itsajivi ata cajena caeto ata apo tae Dioso. Tsipaji apo caëjëpaetsi petaejava. ¡Daxitamatacabi Dioso pijajivi yaiyatanetsi! ¡Dioso cajena ayaijamatabëcuenenë daxitamatacabijavabelianexa! \p \v 17 Pamonae bitso pexainaevi mapanacuapijicueneje, bajarapamonae muxujiobare beayaijamatabëcuenevi penataeyaniva. Muxujiobarenua pejamatabëjumaitsiyaniva: “Palata baja taxainaexae, apo namatavenonaenë itsacuenejava ata,” pejamatabëjaiyaniva. Tsipaji saya palata pevereverecaejava. Biji rajane itorobare bitso pexainaevi penajamatabëcuenecopatsinexa piasaëtsaponaponaenë Diosojavabelia. Dioso nacarajuta daxita vajaxainaejava barëyaya vajacajinavanapaenexa. \v 18 Itorobarenua bajarapamonae pijapalata pecanacuenebinexa, itsamonaejavabelia pexaniacuene petoexanabiabinexa bajarapapalatata. Itorobarenua penajamatabëcueneveretsinexa palata perajutsinexa bepejiobivijavabelia, bajarapacuenia peyavenonaenexa. Itorobarenua petsicobetsanaponaenexa pexainaejava bepejiobivijavabelia. \v 19 Bajarapacuenia itsa exanaena, nexata athëbëtatsia Dioso tobuataponaenatsi pepacuene penamatamotsijava pexainaenexa daxitamatacabijavabelianexa. Xainaenanua matacabi apo pevereverecaejava. \s1 Pacuenia Pablo Timoteo pemuxujiobilivaisi toyaquina, pecopatsivajënae petoyaquinaelivaisi mapabaxutotaje, yabara pelivaisi \p \v 20 Timoteo, exanaponaponare daxita xua Dioso catocopata nexanaenexa. Pëtsa namuxunaevetame pamonae bitso pecuaicuaijaivi saya mapanacuapijicuene yabaraje. Pëtsa namuxunaevetame pecuaicuaijaivi natsiquejemalivaisixi. Pëtsa namuxunaevetame pamonae jivi tsipaebapona penajumetsënëtsilivaisi. Bajarapamonae tsipaebapona itajara pepacuene bepexaniajailivaisi. Itsiata cajena apo pexaniajailivaisi. \v 21 Itsamonae bajarapalivaisi jumecovënëta. Nexata baja copaba Dioso pejumecovënëtsijavami. \p Catovajëtatsi Dioso pecayavenonaenexa.