\id ZEP  - Guajajara Bible -Brazil 2007 (DBL 2013) 
\h XOPONI 
\toc1 Xoponi 
\toc2 Sofonias 
\toc3 Sf 
\mt1 XOPONI  
\c 1  
\p
\v 1 Na'aw Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ze'eg Xoponi pe hemimume'u kwer xe a'e kury. Zuzi Amon ta'yr wiko Zuta wanuwihawete romo a'e 'ar mehe. Na'aw Xoponi waipy waner xe wà: Tuwihawete Ezeki umuzàg Amaria. Amari umuzàg Zenari. Zenari umuzàg Kuzi. Kuzi umuzàg Xoponi a'e.   
\s1 Tupàn izepyk àwàm 'ar  
\p
\v 2 Nezewe uze'eg Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Xoponi pe. — Amumaw putar ywy rehe har upaw rupi katete ihe wà nehe.  
\v 3 Teko wà, ma'ea'yr wà, miar wà, wiràmiri wà, pira wà. Azepyk putar ikatu 'ym ma'e iapo har wanehe nehe. Amumaw putar teko paw ihe wà nehe.   
\p
\v 4 Azepyk putar teko Zuta ywy rehe har wanehe nehe. Azepyk putar Zeruzarez pe har wanehe nehe no. Heta we Ma'aw imuwete haw. Amunàn putar imuwete haw nehe. Teko paw heharaz putar xaxeto tupàn ua'u henataromo ma'ea'yr zuka har wanuwi wà nehe.  
\v 5 Amo teko uzeupir wàpuz i'aromo kwarahy zahy zahytata wamuwete katu pà wà. Amumaw putar agwer teko ihe wà nehe. Amo teko hemuwete katu wà. Umume'uahy ma'e wemiapo ràm herer rehe wà. Nezewe rehe we umume'uahy wemiapo ràm tupàn a'ua'u Morok her rehe wà no. Amumaw putar a'e teko ihe wà nehe no.  
\v 6 Amumaw putar ihewi utyryk ma'e kwer paw wà nehe. A'e teko nuekar kwaw hepurupytywà haw wà. Na'ipureruzar wer kwaw heze'eg rehe wà no, i'i Tupàn.   
\p
\v 7 Uhem putar amo 'ar nehe. A'e 'ar mehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Zanezar umume'u putar wemiaihu wanemiapo kwer nehe. A'e rupi peze'eg zo henataromo nehe kury. Uzuka putar wemiaihu ma'ea'yr tupàn a'ua'u wanenataromo wà nehe. Wenoz wàmàtyry'ymar wà. — Hepytywà pe heremiaihu wazuka mehe nehe, i'i iko wanupe.  
\v 8 Nezewe uze'eg Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e. — A'e 'ar mehe nehe, azepyk putar tuwihaw wanehe nehe. Azepyk putar tuwihawete ta'yr wanehe nehe no. Azepyk putar tupàn a'ua'u wamuwete har wanehe nehe no.  
\v 9 Amo teko umuwete katu tupàn a'ua'u wà. Amo teko hemuwete katu wà. Wamuwete haw nuzawy kwaw a'e tupàn a'ua'u wamuwete haw wà. Azepyk putar nezewe hemuwete katu har wanehe nehe. Amo teko imunar ma'e tetea'u rehe wà. Amo uzuka amo teko wama'e ipyro pà wanuwi wà. A'e teko omono'og a'e ma'e paw wazar tupàn a'ua'u hàpuzuhu imynehem kar pà wà. Azepyk putar a'e teko wanehe ihe nehe no.   
\p
\v 10 A'e 'ar mehe teko heiheihem putar uma'eahy haw ipuraraw mehe wà nehe, tawhu Zeruzarez hukenawhu Pira her ma'e huwake wà nehe. Teko Zeruzarez ipehegwer ipyahu ma'e pe har heiheihem putar uzepyro haw henoz pà wà nehe. Ywytyr rehe wenu putar teko waneiheihem wà nehe, ta'e naheta kwaw wapyro àwàm wanupe nehe xe.  
\v 11 Pezai'o nehe, tawhu ywytyr ipy pe har wà. Ta'e ma'eme'egar paw umàno putar wà nehe xe.   
\p
\v 12 A'e 'ar mehe nehe, apyhyk putar tatainy Zeruzarez tawhu rehe heme'egatu pà nehe. Azepyk putar hurywete ma'e paw wanehe nehe. Azepyk putar ma'erahy ipuraraw 'ymar wanehe nehe no. Amo uze'eg waiko uzehezehe wà. — Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e nuzapo kwaw ma'e a'e nehe. Nupyro kwaw teko wà nehe. Nuzepyk kwaw wanehe nehe, i'i waiko wà. Azepyk putar a'e teko wanehe ihe nehe no.  
\v 13 Zauxiapekwer weraha putar wama'e wà nehe. Umuaiw putar wanàpuz wà nehe no. Na'e uzapo wi putar amo wàpuz wà nehe. Nuiko kwaw a'e wàpuz pupe wà nehe. Uzapo putar uwà tyw wà nehe. Nu'u kwaw win a'e pe har iapo pyràm wà nehe.   
\p
\v 14 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e i'aruhu na'iàrew kwaw nehe. Na'arewahy ur iko. Iaiw putar a'e 'ar nehe. Te zauxiapekwer ikàg wera'u ma'e ukyze 'ym ma'e heiheihem putar ukyze pà a'e wà nehe.  
\v 15 Tupàn wexak kar putar wikwahy haw a'e 'ar mehe nehe. Teko upuraraw putar ma'erahy a'e mehe wà nehe no. Ukyze katu putar wà nehe. Ipytun putar a'e 'ar mehe nehe. Kwarahy nuhyape katu kwaw a'e mehe nehe. Heta putar ywàkun tetea'u nehe. Ipuhuz katu putar ipihun putar ywàkun nehe.  
\v 16 Zauxiapekwer upy putar uxi'àm wà nehe. Zauxiapekwer uhapukaz putar tawhu iàmàtyry'ym pà wà nehe. Heta pàrirogaw aiha katu ma'e a'e tawhu izywyr. Heta tàpuz aiha katu ma'e ma'e rehe ume'egatu haw a'e pe no.   
\p
\v 17 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uze'eg nezewe kury. — Amu'ar kar putar iaiw ma'e tetea'u teko wanehe ihe nehe. A'e mehe wata e putar ko rupi wà nehe, kwe rupi wà nehe no, hehàpyhà 'ym ma'e ài wà nehe. A'e teko uzapo ikatu 'ym ma'e herenataromo wà, heze'eg heruzar 'ym pà wà. A'e rupi azakook kar putar wanuwykwer 'y ài ihe nehe. Amo weityk putar wanetekwer ity imono'ogaw pe wà nehe.   
\p
\v 18 A'e 'ar mehe aze heta parat teko wanupe nehe, aze heta or wanupe nehe, wanemetarer nupyro kwaw a'e teko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ikwahy haw wi wà nehe. Ikwahy haw nuzawy kwaw tata. Wapy ywy nànàn. Ukaz paw putar wà nehe. Ni amo nuhem kwaw izuwi wà nehe. Ta'e Tupàn umumaw putar teko ywy rehe har paw na'arewahy pitài 'ar mehe wà nehe xe.   
\c 2  
\s1 Pezemumikahy nehe, i'i Tupàn teko wanupe  
\p
\v 1 Pema'enukwaw katu nehe. Pepytu'u iaiw ma'e iapo re nehe. Peiko imaranugar 'ym ma'e romo.  
\v 2 Ka'api'i uxinig ma'e umumaw pitài 'ar ukaz pà. Pemàno putar nezewe nehe no. Aze napepytu'u kwaw iaiw ma'e iapo re nehe, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ikwahy haw u'ar putar penehe nehe, aze napepytu'u kwaw ikatu 'ym ma'e iapo re nehe. Pepytu'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ikwahy haw 'ar ihem 'ym mehe we nehe.  
\v 3 Pe ikàg 'ym ma'e ko ywy rehe har wà, pezewyr Tupàn pe nehe. Pe ize'eg heruzar har wà, pezewyr izupe nehe no. Pezapo ikatu ma'e nehe. Peiko zo wiko wera'u ma'e romo nehe. Aze ru'u nezewe mehe, pezepyro Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e izepyk àwàm ikwahy àwàm 'ar wi nehe.   
\s1 Teko ywy rehe har wanehe izepyk àwàm  
\p
\v 4 Teko paw uhem putar Kaz tawhu wi wà nehe. Naheta kwaw teko Akerom tawhu pe wà nehe no. Zauxiapekwer umuhem kar putar Azenoz tawhu pe har waneko haw wi pitài 'ar rehe wà nehe. Zauxiapekwer weraha putar Ekerom pe har wemipyhyk kwer romo wà nehe no.  
\v 5 Pezemumikahy nehe, Piri ywy rehe har Mezitehàn yryhu izywyr wiko ma'e wà. Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e umume'u ko ze'eg penehe uze'eg mehe. — Amumaw putar peiwy Kànàà ihe nehe. A'e ywy rehe har paw umàno putar wà nehe.  
\v 6 Peiwy pehegwer yryhu izywyr har, uzeapo putar ka'api'i romo ma'ea'yr hemi'u romo nehe. Heta putar tàpuzràn àràpuhàràn wamono'ogar wanupe nehe. Heta putar pari waneimaw wanupe nehe no.  
\v 7 Zuta ywy rehe nehe, teko umàno 'ym ma'e ràm upyta putar ywy yryhu izywyr har rehe wà nehe. Uzekaiw putar weimaw wanehe a'e pe wà nehe. Uker putar tàpuz Akerom tawhu pe har pupe wà nehe. Ta'e ne Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e urezar ne xe, nema'enukwaw putar neremiaihu wanehe nehe xe. Eremuigo kar wi putar hemetarer katu ma'e romo wà nehe. Eremono putar ma'e tetea'u wanupe nehe.   
\p
\v 8 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Ikàg Wera'u Ma'e uze'eg nezewe. — Aenu Moaw izuapyapyr waze'eg mehe ihe wà. Aenu Amon izuapyapyr waze'eg mehe ihe wà no. Uze'eg urywahyahy heremiaihu wanehe wà. Uze'eg zemueteahy wanehe wà no. — Urupyro putar peiwy nehe, i'i heremiaihu wanupe wà.  
\v 9 A'e rupi ihe Izaew wazar amume'uahy ko ma'e hereko haw rehe ihe kury. Kwehe mehe amumaw Xotom tawhu Komor tawhu ihe wà. Nezewegatete amumaw putar Moaw waiwy nehe. Amumaw putar Amon waiwy nehe no. Waiwy uzeapo putar ywyxiguhu teko heko 'ymaw romo nehe. Xu upyk putar waiwy nehe. Heta putar ywykwar xa hereko har a'e ywy nànàn nehe. Heremiaihu umàno ma'e 'ym ràm, weraha putar wama'e paw Moaw wanuwi Amon wanuwi wà nehe. Upyta putar waiwy rehe wà nehe no.   
\p
\v 10 Nezewe azepyk putar wanehe nehe. Ta'e wiko wera'u amogwer wanuwi wà xe. Ta'e uze'eg zemueteahy Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Ikàg Wera'u Ma'e hemiaihu wanehe wà xe. — Uruityk putar Tupàn hemiruze'eg ure wà nehe, i'i purupe wà.  
\v 11 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uzàmàtyry'ymahy putar wà nehe. Umumaw putar amogwer teko wazar tupàn a'ua'u upaw rupi wà nehe. Na'e teko pitàitàigatu umuwete katu putar Tupànete uiwy rehe weko haw pe wà nehe.   
\p
\v 12 Tupàn uzuka putar teko Exio ywy rehe har utakihepuku pupe a'e wà nehe no.   
\p
\v 13 Tupàn uzàmàtyry'ym putar Axir ywy rehe har a'e wà nehe no. Kwarahy heixe haw awyze har kutyr har rehe wanekon Axir wà. Umumaw putar Tupàn a'e ywy nehe. Umumaw putar Nin tawhu nehe no. Naheta kwaw teko a'e pe a'e re wà nehe. Nuzawy kwaw ywyxiguhu 'y heta 'ymaw nehe.  
\v 14 Àràpuhàràn hawitu ma'e tetea'u upytu'u putar a'e tawhu pupe wà nehe. Ma'ea'yr tetea'u wà, miar tetea'u wà no, upytu'u putar a'e pe wà nehe no. Pypy wapyk putar tàpuz imuaiw pyrer rehe wà nehe no. Uze'eg putar in uken henawer rehe wà nehe. Zàpuun uze'eg putar uken kokaw rehe wà nehe no. Zauxiapekwer wenuhem putar ywyra tàpuz izita paw wà nehe.  
\v 15 A'e ma'e paw uzeapo putar Nin tawhu pe nehe. Ta'e wiko wera'u a'e xe. Ta'e uze'eg tuweharupi ukàgaw rehe xe. — Naheta kwaw amo tawhu urereko haw wi ikàg wera'u ma'e a'e, i'i purupe wà. Uzeapo putar ywyxiguhu romo nehe. Miar waneko haw romo ma'ea'yr izar 'ym ma'e waneko haw romo uzeapo putar nehe. Aze amo ukwaw tawhu kwer huwake wà nehe, ipytuhegatu putar iaiw paw uhu haw hexak mehe wà nehe.   
\c 3  
\s1 Zeruzarez pe har wanehe izepyk àwàm, wazepyro àwàm no  
\p
\v 1 Ezemumikahy nehe, Zeruzarez. Ta'e nereputar kwaw Tupàn nezar romo ne xe. Ta'e netynehem imunar ma'e wapupe ne xe. Tuweharupi erepuraraw kar ma'erahy nepupe har wanupe.  
\v 2 Zeruzarez na'ipurenu wer kwaw Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ize'eg rehe. Nuputar kwaw weruze'egaw no. Nuzeruzar kwaw uzar rehe. — Hepytywà pe nehe, ni'i kwaw izupe.  
\v 3 Tuwihaw a'e pe har nuzawy kwaw zàwàruhu iriàw okororo ma'e wà. Pureruze'eg ma'e a'e pe har nuzawy kwaw awarahu hehaite ma'e wà. U'u ma'e paw pitài haw rupi. Nomonokatu kwaw wemi'u ràm ikurer iku'egwer pàràm romo wà.  
\v 4 Tupàn ze'eg imume'u mua'u har wiko wera'u wà. Hemu'em teko wanupe wà. Xaxeto uzapo iaiw ma'e Tupàn Hàpuzuhu pupe wà. Nuweruzar kwaw Tupàn ze'eg wà.  
\v 5 Nezewe rehe we Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e wiko a'e tawhu pe. Tuweharupi xo ikatu ma'e zo uzapo. Nuzawy pixik kwaw. Tuweharupi ku'em mehe uzapo kar ikatu ma'e. Teko ikatu 'ym ma'e uzapo wiwi iaiw ma'e oho waiko wà. Na'imaranugar kwaw wemiapo rehe wà.   
\p
\v 6 Nezewe uze'eg Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e. — Amumaw amo ywy rehe har tetea'u ihe wà. Aeityk tawhu tetea'u ihe wà. Azukazuka tàpuz aiha katu ma'e, ma'e rehe ume'egatu haw no. Amuaiw pe tawhu myter pe har tetea'u wà no. A'e tawhu uzeapo ywyxiguhu romo wà kury. Naheta kwaw teko a'e pe wiko ma'e wà kury.  
\v 7 Nezewe aze'eg hezeupe. — Heremiaihu hemuwete katu putar a'e wà nehe, a'e zepe hezeupe. — Uruputar nepureruze'egaw ure nehe, i'i putar ihewe wà nehe, a'e zepe hezeupe. — Azepyk tetea'u wanehe ihe. Naheharaz kwaw hezepyk tetea'u haw wi wà nehe, a'e zepe hezeupe. Nan kwaw nezewe. Uzeagaw wera'u ikatu 'ym ma'e iapo pà wà, i'i Tupàn uzeupe a'e.   
\p
\v 8 A'e rupi nezewe uze'eg Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e kury. — Peàro he'ar nehe. A'e 'ar mehe apu'àm putar nehe. A'e mehe amume'u putar teko ywy nànànar wanemiapo kwer nehe. Azepyk putar wanehe a'e 'ar mehe nehe. Amono'og putar teko ywy nànànar wamuwà wà nehe. Amono'og putar tuwihawete paw wà nehe no, wanehe hezepyk pà nehe. Upuraraw putar hekwahy haw wà nehe. Ta'e azakook putar hekwahy haw wanehe tata ài ihe nehe xe. Hekwahy haw tata zàwenugar wapy putar ywy paw nehe.   
\p
\v 9 Na'e amupytu'u kar putar teko tupàn a'ua'u wamuwete katu re wà nehe. Xo ihe zo hemuwete katu putar wà nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo ihe. — Hereruzar pe nehe, a'e putar teko paw wanupe nehe. Upaw rupi hemuwete katu putar tupàn a'ua'u imuwete katu awer zàwe wà nehe.  
\v 10 Heremiaihu ywy nànàn uhàuhàz ma'e ur putar ma'ea'yr wazuka pà herenataromo wà nehe. Te tawhu Exio ywy rehe har muite wera'u ma'e wi wanur putar wà nehe.  
\v 11 Pe heremiaihu pe. Pemumaw kwarahy tetea'u heputar 'ym pà pezar romo. A'e 'ar mehe nehe, pepytu'u putar heputar 'ym awer rehe pemaranugar ire nehe. Ta'e amukàzym kar putar wiko wera'u ma'e pemyter wi wà nehe xe. Amukàzym kar putar heko kateteahy wera'u ma'e pemyter wi wà nehe no. Napeiko wi pixik kwaw wiko wera'u ma'e heywytyr imonokatu pyrer rehe nehe.  
\v 12 Amuigo kar putar amo teko Zeruzarez pupe ihe wà nehe. A'e teko nuiko wera'u kwaw amogwer wanuwi wà nehe. Nuiko wera'u kwaw ihewi wà nehe. Ma'e kwaw katu har romo wanekon putar wà nehe. Uzeruzar putar herehe wà nehe.  
\v 13 Teko Izaew wikuwe ma'e ràm a'e wà nehe, nuzapo pixik kwaw ikatu 'ym ma'e a'e wà nehe. Nahemu'em pixik kwaw wà nehe. Nuzeagaw pixik kwaw amogwer teko wanupe wemu'em pà wà nehe. Uhyk putar temi'u wanupe nehe. Ni amo zauxiapekwer nuzàmàtyry'ym kwaw wà wà nehe. Nukyze kwaw amo wanuwi wà nehe.   
\s1 Zegar haw Tupàn imuwete katu haw  
\q1
\v 14 Teko Izaew wà. Pezegar Tupàn pe ikatu haw rehe nehe.  
\q1 Penurywete nehe, Zeruzarez pe har wà.  
\q1 Pemume'u Tupàn ikatu haw pepy'a pupe upaw rupi nehe.   
\q1
\v 15 Kwehe mehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e umume'u penehe uzepyk àwàm a'e. Umumaw a'e uze'eg awer. Nuzepyk kwaw penehe nehe.  
\q1 Umunyryk kar wàmàtyry'ymar paw wemiaihu wanuwi wà.  
\q1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Izaew Wanuwihawete wiko penehe we a'e.  
\q1 A'e rupi, pekyze zo iaiw paw wi nehe.   
\q1
\v 16 Uhem putar amo 'ar nehe. A'e 'ar mehe teko uze'eg putar Zeruzarez pe wà nehe.  
\q1 — Pekyze zo nehe, teko Xiàw rehe har wà.  
\q1 Pezemumikahy zo nehe. Peityk zo pekàgaw pezewi nehe no.   
\q1
\v 17 Ta'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pezar wiko penehe we a'e xe.  
\q1 Ikàg a'e. Pepyro putar nehe.  
\q1 Hurywete putar penehe nehe.  
\q1 Peamutar katu, a'e rupi umur putar peneko haw pyahu ma'e peme nehe.  
\q1 Uzegar putar Tupàn nehe. Hurywete putar nehe.   
\q1
\v 18 Teko uzapo mynykawhu urywete haw romo wà. Nezewegatete Tupàn hurywete putar penehe nehe.  
\b  
\q1 Nezewe uze'eg Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e a'e kury.  
\q1 — Amunyryk kar putar iaiw ma'e peme uzeapo etea'i ma'e pewi ihe nehe.  
\q1 Apupyro putar ikatu 'ymaw wi nehe.   
\q1
\v 19 A'e 'ar ihem mehe nehe,  
\q1 azepyk putar a'e peàmàtyry'ymar wanehe nehe.  
\q1 Apyro putar pàri ma'e wà nehe.  
\q1 Amono'og wi putar uhàuhàz ma'e kwer wamuwà ihe wà nehe.  
\q1 Amo pemumaranugar kar ywy nànàn peneko mehe wà.  
\q1 Amo 'ar mehe a'e teko umume'u putar pekatu haw wà nehe. Pekàg wi putar nehe no.   
\q1
\v 20 A'e 'ar ihem mehe nehe,  
\q1 apomono'og putar nehe, peiwy rehe penerur wi pà nehe.  
\q1 Apumuigo kar wi putar hemetarer katu ma'e romo nehe.  
\q1 Teko ywy nànànar ukwaw putar pekàgaw wà nehe. Teko ywy nànànar uzeruze'eg putar penehe wà nehe.  
\p Ihe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e amume'u ko ma'e kwez ihe.  
\p Upaw kwez kury.