\id SNG  - Guajajara Bible -Brazil 2007 (DBL 2013) 
\h ZEGAR HAW IPURÀG WERA'U MA'E 
\toc1 Zegar haw ipuràg wera'u ma'e 
\toc2 Cânticos dos Cânticos 
\toc3 Ct 
\mt1 ZEGAR HAW IPURÀG WERA'U MA'E  
\c 1  
\p
\v 1 Na'aw Xàrumàw zegar haw ikatu wera'u ma'e xe kury.   
\s1 Zegar haw pitài haw  
\sp Kuzà imen ma'e ràm uze'eg kury  
\q1
\v 2 Tuwe nereme hepyk zurupyter haw pupe nehe.  
\q1 Heamutar katu pe ne. Heamutar katu haw ikatu wera'u win wi a'e.   
\q1
\v 3 Nekàpuhàg zàwenugar hyàkwegatu.  
\q1 Nerer nuzawy kwaw kàpuhàg zàwenugar izakook pyrer ihewe.  
\q1 Ni amo kuzà nupuner kwaw neamutar katu 'ymaw rehe wà.   
\q1
\v 4 Hereraha pe nezeupi nehe 'y. Zaha na'arewahy nehe 'y.  
\q1 Eiko heruwihawete romo nehe. Hereraha pe neker haw pe nehe.  
\sp Uzegar ma'e uzegar wà kury  
\q1 O tuwihawete, urerurywete nerehe ure nehe.  
\q1 Uruzegar putar neamutar katu haw rehe nehe, neremiamutar haw rehe nehe.  
\q1 Ikatu wera'u win wi a'e.  
\q1 Neamutar katu teko a'e wà, o tuwihawete.   
\sp Kuzà  
\q1
\v 5 Kuzà Zeruzarez pe har wà, ipir pihun wewer ma'e romo aiko ihe.  
\q1 Nezewe rehe we hepuràg eteahy.  
\q1 Herexakaw nuzawy kwaw tàpuzràn ywyxiguhu rehe har hexakaw.  
\q1 Nuzawy kwaw pànuhu Xàrumàw hàpuzuhu pupe har.   
\q1
\v 6 Peme'e zo herehe nezewe nehe.  
\q1 Peme'e zo pihun wewer ma'e romo hereko haw rehe nezewe nehe.  
\q1 Kwarahy hemuigo kar pihun wewer ma'e romo a'e.  
\q1 Hekywyr wikwahy ihewe wà. A'e rupi hemuma'ereko kar ma'ywa uwà tyw pe wà.  
\q1 A'e rupi napuner kwaw hezehe hezekaiw paw rehe.   
\b  
\q1
\v 7 Emume'u ma'e ihewe nehe, heremiamutar.  
\q1 Ma'e pe ereraha nereimaw àràpuhàràn hawitu ma'e wamumai'u kar pà ne wà.  
\q1 Ma'e pe upytu'u kwarahy wapyter pe hin mehe wà.  
\q1 Emume'u ihewe nehe. Nezewe mehe nata e kwaw amo àràpuhàràn hawitu ma'e wamono'ogar waneimaw  
\q1 wainuromo nerekar pà ihe nehe.   
\sp Hemireko ma'e ràm uze'eg kury  
\q1
\v 8 Ereiko amogwer kuzà wanuwi ipuràg eteahy wera'u ma'e romo ne. Aze nerekwaw kwaw wapoz haw nehe,  
\q1 eho amogwer waneimaw wanaikweromo nehe.  
\q1 Nezewe mehe erexak putar mai'u haw nereimaw àràpuhàràna'yr hawitu ma'e wanupe nehe,  
\q1 wamono'ogaw wanàpuz huwake nehe.   
\q1
\v 9 Nepuràg eteahy, heremiamutar.  
\q1 Ereiko Tuihawete Parao heimaw ywyramawa heruata har wazàwe ne.   
\q1
\v 10 Neruwa ipuràg eteahy mokoz ne'aw ipupepupe pyrer wamyter pe.  
\q1 Nepu'yr neazuromo har imupuràg eteahy kar pyrer ikatuahy ihewe no.   
\q1
\v 11 Ximupyràn itazu or amo neazuromo har iapo pà newe nehe.  
\q1 Ximomog kar ita xig parat hehe imupuràg eteahy kar haw romo nehe no.   
\sp Kuzà  
\q1
\v 12 Heruwihawete apykawpuku rehe wapyk mehe,  
\q1 wetun hekàpuhàg zàwenugar hyàkwegatu ma'e a'e.   
\q1
\v 13 Heremiamutar hekàm rehe ipytu'u mehe,  
\q1 aetun kàpuhàg zàwenugar hyàkwegatu ma'e mir her ma'e hehe ihe.   
\q1
\v 14 Heta amo ma'ywa tyw ytyzuzàmaw Zeni her ma'e huwake a'e.  
\q1 Heremiamutar nuzawy kwaw ma'eputyr  
\q1 kaiwer pe har a'e ma'ywa tyw rehe hezuz ma'e kwer a'e.   
\sp Awa  
\q1
\v 15 Nepuràg eteahy tuwe, heremiamutar. Nepuràg azeharomoete.  
\q1 Heamutar haw heny katu nereha rehe.   
\sp Kuzà  
\q1
\v 16 Nepuràg eteahy tuwe, heremiamutar.  
\q1 Hemurywete kar pe azeharomoete.  
\q1 Xiapo ka'api'i ikyr katu ma'e zaneker haw romo nehe.   
\q1
\v 17 Ximono putar ywyràkàxigyw zaneràpuz izyta romo zane nehe.  
\q1 Ywyra pin her ma'e ximono putar i'aromo har romo nehe.   
\c 2  
\p
\v 1 Aiko ma'eputyr hozà her ma'e Xarom ywy rehe har romo ihe.  
\q1 Aiko ma'eputyr iri her ma'e ywyàpyznaw rehe har romo no.   
\sp Awa  
\q1
\v 2 Heremiamutar amogwer kuzà wainuinuromo a'e,  
\q1 nuzawy kwaw ma'eputyr iri her ma'e xu wainuinuromo har a'e.   
\sp Kuzà  
\q1
\v 3 Heremiamutar amogwer awa wainuinuromo a'e,  
\q1 nuzawy kwaw màxà 'yw amo ywyra ka'a pe har wainuinuromo a'e.  
\q1 Herurywete izywa rehe hereko mehe.  
\q1 Hemumuràgaw nuzawy kwaw hete katu ma'e ihewe.   
\q1
\v 4 Hereraha ipupyaikaw pyrer pupe mynykawhu iapo haw pe.  
\q1 A'e pe uruzemono urezeamutar katu haw pe.  
\v 5 Perur uwà imuxinig pyrer ihewe nehe. Nezewe mehe hekàgaw uzewyr putar ihewe nehe.  
\q1 Perur màxà ihewe hekene'o haw ihewi imuhem kar pà nehe.  
\q1 Ta'e urezeamutar katu awer hemukàzym kar tària'i a'e.   
\q1
\v 6 Omono opo ahurehe har heàkàg iwy pe.  
\q1 Heàzuwàn opo awyze har pupe.   
\q1
\v 7 Kuzà Zeruzarez pe har wà, pemume'u ko ma'e ihewe nehe.  
\q1 Pemume'uahy ko ma'e ihewe nehe.  
\q1 Pemume'u arapuha hehaite ma'e kor zàwenugar her ma'e nehe.  
\q1 Pemume'u arapuha kazer her ma'e rehe nehe. — Nuruzapo kwaw ma'e pemupytu'u kar pà pezeamutar katu re nehe, peze nehe.   
\s1 Zegar haw mokoz haw  
\sp Kuzà  
\q1
\v 8 Aenu heremiamutar katu teko ize'eg mehe ihe.  
\q1 Ur iko na'arewahy a'e kury. Wezyw iko ywytyruhu wi.  
\q1 Uzàn wà iko ywytyr wanehe.   
\q1
\v 9 Heremiamutar nuzawy kwaw arapuha kazer.  
\q1 Nuzawy kwaw arapuha kor ra'yra'i.  
\q1 Heremiamutar wiko pe pe katu pe ureràpuz huwake.  
\q1 Ume'e iko ipupe ukenaw rupi.  
\q1 Ume'e iko herehe ipari haw rupi.   
\q1
\v 10 Heremiamutar uze'eg iko ihewe.  
\sp Awa  
\q1 Ezur kury, heremiamutar.  
\q1 Ezur herupi nehe, heremiamutar.   
\q1
\v 11 Tuwixàgaw uhem oho.  
\q1 Àmàn upik oho.   
\q1
\v 12 Ma'eputyr uzexak kar kaiwer pe.  
\q1 Zanezegar haw 'ar uhem kwez kury.  
\q1 Teko wenu pyku'i kaiwer rehe waze'eg mehe wà.   
\q1
\v 13 Pi 'yw i'a kwer uzypyrog iazu pà kury.  
\q1 Uwà 'yw rehe heta iputyr. Hyàkwegatu.  
\q1 A'e rupi, ezur nehe, heremiamutar.  
\q1 Ezur herupi nehe, heremiamutar.   
\q1
\v 14 Ereiko pykahu itawokaw pupe uzemim ma'e ài.  
\q1 Exak kar neruwa ihewe nehe.  
\q1 Tuwe uruenu neze'eg mehe ihe nehe.  
\q1 Ta'e neze'eg hete katu a'e xe.  
\q1 Neruwa ipuràg eteahy a'e no.   
\q1
\v 15 Pepyhyk awara pe wà nehe. Pepyhyk awara'yr pe wà nehe.  
\q1 Pemupytu'u kar uwà tyw zaneremitygwer imuaiw 'ym mehe we pe wà nehe.  
\q1 Iputyr a'e kury.   
\sp Kuzà  
\q1
\v 16 Aiko heremiamutar izar romo ihe. Wiko hezar romo a'e no.  
\q1 Weraha weimaw àràpuhàràn hawitu ma'e ma'eputyr iri her ma'e wainuinuromo a'e wà. U'u kar ka'api'i wanupe a'e,   
\q1
\v 17 ku'em mehe we  
\q1 ipytunaw iho 'ym mehe we a'e.  
\q1 Heremiamutar, ezewyr na'arewahy nehe.  
\q1 Ezàn ezuwà kazer ài nehe,  
\q1 arapuha kor ra'yra'i Meter ywytyr rehe har ài nehe.   
\c 3  
\q1
\v 1 Amumaw pytun tetea'u heker haw rehe heremiamutar hekar pà ihe.  
\q1 Aekar zepe ihe.  
\q1 Nezewe rehe we naexak kwaw.   
\q1
\v 2 A'e rupi apu'àm tawhu nànàn heata pà.  
\q1 Ata nahu rupi, ata katu pe tàpuz wamyteromo no.  
\q1 Aekar heremiamutar katu aha.  
\q1 Aekar zepe. Naexak kwaw.   
\q1
\v 3 Zauxiapekwer tawhu rehe uzekaiw ma'e heruwàxi wà.  
\q1 Apuranu wanehe. — Aipo pexak heremiamutar katu, a'e wanupe.   
\q1
\v 4 Wanuwi hehem romo mehe  
\q1 aexak ihe.  
\q1 Àzuwàn heremiamutar katu. Namono kar kwaw.  
\q1 — Eho herupi hehy hàpuz me nehe, a'e izupe. Araha hehy iker haw pe,  
\q1 hemuzexak kar arer iker haw pe.   
\b  
\q1
\v 5 Kuzà Zeruzarez pe har wà,  
\q1 pemume'u ko ma'e ihewe nehe. Pemume'uahy ko ma'e ihewe nehe.  
\q1 Pemume'u arapuha hehaite ma'e kor her rehe nehe. Pemume'u arapuha kazer her rehe nehe no.  
\q1 — Nuruzapo kwaw ma'e pemupytu'u kar pà pezeamutar katu re nehe, peze nehe.   
\s1 Zegar haw na'iruz haw  
\sp Kuzà  
\q1
\v 6 Amo ma'e uzeupir wà ywyxiguhu wi. Ma'e romo hekon a'e.  
\q1 Nuzawy kwaw ywàkun. Nuzawy kwaw tàtàxin kàpuhàg zàwenugar mir ukaz ma'e wi uhem ma'e. Nuzawy kwaw tàtàxin yhyk zàwenugar ukaz ma'e wi uhem ma'e.  
\q1 Nuzawy kwaw tàtàxin kàpuhàg zàwenugar tetea'u ma'eme'egar hemime'eg ukaz ma'e wi uhem ma'e.   
\q1
\v 7 Zauxiapekwer werur Xàrumàw heruzepyriko haw hereko wà.  
\q1 60 Zauxiapekwer Izaew izuapyapyr ikatu wera'u ma'e wà,  
\q1 wiko Xàrumàw rehe uzekaiw katu ma'e romo wà. Xo hehe zo uzekaiw wà.   
\q1
\v 8 Paw rupi ukwaw takihepuku pupe upuruzuka haw wà.  
\q1 Wiko zeàmàtyry'ymawhu rehe uzemuàgy'ygatu ma'e romo wà.  
\q1 Wereko takihepuku pitàitàigatu wà.  
\q1 Ta'e na'ikatuahy kwaw pyhaw xe.   
\b  
\q1
\v 9 Tuwihawete Xàrumàw uzapo kar uzeruzepyriko haw ywyra kixi har wanupe a'e.  
\q1 Ukixikixi ywyra ikatu wera'u ma'e iapo pà wà.   
\q1
\v 10 Uwàuwàn izyta parat huwer zàwenugar romo iapo pyrer pupe wà.  
\q1 Upyk pàn or inuromo imuwywyk pyrer pupe wà.  
\q1 Kuzàgwer Zeruzarez pe har uzapo apykaw iapiru katu ma'e izupe wà.  
\q1 Upyk pàn ipiràg ma'e ikatuahy ma'e pupe wà.   
\b  
\q1
\v 11 Kuzà Xiàw pe har wà, pezur tuwihawete hexak pà nehe.  
\q1 Tuwihawete Xàrumàw umunehew àkàg rehe har iko.  
\q1 Ihy omono izupe  
\q1 izereko haw 'ar mehe a'e.  
\q1 Hurywete tuwe a'e 'ar mehe wà.   
\c 4  
\sp Awa  
\q1
\v 1 Nepuràg eteahy, heremiamutar katu.  
\q1 Nepuràg eteahy azeharomoete.  
\q1 Nereha heny katu pàn neruwa imimaw ikupe kutyr. Ta'e erezamutar katu amo ne xe.  
\q1 Ne'aw penopenogaw nuzawy kwaw àràpuhàrànete imono'og pyr wà.  
\q1 Wezyw ywytyruhu Zireaz ywy rehe har wi wà.   
\q1
\v 2 Neràz xigatu. Nuzawy kwaw àràpuhàràn hawitu ma'e. Wanawer imonohok pyrer.  
\q1 Uhez wà no. Uhyk neràz wà.  
\q1 Ni pitài nu'ar kwaw.  
\q1 Uzuawygatu paw rupi wà.   
\q1
\v 3 Nereme nuzawy kwaw pàn pegwera'i imupuku pyrer ipiràg ma'e.  
\q1 Nezuru ipuràg eteahy.  
\q1 Neruwa nuzawy kwaw imuma'e pyrer heny katu ma'e pàn imimaw ikupe kutyr.   
\q1
\v 4 Neazu'yw iapu'a a'e.  
\q1 Iapy katu no. Ipuràg eteahy Tawi hàpuzaiha ài.  
\q1 Zauxiapekwer umuzaiko miw u'yw wi uzemimaw a'e hàpuzaiha rehe wà.  
\q1 Zauxiapekwer ipuruzukaiwahy ma'e wereko agwer u'yw wi uzemimaw wà.   
\q1
\v 5 Nekàm nuzawy kwaw mokoz arapuha kazer a'e wà.  
\q1 Nuzawy kwaw arapuha kazer uzexak kar mokoz ma'e wà, ma'eputyr iri her ma'e inuromo ka'api'i i'u har wà.   
\q1
\v 6 Aha putar kàpuhàg zàwenugar mir ywytyruhu romo iapo pyrer pe nehe.  
\q1 Aha putar yhyk zàwenugar ywytyruhu romo iapo pyrer pe nehe,  
\q1 iku'em etea'i mehe nehe,  
\q1 ipytunaw iho etea'i mehe we nehe.   
\q1
\v 7 Azeharomoete nepuràg eteahy, heremiamutar katu. Nekatuahy.  
\q1 Naheta kwaw ikatu haw 'ym nerehe.   
\q1
\v 8 Ewezyw herupi ywytyr Irimano ywy rehe har wanuwi nehe, heremireko ràm.  
\q1 Ewezyw ywytyr apyr wi nehe.  
\q1 Zàwàruhu iriàw wiko a'e na'iruz ywytyr wanehe wà. Zàwàrun wiko a'e pe wà no.  
\q1 Na'aw a'e ywytyr waner xe wà: Amana, Xenir, Eremon.   
\q1
\v 9 Heremireko ràm heremiamutar katu,  
\q1 nemunar hepy'a rehe, pitài haw herehe neme'e mehe.  
\q1 Pitài ita per neazuromo har pupe nemunar hepy'a rehe.   
\q1
\v 10 Hemumuràgaw hete katu ihewe,  
\q1 heremireko ràm heremimutar katu.  
\q1 Heamutar katu haw ikatu wera'u win wi a'e.  
\q1 Nekàpuhàg zàwenugar hyàkwegatu wera'u amo kàpuhàg heta ma'e wanuwi.   
\q1
\v 11 Nereme nuzawy kwaw hàir ihewe, heremiamutar katu.  
\q1 Neapeku nuzawy kwaw ma'ekamy kwer hàir inuromo har ihewe.  
\q1 Neropoz hyàkwegatu ihewe ywytyr Irimano ywy rehe har ài.   
\b  
\q1
\v 12 Heremireko ràm heremiamutar katu, ereiko ma'etymaw pàrirogaw hereko har zàwe. Ma'ea'yr nuixe kwaw ma'etymaw pupe wà.  
\q1 Heta 'yzygwar a'e pe. Xo ihe zo anuhem 'y a'e wi.   
\q1
\v 13 A'e ma'etymaw rehe hezuz katu ma'e.  
\q1 Aiha katu homà tyw ài. I'a katu.  
\q1 I'a kwer ikatu wera'u amo wanuwi wà.  
\q1 Heta ka'akyr hyàkwegatu ma'e ena her ma'e a'e pe. Heta narono kàpuhàg zàwenugar romo iapo pyr a'e pe no.   
\q1
\v 14 Heta ma'ezuz tetea'u a'e pe wà: Narono, àxàpàràw, kaner, zazimi huwyahy ma'e.  
\q1 Heta yhyk zàwenugar tetea'u a'e pe. Wyzài hexakaw hereko har heta a'e pe. Heta mir. Heta aroe no.  
\q1 Heta amo ka'a hyàkwegatu ma'e a'e pe no.   
\q1
\v 15 Ereiko 'yzygwar hema'etymaw pe har romo.  
\q1 'Y ikatu ma'e uhem izuwi.  
\q1 Ereiko yrykaw ywytyr Irimano ywy rehe har wi uwyryk ma'e zàwe.   
\sp Kuzà  
\q1
\v 16 — Epu'àm, ywytu kwarahy heixe haw awyze har wi ur ma'e.  
\q1 Ezur ywytu kwarahy ihemaw awyze har wi ur ma'e.  
\q1 Pezur hema'etymaw pe nehe.  
\q1 Pemynehem kàpuhàg zàwenugar pupe nehe.  
\q1 Tuwe heremiamutar katu ur uma'etymaw pupe nehe.  
\q1 Tuwe u'u ma'e'a kwer a'e pe har ikatu wera'u ma'e nehe.   
\c 5  
\sp Awa  
\q1
\v 1 Aixe hema'etymaw pupe ihe,  
\q1 heremireko ràm heremiamutar katu.  
\q1 Amono'og mir iteko ihe. Amono'og amo ka'a hyàkwegatu ma'e iteko ihe no.  
\q1 A'u hàir hàtàgwer iteko ihe.  
\q1 A'u hewin iteko. A'u hereimaw kamykwer iteko no.  
\sp Teko uzegar xe wà kury  
\q1 — Pezeamutamutar katu nehe.  
\q1 Pemai'u nehe. Pei'u nehe.  
\q1 Te pezeamutar katu haw pemuka'u putar nehe.   
\s1 Zegar haw 4 haw  
\sp Kuzà  
\q1
\v 2 Aker tupà. Nezewe rehe we ame'e tupà.  
\q1 Na'e ainu heremiamutar katu ukenaw rehe ikwaikwar mehe ihe.  
\sp Awa  
\q1 Hemuixe kar pe nehe, heremiamutar, heremiamutar katu.  
\q1 Ereiko pyku'i ikatu 'ymaw hereko 'ymar zàwe.  
\q1 Zuwiri umuàkym heàkàg.  
\q1 Àmàn pixika'i ma'e utyky'yr he'aw imuàkym pà.   
\sp Kuzà  
\q1
\v 3 Anuhem heropoz kwez ihe.  
\q1 Aipo amunehew wi putar nehe.  
\q1 Azepyez kwez.  
\q1 Màràzàwe tuwe amuaiw wi putar nehe.   
\q1
\v 4 Heremiamutar katu omono opo ukenaw rehe.  
\q1 Hepy'a umàno etea'i.   
\q1
\v 5 Ikatu ihewe. Amuixe kar tària'i heremiamutar katu.  
\q1 Mir upyk hepo.  
\q1 Upyk hekwà no.  
\q1 Apyhyk ukenaw iwàpytymaw.   
\q1
\v 6 Na'e awàpytymawok zepe uken heremiamutar katu pe.  
\q1 Oho a'e 'ym mehe we.  
\q1 Hepurenu wer hehe ize'eg mehe. Aekar. Naexak kwaw.  
\q1 Aenoz. Nuwazar kwaw heze'eg kwer ihewe.   
\q1
\v 7 Zauxiapekwer tawhu rupi wata ma'e heruwàxi a'e wà.  
\q1 Ukwaukwar herehe hemuahy kar pà wà.  
\q1 Zauxiapekwer pàrirogawtàtà rehe uzekaiw ma'e wenuhem hepykaw ihewi wà.   
\b  
\q1
\v 8 Pemume'u ko penemiapo ràm ihewe nehe, kuzà Zeruzarez pe har wà.  
\q1 Aze pexak heremiamutar katu nehe,  
\q1 — Neamutar katu har uzuka etea'i neremiamutar katu a'e, peze izupe nehe.   
\sp Teko uzegar xe wà  
\q1
\v 9 Ne, amo kuzà wanuwi ipuràg eteahy wera'u ma'e.  
\q1 Ewazar ko urepuranu haw urewe nehe.  
\q1 Aipo neremiamutar katu ikatu wera'u amogwer wanuwi a'e.  
\q1 — Ikatuahy a'e, ere iko izupe. Màràzàwe tuwe ereze'eg nezewe.  
\q1 Màràzàwe tuwe urumume'u putar a'e ma'e ureremiapo ràm newe nehe.   
\sp Kuzà  
\q1
\v 10-11 Aze eremono heremiamutar katu 10.000 awa wainuromo nehe,  
\q1 ipuràg eteahy wera'u wanàwanàn a'e. Ikàg wera'u wanàwanàn no.  
\q1 Huwa ipuràg ma'e imuma'e haw a'e. I'aw puku a'u a'e. I'aw penopenog no. Ipihun zàpuun hawer ài.   
\q1
\v 12 Heha nuzawy kwaw pykahu  
\q1 yrykaw izywyr har heha.  
\q1 A'e pykahu xigatu ma'ekamy kwer ài.  
\q1 Uzahak waiko 'y yrykaw izywyr wà.   
\q1
\v 13 Neruwa ipuràg ma'etymaw  
\q1 ka'a hyàkwegatu ma'e hereko har ài.  
\q1 Nereme nuzawy kwaw ma'eputyr iri.  
\q1 Mir hekuzar katu ma'e itykwer upiripirik izuwi.   
\q1
\v 14 Nepo iapo pyrer ikatuahy a'e.  
\q1 Eremupuràg nepo kwàku'aw har or iapo pyrer pupe. Ita hekuzar katu ma'e ipuràg ma'e pupe no.  
\q1 Neku'aw nuzawy kwaw marupi her ma'e imuhygatu pyrer.  
\q1 Ita xapir her ma'e upyk neku'aw har wà.   
\q1
\v 15 Neretymà nuzawy kwaw izyta ita maramore her ma'e iapo pyrer wà.  
\q1 Upu'àm uwy pe har or ikatu ma'e iapo pyrer rehe wà.  
\q1 Heremiamutar katu nuzawy kwaw ywytyr Irimano ywy rehe har.  
\q1 Ipuràg ywyràkàxigyw ài.   
\q1
\v 16 Nezuru hezurupyter mehe nuzawy kwaw hàir i'u haw ihewe.  
\q1 Hehe har paw ikatu ihewe.  
\q1 Nezewe heremiamutar katu hekon.  
\q1 Hemen ràm wiko nezewe, kuzà Zeruzarez pe har wà.   
\c 6  
\sp Teko wà  
\q1
\v 1 Ne kuzàgwer wanuwi ipuràg eteahy wera'u ma'e ne. Ewazar ko ureze'eg urepuranu haw nehe.  
\q1 Ma'e pe neremiamutar katu oho.  
\q1 Ma'enugar pe rupi ihon a'e.  
\q1 Urupytywà putar hekar haw rehe ure nehe.   
\sp Kuzà  
\q1
\v 2 Heremiamutar katu oho ma'etymaw pe.  
\q1 Oho ma'etymaw hyàkwegatu ma'e pe.  
\q1 Wiko a'e pe weimaw àràpuhàràn hawitu ma'e wapoz pà.  
\q1 Opo'o ma'eputyr iri her ma'e iko a'e pe no.   
\q1
\v 3 Aiko heremiamutar katu izar romo ihe. Heremiamutar katu wiko hezar romo a'e no.  
\q1 Weraha weimaw àràpuhàràn hawitu wapoz pà ma'eputyr iri her ma'e wainuromo wà.   
\s1 Zegar haw 5 haw  
\sp Awa  
\q1
\v 4 Heremiamutar katu, nepuràg eteahy tawhu Zeruzarez ài ne.  
\q1 Eremur kar teko nezeupe tawhu Xiza ài.  
\q1 — Kwa, ipuràg eteahy a'e mokoz tawhu wà, i'i teko wà. Ereiko a'e tawhu wazàwe.   
\q1
\v 5 Epytu'u herehe neme'e re nehe.  
\q1 Nereha heputupykahy a'e wà.  
\q1 Ne'aw penopenogaw nuzawy kwaw àràpuhàrànete imono'og pyrer wà.  
\q1 Wezyw wà waiko ywytyruhu Zireaz ywy rehe har wanuwi wà.   
\q1
\v 6 Neràz xigatu àràpuhàràn hawitu ài wà. Wazar omonohok wanawer wanuwi.  
\q1 A'e re umuzahak wà. Xigatu wà kury.  
\q1 Ni pitài neràz nu'ar kwaw nezuru wi wà.  
\q1 Uzuawygatu wà.   
\q1
\v 7 Neruwa imuma'ema'e pyrer heny katu pàn neruwa ipykaw ikupe kutyr.   
\q1
\v 8 Tuwihawete romo aiko. Heta ru'u 60 heremireko ihewe wà.  
\q1 Heta ru'u 80 heremirekoagaw ihewe wà no.  
\q1 Heta tetea'u kuzàwaza heremireko romo heko wer ma'e wà.   
\q1
\v 9 Xo pitài kuzà zo azamutar katu ihe.  
\q1 Ikatuahy pykahu ài.  
\q1 Naheta kwaw amo tazyr tu pe.  
\q1 Ihy uzamutar katu a'e.  
\q1 Kuzà paw ume'e heremiamutar katu rehe wà.  
\q1 — Hurywete a'e, i'i izupe wà.  
\q1 Kuzà tuwihawete hemireko a'e wà, hemirekoagaw a'e wà no, uze'egatu hehe wà.   
\q1
\v 10 Mon aipo a'e, i'i izupe wà. — Nuzawy kwaw kwarahy ihem mehe har.  
\q1 Ipuràg eteahy zahy ài.  
\q1 Uhyape katu kwarahy ài.  
\q1 Teko hurywete a'e mokoz ywak rehe har wanexak mehe wà.  
\q1 Heny katu ywak ài, zahytata pupe tynehem ma'e ài.   
\b  
\q1
\v 11 Aha amen tyw pe ihe,  
\q1 ma'e hezuz romo ma'e kwer ywyàpyznaw rehe har wanexak pà.  
\q1 — Uwà 'yw huwer aipo, a'e hezeupe.  
\q1 — Homà 'yw iputyr aipo, a'e hezeupe.   
\q1
\v 12 Aryryryryz iteko ihe.  
\q1 Erezeamutar katu kar ihewe.  
\q1 Hepuruamutar katu wer nerehe. Ywyramawa heraha har iho wer zeàmàtyry'ymawhu pe na'arewahy a'e.  
\q1 Nezewegatete heho wer newe tàrityka'i no.   
\sp Teko wà  
\q1
\v 13 Ezewyr nehe, ezewyr nehe, Xuràm parer.  
\q1 Ezewyr nehe, ezewyr nehe. Urepurexak wer nerehe nepynyk mehe ure.  
\sp Kuzà  
\q1 Màràzàwe tuwe pepuruexak wer herehe imen ma'e ràm ipynykaw iapo mehe.   
\c 7  
\sp Awa  
\q1
\v 1 O tuwihawete romo wiko ma'e ràm tazyr ne.  
\q1 Nepy ipuràg eteahy. Eremunehew xapat wanehe.  
\q1 Nerenugupy iapu'a haw nuzawy kwaw ita hekuzar katu ma'e.  
\q1 Nuzawy kwaw ipuràg ma'e iapo har hemiapo kwer wà.   
\q1
\v 2 Nepuru'à nuzawy kwaw kanek puku.  
\q1 Nupaw kwaw win ipupe har.  
\q1 Neku'aw nuzawy kwaw arozràn iku'amumyk pyrer.  
\q1 Ma'eputyr iri umàmàn neku'aw har izywyr wà.   
\q1
\v 3 Nekàm nuzawy kwaw arapuha uzexak kar mokoz ma'e wà.  
\q1 Nuzawy kwaw mokoz arapuha kazer wà.   
\q1
\v 4 Neazu'yw nuzawy kwaw tàpuzaiha ita marupi iapo pyrer.  
\q1 Nereha nuzawy kwaw 'yzygwar tawhu uhua'u ma'e  
\q1 Ezemon her ma'e ikenaw huwake har wà.  
\q1 Nexi ipuràg eteahy tàpuzaiha Irimano her ma'e ài.  
\q1 Teko wexak Namaz tawhu a'e pe upu'àm mehe wà.   
\q1
\v 5 Ereupir neàkàg tuweharupi. Nuzawy kwaw ywytyr Karamew.  
\q1 Ne'aw nuzawy kwaw pàn ipihun wewer ma'e tuwihawete kamir romo iapo pyr.  
\q1 Te tuwihawete uzepyhyk kar mo ne'aw ipupepupe pyrer pupe.   
\q1
\v 6 Nepuràg eteahy, heremiamutar katu.  
\q1 Hemurywete kar pe azeharomoete.  
\q1 Herehe we nereko haw hemurywete kar a'e.   
\q1
\v 7 Nepuràg inàzàràn 'yw ài.  
\q1 Nekàm nuzawy kwaw tàmàrà i'a kwer haryw wà.   
\q1
\v 8 Azeupir putar inàzàràn 'yw rehe nehe,  
\q1 i'a kwer ipo'o pà nehe.  
\q1 Nekàm nuzawy kwaw uwà haryw ihewe wà.  
\q1 Nezuru hyàkwegatu màxà ài.   
\q1
\v 9 Zanezurupyter haw nuzawy kwaw win hete katu ma'e.  
\sp Kuzà  
\q1 Tuwe heremiamutar katu u'u a'e win mewe katu a'e nehe.  
\q1 Tuwe uwyryk heme wamyteromo nehe, hàz wamyteromo nehe no.   
\q1
\v 10 Heremiamutar katu wiko hezar romo a'e. Heputar katu a'e.   
\q1
\v 11 Ezur heremiamutar katu. Zaha kaiwer pe nehe.  
\q1 Ximumaw pytun gatu uwà tyw pe nehe.   
\q1
\v 12 Zapu'àm izi'itahy uwà 'yw wanehe zaneme'e pà nehe.  
\q1 Huwer ru'u aipo.  
\q1 Zame'e ma'e'yw rehe nehe. Iputyr ru'u aipo wà.  
\q1 Homà 'yw iputyr ru'u aipo wà.  
\q1 A'e pe uruamutar katu putar ihe nehe.   
\b  
\q1
\v 13 Xitun putar ka'akyr manarakora her ma'e nehe. Hyàkwegatu ru'u aipo wà.  
\q1 Ma'e'a kwer hete katu ma'e paw xiriko zaneràpuz hukenaw pe zane wà.  
\q1 Heremiamutar katu, amonokatu ma'e 'a kwer uzuawyawy ma'e hexakaw newe ihe wà.  
\q1 Kutàri ipo'o pyrer wà. Amonokatu ma'e 'a kwer imuxinig pyrer newe wà no.   
\c 8  
\q1
\v 1 Aze mo ereiko hekywyr romo, ikatu mo ihewe.  
\q1 Aze mo hehy nemukamu mo.  
\q1 A'e mehe aze mo uruàwàxi mo nahu rupi ihe,  
\q1 apuner mo nezurupyter haw rehe ihe. Ni amo na'ipytuhegatu iwer mo zanerexak mehe wà.   
\q1
\v 2 Urueraha mo hehy hàpuz me.  
\q1 Hemu'e pe mo.  
\q1 Amono mo win inuromo har inuromo newe.  
\q1 Amono mo win homà tykwer newe no.   
\q1
\v 3 Eremono mo nepo ahurehe har heàkàg iwype.  
\q1 Heàzuwàn pe mo nepo awyze har pupe.   
\q1
\v 4 Kuzà Zeruzarez pe har wà, pemume'u ko ma'e ihewe nehe.  
\q1 — Nuruzapo kwaw ma'e pemupytu'u kar pà pezeamutar katu re nehe, peze nehe.   
\s1 Zegar haw 6 haw  
\sp Teko wà  
\q1
\v 5 Mo ur waiko ywyxiguhu wi a'e wà.  
\q1 Upyhyk hemiamutar katu izywa uzywa pupe a'e.  
\sp Kuzà  
\q1 Màxà 'yw iwy pe urumume'e kar ihe.  
\q1 A'e pe, nezexak kar awer pe. Nehy nemuzexak kar a'e pe a'e.   
\q1
\v 6 Emuapyk herer nepy'a pe nehe.  
\q1 Emuapyk herer nekwà ku'aw har rehe nehe no.  
\q1 Puramutar katu haw ikàg màno haw ài.  
\q1 Puruputar haw ikàg tywypaw ài.  
\q1 Puramutar haw a'e, puruputar haw a'e no, opok tata heny haw inuromo a'e wà.  
\q1 Ukaz tata uhua'u ma'e ài wà.   
\q1
\v 7 'Y tetea'u nupuner kwaw imuwew kar haw rehe.  
\q1 Puramutar katu haw nuzawy kwaw a'e tata.  
\q1 Ni amo yrykawhu nupuner kwaw imuwew kar haw rehe.  
\q1 Aze mo amo ipurume'eg wer mo puruamutar katu haw rehe, aze mo umume'u mo wemetarer paw hekuzaromo,  
\q1 xo puruamutar 'ymaw zo upyhyk mo.   
\sp Teko wà  
\q1
\v 8 Heta zanereinyr ihya'u 'ym ma'e zanewe.  
\q1 Ma'e xiapo putar izupe nehe,  
\q1 aze amo kwàkwàmo izemuwete wer hehe nehe.   
\q1
\v 9 Aze mo pàrirogawtàtà ma'e romo hekon,  
\q1 xipyro mo tàpuzaiha parat iapo pyrer pupe.  
\q1 Aze mo uken romo hekon,  
\q1 ximukàg mo imukàgaw ywyràkàxigyw iapo pyrer pupe.   
\sp Kuzà  
\q1
\v 10 Aiko pàrirogawtàtà romo ihe.  
\q1 Hekàm wiko tàpuzaiha pàrirogawtàtà rehe uzekaiw ma'e romo wà.  
\q1 A'e rupi heremiamutar katu ukwaw katu ko ma'e a'e.  
\q1 Ni amo nuzapo kwaw ikatu 'ym ma'e ihewe wà nehe. Ipyro katu pyr romo aiko.   
\b  
\q1
\v 11 Xàrumàw wereko amo uwà tyw  
\q1 Ma'aw-Amon tawhu pe.  
\q1 Wexaexak uma'ereko ma'e wà, hehe wamuzekaiw kar pà wà.  
\q1 — Emur miw temetarer tàtà parat iapo pyrer ihewe nehe, i'i wanupe pitàitàigatu.   
\q1
\v 12 Ihe areko uwà tyw ihe no.  
\q1 Azapo heremimutar izupe.  
\q1 Xàrumàw, ezur miw neremetarer tàtà ipyhyk pà nehe.  
\q1 Uma'ereko ma'e wà, pezur 200 temetarer tàtà ipyhyk pà nehe, pema'ereko awer hekuzaromo nehe.   
\sp Awa  
\q1
\v 13 Heremiamutar katu, herehe we har ipurenu wer nerehe wà.  
\q1 Hepurenu wer nerehe neze'eg mehe hema'etymaw pupe ihe no.   
\sp Kuzà  
\q1
\v 14 Ezur na'arewahy nehe, heremiamutar katu.  
\q1 Ezàn arapuha kazer ài nehe,  
\q1 àràpuhàrànete hehaite ma'e kor ma'e ài nehe.  
\q1 Opoopor ywytyr hyàkwegatu ma'e i'aromo a'e.  
\p Upaw kwez kury.