\id NAM  - Guajajara Bible -Brazil 2007 (DBL 2013) 
\h NAU 
\toc1 Nau 
\toc2 Naum 
\toc3 Na 
\mt1 NAU  
\c 1  
\p
\v 1 Tupàn wexak kar Nin tawhu pe uzeapo ma'e ràm Nau pe ipuahu zàwenugar pe a'e. Nau wiko Ewko tawhu pe har romo a'e.   
\s1 Tupàn wikwahy Nin pe har wanupe  
\q1
\v 2 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e a'e, na'iakatuwawahy kwaw amogwer tupàn wanehe a'e.  
\q1 Wikwahy ma'e romo hekon. Uzepyk wàmàtyry'ymar wanehe.  
\q1 Uzapo ma'e wàmàtyry'ymar wanupe, wanehe uzepyk pà.  
\q1 Wikwahy mehe uzepyk wanehe.   
\q1
\v 3 Iàrew ikwahy haw a'e. Ikàg no. Nuezar kwaw ikatu 'ym ma'e wà, wanehe uzepyk 'ym pà wà.  
\b  
\q1 Wata ywytuàiw myter pe.  
\q1 Ywàkun nuzawy kwaw ywy ku'i kwer ipy iwy pe har wà. Umuzeupir upy pupe wata mehe.   
\q1
\v 4 Uze'egahy Tupàn yryhu pe. Na'e uxinig yryhu.  
\q1 Umuxinig kar Tupàn yrykaw paw wà no.  
\q1 Ka'api'i Màxà pe har, ka'api'i ywytyr Karamew rehe har no, uxinig wewer upaw rupi no.  
\q1 Ma'eputyr ywytyr Irimano ywy rehe har wanehe har ipyw a'e wà no.   
\q1
\v 5 Ywytyruhu uryryryryz henataromo wà. Ywytyra'i uzekazeka wà.  
\q1 Izexak kar mehe  
\q1 ywy a'e, hehe har paw a'e wà no, uryryryryz a'e wà no.   
\q1
\v 6 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ikwahy mehe, ni amo nupuner kwaw upu'àmaw rehe wà.  
\q1 Mo upuner ikwahy haw ipuraraw paw rehe wà.  
\q1 Ikwahy haw uwyryk oho iko tata yrykawhu romo uzeapo ma'e kwer ài.  
\q1 Henataromo itahu uzekazeka wà.   
\b  
\q1
\v 7 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ikatu a'e.  
\q1 Wemiaihu waneko haw zawaiw katu mehe upyro wà kury.  
\q1 — Ezekaiw katu herehe nehe, aze i'i amo izupe, uzekaiw katu putar hehe a'e nehe.   
\q1
\v 8 'Y tyhu haw weraha ma'e paw wenataromo. Nezewegatete Tupàn umumaw wàmàtyry'ymar wà no. Amo ipurumumaw wer Tupàn rehe wà.  
\q1 Tupàn omono kar a'e teko umàno ma'e kwer wanenaw pe wà. Omono kar wàmàtyry'ymar umàno ma'e kwer waneko haw pe wà.   
\q1
\v 9 Ma'e ikatu 'ym ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe penemiapo ràm pemume'u peiko pezeupeupe.  
\q1 Pemumaw putar upaw rupi a'e nehe.  
\q1 Ni amo teko nuzàmàtyry'ym kwaw Tupàn mokoz haw wà.   
\q1
\v 10 Peiko xu tyw ài pe. Peiko ka'akyr uxinig ma'e kwer ài pe no.  
\q1 Tupàn umunyk putar tata penehe nehe. Pekaz putar upaw rupi nehe.   
\b  
\p
\v 11 Amo awa ur Nin tawhu wi a'e. Ikatu 'ym ma'e iapo har romo hekon a'e. Ikatu 'ym ma'e rehe ipurapo wer Tupàn pe kury.  
\v 12 Tupàn uze'eg teko Izaew wanupe.  
\b  
\q1 — Amumaw kar putar Axir paw ihe wà nehe. Ukàzym putar wà nehe.  
\q1 Ko 'ar rehe ikàg a'e wà. Heta tetea'u wà no.  
\q1 Nezewe rehe we amumaw putar wà nehe. Apuraraw kar ma'erahy peme.  
\q1 Nazapo wi pixik kwaw agwer ma'e nehe.   
\q1
\v 13 Apupyro putar Axir wakàgaw ihe nehe.  
\q1 Apueraha putar uma'erekoahy e ma'e romo peneko haw wi nehe,  
\q2 i'i Tupàn wanupe.   
\q1
\v 14 Uze'eg Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Axir wanuwihawete rehe kury.  
\q1 — Nata'yr kwaw nehe.  
\q1 Nezewe mehe her ukàzym putar nehe.  
\q1 Azukazuka putar izar tupàn a'ua'u wanagapaw tàpuzuhu pe har ihe wà nehe.  
\q1 Azutym putar hetekwer ihe nehe.  
\q1 Ta'e iaiw a'e xe,  
\q2 i'i Tupàn wanupe.   
\b  
\p
\v 15 Pexak kury. Amo ze'eg herur har ur iko ywytyruhu rehe ze'eg ikatu ma'e herur pà a'e kury. Zeàmàtyry'ymawhu ipaw pàwàm umume'u putar zanewe nehe. Teko Zuta wà, pezapo pepynykawhu nehe. Pemono ma'e Tupàn pe penemimume'u kwer izupe nehe kury. Ta'e ni amo zauxiapekwer amo ae ywy rehe har nuixe pixik kwaw peiwy rehe a'e wà nehe xe. Amumaw a'e zauxiapekwer paw ihe wà.   
\c 2  
\s1 Nin taw heityk awer  
\q1
\v 1 Zauxiapekwer tetea'u uzàmàtyry'ym putar Nin tawhu wà nehe.  
\q1 Pemupu'àm kar ume'egatu ma'e tàpuzaiha katu ma'e 'aromo wà nehe.  
\q1 Peme'egatu pe rehe nehe no.  
\q1 Penoz zauxiapekwer paw wamuwà pe wà nehe.  
\q1 Pezemuàgà'ym zeàmàtyry'ymawhu heta haw rehe nehe.   
\b  
\p
\v 2 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e umuzewyr kar putar teko Izaew wakàgaw wapuràg eteahy haw wanupe nehe. Waàmàtyry'ymar weraha teko paw Izaew ywy wi wà, weraha wama'e paw Izaew ywy wi wà no. Ywy nuzawy kwaw ywyra hàkà 'ym ma'e. A'e ywy rehe har ikàg wi putar wà nehe. Wakàg àwàm nuzawy kwaw wakàg awer nehe.   
\b  
\p
\v 3 Zauxiapekwer ur ma'e kwer werur u'yw wi purumimaw ipiràg ma'e wà.  
\q1 Wakamir ipiràg no.  
\q1 Uzemuàgà'ym waiko Nin tawhu iàmàtyry'ym pà wà.  
\q1 Wama'e ywyramawa heny katu tata ài wà.  
\q1 Kawaru uzàn ko rupi wà. Uzàn kwe rupi wà no.   
\q1
\v 4 Ywyramawa zeàmàtyry'ymawhu rehe har uzàn katu pe rupi tawhu myter romo wà.  
\q1 Wahaw katu haw tawhu myter rupi wà. Ko rupi wà, kwe rupi wà.  
\q1 Nuzawy kwaw tatainy imunyk pyrer wà.  
\q1 Uzàn àmàn iweraw paw ài wà.   
\b  
\q1
\v 5 Izaew waàmàtyry'ymar zauxiapekwer wanuwihaw ikàg wera'u ma'e uzapo kar ma'e amogwer zauxiapekwer wanuwihaw wanupe.  
\q1 Uzàn tuwihaw tawhu ipàrirogawhu pe wà.  
\q1 Uzàn mehe uzemuàzààzàn wà.  
\q1 Uzapo amo ma'e uzeàmimaw romo wàmàtyry'ymar wanuwi wà.   
\q1
\v 6 Uwàpytymawok yrykaw ipàrirogaw wà.  
\q1 Teko tàpuzuhu pe har ukyze wera'u wà kury.   
\b  
\q1
\v 7 Zauxiapekwer weraha wazar tupàn ua'u kuzà hagapaw a'e wi wà kury.  
\q1 Ixaxeto kuzà oho haikweromo uzai'o pà wà.  
\q1 Ikuhem pykahu ài wà.  
\q1 Ukwar upuxi'a rehe uzemumikahy haw hexak kar pà wà.   
\q1
\v 8 Teko Nin pe har uzàn a'e wi wà.  
\q1 Nuzawy kwaw 'y ypaw iapo pyrer wi uhem ma'e kwer wà.  
\q1 — Pepytu'u, pepytu'u, amo i'iahy purupe.  
\q1 Ni amo nupytu'u kwaw uzàwehem ire wà.   
\q1
\v 9 Pepyhyk itaxig parat nehe. Peraha itazu or nehe.  
\q1 Tawhu tynehem temetarer pupe a'e.  
\q1 Heta tetea'u ma'e hekuzar katu ma'e xe.   
\b  
\q1
\v 10 Zauxiapekwer umumaw Nin wà. Teko paw uhem oho izuwi wà. Naheta kwaw teko a'e pe wà kury.  
\q1 Wapy'a tynehem wakyze haw pupe wà.  
\q1 Wapenàràg uryryryryz waiko wà.  
\q1 Wanuwa xigatu wakyze haw wi wà.  
\q1 Wakàgaw uhem wanuwi upaw rupi.   
\q1
\v 11 Ma'e uzeapo tawhu pe.  
\q1 Kwehe mehe nuzawy kwaw zàwàruhu iriàw wamono'ogaw.  
\q1 Zàwàruhu iriàw weraha wemizuka kwer a'e pe wànàm wanupe wà.  
\q1 Wiko a'e pe wa'yr wanehe we ma'e wi ukyze 'ym pà wà.  
\q1 Ni amo a'e pe har numukuhem kwaw wà. Ikatu waneko haw.   
\q1
\v 12 Zàwàruhu iriàw awa uzuka amo miar a'e.  
\q1 Na'e omono ho'o kwer pehegwer zàwàruhu iriàw kuzà pe, imemyr wanupe no.  
\q1 Waneko haw itakwar tynehem miar umàno ma'e kwer pupe.   
\b  
\p
\v 13 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ikàg wera'u ma'e umume'u ko ma'e iko teko Nin pe har wanupe kury.  
\p — Aiko peàmàtyry'ymar romo ihe. Amunyk putar tata pema'e ywyramawa wanehe wanapy paw pà ihe nehe. Zauxiapekwer penehe we har umàno putar zeàmàtyry'ymawhu pe wà nehe. Pemunar teko amo ae ywy rehe har wama'e tetea'u rehe. Araha putar a'e ma'e paw pewi izo'ok pà ihe nehe. Awa peze'eg heraha har noho pixik kwaw amo ae ywy rehe wà nehe.   
\c 3  
\s1 Ze'eg purumuzemumikahy kar haw Nin pe har wanupe  
\q1
\v 1 Nin pe har uzemumikahy putar uzehe zepyk àwàm rehe nehe.  
\q1 Ta'e ma'erahy purupe ipuraraw kar har romo wanekon a'e wà xe. Nin tynehem temu'emaw pupe.  
\q1 Tynehem purupetekaw pupe no, puruzuka haw pupe no.  
\q1 Tuweharupi teko uzapo ikatu 'ym ma'e wà. Imunar wà. Upuruzuka wà.   
\q1
\v 2 Peinu katu kawaru wapetekaw ipok mehe kury.  
\q1 Peinu katu ywyramawa iànoànog mehe.  
\q1 Pe pe ur kawaru waiko uzàn pà wà.  
\q1 Ywyramawa zeàmàtyry'ymawhu pe har ur waiko uzàn pà wà no.   
\q1
\v 3 Kawaru ku'az har uzàmàtyry'ym wà wà.  
\q1 Uzuka wàmàtyry'ymar takihepuku heny katu ma'e pupe wà, purukutukawhu heny katu ma'e pupe wà no.  
\q1 Heta umàno ma'e kwer pe nànàn wà, tàpuz nànàn wà no.  
\q1 Heta tetea'u umàno ma'e kwer wanetekwer wà. Zauxiapekwer uzepyapi wanetekwer wanehe wà.   
\q1
\v 4 Nin a'e, nuzawy kwaw kuzàwyzài a'e. Zauxiapekwer uzepyk waiko hehe wà.  
\q1 Ipuràg eteahy a'e. Ipaze a'e no.  
\q1 Uzapo ipaze ma'e wanemiapo zàwenugar a'e, teko tetea'u waneityk pà a'e.  
\q1 Kuzà wyzài romo weko haw pupe upyhyk teko tetea'u wà.   
\b  
\q1
\v 5 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ikàg wera'u ma'e uze'eg nezewe kury.  
\q1 — Nin tawhu. Aiko neàmàtyry'ymar romo ihe.  
\q1 Anuhem putar neropoz newi nehe. Urezar putar ma'e 'ym ima'e romo nehe.  
\q1 Teko paw nerexak putar nezewe wà nehe.  
\q1 Wexak putar nemaranugar haw wà nehe no.   
\q1
\v 6 Nurereko katete kwaw ihe nehe.  
\q1 Urupyk putar neipiw haw pupe nehe.  
\q1 Teko paw ipytuhegatu putar nemaranugar haw rehe ume'e pà wà nehe.   
\q1
\v 7 Nerexak arer paw uzàwehem putar newi wà nehe.  
\q1 — Heityk pyrer romo hekon Nin a'e kury, i'i putar nerehe wà nehe.  
\q1 Ni amo nanepuhareko kwaw wà nehe.  
\q1 Ni amo nanepytywà kwaw nezemumikahy mehe wà nehe.   
\b  
\p
\v 8 Nin. Aipo nekatu wera'u Tema tawhu Ezit ywy rehe har ikàg ma'e wi. Amo yrykawhu uwyryk a'e tawhu huwake a'e no, ipyro pà iàmàtyry'ymar wanuwi a'e no. Yrykawhu Niru her ma'e nuzawy kwaw pàrirogawhu a'e tawhu izewyr har a'e.  
\v 9 Tew tawhu pe har wiko Ezit wanuwihaw romo Exio wanuwihaw romo a'e wà. Ikàg wera'u amogwer tawhu wanuwi upaw rupi a'e. Teko Irim ywy rehe har wiko wamyrypar romo a'e 'ar rehe wà.  
\v 10 Nezewe rehe we zauxiapekwer upyhyk Tew pe har waneraha pà wemipyhyk kwer romo wà. Weraha waiwy wi wà. Uzuhazuhaw kwarer pe iapar haw zekàgaw pe wà. Waàmàtyry'ymar omomor ita'i ma'e papar haw hereko har wà, tuwihaw wazar ràm romo wanexanexak pà wà. A'e re weraha wemipyhyk kwer a'e wi kyhàhàmtàtà pupe iàpixipixi pyrer romo wà.   
\p
\v 11 Nin, ereka'u putar nehe. Ere'are'ar putar neata mehe nehe, neàmàtyry'ymar wi nezàwehem pà nezeagaw pà nehe.  
\v 12 Penàpuzuhutàtà nuzawy kwaw pi 'yw i'a tetea'u ma'e. Aze amo umutuhug pi 'yw nehe, pi i'a kwer u'ar putar hehe ipuru'u wer ma'e zuru pupe nehe.  
\v 13 Zauxiapekwer penehe we har na'ikàg kwaw kuzà ài wà. Tawhu hukenaw uzewàpytymawok. Peàmàtyry'ymar upuner wixe haw rehe tawhu pupe wyzài 'ar mehe wà nehe. Ta'e tata umuaiw iwàpytymaw a'e xe.   
\p
\v 14 Pemonokatu 'y hyruhu pupe nehe. Nezewe mehe zauxiapekwer peàmàtyry'ymar tawhu izywyr wamàmàn mehe, uhyk putar 'y peme nehe. Pemukàg kar wi putar penàpuz tàtà nehe no. Pemuzuwa to'om nehe, ywy tàtà iapo pà nehe.  
\v 15 Nezewe rehe we tata pezuka putar nehe. Aze ru'u pemàno putar zeàmàtyry'ymawhu pe nehe. Tukur u'u arozràn paw wà. Nezewegatete peàmàtyry'ymar zauxiapekwer pemumaw putar wà nehe no. Peneta tetea'u tukur ài nehe.  
\v 16 Heta tetea'u zahytata ywak rehe wà. Heta tetea'u wera'u ma'eme'egar peinuinuromo har zahytata wanuwi wà. Oho paw a'e wà kury. Arozràn i'u re tukur uma'ema'e upepozaz ko wi uwewe pà wà. Nezewegatete a'e ma'eme'egar oho xe wi wà no.  
\v 17 Tawhu pe har wanuwihaw wà, wanupe uma'ereko ma'e wà no. Nuzawy kwaw tukur huwixàg mehe ywyok rehe wezyw ma'e wà. Nan kwehe tete kwarahy uzypyrog uhyape katu haw. Na'e tukur uwewe oho wà. Ni amo nukwaw kwaw waho àwàm wà.   
\p
\v 18 Axir wanuwihawete umàno a'e. Hehe we har tuwihaw umàno a'e wà no. Zauxiapekwer wanuwihaw umàno a'e wà no. Wanemiruze'eg teko uhàuhàz ywytyruhu nànàn wà. Naheta kwaw wamono'og wi har wà.  
\v 19 Naheta kwaw muhàg wakutuk awer rehe àràm. Naheta kwaw wamukatu àwàm. Ma'erahy ipuraraw pawer imume'u haw henu har paw hurywete wà. Uzepopetepetek wà. Ta'e naheta kwaw wapurumuahy kar awer wi uzepyro ma'e kwer wà xe. Upuraraw kar tuwe ma'erahy purupe tuweharupi wà. Upaw.