\id LEV  - Guajajara Bible -Brazil 2007 (DBL 2013) 
\h EREWI 
\toc1 Erewi 
\toc2 Levítico 
\toc3 Lv 
\mt1 EREWI  
\c 1  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e wenoz Moizez uzeupe kury. Na'e uze'eg izupe tàpuzràn imonokatu pyrer pupe wiko mehe kury.  
\v 2 — Emume'u ko ze'eg ma'e ihewe imur pyràm rehe har Izaew wanupe nehe. — Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo ihe.  
\s1 Ma'ea'yr wazuka haw rehe hapy paw pyr wà  
\p — Aze awa ipuruzuka wer ma'ea'yr rehe herenataromo nehe, upuner putar amo weimaw tapi'ak amogwer tapi'ak wainuromo har hexakaw rehe nehe. U, upuner putar amo àràpuhàràn hawitu ma'e hexakaw rehe nehe. U, upuner putar amo àràpuhàrànete hexakaw rehe nehe.  
\v 3 Aze ipurumur wer amo weimaw tapi'ak rehe ihewe hapy pyràm romo ukaz paw ma'e ràm romo nehe, tuwe wexak amo tapi'ak awa ikatu 'ymaw hereko 'ymar nehe. Ihe amuawyze putar ihe nehe, aze a'e awa weraha a'e tapi'ak awa tàpuzràn iapo katu pyrer pupe teixe haw huwake nehe.  
\v 4 A'e pe opokok putar iàkàg rehe nehe. Na'e a'e ma'ea'yr ikatu putar ihewe nehe. Nezewe mehe umunàn kar putar wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e uzewi ihewe a'e nehe.  
\v 5 Na'e awa uzuka putar a'e tapi'ak awa tàpuzràn henataromo nehe. Xaxeto Àràw izuapyapyr a'e wà nehe, umur putar huwykwer ihewe wà nehe. Na'e umupiripirik huwykwer 4 ma'ea'yr hapy haw tàpuzràn henataromo har iahykaw wanehe wà nehe.  
\v 6 Na'e awa upirok putar ma'ea'yr nehe. A'e re upei'ài'àg putar hetekwer nehe.  
\v 7 Xaxeto umunyk putar tata ma'ea'yr hapy haw i'aromo wà nehe. Umuàgà'ym putar zepe'aw tata rehe wà nehe.  
\v 8 Umuapyk putar tapi'ak awa tata rehe wà nehe: ho'o kwer ipei'ài'àg pyrer, iàkàgwer, ikawer hie kwer ipyk arer.  
\v 9 Awa uzuhez putar hie parer nehe, hetymàgwer nehe no. Ukaz putar ma'ea'yr hapy haw rehe nehe no. Xaxeto wapy putar tapi'ak awa nehe, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr hyàkwegatu ma'e romo nehe.   
\p
\v 10 Aze awa omono àràpuhàràna'yr hawitu ma'e Tupàn pe nehe, u, aze omono àràpuhàrànetea'yr izupe nehe, tuwe xo awa zo omono izupe wà nehe. Tuwe na'iperew kwaw nehe. Tuwe naheta kwaw ikatu 'ymaw hehe nehe.  
\v 11 Awa uzuka putar ma'ea'yr Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo nehe, ma'ea'yr hapy haw izywyr kwarahy heixe haw awyze har kutyr nehe. Xaxeto umupiripirik putar 4 ma'ea'yr hapy haw iahykaw huwykwer pupe wà nehe.  
\v 12 A'e re izar upei'ài'àg putar ma'ea'yr nehe. Na'e xaxeto omono putar hetekwer tata ma'ea'yr hapy haw rehe har rehe nehe: ipegegwer, iàkàgwer, ikawer hie kwer ipykaw.  
\v 13 Ma'ea'yr izar uzuhez putar hie kwer nehe, hetymà gwer nehe no. Omono putar a'e ma'e Tupàn pe nehe no. Wapy putar ipegegwer paw rupi nehe, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr hyàkwegatu ma'e romo nehe.   
\p
\v 14 Aze awa iporomono wer wiràmiri rehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, tuwe werur pyku'i nehe, u, werur pykahu nehe.  
\v 15 Xaxeto weraha putar wiràmiri ma'ea'yr hapy haw pe nehe. Omonohok putar iàkàg nehe. Na'e wapy putar ma'ea'yr hapy haw rehe nehe. A'e re uwyryk putar huwykwer ma'ea'yr hapy haw ipehegwer rehe nehe.  
\v 16 A'e re ozo'ok putar hemi'uryru nehe, ipor nehe no. Weityk putar tanimuk imuapyteràkwà ma'ea'yr hapy haw izywyr har rehe nehe.  
\v 17 Na'e upyhyk putar wiràmiri ipepo rehe. Upupirar putar ipepo hetekwer ipei'àg 'ym pà nehe. Wapy putar ma'ea'yr hapy haw rehe nehe. Ukaz paw putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr hyàkwegatu ma'e romo nehe.   
\c 2  
\s1 Arozràn Tupàn pe imono pyr  
\p
\v 1 Aze awa omono arozràn Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, tuwe umuku'iku'i nehe. Na'e wenuhem putar iku'i kwer ikatu wera'u ma'e amo wanuwi nehe. Na'e upyhyk putar uri kawer nehe, yhyk zàwenugar nehe no. Umupyràn putar a'e ma'e paw arozràn imuku'i pyrer inuinuromo nehe.  
\v 2 Na'e omono putar a'e ma'e xaxeto Àràw izuapyapyr wanupe nehe. Amo xaxeto upyhyk putar opo ipor arozràn imuku'i pyrer uri kawer inuromo yhyk zàwenugar inuromo imupyràn pyrer nehe. Wapy putar ma'ea'yr hapy haw rehe nehe. Nezewe mehe teko ima'enukwaw putar ko ma'e rehe wà: a'e ma'e paw teko omono Tupàn pe wà. Temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr hyàkwegatu ma'e romo wà nehe.  
\v 3 Xaxeto Àràw izuapyapyr upyhyk putar arozràn imono pyrer ikurer wà nehe. A'e ikurer ikatu wera'u Tupàn henataromo, ta'e wenuhem Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyrer wi a'e wà xe.   
\p
\v 4 Aze amo iporomono wer typy'ak zepehe pupe imihir pyrer rehe Tupàn pe nehe, tuwe uma'ema'e arozràn imuku'i pyrer ikatuahy ma'e iapo pà nehe. Nomono kwaw imuapiruru kar haw inuromo nehe. Upuner typy'ak uhu ma'e iapo haw rehe arozràn imuku'i pyrer uri kawer inuromo imupyràn pyrer pupe wà nehe. Upuner pixika'i ma'e ipew ma'e iapo haw rehe wà nehe, uri kawer pixika'i imono pà hehe wà nehe.   
\p
\v 5 Aze iporomono wer typy'ak zàpehe pupe imihir pyrer rehe nehe, tuwe umupyràn uri kawer arozràn imuku'iku'i pyrer inuromo nehe. Nomono kwaw imuapiruru kar haw inuromo nehe.  
\v 6 Tupàn pe imono mehe nehe, upei'ài'àg putar typy'ak nehe. Uzakook putar uri kawer hehe nehe.   
\p
\v 7 Aze iporomono wer typy'ak zapepopew rehe imihir pyrer rehe nehe, tuwe umupyràn uri kawer arozràn imuku'iku'i pyrer inuromo nehe.   
\p
\v 8 Emono a'e arozràn Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe. Emono xaxeto pe nehe. A'e weraha putar ma'ea'yr hapy haw pe nehe.  
\v 9 Upyhyk putar imono pyr ikurer pixika'i ma'e nehe, hapy pà ma'ea'yr hapy haw rehe nehe. Nezewe mehe teko ima'enukwaw putar ko ma'e rehe wà nehe: Omono a'e ma'e paw Tupàn pe a'e. Temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr hyàkwegatu ma'e romo a'e.  
\v 10 Xaxeto Àràw izuapyapyr upyhyk putar arozràn imono pyrer ikurer wà nehe. A'e ikurer ikatu wera'u Tupàn henataromo, ta'e wenuhem Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyrer wi a'e wà xe.   
\p
\v 11 Pemupyràn zo imuapiruru kar haw wyzài arozràn Tupàn pe imono pyr inuromo nehe. Pemono zo imuapiruru kar haw wyzài Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr inuromo nehe. Pemono zo hàir inuromo nehe.  
\v 12 Pemono arozràn izypy mehe ipo'o pyrer Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe. Xaxeto nuwapy kwaw a'e arozràn ma'ea'yr hapy haw rehe wà nehe.  
\v 13 Pemue katu arozràn imono pyrer xa pupe nehe. Ta'e xa upurumuma'enukwaw kar Tupàn ze'egaw rehe teko wanehe we iapo katu pyrer rehe a'e xe. Pemue katu arozràn Tupàn pe imono pyr paw rupi nehe.  
\v 14 Arozràn izypy mehe ipo'o pyrer Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono mehe nehe, epyhyk arozràn haryw ikyr katu ma'e rehe har izupe nehe. Emuku'i nehe. Emihir nehe. A'e re eraha izupe nehe.  
\v 15 Emono uri kawer hehe nehe. Emono yhyk zàwenugar hehe nehe no.  
\v 16 Na'e xaxeto wapy putar a'e arozràn ikurer ma'ea'yr hapy haw rehe nehe, uri kawer rehe we nehe, yhyk zàwenugar rehe we nehe no. Nezewe mehe teko ima'enukwaw putar ko ma'e rehe wà nehe: Omono a'e ma'e paw Tupàn pe a'e, i'i putar hehe uma'enukwaw pà wà nehe.   
\c 3  
\s1 Ma'e Tupàn pe imono pyr izupe purumuawyze kar haw  
\p
\v 1 Aze awa omono ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe uzemuawyze kar haw romo nehe, aze wenuhem tapi'ak amo tapi'ak wanuwi nehe, upuner tapi'ak awa henuhemaw rehe nehe. Aze ru'u upuner tapi'ak kuzà henuhemaw rehe nehe no. Tuwe naheta kwaw ikatu 'ymaw hehe nehe.  
\v 2 Tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer henataromo awa opokok putar a'e ma'ea'yr iàkàg rehe nehe, izuka pà nehe. Xaxeto Àràw izuapyapyr umupiripirik putar huwykwer 4 ma'ea'yr hapy haw ipehegwer rehe wà nehe.  
\v 3 Amo xaxeto omono putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe hemi'u izupe imono pyr romo a'e: ikawer hie kwer ipykaw,  
\v 4 mokoz iku'azarer, ikawer iku'azarer ipyk awer, ipy'a ipehegwer ikatu wera'u ma'e. Xaxeto wenuhem putar a'e ipy'a kwer ipehegwer iku'azarer henuhem mehe wà nehe.  
\v 5 Xaxeto wapy putar a'e ma'e paw ma'ea'yr hapy haw rehe wà nehe, ma'e Tupàn pe imono pyrer zepe'aw rehe imono pyrer rehe we wà nehe. Temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr hyàkwegatu ma'e romo a'e nehe.   
\p
\v 6 Aze awa iporomono wer àràpuhàràn rehe Tupàn pe nehe, uzemuawyze kar haw romo nehe, heimaw awa a'e nehe, u, kuzà nehe, tuwe naheta kwaw ikatu 'ym ma'e hehe nehe.  
\v 7 Aze iporomono wer àràpuhàràna'yr hawitu ma'e rehe nehe,  
\v 8 awa opokok putar iàkàg rehe nehe. Uzuka putar tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer henataromo nehe. Xaxeto Àràw izuapyapyr umupiripirik putar huwykwer 4 ma'ea'yr hapy haw ipehegwer rehe wà nehe.  
\v 9 Amo xaxeto omono putar ma'ea'yr Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe hemi'u imono pyr romo nehe: ikawer, huwaz paw, ikawer hie kwer ipyk arer,  
\v 10 mokoz iku'azarer, ikawer iku'azarer ipyk arer, ipy'a kwer ipehegwer ikatu wera'u ma'e. Xaxeto wenuhem putar a'e ipy'a pehegwer iku'azarer henuhem mehe wà nehe. Omonohok putar huwaz ikupekagwer huwakea'i nehe.  
\v 11 Xaxeto wapy putar a'e ma'e paw ma'ea'yr hapy haw rehe temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr romo nehe.   
\p
\v 12 Aze iporomono wer àràpuhàrànetea'yr Tupàn pe nehe,  
\v 13 omono putar opo ma'ea'yr iàkàg rehe izuka pà tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer henataromo nehe. Xaxeto Àràw izuapyapyr umupiripirik putar huwykwer 4 ma'ea'yr hapy haw ipehegwer rehe wà nehe.  
\v 14 Amo xaxeto omono putar ma'ea'yr ipehegwer Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe, temi'u izupe imono pyr romo nehe:  
\v 15 ikawer hie kwer ipyk awer, mokoz iku'azarer, ikawer iku'azarer ipyk awer, ipy'a ipehegwer ikatu wera'u ma'e. Xaxeto wenuhem putar a'e ipy'a pehegwer iku'azarer henuhem mehe wà nehe.  
\v 16 Xaxeto wapy putar a'e ma'e paw ma'ea'yr hapy haw rehe nehe, temi'u imono pyr hyàkwegatu ma'e romo a'e nehe. Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e wiko kawer paw izar romo a'e.  
\v 17 A'e rupi Izaew wà nehe, wyzài ywy rehe wiko mehe wà nehe, nu'u kwaw ikawer wà nehe. Nu'u kwaw huwykwer wà nehe no. Peruzar ko ze'eg tuweharupi nehe. Tuwe pezuapyapyr weruzar tuweharupi wà nehe no.   
\c 4  
\s1 Ma'ea'yr xaxeto wanuwihawete hemiapo kwer hekuzaromo izuka pyr  
\p
\v 1 — Emume'u ko heze'eg teko wanupe nehe, i'i Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe.  
\v 2 Aze amo Izaew uzuhaw heze'eg nehe, hehe ipuruzuhaw wer 'ym pà nehe, aze nuweruzar kwaw amo ize'eg nehe, a'e teko uzapo putar ma'e wemiapo kwer hekuzaromo nehe.   
\p
\v 3 Aze xaxeto wanuwihawete uzapo ikatu 'ym ma'e nehe, aze a'e rupi umuigo kar teko paw ikatu 'ym ma'e iapo har romo Tupàn henataromo wà nehe, uzuka putar tapi'aka'yr awa Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo a'e ikatu 'ym ma'e imunàn kar pà nehe.  
\v 4 Weraha putar a'e ma'ea'yr tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe teixe haw pe nehe. Omono putar opo ma'ea'yr iàkàg rehe nehe. Uzuka putar a'e pe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo nehe.  
\v 5 Na'e omono'og putar huwykwer ikurer nehe. Weraha putar tàpuzràn pupe nehe.  
\v 6 A'e pe umuàkym putar ukwà huwykwer pupe nehe. Na'e umupiripirik putar huwykwer Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo pànuhu imuzaiko pyrer henaw ikatu ma'e pe teixe haw rehe har henataromo nehe, 7 haw nehe.  
\v 7 A'e re, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo, omono putar huwykwer pixika'i yhyk zàwenugar Tupàn pe imonokatu pyrer hapy haw tàpuzràn pupe har iahykaw rehe nehe. Uzakook putar huwykwer ikurer ma'ea'yr hapy haw iwype har rehe nehe, tàpuzràn henataromo har rehe nehe.  
\v 8 Xaxeto wenuhem putar ma'ea'yr ikawer paw izuwi nehe. Aze'eg ikawer hie ipykaw rehe xe ihe.  
\v 9 Wenuhem putar mokoz iku'azarer, ikawer iku'azarer ipyk awer, ipy'a kwer ipehegwer ikatu wera'u ma'e. Xaxeto wenuhem putar a'e ipy'a kwer ipehegwer iku'azarer henuhem mehe wà nehe.  
\v 10 Xaxeto wenuhem a'e ma'e paw tapi'ak wi a'e awa Tupàn pe uzemuawyze kar haw romo a'e. Uzapo putar nezewegatete 'aw tapi'ak pe nehe no. Xaxeto wapy putar paw rupi ma'e hapy haw rehe nehe.  
\v 11 Upyhyk putar ma'ea'yr ipehegwer nehe: ipirer, ho'o kwer paw, iàkàgwer, hetymàgwer, hie kwer, hie kwer rehe har.  
\v 12 Weraha putar a'e ma'e paw katu pe teko waneko haw wi nehe, amo ywy pehegwer Tupàn pe imukatu pyrer pe nehe, tanimuk heityk pyrer pe nehe. Wapy putar ma'ea'yr a'e pe zepe'aw rehe nehe.   
\s1 Ma'ea'yr teko paw wanekuzaromo izuka pyr  
\p
\v 13 Aze ru'u teko paw uzuhaw amo Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ize'eg a'e wà nehe, hehe ipuruzuhaw wer 'ym pà a'e wà. Aze ru'u uzapo putar ikatu 'ym ma'e henataromo wà nehe. Aze uzapo ikwaw 'ym pà wà nehe,  
\v 14 aze amo 'ar mehe ukwaw wemiapo kwer ikatu 'ymaw wà nehe, weraha putar tapi'aka'yr awa izuka pyràm romo tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer henataromo wà nehe, wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar pà Tupàn pe wà nehe.  
\v 15 A'e pe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo tuwihaw omono putar opo ma'ea'yr iàkàg rehe izuka pà wà nehe.  
\v 16 A'e re xaxeto wanuwihawete weraha putar huwykwer ikurer tàpuzràn pupe nehe.  
\v 17 Umuàkym putar ukwà huwykwer pupe nehe. Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo umupiripirik putar huwykwer pànuhu imuzaiko pyrer henataromo 7 haw nehe, Tupàn henaw ikatu ma'e pupe nehe.  
\v 18 A'e re, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo omono putar huwykwer pixika'i ywyrapew tàpuzràn pupe har iahykaw rehe nehe. Uzakook putar huwykwer ikurer ma'ea'yr hapy haw ma'e hapy haw tàpuzràn henataromo har iwype har rehe nehe.  
\v 19 A'e re wenuhem putar ma'ea'yr ikawer paw nehe. Wapy putar ikawer paw ma'ea'yr hapy haw rehe nehe.  
\v 20 Uzapo ma'e ma'ea'yr pe ukatu 'ymaw imunàn kar pà Tupàn pe. Uzapo putar nezewegatete 'aw ma'ea'yr pe nehe no. Xaxeto omono putar a'e ma'e Tupàn pe teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar pà Tupàn pe. Tupàn umunàn putar wanemiapo kwer ikatu 'ymaw nezewe mehe nehe.  
\v 21 Xaxeto weraha inugwer tapi'ak katu pe waneko haw wi hapy pà. Uzapo putar nezewegatete 'aw ma'ea'yr pe nehe no. Amume'u Tupàn pe imur pyr teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw kwez xe kury.   
\s1 Ma'ea'yr izuka haw tuwihaw hemiapo kwer ikatu 'ygwer hekuzaromo har  
\p
\v 22 Aze amo tuwihaw uzuhaw amo Tupàn ze'eg nehe, hehe ipuruzuhaw wer 'ym pà nehe, aze uzapo amo ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Zanezar hemiapo kar 'ym nehe, amo umume'u putar hemiapo kwer izupe nehe.  
\v 23 Henu mehe na'arewahy werur putar àràpuhàrànete awa ikatu 'ymaw hereko 'ymar Tupàn pe nehe, izupe imono pyr romo nehe.  
\v 24 Awa omono putar opo iàkàg rehe nehe. Na'e uzuka putar a'e ma'ea'yr Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo nehe, ma'ea'yr hapy haw huwake kwarahy heixe haw awyze har kutyr nehe. A'e pe xaxeto uzuka ma'ea'yr hapy pyràm wà. A'e tuwihaw uzuka putar a'e ma'ea'yr wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar pà Tupàn pe nehe.  
\v 25 Na'e xaxeto umuàkym putar ukwà huwykwer pupe nehe, imono pà ma'ea'yr hapy haw iahykaw rehe nehe. Na'e uzakook putar huwykwer ikurer ma'ea'yr hapy haw iwype har rehe nehe.  
\v 26 Tupàn pe uzemuawyze kar haw iapo mehe wapy ikawer paw. Nezewegatete xe no. Wapy putar ikawer paw ma'ea'yr hapy haw rehe nehe. Nezewe mehe xaxeto omono putar a'e imono pyr Tupàn pe wemiapo kwer imunàn kar pà Tupàn pe nehe. Tupàn umunàn putar hemiapo kwer izuwi nehe.   
\s1 Ma'ea'yr amo teko hekuzaromo izuka pyr  
\p
\v 27 Aze amo teko uzuhaw amo Tupàn ze'eg a'e nehe, hehe ipuruzuhaw wer 'ym pà nehe, aze ru'u uzapo putar ikatu 'ym ma'e henataromo nehe. Aze uzapo ikwaw 'ym pà nehe,  
\v 28 aze amo 'ar mehe amo umume'u hemiapo kwer ikatu 'ymaw izupe nehe, weraha putar àràpuhàrànete kuzà izuka pyràm romo Tupàn pe nehe, wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar pà Tupàn pe wà nehe.  
\v 29 Omono putar opo iàkàg rehe nehe. Uzuka putar a'e ma'ea'yr hapy haw huwake kwarahy heixe haw awyze har kutyr nehe. A'e pe xaxeto uzuka ma'ea'yr hapy pyràm wà.  
\v 30 Xaxeto umuàkym putar ukwà huwykwer pupe nehe, imono pà ma'ea'yr hapy haw iahykaw rehe nehe. Uzakook putar huwykwer ikurer ma'ea'yr hapy haw iwype har rehe nehe.  
\v 31 Wenuhem ma'ea'yr ikawer paw hapy pà hapy haw rehe Tupàn pe uzemuawyze kar haw iapo mehe. Nezewegatete wenuhem putar àràpuhàràn kuzà ikawer paw hapy pà hapy haw rehe nehe no. A'e imono pyr hyàkwegatu putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe. Ikatu putar izupe nehe. Nezewe mehe xaxeto omono putar a'e ma'e Tupàn pe teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar pà izupe nehe. Tupàn umunàn putar a'e nehe.   
\p
\v 32 Aze amo teko werur amo àràpuhàrànete kuzà wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar pà Tupàn pe nehe, tuwe naheta kwaw ikatu 'ymaw a'e ma'ea'yr rehe nehe.  
\v 33 A'e teko omono putar opo àràpuhàrànete iàkàg rehe nehe. Na'e uzuka putar ma'ea'yr hapy haw huwake kwarahy heixe haw awyze har kutyr nehe. Xaxeto uzuka ma'ea'yr hapy paw pyràm a'e hapy haw huwake nehe. Uzuka putar wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar pà Tupàn pe nehe.  
\v 34 Xaxeto umuàkym putar ukwà àràpuhàrànete kuzà huwykwer pupe nehe, imono pà ma'ea'yr hapy haw iahykaw rehe nehe. Na'e uzakook putar huwykwer ikurer ma'ea'yr hapy haw iwype har rehe nehe.  
\v 35 Tupàn pe uzemuawyze kar haw iapo mehe wapy ikawer paw. Nezewegatete xe no. Wenuhem putar àràpuhàrànete kuzà ikawer paw nehe. Wapy putar ikawer ma'ea'yr hapy haw rehe nehe, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyrer romo hapy pyrer wa'aromo nehe. Nezewe mehe xaxeto omono putar a'e imono pyr Tupàn pe hemiapo kwer imunàn kar pà Tupàn pe nehe. Tupàn umunàn putar hemiapo kwer izuwi nehe.   
\c 5  
\s1 Ma'e rehe teko uzuka ma'ea'yr Tupàn henataromo wà  
\p
\v 1 Amume'u putar penemiapo kwer hekuzaromo ma'e imur pyràm xe ihe nehe kury: Aze tuwihaw wenoz amo wenataromo wà nehe, — Emume'u nerapi har hemiapo kwer urewe nehe, aze i'i izupe wà nehe, aze numume'u kwaw wemixak kwer nehe, aze numume'u kwaw weminu kwer nehe, a'e mehe ikatu 'ym ma'e iapo har romo wiko putar tuwihaw wanenataromo a'e nehe. Ikatu putar hehe wazepyk àwàm nehe.   
\p
\v 2 Aze amo nuzekaiw katu kwaw wemiapo rehe nehe, aze a'e rupi opokok amo Tupàn henataromo iaiw ma'e rehe nehe, amo ma'ea'yr umàno ma'e kwer rehe nehe, aze ru'u, amo miar umàno ma'e kwer rehe nehe, aze ru'u, amo ma'ea'yr ywy rehe uzeikyz ma'e rehe nehe, a'e mehe a'e teko wiko putar ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo nehe. Wiko putar ikatu 'ym ma'e iapo har romo Tupàn henataromo nehe.   
\p
\v 3 Aze amo nuzekaiw katu kwaw wemiapo rehe nehe, aze a'e rupi opokok wyzài Tupàn henataromo iaiw ma'e rehe amo teko ima'e rehe nehe, wemiapo kwer ikatu 'ymaw ikwaw mehe a'e teko wiko putar ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo nehe. Wiko putar ikatu 'ym ma'e iapo har romo Tupàn henataromo nehe.   
\p
\v 4 Aze amo nuzekaiw kwaw wemimume'u rehe nehe, aze a'e rupi umume'uahy amo wemiapo ràm nehe, ikatu ma'e nehe, aze ru'u ikatu 'ym ma'e nehe, aze umume'uahy uma'enukwaw 'ym pà nehe, a'e mehe wemimume'u ikatu 'ymaw ikwaw mehe na'arewahy wiko putar ikatu 'ym ma'e iapo har romo Tupàn henataromo nehe.   
\p
\v 5 Aze amo uzapo wyzài agwer ma'e nehe, tuwe umume'u wemiapo kwer nehe.  
\v 6 Tuwe werur amo ma'ea'yr Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe ukatu 'ymaw imunàn kar pà Tupàn pe nehe no. Werur putar àràpuhàràn hawitu ma'e kuzà nehe. U, werur putar àràpuhàrànete kuzà nehe. Na'e xaxeto omono putar ma'ea'yr Tupàn pe nehe, hemiapo kwer imunàn kar pà izupe nehe.   
\p
\v 7 Aze amo nuwereko kwaw hekuzar ràm nehe, aze nupuner kwaw ni àràpuhàràn hawitu ma'e kuzà ni àràpuhàrànete kuzà imekuzar haw rehe nehe, a'e mehe omono putar mokoz pyku'i Tupàn pe wà nehe, u, mokoz pykahu izupe wà nehe, wemiapo kwer imunàn kar pà izupe nehe. Pitài wiràmiri wiko putar hemiapo kwer imunànaw romo nehe. Inugwer wiko putar Tupàn pe imono pyr ukaz ma'e ràm romo nehe.  
\v 8 A'e teko omono putar a'e mokoz wiràmiri xaxeto pe wà nehe. Xaxeto uzuka wiràmiri ikatu 'ygwer imunàn àwàm izypy mehe nehe. Uzuhaw putar iazu'yw iàkàg izo'ok 'ym pà nehe.  
\v 9 Umupiripirik putar ma'ea'yr hapy haw ipehegwer huwykwer ikurer pupe nehe. A'e re umuyryk kar putar huwykwer ma'ea'yr hapy haw iwype har rehe nehe. A'e izuka pyr wiko hemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw romo a'e.  
\v 10 Na'e xaxeto omono putar inugwer wiràmiri Tupàn pe hapy pyr romo ukaz paw ma'e romo Tupàn ze'eg rupi katete nehe. Nezewe xaxeto omono putar a'e ma'e Tupàn pe a'e teko hemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw romo nehe. Tupàn umunàn putar hemiapo kwer nehe.  
\v 11 Aze amo nuwereko kwaw temetarer nehe, aze nupuner kwaw ni mokoz pyku'i ni mokoz pykahu wame'eg kar haw rehe nehe, a'e mehe werur putar pitài kir arozràn imuku'i pyrer ikatu wera'u ma'e Tupàn pe wemiapo kwer imunàn kar haw romo nehe. Tuwe numupyràn kwaw uri kawer inuromo nehe. Tuwe numupyràn kwaw yhyk zàwenugar inuromo nehe no. Ta'e omono putar Tupàn pe wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw romo a'e xe.  
\v 12 Xaxeto upyhyk putar arozràn a'e teko wi nehe. Upyhyk putar opo ipor hapy pà ma'ea'yr hapy haw rehe nehe, temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr i'aromo nehe. Nezewe mehe ima'enukwaw putar a'e arozràn paw Tupàn pe imono awer rehe nehe. Omono izupe wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw romo.  
\v 13 Nezewe xaxeto omono putar a'e ma'e Tupàn pe hemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw romo nehe. Tupàn umunàn putar hemiapo kwer nehe. Nuzawy kwaw amogwer arozràn Tupàn pe imono pyr nehe. Xaxeto upyhyk putar ikurer nehe.   
\s1 Ikatu 'ym ma'e iapo e haw hekuzaromo izuka pyr  
\p
\v 14 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uzapo kar ko ma'e Moizez pe kury.   
\p
\v 15 Aze amo nomono kwaw ma'e imonokatu pyrer Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, ikwaw 'ym pà nehe, a'e mehe omono putar hekuzar nehe. Werur putar amo àràpuhàràn ikatu 'ymaw hereko 'ymar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe henataromo izuka pà nehe. Xaxeto umume'u putar hekuzar izupe nehe, ta'e ukwaw tàpuzuhu pupe har wanekuzar a'e wà xe. A'e ma'ea'yr wiko a'e teko ikatu 'ym ma'e iapo har romo heko haw imunànaw romo a'e.  
\v 16 A'e teko omono putar Tupàn pe imono pyr wemimono kwer 'ym xaxeto pe nehe no. Omono putar amo hekuzar ipehegwer izupe nehe no. Umuza'aza'ak putar hekuzar 5 pehegwer romo nehe. Omono putar hekuzar izupe nehe. Omono putar amo ipehegwer izupe nehe no. Xaxeto upyhyk putar àràpuhàràn hawitu ma'e awa a'e teko ikatu 'ym ma'e iapo har romo heko haw imunànaw nehe. Omono putar Tupàn pe henataromo izuka pà nehe, hemiapo kwer imunàn kar haw romo nehe. Tupàn umunàn putar hemiapo kwer izuwi nehe.   
\p
\v 17 Aze amo uzapo ikatu 'ym ma'e Tupàn henataromo hehe ipurapo wer 'ym pà nehe, aze nuweruzar kwaw wyzài Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ze'eg nehe, aze uzapo hemiapo kar 'ym nehe, wiko putar ikatu 'ym ma'e iapo arer romo Tupàn henataromo nehe. Tuwe tuwihaw uzepyk hehe wà nehe.  
\v 18 Weraha putar àràpuhàràn hawitu ma'e awa ikatu 'ymaw hereko 'ymar xaxeto pe nehe, ukatu 'ymaw imunàn àwàm romo nehe. Xaxeto umume'u putar ma'ea'yr hekuzar nehe, ta'e ukwaw tàpuzuhu pupe har wanekuzar a'e wà xe. Xaxeto omono putar ma'ea'yr Tupàn pe hemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw romo nehe. Na'ipurapo wer kwaw a'e ma'e rehe iapo mehe. Uzapo e.  
\v 19 Wiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo ikatu 'ym ma'e iapo arer romo a'e. Uzuka putar a'e ma'ea'yr iapo arer romo weko haw imunàn kar haw romo nehe.   
\c 6  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uzapo kar ko ma'e teko Izaew izuapyapyr wanupe.   
\p
\v 2 Aze amo uzapo ikatu 'ym ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo nehe, nezewe imuwete 'ym pà nehe, omono putar ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe hekuzaromo nehe. Amume'u putar wanemiapo ikatu 'ym ma'e xe kury: Aze amo omono ma'e amo pe nehe, — Emonokatu ihewe nehe, aze i'i izupe nehe, aze a'e re numuzewyr kar kwaw izar pe nehe, omono putar ma'e Tupàn pe nehe. — Amono putar ko temetarer newe kury. Amo 'ar mehe emuzewyr kar ihewe nehe, i'i putar amo amo pe nehe. Temetarer heraha har wezar putar amo ma'e izar ipo pe hekuzaromo nehe. Amo 'ar mehe umuzewyr kar putar hemetarer nehe. Aze temetarer izar numuzewyr kwaw ima'e izupe nehe, omono putar ma'e Tupàn pe wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e hekuzaromo nehe. Aze amo imunar amo ima'e rehe nehe, omono putar ma'e Tupàn pe wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e hekuzaromo nehe. Aze amo upetek amo nehe, aze ukwar hehe nehe, aze unupà nehe, aze ukutuk nehe, aze ukixi nehe, omono putar ma'e Tupàn pe wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e hekuzaromo nehe no.  
\v 3 Aze amo weityk amo ma'e ikwaw 'ym pà nehe, aze amo ae teko wexak a'e ma'e nehe, — Naexak kwaw ihe, aze i'i mua'u nehe, a'e mehe omono putar ma'e Tupàn pe wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e hekuzaromo nehe. Aze uzapo wyzài ikatu 'ym ma'e agwer ma'e zàwenugar nehe, omono putar ma'e Tupàn pe wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e hekuzaromo nehe.  
\v 4 Aze ihem wer ukatu 'ymaw wi nehe, umuzewyr putar ma'e izar pe nehe. Aze ru'u umuzewyr putar wemetarer hekuzaromo imur pyrer izar pe nehe. Aze ru'u, umuzewyr putar ma'e wahyharupi ipyro pyrer hekuzar nehe. Aze ru'u, umuzewyr putar ma'e heityk pyrer izar pe nehe.  
\v 5 Aze ru'u, umukatu putar wyzài wemimume'u mua'u kwer nehe. Omono putar ma'e Tupàn pe wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e hekuzaromo nehe. Imono haw 'ar mehe omono putar a'e ma'e hekuzar izar pe nehe. Umuza'ak putar hekuzar 5 pehegwer romo nehe. Omono we putar amo pitài ipehegwer izupe nehe no.  
\v 6 Omono putar àràpuhàràn hawitu ma'e awa ikatu 'ymaw hereko 'ymar Tupàn pe henataromo izuka pà nehe, ikatu 'ym ma'e iapo har romo weko haw imunàn pà nehe. Xaxeto umume'u putar ma'ea'yr hekuzar nehe, ta'e ukwaw ma'e tàpuzuhu pupe har wanekuzar a'e wà xe.  
\v 7 Xaxeto omono putar a'e ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe hemiapo kwer imunàn kar haw romo nehe. Tupàn umunàn putar wyzài hemiapo kwer izuwi nehe.   
\s1 Ma'ea'yr izuka pyr hapy paw pyr  
\p
\v 8 Nezewe uze'eg Tupàn Moizez pe a'e.  
\v 9 — Emume'u ko heze'eg ma'e hapy pyràm rehe har Àràw pe nehe, ta'yr wanupe nehe no. Ma'e hapy pyràm umumaw putar pytun gatu ma'ea'yr hapy haw rehe upyta pà nehe. Tuwe tata nuwew kwaw nehe.  
\v 10 Xaxeto umunehew putar wemyhar irin iapo pyrer nehe. Umunehew putar ukamir puku irin iapo pyrer nehe no. A'e ma'e ikaz pawire xaxeto wenuhem putar tanimuk a'e wi nehe. Omono putar ma'ea'yr hapy haw izywyr nehe.  
\v 11 A'e re wenuhem putar uma'e nehe. Umunehew putar uma'e uzehe harete nehe. Weraha putar tanimuk amo ywypehegwer Tupàn henataromo ikatu ma'e pe katu pe teko waneko haw wi nehe.  
\v 12 Tuwe tata ma'ea'yr hapy haw rehe har nuwew pixik kwaw nehe. Tuwe ukaz tuweharupi nehe. Tuweharupi ku'em mehe xaxeto omono putar zepe'aw tata rehe nehe. Omono putar Tupàn pe imono pyr ukaz paw ma'e ràm hehe nehe. Wapy putar ma'e Tupàn imuawyze kar haw ikawer a'e pe nehe no.  
\v 13 Tata ma'ea'yr hapy haw pe har nuwew pixik kwaw nehe. Tuwe ukaz tuweharupi nehe.   
\s1 Arozràn Tupàn pe imono pyr  
\p
\v 14 Na'aw Tupàn ze'eg arozràn imur pyr rehe har xe kury. Xaxeto omono putar arozràn imono pyr Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe ma'ea'yr hapy haw henataromo wà nehe.  
\v 15 Umupyràn putar uri kawer arozràn inuromo wà. Umupyràn yhyk zàwenugar inuromo wà nehe no. Amo xaxeto upyhyk putar arozràn opo ipor nehe. Wapy putar ma'ea'yr hapy haw rehe nehe. Nezewe mehe ukwaw a'e ma'e paw Tupàn pe imono awer wà nehe. Hyàkwegatu putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe.  
\v 16 Xaxeto Àràw izuapyapyr upyhyk putar arozràn ikurer wà nehe. Uma'ema'e putar arozràn typy'ak iapo pà wà nehe. U'u putar ywypehegwer Tupàn henataromo ikatu ma'e rehe wà nehe, tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer huwake wà nehe.  
\v 17 Numupyràn kwaw imuapiruru kar haw inuromo wà nehe. Tupàn wiko a'e arozràn xaxeto wanemi'u ràm izar romo a'e. A'e rupi ikatuahy henataromo. Katu 'ygwer imunànaw a'e no, ikatu 'ym ma'e iapo har romo teko haw imunànaw a'e no, ikatuahy henataromo a'e wà.  
\v 18 Awa Àràw izuapyapyr upuner a'e typy'ak i'u haw rehe tuweharupi wà nehe. Teko omono temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe wà. Àràw izuapyapyr u'u a'e ikurer wà. Aze amo teko opokok a'e imono pyr rehe wà nehe, uzeapo putar iaiw haw nehe. Ta'e a'e ma'e ikatuahy Tupàn henataromo a'e xe.   
\s1 Ma'ea'yr izuka pyr awa xaxeto romo imuigo kar mehe har  
\p
\v 19 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono ko uze'eg Moizez pe.  
\v 20 Nezewe Àràw izuapyapyr uzemukatu kar putar Tupàn henataromo xaxeto romo wiko mehe wà nehe. Amo xaxeto Tupàn henataromo uzemukatu mehe nehe, omono putar pitài kir arozràn imuku'i pyrer izupe nehe, temi'u imur haw tuweharupi har zàwe nehe. Omono putar iku'aw har ku'em mehe nehe. Omono putar inugwer iku'aw har karuk mehe nehe.  
\v 21 Tuwe umupyràgatu arozràn imuku'i pyrer uri kawer inuromo nehe. Tuwe umihir ma'e mihir haw rehe nehe. A'e re upei'ài'àg putar typy'ak nehe. Xaxeto omono putar Tupàn pe arozràn imono pyr romo nehe. A'e ma'e hyàkwegatu Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe.  
\v 22 Ko ze'eg teko weruzar putar tuweharupi wà nehe: wyzài Àràw izuapyapyr nehe, aze wiko xaxeto wanuwihawete romo nehe, uzapo putar nezewegatete haw nehe no. Wapy putar a'e ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo nehe. Ukaz paw putar nehe.  
\v 23 Aze amo xaxeto omono amo arozràn Tupàn pe wà nehe, ni amo nupuner kwaw a'e arozràn i'u haw rehe wà nehe. Wapy putar wà nehe. Ukaz paw putar nehe.   
\s1 Ma'ea'yr izuka pyr ikatu 'ygwer imunànaw  
\p
\v 24 Uze'eg Tupàn Moizez pe kury.  
\v 25 Emume'u ko heze'eg Àràw pe nehe, ta'yr wanupe nehe no. Na'aw Tupàn pe imono pyr ikatu 'ym ma'e iapo awer imunànaw rehe har xe. Xaxeto upyhyk putar ma'ea'yr ikatu 'ygwer imunànar wà nehe. Uzuka putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo wà nehe, ma'ea'yr hapy haw izywyr kwarahy heixe haw awyze har kutyr wà nehe. Xaxeto uzuka ma'ea'yr Tupàn henataromo hapy pyr a'e pe wà. A'e Tupàn pe imono pyr ikatuahy henataromo.  
\v 26 Xaxeto a'e ma'ea'yr imono har u'u putar ho'o kwer amo ywypehegwer Tupàn henataromo ikatuahy ma'e rehe nehe, tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer huwake nehe.  
\v 27 Aze amo opokok a'e ma'ea'yr ho'o kwer rehe nehe, uzeapo putar iaiw haw izupe nehe. Ta'e a'e Tupàn pe imono pyr ikatuahy henataromo xe. Aze ma'ea'yr huwykwer upirik amo teko ikamir rehe nehe, tuwe uhez a'e kamir amo ywypehegwer Tupàn henataromo ikatu ma'e rehe nehe.  
\v 28 Aze umupupur ho'o kwer amo zapepo ywyzuwa iapo pyrer pupe nehe, tuwe uzukazuka a'e zapepo nehe. Aze umupupur zapepo itatàtà iapo pyrer pupe nehe, tuwe ukytyk katu nehe, ihez katu pà 'y pupe nehe.  
\v 29 Wyzài awa xaxeto iànàm upuner a'e ma'ea'yr Tupàn pe imono pyr ho'o kwer i'u haw rehe wà nehe. Ikatuahy a'e ma'e Tupàn henataromo.  
\v 30 Aze xaxeto weraha huwykwer tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pupe nehe, ikatu 'ygwer imunàn kar pà Tupàn pe nehe, ni amo nupuner kwaw ho'o kwer i'u haw rehe wà nehe. Tuwe wapy nehe. Tuwe ukaz paw nehe.   
\c 7  
\s1 Ma'ea'yr izuka pyr ikatu 'ym ma'e iapo e haw hekuzaromo har  
\p
\v 1 Na'aw Tupàn ze'eg ikatu 'ym ma'e iapo har romo teko haw imunànaw rehe har xe kury. Agwer imono pyr ikatuahy Tupàn henataromo.  
\v 2 Uzuka putar ma'ea'yr ma'ea'yr hapy haw huwake kwarahy heixe haw awyze har kutyr wà nehe. Xaxeto uzuka ma'ea'yr hapy pyràm ukaz paw ma'e ràm a'e pe wà. Umupiripirik putar huwykwer 4 ma'ea'yr hapy haw ipehegwer wanehe wà nehe.  
\v 3 Wapy putar ikawer paw Tupàn henataromo wà nehe. Wapy putar amo ma'e wà nehe no: huwaz gwer, ikawer hie ipyk awer,  
\v 4 mokoz iku'azarer, ikawer iku'azarer ipyk awer, ipy'a kwer ipehegwer ikatu wera'u ma'e.  
\v 5 Xaxeto wapy putar a'e ma'e paw ma'ea'yr hapy haw rehe temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr romo nehe. A'e ma'e imono haw umunàn ikatu 'ym ma'e iapo har romo teko haw puruwi.  
\v 6 Wyzài awa xaxeto iànàm upuner ipehegwer i'u haw rehe wà nehe. Tuwe u'u amo ywypehegwer Tupàn pe imonokatu pyrer rehe wà nehe.   
\p
\v 7 Ze'eg ma'ea'yr hapy haw katu 'ygwer imunànaw rehe har nuzawy kwaw ze'eg ma'ea'yr hapy haw ikatu 'ym ma'e iapo har romo teko haw imunànaw a'e. Amo zauxiapekwer omono putar a'e ma'ea'yr Tupàn pe henataromo izuka pà katu 'ygwer imunànaw romo nehe. A'e xaxeto wiko putar ho'o kwer izar romo nehe.  
\v 8 Amo xaxeto omono putar amo ma'ea'yr Tupàn pe henataromo izuka pà hapy pà nehe. A'e 'ym mehe upirok putar nehe. Wiko putar ipirer izar romo nehe.  
\v 9 Amo xaxeto omono putar arozràn Tupàn pe nehe: zepehe pupe imihir pyrer, aze ru'u zapepo pupe imihir pyrer, aze ru'u imihir haw rehe imihir pyrer. A'e xaxeto wiko a'e arozràn izar romo nehe.  
\v 10 Xaxeto paw wiko putar arozràn Tupàn pe imono pyr imupupur 'ym pyr izar romo wà nehe, uri kawer inuromo har wà nehe, inuromo har 'ym wà nehe no. Pitàitàigatu upyhyk putar ikurera'i wà nehe.   
\s1 Ma'e Tupàn pe imono pyr izupe purumuawyze kar haw  
\p
\v 11 Na'aw ze'eg ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr rehe har purupe imuawyze kar haw rehe har xe kury.   
\p
\v 12 Aze amo omono ma'e Tupàn pe nehe, ikatu haw imume'u pà izupe nehe, uzuka putar amo ma'ea'yr nehe. Omono putar typy'ak arozràn imuku'i pyrer uri kawer inuromo imupyràn pyrer izupe nehe no. Nomono kwaw imuapiruru kar haw inuromo nehe. Aze ru'u omono putar typy'ak ipew ma'e imuapiruru kar pyrer 'ym izupe nehe. Omono putar uri kawer hehe nehe. Umupyràn uri kawer inuromo iapo mehe nehe no.  
\v 13 Nezewe omono ma'e Tupàn pe imurywete kar pà nehe. A'e teko omono putar typy'ak iamuapiruru kar pyrer izupe nehe no.  
\v 14 Wenuhem putar pitài typy'ak a'e typy'ak hexakaw nànàn nehe, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr ikatuahy ma'e romo nehe. Xaxeto ma'ea'yr hapy haw rehe ma'ea'yr huwykwer imupiripirikar wiko a'e temi'u izar romo nehe.  
\v 15 U'u putar ma'ea'yr ho'o kwer paw izuka haw 'ar mehe nehe. Nupuner kwaw ikurer imonokatu haw rehe iku'egwepe har romo nehe.   
\p
\v 16 Aze amo werur ma'e Tupàn pe uzemuawyze kar haw romo nehe, wemimume'u kwer iapo pà nehe, aze ru'u werur e izupe nehe, xaxeto upuner ho'o kwer i'u haw rehe amo 'ar mehe nehe. Upuner ikurer i'u haw rehe iku'egwer pe nehe no.  
\v 17 Aze na'iruz haw 'ar mehe heta we ma'ero'o kwer nehe, tuwe wapy nehe.  
\v 18 Aze amo u'u ma'ero'o kwer na'iruz haw 'ar mehe har nehe, nuzemuawyze kar kwaw Tupàn pe nehe. Hemimono na'ikatu kwaw izupe nehe. Ho'o kwer na'ikatu kwaw Tupàn henataromo. Tupàn uzepyk putar i'u arer rehe nehe.  
\v 19 Aze amo umuhyk kar a'e ma'ero'o kwer Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e rehe nehe, tuwe wapy nehe. Pe'u zo nehe. Wyzài teko Tupàn henataromo ikatu ma'e upuner ma'e imono pyr imuawyze kar haw i'u haw rehe wà nehe.  
\v 20 Aze amo Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e u'u nehe, tuwe teko omono kar umyter wi wà nehe.  
\v 21 Aze amo opokok Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e rehe nehe, teko ima'e ikatu 'ym ma'e rehe nehe, aze ru'u ma'ea'yr ima'e ikatu 'ym ma'e rehe nehe, aze a'e re u'u ma'ero'o kwer Tupàn pe uzemuawyze kar haw nehe, tuwe teko omono kar umyter wi wà nehe.   
\s1 Ma'ea'yr wakawer wanuwykwer rehe we  
\p
\v 22 Uze'eg Tupàn Moizez pe.  
\v 23 Emume'u heze'eg teko wanupe nehe. — Pe'u zo tapi'ak ikawer nehe. Pe'u zo àràpuhàràn hawitu ma'e ikawer nehe. Pe'u zo àràpuhàrànete ikawer nehe  
\v 24 Aze amo ma'ea'yr umàno e nehe, pe'u zo ikawer nehe. Aze miar uzuka amo ma'ea'yr nehe, pe'u zo ikawer nehe. Pepuner amo ma'e iapo haw rehe ikawer pe nehe.  
\v 25 Aze xaxeto uzuka ma'ea'yr Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo temi'u imono pyr romo nehe, aze amo teko u'u ikawer nehe, tuwe teko omono kar a'e teko umyter wi wà nehe.  
\v 26 Wyzài taw pe wyzài ywy rehe wiko mehe wà nehe, Izaew izuapyapyr nu'u kwaw ma'ea'yr huwykwer wà nehe. Nu'u kwaw wiràmiri huwykwer wà nehe.  
\v 27 Tuwe teko omono kar tuwykwer i'u har umyter wi wà nehe.   
\s1 Ma'ea'yr ipehegwer xaxeto wanupe imono pyr  
\p
\v 28 — Emume'u ko heze'eg teko wanupe nehe, i'i Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe.  
\v 29 Aze amo omono Tupàn pe uzemuawyze kar haw izupe nehe, omono putar ikurer izupe imono pyr ikatuahy ma'e romo nehe.  
\v 30 Omono putar a'e temi'u izupe opo pupe ikatuahy ma'e romo nehe: ma'ea'yr ipuxi'a, ikawer ipuxi'a ipykaw.  
\v 31 Xaxeto wapy putar ikawer ma'ea'yr hapy haw rehe nehe. Xaxeto wiko putar ipuxi'a izar romo wà nehe.  
\v 32 Amo xaxeto omono putar huwykwer Tupàn pe nehe. Omono putar ikawer izupe nehe no.  
\v 33 A'e xaxeto wiko putar ma'ea'yr Tupàn pe uzemuawyze kar haw romo izuka pyrer henugupy awyze har izar romo nehe.  
\v 34 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e upyro ipuxi'a a'e. Upyro henugupy a'e no, imur pyr ikatuahy ma'e romo a'e, Izaew wanuwi a'e. Omono xaxeto Àràw izuapyapyr wanupe. Tuweharupi xaxeto upyhyk putar a'e Tupàn uzemuawyze kar haw ipehegwer wà nehe.   
\p
\v 35 Amumaw ma'ea'yr pehegwer Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo izuka pyr Àràw pe izuapyapyr wanupe wamono pyr wamume'u haw kwez kury. Xaxeto wanuwihaw wexaexak putar awa xaxeto romo wamuigo kar pà amo 'ar mehe wà nehe. A'e 'ar henataromo upyhyk putar a'e ma'ea'yr pehegwer wà nehe.  
\v 36 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e umuigo kar xaxeto romo wà. A'e 'ar mehe arer we, — Pemono kar a'e ma'ea'yr pehegwer xaxeto wanupe nehe, i'i Izaew wanupe. Peruzar a'e ze'eg tuweharupi nehe. Tuwe pezuapyapyr weruzar a'e ze'eg tuweharupi wà nehe no.   
\p
\v 37 Amumaw Tupàn ze'eg ma'e izupe imur pyr rehe har imume'u haw kwez xe kury: henataromo ukaz paw ma'e, arozràn, katu 'ygwer imunànaw, ikatu 'ym ma'e iapo har romo teko haw imunànaw, awa xaxeto romo imuigo kar haw rehe har, Tupàn pe uzemuawyze kar haw no.  
\v 38 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono a'e uze'eg Moizez pe Xinaz ywytyr rehe a'e, ywyxiguhu rehe a'e. — Pemono ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, i'i Moizez Izaew wanupe a'e 'ar mehe.   
\c 8  
\s1 Àràw wiko xaxeto romo. Ta'yr wiko xaxeto romo wà no  
\p
\v 1 Uze'eg Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe kury.   
\p
\v 2 Eraha Àràw tàpuzràn ihewe imonokatu pyrer pe teixe haw pe nehe. Eraha ta'yr a'e pe ne wà nehe no. Epyhyk ko ma'e nehe: kamirpuku xaxeto ima'e, uri kawer ma'e rehe izakook pyr, tapi'aka'yr awa teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunànaw, mokoz àràpuhàràn hawitu ma'e awa wà, typy'ak imuapiruru kar haw hereko 'ymar kok ipor.  
\v 3 Emono'og teko paw tàpuzràn ihewe imonokatu pyrer herenataromo ne wà nehe, i'i izupe.   
\p
\v 4 Uzapo Moizez Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e hemiapo kar kwer. Teko paw uzemono'og Tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer henataromo wà.  
\v 5 Na'e Moizez umume'u ko ma'e wanupe kury. — Azapo putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e hemiapo kar kwer xe ihe nehe kury, i'i wanupe.   
\p
\v 6 Na'e Moizez umunyryk kar Àràw uzeupe kury. Umunyryk kar ta'yr wà no. — Pezezuhez katu nehe kury, i'i wanupe.  
\v 7 Na'e umunehew kar kamirpuku tunik her ma'e Àràw pe kury. Umuzeku'amumyk kar no. Omono kar iaxi'i pykaw kamirpuku i'aromo. Na'e omono amo kamirpuku hehe no. Uzeku'amumyk kar wi no.  
\v 8 Omono ipuxi'a imimaw hehe no. Omomog mokoz ma'e imimaw rehe no: Uri Tumi rehe we.  
\v 9 Omono àkàg rehe har Àràw iàkàg rehe. Àkàg rehe har henataromo har rehe omono itazu or ipew ma'e romo iapo pyrer, Àràw xaxeto romo imuigo kar haw hexak kar haw romo. Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uzapo kar a'e ma'e. Moizez uzapo a'e ma'e paw ize'eg rupi katete.   
\p
\v 10 Na'e Moizez upyhyk uri kawer Tupàn pe iapo katu pyrer kury. Uzakook tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer rehe. Uzakook ipupe har nànàn no. Nezewe mehe omonokatu a'e ma'e paw Tupàn imuwete haw pe.  
\v 11 Umupiripirik uri kawer ma'ea'yr hapy haw rehe 7 haw. Nezewe umuàkym ma'ea'yr hapy haw. Umuàkym ma'ea'yr hapy haw rehe har paw no. Uzakook uri kawer kawawhu rehe, iwype har rehe no, Tupàn pe imonokatu pà.   
\p
\v 12 Na'e Moizez uzakook uri kawer Tupàn pe imukatu pyrer Àràw iàkàg rehe kury. Nezewe mehe umuigo kar xaxeto romo kury.  
\v 13 Na'e umunyryk kar ta'yr huwake wà kury. Umunehew kar tunik wanupe. Uzàpixipixi waku'aw har pupe. Umunehew kar àkàg rehe har waàkàg wanehe, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ze'eg rupi katete.   
\p
\v 14 Na'e Moizez upyhyk tapi'aka'yr awa teko wanemiapo kwer katu 'ym ma'e imunànaw kury. Na'e Àràw a'e, ta'yr a'e wà no, opokok ma'ea'yr iàkàg rehe wà kury.  
\v 15 Uzuka Moizez tapi'aka'yr. Upyhyk huwykwer ikurer. Omono huwykwer 4 ma'ea'yr hapy haw iahykaw wanehe ukwà pupe. Nezewe umukatu ma'ea'yr hapy haw Tupàn henataromo a'e re. Uzakook ikurer ma'ea'yr hapy haw iwype har rehe. Nezewe mehe Moizez umukatu ma'ea'yr hapy haw Tupàn henataromo, izupe imonokatu pà.  
\v 16 Na'e upyhyk amo ipehegwer wà kury: ikawer hie rehe har, ipy'a kwer ipehegwer ikatu wera'u ma'e, iku'azarer wà, ikawer iku'azarer ipykaw. Wapy a'e ma'e paw ma'ea'yr hapy haw rehe.  
\v 17 A'e re weraha ma'ea'yr ikurer teko waneko haw wi katu pe hapy paw pà Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ize'eg rupi katete: ho'o kwer, ipirer, hie kawer.   
\p
\v 18 Na'e upyhyk àràpuhàràn hawitu ma'e awa ukaz ma'e ràm romo izuka pyràm kury. Àràw a'e, ta'yr a'e wà no, omono opo iàkàg rehe wà.  
\v 19 Uzuka Moizez ma'ea'yr a'e. Umupiripirik huwykwer 4 ma'ea'yr hapy haw iahykaw wanehe.  
\v 20-21 Upei'ài'àg kury. Uhez hie kwer. Uhez hetymàgwer wà no. Wapy iàkàg. Wapy ikawer. Wapy ikurer ma'ea'yr hapy haw rehe, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ize'eg rupi katete. 'Aw ma'e hapy pyrer a'e, temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyrer a'e, hyàkwegatu Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe a'e.   
\p
\v 22 Na'e Moizez upyhyk àràpuhàràn hawitu ma'e awa inugwer kury, awa xaxeto romo wamuigo kar haw kury. Àràw a'e, ta'yr a'e wà no, opokok a'e ma'ea'yr iàkàg rehe wà.  
\v 23 Moizez uzuka ma'ea'yr. Na'e omono huwykwer pixika'i Àràw rehe ukwà pupe: inami iawyze har iapyr, ikwàhu ipo awyze har rehe no, ipyhàhu ipy awyze har rehe no.  
\v 24 Na'e umunyryk kar Àràw ta'yr uzeake wà kury. Omono huwykwer wanami apyr, wakwàhu awyze har rehe no, wapyhàhu awyze har rehe no. Na'e umupiripirik huwykwer ikurer 4 ma'ea'yr hapy haw ipehegwer rehe.  
\v 25 Na'e upyhyk àràpuhàràn awa ipehegwer kury: ikawer, huwaz wer, ikawer hie kwer ipyk awer, ipy'a pehegwer ikatu wera'u ma'e, mokoz iku'azarer, ikawer iku'azarer ipyk awer, henugupy iawyze har.  
\v 26 Upyhyk amo typy'ak kok typy'ak imuapiruru kar pyrer 'ym pupe tynehem ma'e wi. A'e 'ym mehe omono a'e typy'ak Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe. Upyhyk typy'ak uri kawer pupe imuàkym pyrer no. Upyhyk pitài typy'ak pixika'i ma'e no. Omono a'e na'iruz typy'ak ikawer rehe, henugupy awyze har rehe no.  
\v 27 Moizez omono a'e ma'e paw Àràw ipo pe, ta'yr wapo pe no. Na'e omono Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr ikatuahy ma'e romo.  
\v 28 Na'e upyhyk a'e ma'e paw wapo wi ma'ea'yr hapy haw rehe ma'e hapy pyr i'aromo hapy pà kury, xaxeto romo wamuigo kar haw romo kury. Omono Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe temi'u imono pyr romo. Hyàkwegatu izupe.  
\v 29 A'e re Moizez upyhyk ma'ea'yr ipuxi'a kury. Omono Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ma'e imono pyr ikatuahy ma'e romo kury. Moizez wiko a'e ipehegwer izar romo Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ize'eg awer rupi katete.  
\v 30 Moizez upyhyk uri kawer ikurer kury, huwykwer ma'ea'yr hapy haw rehe har ikurer no. Umupiripirik Àràw rehe, ima'e rehe no, ta'yr wanehe, wama'e rehe no. Nezewe uzapokatu Tupàn ima'ereko haw rehe wà: Àràw, ima'e no, ta'yr wà, wama'e no.   
\p
\v 31 Uze'eg Moizez Àràw pe ta'yr wanupe kury. — Peraha ho'o kwer tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe teixe haw huwake nehe. Heta typy'ak kok xaxeto romo pemuigo kar haw rehe har hereko har pupe. Pemupupur ho'o kwer a'e pe i'u pà typy'ak a'e kok pupe har inuromo nehe. — Ezapo kar ko ma'e wanupe nehe, i'i Tupàn ihewe. A'e rupi — Pezapo nehe, a'e wanupe.  
\v 32 Peapy ho'o kwer ikurer nehe. Peapy typy'ak ikurer nehe no.  
\v 33 Pemumaw 7 'ar tàpuzràn henataromo nehe. Nezewe mehe pemumaw putar xaxeto romo pemuigo kar haw 'ar nehe. Pemumaw 7 'ar a'e pe nehe.  
\v 34 Xiapo Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e hemiapo kar kwer kutàri, penemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar pà izupe.  
\v 35 Pemumaw 7 'ar tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer henataromo pepyta pà nehe. Pepyta a'e pe pyhaw nehe no. Peruzar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ze'eg paw nehe. Nezewe mehe napemàno kwaw nehe. Tupàn umume'u kar ko ze'eg ihewe a'e. Amume'u kwez peme kury.   
\p
\v 36 Àràw a'e, ta'yr a'e wà no, weruzar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ize'eg Moizez pe imume'u pyrer paw wà.   
\c 9  
\s1 Àràw uzuka ma'ea'yr Tupàn henataromo a'e wà  
\p
\v 1 Upaw a'e 7 xaxeto romo wamuigo kar haw 'ar kwez kury. Iku'egwer pe Moizez wenoz Àràw imuwà kury. Wenoz ta'yr wà no, teko Izaew wanuwihaw wamuwà wà no.  
\v 2 Na'e uze'eg Àràw pe. — Epyhyk mokoz ma'ea'yr ikatu 'ymaw hereko 'ymar ne wà nehe kury: pitài tapi'aka'yr awa Tupàn henataromo izuka pyràm katu 'ygwer imunàn àwàm romo, pitài àràpuhàràn hawitu ma'e awa Tupàn henataromo hapy paw pyràm romo. A'e re exak kar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe wà nehe.  
\v 3 A'e re erur kar agwer ma'ea'yr teko wanupe nehe: pitài àràpuhàrànete awa katu 'ygwer hekuzaromo izuka pyràm romo, pitài tapi'aka'yr awa pitài kwarahy hereko har ikatu 'ymaw hereko 'ymar, pitài àràpuhàràna'yr awa pitài kwarahy hereko har ikatu 'ymaw hereko 'ymar. Wiko putar izuka pyr romo ukaz paw ma'e romo wà nehe.  
\v 4 Epyhyk kar amo ma'ea'yr wanupe ne wà nehe no: tapi'ak awa, àràpuhàràn hawitu ma'e awa no. Wiko putar Tupàn pe zemuawyze kar haw romo izuka pyràm romo wà nehe. — Pezuka 'aw ma'ea'yr Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo pe wà nehe, ere wanupe nehe. — Pemono arozràn uri kawer inuromo har izupe nehe no, ere wanupe nehe. Tuwe uzapo a'e ma'e nehe, ta'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uzexak kar putar wanenataromo kutàri a'e nehe xe, i'i Moizez Àràw pe.   
\p
\v 5 Teko werur ma'e Moizez hemimume'u kwer paw tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe teixe haw pe wà kury. Teko paw uzemono'og a'e pe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo wà.  
\v 6 Uze'eg Moizez kury. — Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uzapo kar ko ma'e peme a'e. Nezewe mehe heko haw heny katu haw uzexak kar putar peme a'e nehe kury, i'i wanupe.   
\p
\v 7 Na'e Moizez uze'eg Àràw pe. — Eho ma'ea'yr hapy haw pe ma'ea'yr katu 'ygwer imunàn kar haw imono pà Tupàn pe kury. Emono ma'e hapy pyr ukaz paw ma'e izupe nehe no. Nezewe mehe Tupàn umunàn putar neremiapo kwer ikatu 'ym ma'e newi nehe. Umunàn putar neànàm wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e wanuwi nehe no. Ta'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uzapo kar nezewe haw zanewe a'e xe.   
\p
\v 8 Àràw uhem ma'ea'yr hapy haw huwake tapi'aka'yr izuka pà wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw romo.  
\v 9 Ta'yr weraha ma'ea'yr huwykwer izupe wà. Umuàkym ukwà huwykwer pupe. Omono 4 ma'ea'yr hapy haw iahykaw rehe. Uzakook ikurer ma'ea'yr hapy haw iwype har rehe.  
\v 10 Na'e wapy ma'ea'yr hapy haw rehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ze'eg Moizez pe imume'u pyrer rupi katete: ikawer, iku'azarer, ipy'a kwer ipehegwer ikatu wera'u ma'e.  
\v 11 Àràw weraha ho'o kwer ipirer rehe we katu pe teko waneko haw wi pepa'i hapy pà.   
\p
\v 12 Na'e Àràw uzuka àràpuhàràn hawitu ma'e awa Tupàn pe imono pà hapy pyr romo ukaz paw ma'e romo kury. Ta'yr weraha ma'ea'yr huwykwer izupe wà. Umupiripirik 4 ma'ea'yr hapy haw pehegwer wanehe.  
\v 13 A'e re omono iàkàg izupe amogwer ma'ea'yr ipehegwer rehe we wà. Wapy ma'ea'yr hapy haw rehe.  
\v 14 Uzuhez hie kwer. Uzuhez hetymà kwer no. Na'e wapy a'e ma'e, inugwer Tupàn henataromo hapy pyr i'aromo.   
\p
\v 15 A'e re Àràw omono ma'e Tupàn pe teko wanekuzaromo kury. Upyhyk àràpuhàrànete awa teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw. Uzuka Tupàn pe imono pà. A'e 'ym mehe uzapo nezewegatete wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw romo no.  
\v 16 Na'e upyhyk ma'ea'yr izuka pyràm hapy pyràm ukaz paw ma'e ràm kury. Omono Tupàn pe ize'eg rupi no.  
\v 17 Omono arozràn Tupàn pe imono pyr kury, henataromo kury. (Tuweharupi ku'em mehe omono ma'e hapy pyr Tupàn pe.) Na'e ko 'ar rehe upyhyk amo ae arozràn imuku'i pyrer opo ipor. Wapy ma'ea'yr hapy haw rehe.  
\v 18 Àràw uzuka tapi'ak awa teko Tupàn pe wamuawyze kar haw romo. Uzuka àràpuhàrànete awa nezewegatete no. Ta'yr weraha wanuwykwer izupe wà. Umupiripirik 4 ma'ea'yr hapy haw iahykaw wanehe.  
\v 19 Weraha amo ma'e izupe wà no: wakawer, wanuwaz wer, wakawer wanie kwer ipyk awer, waku'azarer, wapy'a kwer ipehegwer ikatu wera'u ma'e.  
\v 20 Àràw omono a'e ma'e paw wapuxi'a kwer 'aromo, ma'ea'yr hapy haw pe heraha pà. Wapy wakawer hehe.  
\v 21 Nuwapy kwaw wapuxi'a. Ni wanenugupy kwer. Àràw omono Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe xaxeto wanupe imonokatu pyr romo Moizez ze'eg rupi katete.   
\p
\v 22 A'e ma'e paw Tupàn pe imono re Àràw upyho opo teko wakutyr ze'egatu imono pà wanehe kury. Na'e wezyw ma'ea'yr hapy haw wi myromyrogaw rupi.  
\v 23 Wixe tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pupe Moizez rupi. A'e wi uhem mehe teko wanupe ze'egatu imono mehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e heko haw heny katu haw uzexak kar teko wanupe.  
\v 24 Na'arewahy uhem tata Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henaw wi kury. A'e tata wapy henataromo imono pyrer ma'ea'yr hapy haw rehe imono pyrer kury. A'e ma'e hexak mehe teko Izaew uhapukaz urywete pà wà. Wapyk upenàràg rehe uwa imuhyk pà ywy rehe wà.   
\c 10  
\s1 Nanaw umàno Amiu rehe we a'e  
\p
\v 1 Nanaw Àràw ta'yr a'e, tywyr Amiu a'e no, upyhyk yhyk zàwenugar hapy haw pitàitàigatu wà. Omono yhyk zàwenugar ipupe wà no. Umunyk tata hehe wà. Na'e omono Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo izupe imono pyr romo wà. Nuzapo kwaw a'e ma'e Tupàn ze'eg rupi wà. A'e rupi wanemimur kwer na'ikatu kwaw Tupàn pe.  
\v 2 Na'arewahy uhem tata Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henaw wi wazuka pà kury. Umàno a'e pe Tupàn henaw henataromo wà.  
\v 3 Uze'eg Moizez Àràw pe. — Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uze'eg mehe a'e ma'e rehe ipurumume'u wer a'e. — Heruwake uhem ma'e umuawate putar hekatuahy haw wà nehe. Heremiaihu hemuwete katu putar wà nehe, i'i Tupàn iko. Nuze'eg kwaw Àràw.   
\p
\v 4 Na'e Moizez wenoz mokoz awa wamuwà uzeupe wà kury. Mizaew Ewzàpà waner romo wà. Wiko Uziew Àràw itutyr ta'yr romo wà. — Penuhem peànàm wanetekwer tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer henatar wi pe wà nehe, katu pe zanereko haw wi waneraha pà pe wà nehe, i'i wanupe.   
\p
\v 5 Oho a'e pe wà. Upyhyk wanetekwer wakamirpuku rehe wà. Weraha katu pe weko haw wi pepa'i wà, Moizez ze'eg rupi katete wà.   
\p
\v 6 A'e re Moizez uze'eg Àràw pe kury, ta'yr Ereazar her ma'e pe no, ta'yr Itamar her ma'e pe no. — Izaew paw upuner uzemumikahy haw rehe wiko haw rehe wà nehe kury, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e hemizuka kwer wanehe uzai'o haw rehe wà nehe kury. Pepytu'u zo pe'aw imuguz re nehe. Pemu'i zo pekamir pezemumikahy haw hexak kar pà nehe. Aze naperuzar kwaw ko heze'eg nehe, pemàno putar nehe. A'e mehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e wikwahy putar teko paw wanupe a'e nehe.  
\v 7 Petyryk zo tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe teixe haw wi nehe. Ta'e azakook uri kawer Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo pemukatu haw romo ihe xe, xaxeto romo pemuigo kar pà ihe xe, i'i wanupe. A'e na'iruz awa weruzar katu ize'eg wà.   
\s1 Tupàn uzapo kar ma'e xaxeto wanupe a'e  
\p
\v 8 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uze'eg Àràw pe kury.  
\v 9 — Amume'u ko heze'eg newe kury. Ni ne nehe, ni nera'yr wà nehe, napepuner kwaw tàpuzràn ihewe imurkatu pyrer pupe peneixe haw rehe win i'u re nehe, kàwiràn xeruwez her ma'e i'u re nehe. Aze pezapo nezewe haw nehe, pemàno putar nehe. Pezuapyapyr paw weruzar putar ko heze'eg a'e wà nehe no.  
\v 10 Pekwaw herenataromo imukatu pyrer nehe. Pekwaw herenataromo imukatu pyrer 'ym nehe no. Pekwaw herenataromo ikatu ma'e nehe. Pekwaw herenataromo ikatu 'ym ma'e nehe no.  
\v 11 Ihe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ihe. Amume'u heze'eg paw Moizez pe. Pemu'e Izaew a'e ze'eg rehe nehe.   
\p
\v 12 Na'e Moizez uze'eg Àràw pe kury, ta'yr Ereazar pe no, ta'yr Itamar pe no. A'e mokoz Àràw ta'yr wikuwe a'e wà. — Pepyhyk arozràn imuku'i pyrer ikurer nehe, temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyrer ikurer nehe. Pema'ema'e typy'ak imuapiruru kar pyr 'ym romo iapo pà nehe. Pe'u a'e typy'ak ma'ea'yr hapy haw huwake nehe, ta'e Tupàn henataromo imukatu pyrer romo hekon a'e xe.  
\v 13 Pe'u a'e typy'ak amo ywy pehegwer Tupàn henataromo imukatu pyrer rehe nehe. Ta'e peiko a'e temi'u Tupàn pe imono pyr ikurer izar romo pe xe. Pena'yr wiko izar romo wà no. Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uzapo kar ko ma'e ihewe a'e.  
\v 14 Pe nehe, peànàm wà nehe no, pepuner ma'ea'yr pehegwer Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr ikatuahy ma'e pehegwer i'u haw rehe nehe: ipuxi'a kwer, henugupy kwer no. Peiko a'e Tupàn imuawyze kar haw ikurer izar romo pe xe. Pena'yr wiko izar romo wà no. Pe'u a'e ma'e ywy pehegwer Tupàn henataromo imukatu pyrer rehe nehe.  
\v 15 Izaew werur putar ma'ea'yr ipehegwer Tupàn pe ikatuahy ma'e romo wà nehe: henugupy, ipuxi'a. Xaxeto wapy putar ikawer Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr ikatuahy ma'e romo wà nehe. A'e 'ar mehe Izaew werur putar a'e ipehegwer wà nehe. Peiko a'e ma'ea'yr ipehegwer izar romo. Pezuapyapyr paw wiko putar izar romo, tuweharupi wà nehe no. Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e umume'u kar izar romo peneko haw a'e.   
\p
\v 16 Na'e Moizez upuranu wanehe kury. — Ma'e pe àràpuhàrànete awa izuka pyràm katu 'ygwer imunàn kar haw romo har hekon a'e, i'i wanupe. — Ukaz paw kwez kury, i'i izupe wà. A'e rupi wikwahy Ereazar pe Itamar pe kury, wanehe upuranu pà kury.   
\p
\v 17 — Màràzàwe tuwe nape'u kwaw katu 'ygwer imunàn kar haw ywy pehegwer Tupàn henataromo imukatu pyrer rehe. Izupe imono pyr ikatuahy ma'e romo a'e. Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e umur peme a'e. — Pezuka herenataromo teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar pà ihewe, i'i Tupàn peme.  
\v 18 Naperaha kwaw ma'ea'yr huwykwer tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pupe. Aze mo pe'u ho'o kwer a'e pe, ikatu mo. Ta'e azapo kar nezewe haw peme ihe xe, i'i wanupe.   
\p
\v 19 Uwazar Àràw ize'eg izupe. — Teko omono ma'e imono pyr Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe kutàri a'e wà, izupe katu 'ygwer imunàn kar haw romo a'e wà. Omono imono pyr hapy pyràm izupe wà no. Nezewe rehe we uzeapo agwer iaiw ma'e ihewe. Aze mo a'u katu 'ygwer imunànaw kutàri, aipo ikatu mo Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe, i'i izupe.   
\p
\v 20 Àràw hemiwazar kwer ikatu Moizez pe.   
\c 11  
\s1 Ma'ea'yr Tupàn henataromo ikatu ma'e wà, henataromo ikatu 'ym ma'e wà no  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono ko uze'eg Moizez pe Àràw pe no.  
\v 2 — Tuwe Izaew weruzar ko heze'eg wà nehe, i'i wanupe. Pepuner wyzài ma'ea'yr ho'o kwer i'u haw rehe nehe,  
\v 3 aze ipyàpe uza'ak mokoz ma'e romo nehe, aze u'u ka'api'i nehe no.  
\v 4-6 Napepuner kwaw 'aw ma'ea'yr i'u haw rehe nehe: kawaru kupewa'a, tapixi hehaite ma'e, tapixihu. Agwer ma'ea'yr u'u ka'api'i wà. Wapyàpe nuza'ak kwaw mokoz romo wà. Agwer ma'ea'yr na'ikatu kwaw peme wà.  
\v 7 Pe'u zo tàzàhuràn ho'o kwer nehe. Ho'o kwer na'ikatu kwaw peme. Ipyàpe uza'ak zepe mokoz romo. Nu'u kwaw ka'api'i wà no.  
\v 8 Pe'u zo agwer ma'ea'yr pe wà nehe. Pepokok zo wanehe wamàno re nehe. Paw rupi na'ikatu kwaw Tupàn henataromo wà.   
\p
\v 9 Pepuner wyzài pira i'u haw rehe nehe, aze heta ipeporàna'i izupe nehe, aze heta ipekwer izupe nehe no.  
\v 10 Aze amo ma'e wiko 'y pupe nehe, aze naheta kwaw ipeporàna'i izupe nehe, aze naheta kwaw ipekwer izupe nehe, pe'u zo nehe. Agwer ma'ea'yr na'ikatu kwaw peme wà.  
\v 11 Pe'u zo pe wà nehe. Aze umàno nehe, pepokok zo hehe nehe.  
\v 12 Wyzài ma'ea'yr 'y pe har na'ikatu kwaw a'e nehe, aze naheta kwaw ipeporàna'i izupe nehe, aze naheta kwaw ipekwer izupe nehe.   
\p
\v 13 Agwer wiràmiri na'ikatu kwaw Tupàn pe penemi'u romo wà no: wiràhu, apitaw, wiràhu yryhu pe har,  
\v 14 wiràmiri axor her ma'e,  
\v 15 zàpuun,  
\v 16 wiranu, pypy, wiràmiri yryhu pe har kaiwot her ma'e, kàkà,  
\v 17 kawyre, zàpuun yryhu pe har, hokohu,  
\v 18 ake'e, wapehok zàwenugar ixihu ma'e, uruhu,  
\v 19 hoko kàwànà her ma'e, hokoxig, zàpuun ikupewyahy ma'e. Pe'u zo anyra nehe no.   
\p
\v 20 6 hetymà hereko har wata ma'e wà, 6 hetymà hereko har uwewe ma'e wà no, paw rupi na'ikatu kwaw wà.  
\v 21 Pepuner 6 hetymà hereko har opoopor ma'e i'u haw rehe nehe.  
\v 22 Pepuner wyzài tukur i'u haw rehe. Pepuner wyzài ykyzu i'u haw rehe nehe no.  
\v 23 Amogwer 6 hetymà hereko har wata ma'e uwewe ma'e na'ikatu kwaw Tupàn henataromo penemi'u romo wà.   
\p
\v 24-28 Aze agwer ma'ea'yr umàno nehe, aze amo opokok hehe nehe, wiko putar ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo nehe. Xo kwarahy heixe re zo ikatu wi putar nehe. Na'aw a'e ma'ea'yr waner xe wà: ma'ea'yr ipyàpe ma'e aze ipyàpe nuza'ak kwaw mokoz haw nehe, aze nu'u kwaw ka'api'i no, wyzài ma'ea'yr 4 py hereko har upy pyte rehe wata ma'e no. Aze amo opokok wyzài agwer ma'ea'yr hetekwer rehe nehe, uhez putar uma'e wetekwer rehe har nehe. Wiko putar ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo nehe, te kwarahy heixe mehe nehe. A'e mehe ikatu wi putar nehe. Agwer ma'ea'yr na'ikatu kwaw peme wà.   
\p
\v 29-30 Agwer ma'ea'yr ywy rehe upuze ma'e na'ikatu kwaw peme penemi'u romo wà: tezuhu hexakaw nànànar wà, tezua'i hexakaw nànànar wà, aguza, tezu ywygaw pe har, kàmàriàw.  
\v 31 Aze amo opokok agwer ma'ea'yr rehe wamàno re nehe, wiko putar ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo nehe. Xo kwarahy heixe re zo ikatu wi putar nehe.  
\v 32 Aze agwer ma'ea'yr hetekwer u'ar amo ma'e i'aromo nehe, a'e ma'e uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo a'e 'ar mehe nehe. Wyzài ma'e nehe: ywyra iapo pyrer, pàn iapo pyrer, ma'epirer iapo pyrer, ma'eryru iapo pyrer, wyzài ma'e. Tuwe amo omono 'y pupe imukatu pà nehe. Nezewe rehe we upyta putar ikatu 'ym ma'e romo a'e 'ar rehe nehe. Xo kwarahy heixe re zo ikatu wi putar nehe.  
\v 33 Aze amo agwer hetekwer u'ar ywy'a pupe nehe, ipupe har uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo a'e 'ar mehe we nehe. Tuwe uka a'e ywy'a wà nehe.  
\v 34 Aze 'y a'e ywy'a pupe har u'ar wyzài temi'u rehe nehe, a'e temi'u uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo nehe. Wyzài 'y zàwenugar a'e ywy'a pupe har uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo a'e nehe no.  
\v 35 Aze agwer ma'ea'yr hetekwer u'ar amo ma'e rehe nehe, a'e ma'e uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo a'e nehe. Aze u'ar amo zepehe rehe nehe, amo tata henaw rehe nehe, a'e ma'e uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo a'e nehe. Tuwe ukauka wà nehe.  
\v 36 Aze agwer ma'e u'ar amo 'yzygwar pupe nehe, amo 'yryru pupe nehe, 'y a'e pe har ikatu wiwi nehe. Nezewe rehe we hetekwer rehe opokok ma'e kwer wiko putar ikatu 'ym ma'e romo nehe.  
\v 37 Aze agwer ma'ea'yr hetekwer u'ar ma'eà'yz itym pyràm rehe nehe, ikatu wiwi putar ma'eà'yz nehe.  
\v 38 Aze ma'eà'yz 'y pupe upyta nehe, aze hetekwer u'ar 'y pupe nehe, ma'eà'yz uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo a'e nehe.   
\p
\v 39 Aze amo ma'ea'yr temi'u romo ikatu ma'e umàno e nehe, hetekwer rehe opokok ma'e wiko putar ikatu 'ym ma'e romo a'e nehe. Kwarahy heixe re zo ikatu wi putar nehe.  
\v 40 Aze amo u'u ho'o kwer nehe, tuwe uhez uma'e wetekwer rehe imunehew pyrer nehe. Wiko putar ikatu 'ym ma'e romo a'e 'ar mehe nehe. Kwarahy heixe re zo ikatu wi putar nehe. Aze amo upir hetekwer heraha pà nehe, tuwe uhez uma'e nehe. Wiko putar ikatu 'ym ma'e romo a'e nehe. Kwarahy heixe re zo ikatu wi putar nehe.   
\p
\v 41 Pe'u zo ma'ea'yr ywy rehe upuze ma'e nehe. Agwer ma'ea'yr na'ikatu kwaw Tupàn henataromo penemi'u romo wà.  
\v 42 Pe'u zo ma'ea'yr ywy rehe upuze ma'e nehe. Aze 4 upy rehe wata wà nehe, nezewe rehe we nape'u kwaw nehe. Aze heta wera'u wapy 4 py wi nehe, pe'u zo nehe no.  
\v 43 Peiko zo ikatu 'ym ma'e Tupàn henataromo nehe, agwer ma'ea'yr i'u pà nehe.  
\v 44 Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo ihe. Pezemonokatu ihewe no. Aiko pezar romo ihe. Hereruzar katu pe nehe. Ta'e aiko ikatuahy ma'e romo ihe xe. Peiko zo ikatu 'ym ma'e romo wyzài ma'ea'yr ywy rehe upuze ma'e i'u pà nehe.  
\v 45 Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo Ezit ywy wi penerur arer romo ihe. Ta'e hereko wer pezar romo ihe xe. A'e rupi peiko ikatu ma'e romo nehe, ta'e aiko ikatuahy ma'e romo ihe xe.   
\p
\v 46 Amume'u Tupàn ze'eg kwez xe peme ihe: ma'ea'yr wanehe har, wiràmiri wanehe har, ma'ea'yr 'y pe har wanehe har, ma'ea'yr ywy rehe upuze ma'e wanehe har.  
\v 47 A'e ze'eg wexak kar ikatu ma'e ikatu haw. Wexak kar ikatu 'ym ma'e ikatu 'ymaw no. Umume'u ma'ea'yr i'u pyràm peme wà. Umume'u ma'ea'yr i'u pyr 'ym peme wà no.   
\c 12  
\s1 Kuzà umemyrzexak kar ire izemukatu haw  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono ko ze'eg Moizez pe.  
\v 2 — Emume'u ko heze'eg Izaew wanupe nehe, i'i izupe. — Aze kuzà imemyr awa uzexak kar nehe, umumaw putar 7 'ar ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo wiko pà nehe. Nezewegatete uwy haw 'ar rehe nehe no.  
\v 3 8 haw 'ar rehe xaxeto omonohok putar kwarera'i ipirera'i izuwi nehe.  
\v 4 A'e re, huwykwer heityk awer rehe nehe, umumaw putar amo 33 'ar ikatu 'ym ma'e romo wiko pà nehe no. A'e 'ar rehe nupuner kwaw Tupàn pe imonokatu pyrer rehe opokokaw rehe nehe. Nupuner kwaw tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe oho haw rehe nehe no.   
\p
\v 5 Aze uzexak kar imemyr kuzà nehe, kuzà umumaw putar 14 'ar ikatu 'ym ma'e romo wiko pà Tupàn henataromo nehe. Nezewegatete uwy haw 'ar rehe nehe no. A'e re, huwykwer heityk awer rehe nehe, umumaw putar amo 66 'ar ikatu 'ym ma'e romo wiko pà nehe no.   
\p
\v 6 A'e zemukatu haw 'ar pawire, awa izexak kar ire nehe, aze ru'u kuzà izexak kar ire nehe, kuzà oho putar tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe teixe haw pe nehe. Omono putar àràpuhàràna'yr hawitu ma'e pitài kwarahy hereko har xaxeto pe nehe. Xaxeto wapy putar Tupàn henataromo nehe. Ukaz paw putar nehe. Omono putar pykahu izupe nehe, aze ru'u omono putar pyku'i izupe nehe, katu 'ygwer imunàn kar haw romo nehe.  
\v 7 Xaxeto omono putar a'e ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, kuzà hemiapo kwer ikatu 'ymaw imunàn kar pà izupe nehe. Nezewe mehe kuzà ikatu wi putar henataromo nehe. Amumaw Tupàn ze'eg kuzà imemyrzexak kar ma'e kwer rehe har imume'u haw kwez xe kury.   
\p
\v 8 Aze naheta kwaw temetarer izupe nehe, aze nupuner kwaw àràpuhàràna'yr imono haw nehe, kuzà weraha putar amo ma'e xaxeto pe nehe: mokoz pykahu wà, aze ru'u, mokoz pyku'i wà. Pitài wiràmiri wiko putar ma'e Tupàn pe imono pyr ukaz paw ma'e romo nehe. Inugwer wiko putar katu 'ygwer imunàn kar haw romo nehe. A'e ma'e izuka mehe xaxeto umunàn kar putar kuzà hemiapo kwer ikatu 'ym ma'e Tupàn pe nehe. Ikatu wi putar nehe no.   
\c 13  
\s1 Tupàn uze'eg ma'eahy haw teko wapir rehe har rehe a'e  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono 'aw uze'eg Moizez pe kury, Àràw pe no.   
\p
\v 2 Aze amo teko heta ima'eahy haw ipir rehe nehe: hezunaw, aze ru'u tezunaw, aze ru'u pinimaw amo wanupe imono pyràm, tuwe amo weraha a'e ima'eahy ma'e xaxeto Àràw pe nehe, aze ru'u amo xaxeto Àràw ta'yr pe nehe.  
\v 3 Xaxeto ume'e putar ipir rehe nehe. Aze haw ipinimaw rehe har ixig nehe, aze iperew oho ete ipir rehe nehe, a'e mehe ma'eahy haw amo wanupe imono pyràm romo a'e. — Nepir na'ikatu kwaw Tupàn henataromo, i'i putar xaxeto a'e teko pe nehe.  
\v 4 Aze ipinimaw xig nehe, aze haw iperew rehe har noho ete kwaw ipir rehe nehe, a'e mehe xaxeto umumaw kar putar 7 'ar izupe a'e zutyka'i imuigo kar pà nehe.  
\v 5 7 haw 'ar mehe xaxeto ume'e wi putar hehe nehe. Aze iperew nuhàz kwaw nehe, aze uzezuwàgatu nehe, a'e mehe umumaw kar putar amo 7 'ar izupe a'e zutyka'i imuigo kar pà nehe.  
\v 6 7 haw 'ar mehe xaxeto ume'e wi putar hehe nehe. Aze iperew ipixika'i wera'i nehe, aze nuhàz kwaw ipir rehe nehe, a'e mehe tezunaw iaiw 'ym ma'e a'e. Iperew ma'e uhez putar uma'e wemimunehew nehe. — Nekatu kury, i'i putar xaxeto izupe nehe.  
\v 7 Aze a'e re iperew uhàz wi hehe nehe, a'e mehe iperew ma'e oho wi putar xaxeto pe uze'eg pà nehe.  
\v 8 Ume'e putar hehe nehe. Aze iperew uhàz nehe, — Ikatu 'ym ma'e romo ereiko Tupàn henataromo, i'i putar xaxeto izupe nehe. — Erereko ma'eahy haw purupe imono pyràm ne, i'i putar izupe nehe.   
\p
\v 9 Aze amo wereko ma'eahy haw purupe imuhàz pyràm nehe, tuwe teko weraha xaxeto pe wà nehe.  
\v 10 Xaxeto ume'e putar hehe nehe. Aze heta tezunaw xig ma'e ipir rehe nehe, aze haw hehe har xig a'e nehe no, aze iperew uzepupeka a'e pe nehe no,  
\v 11 a'e mehe — Ma'eahy haw purupe uhàz ma'e ràm tàtà ma'e, i'i putar xaxeto izupe nehe. — Ikatu 'ym ma'e romo ereiko Tupàn henataromo, i'i putar xaxeto izupe nehe. Numupyta kar kwaw a'e zutyka'i nehe. Ta'e wyzài teko ukwaw putar ikatu 'ymaw a'e wà nehe xe.   
\p
\v 12 — Nema'eahy haw uhàuhàz neretekwer nànàn a'e, neàkàg wi nepy pe a'e, aze i'i izupe nehe,  
\v 13 a'e mehe ume'e putar ima'eahy ma'e rehe nehe. Aze uhàuhàz hetekwer nànàn azeharomoete nehe, aze ipir xig nehe a'e mehe a'e teko wiko ikatu ma'e romo a'e nehe. — Nekatu, i'i putar xaxeto izupe nehe.  
\v 14 Aze uzekwa iperew izepupeka nehe, na'ikatu kwaw nehe.  
\v 15 Xaxeto ume'e wi putar hehe nehe. Aze wexak iperew izepupeka haw nehe, — Ikatu 'ym ma'e, i'i putar izupe nehe. Perew uzepupeka ma'e wexak kar ma'eahy haw purupe uhàz ma'e ràm zanewe a'e.  
\v 16 Iperew ikatu mehe xig mehe nehe, ima'eahy ma'e uzexak kar wi putar xaxeto pe nehe.  
\v 17 Xaxeto ume'e wi putar hehe nehe. Aze iperew xig nehe, — Ikatu kury, i'i putar xaxeto izupe nehe.   
\p
\v 18 Aze heta amo tezunaw ipewer ma'e ike'e ma'e kwer nehe,  
\v 19 aze hezun a'e pe nehe, aze ixig nehe, aze ru'u pinimaw ipiràg ma'e uzekwa a'e pe nehe, ima'eahy ma'e uzexak kar putar xaxeto pe nehe.  
\v 20 Ume'e putar hehe nehe. Aze iperew oho ete wera'u ipir wi nehe, aze haw a'e pe har xigaw nehe, a'e mehe — Ikatu 'ym ma'e, i'i putar xaxeto izupe nehe. — Ma'eahy haw purupe uhàz ma'e ràm tezunaw ipewer ma'e pe uzypyrog ma'e kwer a'e, i'i putar izupe nehe.  
\v 21 Aze haw xigaw nehe, aze iperew noho ete wera'u kwaw ipir wi nehe, aze xig nehe, a'e mehe umumaw kar putar 7 'ar izupe a'e zutyka'i imuigo kar pà nehe.  
\v 22 Aze uhàz ipinimaw hehe nehe, ma'eahy haw purupe uhàz ma'e ràm romo a'e nehe. — Ikatu 'ym ma'e, i'i putar xaxeto izupe nehe.  
\v 23 Aze ipinimaw nuhàz kwaw nehe, aze upyta uzezàwe nehe, a'e mehe tezunaw ipewer ma'e wezar wenawer nepir rehe a'e, i'i putar xaxeto izupe nehe. — Nekatu kury, i'i putar izupe nehe.   
\p
\v 24 Aze tata wapy amo nehe, aze ikaz tawer pe iperew ipiràg nehe, aze ru'u xig nehe,  
\v 25 xaxeto ume'e putar ipinimaw rehe nehe. Aze haw a'e pe har xigaw nehe, aze iperew oho ete wera'u ipir wi nehe, a'e mehe — Ma'eahy haw purupe uhàz ma'e ràm, i'i putar xaxeto izupe nehe. — Ikatu 'ym ma'e romo ereiko ne, i'i putar izupe nehe.  
\v 26 Hehe ime'e mehe nehe, aze nuexak kwaw haw xig ma'e nehe, aze iperew noho ete wera'u kwaw ipir wi nehe, aze ixig wewer nehe, a'e mehe xaxeto umumaw kar putar 7 'ar izupe a'e zutyka'i imuigo kar pà nehe.  
\v 27 7 haw 'ar mehe xaxeto ume'e wi putar hehe nehe. Aze ipinimaw uhàz nehe, a'e mehe — Ma'eahy purupe uhàz ma'e ràm, i'i putar izupe nehe. — Ikatu 'ym ma'e romo ereiko ne, i'i putar izupe nehe.  
\v 28 Aze ipinimaw nuhàz kwaw nehe, aze upyta uzezàwegatu nehe, aze uzekwa katu nehe, a'e mehe ikaz tawer hemimuezun kwer romo a'e nehe. — Nekatu kury, i'i putar xaxeto izupe nehe. Ta'e ikaz tawer tup awer kwer romo a'e xe.   
\p
\v 29 Awa nehe, kuzà nehe no, aze iperew iàkàg rehe nehe, aze ru'u hazyw rehe nehe,  
\v 30 xaxeto ume'e putar ipir rehe nehe. Aze iperew oho ete wera'u ipir wi nehe, aze i'aw a'e pe har naheta tetea'u kwaw nehe, aze ru'u izu nehe, a'e mehe — Ma'eahy haw purupe uhàz ma'e ràm, i'i putar xaxeto izupe nehe. — Ikatu 'ym ma'e romo ereiko ne, i'i putar izupe nehe.  
\v 31 Aze iperew noho ete wera'u kwaw ipir wi nehe, aze naheta kwaw i'aw ipihun ma'e hehe nehe, a'e mehe umumaw kar putar 7 'ar izupe a'e zutyka'i imuigo kar pà nehe.  
\v 32 7 haw 'ar mehe xaxeto ume'e wi putar hehe nehe. Aze ima'eahy haw nuhàz kwaw hehe nehe, aze naheta kwaw i'aw izu ma'e hehe nehe, aze iperew noho ete wera'u kwaw ipir wi nehe,  
\v 33 a'e mehe a'e teko upin putar wàkàg nehe, aze ru'u upin putar wazyw nehe, u'aw iperew rehe har imonohok 'ym pà nehe. Xaxeto umumaw kar putar 7 'ar izupe a'e zutyka'i imuigo kar pà nehe.  
\v 34 7 haw 'ar mehe ume'e wi putar ipir rehe nehe. Aze ima'eahy haw nuhàz kwaw nehe, aze noho ete wera'u kwaw ipir wi nehe, a'e mehe — Ikatu ma'e, i'i putar xaxeto izupe nehe. Uhez putar uma'e wemimunehew nehe. Ikatu ma'e romo wiko putar nehe.  
\v 35 Nezewe rehe we nehe, aze a'e re ima'eahy haw uhàz nehe,  
\v 36 Xaxeto ume'e putar ima'eahy ma'e rehe nehe. Aze uhàz azeharomoete nehe, nuekar kwaw i'aw izu ma'e nehe. — Ikatu 'ym ma'e, i'i putar izupe nehe.  
\v 37 — Nuhàz kwaw, aze i'i xaxeto nehe, aze i'aw ipihun a'e pe nehe, a'e mehe uke'e iperew a'e. — Ikatu kury, i'i putar xaxeto izupe nehe.   
\p
\v 38 Awa nehe, kuzà nehe, aze heta pinimaw xig ma'e ipir rehe nehe,  
\v 39 xaxeto ume'e putar hehe nehe. Aze ipinimaw xig wewer nehe, nan kwaw ma'eahy haw tàtà ma'e romo nehe. A'e teko ikatu.   
\p
\v 40-41 Aze awa i'aw uhem iàkàgape wi nehe, aze ru'u henataromo har wà nehe, àkàg ipin pyrer ma'e romo wiko putar nehe. Nezewe rehe we nuiko kwaw ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo nehe.  
\v 42 Aze ipir iàkàg rehe har i'aw 'ym ma'e rehe umuzekwa kar amo pinimaw ipiràg wewer ma'e nehe, ima'eahy haw purupe uhàz ma'e ràm wereko a'e nehe.  
\v 43 Xaxeto ume'e putar awa rehe nehe. Aze pinimaw ipiràg wewer ma'e wexak nehe, teko wapir rehe uzekwa kar ma'e zàwenugar nehe,  
\v 44 ima'eahy haw purupe uhàz ma'e ràm wereko a'e. — Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e, i'i putar xaxeto izupe nehe. Ta'e heta ma'eahy haw iàkàg rehe xe.   
\p
\v 45 Aze teko wereko ma'eahy haw purupe uhàz ma'e ràm upir rehe nehe, tuwe umunehew ma'e imu'i pyrer nehe. Tuwe numuguz kwaw u'aw nehe. Tuwe upyk uwa uzuru iwy pe nehe, uhapukaz pà nehe. — Ikatu 'ym ma'e romo aiko ihe, tuwe i'i oho iko nehe.  
\v 46 Ma'eahy purupe uhàz ma'e ràm hereko mehe we a'e teko wiko wiwi putar ikatu 'ym ma'e romo nehe. Tuwe wiko a'e zutyka'i wàpuz me nehe, amogwer waneko awer wi muite nehe.   
\s1 Tupàn ze'eg hàwe rehe har  
\p
\v 47 Aze uzekwa kar hàwe ma'e ma'ea'yr hawer iapo pyrer rehe nehe,  
\v 48 aze ru'u irin iapo pyrer rehe nehe, aze ru'u pàn irin iapo pyrer rehe nehe, aze ru'u pàn ma'ea'yr hawer iapo pyrer rehe nehe, aze ru'u ma'e pirer pehegwer rehe nehe, aze ru'u ma'e amo ma'e pirer iapo pyrer rehe nehe, aze ipinimaw ka'a zàwe wewer nehe,  
\v 49 aze ru'u ipiràg wewer nehe, a'e mehe hàwe a'e. Pexak kar xaxeto pe nehe.  
\v 50 Xaxeto ume'e putar a'e ma'e rehe nehe. Omono putar a'e zutyka'i nehe. Umumaw 7 'ar nezewe nehe.  
\v 51 7 haw 'ar mehe ume'e putar ipinimaw rehe nehe. Aze uhàz nehe, a'e mehe hàwe haw upuner purupe uhàz haw rehe nehe. A'e rupi — Ikatu 'ym ma'e, i'i putar xaxeto a'e ma'e pe nehe: ma'e ma'ea'yr hawer iapo pyrer, irin iapo pyrer, pàn irin iapo pyrer, pàn ma'ea'yr hawer iapo pyrer, ma'e pirer pehegwer, ma'e amo pirer iapo pyrer.  
\v 52 Xaxeto wapy putar a'e ma'e nehe, ta'e heta hàwe haw purupe uhàz ma'e ràm hehe xe. A'e rupi, tuwe umumaw tata pupe nehe.   
\p
\v 53 Xaxeto ume'e putar a'e ma'e rehe nehe: ma'e, pàn, ma'e amo pirer iapo pyrer. Aze ipinimaw nuhàz kwaw nehe,  
\v 54 a'e mehe uhez kar putar a'e ma'e amo pe nehe. Na'e omono putar a'e zutyka'i nehe. Umumaw putar 7 'ar nezewe nehe.  
\v 55 Na'e ume'e wi putar hehe nehe. Aze ipinimaw naheta kwaw amo ae hexakaw nehe, aze nuhàz kwaw nehe, nezewe rehe we na'ikatu kwaw nehe. Wapy putar tata pupe nehe. Ta'e heta hàwe haw purupe uhàz ma'e ràm hehe xe, ipehegwer henataromo har rehe nehe, aze ru'u ikupe pe har rehe nehe.  
\v 56 Hehe ime'e mehe nehe, aze heta amo ae hexakaw ipinimaw rehe uhez re nehe, a'e mehe xaxeto umu'i putar a'e ipehegwer nehe: ma'e, ma'epirer, pàn.  
\v 57 Nezewe rehe we aze a'e re hàwe haw uzekwa wi nehe, a'e mehe — Purupe uhàz ma'e ràm, i'i putar xaxeto izupe nehe. Wapy putar nehe.  
\v 58 Aze uhez nehe, aze a'e re ipinimaw ukàzym nehe, a'e mehe uhez wi putar nehe. A'e mehe ikatu putar nehe.   
\p
\v 59 Amumaw Tupàn ze'eg hàwe haw rehe har imume'u haw kwez xe ihe: ma'e ma'ea'yr hawer iapo pyrer rehe har, irin iapo pyrer rehe har, pàn rehe har, ma'e amo ipirer iapo pyrer rehe har. Nezewe mehe — Ikatu ma'e, upuner putar izupe u'e haw rehe nehe.   
\c 14  
\s1 Teko Tupàn henataromo wamukatu haw  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono ko uze'eg  
\v 2 teko ima'eahy haw ipir rehe har purupe uhàz ma'e ràm wi uzemukatu haw rehe har a'e, Moizez pe a'e.  
\p Tuwe amo weraha ima'eahy ma'e xaxeto pe nehe.  
\v 3 Na'e xaxeto weraha putar ima'eahy ma'e teko waneko awer wi nehe, hehe ume'e pà nehe. Aze wexak ikatu haw nehe,  
\v 4 xaxeto werur kar putar ma'e izupe nehe: mokoz wiràmiri ikatuahy ma'e wà, ywyràkàxigyw ipehegwer, àràpuhàràn hawer imupiràg pyrer, pitài ka'akyr ixop her ma'e hàkàgwer.  
\v 5 Xaxeto uzuka kar putar pitài wiràmiri izupe nehe, ywy'a 'y 'yzygwar wi henuhem pyrer pupe tynehem ma'e i'aromo nehe.  
\v 6 Na'e upyhyk putar amogwer ma'e nehe: inugwer wiràmiri, ywyràkàxigyw ipehegwer, àràpuhàràn hawer imupiràg pyrer, ixop. Umuàkym putar wiràmiri izuka pyrer huwykwer pupe nehe.  
\v 7 Na'e umupiripirik putar huwykwer awa imukatu pyr rehe 7 haw nehe. — Nekatu kury, i'i putar izupe nehe. A'e re xaxeto umuhem kar wiràmiri wikuwe ma'e kaiwer pe nehe, imuwewe kar pà nehe.  
\v 8 Na'e awa uhez putar uma'e wemimunehew nehe. Upin putar u'aw paw nehe. Upin putar wawer haw paw nehe no. Na'e uzahak putar nehe. A'e mehe ikatu putar Tupàn henataromo nehe. A'e re wixe putar teko waneko haw pe nehe. Tuwe umumaw 7 'ar katu pe wàpuz wi upyta pà nehe.  
\v 9 7 haw 'ar mehe uzepin wi putar nehe: wàkàg, wamutaw, wehàpykàraw, amo uwaw wetekwer rehe har paw. Uhez wi putar uma'e wemimunehew nehe. Uzahak wi putar nehe no. A'e mehe ikatu putar Tupàn henataromo nehe.   
\p
\v 10 Iku'egwer pe upyhyk putar mokoz àràpuhàràna'yr hawitu ma'e awa ikatu 'ymaw hereko 'ymar wà nehe. Upyhyk putar pitài àràpuhàràna'yr kuzà ikatu 'ymaw hereko 'ymar nehe no. Werur putar 3 kir arozràn imuku'i pyrer uri kawer inuromo imupyràn pyrer nehe. Werur putar uri kawer zutahyky'a por ikurer nehe no.  
\v 11 Xaxeto weraha putar awa a'e nehe, Tupàn pe hemirur kwer nehe no, tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe teixe haw pe nehe. A'e pe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo  
\v 12 upyhyk putar a'e ma'e wà nehe: pitài àràpuhàràna'yr hawitu ma'e awa, uri kawer. Omono putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe ikatu 'ym ma'e iapo har romo teko haw imunàn kar pà izupe nehe, izupe imono pyr ikatuahy ma'e romo nehe. Xaxeto wiko putar a'e ma'e izar romo nehe.  
\v 13 Xaxeto uzuka putar ma'ea'yr amo ywypehegwer Tupàn pe imukatu pyrer rehe nehe, ikatu 'ym ma'e iapo har romo teko haw imunàn kar haw romo nehe. Wapy putar ma'e henataromo a'e pe nehe no. Na'e xaxeto uzuka putar àràpuhàràna'yr awa a'e ywypehegwer rehe nehe kury. Uzapo putar nezewe haw nehe, ta'e imono pyr ikatu 'ym ma'e iapo har romo teko haw imunàn kar haw nuzawy kwaw imono pyr katu 'ygwer imunàn kar haw a'e xe. Ikatuahy Tupàn henataromo. Xaxeto wiko izar romo.  
\v 14 Xaxeto upyhyk putar ma'ea'yr huwykwer ikurera'i nehe. Omono putar huwykwer awa imukatu pyr rehe nehe: inami awyze har iapyr, ikwàhu ipo awyze har rehe har rehe, ipyhàhu ipy awyze har rehe har rehe.  
\v 15 Na'e uzakook putar uri kawer ikurer opo ahurehe har mytepe nehe.  
\v 16 Umuàkym putar ukwà opo awyze har rehe har uri kawer pupe nehe. Umupiripirik putar 7 haw a'e pe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo nehe.  
\v 17 A'e re omono putar uri kawer ikurera'i awa imukatu pyr rehe ukwà pupe nehe. Omono ma'ea'yr huwykwer hehe a'e 'ym mehe. Omono putar uri kawer hehe nezewegatete nehe no: inami awyze har iapyr, ukwàhu ipo awyze har rehe har rehe, upyhàhu awyze har rehe har rehe.  
\v 18 Uzakook putar uri kawer ikurer awa iàkàg rehe nehe. Nezewe mehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo xaxeto umunàn kar putar hemiapo kwer ikatu 'ym ma'e Tupàn pe nehe.   
\p
\v 19 A'e re xaxeto omono putar Tupàn pe imono pyr katu 'ygwer imunàn kar haw izupe nehe, awa imukatu pyr hemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar pà izupe nehe. A'e re uzuka putar ma'ea'yr Tupàn henataromo ukaz paw ma'e ràm nehe.  
\v 20 Omono putar ma'ea'yr hapy haw rehe arozràn imono pyr rehe we nehe. Nezewe mehe xaxeto umunàn kar putar 'aw awa hemiapo kwer ikatu 'ym ma'e Tupàn pe nehe. Ikatu putar Tupàn henataromo nehe.   
\p
\v 21 Aze a'e awa nahemetarer katu kwaw nehe, aze nupuner kwaw a'e ma'e paw imekuzar haw rehe nehe, weraha putar àràpuhàràna'yr hawitu ma'e awa xaxeto pe nehe, katu 'ygwer imunàn kar haw romo nehe. Agwer imono pyr ikatuahy Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe. Xaxeto wiko izar romo. Xo pitài kir arozràn imuku'i pyrer uri kawer inuromo har zo weraha putar xaxeto pe nehe. Weraha putar uri kawer ikurer izupe nehe no.  
\v 22 Weraha putar mokoz pykahu wà nehe, aze ru'u mokoz pyku'i wà nehe, aze upuner nehe. Pitài wiràmiri wiko putar katu 'ygwer imunàn kar haw romo nehe. Inugwer wiko putar ma'e imono pyr ukaz paw ma'e ràm romo nehe.  
\v 23 Imukatu haw rehe 8 haw 'ar mehe nehe, awa weraha putar a'e ma'e paw tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe teixe haw pe nehe, xaxeto pe imono pà nehe.  
\v 24 Na'e a'e pe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo xaxeto upyhyk putar àràpuhàràna'yr awa nehe. Upyhyk putar uri kawer nehe no. Omono putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe. Ikatuahy a'e imono pyr Tupàn pe. Xaxeto wiko izar romo.  
\v 25 Na'e uzuka putar àràpuhàràna'yr awa nehe. Upyhyk putar huwykwer ikurera'i nehe, awa imukatu pyr rehe imono pà nezewe nehe: inami awyze har iapyr, ikwàhu ipo awyze har rehe har rehe, ipyhàhu ipy awyze har rehe har rehe.  
\v 26 Na'e uzakook putar uri kawer ikurer opo ahurehe har pupe nehe.  
\v 27 Ukwà opo awyze har rehe har umupiripirik putar uri kawer 7 haw a'e pe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo nehe.  
\v 28 Na'e omono putar uri kawer ikurera'i awa imukatu pyr rehe ma'ea'yr huwykwer imono awer rehe katete nehe: inami awyze har iapyr, ikwàhu ipo awyze har rehe har rehe, ipyhàhu ipy awyze har rehe har rehe.  
\v 29 Uzakook putar uri kawer ikurer awa iàkàg rehe nehe. Nezewe mehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo umunàn kar putar hemiapo kwer ikatu 'ym ma'e izupe nehe.  
\v 30 A'e re aze awa upuner nehe, xaxeto omono putar mokoz pyku'i wà nehe, aze ru'u mokoz pykahu wà nehe.  
\v 31 Pitài wiràmiri wiko putar katu 'ygwer imunàn kar haw romo nehe. Inugwer wiko putar ma'e imono pyr ukaz paw ma'e ràm romo nehe. Nezewe mehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo xaxeto umunàn kar putar awa imukatu pyr hemiapo kwer ikatu 'ym ma'e izupe nehe.  
\v 32 Amumaw Tupàn ze'eg teko hemetarer 'ym ma'e ima'eahy haw ipir rehe har wi imukatu pyrer rehe har imume'u haw kwez xe ihe kury. Nupuner kwaw ma'e paw ime'eg kar haw rehe ize'eg rupi katete wà.   
\s1 Hàwe haw tàpuz pupe har  
\p
\v 33 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono ko uze'eg hàwe haw tàpuz me har rehe har Moizez pe Àràw pe a'e.  
\v 34 — Amono putar amo ywy Kànàà her ma'e teko Izaew wanupe ihe nehe. Hehe wixe re weruzar putar ko heze'eg a'e wà nehe, i'i Tupàn. Aze Tupàn umuhem kar hàwe haw amo hàpuz me nehe,  
\v 35 izar uze'eg putar oho xaxeto pe nehe. — Aexak hàwe haw heràpuz me ihe, i'i putar izupe nehe.  
\v 36 Hexak 'ym mehe we xaxeto wenuhem kar putar ma'e paw izupe hàpuz wi nehe. Aze nuwenuhem kwaw nehe, — Ikatu 'ym ma'e, i'i putar tàpuz me har nànàn pe wà nehe. Na'e xaxeto oho putar hàpuz me nehe.  
\v 37-38 Ume'e putar hàwe haw rehe nehe. Aze ipinimaw ywyok rehe har ka'a zàwe wewer nehe, aze ru'u ipiràg wewer nehe, aze nuzawy kwaw ywyok pupe wixe ma'e nehe, a'e mehe xaxeto uhem putar hàpuz wi nehe. Uwàpytym putar hàpuz nehe. Umumaw putar 7 'ar nezewe nehe.  
\v 39 7 haw 'ar mehe uzewyr putar hàpuz me hehe ume'e wi pà nehe. Aze ipinimaw uhàuhàz ywyok rehe nehe,  
\v 40 wenuhem kar putar ita hàwe hereko har nehe. — Peraha tawhu wi heityk pà nehe, ywypehegwer ikatu 'ym ma'e rehe nehe, i'i putar wanupe nehe.  
\v 41 Ukytykytyk kar putar ywyok hàpuz pupe har nehe. Izar weraha putar ipykaw imuhem kar pyrer tawhu wi ywypehegwer ikatu 'ym ma'e pe heityk pà nehe.  
\v 42 Na'e omono putar ita pyahu ita hàwe ma'e hekuzaromo nehe. Upyk wi putar ywyzuwa pupe nehe no.   
\p
\v 43 A'e ma'e paw iapo re nehe, aze uzekwa wi hàwe haw a'e pe nehe,  
\v 44 Xaxeto ume'e wi putar hehe nehe. Aze ipinimaw uhàuhàz ywyok rehe nehe, — Purupe uhàz ma'e ràm, i'i putar xaxeto izupe nehe. A'e rupi tàpuz na'ikatu kwaw.  
\v 45 Weityk putar nehe. Weraha putar hehe arer paw tawhu wi ywypehegwer ikatu 'ym ma'e pe wà nehe: ita, ywyra, ywyok ipykaw.  
\v 46 Aze uwàpytym tàpuz ikatu 'ymaw wi wà nehe, aze amo wixe ipupe a'e 7 'ar rehe nehe, wiko putar ikatu 'ym ma'e Tupàn henataromo nehe. Xo kwarahy heixe mehe zo ikatu wi putar nehe.  
\v 47 Aze a'e 'ar rehe amo uzeàpàrirog ipupe nehe, aze ru'u umai'u ipupe nehe, tuwe uhez uma'e wemimunehew nehe.   
\p
\v 48 Aze xaxeto uzewyr tàpuz rehe ume'e pà ywyok ipyk wi re nehe, aze naheta kwaw hàwe haw ywyok rehe nehe, — Ikatu, i'i putar izupe nehe. Ta'e hàwe haw ukàzym izuwi azeharomoete xe.  
\v 49 Xaxeto umukatu putar hàpuz Tupàn henataromo nezewe nehe. Upyhyk putar amo ma'e nehe: mokoz wiràmiri wà, ywyràkàxigyw hàkàgwer, àràpuhàràn hawitu ma'e hawer imupiràg pyrer, ka'akyr ixop her ma'e hàkàgwer.  
\v 50 Uzuka putar pitài wiràmiri ywy'a 'y 'yzygwar wi henuhem pyrer pupe tynehem ma'e i'aromo nehe.  
\v 51 Na'e upyhyk wi putar a'e ma'e nehe: inugwer wiràmiri, ywyràkàxigyw hàkàgwer, àràpuhàràn hawer imupiràg pyrer, ka'akyr ixop her ma'e hàkàgwer. Na'e omono putar a'e ma'e paw wiràmiri izuka pyrer huwykwer pupe nehe. A'e re omono putar 'y henuhem romo pyrer pupe nehe no. Na'e umupiripirik tàpuz rehe 7 haw nehe.  
\v 52 Nezewe mehe umukatu putar tàpuz a'e ma'e pupe nehe: wiràmiri huwykwer, 'y henuhem romo pyrer, wiràmiri wikuwe ma'e, ywyràkàxigyw hàkàgwer, ka'akyr ixop her ma'e hàkàgwer, àràpuhàràn hawer imupiràg pyrer.  
\v 53 Na'e weraha putar wiràmiri wikuwe ma'e tawhu wi nehe, kaiwer pe imuhem kar pà nehe. Nezewe xaxeto uzapo putar tàpuz imukatu haw nehe. Ikatu putar nezewe mehe nehe.   
\p
\v 54-56 Na'aw Tupàn ze'eg teko ma'eahy haw rehe har xe kury: ipir rehe har, iàkàg rehe har, tezunaw, pir rehe pinimaw, hàwe haw kamir rehe har, hàwe haw tàpuz rehe har.  
\v 57 Aze teko weruzar ko ze'eg wà nehe, ukwaw putar ikatu ma'e ikatu haw wà nehe. Ukwaw putar ikatu 'ym ma'e ikatu 'ymaw wà nehe no. Tupàn umume'u uze'eg a'e ma'e paw rehe a'e.   
\c 15  
\s1 Tupàn uze'eg ikatu 'ymaw awa wanehe har rehe  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono ko uze'eg Moizez pe, Àràw pe no. — Emume'u ko heze'eg  
\v 2 teko Izaew izuapyapyr wanupe nehe, i'i wanupe. Aze uhem ipewer amo awa ima'e wi nehe, ikatu 'ym ma'e romo hekon putar Tupàn henataromo nehe.  
\v 3 Aze uhem izuwi nehe, aze ru'u upyta hehe nehe, nezewe rehe we awa wiko putar ikatu 'ym ma'e romo henataromo nehe.  
\v 4 Aze u'aw wyzài u'apaw rehe nehe, tupaw uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo nehe. Aze wapyk wyzài tenaw rehe nehe, tenaw uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo nehe no.  
\v 5 Aze amo opokok hupaw rehe nehe,  
\v 6 aze ru'u wapyk hen awer rehe nehe, a'e teko uhez putar uma'e wemimunehew nehe. Uzahak putar nehe no. Wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe mehe zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.  
\v 7 Aze amo opokok a'e awa rehe nehe, tuwe uhem uma'e wemimunehew nehe. Uzahak putar nehe no. Wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe mehe zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.  
\v 8 Aze awa upewer uzewi uhem ma'e hereko har uzenymon amo teko Tupàn henataromo ikatu ma'e rehe nehe, tuwe a'e teko uhez uma'e wemimunehew nehe. Tuwe uzahak nehe no. Wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe mehe zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.  
\v 9 Aze a'e awa wapyk amo kawaru ikupe pe har rehe nehe no, a'e kawaru ipupe pe har uzeapo putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo a'e nehe.  
\v 10 Aze wapyk amo ma'e rehe nehe, aze amo opokok iapyk awer rehe nehe, wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe re zo ikatu wi putar nehe. Aze amo upyhyk iapyk awer nehe, tuwe uhez uma'e wemimunehew nehe. Tuwe uzahak nehe no. Wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe mehe zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.  
\v 11 Aze opokok amo teko rehe uzepuez 'ym mehe we nehe, a'e mehe a'e teko uhez putar uma'e wemimunehew nehe. Uzahak putar nehe no. Wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe mehe zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.  
\v 12 Aze upyhyk amo ywy'a nehe, pezuka a'e ywy'a nehe. Aze y'a ywyra iapo pyrer romo nehe, pezuhez katu nehe.   
\p
\v 13 Ukatu re tuwe umumaw 7 'ar uzemukatu àwàm hàro pà nehe. A'e 'ar ipawire, a'e teko uhez putar uma'e wemimunehew nehe. Uzahak putar 'y 'yzygwar wi henuhem pyrer pupe nehe no. A'e mehe ikatu putar Tupàn henataromo nehe.  
\v 14 8 haw 'ar mehe upyhyk putar mokoz pykahu wà nehe, aze ru'u mokoz pyku'i wà nehe. Oho putar tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe teixe haw pe nehe. A'e pe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo omono putar a'e mokoz wiràmiri xaxeto pe wà nehe.  
\v 15 Xaxeto omono putar Tupàn pe imono pyr romo wà nehe. Pitài wiko putar katu 'ygwer imunàn kar haw romo nehe. Inugwer ukaz paw putar henataromo nehe. Nezewe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo xaxeto uzapo putar awa imukatu haw no. Ikatu putar Tupàn henataromo nehe.   
\p
\v 16 Aze uhem e ta'yrer awa wi nehe, tuwe uzahak nehe. Wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe re zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.  
\v 17 Aze u'ar ta'yrer wyzài kamir rehe wyzài ma'e rehe nehe, aze ru'u ma'epirer rehe nehe, tuwe uhez a'e ma'e nehe. Ikatu 'ym ma'e romo wiko putar Tupàn henataromo nehe. Xo kwarahy heixe re zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.  
\v 18 Aze awa oho kuzà puhe nehe, tuwe uzahak wà nehe. Ikatu 'ym ma'e romo wiko putar Tupàn henataromo nehe. Xo kwarahy heixe re zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.   
\s1 Tupàn ze'eg kuzà wakatu 'ymaw rehe har  
\p
\v 19 Aze kuzà huwy haw uhem nehe, umumaw putar 7 'ar ikatu 'ym ma'e romo wiko pà Tupàn henataromo nehe. Aze amo opokok hehe a'e 'ar rehe nehe, wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe re zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.  
\v 20 Aze uzeàpàrirog amo tupaw rehe nehe, aze ru'u wapyk amo ma'e rehe nehe, a'e ma'e uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo nehe.  
\v 21-23 Aze amo opokok hupawer rehe nehe, aze ru'u iapyk awer rehe nehe, uhez putar uma'e wemimunehew nehe, Uzahak putar nehe no. Wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe re zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.  
\v 24 Aze awa oho kuzà puhe huwy haw 'ar rehe nehe, umumaw putar 7 'ar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo wiko pà nehe. Aze uzeàpàrirog wyzài tupaw rehe nehe, a'e tupaw uzeapo putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe.   
\p
\v 25 Aze kuzà huwy e nehe, aze ru'u umumaw 'ar tetea'u uwy pà nehe, wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe, uwy haw 'ar rehe har zàwe nehe.  
\v 26 Aze uzeàpàrirog amo tupaw rehe nehe, aze ru'u wapyk amo ma'e rehe nehe, a'e ma'e uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo nehe.  
\v 27 Aze amo opokok hupawer rehe nehe, aze ru'u iapyk awer rehe nehe, uhez putar uma'e wemimunehew nehe. Uzahak putar nehe no. Wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe re zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.  
\v 28 Huwy e paw ire umumaw putar 7 'ar nehe. A'e re Tupàn henataromo ikatu ma'e romo wiko putar nehe.  
\v 29 8 haw 'ar mehe upyhyk putar mokoz pykahu wà nehe, aze ru'u mokoz pyku'i wà nehe. Oho putar tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe teixe haw pe nehe. A'e pe omono putar a'e mokoz wiràmiri xaxeto pe wà nehe.  
\v 30 Xaxeto omono putar Tupàn pe imono pyr romo wà nehe. Pitài wiko putar katu 'ygwer imunàn kar haw romo nehe. Inugwer ukaz paw putar henataromo nehe. Nezewe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo xaxeto uzapo putar kuzà imukatu haw nehe. Ikatu putar Tupàn henataromo nehe.   
\p
\v 31 Ko ze'eg umuhem kar ikatu 'ymaw Izaew izuapyapyr wanuwi Tupàn henataromo a'e. Nezewe mehe numàno kwaw tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer imuaiw haw wi wà nehe. Tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer upyta waneko haw myter pe a'e.   
\p
\v 32 Amumaw ze'eg awa wi uhem ma'e hereko har rehe har imume'u haw kwez xe ihe. Amumaw awa wi ta'yrer uhem ma'e kwer rehe har imume'u haw no.  
\v 33 Amumaw ze'eg kuzà huwy haw 'ar rehe har imume'u haw kwez xe ihe. Amumaw ze'eg awa kuzà huwy ma'e puhe oho ma'e kwer rehe har imume'u haw no.   
\c 16  
\s1 Kwarahy nànàn Àràw wixe Tupàn henaw pupe pitài haw a'e  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uzuka mokoz Àràw ta'yr a'e wà, ta'e omono yhyk zàwenugar Tupàn pe ize'eg rupi 'ym a'e wà xe. A'e ma'e iapo re Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uze'eg Moizez pe kury.  
\v 2 — Emume'u ko ma'e neryky'yr Àràw pe nehe. — Nerepuner kwaw nereixe haw rehe ipupyaikaw pyrer ikatuahy wera'u ma'e pupe wyzài 'ar mehe nehe. Pànuhu ikupe kutyr hin a'e ipupyaikaw pyrer a'e, tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pupe a'e, ere izupe nehe. — Aze ereixe ipupe wyzài 'ar mehe nehe, eremàno putar nehe. Ta'e Tupàn uzexak kar a'e pe ywàkun pupe a'e xe, ize'eg hyru imimaw i'aromo a'e xe. Tupàn umunàn teko wanemiapo kwer ikatu 'ygwer xe wanuwi a'e pe a'e, ere Àràw pe nehe, i'i Tupàn Moizez pe.  
\v 3 — Ezuka tapi'aka'yr awa teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e hekuzaromo nehe. Ezuka àràpuhàràn hawitu ma'e awa ukaz paw ma'e ràm romo nehe no. Xo a'e re zo erepuner neixe haw rehe ipupyaikaw pyrer ikatuahy wera'u ma'e pupe nehe, ere izupe nehe, i'i Tupàn Moizez pe.  
\v 4 Heixe 'ym mehe we Àràw uzahak putar nehe. Na'e umunehew putar xaxeto wanemimunehew irin iapo pyrer nehe: temyhar, kamirpuku, ku'aw har. Umunehew putar àkàg iwànaw irin iapo pyrer wàkàg rehe nehe no.   
\p
\v 5 Na'e Tupàn omono ko uze'eg teko wanemiapo kwer ikatu 'ygwer imunàn kar haw 'ar rehe har Moizez pe kury. — Teko Izaew izuapyapyr omono putar mokoz àràpuhàrànete awa Àràw pe wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw romo a'e wà nehe. Omono putar pitài àràpuhàràn hawitu ma'e awa izupe hapy pyr ukaz paw ma'e ràm romo nehe no.  
\v 6 Àràw upyhyk putar tapi'aka'yr wemimono ràm katu 'ygwer imunàn kar haw romo nehe, wànàm wanemiapo kwer hekuzaromo nehe no.  
\v 7 A'e re weraha putar a'e mokoz àràpuhàrànete awa tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe teixe haw pe wà nehe. A'e re, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo  
\v 8 Àràw omomor putar ita'i her hereko har nehe. Pitài ita'i heta putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e her hehe imuapyk pyrer nehe. Inugwer ita'i heta putar Azazew her hehe imuapyk pyrer nehe no.  
\v 9 Àràw uzuka putar àràpuhàrànete awa Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ima'e nehe, teko wanemiapo kwer ikatu 'ygwer imunàn kar pà izupe nehe.  
\v 10 Omono putar àràpuhàrànete awa Azazew ima'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe wikuwe ma'e romo nehe. Na'e Àràw omono kar putar a'e àràpuhàrànete awa ywyxiguhu pe nehe, teko wanemiapo kwer ikatu 'ygwer imunàn kar haw romo nehe.   
\p
\v 11 Àràw upyhyk putar tapi'aka'yr wemimono ràm katu 'ygwer imunàn kar haw romo nehe, wànàm wanemiapo kwer hekuzaromo nehe no. Uzuka putar tapi'ak nehe.  
\v 12 Na'e Àràw upyhyk putar amo yhyk zàwenugar hapy haw nehe. Umynehem putar tanimuk ma'ea'yr hapy haw pe har pupe nehe. A'e ma'ea'yr hapy haw Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo hin a'e. Upyhyk putar mokoz opo ipor yhyk zàwenugar hyàkwegatu ma'e imuku'iku'i pyrer nehe. Na'e wixe putar Tupàn henaw ikatuahy wera'u ma'e pupe nehe.  
\v 13 A'e pe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo omono putar yhyk zàwenugar tata rehe nehe. Nezewe mehe hàtàxiner upyk putar Tupàn Ze'eg Hyru ipykaw nehe. Nezewe mehe Àràw numàno kwaw nehe.  
\v 14 Upyhyk putar tapi'aka'yr huwykwer ikurera'i nehe. Umupiripirik putar ukwà pupe Tupàn Ze'eg Hyru ipykaw rehe kwarahy ihemaw kutyr har rehe nehe. A'e re umupiripirik putar huwykwer 7 haw Tupàn Ze'eg Hyru henataromo nehe no.   
\p
\v 15 Na'e Àràw uzuka putar àràpuhàrànete teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw romo no. Weraha putar huwykwer Tupàn henaw ikatuahy wera'u ma'e pupe nehe. Umupiripirik putar Tupàn Ze'eg Hyru ipykaw rehe nehe. Umupiripirik putar ze'eg hyru henataromo nehe no, tapi'aka'yr awa huwykwer rehe wemiapo kwer zàwe nehe.  
\v 16 Nezewe Àràw umukatu putar Tupàn henaw ikatuahy wera'u ma'e nehe, katu 'ygwer paw imunàn pà a'e wi nehe, wanemiawy kwer paw imunàn pà a'e wi nehe no, wakatu 'ymaw paw imunàn pà a'e wi nehe no. Uzapo putar nezewegatete haw tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer imukatu pà nehe no. A'e tàpuzràn upyta teko ikatu 'ym ma'e wamyter pe a'e.  
\v 17 Àràw Tupàn henaw ikatuahy wera'u ma'e pupe heko mehe imukatu haw iapo mehe ni amo nuixe kwaw tàpuzràn pupe nehe. Àràw umunàn kar putar ikatu 'ym ma'e Tupàn pe nehe: wemiapo kwer, wànàm wanemiapo kwer, teko wanemiapo kwer.  
\v 18 A'e re uhem putar tàpuzràn wi ma'ea'yr hapy haw tàpuzràn henataromo har pe oho pà nehe. Uzapo putar ma'ea'yr hapy haw imukatu haw kury. Upyhyk putar tuwykwer ikurera'i nehe: tapi'ak huwykwer, àràpuhàrànete awa huwykwer. Omono putar wanuwykwer 4 ma'ea'yr hapy haw iahykaw rehe nehe.  
\v 19 Umupiripirik putar wanuwykwer 7 haw ukwà pupe ma'ea'yr hapy haw rehe nehe. Nezewe haw iapo mehe umukatu putar ma'ea'yr hapy haw Izaew wakatu 'ymaw imuhem kar pà nehe. Omonokatu putar Tupàn pe ma'ereko haw pe nezewe nehe.   
\p
\v 20 Àràw umumaw putar imukatu haw nehe: Tupàn henaw ikatuahy wera'u ma'e imukatu haw, tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer imukatu haw, ma'ea'yr hapy haw imukatu haw. Na'e upyhyk putar àràpuhàrànete Azazew ima'e nehe.  
\v 21 Opokok putar iàkàg rehe nehe. Na'e umume'u putar Izaew wakatu 'ymaw paw nehe, wanemiawy kwer paw nehe, wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e paw nehe. Nezewe Àràw omono putar teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e paw àràpuhàrànete awa iàkàg rehe nehe. Na'e omono kar putar àràpuhàrànete ywyxiguhu pe nehe. Wexak putar amo awa heraha àràm romo nehe.  
\v 22 A'e awa umuhem kar putar àràpuhàrànete ywyxiguhu rehe nehe. Nezewe mehe àràpuhàrànete oho putar amo ywy teko heta haw 'ym pe nehe, teko wanemiapo kwer ikatu 'ygwer heraha pà nehe.   
\p
\v 23 Na'e Àràw wixe putar tàpuzràn pupe nehe. Wenuhem putar xaxeto ma'e uzewi nehe. Tupàn henaw ikatuahy wera'u ma'e pupe wixe 'ym mehe umunehew a'e ma'e. A'e re wenuhem kury. Wezar a'e ma'e a'e pe nehe.  
\v 24 A'e ipupyaikaw pyrer ikatu ma'e pupe uzahak putar nehe. Na'e umunehew uma'e nehe. A'e re uhem putar wemimono ràm Tupàn pe imono pà nehe. Ukaz paw putar nehe. Omono putar teko wanemimono ràm izupe nehe no. Ukaz paw putar a'e nehe no. Nezewe mehe umunàn kar putar wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e nehe. Umunàn kar putar teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e nehe no.  
\v 25 Wapy putar ma'ea'yr imono pyr katu 'ygwer imunàn kar haw ikawer nehe.   
\p
\v 26 Awa àràpuhàrànete awa ywyxiguhu pe heraha arer uhez putar uma'e wemimunehew nehe. Uzahak putar nehe no, teko waneko haw pupe wixe 'ym mehe we nehe no.   
\p
\v 27 Teko wanemiapo kwer imunàn kar haw iapo re nehe, Tupàn henaw ikatuahy wera'u ma'e imukatu re nehe, tapi'aka'yr awa huwykwer hakook ire nehe, àràpuhàrànete awa huwykwer hakook ire nehe, amo weraha putar a'e ma'ea'yr katu pe wà nehe, teko waneko haw wi wà nehe: wanetekwer, wapirer, wano'o kwer, wanie kwer. Wapy putar tata pupe a'e pe wà nehe.  
\v 28 Teko waneko haw pupe wixe wi 'ym mehe awa ma'ea'yr wanapy arer uhez putar uma'e wemimunehew nehe. Uzahak putar nehe no.   
\s1 Teko wanemiapo kwer ikatu 'ygwer imunànaw 'ar  
\p
\v 29 Peruzar ko ze'eg tuweharupi nehe. — 7 haw zahy rehe 10 haw 'ar mehe Izaew izuapyapyr paw wà nehe, amo ywy rehe arer Izaew wainuinuromo wiko ma'e wà no, umumaw putar a'e 'ar umai'u 'ym pà wà nehe. Numa'ereko kwaw a'e 'ar mehe wà nehe no.  
\v 30 Ta'e a'e 'ar mehe xaxeto uzapo putar ma'ea'yr zuka haw teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw wà nehe. Nezewe mehe teko ikatu putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo wà nehe.  
\v 31 A'e 'ar ikatuahy putar nehe. Kwarahy nànàn teko numai'u kwaw a'e 'ar mehe wà nehe. Numa'ereko kwaw a'e 'ar mehe wà nehe no.  
\v 32 Amo 'ar mehe xaxeto wanuwihaw ta'yr wiko putar xaxeto wanuwihaw romo a'e nehe. Tu uzakook putar uri kawer wa'yr rehe tuwihaw romo imuigo kar pà nehe. Na'e ta'yr umunehew putar xaxeto hemimunehew irin iapo pyrer nehe.  
\v 33 Uzapo putar ma'e paw imukatu haw nehe: Tupàn henaw ikatuahy wera'u ma'e, tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer, ma'ea'yr hapy haw, xaxeto wà, teko paw wà.  
\v 34 Teko weruzar putar ko ze'eg tuweharupi wà nehe. Kwarahy nànàn uzapo putar teko paw wanemiapo kwer imunàn kar haw wà nehe. Teko uzapo a'e ma'e paw Tupàn ze'eg Moizez pe imono pyrer rupi katete wà.   
\c 17  
\s1 Ma'ea'yr izuka pyr wanuwykwer  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uze'eg wi Moizez pe kury.  
\v 2 — Emono ko heze'eg Àràw pe nehe, teko Izaew izuapyapyr wanupe nehe no.   
\p
\v 3 Aze amo Izaew izuapyr uzuka amo tapi'ak nehe, aze uzuka amo àràpuhàràn hawitu ma'e nehe, teko waneko haw pupe nehe, aze ru'u katu pe muite teko waneko haw wi nehe,  
\v 4 aze nueraha kwaw a'e ma'ea'yr tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pupe teixe haw pe nehe, aze nomono kwaw Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, pemono kar a'e awa Izaew wamyter wi nehe. Ta'e ikatu 'ym ma'e iapo arer romo hekon a'e nehe xe. Nuzawy kwaw awa izuka arer.  
\v 5 Tuwe Izaew uzapo nezewe haw wà nehe. Nuzuka kwaw ma'ea'yr teko waneko haw pupe wà nehe. Weraha putar a'e ma'ea'yr xaxeto tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer henataromo har pe wà nehe. A'e pe uzuka putar a'e ma'ea'yr Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe wamono pà izupe uzemuawyze kar haw romo wà nehe.  
\v 6 Xaxeto umupiripirik putar huwykwer ma'ea'yr hapy haw tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer henataromo har rehe nehe. Wapy putar ikawer a'e pe nehe. A'e ma'e imono pyr hyàkwegatu Tupàn pe.  
\v 7 Ko 'ar henataromo nehe, tuweharupi nehe, Izaew nomono pixik kwaw ma'e tekwe ikatu 'ym ma'e ywyxiguhu rehe har wanupe nehe. Aze mo uzapo nezewe haw wà, wiko mo Tupàn heruzar 'ymar romo wà.   
\p
\v 8 Izaew izuapyapyr paw wà nehe, amo ywy rehe arer Izaew wainuinuromo wiko ma'e wà no, omono putar ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr romo wà nehe. Wapy putar a'e ma'e wà nehe. Ukaz paw putar wà nehe. Aze ru'u omono putar amo ma'e izupe wà nehe.  
\v 9 Xo tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pupe teixe haw pe omono putar a'e ma'e izupe wà nehe. Nomono kwaw ma'e izupe amo ywypehegwer rehe wà nehe. Aze amo nuweruzar kwaw ko ze'eg nehe, pemuhem kar pemyter wi nehe.   
\s1 Ma'eruwykwer i'u 'ymaw  
\p
\v 10 Amo Izaew izuapyr nehe, aze ru'u amo ywy rehe arer Izaew wainuinuromo wiko ma'e nehe, aze u'u ma'ea'yr huwykwer nehe, wiko putar Tupàn iàmàtyry'ymar romo nehe. Tupàn omono kar putar teko wamyter wi nehe.  
\v 11 Ta'e wikuwe ma'e paw hekuwe haw upyta huwykwer pupe a'e xe. A'e rupi Tupàn uzakook kar ma'ea'yr izuka pyrer wanuwykwer paw ma'ea'yr hapy haw rehe a'e, xaxeto wanupe a'e. Nezewe mehe teko umunàn kar wemiapo kwer ikatu 'ygwer Tupàn pe wà. Ta'e tuwykwer tekuwe haw romo a'e xe. Upurupyro ikatu 'ygwer imunànaw romo a'e xe.  
\v 12 A'e rupi Tupàn umume'u a'e uze'eg a'e: ni amo Izaew izuapyapyr wà nehe, ni amo amo ywy rehe arer Izaew wainuinuromo wiko ma'e wà nehe, nupuner kwaw ma'ea'yr huwykwer i'u haw rehe wà nehe.  
\v 13 Amo Izaew izuapyr nehe, aze ru'u amo ywy rehe arer Izaew wainuinuromo wiko ma'e nehe, aze uzuka miar i'u pyràm nehe, aze uzuka wiràmiri i'u pyràm nehe, tuwe uzakook huwykwer ywy rehe nehe. A'e re upyk putar ywy pupe nehe.  
\v 14 Ta'e wikuwe ma'e paw hekuwe haw upyta huwykwer pupe a'e xe. A'e rupi — Pe'u zo ma'e huwykwer nehe, i'i Tupàn Izaew wanupe. Ta'e tuwykwer a'e xe, tekuwe haw romo a'e xe. Aze amo u'u tuwykwer nehe, teko omono kar putar Izaew wamyter wi nehe.   
\p
\v 15 Wyzài Izaew izuapyr nehe, wyzài amo ywy rehe har nehe, aze u'u ma'ea'yr umàno e ma'e kwer ho'o kwer nehe, aze ru'u amo miar uzuka a'e ma'ea'yr nehe, tuwe uhez uma'e wemimunehew nehe. Tuwe uzahak nehe. Wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe re zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe.  
\v 16 Aze nuhez kwaw wemimunehew nehe, aze nuzahak kwaw nehe, tuwihaw uzepyk putar a'e teko rehe nehe.   
\c 18  
\s1 Pezapo heremiapo kar nehe, i'i Tupàn teko wanupe  
\p
\v 1 Emume'u ko heze'eg Izaew wanupe nehe,  
\v 2 i'i Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe. — Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e pezar romo ihe.  
\v 3 Pezapo zo ma'e teko Ezit ywy rehe har wazàwe nehe. Pemumaw kwarahy tetea'u waiwy rehe peneko pà. Pezapo zo ma'e teko Kànàà ywy rehe har wazàwe nehe. Apueraha penereko waiwy pe ihe. Peiko zo a'e teko wanàmuz waze'eg rehe nehe.  
\v 4 Nan. Peruzar heze'eg nehe. Pezapo heremiapo kar nehe. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e pezar romo ihe.  
\v 5 Aze peruzar heze'eg nehe, aze pezapo heremiapo kar nehe, peikuwe putar nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\p
\v 6 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono ko uze'eg awa Izaew izuapyapyr wanupe. Eker zo kuzà neànàmete ipuhe nehe, a'e ma'e iapo pà hehe we nehe.  
\v 7 Ezapo zo a'e ma'e nehy puhe nehe, neru imumaranugar kar pà nehe, nehy imumaranugar kar pà nehe.  
\v 8 Ezapo zo a'e ma'e wyzài neru hemireko puhe nehe.  
\v 9 Ezapo zo a'e ma'e nereinyr puhe nehe: ni neru tazyr nehy imemyr puhe nehe. Aze wiko neràpuz me imugakwaw pyrer romo nehe, eho zo ipuhe nehe. Aze uzemugakwaw amo tàpuz me nehe, nezewe rehe we eho zo ipuhe nehe. Ta'e nereinyr romo hekon a'e xe.  
\v 10 Ezapo zo a'e ma'e neremimino puhe nehe, nezemumaranugar kar pà nehe.  
\v 11 Ezapo zo a'e ma'e nereinyr neru tazyr nehy imemyr 'ym puhe nehe. Ta'e nereinyrete romo hekon a'e xe.  
\v 12-13 Ezapo zo a'e ma'e neru heinyr puhe nehe. Ezapo zo a'e ma'e nehy tyker puhe nehe, ni nehy ikypy'yr puhe nehe.  
\v 14 Ezapo zo a'e ma'e netutyr hemireko puhe nehe. Ta'e nezaihe romo hekon a'e xe.  
\v 15 Ezapo zo a'e ma'e nera'ytaty puhe nehe.  
\v 16 Ezapo zo a'e ma'e neryky'yr hemireko puhe nehe, ni nerywyr hemireko puhe nehe. Neryky'yr imaranugar putar nehe. Nerywyr imaranugar putar nehe no.  
\v 17 Aze ereker amo kuzà ipuhe nehe, eker zo imemyr ipuhe nehe no. Eker zo hemiàriro ipuhe nehe. Aze ru'u wiko neànàmete romo. Agwer iapo haw na'ikatu kwaw Tupàn pe, iro izupe.  
\v 18 Ereko zo neremireko tyker neremireko romo nehe. Ereko zo neremireko ikypy'yr neremireko romo nehe, aze neremireko wikuwe nehe. Uzeàmàtyry'ym mo wà.   
\p
\v 19 Eker zo neremireko puhe huwy haw 'ar rehe nehe.  
\v 20 Eker zo amo awa hemireko puhe nehe. Ereiko mo ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo.  
\v 21 Ni amo awa nomono kwaw wa'yr tupàn ua'u Morok pe uma'ereko ma'e romo nehe. Nomono kwaw wazyr tupàn ua'u Morok pe uma'ereko ma'e romo nehe. Nezewe haw iapo haw uzeapo mo maranugar haw Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e her ikatu ma'e pe nehe.  
\v 22 Tuwe awa nuzapo kwaw a'e ma'e amo awa puhe nehe. Agwer iapo haw iroahy Tupàn pe.  
\v 23 Tuwe ni awa ni kuzà nuzapo kwaw a'e ma'e ma'ea'yr pe nehe. Iro Tupàn pe. Iapo har wiko ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo wà.   
\p
\v 24 Uze'eg wi Tupàn teko Izaew izuapyapyr wanupe. — Pezapo zo agwer ma'e nehe. Aze pezapo nehe, peiko putar ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo nehe. Amono putar amo ywy peme nehe. A'e ywy rehe har uzapo agwer ma'e waiko wà. Amuhem kar putar waiwy wi ihe wà nehe. A'e re amono putar a'e ywy peme nehe.  
\v 25 A'e teko wanemiapo kwer ikatu 'ygwer umuaiw waneko haw ywy a'e. Na'ikatu kwaw herenataromo. A'e rupi azepyk a'e ywy rehe. A'e rupi a'e ywy umuhem kar a'e teko a'e wi wà, uhuhuk ma'e ài wà.  
\v 26 Pe paw rupi pe, pe Izaew izuapyapyr wà, amo ywy rehe arer peinuromo har wà no, peruzar heze'eg nehe. Pezapo heremiapo kar nehe no. Pezapo zo agwer iro ma'e nehe.  
\v 27 Awa a'e ywy rehe wiko ma'e uzapo agwer ma'e wà. A'e rupi a'e ywy uzeapo ikatu 'ym ma'e romo herenataromo.  
\v 28 Pemuaiw zo a'e ywy nehe. Umuhem kar a'e pe har uzewi wà. Tuwe napemuhem kar kwaw uzewi nehe.  
\v 29 Aze amo uzapo agwer ma'e nehe, amuhem kar putar a'e teko Izaew wamyter wi ihe nehe.  
\v 30 Peruzar heremiapo kar paw nehe. Pezapo zo ma'e teko a'e ywy rehe har wanemiapo nehe, a'e pe peneko 'ym mehe har wanemiapo nehe. Peiko zo ikatu 'ym ma'e romo herenataromo nehe. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar romo ihe.   
\c 19  
\s1 Amo Tupàn hemiapo kar  
\p
\v 1 — Emume'u ko heze'eg teko Izaew izuapyapyr wanupe nehe,  
\v 2 i'i Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe. — Peiko ikatu ma'e romo nehe, ta'e ihe Tuweharupi Wiko Ma'e pezar aiko ikatu ma'e romo ihe xe.  
\v 3 Pitàitàigatu pezeruze'eg pehy wanehe nehe, pezeruze'eg penu wanehe nehe no. Pe paw rupi pepytu'u mytu'u haw 'ar rehe nehe. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar romo ihe.   
\p
\v 4 Pemuwete zo tupàn a'ua'u pe wà nehe. Pema'e zo ita tàtà ma'e tupàn a'ua'u wanagapaw romo nehe. Ihe aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar romo ihe.   
\p
\v 5 Aze pezuka ma'ea'yr herenataromo nehe, pezemuawyze kar haw romo nehe, pezapo ma'e heze'eg awer rupi katete nehe. Nezewe mehe penemimur ikatu putar ihewe nehe.  
\v 6 Tuwe pe'u ma'ea'yr izuka pyrer ho'o kwer izuka haw 'ar mehe nehe, aze ru'u iku'egwer pe nehe. Aze heta we ikurer na'iruz haw 'ar mehe nehe, peapy nehe.  
\v 7 Ta'e uzeapo ikatu 'ym ma'e romo herenataromo a'e xe. Aze amo u'u ho'o kwer a'e 'ar mehe nehe, namuawyze kwaw hemimur kwer nehe.  
\v 8 Pezepyk i'u arer rehe nehe. Ta'e umuaiw ihewe ikatu ma'e a'e xe. Pemuhem kar a'e teko Izaew wamyter wi nehe.   
\p
\v 9 Arozràn imono'og mehe pepo'o zo haryw ko ywy rehe har nehe. Aze napepo'o kwaw amo haryw nehe, pezewyr zo ipo'o pà nehe.  
\v 10 Pezapo zo uwà po'o haw mokoz haw ityw rehe nehe. Pepo'o zo haryw upyta ma'e kwer nehe. Napezewyr kwaw ywy rehe u'ar ma'e kwer imono'og pà nehe. Pezar a'e uwà ywy rehe hemetarer 'ym ma'e wanupe nehe, amo ywy rehe arer peinuromo wiko ma'e wanupe nehe no. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e pezar romo ihe.   
\p
\v 11 Nemunar zo ma'e rehe nehe. Neremu'em zo nehe. Neremu'em zo amo wanupe wama'e rehe nemunar pà nehe.  
\v 12 Emume'uahy zo neremiapo ràm herer rehe nehe, aze nerezapo kwaw a'e ma'e nehe. Ta'e nezewe haw iapo haw umuaiw herer a'e xe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo ihe.   
\p
\v 13 Nemunar zo amo ma'e rehe nehe. Epuraraw kar zo ma'erahy amo wanupe wama'e rehe nemunar pà nehe. Aze amo umumaw pitài 'ar newe uma'ereko pà nehe, emono hekuzar izupe a'e 'ar mehe nehe. Emono zo izupe iku'egwer pe nehe.  
\v 14 Eze'eg zemueteahy zo ma'e henu 'ymar rehe nehe. Emono zo ma'e hehàpyhà 'ym ma'e henataromo imuzepyapi kar pà nehe. Ezeruze'eg herehe nehe, ta'e aiko nezar romo ihe xe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\p
\v 15 Aze uzeàmàtyry'ym ma'e ur nerenataromo wà nehe, — Ma'enugar uzawy a'e, aze i'i newe wà nehe, erereko katu ne wà nehe. Neremu'em zo hemetarer 'ym ma'e wamukàg e kar pà nehe. Neremu'em zo upuner ma'e nemyrypar romo wamuigo kar pà nehe. Emuàgà'ym wama'e ikatu haw pupe nehe.  
\v 16 Neremu'em zo eho iko teko wamyter pe nehe. Neremu'em zo amo imàno haw pe imono pà nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\p
\v 17 Emonokatu zo Izaew rehe neakatuwawahy 'ymaw nehe. Emume'u katu hemiawy kwer izupe nehe. Nezewe mehe nuzapo kar kwaw ikatu 'ym ma'e newe nehe.  
\v 18 Ezepyk zo neànàm wanehe nehe. Neakatuwawahy 'ym zo amo neànàm rehe nehe. Ezamutar katu amogwer nezeamutar katu haw zàwe nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\p
\v 19 Peruzar heze'eg nehe. Pemuzàg kar zo amo ma'ea'yr amo ae ma'ea'yr peneimaw pe nehe. Pezutym zo amo ma'eà'yz amo ae ma'eà'yz ko pe nehe. Pemunehew zo ma'e amo pàn iapo pyrer amo ae pàn iapo pyrer rehe we nehe.   
\p
\v 20 Aze awa umume'u amo uzeupe uma'ereko e ma'e amo awa pe hemireko ràm romo nehe, aze nomono kwaw izupe a'e rihi, aze ru'u izar ràm numekuzar kwaw a'e rihi, aze izar uker oho a'e kuzà puhe nehe, pezepyk a'e awa rehe nehe. Pezepyk a'e kuzà rehe nehe no. Pezuka zo pe wà nehe, ta'e awa numuhem kar kwaw a'e rihi xe.  
\v 21 A'e awa omono putar àràpuhàràn hawitu ma'e awa Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, wemiapo kwer hekuzaromo nehe. Weraha putar tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pe teixe haw pe nehe.  
\v 22 A'e pe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo xaxeto uzuka putar àràpuhàràn awa Tupàn pe nehe. Nezewe mehe umunàn kar putar a'e awa hemiapo kwer Tupàn pe nehe.   
\p
\v 23 Kànàà ywy rehe peneko mehe nehe, ma'ywa 'yw izutym mehe nehe, pemumaw na'iruz kwarahy i'a kwer i'u 'ym pà nehe. A'e i'a kwer na'ikatu kwaw herenataromo nehe.  
\v 24 4 haw kwarahy rehe pemur i'a kwer ihewe imur pyr romo hekatu haw imume'u haw romo nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo ihe.  
\v 25 5 haw kwarahy rehe pepuner i'a kwer i'u haw rehe nehe. Nezewe mehe i'yw i'a tetea'u wera'u putar kwarahy nànàn nehe. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e pezar romo ihe.   
\p
\v 26 Pe'u zo ma'ero'okwer huwykwer hereko har nehe. Pezeagaw zo uzeapo ma'e ràm ikwaw paw rehe nehe. Pezapo zo paze ma'e wanemiapo nehe.  
\v 27 Pemonohok zo pe'aw peàkàg ipehegwer rehe har nehe. Pemonohok zo peamutaw ipehegwer rehe nehe.  
\v 28 Aze pezai'o amo imàno mehe nehe, pezekixi zo nehe. Pekair zo penetekwer rehe takihe pupe nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\p
\v 29 Pemono zo penazyr kuzà wyzài romo wamuigo kar pà tupàn a'ua'u wanàpuzuhu pe har romo nehe. Ta'e nezewe pemumaranugar kar pe wà xe. Nezewe haw iapo haw umynehem mo ywy tupàn a'ua'u wamuwete haw pupe, iro haw pupe no.  
\v 30 Pepytu'u mytu'u haw 'ar mehe nehe. Ta'e 'ar ihewe imonokatu pyr romo a'e xe. Pezeruze'eg hemuwete haw rehe nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\p
\v 31 Aze amo uze'eg umàno ma'e kwer wanekwe pe wà nehe, pezepytywà kar zo wanupe nehe. Agwer iapo haw na'ikatu kwaw ihewe. Iapo har wiko putar ikatu 'ym ma'e romo herenataromo wà nehe. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e pezar romo ihe.   
\p
\v 32 Pepu'àm teko tua'uhez ma'e wanenataromo nehe. Pezeruze'eg wanehe nehe. Hemuwete pe nehe. Aiko pezar romo. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\p
\v 33 Perekoahy zo amo ywy rehe arer peywy rehe wiko ma'e pe wà nehe.  
\v 34 Pereko Izaew wazàwe pe wà nehe. Pezamutar amo ywy rehe har peinuromo har pe wà nehe. Ta'e peiko amo ywy rehe arer Ezit ywy rehe peneko mehe xe. Tuwe wamutar haw nuzawy kwaw pezeamutar haw nehe. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e pezar romo ihe.   
\p
\v 35 Pemunar zo amo wama'e rehe puku haw hagapaw iawy haw pupe nehe, aze ru'u puhuz haw hagapaw azeharomoete har 'ym pupe nehe, aze ru'u uhu haw hagapaw iawy haw pupe nehe.  
\v 36 Pema'ereko puku haw hagapaw azeharomoete har pupe nehe, puhuz haw hagapaw azeharomoete pupe nehe no, uhu haw hagapaw azeharomoete pupe nehe no. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e pezar romo. Apupyro Ezit ywy wi ihe.   
\p
\v 37 Peruzar heze'eg nehe. Peruzar heremiapo kar nehe no. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\c 20  
\s1 Amogwemogwer ikatu 'ym ma'e iapo haw hekuzaromo har, teko wanehe Tupàn izepykaw  
\p
\v 1 — Emume'u ko heze'eg teko Izaew izuapyapyr wanupe nehe,  
\v 2 i'i Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe. — Amo Izaew izuapyr nehe, u, amo ywy rehe arer Izaew wainuinuromo wiko ma'e nehe, aze omonokatu wa'yr tupàn ua'u Morok pe uma'ereko ma'e romo nehe, pezuka a'e awa ita tetea'u pupe iapiapi pà nehe.  
\v 3 Aiko putar a'e awa iàmàtyry'ymar romo nehe. Amono kar putar teko wamyter wi nehe no. Omono wa'yr tupàn ua'u Morok her ma'e pe uma'ereko ma'e romo a'e. A'e rupi umuaiw tàpuzràn ihewe imonokatu pyrer a'e. Aikuwe a'e pe. Umuaiw herer ikatuahy ma'e a'e no.  
\v 4 Aze teko numume'u kwaw hemiapo kwer ikatu 'ymaw wà nehe, aze nuzuka kwaw wà nehe,  
\v 5 ihe ae aiko putar iàmàtyry'ymar romo nehe. Aiko putar iànàm waàmàtyry'ymar romo nehe no. Amono kar putar heremiaihu wamyter wi nehe. Aze amo weruzar ize'eg wà nehe, aze umuwete Morok wà nehe, amono kar putar a'e teko heremiaihu wamyter wi ihe wà nehe no.   
\p
\v 6 — Hepytywà pe nehe, aze amo i'i umàno ma'e kwer wanekwe pe uze'eg ma'e wanupe nehe, aze ru'u uzeapo ma'e ràm imume'u har pe nehe, aiko putar a'e teko iàmàtyry'ymar romo hemiapo kwer rehe nehe. Amono kar putar teko wamyter wi nehe.  
\v 7 Peiko heremiruze'egete romo nehe. Peiko zo amo hemiruze'eg romo nehe. Peiko ikatu ma'e romo nehe. Ta'e aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar romo ihe xe.  
\v 8 Peruzar heze'eg nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo ihe. Apuenuhem amogwer teko wanuwi, heremiruze'eg romo pemuigo kar pà.   
\p
\v 9 Aze amo omono uze'egaiw u rehe nehe, uhy rehe nehe, pezuka a'e teko nehe. Wiko putar uzezuka kar ma'e kwer romo nehe. Ta'e omono uze'egaiw u rehe uhy rehe xe.   
\p
\v 10 Aze awa uker amo hemireko puhe nehe, pezuka a'e awa nehe. Pezuka a'e kuzà nehe no.  
\v 11 Aze awa uker u hemireko puhe nehe, umuaiw putar u her nehe. Pezuka a'e awa nehe. Pezuka a'e kuzà nehe no. Wiko putar uzezuka kar ma'e kwer romo a'e wà nehe.  
\v 12 Aze awa uker wa'yraty puhe nehe, pezuka pe wà nehe. Ta'e iaiw ma'e iapo arer romo wanekon a'e wà xe. Wiko putar uzezuka kar ma'e kwer romo wà nehe.  
\v 13 Aze awa uker amo awa puhe nehe, pezuka pe wà nehe. Wanemiapo kwer iro ihewe. Wiko putar uzezuka kar ma'e kwer romo wà nehe.  
\v 14 Aze awa wereko amo kuzà wemireko romo nehe, aze wereko ihy nehe no, ikatu 'ym ma'e iaiw ma'e iapo har romo wanekon putar wà nehe. Peapy a'e na'iruz teko wanekuwe mehe we pe wà nehe. Pemunàn a'e iro haw iaiw ma'e teko wanuwi nehe.  
\v 15 Aze awa uker ma'ea'yr puhe nehe, pezuka pe wà nehe. Pezuka awa nehe. Pezuka ma'ea'yr nehe no.  
\v 16 Aze kuzà uker ma'ea'yr puhe nehe, pezuka kuzà nehe, pezuka ma'ea'yr nehe no. Wiko putar uzezuka kar ma'e kwer romo wà nehe.   
\p
\v 17 Aze awa wereko weinyr wemireko romo nehe, aze a'e kuzà wiko tu tazyr romo nehe, aze ru'u, tu tazyr uhy rehe we har romo nehe, pemono kar awa heinyr rehe we nehe, teko wamyter wi nehe. Aze awa wereko weinyr, uzapo maranugar haw. Pezepyk hehe nehe.  
\v 18 Aze awa uker kuzà puhe huwy haw 'ar rehe nehe, pemono kar awa teko wamyter wi nehe. Pemono kar kuzà teko wamyter wi nehe no. Mokoz wiko ikatu 'ym ma'e romo herenataromo wà. Ta'e uzuhaw heze'eg kuzà huwy ma'e imukatu haw rehe har wà xe.  
\v 19 Aze awa uker uhy ikypy'yr puhe nehe, aze ru'u tyker puhe nehe, aze ru'u u heinyr puhe nehe, pezepyk wanehe nehe, ta'e wiko wànàm romo wà xe.  
\v 20 Awa u heinyr puhe uker ma'e umumaranugar kar u tyky'yr a'e, u tywyr a'e. Pezepyk a'e awa rehe nehe. Pezepyk a'e kuzà rehe nehe no.  
\v 21 Aze awa uker wyky'yr hemireko puhe nehe, wywyr hemireko puhe nehe, umumaranugar kar putar wyky'yr a'e nehe, wywyr a'e nehe no. Agwer iapo haw iro ihewe. Umàno putar wa'yr 'ym pà wà nehe, umemyr 'ym pà wà nehe.   
\p
\v 22 Peruzar heze'eg nehe. Peruzar heremiapo kar nehe no. Nezewe mehe ywy peneko àwàm napemuhem kar kwaw nehe. Apueraha penereko a'e ywy kutyr ihe. Peiko putar izar romo nehe.  
\v 23 Amono kar putar teko a'e ywy rehe har waiwy wi ihe wà nehe. Peiko zo wazàwe nehe. Pezapo zo wanemiapo nehe. Pepyhyk putar a'e ywy peho peiko nehe. Ipyhypyhyk mehe amonomono kar putar hehe har izuwi nehe. Aikwahy wanupe, ta'e uzapo iro ma'e wà xe.  
\v 24 — Amono putar a'e ywy peme nehe, a'e peme kwehe mehe. Peiko putar izar romo nehe. Ikatuahy a'e. Hezuz katu ma'e hehe. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar romo ihe. Apuenuhem kar amogwer teko wanuwi ihe.  
\v 25 A'e rupi, petyryk wiràmiri ihewe ikatu 'ym ma'e wanuwi nehe, ma'ea'yr ihewe ikatu 'ym ma'e wanuwi nehe. Xo ikatu ma'e zo pe'u nehe. Xo wanehe zo pepokok nehe. Ihe ame'e ma'ea'yr wanehe ihe: wiràmiri, miar, ywy rehe upuze ma'e. Amume'u wakatu haw. Amume'u wakatu 'ymaw. — Pe'u zo wyzài ihewe ikatu 'ym ma'e nehe, a'e peme. Nezewe mehe napeiko kwaw ikatu 'ym ma'e romo herenataromo nehe.  
\v 26 Peiko ikatu ma'e romo nehe, ta'e ihe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e aiko ikatuahy ma'e romo ihe xe. Apuenuhem amogwer teko wanuwi ihe, pemuigo kar pà heremiruze'eg romo ihe, amo hemiruze'eg romo pemuigo kar 'ym pà ihe.   
\p
\v 27 Wyzài awa nehe, wyzài kuzà nehe, aze wenoz ma'e umàno ma'e kwer wanekwe pe nehe, aze uzapo paze ma'e hemiapo nehe, pezuka ita tetea'u pupe iapiapi pà nehe. A'e teko wiko putar uzezuka kar ma'e kwer romo nehe.   
\c 21  
\s1 Tupàn hemiapo kar xaxeto wanupe  
\p
\v 1 — Emume'u ko heze'eg xaxeto Àràw izuapyapyr wanupe nehe, i'i Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe. — Tuwe ni amo xaxeto nopokok kwaw wànàm umàno ma'e kwer hetekwer rehe wà nehe. Ta'e ikatu 'ym ma'e romo uzeapo putar nezewe mehe wà nehe xe.  
\v 2 Xo wànàmete rehe zo upuner opokokaw rehe: uhy, aze ru'u wa'yr,  
\v 3 wazyr, wyky'yr, wywyr, weinyr wàpuz me wiko ma'e.  
\v 4 Tuwe nuzeapo kwaw ikatu 'ym ma'e romo weinyr imen ma'e kwer umàno ma'e kwer rehe opokok awer rehe nehe.   
\p
\v 5 Tuwe xaxeto nupin kwaw wàkàg wà nehe. Tuwe nomonohok kwaw wamutaw wà nehe. Nuzekixi kwaw umàno ma'e kwer rehe uzemumikahy haw hexak kar pà wà nehe.  
\v 6 Uzeruzar putar Tupàn uzar rehe wà nehe. Nuzeruzar kwaw amo rehe wà nehe. Nuze'eg zemueteahy kwaw Tupàn her rehe wà nehe. Omono putar temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr izupe wà nehe. A'e rupi, tuwe uzeruzar katu hehe wà nehe.  
\v 7 Uzemonokatu Tupàn ima'ereko haw rehe wà nehe. A'e rupi nupuner kwaw kuzà wyzài hereko haw rehe wemireko romo wà nehe. Nuwereko kwaw kuzà amo awa puhe oho ma'e kwer wà nehe. Aze kuzà wiko amo awa hemireko romo nehe, aze imen upuir izuwi nehe, xaxeto nuwereko kwaw a'e kuzà wà nehe.  
\v 8 Xaxeto omono temi'u Tupàn pe imono pyr izupe. A'e rupi teko katuahy, i'i a'e xaxeto pe wà. Ihe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ihe, hekatuahy ihe. Aexaexak Izaew izuapyapyr ihe wà, ikatuahy ma'e romo wamuigo kar pà ihe wà.   
\p
\v 9 Aze amo xaxeto tazyr umuaiw uwer kuzà wyzài romo wiko pà nehe, umumaranugar kar putar u nezewe mehe a'e nehe. Peapy hekuwe mehe wà nehe.   
\p
\v 10 Xaxeto wanuwihaw wiko xaxeto romo a'e, amo xaxeto uri kawer Tupàn henataromo imukatu pyrer izakook mehe iàkàg rehe a'e, xaxeto wama'e imunehew pà uzehe a'e. A'e rupi, tuwe nupytu'u kwaw u'aw imuguz re a'e nehe. Tuwe numu'i kwaw uma'e uzemumikahy haw hexak kar pà nehe.  
\v 11 Tuwe nopokok kwaw umàno ma'e kwer hetekwer rehe nehe. Ni u hetekwer rehe ni uhy hetekwer rehe nopokok kwaw nehe. Wiko mo ikatu 'ym ma'e romo aze mo opokok hehe.  
\v 12 Tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pupe heixe mehe umuaiw mo tàpuzràn. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo ihe.  
\v 13 Xo kuzà awa puhe oho pixik 'ym ma'e hereko haw rehe zo xaxeto wanuwihaw upuner putar nehe.  
\v 14 Nuwereko kwaw kuzà imen umàno ma'e nehe. Aze kuzà wiko amo awa hemireko romo nehe, aze imen upuir izuwi nehe, nuwereko kwaw a'e kuzà nehe. Nupuner kwaw kuzà wyzài romo wiko ma'e hereko haw rehe nehe. Upuner xo kuzà Izaew izuapyr awa puhe oho pixik 'ym ma'e hereko haw rehe zo wemireko romo nehe.  
\v 15 Nezewe mehe izuapyapyr wiko putar ikatu ma'e romo Tupàn henataromo wà nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo ihe. Ihe amuigo kar a'e awa xaxeto romo ihe.   
\p
\v 16 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e umume'u ko ma'e Moizez pe kury.   
\p
\v 17 — Emume'u ko ma'e Àràw pe nehe. — Wyzài izuapyr a'e, aze heta amo ixiro haw hehe nehe, nupuner kwaw temi'u ihewe imur pyr imur haw rehe ihewe nehe. Ko heze'eg peruzar tuweharupi nehe. Pepytu'u zo heruzar ire nehe.  
\v 18 Ni amo awa uxiro ma'e nupuner kwaw ma'e imur pyr imur haw rehe herenataromo wà nehe: hehàpyhà 'ym ma'e, wata 'ym ma'e, huwaxiro ma'e, hetekwer iapar ma'e,  
\v 19 hetymà upen ma'e, izywa upen ma'e,  
\v 20 ikupeapar ma'e, iaikwer ma'e, heha rehe ima'eahy ma'e, ipir rehe izuhazuhar ma'e, wyzài perew hereko har, hapi'a hereko 'ymar.  
\v 21 Ni amo Àràw izuapyr agwer ixiro ma'e nupuner kwaw temi'u imur pyr ihewe imur haw rehe wà nehe. Aze heta ixiro haw hehe nehe, nupuner kwaw temi'u herenataromo imur haw rehe nehe.  
\v 22 A'e awa upuner a'e temi'u ikurer i'u haw rehe nehe, imonokatu pyrer nehe, imonokatu pyrer 'ym nehe no.  
\v 23 Nupuner kwaw pànuhu herenaw ikatuahy ma'e izywyr har huwake uhemaw rehe nehe. Nupuner kwaw ma'ea'yr hapy haw huwake uhemaw rehe nehe. Ta'e heta ixiro haw hehe xe. A'e rupi umuaiw mo a'e ma'e. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo. Amonokatu a'e ma'e paw hezeupe.   
\p
\v 24 Moizez umume'u a'e ma'e Àràw pe, ta'yr wanupe no, teko Izaew izuapyapyr nànàn no.   
\c 22  
\s1 Tupàn pe imono pyr ikatu haw  
\p
\v 1 — Emume'u ko ma'e Àràw pe nehe, ta'yr wanupe nehe no,  
\v 2 i'i Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe. — Pezeruze'eg teko Izaew ihewe wanemimur nànàn nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo ihe. Pemuaiw zo herer ikatu ma'e nehe.  
\v 3 Aze wyzài pezuapyr wiko ikatu 'ym ma'e romo herenataromo nehe, teko Izaew ihewe wanemimur herenataromo imur mehe nehe, a'e awa nupuner pixik kwaw xaxeto romo weko haw rehe nehe. Peruzar ko heze'eg tuweharupi nehe. Pepytu'u zo heruzar ire nehe.   
\p
\v 4 Wyzài Àràw izuapyr a'e nehe, aze ipir rehe heta ma'eahy haw purupe uhàz ma'e ràm nehe, aze ru'u heta ima'e wi uhem e ma'e nehe, nupuner kwaw ihewe imur pyr ikatu ma'e ikurer i'u haw rehe nehe. Xo ukatu wi mehe zo upuner putar nehe. Xaxeto uzeapo putar ikatu 'ym ma'e romo aze opokok ikatu 'ym ma'e rehe nehe, aze a'e ma'e uzeapo ikatu 'ym ma'e romo umàno ma'e kwer rehe opokok pà a'e nehe. Wiko putar ikatu 'ym ma'e romo aze uhem e ta'yrer izuwi nehe.  
\v 5 Wiko putar ikatu 'ym ma'e romo aze opokok ma'ea'yr Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e rehe nehe, aze ru'u amo teko ikatu 'ym ma'e rehe nehe.  
\v 6 Wiko putar Tupàn henataromo ikatu 'ym ma'e romo nehe. Xo kwarahy heixe re zo uhem putar ikatu 'ymaw izuwi nehe. Xo uzahak ire zo upuner putar ma'e imur pyr ikatu ma'e i'u haw rehe nehe.  
\v 7 Xo kwarahy heixe re zo ikatu wi putar nehe. A'e mehe upuner ma'e imur pyr ikatu ma'e i'u haw rehe nehe. Ta'e hemi'u romo a'e xe.  
\v 8 Nupuner kwaw ma'ea'yr umàno e ma'e kwer i'u haw rehe nehe. Nupuner kwaw ma'ea'yr miar wanemizuka kwer i'u haw rehe nehe no. Aze u'u nehe, ikatu 'ym ma'e romo hekon putar Tupàn henataromo nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\p
\v 9 Xaxeto paw weruzar putar heze'eg heremimono kwer wà nehe. Aze nuweruzar kwaw wà nehe, ikatu 'ym ma'e iapo har romo wiko putar wà nehe. Umàno putar wà nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo ihe. Amonokatu a'e xaxeto hezeupe ihe wà.   
\p
\v 10 Xaxeto a'e nehe, iànàm a'e wà nehe no, xo a'e zo upuner ma'e imur pyr ikatu ma'e i'u haw rehe wà nehe. Xaxeto hàpuz me wiko ma'e wà, izupe uma'ereko ma'e a'e wà no, nupuner kwaw i'u haw rehe wà nehe.  
\v 11 Xaxeto pe uma'ereko e ma'e wà, upuner a'e ma'e imur pyr i'u haw rehe wà nehe: hemime'eg kar kwer wà, hàpuz me uzexak kar ma'e kwer wà no.  
\v 12 Aze xaxeto tazyr imen nuiko kwaw xaxeto romo nehe, a'e kuzà nupuner kwaw ma'e imur pyr ikatu ma'e i'u haw rehe nehe.  
\v 13 Aze wiko imen umàno ma'e kwer romo nehe, aze ru'u imen upuir izuwi nehe, aze na'imemyr kwaw nehe, aze uzewyr u hàpuz me wiko pà kuzàtài ài nehe, a'e mehe upuner ma'e imur pyr ikatu ma'e i'u haw rehe nehe. Xaxeto a'e wà, iànàm a'e wà no, xo a'e zo upuner a'e imur pyr i'u haw rehe wà nehe.   
\p
\v 14 Aze amo nupuner kwaw i'u haw rehe nehe, aze nezewe rehe we u'u ikwaw 'ym pà nehe, omono putar a'e ma'e hekuzar xaxeto pe nehe. Upei'àg putar hekuzar 5 pehegwer romo nehe. Omono putar amo pitài ipehegwer izupe nehe no.  
\v 15 Xaxeto numuaiw kar kwaw ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe imur pyr amo wanupe nehe.  
\v 16 Nu'u kar kwaw a'e ma'e amo teko wanupe nehe, aze a'e teko nupuner kwaw i'u haw rehe wà nehe. Aze a'e teko u'u wà nehe, wiko putar ikatu 'ym ma'e iapo har romo wà nehe. Pezepyk wanehe nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo. Amukatu ma'e ihewe imur pyr ihe.   
\s1 Tupàn hemiapo kar ma'ea'yr izuka pyr wanehe har  
\p
\v 17 Emume'u ko heze'eg Àràw pe nehe, ta'yr wanupe nehe no, teko Izaew izuapyapyr nànàn nehe no,  
\v 18 i'i Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe. — Amo Izaew izuapyr nehe, aze ru'u amo ywy rehe arer Izaew wainuinuromo wiko ma'e nehe, aze umur ma'ea'yr hapy pyràm ukaz paw ma'e ràm Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, aze wiko hemimume'u kwer romo nehe, aze ru'u wiko imur e pyr romo nehe,  
\v 19 tuwe ma'ea'yr awa wiko ikatu 'ymaw hereko 'ymar romo nehe. Nezewe mehe Tupàn umuawyze putar a'e ma'ea'yr nehe. Upuner tapi'ak awa herur haw rehe nehe, àràpuhàràn hawitu ma'e awa herur haw rehe nehe no.  
\v 20 Tuwe naheta kwaw ikatu 'ymaw hehe nehe. Aze werur ma'ea'yr ikatu 'ymaw hereko har nehe, Tupàn numuawyze kwaw nehe.  
\v 21 Aze amo umur ma'e Tupàn pe uzemuawyze kar haw romo nehe, aze wemimume'u rehe ipurapo wer nehe, aze ru'u ipurumur e wer izupe nehe, tuwe naheta kwaw ikatu 'ymaw ma'ea'yr rehe nehe. Nezewe mehe Tupàn umuawyze putar nehe. Upuner tapi'aka'yr awa herur haw rehe nehe. Aze ru'u upuner àràpuhàràn hawitu ma'e kuzà herur haw rehe, aze ru'u àràpuhàrànete kuzà herur haw rehe nehe no. Nupuner kwaw ikatu 'ymaw hereko haw rehe nehe.  
\v 22 Pemono zo ma'ea'yr hehàpyhà 'ym ma'e nehe, ni wata 'ym ma'e nehe, ni ixiro ma'e nehe, ni iperew ohoete ma'e hereko har nehe, ni ipereperew ma'e nehe, ni amo ma'eahy haw ipir rehe hereko har nehe. Tuwe nuerur kwaw ma'ea'yr agwer ikatu 'ymaw hereko har Tuweharupi Wiko Ma'e pe temi'u romo wà nehe.  
\v 23 Pepuner ma'ea'yr ixiro ma'e imur e haw rehe Tupàn pe nehe: tapi'ak awa, àràpuhàràn hawitu ma'e awa. Napepuner kwaw ma'ea'yr ixiro ma'e imur haw rehe penemimume'u kwer iapo pà nehe.  
\v 24 Pemono zo ma'ea'yr Tupàn pe nehe, aze heta hapi'a ikatu 'ym ma'e izupe nehe: inupà pyrer, iakamik pyrer, izo'ok pyrer, imonohok pyrer. Nerepuner kwaw agwer ma'ea'yr imur haw rehe Tupàn pe Izaew ywy rehe nehe.  
\v 25 Pemur kar zo ma'ea'yr agwer ikatu 'ymaw hereko har amo ywy rehe har pe nehe, temi'u Tupàn pe imur pyr romo nehe. Agwer ma'ea'yr heta ixiro haw wanupe wà. Tupàn numuawyze kwaw wà.   
\p
\v 26 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e umume'u amo ma'e Moizez pe no.  
\v 27 Aze amo ma'ea'yr uzexak kar nehe: tapi'aka'yr awa, àràpuhàràna'yr hawitu ma'e awa, àràpuhàrànetea'yr awa, umumaw putar 7 'ar uhy rehe we upyta pà nehe. 8 haw 'ar henataromo pepuner imono haw rehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe temi'u imono pyr romo nehe.  
\v 28 Aze pezuka tapi'ak kuzà nehe, pezuka zo imemyr tapi'aka'yr a'e 'ar mehe we nehe. Aze pezuka àràpuhàràn hawitu ma'e kuzà nehe, pezuka zo imemyr a'e 'ar mehe we nehe. Aze pezuka àràpuhàrànete kuzà nehe, pezuka zo imemyr a'e 'ar mehe we nehe.  
\v 29 Ma'e hekatu haw imume'u har ihewe imur mehe nehe, peruzar heze'eg ma'e ihewe imur pyr rehe har nehe. Nezewe mehe amuawyze putar ihe wà nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.  
\v 30 Pe'u ihewe imur pyr izuka haw 'ar mehe nehe. Tuwe naheta kwaw ikurer iku'egwer pe nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\p
\v 31 Peruzar heze'eg nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.  
\v 32 Pezapo zo ma'e herer ikatu ma'e imuaiw pà nehe. Tuwe teko Izaew izuapyapyr paw umume'u hekatuahy haw wà nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo. Apomonokatu hezeupe ihe.  
\v 33 Apupyro Ezit ywy wi ta'e hereko wer pezar romo ihe xe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\c 23  
\s1 Mynykaw Tupàn pe iapo pyr  
\p
\v 1 — Emume'u ko heze'eg Izaew wanupe nehe,  
\v 2 i'i Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe. — Aze'eg putar wanupe mynykaw uhua'u wera'u ma'e wanehe ihe nehe. Teko uzemono'og a'e mynykaw iapo pà hemuwete katu pà wà. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\s1 Mytu'u haw 'ar  
\p
\v 3 Heta 6 'ar pema'ereko haw romo peme. 7 haw 'ar mehe amonokatu peme pepytu'u haw romo ihe. Pezemono'og hemuwete katu pà a'e 'ar mehe paw rupi nehe. Pema'ereko zo a'e 'ar mehe nehe. Izaew waneko haw nànàn omonokatu mytu'u haw 'ar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe wà.   
\s1 Mynykawhu zaneipy izuka 'ym awer her ma'e. Mynykawhu typy'ak imuapiruru kar pyrer 'ym her ma'e no  
\p
\v 4 Amume'u putar mynykawhu waner xe ihe wà nehe kury. Teko uzemono'og putar a'e 'ar rehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e imuwete katu pà wà nehe. Teko uzapo putar a'e mynykawhu i'ar katu mehe wà nehe.   
\p
\v 5 Mynykawhu zaneipy izuka 'ym awer her ma'e uzypyrog kwarahy heixe mehe pitài haw zahy rehe 14 haw 'ar mehe.   
\p
\v 6 15 haw 'ar a'e zahy rehe har rehe uzypyrog mynykawhu typy'ak imuapiruru kar pyrer 'ym her ma'e. Teko ima'enukwaw katu Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ikatu haw rehe a'e 'ar rehe wà. Pemumaw 7 'ar typy'ak iapo pà imuapiruru kar haw imono 'ym pà inuinuromo nehe.  
\v 7 A'e mynykaw rehe pitài haw 'ar mehe ni amo numa'ereko kwaw wà. Paw rupi uzemono'og Tupàn imuwete katu pà wà.  
\v 8 A'e 7 'ar rehe pemono temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe. 7 haw 'ar mehe pezemono'og Tupàn imuwete katu pà nehe. A'e 'ar mehe ni amo numa'ereko kwaw wà nehe.   
\s1 Mynykawhu arozràn ipo'o pyr ipy her ma'e  
\p
\v 9 — Emume'u ko heze'eg teko Izaew izuapyapyr wanupe nehe,  
\v 10 i'i Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe. — Ywy peme heremimono ràm rehe peixe mehe nehe, arozràn ipo'o haw ipy iapo mehe nehe, peraha pitài penemipo'o haryw xaxeto pe nehe.  
\v 11 Pemumaw mytu'u haw 'ar nehe. Iku'egwer pe xaxeto omono putar a'e arozràn haryw Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, pemuawyze kar pà izupe nehe.  
\v 12 A'e 'ar mehe we pemono àràpuhàràn hawitu ma'e awa pitài kwarahy hereko har ikatu 'ymaw hereko 'ymar Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, imono pyr ukaz paw ma'e ràm romo nehe.  
\v 13 Pemono mokoz kir arozràn uri kawer inuromo imupyràn pyrer izupe nehe no. A'e imono pyr hyàkwegatu putar Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe. Pemono pitài zutahyky'a por win izupe nehe no.  
\v 14 Pe'u zo arozràn ikyr ma'e haryw a'e ma'e Tupàn pe imono 'ym mehe we nehe, ni haryw imihir pyrer nehe, ni typy'ak nehe. Wyzài ywy rehe peneko mehe peruzar putar ko ze'eg tuweharupi nehe. Pezuapyapyr weruzar putar ko ze'eg tuweharupi wyzài ywy rehe wiko mehe wà nehe no.   
\s1 Ma'etyàro rehe zegar haw  
\p
\v 15 Pemono arozràn haryw ipy Tupàn pe nehe. Pezypyrog 'ar ipapar pà a'e 'ar mehe nehe. Pepapar 49 'ar nehe.  
\v 16 Na'e, iku'egwer pe, arozràn haryw imono re 50 'ar ipaw ire pemono amo arozràn Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe temi'u romo nehe.  
\v 17 Uzeànàànàm ma'e omono putar mokoz typy'ak arozràn imuku'i pyrer ikatu wera'u ma'e iapo pyrer izupe pitàitàigatu wà nehe. Omono putar imuapiruru kar haw arozràn inuromo a'e typy'ak iapo mehe wà nehe. Heta putar mokoz kir typy'ak wanupe pitàitàigatu nehe. Omono putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe ma'e imono pyr romo wà nehe. Omono'og putar arozràn ikatu wera'u ma'e a'e typy'ak iapo pà wà nehe.  
\v 18 Pemono 7 àràpuhàràna'yr hawitu ma'e awa izupe pe wà nehe no. Tuwe naheta kwaw ikatu 'ymaw wanehe nehe. Pemono pitài tapi'aka'yr awa nehe. Pemono mokoz àràpuhàràn hawitu ma'e awa pe wà nehe no. Pemono Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe ukaz paw ma'e ràm romo nehe, arozràn rehe wà nehe, win rehe we nehe no. Hyàkwegatu agwer ma'e Tuweharupi Wiko Ma'e pe.  
\v 19 Pemono pitài àràpuhàrànete awa katu 'ygwer imunàn kar haw romo nehe. Pemono mokoz àràpuhàràna'yr hawitu ma'e pitài kwarahy hereko har izupe pe wà nehe, pezemuawyze kar haw romo pe wà nehe.  
\v 20 Xaxeto omono putar a'e mokoz àràpuhàràna'yr hawitu ma'e awa Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe wà nehe. Omono putar typy'ak izupe nehe no. Imono pyr ikatuahy ma'e romo a'e wà. Xaxeto wiko a'e ma'e imono pyr ikatuahy ma'e izar romo wà.  
\v 21 A'e 'ar mehe ni amo numa'ereko kwaw wà nehe. Paw rupi uzemono'og putar Tupàn imuwete katu pà wà nehe. Wyzài ywy rehe peneko mehe peruzar ko ze'eg tuweharupi nehe.   
\p
\v 22 Arozràn ipo'o haw iapo mehe pepo'o zo haryw ko iwyr har nehe. Pezewyr zo haryw ipo'o pyrer 'ym ipo'o pà nehe. Pezar a'e haryw hemetarer 'ym ma'e wanupe nehe, amo ywy rehe arer peywy rehe wiko ma'e wanupe nehe no. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar romo ihe.   
\s1 Mynykaw kwarahy pyahu mehe har  
\p
\v 23 — Emume'u ko heze'eg teko Izaew izuapyapyr wanupe nehe,  
\v 24 i'i Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe. — Pepytu'u 7 haw zahy rehe pitài haw 'ar mehe nehe. Tupàn omonokatu a'e 'ar uzeupe. Penurywete xi'àm ma'e'ak iapo pyrer ipy pà nehe. Paw rupi pezemono'og Tupàn imuwete katu pà nehe.  
\v 25 Pema'ereko zo a'e 'ar mehe nehe. Pemono temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe.   
\s1 'Ar ikatu 'ygwer imunànaw  
\p
\v 26 Uze'eg Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe.  
\v 27 7 haw zahy rehe 10 haw 'ar mehe amunàn teko wanemiapo kwer ihe. A'e 'ar mehe ni amo nu'u kwaw ma'e wà nehe. Paw rupi omono putar temi'u ihewe wà nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.  
\v 28 Ni amo numa'ereko kwaw a'e 'ar mehe wà nehe. Ta'e a'e 'ar mehe teko umur ma'e ihewe wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn kar haw romo a'e wà xe. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar romo ihe.  
\v 29 Aze amo u'u amo ma'e katu 'ygwer imunàn kar haw 'ar mehe nehe, pemono kar a'e teko teko wamyter wi nehe.  
\v 30 Aze amo uma'ereko a'e 'ar mehe nehe, ihe ae azuka putar a'e teko ihe nehe, imumaw pà ihe nehe.  
\v 31 Pezapo zo ma'ereko haw a'e 'ar mehe nehe. Wyzài ywy rehe peneko mehe peruzar ko ze'eg tuweharupi nehe. Pezuapyapyr weruzar putar ko ze'eg tuweharupi a'e wà nehe no, upytu'u 'ym pà wà nehe no.  
\v 32 Pezypyrog kwarahy heixe haw 9 haw 'ar mehe har pe nehe. Peho kwarahy heixe haw 10 haw 'ar mehe har pe nehe. Pepytu'u a'e mehe nehe. Amonokatu a'e 'ar pepytu'u haw pe ihe. Ni amo nu'u kwaw ma'e a'e 'ar mehe wà nehe.   
\s1 Mynykaw tàpuzràn me har  
\p
\v 33 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e umume'u ko uze'eg Moizez pe a'e.  
\v 34 — Emume'u ko heze'eg teko Izaew izuapyapyr wanupe nehe. — 7 haw zahy rehe 15 haw 'ar mehe uzypyrog mynykawhu tàpuzràn her ma'e. Umumaw putar 7 'ar a'e mynykaw iapo pà Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e imuwete katu pà wà nehe.  
\v 35 'Ar ipy mehe heta putar teko wamono'ogaw ikatu ma'e nehe. Ni amo numa'ereko kwaw wà nehe.  
\v 36 Mynykawhu rehe 'ar nànàn pemono temi'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe. 8 haw 'ar mehe teko paw uzemono'og putar Tupàn imuwete katu pà wà nehe. Omono putar temi'u izupe wà nehe. Zemono'ogaw 'ar ikatu ma'e romo a'e. Ni amo numa'ereko kwaw a'e 'ar mehe wà nehe.   
\p
\v 37 Amumaw mynykawhu waner kwez xe ihe kury. Teko uzemono'og putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e imuwete katu pà a'e mynykaw nànàn wà nehe. Omono putar ma'e izupe a'e 'ar rehe wà nehe: temi'u, ma'e ukaz paw ma'e ràm, arozràn, ma'ea'yr izuka pyràm, win. Uzapo putar mynykawhu i'ar katu mehe pitàitàigatu wà nehe.  
\v 38 Pemonokatu mytu'u haw 'ar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe. Pezapo agwer mynykawhu nehe no. Pemono ko ma'e imono pyr izupe nehe no, amogwer izupe imono pyr rehe we nehe no, ma'e imono pyr penemimume'u iapo haw rehe we nehe no, ma'e penemimono e rehe we nehe no.   
\p
\v 39 Arozràn ipo'o re pezapo putar amo mynykawhu Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ikatu haw imume'u pà nehe. Uzypyrog 7 haw zahy rehe 15 haw 'ar mehe nehe. Oho putar 22 haw 'ar pe nehe. 'Ar ipy mehe nehe, 8 haw 'ar mehe nehe no, ni amo numa'ereko kwaw wà nehe.  
\v 40 'Ar ipy mehe teko opo'o putar ma'e'a ma'ywa'yw ikatu wera'u ma'e wi wà nehe. Omonohok putar inàzàràn 'yw huwer wà nehe no. Omonohok putar ywyra huwer tetea'u hereko har hàkà wà nehe no. Na'e paw rupi uzapo putar mynykawhu Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar imuwete pà wà nehe.  
\v 41 Tuweharupi nehe, kwarahy nànàn 7 haw zahy rehe nehe, teko uzapo putar a'e mynykawhu 7 'ar imumaw har wà nehe.  
\v 42 A'e 7 'ar rehe Izaew paw wiko putar tàpuzràn ywyra hàkàgwer iapo pyrer pupe wà nehe.  
\v 43 Nezewe mehe a'e wà nehe, wazuapyapyr a'e wà nehe no, tuweharupi ima'enukwaw putar Tupàn hemiapo kwer rehe wà nehe. Ezit ywy wi wapyro mehe umuigo kar tàpuzràn pupe a'e wà. Wiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar romo a'e.   
\p
\v 44 Nezewe Moizez omono Tupàn ze'eg mynykawhu rehe har teko Izaew izuapyapyr wanupe. Uzapo a'e mynykawhu Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e imuwete katu pà wà.   
\c 24  
\s1 Tatainyhu hàkà ma'e  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e umume'u ko uze'eg Moizez pe kury.   
\p
\v 2 — Emume'u ko ma'e Izaew wanupe nehe. — Perur uri kawer ikatu wera'u ma'e nehe. Pemunyk tatainy henaw rehe har tàpuzràn Tupàn pe imonokatu pyrer pupe har nehe. Pemuwew kar pixik zo nehe.  
\v 3 Tuweharupi karuk mehe Àràw umunyk putar tatainy henaw rehe har nehe. Tatainy umumaw putar pytun gatu uhyape pà nehe, a'e pe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo nehe. Henaw upyta katu pe pànuhu huwake Tupàn Ze'eg Hyru henataromo a'e. Pe nehe, pezuapyapyr wà nehe no, peruzar putar ko heze'eg tuweharupi nehe, pepytu'u 'ym pà nehe.  
\v 4 Àràw uzekaiw putar tatainy ihàm rehe nehe. Henaw or ikatuahy ma'e iapo pyrer romo a'e. Nezewe mehe nuwew kwaw Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo nehe.   
\s1 Typy'ak imonokatu pyr  
\p
\v 5 Pemuzar 12 typy'ak nehe. Heta putar mokoz kir arozràn imuku'i pyrer pe pitàitàigatu nehe.  
\v 6 Heta ywyrapew zàwenugar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo. Or ikatuahy ma'e iapo pyrer romo a'e. Pemono a'e typy'ak a'e ywyrapew zàwenugar rehe nehe. Pemono typy'ak amo typy'ak i'aromo mokoz ywytyra'i iapo pà nehe. 6 typy'ak upyta putar xe wà nehe. Inugwer upyta putar pe pe wanuwake wà nehe no.  
\v 7 Pemono putar yhyk zàwenugar ikatuahy ma'e a'e typy'ak mokoz ywytyra'i romo iapo pyrer i'aromo nehe. Nezewe mehe — Ximono 'àg typy'ak paw Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe temi'u romo zane, peze putar pezeupeupe nehe.  
\v 8 Mytu'u haw 'ar nànàn nehe, tuweharupi nehe, xaxeto wanuwihaw omonokatu putar typy'ak ywyrapew zàwenugar rehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e henataromo nehe. Tuweharupi Wiko Ma'e uzapokatu uze'egaw teko Izaew izuapyapyr wanehe we. A'e typy'ak zanemuma'enukwaw kar a'e ze'eg rehe.  
\v 9 Xaxeto Àràw izuapyapyr wiko putar izar romo tuweharupi wà nehe. A'e typy'ak ikatuahy Tupàn henataromo. Ta'e temi'u Tuweharupi Wiko Ma'e pe imono pyr romo a'e xe. A'e rupi xaxeto u'u putar ywypehegwer Tupàn pe imonokatu pyrer rehe wà nehe.   
\s1 Ikatu 'ygwer rehe zepykaw  
\p
\v 10-11 Amo awa amo Ezit ywy rehe har ta'yr wiko Izaew wainuromo a'e. Wereko kuzà Izaew tazyr wemireko romo. Xerumit kuzà her romo a'e. Nimiri tazyr romo Nà izuapyr romo hekon. Amo 'ar mehe Izaew waneko haw pupe imen uzàmàtyry'ym amo Izaew izuapyr. Omono uze'egaiw hehe. Uze'eg zemueteahy Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e her rehe no. Weraha a'e awa Moizez pe wà.  
\v 12 Umunehew a'e pe wà. — Tuweharupi Wiko Ma'e umume'u putar izupe zaneremiapo ràm a'e nehe, i'i uzeupeupe wà.  
\v 13 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uze'eg Moizez pe.   
\p
\v 14 — Peraha a'e awa katu pe muite teko waneko haw wi nehe. Ihewe ize'eg zemueteahy mehe amo wenu wà. Henu arer omono putar opo iàkàg rehe wà. A'e re teko paw uzapizapi putar ita tetea'u pupe wà nehe, izuka pà wà nehe.  
\v 15 Emume'u wi ko heze'eg teko wanupe nehe. — Aze amo omono uze'egaiw Tupàn rehe nehe, Tupàn uzepyk putar hehe ize'eg awer hekuzaromo nehe.  
\v 16 Teko uzapizapi putar ita tetea'u pupe wà nehe, izuka pà wà nehe. Aze wiko Izaew izuapyr romo nehe, aze ru'u amo ywy rehe arer romo nehe, pezuka nehe. Pezuka Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e her rehe uze'egaiw imono arer nehe.   
\p
\v 17 Aze amo uzuka amo nehe, pezuka izuka arer nehe.  
\v 18 Aze amo uzuka ma'ea'yr weimaw 'ym nehe, omono putar amo ma'ea'yr izarer pe hekuzaromo nehe. Tuwe ma'ea'yr izuka pyrer hekuzar nuzawy kwaw ma'ea'yr imono pyràm hekuzar nehe.  
\v 19 Aze amo ukutuk amo nehe, pekutuk ikutuk arer nezewegatete nehe. Aze ukixi nehe, pekixi ikixi arer nezewegatete nehe no.  
\v 20 Aze uzuhaw izywa nehe, pezuhaw izuhaw arer izywa nezewegatete nehe. Aze ozo'ok hàz nehe, pezo'ok izo'ok arer hàz nezewegatete nehe. Aze umugaz nehe, pemugaz imugaz arer nezewegatete nehe.  
\v 21 Aze amo uzuka amo heimaw nehe, izuka arer omono putar amo ma'ea'yr izarer pe hekuzaromo nehe. Aze amo uzuka amo teko nehe, pezuka izuka arer nehe.  
\v 22 Peruzar ko heze'eg nehe. Amo ywy rehe arer peinuromo har weruzar putar ko heze'eg nezewegatete a'e wà nehe no. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar romo ihe.   
\p
\v 23 Na'e Moizez umume'u a'e ma'e paw Izaew wanupe. Na'e upyhyk awa Tupàn her rehe uze'egaiw imono arer wà kury. Weraha katu pe weko haw wi wà. Uzapizapi ita tetea'u pupe izuka pà a'e pe wà kury. Nezewe uzapo Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Moizez pe hemiapo kar wà.   
\c 25  
\s1 7 haw kwarahy  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uze'eg Moizez pe Xinaz ywytyr rehe.  
\v 2 — Emono ko heze'eg teko Izaew izuapyapyr wanupe nehe. — Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e umur putar amo ywy peme a'e nehe. A'e ywy rehe peneixe mehe pezapo nezewe haw nehe: pemumaw 6 kwarahy ywy rehe pema'ereko pà nehe. 7 haw kwarahy rehe pemupytu'u kar ywy nehe, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e imuwete katu pà nehe. Pezapo nezewe haw kwarahy nànàn nehe.  
\v 3 Pemumaw 6 kwarahy ko penemitym rehe ma'e itym pà nehe. Pemonohok hàkà ikatu 'ym ma'e ma'e'yw wi nehe. Pepo'o uwà imono'og pà nehe.  
\v 4 7 haw kwarahy rehe pemupytu'u kar ywy nehe. Pemonokatu a'e mytu'u haw 'ar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe. A'e kwarahy rehe ni amo nuzutym kwaw ma'e oko pe wà nehe. Nomonohok kwaw hàkà uwà 'yw wi wà nehe.  
\v 5 Ni amo nopo'o kwaw arozràn hezuz e ma'e wà nehe. Nomonohok kwaw hàkà uwà 'yw wi wà nehe. Nopo'o kwaw uwà wà nehe. Ywy upytu'u tuwe a'e kwarahy rehe nehe.  
\v 6 Napezutym kwaw ma'eà'yz ko pe nehe. Nezewe rehe we hezuz putar ma'e nehe. Uhyk putar teko nànàn nehe: Izaew wanupe, wanupe uma'ereko e ma'e wanupe, wanupe uma'ereko ma'e wanupe, amo ywy rehe arer Izaew wainuromo wiko ma'e wanupe,  
\v 7 ma'ea'yr peneimaw wanupe, miar wanupe. Ywy rehe hezuz ma'e ràm paw uzeapo putar wanemi'u romo nehe.   
\s1 Kwarahy haw zemukatu haw  
\p
\v 8 Pepapar 7 kwarahy pitài imono'og pyr romo iapo pà nehe. A'e mehe pepapar 7 imono'og pyr nehe. 49 kwarahy heta.  
\v 9 A'e kwarahy rehe 7 haw zahy rehe 10 haw 'ar mehe katu 'ygwer imunàn kar haw 'ar mehe, peze'eg amo awa pe nehe. — Ezupy nexi'àm ma'e'ak kwer iapo pyrer Izaew ywy nànàn nehe, peze izupe nehe.  
\v 10 A'e kwarahy uhem 49 kwarahy pawire a'e. — Kwarahy Izaew ywy rehe har imunehew pyrer wamuhem kar haw a'e, za'e putar izupe nehe. Aze a'e 'ym mehe amo ume'eg amo teko amo pe uma'ereko e ma'e romo nehe, a'e ime'eg pyrer uhem putar uzar wi nehe, wànàm wanupe uzewyr pà nehe. Aze a'e 'ym mehe amo ume'eg oko amo pe nehe, a'e kwarahy rehe a'e ko ime'eg kar arer umuzewyr putar izar izypy mehe arer pe nehe.  
\v 11 A'e kwarahy rehe ni amo nuzutym kwaw ma'eà'yz oko pe wà nehe. Nopo'o kwaw arozràn hezuz e ma'e wà nehe. Nomonohok kwaw hàkà uwà 'yw wi wà nehe. Nopo'o kwaw uwà wà nehe. Ywy upytu'u putar tuwe a'e kwarahy rehe nehe.  
\v 12 Ta'e kwarahy purumuhem kar haw uzeapo putar kwarahy ikatuahy ma'e romo teko wanupe nehe xe. A'e ywy rehe xo ywy rehe hezuz e ma'e zo u'u putar wà nehe.   
\p
\v 13 Aze a'e 'ym mehe amo ume'eg oko amo pe nehe, a'e kwarahy purumuhem kar haw rehe a'e ko ime'eg kar arer umuzewyr kar putar izar izypy mehe arer pe nehe.  
\v 14 Aze peme'eg ko amo pe nehe, penoz zo hekuzar uhua'u wera'u ma'e izupe nehe. Aze peme'eg kar ko amo wi nehe, pemono zo hekuzar pixika'i wera'i ma'e izupe nehe.  
\v 15-16 — Màràn kwarahy upaw kwarahy purumuhem kar awer ipaw ire, peze pezeupe nehe, ime'eg mehe nehe, ime'eg kar mehe nehe. Azeharomoete napeme'eg kwaw ywy. Napeme'eg kar kwaw ywy. Peme'eg temi'u ipo'o àwàm. Peme'eg kar temi'u ipo'o àràm. A'e mehe ime'eg kar har upapar putar ipo'o awer a'e kwarahy paw ire har nehe. Ime'egar upapar putar ipo'o àwàm kwarahy purumuhem kar àwàm ihem 'ym mehe we àwàm nehe. Aze heta tetea'u we amo kwarahy nehe, hekuzar ikatu putar nehe. Aze naheta tete kwaw nehe, hekuzar pixika'i wera'i putar nehe.  
\v 17 Tuwe ni amo na'imunar kwaw amo hemetarer rehe nehe. Tuwe teko paw ukyze Tupàn wi wà nehe, ta'e Tuweharupi Wiko Ma'e romo Zanezar romo hekon a'e xe.   
\s1 7 haw kwarahy rehe ze'egaw  
\p
\v 18 Peruzar Tupàn ze'eg paw nehe, hemiapo kar paw nehe no. Nezewe mehe peiko katu putar a'e ywy rehe nehe. Peiko putar izar romo nehe.  
\v 19 Hezuz putar penemipo'o ràm hehe nehe. Temi'u uhyk putar teko nànàn nehe. Paw rupi wiko putar hehe ma'e ukyze 'ym pà wà nehe.  
\v 20 — Màràzàwe tuwe heta putar temi'u kwarahy ma'e tym 'ymaw rehe nehe, amo i'i putar nehe, uzehe upuranu pà nehe. Teko nuzutym kwaw ma'eà'yz a'e kwarahy rehe wà nehe. Naheta kwaw arozràn ipo'o pyràm a'e kwarahy rehe nehe.  
\v 21 Na'aw a'e puranu haw iwazar haw xe. Tupàn omono putar uze'egatu a'e ywy rehe nehe. 6 haw kwarahy rehe ipo'o pyr uhua'u putar nehe. Uhyk putar teko wanupe na'iruz kwarahy rehe nehe.  
\v 22 8 haw kwarahy rehe peko rehe ma'eà'yz izutym mehe pe'u putar 6 haw kwarahy rehe penemipo'o kwer nehe. Uhyk putar peme nehe. Pe'u a'e temi'u peho peiko nehe. 9 haw kwarahy rehe pe'u putar 9 haw kwarahy rehe ipo'o pyrer nehe.   
\s1 Ze'eg heruzar pyr teko waywy rehe  
\p
\v 23 Tupàn wiko a'e ywy izar romo. A'e rupi ime'eg kar har nuiko kwaw izar romo tuweharupi nehe. Tupàn wiko izar romo. Zaiko amo ywy rehe arer romo a'e ywy rehe wiko ma'e romo izupe. Xo màràn 'ar zo ximumaw putar izywyr rehe zanereko pà nehe.  
\v 24 A'e rupi, aze amo ume'eg amo ywypehegwer nehe, izar izypy mehe arer ràgypy wiko putar ime'eg kar wi àràm romo nehe.   
\p
\v 25 Amo Izaew izuapyr nehe, aze hemetarer upaw nehe, aze ume'eg uiwy pehegwer nehe, tuwe iànàm huwake wera'u har ur hemime'eg kwer ime'eg kar pà nehe.  
\v 26 Aze naheta kwaw iànàm a'e ywy ime'eg kar àràm nehe, aze ru'u amo 'ar mehe hemetarer katu wi putar nehe. Nezewe mehe uzewyr putar ywy wemime'eg kwer ime'eg kar wi pà nehe.  
\v 27 Upapar putar arozràn a'e ywy rehe ipo'o pyrer nehe, kwarahy purumuhem kar awer pawire arer nehe. Upapar putar ipo'o pyràm nehe no, kwarahy purumuhem kar àwàm 'ym mehe we àràm nehe no. Nezewe mehe uzapo putar hekuzar nehe. Ime'eg kar wi re nehe, wiko wi putar a'e ywy izar romo nehe.  
\v 28 Aze hemetarer nuhyk kwaw nehe, aze nupuner kwaw ime'eg kar wi haw rehe nehe, a'e mehe ime'eg kar arer wiko wiwi izar romo nehe. Xo kwarahy purumuhem kar haw rehe zo a'e ywypehegwer uzewyr putar uzar kwer izypy mehe arer pe nehe.   
\p
\v 29 Aze amo awa ume'eg wàpuz tawhu pàrirogawtàtà hereko har pupe har nehe, upuner ime'eg kar wi haw rehe nehe, aze numumaw kwaw pitài kwarahy nehe.  
\v 30 Aze nume'eg kar wi kwaw a'e kwarahy rehe nehe, ime'eg kar arer wiko putar izar romo azeharomoete tuweharupi nehe. Imàno re izuapyapyr wiko putar izar romo wà nehe. Ni kwarahy purumuhem kar haw rehe nuzewyr kwaw izar izypy mehe arer pe nehe.  
\v 31 Tàpuz tawhu pàrirogawtàtà hereko 'ymar nuzawy kwaw ywypehegwer. Izar ipy upuner ime'eg kar wi haw rehe. Kwarahy purumuhem kar haw rehe uzewyr izar romo wiko pà.   
\p
\v 32 Erewi izuapyapyr a'e wà nehe, tuweharupi upuner uzewyr haw rehe wàpuz tawhu weko haw pe har ime'eg kar wi haw rehe wà nehe.  
\v 33 Aze ume'eg wàpuz amo agwer tawhu pupe har nehe, aze nume'eg kar wi kwaw nehe, a'e mehe kwarahy purumuhem kar haw rehe hàpuz uzewyr putar izupe nehe. Wiko wi putar izar romo nehe. Ta'e Erewi izuapyapyr wiko putar wàpuz Erewi izuapyapyr waneko haw tawhu pe har izar romo tuweharupi wà nehe. Tuweharupi wiko Izaew izuapyapyr wainuinuromo wà.  
\v 34 Heta ywy tawhu Erewi waneko haw izywyr har. Nupuner pixik kwaw a'e ywy ime'egaw rehe wà nehe. Erewi izuapyapyr wiko putar izar romo tuweharupi wà nehe.   
\s1 Teko ma'e hereko 'ymar wanehe ze'egaw  
\p
\v 35 Aze amo Izaew izuapyr neruwake wiko ma'e uzeapo hemetarer 'ym ma'e romo nehe, aze nupuner kwaw wemi'u ràm ime'eg kar haw rehe nehe, epytywà amo ywy rehe har peinuromo wiko ma'e ài nehe. Nezewe mehe wiko wiwi putar neruwake nehe.  
\v 36 Aze eremono neremetarer amo pe nehe, — Amo 'ar mehe eremur wi ihewe nehe, aze ere izupe nehe, — Emur heremetarer imemyr ihewe nehe, ere zo izupe nehe. Ezeruze'eg Tupàn hemiapo kar rehe nehe. Nezewe mehe a'e awa wikuwe wiwi neruwake nehe.  
\v 37 Aze eremono neremetarer amo pe nehe, — Amo 'ar mehe eremur wi ihewe nehe, aze ere izupe nehe, — Emur heremetarer imemyr ihewe nehe, ere zo izupe nehe. Aze ereme'eg kar temi'u amo pe nehe, emur kar zo temetarer tetea'u hekuzaromo nehe.  
\v 38 Tuweharupi Wiko Ma'e Zanezar uzapo kar ko ma'e zanewe a'e. A'e zanepyro Ezit ywy wi. Umur putar Kànàà ywy zanewe nehe. Wiko putar Zanezar romo nehe.   
\s1 Ze'egaw teko uma'ereko e ma'e wanehe har  
\p
\v 39 Amo Izaew izuapyr neruwake wiko ma'e a'e, aze hemetarer upaw nehe, aze uzeme'eg newe uma'ereko e ma'e romo nehe, emuma'ereko e kar zo nehe.  
\v 40 Ereko newe temetarer rehe uma'ereko ma'e ài nehe. Uma'ereko putar newe nehe. Kwarahy purumuhem kar haw rehe upytu'u putar nehe.  
\v 41 A'e kwarahy rehe a'e awa a'e nehe, ta'yr a'e wà nehe no, oho putar nereko haw wi wànàm wanupe uzewyr pà wà nehe, uipy waiwy pe uzewyr pà wà nehe no.  
\v 42 Izaew nuzawy kwaw Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe uma'ereko e ma'e wà. Upyro Ezit ywy wi wà. Na'ikatu kwaw uma'ereko e ma'e ài wame'egaw.  
\v 43 A'e rupi, erekoahy zo ne wà nehe. Ezeruze'eg Tupàn hemiapo kar rehe nehe.   
\p
\v 44 Aze peputar uma'ereko ma'e awa pe wà nehe, u kuzà wà nehe, pepuner wame'eg kar haw rehe amo ywy rehe har peywy huwake har wapyr nehe.  
\v 45 Pepuner amo ywy rehe arer peinuromo har wana'yr wame'eg kar haw rehe pe wà nehe no. Pepuner wana'yr Izaew ywy rehe uzexak kar ma'e kwer wame'eg kar haw rehe nehe.  
\v 46 Wazar upuner wamono haw rehe uma'e ipyhyk àràm wanupe wà nehe no. A'e uma'ereko e ma'e umumaw putar ukwarahy paw uzar pe uma'ereko pà wà nehe. Amo Izaew izuapyapyr nupuner kwaw amo ae Izaew izuapyapyr hereko haw rehe uma'ereko e ma'e romo nehe. Nupuner kwaw herekoahy haw rehe nehe.   
\p
\v 47 Aze ru'u amo amo ywy rehe arer teko wainuromo har wiko putar hemetarer katu ma'e romo nehe. Aze ru'u amo Izaew izuapyr a'e awa huwake wiko ma'e wiko hemetarer 'ym ma'e romo nehe. Aze ru'u uzeme'eg a'e amo ywy rehe arer pe uma'ereko e ma'e romo nehe, u iànàm pe nehe.  
\v 48 Aze uzeapo nezewe haw nehe, amo iànàm upuner a'e Izaew ime'eg kar wi haw rehe nehe:  
\v 49 tyky'yr, itutyr, tywyra'yr, amo iànàmete. Aze a'e ae omono'og temetarer tetea'u nehe, upuner uzeme'eg kar wi haw rehe nehe no.  
\v 50 Uze'eg putar ime'eg arer pe nehe. — Màràn herekuzar, i'i putar izupe nehe. Upapar putar kwarahy wà nehe. — Màràn kwarahy heta we purumuhem kar haw ihem 'ym mehe, i'i putar izupe nehe. Ukwaw putar uma'ereko ma'e pe imono pyr wà. A'e rupi umume'u putar hekuzar uzeupeupe wà nehe.  
\v 51 Aze heta we kwarahy tetea'u purumuhem kar haw ihem 'ym mehe we nehe, omono putar wemetarer wera'u wekuzaromo nehe.  
\v 52 Aze xo amogwemogwer kwarahy heta we nehe, hekuzar pixika'i wewer nehe.  
\v 53 Izar wereko putar uzeupe uma'ereko ma'e pitài kwarahy rehe har ài nehe. Tuwe izar nupuraraw kar kwaw ma'erahy izupe nehe.   
\p
\v 54 Nezewe rehe we nehe, aze a'e awa nuzemuhem kar kwaw a'e nehe, a'e mehe izar umuhem kar putar kwarahy purumuhem kar haw rehe nehe. Umuhem kar putar ta'yr wà nehe no.  
\v 55 Ta'e Izaew wiko Tupàn pe uma'ereko e ma'e zàwenugar romo a'e wà xe. Tupàn wiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo a'e, wazar romo a'e.   
\c 26  
\s1 Heruzar katu haw, ikatu haw kury  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uze'eg teko Izaew wanupe kury. — Pezapo zo ma'e penemimuwete ràm romo nehe: tupàn a'ua'u, ma'e hagapaw, izyta tekwe ikatu 'ym ma'e hagapaw, ita ma'e hagapaw uzehe hereko har. Pemuwete zo ni pitài agwer ma'e nehe. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar romo ihe.  
\v 2 Pezeruze'eg mytu'u haw 'ar rehe he'ar rehe nehe. Pezeruze'eg hemuwete haw rehe nehe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo.   
\p
\v 3 Aze peruzar heze'eg nehe, aze peruzar heremiapo kar nehe, aze pezapo heremiapo kar paw nehe,  
\v 4 amugyr kar putar àmàn i'ar katu mehe nehe. Ywy umuezuz putar arozràn tetea'u nehe. Ma'ywa'yw i'a katu putar nehe no.  
\v 5 Heta tetea'u putar arozràn ipo'o pyr nehe. Uwà ipo'o haw 'ar mehe pemono'og wiwi putar arozràn peiko nehe. Arozràn à'yz ko pe itymaw 'ar mehe pepo'o wiwi putar uwà peiko nehe. Heta putar temi'u peme paw rupi nehe. Peiko katu ko ywy rehe pekyze 'ym pà nehe.   
\p
\v 6 Amono putar zeàmàtyry'ym 'ymaw peywy rehe nehe. Teko paw uker katu putar wà nehe. Ni amo nukyze kwaw wà nehe. Ni amo na'ipytuhegatu kwaw wà nehe. Na'e amukàzym kar putar miar hehaite ma'e a'e ywy wi wà nehe. Amumaw putar zeàmàtyry'ymawhu nehe no.  
\v 7 Peityk putar peàmàtyry'ymar pe wà nehe, wazuka pà pe wà nehe.  
\v 8 Aze heta 5 zauxiapekwer peinuromo har wà nehe, a'e zauxiapekwer uzuka putar 100 wainuromo har zauxiapekwer a'e wà nehe. Aze heta 100 zauxiapekwer peinuromo har wà nehe, a'e zauxiapekwer uzuka putar 10.000 wainuromo har zauxiapekwer a'e wà nehe.  
\v 9 Amono putar heze'egatu penehe ihe nehe. Amono putar pena'yr tetea'u peme ihe wà nehe no. Azapokatu heze'egaw penehe we ihe. Azapo putar ma'e heze'eg rupi katete ihe nehe.  
\v 10 Arozràn imono'og pyrer uhua'u putar nehe. Peityk putar arozràn kwehe arer nehe, arozràn pyahu imonokatu haw iapo pà nehe.  
\v 11 Aiko putar peinuinuromo nehe, tàpuzràn ihewe imonokatu pyrer pupe nehe. Napuir pixik kwaw pewi nehe.  
\v 12 Aiko putar peinuinuromo tuweharupi nehe. Aiko putar pezar romo nehe no.  
\v 13 Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo pezar romo ihe. Apupyro Ezit ywy wi. Nezewe mehe napeiko kwaw a'e ywy rehe har wanupe uma'ereko e ma'e romo. Apupyro pemunehew pawer wi. Apumuata kar uzurupu'àm ma'e romo ihe.   
\s1 Heruzar 'ymaw, zepykaw no  
\p
\v 14 Aze naperuzar kwaw heremiapo kar paw nehe, aze peityk heze'eg nehe,  
\v 15 aze pepuir heremiapo kar wi nehe, aze pezuhaw heze'egaw penehe we heremiapo katu kwer nehe,  
\v 16 a'e mehe azepyk putar penehe nehe. Amono kar putar ikatu 'ym ma'e penehe nehe: iaiw haw, ma'eahy haw, taku haw purumuagaiw ma'e teko wakàgaw henuhemaw. Pezutym e putar ma'eà'yz peko pe nehe. Peàmàtyry'ymar u'u putar hezuz ma'e wà nehe.  
\v 17 Aiko putar peàmàtyry'ymar romo nehe. Apuityk kar putar peàmàtyry'ymar wanupe nehe. Wiko putar pezar romo wà nehe. Aze naheta kwaw peme ma'erahy ipuraraw kar har wà nehe, nezewe rehe we pezàn putar wanuwi nehe.   
\p
\v 18 A'e re, aze nahereruzar kwaw pe nehe, aze pezapo wiwi ikatu 'ym ma'e nehe, amono kar putar penehe hezepykaw 7 haw iaiw wera'u ma'e penehe nehe.  
\v 19 — Zaiko upuner katu ma'e romo zane, peze putar peiko nehe. Amumaw putar pepuner haw nehe. Namugyr kar kwaw àmàn nehe. Ywy tàtàahy putar itaper ài nehe.  
\v 20 Pema'ereko e putar nehe. Pekene'o e putar nehe. Naheta kwaw arozràn ipo'o pyràm peko pe nehe. Ma'ywa'yw na'i'a kwaw nehe no.   
\p
\v 21 Aze pezapo wiwi ikatu 'ym ma'e nehe, aze hereityk nehe, aze naperuzar kwaw heze'eg nehe, amono kar putar penehe hezepykaw 7 haw iaiw wera'u ma'e penehe nehe.  
\v 22 Amono kar putar miar hehaite ma'e pemyter pe ihe wà nehe. Uzuka putar pena'yr wà nehe, Umumaw putar peneimaw tapi'ak wà nehe. Uzuka putar teko tetea'u wà nehe. Naheta kwaw teko pe rupi wata ma'e wà nehe.   
\p
\v 23 Nezewe rehe we nehe, aze napezewyr kwaw ihewe nehe, aze peiko wiwi heàmàtyry'ymar romo nehe,  
\v 24 aiko putar peàmàtyry'ymar romo nehe. Amono kar putar penehe hezepykaw 7 haw iaiw wera'u ma'e penehe nehe. Ta'e pezapo wiwi ikatu 'ym ma'e xe.  
\v 25 — Pezàmàtyry'ym heremiaihu peho pe wà nehe, a'e putar teko peàmàtyry'ymar wanupe nehe. Nezewe azepyk putar penehe nehe, ta'e pezuhaw peze'egaw herehe we penemiapo katu kwer xe. Aze pezemono'og tawhu pupe peàmàtyry'ymar wanuwi pehem pà nehe, amono putar ma'eahy haw iaiw ma'e penehe nehe. A'e mehe peàmàtyry'ymar pepyhyk putar wà nehe.  
\v 26 Azepyk putar penehe nehe. A'e rupi penemi'u ràm upaw etea'i putar nehe. 10 kuzà upuner putar wemi'u ràm typy'ak iapo haw rehe pitài zepehe pupe wà nehe. Pitàitàigatu teko upyhyk putar temi'u pixika'i ma'e wà nehe. Nuhyk pixik kwaw wanupe nehe.   
\p
\v 27 Nezewe rehe we aze nahereruzar kwaw pe nehe, aze pezapo wiwi heremimutar 'ym nehe,  
\v 28 aikwahy putar peme nehe, a'e mehe amono putar penehe hezepykaw 7 haw iaiw wera'u ma'e penehe nehe.  
\v 29 Upaw etea'i putar temi'u nehe. Pe'u putar pena'yr pe wà nehe.  
\v 30 Aikwahy putar tuwe peme nehe. Amumaw putar tupàn a'ua'u wamuwete haw pe peho haw nehe. Azukazuka putar ywyrapew zàwenugar yhyk zàwenugar hapy haw nehe. Aityk putar penetekwer tupàn a'ua'u heremityk kwer wanehe nehe no.  
\v 31 Amumaw putar tawhu ihe wà nehe. Upyta putar xo heityk pyrer zo nehe. Aityk putar tàpuzuhu tupàn a'ua'u wamuwete haw nehe. Ma'ea'yr izuka mehe herenataromo nehe, namuawyze kwaw nehe.  
\v 32 Amuaiw putar ywy peneko haw nehe. Peàmàtyry'ymar peywy rehe wiko ma'e ràm ipytuhegatu putar hexak mehe wà nehe.  
\v 33 Azapo kar putar zeàmàtyry'ymawhu purupe nehe. Pehàpehàz putar ywy nànàn nehe. Naheta kwaw teko peywy rehe wiko ma'e wà nehe. Tawhu upyta putar heityk pyrer romo wà nehe.  
\v 34 Nezewe mehe ywy umumaw putar ukwarahy upytu'u pà nehe. Teko heta 'ym mehe we amo ywy nànàn pehàpehàz mehe ywy umumaw putar ukwarahy upytu'u pà nehe.  
\v 35 Ta'e nupytu'u kwaw a'e pe peneko mehe a'e xe.   
\p
\v 36 Amukyze kar putar amo ywy rehe wikuwe ma'e ihe wà nehe. A'e mehe, te ywyra huwer i'ar mehe har ipu haw umuzàn kar putar a'e wà nehe. — Zaneàmàtyry'ymar ur waiko zaneraikweromo wà, i'i putar uzàn mehe wà nehe, ikwaw 'ym pà wà nehe. Ni amo noho kwaw wanaikweromo wà nehe. Nezewe rehe we u'ar putar wà nehe.  
\v 37 Amo u'ar putar amo wanehe wà nehe. Nuzawy kwaw uzeàmàtyry'ym ma'e wà nehe. Naheta kwaw waàmàtyry'ymar wanuwake wà nehe. Nezewe rehe we uzeàmàtyry'ym putar wà nehe. Peàmàtyry'ymar wahem mehe naheta kwaw pekàgaw nehe. Napepuner kwaw waàmàtyry'ymaw rehe nehe.  
\v 38 Pemàno putar amo ywy rehe nehe. Uzutym putar penetekwer a'e pe wà nehe.  
\v 39 A'e ywy rehe wikuwe ma'e a'e wà nehe, uzezuka kar putar wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e pe wà nehe. Waipy wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e uzuka putar wà nehe no.   
\p
\v 40 Amo pezuapyapyr umume'u putar wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e ihewe wà nehe. Waipy nuzeruzar kwaw herehe wà. Nuweruzar kwaw heze'eg wà.  
\v 41 Wiko heàmàtyry'ymar romo wà. A'e rupi amuhàmuhàz waàmàtyry'ymar waiwy nànàn ihe wà. Pezuapyapyr umume'u putar a'e wipy wanemiapo kwer wà nehe no. Aze weityk uma'enukwaw haw ikatu 'ym ma'e wà nehe, aze upytu'u tupàn a'ua'u wamuwete re wà nehe, aze uzemono hezepykaw pe nehe,  
\v 42 a'e mehe hema'enukwaw putar heze'egaw waipy wanehe we heremiapo katu kwer rehe nehe: Zako, Izak, Àmàrààw. Hema'enukwaw putar ywy wanupe heremimume'u kwer rehe nehe no.   
\p
\v 43 Pezuapyapyr amo ywy rehe wahàwahàz mehe ni amo nuiko kwaw ywy heremimume'u kwer rehe wà nehe. Umumaw putar ukwarahy upytu'u pà nehe. Pezuapyapyr nuweruzar kwaw heze'eg wà nehe. Weityk heremiapo kar wà. A'e rupi umekuzar putar wemiapo kwer ikatu 'ym ma'e wà nehe.  
\v 44 Wiko putar amo ywy rehe wà nehe. Nezewe rehe we naityk kwaw ihe wà nehe. Namumaw kwaw ihe wà nehe. Ta'e nazuhaw kwaw heze'egaw wanehe we heremiapo katu kwer ihe nehe xe. Aiko Tuweharupi Wiko Ma'e romo wazar romo ihe.  
\v 45 Nan kwaw. Hema'enukwaw putar heze'egaw waipy wanehe we heremiapo katu kwer rehe nehe. Azapokatu a'e ze'egaw wanehe we Ezit ywy wi wapyro mehe ihe. Nezewe mehe aexak kar hepuner haw amo ywy rehe har nànàn ihe. Aiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e romo ihe.   
\p
\v 46 Amumaw a'e ze'eg imume'u haw kwez xe ihe: Tupàn hemiapo kar, ize'eg, iapo kar pyrer. Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono a'e ze'eg Izaew izuapyapyr wanupe a'e, Moizez pe imono pà Xinaz ywytyr rehe a'e.   
\c 27  
\s1 Teko, ma'ema'e Tupàn pe imonokatu pyr  
\p
\v 1 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono ko uze'eg Moizez pe.  
\v 2 — Emono ko heze'eg Izaew wanupe nehe, i'i izupe. Amo teko uzemume'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe ima'ereko haw iapo har romo wà. Aze amo ihem wer wemimume'u kwer wi nehe, umekuzar katu putar uhem àwàm nehe.  
\v 3 Tuwihaw wereko amo pape wà. A'e pape umume'u hekuzar a'e. Aze awa wereko 20 kwarahy te 60 kwarahy nehe, omono putar 50 temetarer tàtà parat iapo pyrer nehe.  
\v 4 Kuzà agwer kwarahy hereko har omono putar 30 temetarer tàtà ma'e parat iapo pyrer wà nehe.  
\v 5 Aze kwàkwàmo wereko 5 kwarahy te 20 kwarahy nehe, omono putar 20 temetarer tàtà ma'e parat iapo pyrer wà nehe. Kuzàtài agwer kwarahy hereko har omono putar 10 temetarer tàtà ma'e parat iapo pyrer wà nehe.  
\v 6 Kwarer pitài zahy hereko har te 5 kwarahy hereko har omono putar 5 temetarer tàtà ma'e parat iapo pyrer wà nehe. Kuzàtài a'e kwarer ikwarahy hereko har omono putar na'iruz temetarer tàtà ma'e parat iapo pyrer wà nehe.  
\v 7 Aze awa wereko wera'u 60 kwarahy nehe, omono putar 15 temetarer tàtà ma'e parat iapo pyrer nehe. Kuzà izàwenugar omono putar 10 temetarer tàtà ma'e parat iapo pyrer wà nehe.  
\v 8 Aze a'e teko wiko hemetarer 'ym ma'e romo nehe, aze nupuner kwaw imekuzar haw rehe nehe, uze'eg putar oho xaxeto pe nehe. — Màràn erepuner imur haw rehe, i'i putar izupe nehe. A'e mehe wenoz putar a'e temetarer izupe nehe.   
\p
\v 9 Aze amo umume'u amo ma'ea'yr Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe henataromo izuka pyràm romo nehe, a'e ma'ea'yr wiko putar Tupàn pe imonokatu pyr romo nehe.  
\v 10 Ni amo nupuner kwaw amo ma'ea'yr imono haw rehe hekuzaromo a'e re nehe. Aze amo omono amo ma'ea'yr hekuzaromo nehe, a'e mokoz ma'ea'yr wiko putar Tupàn pe imonokatu pyr romo wà nehe.   
\p
\v 11 Aze ma'ea'yr na'ikatu kwaw Tupàn henataromo nehe, aze wiko Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e hemimuawyze 'ym romo nehe, a'e mehe teko weraha putar a'e ma'ea'yr xaxeto pe wà nehe.  
\v 12 Ume'e putar ma'ea'yr rehe nehe. Na'e umume'u putar hekuzar nehe.  
\v 13 Aze izar ipurume'eg kar wi wer hehe nehe, omono putar hekuzar xaxeto pe nehe. Umuza'ak putar hekuzar 5 ipehegwer romo nehe. Omono putar amo ipehegwer xaxeto pe nehe no.   
\p
\v 14 Aze amo omonokatu wàpuz Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, xaxeto ume'e putar hàpuz rehe nehe. Na'e umume'u putar hekuzar nehe.  
\v 15 Aze izar ipurume'eg wi wer hehe nehe, omono putar hekuzar xaxeto pe nehe. Umuza'ak putar hekuzar 5 ipehegwer romo nehe. Omono putar amo ipehegwer xaxeto pe nehe no.   
\p
\v 16 Aze amo omono uiwypehegwer wa'yr pe nehe, aze ta'yr iporomono wer ipehegwer rehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, xaxeto ume'e putar hehe nehe. — Màràn ma'eà'yz amo uzutym putar hehe wà nehe, i'i putar hehe upuranu pà nehe. Na'e umume'u putar hekuzar nehe. Aze amo uzutym putar 100 kir xewar hehe nehe, izarer omono putar 570 kàràm parat hekuzaromo nehe.  
\v 17 Aze omono a'e ywy pehegwer Tupàn pe kwarahy purumuhem kar haw rehe nehe, umume'u putar hekuzar uhua'u wera'u ma'e nehe.  
\v 18 Aze upaw kwarahy purumuhem kar haw nehe, xaxeto wexak putar hekuzar nehe. — Màràn kwarahy heta we a'e kwarahy 'ym mehe we, i'i putar nehe. Nezewe mehe hekuzar nuhua'u kwaw nehe.  
\v 19 Aze ywypehegwer izarer ipurume'eg kar wi wer hehe nehe, omono putar hekuzar imume'u pyrer nehe. Umuza'ak putar hekuzar 5 ipehegwer romo nehe. Omono putar amo ipehegwer xaxeto pe nehe no.  
\v 20 Aze na'ipurume'eg kar wer kwaw hehe nehe, aze ru'u amo ume'eg kar nehe, izarer nupuner kwaw ime'eg kar haw rehe amo 'ar mehe nehe.  
\v 21 Kwarahy purumuhem kar haw rehe a'e ywy izar 'ym ma'e romo uzeapo mehe xaxeto omono putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe. Ywypehegwer Tupàn pe imonokatu pyrer romo a'e nehe. Xaxeto wiko putar izar romo wà nehe.   
\p
\v 22 Aze amo ume'eg kar amo ywypehegwer nehe, aze a'e re omono Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe,  
\v 23 Xaxeto upapar putar ywypehegwer hekuzar nehe. — Màràn kwarahy heta we a'e kwarahy 'ym mehe we, i'i putar nehe. Nezewe mehe umume'u putar hekuzar nehe. A'e 'ar mehe we awa omono putar hekuzar paw nehe. Omono putar hekuzar Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe no.  
\v 24 Inugwer kwarahy purumuhem kar haw rehe a'e ywy izarer uzewyr putar izar romo wiko pà nehe. Izypy mehe tu umur izupe a'e.   
\p
\v 25 Xaxeto ume'e putar pape rehe ma'e hekuzar paw imume'u mehe nehe. Heta putar pitài temetarer tàtà ma'e ikatu ma'e nehe. Xikuru her romo a'e. Pitài xikuru nuzawy kwaw 20 zera.   
\p
\v 26 Aze amo umugakwaw ma'ea'yr nehe, imemyr ipy wiko putar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ima'e romo wà nehe: tapi'ak kuzà imemyr, àràpuhàràn hawitu ma'e kuzà imemyr, àràpuhàrànete kuzà imemyr. Ni amo nupuner kwaw imono haw rehe Tuweharupi Wiko Ma'e pe wà nehe, ta'e a'e ae wiko izar romo a'e 'ar mehe a'e xe.  
\v 27 Aze a'e ma'ea'yr ihy wiko ikatu 'ym ma'e romo Tupàn henataromo nehe, amo upuner imemyr ime'eg kar haw rehe nehe. Omono putar hekuzar pape rehe imuapyk pyrer rupi nehe. Umuza'ak putar hekuzar 5 ipehegwer romo nehe. Omono putar pitài ipehegwer xaxeto pe nehe no. Aze nume'eg kar kwaw nehe, xaxeto upuner ime'egaw rehe hekuzar rupi nehe.   
\p
\v 28 Wyzài ma'e nehe, wyzài ma'ea'yr nehe, wyzài teko nehe, aze amo omono Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe nehe, ni amo nupuner kwaw ime'egaw rehe wà nehe. Uzeapo ikatuahy ma'e romo a'e. Tuweharupi Wiko Ma'e wiko izar romo.  
\v 29 Aze tuwihaw umume'u amo teko Tupàn pe imono pyrer izuka àwàm nehe, ni amo nupuner kwaw ime'egaw rehe wà nehe. Pezuka nehe.   
\p
\v 30 Aze teko omono'og 10 arozràn hyru por wà nehe, omono putar pitài Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe wà nehe. Aze opo'o 10 ma'e'a kwer wà nehe, omono putar pitài izupe wà nehe.  
\v 31 Aze izarer ipurume'eg kar wer a'e imono pyrer ikurer rehe nehe, omono putar hekuzar ma'eme'egaw pe har hekuzaromo nehe. Umuza'ak putar hekuzar 5 ipehegwer romo nehe. Omono putar pitài ipehegwer xaxeto pe nehe no.   
\p
\v 32 Aze heta 10 ma'ea'yr teko wanehe we wiko ma'e wà nehe, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e wiko putar pitài a'e ma'ea'yr izar romo a'e nehe,  
\v 33 aze ikatu nehe, aze na'ikatu kwaw nehe. Izar nupuner kwaw amo ma'ea'yr imono haw rehe hekuzaromo nehe. Aze omono amo hekuzaromo nehe, Tupàn wiko putar a'e mokoz ma'ea'yr wazar romo a'e nehe. Ni amo nupuner kwaw ime'eg kar haw rehe wà nehe.   
\p
\v 34 Amumaw a'e ze'eg imume'u haw kwez xe kury. Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e omono a'e uze'eg Moizez pe Xinaz ywytyr rehe a'e. — Emono ko heze'eg teko Izaew izuapyapyr wanupe nehe, i'i izupe. Upaw.