\id COL - Guajajara Bible -Brazil 2007 (DBL 2013) \h KORO \toc1 Koro \toc2 Colossences \toc3 Cl \mt1 KORO \c 1 \p \v 1 Ihe Pawru ihe, Zaneruwihawete Zezuz hemimono karer romo aiko ihe, ta'e Tupàn uputar nezewe haw a'e xe. Zanerywyr Ximot a'e no, xe hepyr hekon a'e no. \v 2 Pe Koro tawhu pe har Tupàn hemiruze'eg pe, urerywyr romo peiko pe, Zaneruwihawete rehe uzeruzar ma'e romo peiko pe. Ko urepape oromono kar putar peme ure nehe kury. Tupàn zaneru a'e, tuwe pepuhareko a'e nehe, ikatu ma'e iapo pà peme a'e nehe. Tuwe pemupytu'u kar ma'e wi pekyze re nehe, pemurywete kar pà nehe. \s1 Pawru umume'u Tupàn ikatu haw izupe a'e kury \p \v 3 Tuweharupi uruze'eg Tupàn pe penehe ure. Wiko Zezuz Zaneruwihawete Zanezar tu romo a'e. — Nekatuahy Tupàn, ta'e Koro tawhu pe har uzeruzar tuwe nerehe a'e wà xe, uru'e izupe. \v 4 Urenu Zaneruwihawete Zezuz rehe pezeruzar haw ure. Pezamutar katu Tupàn hemiruze'eg paw rupi pe wà no. Urenu wamutar katu haw imume'u haw ure no. \v 5 Kwehe mehe urumume'u ze'eg puràg azeharomoete har peme. — Zezuz umàno penekuzaromo a'e, a'e rupi napeho kwaw tatahu pe nehe, uru'e peme. — Peho putar Tupàn heko haw pe amo 'ar mehe nehe. Peiko putar ipyr tuweharupi nehe, uru'e peme. Henu mehe pezypyrog hehe pezeruzar pà. Pezypyrog pezeamutamutar pà no. Ta'e peàro tuwe ipyr peho àwàm xe. Azeharomoete peho putar a'e pe nehe. \v 6 Urumume'u ze'eg puràg peme ure. — Tupàn pepuhareko a'e, a'e rupi pepyro putar ikatu 'ym ma'e wi a'e nehe, pepyro putar tatahu wi a'e nehe no, uru'e peme. A'e rupi pekwaw Tupàn ikatu haw. Nezewe haw urumume'u oroho uruiko taw nàn no. Uzeruzar ma'e upytu'u ikatu 'ym ma'e iapo re wà kury. Ikatuahy ma'e uzapo oho waiko wà kury. A'e rupi waneko haw ikatu wera'u kury. \v 7 Awa Epa her ma'e a'e, urerehe we Tupàn pe uma'ereko ma'e a'e, uma'ereko tuwe iko Zaneruwihawete pe a'e, urerehe we a'e. Ureremiamutar katu romo hekon. Izypy mehe umume'u Tupàn ze'eg puràg peme. \v 8 Tekwe Puràg uzamutar katu kar teko iko peme a'e. — Azeharomoete Koro tawhu pe har uzeruzar ma'e a'e wà, upuruamutar katu a'e wà, i'i Epa ihewe. \p \v 9 A'e rupi uruze'eg uruiko Tupàn pe ure, penehe ure. Penehe ze'egaw henu re te kutàri uruze'eg penehe izupe. — Ekwaw kar tuwe neremiapo putar haw Koro tawhu pe har wanupe nehe, Tupàn, uru'e izupe. — Tuwe nerekwe wiko wainuromo nehe. A'e rupi ukwaw wiwi putar ikatu 'ym ma'e wi utyrykaw a'e wà nehe no, uru'e izupe. \v 10 Nezewe mehe pepuner Zanezar hemiapo putar haw iapo haw rehe nehe. Tuweharupi pezapo putar ma'e imuryw kar pà nehe. Ikatuahy ma'e tetea'u pezapo putar peho peiko nehe. Pekwaw putar Tupàn nehe no. Tuweharupi pekwaw wera'u putar nehe. \v 11 Ikàg tuwe a'e. Ikàgaw ipuràg eteahy tuwe a'e. Tuwe umur ukàgaw peme nehe. A'e mehe pepuner putar wyzài ma'erahy ipuraraw paw rehe nehe, hehe pezeruzar ire pepytu'u 'ym pà nehe. \v 12 Tupàn zaneru a'e, pemukatu a'e, penemiapo kwer ikatu 'ym ma'e imunàn pà a'e. A'e rupi pepuner peho haw rehe heko haw pe nehe, ipyr peneko pà tuweharupi nehe. Aze naheta kwaw tatainy pyhaw, zazemumikahy zane. Tupàn pyr zanereko mehe nehe, zanerurywete putar nehe. A'e rupi, — Tatainy, za'e heko haw pe zane. Pemume'u Tupàn ikatu haw izupe nehe, penurywete pà nehe, ta'e pemukatu a'e xe. \v 13 Zurupari a'e, pyhaw wata ma'e wazar romo hekon a'e. Hemiruze'eg a'e wà, ikatu 'ym ma'e uzapo waiko a'e wà. Tupàn zanepyro ikatu 'ym ma'e wi a'e. Zanepyro pyhaw wata ma'e wazar wi a'e. A'e rupi Zurupari nuiko kwaw zanezar romo. Tupàn ta'yr a'e, hemiamutar katu a'e, a'e ae Zanezar romo hekon a'e. \v 14 Zanepyro ikatu 'ym ma'e wi a'e. Tupàn umunàn zaneremiapo kwer ikatu 'ym ma'e zanewi a'e. Heharaz putar izuwi nehe, ta'yr rehe zanezeruzar mehe nehe. \s1 Pawru umume'u Zezuz ima'ereko awer xe a'e kury \p \v 15 Ni amo teko nuexak pixik kwaw Tupàn a'e wà. Hexak pyr 'ym romo hekon a'e. Zaneruwihawete a'e, uzexak kar a'e, Tupàn hexak kar pà purupe a'e. Tupàn ta'yripy romo hekon a'e. Ikàg wera'u Tupàn hemiapo kwer wanuwi paw rupi katete a'e. \v 16 Tupàn uzapo kar ma'e paw izupe, ywate har wà, ywy rehe har wà no, ma'e hexak pyr wà, ma'e hexak pyr 'ym wà no, tekwe ikàg ma'e wà no, tuwihaw wà no, pureruze'eg ma'e wà no, ikàg ma'e wà no. A'e ma'e paw Tupàn uzapo kar Zaneruwihawete pe. (A'e rupi Zaneruwihawete uzapo a'e ma'e paw rupi a'e wà.) \v 17 A'e ma'e paw iapo 'ym mehe we Zaneruwihawete wiko a'e 'ar mehe a'e. Teko wazar romo ma'e wazar romo hekon paw rupi katete. Umuigo kar ko 'ar rehe a'e wà no. Aze mo numuigo kar iwer wà, a'e mehe mo nuiko iwer mo wà. \v 18 Hehe uzeruzar ma'e a'e wà, wiko hetekwer ài a'e wà. Wetekwer iàkàg ài hekon a'e. Umuigo kar wetekwer iko. Tupàn ta'yripy romo hekon, màno haw wi imugweraw kar pyrer romo hekon. Tupàn umugweraw kar a'e. A'e rupi ma'e paw wazar romo hekon a'e, teko paw waneruze'egar romo hekon a'e no. Tuwihawete romo hekon a'e. \v 19 Ta'e wereko Tupàn ikàgaw ipuràg eteahy haw uzehe paw rupi katete a'e xe. Tupàn romo hekon azeharomoete. \v 20 Tupàn umur kar wa'yr ywy rehe. Umàno ta'yr. Ukweraw wi no. A'e rupi Tupàn umuzewyr kar putar wemiapo kwer paw uzeupe a'e wà nehe. Ta'yr umàno ywyra kanetar rehe. A'e rupi upytu'u purupe upuruzukaiw ire kury. Umuzewyr kar teko uzeupe a'e wà, umuzewyr kar ma'e paw uzeupe a'e wà no, paw rupi a'e wà, ywy rehe har wà, ywate har wà no. Umuawyze paw rupi wà. \s1 Pepytu'u zo pezeruzar ire nehe \p \v 21 Izypy mehe peiko muitea'u Tupàn wi. Pezapo ikatu 'ym ma'e peho peiko. Ikatu 'ym ma'e rehe pema'enukwaw peho peiko no. A'e rupi Tupàn ipuruzukaiw peme a'e. Iàmàtyry'ymar romo peiko. \v 22 Wa'yr imàno awer rehe Tupàn peapo umyrypar romo kury. A'e rupi pemuawyze kar uzeupe. Umunàn ikatu 'ym ma'e pewi. A'e rupi pepuner putar peho haw rehe ipyr nehe, huwa rupi nehe. Ta'e pekatu izupe kury xe. A'e 'ar mehe nehe, peiko putar Tupàn pe uzemono ma'e kwer romo nehe. Naheta kwaw ikatu 'ym ma'e penehe nehe. Napekwaw kwaw ikatu 'ym ma'e iapo haw a'e 'ar mehe nehe. \v 23 Pezeruzar wiwi peho peiko ze'eg azeharomoete har rehe nehe. Pezawy zo a'e ze'eg nehe. Pepytu'u zo heruzar ire nehe. Peàrogatu Zezuz tur àwàm nehe, peàrogatu ipyr peho àwàm nehe no. Ze'eg puràg henu mehe pezypyrog hàro pà nehe. Pezekaiw zo temu'emaw rehe nehe, a'e rupi napepytu'u kwaw ze'eg puràg rehe pezeruzar ire nehe. Zezuz umume'u kar uze'eg puràg ihewe. A'e rupi imume'u har a'e wà, ihe ihe no, urumume'u ize'eg oroho uruiko ywy nànàn taw nànàn ure no. Ze'eg puràg a'e kury, hezar romo uzeapo a'e kury. \s1 Pawru uma'ereko a'e, uzeruzar ma'e wamukàg pà a'e \p \v 24 Amume'u Tupàn ze'eg peme ihe. A'e rupi Tupàn iàmàtyry'ymar hemunehew kar hereraha wà, xe Hom tawhu pe wà. Apuraraw ma'erahy kwer teko ihe, ta'e amume'u ze'eg puràg peme ihe xe. Ywy rehe wiko mehe Zaneruwihawete upuraraw ma'erahy tetea'u a'e. Ko 'ar rehe hemiruze'eg upuraraw ma'erahy tetea'u izàwe a'e wà no, hemipuraraw imuhyk pà a'e wà no. A'e rupi ipuraraw mehe amuhyk hemipuraraw teko ihe no, amogwer uzeruzar ma'e wanekuzar romo ihe no. Hetekwer ài wanekon wà. \v 25 Tupàn hemuigo kar wemiruze'eg wanupe uma'ereko ma'e romo a'e. Hemur kar pepyr, uze'eg puràg imume'u kar pà ihewe. A'e rupi pezeruzar hehe. A'e rupi Tupàn pepyro a'e. Umume'u kar uze'eg paw iko ihewe kury. \v 26 Kwehe mehe teko nukwaw kwaw ko ze'eg a'e wà. Xo ko 'ar rehe zo Tupàn umume'u kar a'e ze'eg ikwaw pyr 'ym iko teko wanupe a'e kury. \v 27 Nezewe Tupàn uzapo putar nehe. Ipurukwaw kar wer uze'eg ikwaw pyr 'ym rehe wemiruze'eg wanupe. Ikatuahy a'e ze'eg, teko hurywete henu mehe wà. Umume'u kar iko teko nànàn kury. Ai'aw ize'eg awer ikwaw pyr 'ym xe kury. Zaneruwihawete a'e, peinuromo hekon a'e. A'e rupi peiko putar ikàg ma'e romo ipuràg eteahy ma'e romo Tupàn ài nehe, i'i a'e ze'eg ikwaw pyr 'ym. \v 28 A'e rupi urumume'u Zaneruwihawete hemiapo kwer teko nànàn ure. — Aze napetyryk kwaw ikatu 'ym ma'e wi nehe, aze napezewyr kwaw Tupàn pe nehe, aze napezeruzar kwaw Zezuz rehe nehe, peho putar tatahu pe nehe, napeho kwaw Tupàn pyr nehe, pemàno re nehe, uru'e oroho uruiko ure, purumu'e pà ure. Urumume'u katu ze'eg puràg uruiko wanupe. A'e rupi pitàitàigatu ur putar Tupàn huwa rupi a'e wà nehe. Wiko putar Zaneruwihawete inuromo wà nehe no. Ikatu ma'e iapo haw ikwaw par romo wanekon putar wà nehe, ikatu 'ym ma'e wi utyryk ma'e romo wanekon putar wà nehe, huwa rupi oho mehe wà nehe. \v 29 Ama'ereko tuwe teko ihe, a'e ma'e iapo pà ihe. Zaneruwihawete umur ukàgaw ihewe a'e. Hemukàg kar a'e. A'e rupi apuner hemiapo putar haw iapo haw rehe ihe. \c 2 \p \v 1 Tuweharupi hema'enukwaw putar penehe ihe, Tupàn pe heze'eg pà penehe ihe. Hema'enukwaw Araorixez tawhu pe har wanehe ihe no, amogwer uzeruzar ma'e hekwaw 'ymar wanehe ihe no. \v 2 A'e rupi wapy'a ikàg putar wà nehe, hurywete putar wà nehe. Uzemono'og putar uzeamutamutar pà wà nehe no. Ukwaw katu putar Tupàn ze'eg wà nehe, a'e rupi ukwaw katu putar Tupàn heko haw pe oho àwàm wà nehe. Ukwaw putar ma'e Tupàn ze'eg ikwaw pyr 'ym imim pyrer wà nehe no. Xikwaw a'e ze'eg zane kury. A'e ze'eg umume'u Zaneruwihawete heko awer a'e, umume'u zanepyro haw a'e no, umume'u Tupàn heko haw pe zaneho àwàm a'e no. \v 3 Aze amo uzeruzar Zaneruwihawete rehe a'e wà nehe, ukwaw putar Tupàn ze'eg ikwaw pyr 'ym a'e wà nehe, ukwaw putar ma'e izàwe a'e wà nehe no. \p \v 4 A'e rupi amume'u ko ma'e peme ihe kury. Pezekaiw zo temu'emaw rehe nehe. Aze ipuràg eteahy waze'eg peme nehe, aze hemu'em nehe, pezekaiw zo wanehe nehe. \v 5 Naiko kwaw pepyr ihe. Apuexaka'u ihe. Penexaka'u haw nuzawy kwaw pepyr hereko haw ihewe, ta'e hema'enukwaw katu penehe ihe xe. Pezeruzar katu Zaneruwihawete rehe, a'e rupi pezemono'ono'og pezemurywete kar pà pezeruzar haw rehe. Herurywete ihe, ta'e napepytu'u kwaw pezeruzar ire xe. \s1 Zaiko Zaneruwihawete Zezuz inuromo zane \p \v 6 Pemuigo kar Zaneruwihawete Zezuz pezar romo pe. A'e rupi peiko inuromo kury. \v 7 Aze ywyra ipy oho katu ywypahy nehe, ikàg putar nehe. Nezewegatete pezemu'e ize'eg rehe nehe. A'e mehe ikàg putar pezeruzar katu haw nehe. Ta'e nezewe azapo kar peme ihe xe, kwehe mehe pemu'e mehe ihe xe. Pemume'u hemiapo kwer ikatu haw izupe nehe no. \p \v 8 Amo hemu'em ma'e uze'eg putar ru'u peme nehe. — Akwaw katu ma'e ihe, peruzar heze'eg nehe, aze i'i mua'u peme nehe, pezekaiw zo ize'eg rehe nehe. Aze uzapo kar ma'e peme nehe, zutew wanàmuzgwer waze'eg imume'u pà peme nehe, amo teko waze'eg imume'u pà peme nehe, peruzar zo waze'eg nehe. \v 9 Ta'e Zaneruwihawete a'e xe, awa romo hekon azeharomoete a'e xe, Tupàn romo hekon azeharomoete a'e no xe. \v 10 Peiko Zaneruwihawete inuromo, a'e rupi peiko izàwe no. A'e ae wiko Tupàn heko haw pe har wanuwihaw wazar romo paw rupi, amogwer tuwihaw wazar romo paw rupi no. \p \v 11 Kwehe mehe zutew kar upirera'i a'e wà, ta'e Tupàn uzapo kar nezewe haw wanupe a'e xe, uze'eg imur pà Àmàràw pe a'e xe. Nezewe pexak kar heremiruze'eg romo peneko haw ihewe, i'i Àmàràw pe. Nuzapo kar kwaw nezewe zanewe ko 'ar rehe kury. Zaneruwihawete zanepyro ikatu 'ym ma'e wi. Zanepurapo wer hehe. Zanemupytu'u kar hehe zanepurapo wer ire. Nezewe wexak kar Tupàn hemiruze'eg romo zanereko haw izupe kury. Ko 'ar rehe amo ae rupi wexak kar wemiruze'eg romo zanereko haw iko kury. \p \v 12 Pezemuzahazahak kar mehe peiko Zaneruwihawete rehe we itym pyrer ài. Hehe we imugweraw kar pyrer ài peiko no, ta'e pezeruzar Tupàn ikàgaw rehe xe. Umugweraw wa'yr a'e. Zanemugweraw putar nehe no. \v 13 Izypy mehe peiko umàno ma'e kwer ài, ta'e pezapo ikatu 'ym ma'e peiko xe, ta'e napeiko kwaw zutew romo xe, ta'e napereko kwaw ze'eg kwehe arer xe. Ko 'ar rehe Tupàn pemuigo kar ukweraw wi ma'e kwer ài Zaneruwihawete inuromo kury. Tupàn heharaz ikatu 'ym ma'e zaneremiapo kwer wi, imunàn pà paw rupi. \v 14 Umuapyk ikatu 'ym ma'e zaneremiapo kwer upape rehe. Ko 'ar rehe kury, umunàn a'e ze'eg pape wi kury. Ta'e ywyra kanetar rehe umàno mehe Zaneruwihawete umekuzar zaneremiapo kwer a'e pape rehe imuapyk pyrer a'e xe. Umumaw kury. Umunàn kury. \v 15 Zaneruwihawete umàno ywyra kanetar rehe. A'e re Zurupari nupuner kwaw heruze'egaw rehe a'e. Nupuner kwaw ma'e iapo kar haw rehe izupe. Ta'e a'e zo ikàg wera'u amogwer wanuwi a'e xe. Wexak kar ikàg wera'u haw iko teko wanupe kury. \p \v 16 A'e rupi amo uze'eg putar nezewe peme wà nehe. — Pe'u ko ma'e nehe, pezekwaku kwez ma'e rehe nehe, pepytu'u ko 'ar rehe, pepytu'u zo kwez 'ar mehe nehe, pezapo mai'u haw zahy ipyahu mehe nehe, pezapo zo wyzài ma'e mytu'u haw 'ar mehe nehe, aze i'i peme wà nehe, pezekaiw zo waze'eg rehe nehe. Peruzar zo waze'eg nehe. \v 17 Agwer ma'e paw rupi a'e, xo ur ma'e ràm i'àgaw zo a'e, Zaneruwihawete zo wiko azeharomoete har romo a'e. \v 18 Aze amo i'i peme nehe. — Tupàn wexak kar ma'e ihewe a'e, ihe zutyka'i aexak kwez ihe, aze i'i peme nehe, pezekaiw zo ize'eg rehe nehe. — Napepuner kwaw Tupàn pe peze'egaw rehe nehe, heko haw pe har wanupe peze'egaw rehe nehe, aze i'i peme nehe, pezekaiw zo ize'eg rehe nehe. Ta'e a'e teko heko wer wera'u pewi a'e xe. Nuiko kwaw nezewe. Nukwaw kwaw Tupàn ze'eg. \v 19 Nuzeruzar katu kwaw Zaneruwihawete rehe. Zaneretekwer uzapo ma'e ta'e zaneàkàg uzapo kar izupe a'e xe. Nezewegatete Zaneruwihawete hetekwer ài zaiko zane. A'e wiko wetekwer iàkàg ài a'e, ta'e uzapo kar ma'e zanewe a'e xe. Zanerazuk kwer umukàg zanekagwer iàpytàro haw a'e wà. Nezewegatete Zaneruwihawete ikàgaw zanemono'og zanemukàg pà. A'e rupi zazeruzar wera'u hehe zane. Xiruzar tuwe ize'eg no. \s1 Zaiko Zaneruwihawete inuromo, zamàno putar inuromo nehe no \p \v 20 Aze awa umàno a'e nehe, amo ae teko nupuner kwaw ma'e iapo kar haw rehe izupe a'e wà nehe. Zaneruwihawete umàno zanerekuzaromo a'e. A'e rupi umàno ma'e kwer ài zaiko zane. A'e rupi ni amo nupuner kwaw ma'e iapo kar haw rehe zanewe wà nehe. A'e rupi Zurupari hemiruze'eg a'e wà, ize'eg rupi upureruze'eg ma'e a'e wà, nupuner kwaw ikatu 'ym ma'e iapo kar haw rehe zanewe wà kury. — Màràzàwe tuwe peiko wiwi ywy rehe wikuwe ma'e ài. Màràzàwe tuwe pezapo wiwi ikatu 'ym ma'e, a'e peme. \v 21 Amo hemu'em peme wà. — Pepyhyk zo kwez ma'e nehe, pe'u zo ko temi'u nehe, pezaky zo ko ma'e nehe, i'i mua'u peme wà. Màràzàwe tuwe pezekaiw waze'eg rehe. \v 22-23 Aze pe'u amo temi'u nehe, a'e temi'u ukàzym a'e nehe. Màràzàwe tuwe pekyze izuwi. Amo teko pemuzekwaku kar amo ma'e rehe a'e wà. Teko romo wanekon wà. Xo uze'eg zo umume'u peme wà. Numume'u kwaw Tupàn ze'eg peme wà. Upurumu'e uze'eg rehe wà. Nupurumu'e kwaw Tupàn ze'eg rehe wà. A'e teko umuwete katu Tupàn heko haw pe har a'e wà. — Ikàg 'ym ma'e romo zaiko zane, i'i mua'u peme wà. Weruze'eg ahyahy wetekwer wà no. A'e rupi — Kwa, azeharomoete peiko Tupàn ze'eg imume'u har romo, peze wanupe. — Pezekaiw zo wanehe nehe, a'e peme, ta'e azeharomoete uzapo agwer ma'e a'e wà xe, ta'e ipurenu wer peze'egatu haw rehe a'e wà xe. Aze peze'egatu wanehe nehe, hurywete putar wà nehe. A'e mehe — Zaiko wera'u amogwer Tupàn ze'eg imume'u har wanuwi zane, i'i putar uzeupeupe wà nehe. Nuiko wera'u kwaw wà. \c 3 \p \v 1 Zaneruwihawete umàno penekuzaromo a'e. Ukweraw wi no. A'e rupi peiko ukweraw wi ma'e kwer ài no. Ta'e peiko inuromo xe, ta'e peiko putar tuweharupi Tupàn pyr nehe xe. Zaneruwihawete a'e, wiko Tupàn heko haw pe a'e, tuwihawete henaw rehe wapyk pà a'e. \v 2 A'e rupi pema'enukwaw Tupàn heko haw pe har ma'e rehe zo nehe. Pema'enukwaw zo ko ywy rehe har ma'e rehe nehe. \v 3 Ta'e umàno ma'e kwer ài peiko xe. Peiko wiwi Zaneruwihawete inuromo kury. Peiko putar Tupàn pyr nehe no. \v 4 Zaneruwihawete wiko peneko haw azeharomoete har romo a'e. Amo 'ar mehe uzexak kar wi putar wà ywy rehe har wanupe nehe, teko paw wanuwihawete romo wiko pà nehe. A'e 'ar mehe nehe, umur putar ukàgaw upuràg eteahy haw peme nehe no. Peiko putar tuwihaw romo a'e mehe nehe no. \s1 Pawru uze'eg zanereko awer kwehe arer rehe a'e kury, zanereko àwàm ipyahu ma'e rehe a'e no \p \v 5 Ywy rehe har ikatu 'ym ma'e iapo har a'e wà, nuiko kwaw Zaneruwihawete inuromo a'e wà. A'e rupi uzapo ikatu 'ym ma'e tuweharupi wà. Uzapo ikatu 'ym ma'e oho wemireko 'ym puhe umen 'ym puhe wà. Nupuner kwaw agwer ikatu 'ym ma'e wi utyrykaw rehe wà. Ta'e ipurapo wer tuwe hehe wà xe. Xo iaiw ma'e rehe zo ipurapo wer wà. Uputar ma'e tetea'u uzeupe wà, uputar temetarer tetea'u uzeupe wà. Ma'e iputarahy haw a'e, nuzawy kwaw tupàn a'ua'u imuwete haw a'e. Na'ikatu kwaw nezewe haw Tupàn pe. \v 6 Tupàn uzepyk putar agwer ma'e iapo arer wanehe nehe, ta'e nuweruzar kwaw ize'eg a'e wà xe. \v 7 Kwehe mehe peiko agwer teko wazàwe, ta'e pepurapo wer agwer ikatu 'ym ma'e rehe no xe. \p \v 8 Pepytu'u agwer ma'e iapo re ko 'ar rehe nehe kury. Pepuruzukaiw zo amo wanupe nehe. Pema'enukwaw zo penemireko 'ym puhe pemen 'ym puhe peho àwàm rehe nehe. Peakatuwawahy zo amo rehe nehe. Peze'eg zemueteahy zo amo rehe nehe. Peze'eg uryw ahyahy zo ikatu 'ym ma'e rehe nehe. \v 9 Penemu'em zo pezeupeupe nehe, ta'e pepytu'u penemiapo kwer kwehe arer iapo re xe. \v 10 Ipyahu ma'e romo peiko kury. Tupàn zaneapo har a'e, tuweharupi peapo wiwi iko ikatu ma'e romo a'e, uzezàwenugar romo a'e. A'e rupi tuweharupi pekwaw katu wera'u peapo har kury. \v 11 A'e rupi zutew wà, zutew 'ym wà no, upirera'i imonohok kar har wà, imonohok kar har 'ym wà no, karaiw wà, tenetehar wà no, àwà wà no, amo pe uma'ereko e ma'e wà, uzeupe uma'ereko ma'e wà no, a'e paw upuner oho haw rehe Tupàn pyr wà nehe, aze uzeruzar Zezuz Zaneruwihawete rehe wà nehe. Zaneruwihawete wiko putar wyzài teko wainuromo nehe. Wiko putar uzehe uzeruzar ma'e wainuromo paw rupi katete nehe. \p \v 12 Peiko Tupàn hemiruze'eg romo. Peamutar katu a'e. Izypy mehe penexanexak uzeupe a'e. A'e rupi pepuhareko katu amogwer pe wà nehe. Pezapo ikatu ma'e amogwer wanupe tuweharupi nehe no. — Aiko wera'u amo wanuwi ihe, peze zo nehe. Pepuraraw kar zo ma'erahy amo wanupe nehe. Pepytu'u zo pezeruzar ire ma'erahy ipuraraw mehe nehe. \v 13 Pezepytywàtywà nehe no. Aze amo uzapo ikatu 'ym ma'e peme nehe, pezepyk zo hehe nehe, peneharaz hemiapo kwer wi nehe, ta'e Zanezar heharaz ikatu 'ym ma'e penemiapo kwer wi a'e xe. Pemunàn amogwer wanemiapo kwer nezewegatete nehe no. \p \v 14 Pepuruamutar katu nehe no. Aze pepuruamutar azeharomoete nehe, pezemono'ono'og putar peinuinuromo nehe, pezeàmàtyry'ym pixik 'ym pà nehe. \v 15 Zaneruwihawete pemupytu'u kar pezeàmàtyry'ym ire a'e. A'e rupi aze pepurapo wer amo ma'e rehe nehe, pepuranu pezehezehe nehe. — Aze xiapo a'e ma'e nehe, zazeàmàtyry'ym wi putar nehe, peze pezeupeupe nehe. — A'e rupi naxiapo kwaw nehe, peze pezeupeupe nehe. Nezewe mehe napezypyrog wi kwaw pezeàmàtyry'ym pà nehe. Ta'e Tupàn penenonenoz a'e xe, pitài hetekwer ài pemuigo kar pà a'e xe, pemupytu'u kar pà pezeàmàtyry'ym ire a'e xe. A'e rupi pemume'u ikatu haw izupe nehe. \v 16 Zaneruwihawete ze'eg a'e, ikatuahy a'e. Tuwe wapyk pepy'a pe a'e nehe. Pezemu'emu'e peiko nehe, Tupàn ze'eg rehe paw rupi nehe. A'e rupi pekwaw putar ima'enukwaw paw nehe. Pezegar Tupàn pe nehe. Pemuzàg Tupàn pe zegar haw nehe. Pezegar ikatu haw rehe nehe. Pemume'u ikatu haw izupe pepy'a pe nehe, pezegar mehe nehe. \v 17 Peiko Zanezar Zezuz hemiruze'eg romo. A'e rupi ma'e paw iapo mehe nehe, ize'eg imume'u mehe paw rupi nehe no, peiko hemiruze'eg ikatuahy ma'e romo nehe. Ma'e iapo mehe nehe, ze'eg imume'u mehe nehe, pemume'u Tupàn zaneru ikatu haw izupe nehe, ta'e Zanezar Zezuz umàno zanerekuzaromo a'e xe. \s1 Pawru uzapo kar ikatuahy ma'e zanewe a'e kury \p \v 18 Pe kuzàgwer pe zàkwà wà, peruzar pemen waze'eg nehe, ta'e Zezuz rehe uzeruzar ma'e romo peiko pe xe. \p \v 19 Pe awa kwer pe ty wà, pezamutar katu penemireko pe wà nehe no ty wà. Peze'eg ahyahy zo wanupe nehe. \v 20 Pe kwarearer pe, peruzar penu ze'eg tuweharupi nehe, peruzar pehy ze'eg nehe no, ta'e nezewe uzeruzar ma'e paw uzapo a'e wà xe. Ta'e nezewe haw ikatu Tupàn pe a'e nehe no xe. \p \v 21 Pe tua'u kwer pe, peze'eg ahyahy zo pena'yr wanupe nehe, penazyr wanupe nehe. Aze peze'eg ahyahy tuweharupi nehe, a'e mehe na'ipureruzar wer kwaw peze'eg rehe a'e wà nehe, ta'e nupuner kwaw pemurywete kar haw rehe a'e wà xe. \p \v 22 Pe amo pe uma'ereko ma'e pe, pezapo pezar ko ywy rehe har wanemiapo putar haw paw rupi nehe. Aze ume'e penehe wà nehe, pema'ereko katu wanupe nehe. Aze nume'e kwaw penehe wà nehe, pepytu'u zo pema'ereko katu re nehe. — Ama'ereko katu ihe, a'e rupi hekatu putar hezar pe nehe, peze zo nehe. Pema'ereko katu tuwe nehe, pezar wanehe pema'enukwaw 'ym pà nehe. Ta'e pezar Zezuz uputar nezewe haw a'e xe. \v 23 Wyzài ma'e iapo mehe, pema'ereko tuwe peranahy 'ym pà nehe, Zanezar pe pema'ereko haw ài nehe. Pema'ereko zo awa wanupe pema'ereko haw ài nehe. \v 24 Zanezar umekuzar putar pema'ereko haw peme nehe. Pema'enukwaw hekuzar ràm rehe nehe. Omonokatu ikatuahy ma'e wemiruze'eg wanupe a'e. Pepyhyk putar amo 'ar mehe nehe. Ta'e Zaneruwihawete a'e xe, pezarete romo hekon a'e xe. Pema'ereko tuwe izupe. \v 25 Amo 'ar mehe teko paw oho putar Tupàn huwa rupi wà nehe. Pitàitàigatu Tupàn umume'u putar wanemiapo kwer wanupe nehe. Aze amo uzapo ikatu 'ygwer nehe, Tupàn umume'u putar hemiapo kwer izupe nehe, hehe uzepyk pà nehe. Ni amo nuhem kwaw wemiapo kwer imume'u haw wi wà nehe, ta'e teko paw uzawy Tupàn ze'eg a'e wà xe. (Zezuz rehe uzeruzar ma'e zutyka'i a'e wà nehe, noho kwaw zepykaw pe wà nehe, ta'e Tupàn uzepyk Zezuz rehe wanekuzaromo a'e xe.) \c 4 \p \v 1 Pe teko wazar pe ty wà, pezapo ikatu ma'e pezeupe uma'ereko ma'e wanupe nehe. Pezar wiko ywate a'e. Pema'enukwaw hehe nehe. \s1 Pawru zanereruze'eg a'e kury \p \v 2 Peze'eg Tupàn pe tuweharupi nehe. Izupe peze'eg mehe pema'enukwaw zo amo ae ma'e rehe nehe. Pemume'u Tupàn ikatu haw izupe nehe no. \v 3 Peze'eg urerehe nehe no, izupe peze'eg mehe nehe no. — Epytywà Pawru ne wà nehe, peze izupe nehe. — Epytywà Pawru ne nehe Tupàn, a'e mehe upuner neze'eg imume'u haw rehe teko tetea'u wanupe nehe, upuner ureruwihawete rehe ze'eg ikwaw pyr 'ym imume'u haw rehe a'e nehe, peze izupe nehe. Ta'e a'e rupi aiko zemunehew paw pe ihe kury xe. \v 4 — Epytywà nehe, a'e mehe umume'u katu putar neze'eg nehe, a'e mehe henu har wenu katu putar a'e wà nehe, a'e mehe uzeruzar putar nerehe a'e wà nehe, peze izupe nehe. Ta'e aze amume'u katu purupe nehe, wenu katu putar wà nehe xe. \p \v 5 Aze pepuner Tupàn ze'eg imume'u haw rehe amo pe nehe, pemume'u izupe nehe. Pemume'u katu teko wanupe nehe, a'e mehe izeruzar wer putar hehe wà nehe. \v 6 Aze peze'eg amo pe nehe, tuwe peze'egatu wanupe. Peze'eg e zo wanupe nehe. Aze peze'egaw ipuràg eteahy wanupe nehe, izeruzar wer putar Zezuz rehe wà nehe. Aze upuranu penehe wà nehe, tuwe pekwaw waze'eg iwazar haw wanupe nehe. \s1 Ze'eg iahykaw rehe har \p \v 7 Zanerywyr Xik a'e, Zanezar pe uma'ereko katu ma'e a'e, herehe we uma'ereko ma'e a'e, umume'u putar heremiapo kwer paw peme nehe, hereko haw paw peme a'e nehe no. \v 8 Amono kar putar pepyr ihe nehe kury. A'e rupi pemurywete kar putar a'e nehe, ureremiapo kwer imume'u pà peme a'e nehe. \v 9 Amo awa Onez her ma'e a'e nehe no, oho putar hupi a'e nehe no. Zanerywyr romo zanemyrypar romo hekon a'e no. Ikàg izeruzar haw. Peneko haw pe har romo hekon. Umume'u putar uzeapo ma'e kwer xe arer paw peme wà nehe. \p \v 10 Aritak a'e no, xe zemunehew paw pe hepyr hekon a'e no, omono kar uze'eg peme a'e no. Mak a'e, Nape tywyr ta'yr a'e, omono kar uze'eg peme a'e no. Aze uhem oho pepyr nehe, pemuixe katu kar penàpuz me nehe, a'e peme. \v 11 Zuzue a'e, (Zut amo her ma'e a'e), omono kar uze'eg peme a'e no. Ko awa a'e wà, na'iruz a'e wà, herupi uma'ereko ma'e romo wanekon a'e wà. A'e zutyka'i zutew romo wanekon wà. Amogwer herupi uma'ereko ma'e wà, zutew 'ym romo wanekon wà. Hepytywà tuwe waiko wà. Teko tetea'u wiko Tupàn remiruze'eg romo a'e wà kury, ta'e a'e na'iruz awa hepytywà a'e wà xe, Tupàn ze'eg puràg imume'u pà a'e wà xe. \p \v 12 Amo pepyr har xe hekon a'e no. Epa her romo a'e. Zaneruwihawete Zezuz pe uma'ereko ma'e romo hekon a'e no. Omono kar uze'eg peme. Tuweharupi uze'eg Tupàn pe penehe a'e. — Emukàg kar Koro tawhu pe har ne wà nehe, i'i iko izupe. — Tuwe uzapo nerekwe Puràg hemiapo putar haw wà nehe, i'i izupe. — Tuwe uzeruzar katu neze'eg rehe wà nehe, tuwe weruzar wà nehe no, i'i iko izupe, penehe uze'eg pà. \v 13 Uma'ereko katu Tupàn ze'eg heraha pà peme, Araorixez tawhu pe har wanupe no, Iera tawhu pe har wanupe no. Aexak ima'ereko mehe. \v 14 Iruk a'e, muhàg kwaw par zaneremiamutar a'e, Nem a'e no, omono kar uze'eg peme a'e wà no. \p \v 15 Pemono kar heze'eg uzeruzar ma'e Araorixez tawhu pe har wanupe nehe. Amono kar heze'eg Nin pe no, hàpuz me uzemono'og ma'e wanupe no. \v 16 Ko pape imugeta re nehe, pemugeta kar tuwe imono Araorixez pe har uzeruzar ma'e wanupe nehe no, wazemono'og mehe nehe no. Nezewegatete pemugeta hepape wanupe heremimono kwer nehe no. Umur kar putar peme a'e wà nehe no. \v 17 Pemume'u ko ze'eg Araki pe nehe no. — Zanezar nemuma'ereko kar a'e, ma'e iapo kar pà newe a'e. Emumaw a'e ma'e iapo haw nehe, peze izupe nehe. \p \v 18 Ko ze'eg pehegwera'i amuapyk putar hepo pupe tuwe pape rehe ihe nehe kury. Ihe Pawru ihe, amono kar heze'eg peme ihe kury. Peneharaz zo zemunehew paw pe hereko haw wi nehe. Tuwe Tupàn pepuhareko nehe, ikatuahy ma'e iapo pà peme nehe. Upaw kwez kury. Pawru.