\id MAT - Goofa \ide UTF-8 \h Maatoosa \toc3 Maato \toc2 Maatoosa \toc1 Maatoosi Xaafida Yesuus Kiristtoosa Wonggelaa \mt1 Maatoosi Xaafida \mt2 Yesuus Kiristtoosa Wonggelaa \imt Gaatha Qofaa \ip Maatoosa Wonggelay, yaana geetettidi ufayssan naagettiya ashsheyssi Yesuusa gideyssanne Xoossay gal77a caaquwan ba asaas immida ufayssa qaalaa poliday iya baggara gideyssa odiya Wonggelaa. Ha Wonggelay Yesuusi entta giddon yelettidi diccida Ayhudeta xalaalas gidonnashin, kumetha alamiya ubbaassa. \ip Maatoosa Wonggelay, daro naagetethan xaafettida maxaafa. Maatoosi ba maxaafaa Yesuusa yeletethan doomidi, iya xammaqetethaanne iya paacetethaa odi simmidi, Galiilan I sabbakidabaa, tamaarssidabaanne hargganchchota pathidabaa odees. Hessafe kaallidi, Yesuusi Galiilappe Yerusalaame bidayssanne I ha sa7an de7ida wode wurssetha saaminttan hanidabata qonccisees. Hessika iya kaqetethaa, iya hayquwanne iya dendduwa oykkees. \ip Ha Wonggelay, Yesuusi Xoossaa higgiya birshshanaw maati de7eyssanne Xoossaa kawotethaabaa tamaarssiya gita asttamaare oothidi shiishees. Iya timirttiyafe dariya baggay dumma dumma maaran giigettida ichchashu kifiletan shaakettees. \ip 1@ Xoossaa kawotethan de7iya asaa hanotethaa, oosuwa, maatanne wurssetha qaadaa odiya Deriya Bolla Timirttiya (Shem 5-7). \ip 2@ Tammanne nam77u tamaareti Wonggelaa sabbakanaw bida wode enttaw imettida kaalesuwa (Shem 10). \ip 3@ Xoossaa kawotethabaa tamaarssanaw shiiqida dumma dumma leemisota (Shem 13). \ip 4@ Iya tamaare gidobaa birshshethaa odiya timirttiya (Shem 18). \ip 5@ Ha77i alamiya wurssethaanne Xoossaa kawotethaa yuussabaa odiya timirttiya (Shem 24-25). \iot Maatoosa Wonggelaa ayfe qofata \io1 Yesuus Kiristtoosa yeletethaa susaanne iya yeletethaa 1:1-2:23 \io1 Xammaqiya Yohaannisa oosuwa 3:1-12 \io1 Yesuusa xinqqatiyanne paacetethaa 3:13-4:11 \io1 Yesuusi Galiilan ba oosuwa oykkidayssa 4:12-18:35 \io1 Galiilappe Yerusalaame gakkanaw 19:1-20:34 \io1 Wurssetha saamintta Yerusalaame heeran 21:1-27:66 \io1 Godaa hayqoppe dendduwanne qonccethaa 28:1-20 \ie \c 1 \s Yesuusa yeletethaa susaa \r (Luuqa 3:23-38) \p \v 1 Hayssafe kaallidi xaafettidayssi Dawite na7a Abrahaame na7a gidida Yesuus Kiristtoosa yeletethaa. \p \v 2 Abrahamey Yisaaqa yelis; \q Yisaaqi Yayqooba yelis; \q Yayqoobi Yihudanne iya ishata yelis; \q \v 3 Yihudi Ti7imaarippe Faaresenne Zaara yelis; \q Faaresi Esiroome yelis; \q Esiroomey Raame yelis; \q \v 4 Raamey Aminaadabe yelis; \q Aminaadabey Na7asoone yelis; \q Na7asooney Salmoona yelis; \q \v 5 Salmooney Ra7abippe Boo7eze yelis; \q Boo7ezi Urutippe Iyobeede yelis; \q Iyobeedi Isseyye yelis; \q \v 6 Isseyyey kawuwa Dawite yelis; \q Dawitey koyro Ooriyo machcheefe Solomone yelis; \q \v 7 Solomoney Robi7aame yelis; \q Robi7aamey Abiya yelis; \q Abiyey Asaafe yelis; \q \v 8 Asaafi Iyosaafexe yelis; \q Iyosaafixey Iyoraame yelis; \q Iyoraamey Ooziyane yelis; \q \v 9 Ooziyaney Iyo7atame yelis; \q Iyo7atamey Akkaza yelis; \q Akkazi Hiziqiyasa yelis; \q \v 10 Hiziqiyasi Minaase yelis; \q Minaasey Amoona yelis; \q Amooni Iyosiyaasa yelis; \q \v 11 Isra7eele asay di7ettidi Babiloone biittaa bida wode Iyosiyaasi Ikoniyananne iya ishata yelis.\x - \xo 1:11 \xo*\xt 2Kawo 24:14-15; 2Taari 36:10; Er 27:20\xt*\x* \q \v 12 Babiloone biitta Isra7eele asay di7ettidi bidaappe guye Ikoniyaani Selaatiyale yelis. \q Selaatiyaley Zerubaabela yelis; \q \v 13 Zerubaabeli Abdiyu yelis; \q Abdiyuy Eliyaaqeme yelis; \q Eliyaaqemey Azaara yelis; \q \v 14 Azaari Sadooqe yelis; \q Sadooqey Akiime yelis; \q Akiimey Eliyuuda yelis; \q \v 15 Eliyuudi Alaazara yelis; \q Alaazari Maatane yelis; \q Maataney Yayqooba yelis; \q \v 16 Yayqoobi Yoosefa yelis; \q Yoosefi Kiristtoosa giya Yesuusa yelida Mayraami azina. \p \v 17 Hiza, yeletethay Abrahameppe Dawite gakkanaw tammanne oydda. Dawiteppe bidi Babiloone di7uwa gakkanaw tammanne oydda. Babiloone di7uwappe bidi Kiristtoosa gakkanaw tammanne oyddu yeletethi gidees. \s Yesuus Kiristtoosa yeletethaa \r (Luuqa 2:1-7) \p \v 18 Yesuus Kiristtoosa yeletethaa taarikey hayssafe kaalleyssa. Iya aaya Mayraama Yoosefas oyshetta de7ashe Yoosefara gahettonna Geeshsha Ayyaanaappe qanthatasu.\x - \xo 1:18 \xo*\xt Luuqa 1:27\xt*\x* \v 19 Yoosefi Xillo asi gidida gisho iyo asan kessanaw koyibeenna. Yaaniya gisho qosan iyo agganaw qoppis. \v 20 I he qofan de7ishin Xoossaa kiitanchchoy amuhon qonccidi, “Dawite na7aw, Yoosefa, Mayraama qanthatiday Geeshsha Ayyaanaappe gidiya gisho iyo ekkanaw yayyofa” yaagis. \v 21 Iya adde na7a yelana, I ba deriya entta nagaraappe ashshiya gisho iya sunthaa ne Yesuusa gada xeegana.\x - \xo 1:21 \xo*\xt Luuqa 1:31\xt*\x* \p \v 22 Goday nabiya Isayaasa doonan, \v 23 “Hekko geela7iya qanthatana; adde na7akka yelana; iya sunthay Ammanu7eela geetettana” goyssi polettana mela ha ubbay hanis. Ammanu7eela geyssas birshshethay “Xoossay nuura de7ees” guussu.\x - \xo 1:23 \xo*\xt Isa 7:14\xt*\x* \p \v 24 Yoosefi dhiskkofe barkkidi Godaa kiitanchchoy kiittidayssa mela Mayraamo ba soo efis. \v 25 Shin ba bayra na7a yelana gakkanaw iyo bochchibeenna; \f + \fr 1:25 \fr*\fk bochchibeenna: \fk*\ft Machchira azinara aqeyssada issife aqibookkona guussu.\ft*\f* yelettida na7akka Yesuusa gidi xeegis.\x - \xo 1:25 \xo*\xt Luuqa 2:21\xt*\x* \c 2 \s Dolohappe yida asata \p \v 1 Kawuwa Heroodisa woden Yesuusi Yihuda biittan Beeteleme kataman yelettidayssafe guye xoolintto taybiya asati dolohappe Yerusalaame yidi, \v 2 “Yelettida Ayhude kawoy awun de7ii? Nuuni doloha baggara keyida iya xoolinttuwa be7idi iyaw goynnanaw yida” yaagidi oychchidosona. \v 3 Kawoy Heroodisi hessa si7ida wode dagammis. Yerusalaamen de7iya asay ubbayka dagammidosona. \v 4 Heroodisi kahine halaqatanne higge asttamaareta baakko xeegidi, “Kiristtoosi awun yelettanddeshsha?” yaagidi entta oychchis. \p \v 5 Enttika, “Yihuda Beetelemena; nabey, \q \v 6 ‘Yihudan de7iya Beeteleme,\x - \xo 2:6 \xo*\xt Mik 5:2\xt*\x* \q2 Yihudan de7iya gooba katamatappe, \q2 neeni aybinkka guuxaka. \q Ta deriya Isra7eele aysanayssi, \q2 neeppe keyana’ gidi xaafis” \m yaagidosona. \p \v 7 Hessafe guye, Heroodisi dolohappe yida asata geeman xeegidi, xoolinttuwa entti be7ida wodiya enttafe geeshshidi eris. \v 8 I enttana Beeteleme yeddishe, “Bidi yelettida na7aa minthidi koyite; iya hintte demmida wode takka bada iyaw goynnana mela simmidi yishe taw odite” yaagis. \v 9 Enttika kawoy Heroodisi gidayssa si7idi bidosona. Entti doloha baggara be7ida xoolinttoy enttana kaalethishe na7ay de7iyasuwa gakkanaw efis. \v 10 Entti he xoolinttuwa be7ida wode gita ufayssi ufayttidosona. \v 11 Soo gelidi na7aa ba aaye Mayraamira de7eyssa be7idosona. Iyaw gulbbatidi goynnidosona. Bantta saaxiniya dooyidi worqqa, ixaanenne karbbe iyaw immidosona. \v 12 Entti Heerodisakko guye simmona mela Xoossay amuhon enttaw odin, hara ogera bantta biittaa simmidosona. \s Gibxe baqatuwa \p \v 13 Doloha baggafe yida asati bidaappe guye, Godaa kiitanchchoy Yoosefas amuhon qonccidi, “Heroodisi na7aa wodhanaw koyaa gisho dendda; ellesada na7aanne na7aa aayiw ekkada Gibxe biittaa ba. Ne simmana wodiya ta new odana gakkanaw yan gam77a” yaagis. \p \v 14 Hessa gisho, Yoosefi he qamman denddidi, na7aanne na7aa aayiw ekkidi Gibxe bis. \v 15 Nabiya doonan Xoossay, “Taani, ta na7aa, Gibxe biittafe xeegas”\x - \xo 2:15 \xo*\xt Hose 11:1\xt*\x* geetettida qaalay polettana mela Heroodisi hayqqana gakkanaw I yan de7is. \p \v 16 Hessafe guye, doloha baggafe yida asati iya cimmidayssa erida wode daro yilotis. I kase enttafe si7idayssada Beetelemeninne he heeran de7iya nam77u laythi kumidayssatanne nam77u laythafe garssan de7iya adde nayta ubbaa ba wotaddareta yeddidi wodhisis. \p \v 17-18 Nabiya Ermmiyasa doonan, \q1 “Yeehoynne zeleelssi, \q2 Raama kataman si7ettis. \q1 Raahela ba naytas yeekkawusu; \q2 entti hayqqida gisho \q1 minettanaw dandda7abuukku” \m gidi odidayssi polettis.\x - \xo 2:17-18 \xo*\xt Er 31:15\xt*\x* \s Naazirete simuwa \p \v 19 Heroodisi hayqqidaappe guye Gibxen Godaa kiitanchchoy Yoosefas amuhon qonccidi, \v 20 “Na7aa wodhanaw koyaa asati hayqqida gisho, denddada na7aanne na7aa aayiw ekkada Isra7eele biittaa simma” yaagis. \p \v 21 Yoosefi denddidi na7aanne na7aa aayiw ekkidi Isra7eele biittaa simmis. \v 22 Shin Arkkeliyoosi Yihudan ba aawa Heroodisa bessan kawotidayssa si7ida wode yaa baanaw yayyis. Xoossay amuhon iyaw qonccisin Galiila biittaa bis. \v 23 Nabeta doonan, “Naazirete asi geetettana” gidi odettidayssi polettana mela Naazirete katamaa bidi yan de7is.\x - \xo 2:23 \xo*\xt Mar 1:24; Luuqa 2:39; Yoha 1:45\xt*\x* \c 3 \s Xammaqiya Yohaannisa timirttiya \r (Mar 1:1-8; Luuqa 3:1-17; Yoha 1:19-28) \p \v 1-2 He wode Xammaqiya Yohaannisi, “Xoossaa kawotethay matattida gisho hintte nagaraappe simmite” yaagidi sabbakishe Yihuda bazzo biittaa yis.\x - \xo 3:1-2 \xo*\xt Maato 4:17; Mar 1:15\xt*\x* \v 3 Nabiya Isayaasi Yohaannisabaa odidayssa mela, \q1 “Bazzo biittan, \q2 issoy ba qaala dhoqqu oothidi, \q1 ‘Godaa ogiya giigisite. \q1 Iya horogaa piddi oothite’ gis”\x - \xo 3:3 \xo*\xt Isa 40:3\xt*\x* \m yaagettiday iyassa yaagis. \p \v 4 Yohaannisi gimale ikiseppe oosettida afila ma77ees. Ba xeessan dafo danccees. I miya kathayka boolenne degera eesi.\x - \xo 3:4 \xo*\xt 2Kawo 1:8\xt*\x* \v 5 Asay he wode Yerusalaame katamaappe, Yihuda biitta ubbaafenne Yorddaanose Shaafaa heerappe iyaakko yoosona. \v 6 Bantta nagaraa paaxidi Yorddaanose Shaafan Yohaannisa kushen xammaqettosona. \p \v 7 Yohaannisi, daro Farisaawetinne Saduqaaweti xammaqettanaw baakko yeyssata be7idi, enttako, “Ha iita shooshatoo, yaana Xoossaa hanquwafe baqatana mela hinttena oone zoriday?\x - \xo 3:7 \xo*\xt Maato 12:34; 23:33\xt*\x* \v 8 Hiza, hinttee, hintte nagaraappe simmidayssa erisiyabaa oothite. \v 9 Hinttee, hintte wozanan, ‘Abrahamey, nu aaway de7ees’ gidi qoppofite. Loythi si7ite! Xoossay ha shuchchatappe Abrahames na7a kessanaw dandda7ees.\x - \xo 3:9 \xo*\xt Yoha 8:33\xt*\x* \v 10 Beexey mithaa xaphuwan giigidi uttis; lo77o ayfe ayfonna mitha ubbay qanxettidi taman yegettana.\x - \xo 3:10 \xo*\xt Maato 7:19\xt*\x* \p \v 11 “Hinttee, hintte nagaraappe simmidayssa erisanaw taani hinttena haathan xammaqays. Shin taappe guyera yeyssi hinttena Geeshsha Ayyaananinne taman xammaqana. I taappe daro wolqqaamees; taani hari attoshin iya caammaa tookkanawukka bessike. \v 12 Kathaa geeshshiya pithey iya kushen de7ees. Kathaa loythi geeshshees; gisttiya ba shaaliyan qolana, shin punuwa to7onna taman xuuggana” yaagis. \s Yesuusa xammaqetethaa \r (Mar 1:9-11; Luuqa 3:21-22) \p \v 13 He wode Yesuusi Yohaannisa kushen xammaqettanaw Galiilappe Yorddaanose Shaafaa bis. \v 14 Shin Yohaannisi iya digganaw koyid, “Taani nenan xammaqettanaw koshshishin neeni taakko yay?” yaagis. \v 15 Shin Yesuusi zaaridi, “Xoossay nuuppe koyabaa ubbaa nu polanaw bessiya gisho, ha77i taw ero ga” yaagis. Yohaannisi iyaw ero gidi ekkis. \v 16 Yesuusi xammaqettida mela haathaafe keyis. Iirakka saloy dooyettin Xoossaa Ayyaanay holleda yishin qassi ba bolla wol77ammidi wodhdhishin be7is. \v 17 He wode, “Ta dosiya, iyan tana ufayssiya ta na7ay hayssa” yaagiya qaalay saloppe yis.\x - \xo 3:17 \xo*\xt Maato 12:18; 17:5; Mar 1:11; Luuqa 9:35\xt*\x* \c 4 \s Yesuusa paacetethaa \r (Mar 1:12-13; Luuqa 4:1-13) \p \v 1 Hessafe guye, Xalahey Yesuusa paaccana mela Geeshsha Ayyaanay Yesuusa bazzo biittaa efis.\x - \xo 4:1 \xo*\xt Ib 2:18; 4:15\xt*\x* \v 2 Oytamu qammanne oytamu gallas xoomidaappe guye koshattis. \v 3 Xalahey Yesuusakko yidi “Neeni Xoossaa na7a gidikko, ane ha shuchchati uythi gidana mela kiitta” yaagis. \p \v 4 Yesuusi zaaridi, “ ‘Asi Xoossaa doonappe keyaa qaala ubban daanappe attin uytha xalaalan de7enna’ geetettidi Xoossaa qaalan xaafettis”\x - \xo 4:4 \xo*\xt Zaare 8:3\xt*\x* yaagis. \p \v 5 Kaallidikka, Xalahey Yesuusa geeshsha katamaa efidi, Xoossaa keetha huu7iya kessidi, \v 6 “Neeni Xoossaa na7a gidikko, ane duge sa7an kundda. Ays giikko,\x - \xo 4:6 \xo*\xt Maz 91:11\xt*\x* \q1 ‘Ne tohoy shuchchan dhubetti deshettonna mela, \q2 bantta kushiyan nena denthana mela, \q2 Xoossay ba kiitanchchota ne gisho kiittana’ \m geetettidi Xoossaa qaalan xaafettis” yaagis. \p \v 7 Yesuusi iyaakko, “Qassika, ‘Xoossaa qaalan ne Godaa, ne Xoossaa paaccofa’ yaagettidi xaafettis” gidi zaaris.\x - \xo 4:7 \xo*\xt Zaare 6:16\xt*\x* \p \v 8 Wurssethan Xalahey Yesuusa issi wolqqaama deriya huu7e kessidi alamiya kawotethata entta bonchchuwara issife bessidi, \v 9 “Ne taw kunddada goynniko ta new ha ubbaa immana” yaagis. \p \v 10 Yesuusi zaaridi, “Ha Xalahiyaw, taappe haakka! ‘Ne Godaa, ne Xoossaa goynna, iya xalaala haggaaza’ geetettidi Xoossaa qaalan xaafettis” yaagis.\x - \xo 4:10 \xo*\xt Zaare 6:13\xt*\x* \p \v 11 Hessafe guye, Xalahey aggidi bis; kiitanchchoti yidi iya haggaazidosona. \s Yesuusa timirttiya \r (Mar 1:14-15; Luuqa 4:14-15) \p \v 12 Yesuusi, Yohaannisi qashettoyssa si7ida wode Galiila biittaa bis.\x - \xo 4:12 \xo*\xt Maato 14:3; Mar 6:17; Luuqa 3:19-20\xt*\x* \v 13 Naazirete katamaa aggidi Zaabiloonaninne Niftaaleme heeran, abbaa matan de7iya Qifirnahoome katamaa bidi yan de7is.\x - \xo 4:13 \xo*\xt Yoha 2:12\xt*\x* \v 14 Hessi haniday nabiya Isayaasa doonan, \q1 \v 15 “Zaabiloone biittan, Niftaaleme biittan, \q2 Yorddaanose Shaafappe hefinthan, \q2 abbaa ogiya gaxan de7iya, \q2 Ayhude gidonna derey de7iya Galiilan,\x - \xo 4:15-16 \xo*\xt Isa 9:1-2\xt*\x* \q1 \v 16 dhuman de7iya derey, \q2 wolqqaama poo7o be7is. \q1 Hayqo kuya biittan, \q2 de7eyssatas poo7oy keyis” \m yaagidi odettida qaalay polettana melassa. \p \v 17 He wodeppe doomidi Yesuusi, “Xoossaa kawotethay matattida gisho hintte nagaraappe simmite” yaagidi qaala sabbakees.\x - \xo 4:17 \xo*\xt Maato 3:2\xt*\x* \s Koyro tamaareta xeegetethaa \r (Mar 1:16-20; Luuqa 5:1-11) \p \v 18 Yesuusi Galiila Abbaa matara aadhdhishe nam77u ishata, Phexiroosa geetettiya Simoonanne iya ishaa Inddiriyasa be7is. Entti molo oykkeyssata gidida gisho bantta gitiya abban yeggoosona. \v 19 Yesuusi enttana, “Haa yiite; tana kaallite! Molo oythi attoshin, ta hinttena ase oythi tamaarssana” yaagis. \v 20 Enttika, ellesidi bantta gitiya yeggi aggidi Yesuusa kaallidosona. \rem fig 1 fig* \p \v 21 Yesuusi yaappe buroo gede sinthe aadhdhishe hara nam77u ishata, Zabdiyoosa nayta, Yayqoobanne Yohaannisa be7is. Bantta aawa Zabdiyoosara issife wogoluwa giddon bantta gitiya giigiseyssata xeegis. \v 22 Enttika, ellesidi bantta wogoluwanne bantta aawa aggidi Yesuusa kaallidosona. \s Yesuusi hargganchchota pathis \r (Luuqa 6:17-19) \p \v 23 Yesuusi Ayhude Woosa Keethatan tamaarssishe, salo kawotethaa Wonggelaa odishenne dumma dumma harggiyafe asaa pathishe Galiila biitta ubban yuuyis.\x - \xo 4:23 \xo*\xt Maato 9:35; Mar 1:39\xt*\x* \p \v 24 Hessafe denddoyssan iya sunthay Sooriya biitta ubban keyis. Dumma dumma harggen oykettidayssatanne waayetteyssata, tuna ayyaanan oykettidayssata, shoci yeggiya harggen oykettidayssatanne, gunddata iyaakko ehidosona; ikka enttana pathis. \p \v 25 Asay Galiilappe, Tammu Katamatappe, Yerusalaameppe, Yihudappenne Yorddaanose Shaafaa hefinthan de7iya biittaafe yida daro asay iya kaallidosona. \c 5 \s Yesuusi deriya bolla tamaarssida timirttiya \p \v 1 Daro derey shiiqidayssa Yesuusi be7ida wode deriya bolla keyidi uttis. Iya tamaareti iyaakko shiiqin, \v 2 hayssada yaagidi tamaarssis: \s Tuma ufayssaa \r (Luuqa 6:2-23) \q1 \v 3 “Bantta ayyaanan manqoti anjjettidayssata, \q2 salo kawotethay enttassa. \q1 \v 4 Yeekkeyssati anjjettidayssata, \q2 entti minthetho demmana.\x - \xo 5:4 \xo*\xt Isa 61:2\xt*\x* \q1 \v 5 Bantta wozanan ashkketi anjjettidayssata, \q2 entti sa7aa laattana.\x - \xo 5:5 \xo*\xt Maz 37:11\xt*\x* \q1 \v 6 Xillobaa oothanaw koshatteyssatinne saamotteyssati anjjettidayssata, \q2 entti kallana.\x - \xo 5:6 \xo*\xt Isa 55:1\xt*\x* \q1 \v 7 Maareyssati anjjettidayssata, \q2 entti maarotethi demmana. \q1 \v 8 Wozana geeshshati anjjettidayssata, \q2 entti Xoossaa be7ana.\x - \xo 5:8 \xo*\xt Maz 24:3\xt*\x* \q1 \v 9 Sigetheyssati anjjettidayssata, \q2 entti Xoossaa nayta geetetti xeegettana. \q1 \v 10 Xillobaa oothiya gisho gidi, \q2 goodetteyssati anjjettidayssata, \q2 salo kawotethay enttassa.\x - \xo 5:10 \xo*\xt 1Phexi 3:14\xt*\x* \p \v 11 “Asay hinttena ta gisho gidi cayaa wode, gooddiya wodenne hintte bolla iitabaa ubbaa worddon odisiya wode hintte anjjettidayssata.\x - \xo 5:11 \xo*\xt 1Phexi 4:14\xt*\x* \v 12 Hintte woytoy salon gita gidiya gisho ufayttite, hashshu giite. Hinttefe kase de7iya nabeta hessada goodidosona.\x - \xo 5:12 \xo*\xt 2Taari 36:16; Ha@O 7:52\xt*\x* \s Maxinenne poo7o \p \v 13 “Hinttee biittaas maxine; maxiney ba maxinetethaa aggiko, ba mal7otethaa waati zaari demmanee? Kare holin asan yedhdhettanaappe attin aybiskka maaddenna.\x - \xo 5:13 \xo*\xt Mar 9:50; Luuqa 14:34-35\xt*\x* \p \v 14 “Hintte biittaas poo7o; dere bolla de7iya katamiya qosettanaw dandda7ukku.\x - \xo 5:14 \xo*\xt Yoha 8:12; 9:5\xt*\x* \v 15 Xomppe oythidi son de7iya asa ubbaas poo7ana mela dhoqqa son wotheesippe attin daallo gidon wothey baawa.\x - \xo 5:15 \xo*\xt Mar 4:21; Luuqa 8:16; 11:33\xt*\x* \v 16 Hessa mela asay hintte lo77o oosuwa be7idi, salon de7iya hintte aawa bonchchana mela hintte poo7oy asa sinthan poo7o.\x - \xo 5:16 \xo*\xt 1Phexi 2:12\xt*\x* \s Muse higgiya \p \v 17 “Taani Muse higgiyanne nabeta qaala shaaranaw yida hinttew daanoppo. Taani, entti odidayssi tuma gideyssa qonccisanaw yasippe attin shaaranaw yabiikke. \v 18 Ta hinttew tuma odays; saloynne sa7ay aadhdhana gakkanaw higge ubbay polettanaappe attin higgiyafe issi qaalay woykko pidaaley aadhdhenna.\x - \xo 5:18 \xo*\xt Luuqa 16:17\xt*\x* \v 19 Hessa gisho, ha kiitatappe guuxiya issi kiitaa menthiya oonikka qassi harata hessatho oothana mela tamaarssey oonikka salo kawotethan ubbaafe guutha gidana. Shin ha kiitaa poleysinne haratakka polana mela tamaarssey salo kawotethan gita gidana. \v 20 Ta hinttew odays; hintte xillotethay Farisaaweta xillotethaafenne higge asttamaareta xillotethaafe aadhdhonna ixxiko, salo kawotethaa gelekketa. \s Wodhobaa \p \v 21 “Hintte mayzatas, ‘Wodhoppite; shemppo wodhida oonikka pirddettana’ geetettoyssa si7ideta.\x - \xo 5:21 \xo*\xt Kessa 20:13; Zaare 5:17\xt*\x* \v 22 Shin ta hinttew odays; ba ishaa hanqettiya ubbay pirddettana. Ba ishaa cayaa oonikka daynna sinthi pirddas shiiqana. Ba ishaakko, ‘Eeyay’ giya oonikka qassi gaanname taman pirddettana. \p \v 23 “Hessa gisho, neeni ne yarshshuwa yarshshiya wode ne ishaa qohidabay new akeeketiko, \v 24 ne yarshshuwa he bessan aggada ba; koyrota bada ne ishaara giiga; yaata simmada, ne yarshshuwa Xoossaas yarshsha. \p \v 25 “Nena mooteyssara pirdda keethi bashe oge bolla iyara giiga. Hessi atto giikko I nena daynna sinthi efana. Daynnay nena qachcheyssas aathi immana; I nena woynen yeggana. \v 26 Ta tuma odays; ne bolla pirddettida accuwa issi santimey attonna cigga onggana gakkanaw qasho keethafe keyakka. \s Laymatethabaa \p \v 27 “Hayssafe kase, ‘Laymatoppite’ geetettoyssa si7ideta.\x - \xo 5:27 \xo*\xt Kessa 20:14; Zaare 5:18\xt*\x* \v 28 Shin ta hinttew odays, maccas xeellidi, amottida ubbay ba wozanan iira laymatees. \v 29 Ne ushachcha ayfey new nagaras gaaso gidikko, kessa hola. Ne asatethay kumethi gaanname taman wodhdhanaappe ne asatethaafe issoy dhayikko new lo77o.\x - \xo 5:29 \xo*\xt Maato 18:9; Mar 9:47\xt*\x* \v 30 Ne ushachcha kushey new nagaras gaaso gidikko, iya qanxa hola. Ne asatethay kumethi gaanname taman wodhdhanaappe ne asatethaafe issoy dhayikko, new lo77o.\x - \xo 5:30 \xo*\xt Maato 18:8; Mar 9:43\xt*\x* \s Machchi azina bilethabaa \r (Maato 19:9; Mar 10:11-12; Luuqa 16:18) \p \v 31 “ ‘Ba machchiw yeddiya oonikka anjjo worqqatiya immo’ geetettis.\x - \xo 5:31 \xo*\xt Maato 19:7; Mar 10:4\xt*\x* \v 32 Shin ta hinttew odays; ba machchiya laymatonna de7ishin billiya ubbay iya laymatana mela oothees. Hessadakka, anjjettida maccasiw ekkiya ubbay laymatees.\x - \xo 5:32 \xo*\xt Maato 19:9; Mar 10:11-12; Luuqa 16:18; 1Qoro 7:10-11\xt*\x* \s Caaqobaa \p \v 33 “Hintte mayzatakko, ‘Worddon caaqqofite; hintte Xoossaa sinthan caaqqidayssa polite’ geetettidayssa si7ideta.\x - \xo 5:33 \xo*\xt Leewe 19:12; Tay 30:2; Zaare 23:21\xt*\x* \v 34 Shin ta hinttew odays; ubbarakka caaqqofite. Xoossay uttiya araata gidiya gisho, salon caaqqofite.\x - \xo 5:34 \xo*\xt Maato 23:22\xt*\x* \v 35 Iya tohoy yedhdhiya soo gidiya gisho, sa7ankka caaqqofite. Gita kawuwa katama gidiya gisho, Yerusalaamenkka caaqqofite.\x - \xo 5:35 \xo*\xt Isa 66:1; Maz 48:2\xt*\x* \v 36 Hintte binaanappe issuwaka boothi woykko kareethi oothanaw dandda7onna gisho, hinttee hintte huu7enkka caaqqofite. \v 37 Hessa gisho, hintte qaalay, ‘Ee’ woykko ‘Akkay’ gido. Hessafe kare keyey Xalaheppe yees. \s Halo keyanaw koshshenna \p \v 38 “ ‘Ayfe gisho ayfe; achcha gisho achche’ geetettidayssa si7ideta.\x - \xo 5:38 \xo*\xt Kessa 21:24; Leewe 24:20; Zaare 19:19\xt*\x* \v 39 Shin ta hinttew odays; hintte bolla iitabaa oothiya uraara eqettofite. Oonikka ne ushachcha shakalaa baqqiko ne haddirssa shakalaakka bessa. \v 40 Issi asi ne shaamiziya ekkanaw nena mootikko, ne kootiya gujjada imma. \v 41 Issi asi nena wolqqan babaa toossidi issi saate oge baara baana mela nena un77ethiko, iyara nam77u saate oge ba. \v 42 Woossiya oodeskka imma; neeppe tal77anaw koyaa oonakka diggofa. \s Ne morkketa siiqa \r (Luuqa 6:27-28, 32-36) \p \v 43 “ ‘Nena doseyssa dosa; nena ixxeyssa ixxa’ geetettoyssa si7ideta. \v 44 Shin ta hinttew odays; hintte morkketa dosite; hinttena qoheyssatas woossite. \v 45 Hessatho hintte oothiko, salon de7iya hintte aawas hintte nayta gidana. I iitatasinne lo77otas awa kessees; xillotasinne nagaranchchotas ba iraa bukisees. \v 46 Hinttena dosiya asaa xalaala hintte dosikko, hinttew ay woytoy de7ii? Hari attoshin, qaraxa qanxiseyssatikka hessa oothoosona. \v 47 Hinttee, hintte ishata xalaala sarothiko, haratappe ay hara aadhdhiyabaa oothidetii? Hari attoshin, Xoossaa ammanonna asaykka hessa oothoosona. \v 48 Hiza, salon de7iya hintte aaway polo gidoyssada hintteka polo gidite.\x - \xo 5:48 \xo*\xt Leewe 19:2; Zaare 18:13\xt*\x* \c 6 \s Manqotas imobaa \p \v 1 “Asi be7o gidi hintte lo77o oosuwa asa sinthan oothonnaada naagettite. Hessatho hanonna ixxiko salon de7iya hintte Aawappe woyto demmeketa.\x - \xo 6:1 \xo*\xt Maato 23:5\xt*\x* \p \v 2 “Hinttee manqotas immiya wode asa sinthan bonchchettanaw gidi cubboti ogiya doonaninne Ayhude Woosa Keethatan ootheyssada asi be7o gidi oothofite. Ta hinttew tuma odays; entti bantta kumetha woytuwa ekkidosona. \v 3 Shin hinttee manqotas immiya wode hintte ushachcha kushey ootheyssa hintte haddirssa kushey eroppo; \v 4 hintte imoy geeman gido. Geeman ootheyssa be7iya hintte aaway hinttew woytuwa qonccen immana. \s Woosabaa \r (Luuqa 11:2-4) \p \v 5 “Woosa woossishe cubbotatho hanoppite. Entti, banttana asi be7o gidi Ayhude Woosa Keethaninne ogiya doonan eqqidi woosseyssa dosoosona. Ta hinttew tuma odays; entti bantta kumetha woytuwa ekkidosona.\x - \xo 6:5 \xo*\xt Luuqa 18:10-14\xt*\x* \v 6 Shin neeni woossiya wode, ne soo gela, wulaa gorddada geeman de7iya ne Aawakko woossa; geeman oosettidayssa be7iya ne aaway new woytuwa immana. \v 7 Hintte woossiya wode Ayhude gidonna asaatho coo qaala darssidi woossofite. Entti adussi woossin Xoossay si7ees gidi qoppoosona. \v 8 Hessa gisho, enttayssada hanoppite. Ays giikko, hintte aaway hinttew ay koshshiyako hintte woossanaappe sinthattidi erees. \p \v 9 “Hiza, hintte yaagidi woossite, \q1 ‘Salon de7iya nu aawaw, \q1 ne geeshsha sunthay anjjetto. \q1 \v 10 Ne kawotethay yo, \q1 ne sheney salon hanidayssada \q2 sa7ankka hano. \q1 \v 11 Gallasa kathaa hachchi hachchi nuus imma. \q1 \v 12 Nuuni nuna qohidayssata, atto geyssada, \q2 nuuskka nu qohuwa atto ga. \q1 \v 13 Nuna iitappe ashshafe attin \q2 paacen gelssofa. \q1 [Kawotethay, wolqqaynne bonchchoy \q2 merinaw neessa. Amin7i.] \p \v 14 “Hintte hinttena qohidayssata atto giikko, salon de7iya hintte Aaway hintte qohuwakka atto gaana.\x - \xo 6:14-15 \xo*\xt Mar 11:25-26\xt*\x* \v 15 Shin hintte hara asa nagara atto goonna ixxiko hintte Aaway hintte nagara atto geenna. \s Xoomabaa \p \v 16 “Hintte xoomiya wode cubbotatho kayottofite. Ays giikko, entti xoomeyssa asi erana mela bantta som77uwa qitayoosona. Ta tuma odays; entti bantta woytuwa ekkidosona. \p \v 17 “Shin neeni xoomiya wode ne som77uwa meecca, ne huu7iya tiyetta. \v 18 Hessada ne oothiko ne xoomiya xoomay asappe geemmidayssa, shin geeman de7iya ne Aaway eriya xooma gidana. Geeman oosettidayssa be7iya ne Aaway new woytuwa immana. \s Salon shalo shiisho \p \v 19 “Bili miyason, biraati shi7iyason, kaysoy bookkidi ekkiyason, ha sa7an, hinttew shalo shiishoppite.\x - \xo 6:19 \xo*\xt Yay 5:2\xt*\x* \v 20 Shin bili moonason, biraati shi7onnason, kaysoy bookkidi ekkonnason salon hinttew shalo shiishite. \v 21 Ne shaloy de7iyasuwan ne wozanay de7ana. \p \v 22 “Ayfey asatethaas xomppe. Hessa gisho, ne ayfey payya gidikko ne kumetha asatethay poo7o gidees. \v 23 Ne ayfey hargganchcho gidikko ne kumetha asatethay dhuma gidees. Hiza, nenan de7iya poo7oy dhuma gidikko, dhumay ay mela aadhdhidi dhumanddeshsha! \p \v 24 “Issi asi nam77u godas haarettanaw dandda7enna. Issuwa dosikko hankkuwa ixxees; woykko issuwa bonchchiko hankkuwa kadhees. Xoossasinne miishes haarettanaw dandda7ekketa. \s Un7ettofite \r (Luuqa 12:22-31) \p \v 25 “Hiza, si7ite! Hinttee de7on daanaw, ‘Ay maanee? Ay uyanee? Ay ma77anee?’ gidi un77ettofite; de7oy kathafe woykko ma7oppe aadhdhenee? \v 26 Salo kafota xeellite; entti zerokkona, buuccokona, shaalen yeggokona, shin hintte salo aaway entta muzees. Hinttee enttafe keehi aadhdheketii? \v 27 Hintte giddofe daro un7ettidi ba laythaa bolla issi gallas gujjanaw dandda7ey de7ii? \p \v 28 “Qassi hintte ma77iyabaas ays un7ettetii? Ane ciishshata be7ite, ooson daaburokkona woykko suqqokona. \v 29 Si7ite! Hari attoshin, kawuwa Solomoney ba bonchcho ubban ha ciishshatappe issuwa melakka ma77ibeenna.\x - \xo 6:29 \xo*\xt 1Kawo 10:4-7; 2Taari 9:3-6\xt*\x* \v 30 Hinttenoo, ammanoy paccidayssato, Xoossay hachchi benttidi wontto taman wodhdhanaw de7iya maata yaatidi mayziyabaa gidikko, hinttena enttafe aathidi waati mayzennee? \v 31 Hessa gisho, ‘Ay maanee? Ay uyanee? Ay ma77anee?’ gidi un7ettofite. \v 32 He ubbaa Xoossaa ammanonna asay darssidi demmanaw un77ettoosona. Hintte salo aaway he ubbay hinttew koshsheyssa erees. \v 33 Shin ubbaafe sinthe Xoossaa kawotethaanne iya xillotethaa koyite; he ubbay hinttew gujji imettana. \v 34 Hessa gisho, wonttos qoppishe un7ettofite. Wonttoyssi wonttos aqo; issi issi gallasay baw gidiya metora de7ees. \c 7 \s Harata bolla pirddofite \r (Luuqa 6:37-42) \p \v 1 “Hintte bolla pirddettonna mela harata bolla pirddofite. \v 2 Ays giikko, harata bolla hintte pirddeyssada hintte bolla pirddettana; hintte haratas makkidaban hinttew zaari makettana.\x - \xo 7:2 \xo*\xt Mar 4:24\xt*\x* \v 3 Ne ayfen de7iya tuussu daaneyssa be7onna ne ishaa ayfen de7iya buuriya ays be7ay? \v 4 Ne ayfen tuussi de7ishin ne ishaa ayfen de7iya buuriya kesso gaanaw waana dandda7ay? \v 5 Neno cubbuwaw, koyrottada ne ayfen de7iya tuussi daaneyssa kessa. Iyappe guye, ne ishaa ayfen de7iya buuriya kessanaw ne geeshsha xeellana. \p \v 6 “Guye simmidi hinttena saxxonna mela geeshshabaa kanatas yeggofite. Bantta tohuwan yedhdhidi iissonna mela hintte al77o inquwa gudunthota sinthan yeggofite. \rem fig 2 fig* \s Woossite, koyite, xeegite \r (Luuqa 11:9-13) \p \v 7 “Woossite hinttew imettana, koyite hintte demmana, kare yidi xeegite hinttew dooyettana. \v 8 Woossiya oodeskka imettana, koyaa oodeskka benttana, kare yidi xeegiya oodeskka dooyettenna. \p \v 9 “Hintte giddofe ba na7i uythi woossiko shuchchi immey oonee? \v 10 Woykko molo woossiko shooshi immey de7ii? \v 11 Yaatin hintte iita gidishe hintte naytas lo77obaa imo erikko, hintte salo aaway bana woosseyssatas lo77obaa waati darssidi immenee? \v 12 Harati hinttew oothana mela hintte koyabaa ubbaa hintteka haratas oothite. Ays giikko, Muse higgeynne nabeti tamaarssey hayssa.\x - \xo 7:12 \xo*\xt Luuqa 6:31\xt*\x* \p \v 13 “Xuuntha wulara gelite; ays giikko, dhayos efiya ogey wogga, wulaykka dalgga. Iyara geliya asaykka daro. \v 14 Shin de7uwakko efiya ogeynne wulay xuunthu; yaa geliya asaykka guutha. \s Mithi ba ayfen erettees \r (Luuqa 6:43, 44) \p \v 15 “Bolla baggara dorsse daanidi bantta gaathan suudhume gididi hintte giddo geliya worddanchcho nabetappe naagettite. \v 16 Hintte entta, entta ayfiyaappe erana; agunthafe woyney, kinchchoteppe laadey maxettenna. \v 17 Hessa mela lo77o mithi ubbay lo77o ayfe ayfees; iita mithi iita ayfe ayfees. \v 18 Lo77o mithi iita ayfe ayfenna, qassi iita mithi lo77o ayfe ayfanaw dandda7enna. \v 19 Lo77o ayfe ayfonna mithi ubbay qanxettidi taman xuugettana.\x - \xo 7:19 \xo*\xt Maato 3:10; Luuqa 3:9\xt*\x* \v 20 Hessa gisho, hintte entta, entta ayfiyaan erana.\x - \xo 7:20 \xo*\xt Maato 12:33\xt*\x* \rem fig 3 fig* \p \v 21 “Salon de7iya ta aawa sheniya oothiya uray salo kawotethi gelanaappe attin coo tana ‘Godaw, Godaw’ giya ubbay salo kawotethi gelenna. \v 22 Pirdda gallas daroti, ‘Godaw, Godaw, ne sunthan tinbbite odibookko? Ne sunthan tuna ayyaanata kessibookko? Ne sunthan malaatata oothibookkoo?’ yaagana. \v 23 He wode taani, ‘Ta hinttena ubbarakka erikke, hinttee iita ootheyssati taappe haakkite’ yaagana.\x - \xo 7:23 \xo*\xt Maz 6:8\xt*\x* \p \v 24 “Hiza, ha ta qaala si7idi oothiya oonikka ba keethaa shuchcha bolla keexida wozanaama asa mela. \v 25 Iray bukkis, di7oy di77is, carkkoyka carkkidi he keethaa sugis. Shin keethay shuchcha baaso bolla keexettida gisho kunddibeenna. \v 26 Ha ta qaala si7idi oothonna oonikka ba keethaa shafe bolla keexida eeya uraa mela. \v 27 Iray bukkidi, di7oy di77idi, carkkoyka carkkidi, he keethaa sugin, he keethay kunddis; iya kunddethaykka wolqqaama” yaagis. \p \v 28-29 Yesuusi ba oda onggida wode iya timirttey higge asttamaareta mela gidonna maatara gidiya gisho asay iya timirttiyan malaalettidosona.\x - \xo 7:28-29 \xo*\xt Mar 1:22; Luuqa 4:32\xt*\x* \c 8 \s Yesuusi baro hargganchchuwa pathis \r (Mar 1:40-45; Luuqa 5:12-16) \p \v 1 Yesuusi deriyappe wodhdhiya wode daro asay iya kaallidosona. \v 2 Hekko issi baro hargganchoy iyaakko shiiqidi, iya sinthan gulbbatidi, “Godaw, ne shene gidikko tana geeshshada pathanaw dandda7aasa” yaagis. \v 3 Yesuusi ba kushiya yeddidi iya bochchidi, “Ee, ta shene, paxa” yaagis. Uray iirakka geeyi aggis. \v 4 Yesuusi iyaakko, “Ne paxuwa oodeskka odoppa. Shin bada ne geeyada paxoyssa kahine bessa. Ne paxuwas markka gidana mela bada Musey kiittida yarshshuwa yarshsha” yaagis.\x - \xo 8:4 \xo*\xt Leewe 14:1\xt*\x* \s Mato halaqaa ammanuwa \p \v 5 Yesuusi Qifirnahoome katama gakkida wode, issi mato halaqay iyaakko shiiqidi, \v 6 “Godaw, ta aylley asatethay gunddin daro harggettidi, son zin77idi de7ees” yaagidi woossis. \p \v 7 Yesuusi zaaridi, “Taani bada iya pathana” yaagis. \p \v 8 Shin mato halaqay zaaridi, “Godaw, ne ta soo gelanaw bessiya asi gidikke, shin ne han uttada qaala xalaala oda, ta aylley paxana. \v 9 Ays giikko, taappe bollara ta kiitettiya asati de7oosona, qassi taappe garssara taw kiitetteyssati de7oosona. Enttafe issuwa, ‘Ba’ giyade bees; hankkuwa qassi ‘Haaya!’ giyade yees. Ta aylliya, ‘Hayssa ootha’ giyade oothees” yaagis. \p \v 10 Yesuusi hessa si7ida wode malaalettidi, bana kaalliya asaakko, “Ta hinttew tuma odays; taani hayssa mela ammano Isra7eele asankka be7abiikke. \v 11 Ta hinttew odays; daroti dolohappenne wulohappe yidi, salo kawotethan Abrahamera, Yisaaqaranne Yayqoobara issife imato bolla uttana.\x - \xo 8:11 \xo*\xt Luuqa 13:29\xt*\x* \v 12 Shin salo kawotethaa laattanaw bessishin attidayssati kare dhuman holettana. Yan enttaw yeehonne achcha garccethi gidana” yaagis.\x - \xo 8:12 \xo*\xt Maato 22:13; 25:30; Luuqa 13:28\xt*\x* \p \v 13 Yesuusi mato halaqaakko, “Ne soo ba, ne ammanuwatho new hano” yaagis. Iya aylley sohuwara paxi aggis. \s Yesuusi daro hargganchchota pathis \r (Mar 1:29-34; Luuqa 4:38-41) \p \v 14 Yesuusi Phexiroosa soo geliya wode, Phexiroosa machche aayiya qoxo misha harggen sakettada zin77idaaro be7is. \v 15 Yesuusi I kushiya bochchida wode qoxoynne mishay aggi aggis. Paxa denddada iya mokkasu. \p \v 16 He wode omarssi tuna ayyaanan oykettida daro asata, asay Yesuusakko ehidosona. Ikka tuna ayyaanata ba qaalan kessis, hargganchchota ubbaa pathis. \v 17 Hessankka nabiya Isayaasi, \q1 “I nu harggiya baw ekkis, \q2 i nu harggiya tookkis” \m gida qaalay polettis.\x - \xo 8:17 \xo*\xt Isa 53:4\xt*\x* \s Yesuusa kaaloy cigisiya gatiya \r (Luuqa 9:57-62) \p \v 18 Yesuusi daro asay iya yuushuwan eqqidayssa be7idi, abbaafe hefinthi pinnana mela ba tamaareta kiittis. \v 19 Higge asttamaaretappe issoy, “Asttamaariyaw, ne biyaso ubbaa ta kaallana” yaagis. \p \v 20 Yesuusi iyaakko “Workkanatas olli de7ees, salo kafotas keethi de7ees. Shin Asa Na7aas ba huu7iya shemppisiya bessi baawa” yaagis. \p \v 21 Yesuusa kaalliya asatappe issoy, “Godaw, taani sinthata bada ta aawa moogada yaana” yaagis. \p \v 22 Shin Yesuusi, “Hayqqidayssati bantta hayqota moogo; neeni tana kaalla” yaagis. \s Yesuusi hobbiya si7i oothis \r (Mar 4:35-41; Luuqa 8:22-25) \p \v 23 Yesuusi baanaw wogoluwan gelida wode, iya tamaaretikka iyara baanaw gelidosona. \v 24 Entti qopponna de7ishin, wolqqaama hobbey haatha bolla denddin wogoloy mitettanaw gakkis. Shin Yesuusi dhiskkis. \v 25 Iya tamaareti iyaakko shiiqidi iya barkkethidi, “Godaw, nu dhayos nuna ashsharkkii” yaagidosona. \p \v 26 Yesuusi enttako, “Hinttenoo, ammanoy paccidayssato, ays yayyetii?” yaagis. Denddidi, hobbiyanne gotiya essis. Ellesidi ubbabay si7i gis. \p \v 27 Iya tamaareti malaalettidi, “Hayssi, hari attoshin, hobbeynne gotey kiitetteyssi waanida asee?” yaagidosona. \s Tuna ayyaanay oykkida nam77u asata \r (Mar 5:1-20; Luuqa 8:26-39) \p \v 28 Yesuusi abbaafe hefinthan de7iya Gerggesoone giya biittaa gakkida wode tuna ayyaanay oykkida nam77u asati duufoppe keyidi iyara gahettidosona. Entti daro iitanne yashshiya asata gidiya gisho asi he bessaara aadhdhanaw dandda7enna. \v 29 Enttika, “Xoossaa Na7aw, nunanne nenanne aybe gathey? Wodey gakkonna de7ishin nuna pirddanaw yadii?” gidi waassidosona. \p \v 30 Enttafe daro haakkonna guduntho wudey heemettes. \v 31 Tuna ayyaanati Yesuusa, “Ne nuna kessanabaa gidikko, hini guduntho wudiya giddo yeddarkkii” yaagidi woossidosona. \p \v 32 Yesuusi, “Biite” yaagis. Tuna ayyaanati asatappe keyidi gudunthotan gelidosona. Gudunthoti ubbay aafo doonara dirggidi bidi abban mitettidi hayqqidosona. \p \v 33 Guduntho wudiya heemmeyssati baqatidi katama bidi, hanidabaanne tuna ayyaanay oykkida asata bolla oosettidaba ubbaa odidosona. \v 34 Yaatin, kataman de7iya asay ubbay Yesuusa be7anaw keyis. Entti Yesuusa be7ida wode bantta biittaafe keyidi baana mela woossidosona. \c 9 \s Gundda uraa paxuwa \r (Mar 2:1-12; Luuqa 5:17-26) \p \v 1 Hessafe guye, Yesuusi wogoluwan gelidi, abbaa pinnidi ba katamaa bis. \v 2 Hanida guutha asati issi gundda uraa alggara tookkidi Yesuusakko ehidosona. Yesuusi entta ammanuwa be7idi, gundda uraa, “Ta na7aw, yayyofa! Ne nagaray atto geetettis” yaagis. \p \v 3 He saatiyan, Ayhude higge asttamaaretappe issoti issoti, “Hayssi Xoossaa cashshe gidennee” yaagidi bantta wozanan qoppidosona. \p \v 4 Yesuusi entta qofaa eridi, “Iitabaa hintte wozanan ays qoppeetii? \v 5 Hanoshin, ‘Ne nagaray atto geetettis’ geyssafenne ‘Dendda eqqada ba’ geyssafe awussi kawuyii? \v 6 Shin sa7a bolla nagara atto gaanaw Asa Na7aas maati de7eyssa ta hinttena erisana” yaagidi, gundda addiyako, “Dendda eqqa, ne alggaa tookkada, ne soo ba” yaagis. \p \v 7 Gundda uray denddidi ba soo bis. \v 8 Derey hessa be7idi malaalettidosona. Hessa mela maata asas immida Xoossaa galatidosona. \s Maatoosa xeegetethaa \r (Mar 2:13-17; Luuqa 5:27-32) \p \v 9 Yesuusi yaappe denddidi bishe Maatoosa geyssa qaraxa qanxisiya bessan uttidashin be7idi, “Tana kaalla” yaagis. \p Ikka denddidi kaallis. \p \v 10 Yesuusi Maatoosa son gayta bolla uttidashin, qaraxa qanxisiya daro asatinne nagaranchchoti yidi iyaranne iya tamaaretara issife maanaw uttidosona.\x - \xo 9:10-11 \xo*\xt Luuqa 15:1-2\xt*\x* \v 11 Issi issi Farisaaweti hessa be7idi, Yesuusa tamaareta, “Hintte asttamaarey qaraxa qanxiseyssataranne nagaranchchotara ays mii?” yaagidosona. \p \v 12 Yesuusi hessa si7idi, “Dhale koshshey haragganchchotassafe attin paxatassa gidenna. \v 13 Shin hintte bidi, ‘Taani hintte yarshshuwa gidonnashin hintte harata maarana mela koyays’ geetettidi xaafettidayssi woy guusseeko erite. Ays giikko, taani nagaranchchota xeeganaw yasippe attin xillota xeeganaw yabiikke” yaagis.\x - \xo 9:13 \xo*\xt Maato 12:7; Hose 6:6\xt*\x* \s Yesuusi xoomabaa oyshettis \r (Mar 2:18-22; Luuqa 5:33-39) \p \v 14 He wode Yohaannisa tamaareti Yesuusakko shiiqidi, “Nunne Farisaaweti xoomos, shin ne tamaareti ays xoomokkonaa?” yaagidi oychchidosona. \p \v 15 Yesuusi zaaridi enttako, “Mushuray enttara de7ishin xeegettidi yida asay kayottanaw dandda7onna? Mushuray entta matappe ekettana wodey yaana, entti he wode xoomana. \p \v 16 “Ooratha ma7oppe peedhidi gal77a ma7o bolla sikkey oonikka baawa. Hessatho oothiko oorathay gal77aa peedhees. Peedhethayka gujji dalggees. \v 17 Ooratha woyne gal77a ogoron qoliya oonikka baawa. Hessatho oothiko ooratha woyney gal77a ogoruwa dhusees woyneykka gukkees; ogoroykka nam77antho maaddonnabaa gidees. Shin ooratha woyney ooratha ogoron qoletanaw bessees. Hessatho oosettiko nam77ayka iitonna naagettoosona” yaagis. \s Hayqqida na7iwunne Yesuusa afilaa bochchida maccasiw \r (Mar 5:21-43; Luuqa 8:40-56) \p \v 18 Yesuusi hessa odo bolla de7ishin, Ayhude halaqatappe issoy iyaakko yidi, iya sinthan gulbbatidi, “Ta na7iya ha77i hayqqasu, shin iya paxana mela neeni yada ne kushiya I bolla wotharkkii” gidi woossis. \v 19 Yesuusi denddidi iyara bis; iya tamaaretikka kaallidosona. \p \v 20 I bishin tammanne nam77u laythi kumethi suuthi goggidi waaysiya issi maccasiya guyera shiiqada Yesuusa afilaa macaraa bochchasu. \v 21 Iya ba wozanan, “Ta iya afilaa macaraa xalaala bochchiyakko paxana” yaagada qoppasu. \p \v 22 Yesuusi guye simmi iyo xeellidi, “Ta naatte, yayyofa! Nena ne ammanoy pathis” yaagis. Maccasiya sohuwara paxa aggasu. \p \v 23 Yesuusi Ayhude halaqaa soo gakkiya wode zaye punneyssatanne yeekkeyssata be7idi, \v 24 “Ane kichchite; guutha na7iya dhiskkasuppe attin hayqqabuukku” yaagis. Shin asay iya bolla miicidosona. \v 25 Asaa kare kessidaappe guye soo gelidi, na7ee kushiya oykkis, na7iya dendda eqqasu. \v 26 He worey he biitta ubbaa gakkis. \s Yesuusi nam77u qooqeta xeelisis \p \v 27 Yesuusi yaappe denddidi gede sinthe biya wode nam77u qooqeti bantta qaala dhoqqu oothidi, “Dawite na7aw, nuna maararkii” yaagishe iya kaallidosona. \p \v 28 Yesuusi soo gelida wode qooqeti iya kaallidi yidosona. Yesuusi enttako, “Taani hessa oothanaw dandda7eyssa hintte ammaneetii” yaagis. \p Enttika, “Ee, Godaw” yaagidi zaaridosona. \p \v 29 Hessafe guye, Yesuusi entta ayfiyaa bochchidi enttako, “Hinttew, hintte ammanuwatho hano” yaagis. \v 30 Entta ayfeykka dooyettis. Yesuusi enttako, “Hayssa oodeskka odoppite” yaagidi minthi odis. \v 31 Shin asati bidi Yesuusabaa he biitta ubban odidosona. \p \v 32 Entti yaappe keyaa wode asay tuna ayyaanay oykkidi muumisida issi asi Yesuusakko ehidosona. \v 33 Tuna ayyaanay keyidaappe guye muume uray odettis. Dereykka malaalettidi, “Hayssa mela oorathabay Isra7eele biittan hanibeenna” yaagidosona. \p \v 34 Shin Farisaaweti, “Tuna ayyaanata halaqan tuna ayyaanata kessees” yaagidosona.\x - \xo 9:34 \xo*\xt Maato 10:25; 12:24; Mar 3:22; Luuqa 11:15\xt*\x* \s Yesuusi asaas qadhettis \p \v 35 Yesuusi Ayhude Woosa Keethatan tamaarssishe, salo kawotethaa Wonggelaa sabbakishe, asaa hargge ubbaafe pathishe katamataninne guta ubban yuuyis.\x - \xo 9:35 \xo*\xt Maato 4:23; Mar 1:39; Luuqa 4:44\xt*\x* \v 36 Daro derey, heemmiya asi baynna dorssada enttana be7iya asi dhayin un77ettidi de7eyssta be7idi enttaw qadhettis.\x - \xo 9:36 \xo*\xt Tay 27:17; 1Kawo 22:17; 2Taari 18:16; Hiz 34:5; Mar 6:34\xt*\x* \v 37 Ba tamaaretakko, “Shiiqana kathay daro, shin kathaa shiishiya asay guutha.\x - \xo 9:37-38 \xo*\xt Luuqa 10:2\xt*\x* \v 38 Hessa gisho, Goday kathaa shiishiya oosanchchota yeddana mela woossite” yaagis. \c 10 \s Yesuusi kiittida tammanne nam77u hawaareta \r (Mar 3:13-19; Luuqa 6:12-16) \p \v 1 Yesuusi tammanne nam77u tamaareta baakko xeegidi, tuna ayyaanata kessana melanne hargge ubbaa pathana mela enttaw maata immis. \p \v 2 Yesuusi kiittida tammanne nam77u hawaareta sunthay: koyroy Phexiroosa giya Simoonanne iya ishaa Inddiriyasa, Zabdiyoosa na7a Yayqoobanne iya ishaa Yohaannisa, \v 3 Filiphphoosanne Bartolomiyoosa, Toomasanne qaraxa qanxisiya Maatoosa, Ilfiyoosa na7aa Yayqooba, Taadiyosa, \v 4 ba biittaas mishettiya Simoonanne Yesuusa aathi immida Asqoroota Yihuda. \p \v 5 He tammanne nam77ata Yesuusi kiittidi yeddishe, “Ayhude gidonna deriyakko booppite, qassi Samaareta katamakka geloppite. \v 6 Shin Isra7eele keethaafe gidida hini dhayida dorssatakko biite. \v 7 Yaa bidi, ‘Salo kawotethay matattis’ gidi odite.\x - \xo 10:7-15 \xo*\xt Luuqa 10:4-12\xt*\x* \v 8 Hargganchchota pathite, hayqqidayssata hayqoppe denthite, baro hargganchchota geeshshi pathite, tuna ayyaanata kessite. Hintte coo ekkidayssa coo immite. \v 9 Hintte kiisen worqqa, woykko bira santime oykkofite. \v 10 Hintte ogiyas karxiito, nam77u afila, woykko caamma woykko xam77a oykkofite; oosanchchuwas gallasa kathi koshshees.\x - \xo 10:10 \xo*\xt 1Qoro 9:14; 1Ximo 5:18\xt*\x* \p \v 11 “Hintte issi katamaa woykko gutaa geliya wode hinttena mokkidi ekkanaw ufayttiya uraa koyidi iya son shemppite; hintte baana gakkanaw yan gam77ite. \v 12 Qassi oode sookka gelishe sarothite. \v 13 He keethay hinttena mokkiko hintte sarothida saroy enttana gakko, shin entti mokkonna ixxiko hintte sarothida saroy hinttew guye simmo. \v 14 Oonikka hinttena mokkonnanne hintte odiyabaa si7onna ixxiko he keethaafe woykko he katamaappe keyishe hintte tohuwan de7iya baana pittidi keyite.\x - \xo 10:14 \xo*\xt Ha@O 13:51\xt*\x* \v 15 Ta hinttew tuma odays; Xoossaa pirdda gallasan he katamaappe Soodomesinne Gamoora katamatas pirdday kawuyana.\x - \xo 10:15 \xo*\xt Maato 11:24; Medhe 19:24\xt*\x* \p \v 16 “Ta hinttena dorssatada suudhumeta giddo yeddana. Hessa gisho, shooshada cinccata, holleda ashkketa gidite.\x - \xo 10:16 \xo*\xt Luuqa 10:3\xt*\x* \v 17 Asay hinttena pirdda daynnatas aathi immana, qassi Ayhude Woosa Keethan hinttena garaafana. Hessa gisho, enttafe naagettite.\x - \xo 10:17-20 \xo*\xt Mar 13:9-11; Luuqa 12:11-12; 21:12-15\xt*\x* \v 18 Ta gisho gidi hinttena deriya haareyssata sinthenne kawota sinthe efana. Entta sinthaninne Ayhude gidonna deriya sinthan eqqidi hintte tabaa markkattana. \v 19 Shin hinttena pirddas aathi immiya wode, woygidi zaarino gidi un77ettofite; he saatiyan hintte gaanabaa Xoossay hinttew immana. \v 20 Ays giikko, hinttenan haasayey hintte Aawa Geeshsha Ayyaanaappe attin hinttena gidekketa. \p \v 21 “Ishay ba ishaa, aaway ba na7aa, hayqos aathi immana, nayti banttana yelidayssata bolla denddidi enttana wodhisana.\x - \xo 10:21 \xo*\xt Mar 13:12; Luuqa 21:16\xt*\x* \v 22 Ta gisho gidi asay ubbay hinttena ixxana, shin wurssethi gakkanaw minniday attana.\x - \xo 10:22 \xo*\xt Maato 24:9; Mar 13:13; Luuqa 21:17; Maato 24:13; Mar 13:13\xt*\x* \v 23 Issi heerappe hinttena entti gooddiko hara katama baqatite. Taani hinttew tuma odays; Asa Na7ay yaana gakkanaw, hintte Isra7eele katama ubbaa kantheketa. \p \v 24 “Tamaarey ba asttamaariyappe, aylley ba godaappe aadhdhenna.\x - \xo 10:24 \xo*\xt Luuqa 6:40; Yoha 13:16; 15:20\xt*\x* \v 25 Tamaarey ba asttamaariya, aylley ba godaa daanikko iyaw gidana. Keethaawa Bi7elzebuula giikko iya soo asaa waanidi iissidi xeegenne?\x - \xo 10:25 \xo*\xt Maato 9:34; 12:24; Mar 3:22; Luuqa 11:15\xt*\x* \p \v 26 “Hiza, asas yayyofite. Kamettidabay qoncconna, qosettidabay geeshshi keyonna attenna.\x - \xo 10:26 \xo*\xt Mar 4:22; Luuqa 8:17\xt*\x* \v 27 Taani hinttew dhuman odiyabaa hintte poo7on odite; ta hinttew haythan kalkkashidabaa dabaaban awaajjite. \v 28 Ashoppe attin shemppo wodhanaw dandda7onnayssatas yayyofite. Shin shemppuwanne ashuwa gaannamen dhayssanaw dandda7iya Xoossaas yayyite. \v 29 Nam77u buubbeti issi santimen bayzettokonaayye? Hanoppe attin, enttafe issinnaka hintte Xoossay goonna de7ishin sa7an wodhdhuku. \v 30 Hari attoshin, hintte huu7e binaanaykka paydettidi de7ees. \v 31 Hiza, daro buubbetappe hintte aadhdhiya gisho yayyofite. \p \v 32 “Asa sinthan taw markkattiya ubbaas taanikka saluwan de7iya ta aawa sinthan markkattana. \v 33 Shin asa sinthan tana kaddeyssa taanikka salon de7iya ta aawa sinthan kaddana. \p \v 34 “Taani sa7an saro ehanaw yida hinttew daanoppo. Taani toorappe attin sarotethi ehanaw yabiikke. \v 35 Taani yiday, \q1 ‘Na7aa aawappe \q2 macca na7iw aayeppe \q1 na7aa machchiw azina aayeppe shaakkanaassa.\x - \xo 10:35-36 \xo*\xt Mik 7:6\xt*\x* \q2 \v 36 Asas morkketi iya soo asata gidana.’ \p \v 37 “Taappe aathidi ba aawa woykko ba aayiw dosey, tabaa gidanaw bessenna. Ba adde na7a woykko ba macca na7iw taappe aathidi dosey, tabaa gidanaw bessenna. \v 38 Ba masqaliya tookkidi tana kaallonna oonikka tabaa gidanaw bessenna.\x - \xo 10:38 \xo*\xt Maato 16:24; Mar 8:34; Luuqa 9:23\xt*\x* \v 39 Ba shemppuwa ashshanaw koyey dhayssana, shin ba shemppuwa ta gisho aathi immey ashshana.\x - \xo 10:39 \xo*\xt Maato 16:25; Mar 8:35; Luuqa 9:24; 17:33; Yoha 12:25\xt*\x* \p \v 40 “Hinttena mokkey tana mokkees, tana mokkey qassi tana kiittidayssa mokkees.\x - \xo 10:40 \xo*\xt Luuqa 10:16; Yoha 13:20; Mar 9:37; Luuqa 9:48\xt*\x* \v 41 Nabiya nabe sunthan mokkey, nabiyatho woytettana; qassi xilluwa xillo sunthan mokkey, xilluwatho woytettana. \v 42 Ta hinttew tuma odays; ha ta tamaaretappe guuxiya issuwas tana kaalliya gisho hari attoshin guutha irxxa haathi immiko iya woytoy dhayenna” yaagis. \c 11 \s Xammaqiya Yohaannisi kiittida asata \r (Luuqa 7:18-35) \p \v 1 Yesuusi tammanne nam77u tamaareta kiitaa onggidaappe guye yaappe denddidi tamaarssanawunne sabbakanaw Galiila katamata bis. \p \v 2 Yohaannisi qasho keethan de7ishe Kiristtoosi oothiyabata si7idi, ba tamaaretappe iyaakko kiittidi, \v 3 “Yaana geetettiday neneyye? Woykko nuuni haraa naaginoo?” yaagidi oychchis. \p \v 4 Yesuusi enttako zaaridi, “Bidi hintte si7iyabaanne hintte be7iyabaa Yohaannisas odite. \v 5 Qooqeti xeellosona, wobbeti hamuttoosona, baro hargganchchoti paxoosona, tulleti si7oosona, hayqqidayssati hayqoppe denddoosona; manqotas Wonggelay sabbakettees.\x - \xo 11:5 \xo*\xt Isa 35:5\xt*\x* \v 6 Tanan dhubettonay anjjettidayssa” yaagis. \p \v 7 Yohaannisa tamaareti guye simmidi bin, Yesuusi deriyas Yohaannisabaa odishe, “Ha bazzuwa ay be7anaw keyidetii? Carkkoy qaathiya maqqaa be7anaw yidetiyye? \v 8 Yaatin, ay be7anaw keyidetii? Kitte ma7o ma77ida ase be7anaaseyye? Kitte ma7o ma77idayssati kawota keethan de7oosona. \v 9 Yaatin, ay be7anaw keyidetii? Nabe be7anaaseyye? Hekko, hintte nabeppekka aadhdheyssa be7eeta. \q1 \v 10 “Ne ogiya ne sinthan giigisiya \q2 ta kiitanchchuwa neeppe sinthe kiittana” \m geetettidi xaafettiday iyassa.\x - \xo 11:10 \xo*\xt Mil 3:1\xt*\x* \p \v 11 Ta hinttew tuma odays; maccasappe yelettidayssata giddofe Yohaannisappe aadhdhey oonikka baawa; salo kawotethan ubbaafe guuxey I, iyappe aadhdhana. \v 12 Xammaqiya Yohaannisa wodiyappe doomidi hachchi gakkanaw salo kawotethay daro naaqettees, minnida asati wolqqan yaa gelana.\x - \xo 11:12-13 \xo*\xt Luuqa 16:16\xt*\x* \v 13 Nabeti ubbaynne Muse higgey Yohaannisa wode gakkanaw salo kawotethaabaa tinbbite odidosona. \v 14 Hiza, hintte entta kiitaa ammanana gidikko, yaana geetettida Eliyaasi, I Yohaannisa.\x - \xo 11:14 \xo*\xt Mil 4:5; Maato 17:10\xt*\x* \v 15 Hiza, si7iya haythi de7ey si7o. \p \v 16 “Hiza, ha wodiya yeletethaa aybira daaniso? Giya giddon uttidi woli xeegidi, \q \v 17 ‘Nu hinttew suusul77e punnin; \q2 hintte yexxeketa. \q Nu sabbidi zeleelin; \q2 hintte yeekkeketa’ \m yaagiya nayta daanosona. \v 18 Xammaqiya Yohaannisi moonnanne uyonna yin, ‘Tuna ayyaani de7ees’ yaagideta. \v 19 Asa Na7ay mishenne uyishe yin, ‘Yarambbanne ushshanchcho, qaraxa qanxiseyssatanne nagaaranchchota dabbo’ yaagideta. Hiza, cinccatethaa tumatethay iya oosuwan qonccees” yaagis. \s Ammanonna ixxida katamata \r (Luuqa 10:13-15) \p \v 20 Hessafe guye, Yesuusi daro malaatata oothida katamatan de7iya asati bantta nagaraappe simmidi maarotan gelonna ixxida gisho enttana, \v 21 “Ayye Koraaziine katamaw, ayye Beetesayda katamaw, ays giikko, hintte giddon oosettida malaatati Xiiroosaninne Sidoonan oosettida gidiyakko, entti beni bido tiyettidi, kalliiya ma7idi bantta nagaraappe simmi aggana.\x - \xo 11:21 \xo*\xt Isa 23:1-18; Hiz 26:1-28:26; Iyu 3:4-8; Amo 1:9-10; Zakka 9:2-4\xt*\x* \v 22 Shin ta hinttew odays; pirdda gallas hinttefe aathidi Xiroosasinne Sidoonas pirdday kawuyana. \v 23 Qassi, Qifirnahoome, neeni pude salo keyanaw koyay? Hanenna! Neeni Si7oolen yegettana. Ays giikko, ne giddon oosettida malaatati Soodomen oosettidabaa gidiyakko, Soodomey hachchi gakkanaw de7anashin.\x - \xo 11:23 \xo*\xt Isa 14:13\xt*\x* \v 24 Shin ta new odays; pirdda gallas neeppe aathidi Soodomes pirdday kawuyana” yaagidi hanqettis.\x - \xo 11:24 \xo*\xt Maato 10:15; Luuqa 10:12\xt*\x* \s Kiristtoosan de7iya shemppo \r (Luuqa 10:21-22) \p \v 25 He wode Yesuusi, “Aawaw, saluwanne sa7aa Godaw, neeni hayssa eranchchotappenne cinccatappe genthada naytas qonccisida gisho, nena galatays. \v 26 Ee, ta Aawaw, hayssi ne lo77o sheniyada hanis. \p \v 27 “Ubbay taw ta Aawappe imettis. Aawappe hari Na7a erey baawa, Na7aappenne I enttaw qonccisanaw koyeyssatappe hari Aawa eranaw dandda7ey baawa.\x - \xo 11:27 \xo*\xt Yoha 3:35; Yoha 1:18; 10:15\xt*\x* \p \v 28 “Hinttenoo, daaburanchchoto, toohoy deexida ubbay taakko haa yiite; taani hinttena shemppisana. \v 29 Taani ta wozanan ashkkenne aada gidiya gisho, ta qambbaran gelite, taappe tamaarite; hinttee, hintte shemppuwas shemppo demmana.\x - \xo 11:29 \xo*\xt Er 6:16\xt*\x* \v 30 Ta qambbaray liiqo, qassi ta toohoykka kawushshe” yaagis. \c 12 \s Sambbaata bonchchanaw bessii? \r (Mar 2:23-28; Luuqa 6:1-5) \p \v 1 Hessafe guye, Sambbaata gallas, Yesuusi gade giddora aadhdhees. Yesuusa tamaareti koshattida gisho tiya bangga shirikidi moosona.\x - \xo 12:1 \xo*\xt Zaare 23:25\xt*\x* \v 2 Shin Farisaaweti hessa be7idi Yesuusakko, “Hekko, ne tamaareti Sambbaata gallas oothanaw bessonnabaa oothoosona” yaagidosona. \p \v 3 Yesuusi enttako zaaridi, “Dawitey koshattida wode Iyara de7eyssatara ay oothidaakko nabbabibeekketii?\x - \xo 12:3-4 \xo*\xt 1Saamu 21:1-6\xt*\x* \v 4 Dawitey Xoossaa keethi gelidi kahineta xalaalappe attin inne iyara de7eyssatas bessonna geeshsha daabbuwa mis.\x - \xo 12:4 \xo*\xt Leewe 24:9\xt*\x* \v 5 Woykko kahineti Sambbaata wogaa shaaridi Xoossa Keethan Sambbaata gallas ooso oothiko enttaw bala gidonnayssa Muse higgiyan nabbabibeekketii?\x - \xo 12:5 \xo*\xt Tay 28:9-10\xt*\x* \v 6 Shin si7ite! Xoossa Keethaafe aadhdhey hayssan de7ees. \v 7 ‘Taani hintte yarshshuwa gidonnashin hintte harata maarana mela koyays’ giya qaalay woy guusseeko hintte eridaakko xillo asa bolla pirddeketa.\x - \xo 12:7 \xo*\xt Maato 9:13; Hose 6:6\xt*\x* \v 8 Asa Na7ay Sambbaata Godaa” yaagis. \p \v 9 Yesuusi yaappe bidi Ayhude Woosa Keethi gelis. \v 10 Yan kushey gunddida issi uray de7ees. Yesuusa mootanaw gaaso koyaa asati, “Sambbaata gallas pathanaw bessi bessennee?” yaagidi oychchidosona. \p \v 11 I enttako, “Hintte giddofe issuwas dorssi Sambbaata gallas aafon wulliko, goochchidi kessonnay oonee?\x - \xo 12:11 \xo*\xt Luuqa 14:5\xt*\x* \v 12 Yaatin asi dorssafe waanidi daro aadhdhenee? Hessa gisho, Sambbaata gallas lo77obaa oosoy bessees” yaagis. \p \v 13 Hessafe guye, Yesuusi addiyako, “Ne kushiya piddi ootha” yaagin, uray piddi oothis. Iya kushey paxidi hankko kushiyada hanis. \v 14 Shin Farisaaweti yaappe kare keyidi, Yesuusa waati wodhaneekko maqettidosona. \s Xoossay doorida aylliya \p \v 15 Yesuusi entta qofaa eridi he bessaa aggidi hara soo bis. Daro asay iya kaallidi bidosona, hargganchchota ubbaa pathis. \v 16 Yesuusi, “Tabaa hara oodeskka odoppite” yaagidi minthi odis. \v 17 Hessika nabiya Isayaasi, \q1 \v 18 “Hekko ta doorida aylley, \q2 ta doseyssi, tana ufaysseyssi, \q1 taani ta ayyaanaa, iya bolla shemppisana;\x - \xo 12:18-21 \xo*\xt Isa 42:1-4\xt*\x* \q2 I, Ayhude gidonna deriyas suure pirddabaa awaajjana. \q1 \v 19 I palamenna woykko kaccenna; \q2 ba qaalakka denbban coo sissenna. \q1 \v 20 Suure pirddan xoono demmana gakkanaw, \q2 dinccettida maqqaa menthenna, \q2 cuyiya muqaadaa toysenna. \q1 \v 21 Ayhude gidonna derey ubbay iyan ufayssi wothana” \m yaagidi xaafidayssi polettana melassa. \s Yesuusanne Bi7elzebuula \r (Mar 3:20-30; Luuqa 11:14-23) \p \v 22 Hessafe guye, tuna ayyaanan oykettida qooqenne muume ase de7eyssa iyaakko ehidosona. Yesuusi uraa pathin, uray be7isinne odettis. \v 23 Asa ubbay malaalettidi, “Hayssi Dawite Na7aa gidanddeshshaa?” yaagidosona. \p \v 24 Shin Farisaaweti hessa si7idi, “Ha uray tuna ayyaanata kessey tuna ayyaanata halaqaa Bi7elzebuula wolqqaana” yaagidosona.\x - \xo 12:24 \xo*\xt Maato 9:34; 10:25\xt*\x* \p \v 25 Yesuusi entta qofaa eridi, “Woli giddon shaakettiya kawotetha ubbay kunddana; qassi woli giddon shaakettiya katamay woykko keethay minnidi eqqenna. \v 26 Xalahey Xalahe kessiyabaa gidikko ba giddon shaakettis guussu. Hessatho haniyabaa gidikko iya kawotethay waanidi minnidi eqqanaw dandda7ii? \v 27 Taani tuna ayyaana kessey Bi7elzebuula wolqqan gidikko hinttena kaalliya asati oode wolqqan kessannee? Hessa gisho, hinttena kaalliya asati hinttena pirddana. \v 28 Shin taani tuna ayyaanata kessey Xoossaa Ayyaanan gidikko, Xoossaa kawotethay hintteko yis. \p \v 29 “Woykko issi asi wolqqaama asa soo gelidi iya shaluwa bonqanaw koykko koyrottidi he uraa qachchonna ixxiko waattidi dandda7ii? Yaatikko iya shaluwa bonqanaw dandda7ees. \p \v 30 “Taara gidonnay oonikka taara eqettees; qassi taara issife shiishonna ubbay laallees.\x - \xo 12:30 \xo*\xt Mar 9:40\xt*\x* \v 31 Hessa gisho, si7ite; asay oothiya ay nagarinne cashsha qaali ubbay atto geetettana, shin Geeshsha Ayyaana cayaa oodeskka iya nagaray atto geetettenna.\x - \xo 12:31-32 \xo*\xt Luuqa 12:10\xt*\x* \v 32 Oonikka Asa Na7a bolla iitabaa odettiko iyaw atto geetettana, shin Geeshsha Ayyaana bolla iitabaa odettiya oodeskka ha sa7an gidin yaana alamiyan iya nagaray atto geetettenna.\x - \xo 12:32 \xo*\xt Luuqa 12:10\xt*\x* \p \v 33 “Lo77o mithay lo77o ayfe ayfees; qassi iita mithay iita ayfees. Hiza, mithay erettey ba ayfiyaana. \v 34 Hinttenoo, shoosha nayto, hintte iita gidishe waanidi lo77obaa odettanaw dandda7etii? Asi ba wozanan kumidabaappe doonan odettees.\x - \xo 12:34 \xo*\xt Maato 3:7; 23:33; Luuqa 3:7; Maato 15:18; Luuqa 6:45\xt*\x* \v 35 Lo77o asi ba wozanan wothida lo77obaappe, lo77obaa kessees; iita asi ba wozanan wothida iitabaappe, iitabaa kessees. \v 36 Shin si7ite, asay odettiya coo oda ubbaas pirdda gallas zaaro immana. \v 37 Ays giikko, ne odettiya ne qaalan xillana; ne odettiya ne qaalay ne bolla pirddana” yaagis. \s Malaata be7anaw shiiqida oyshaa \r (Mar 8:11-12; Luuqa 11:29-32) \p \v 38 Hessafe guye, issi issi Farisaawetinne higge asttamaareti Yesuusakko, “Asttamaariyaw, neeni malaata oothada nuna bessa” yaagidosona.\x - \xo 12:38 \xo*\xt Maato 16:1; Mar 8:11; Luuqa 11:16\xt*\x* \p \v 39 Shin Yesuusi zaaridi, “Ammanettonnanne iita yeletethay malaata koyees. Shin nabiya Yoonasa malaatappe hara malaati iyaw imettena.\x - \xo 12:39 \xo*\xt Maato 16:4; Mar 8:12\xt*\x* \v 40 Yoonasi gita molo ulon heedzu gallasinne heedzu qamma gam77idayssa mela Asa Na7ay heedzu gallasinne heedzu qamma biitta garssan gam77ana.\x - \xo 12:40 \xo*\xt Yoha 1:17\xt*\x* \v 41 Nanawe asay pirdda gallas denddidi ha yeletethaa bolla pirddana; ays giikko, entti Yoonasa sibkkatiya si7idi bantta nagaraappe simmidosona. Hekko, Yoonasappe aadhdheyssi hayssan de7ees.\x - \xo 12:41 \xo*\xt Yoha 3:5\xt*\x* \v 42 Pirdda gallas dugeha kawiya denddada ha yeletethaa bolla pirddana; ays giikko, iya Solomone cinccatethaa si7anaw biittaa gaxappe yasu. Hekko, Solomoneppe aadhdhey hayssan de7ees.\x - \xo 12:42 \xo*\xt 1Kawo 10:1-10; 2Taari 9:1-12\xt*\x* \p \v 43 “Tuna ayyaanay asappe keyidaappe guye baw shemppiyaso koyidi haathi baynna mela bessan daaburees, shin ba koyaa shemppuwa demmenna. \v 44 Yaanin, ‘Ta agga keyida keetha simmada baana’ yaagees. I simmiya wode keethay kaysi gideyssanne pitettidinne giigi uttidayssa demmees. \v 45 Hiza, simmi bidi, baappe iitiya hara laappun iita ayyaanata ekkidi yees; enttika uraa giddo gelidi de7oosona. He uraas kaseyssafe guyeyssi daro iitees. Ha iita yeletethaa bolla hessa mela hanana” yaagis. \s Yesuusa aayiwunne iya ishata \r (Mar 3:31-35; Luuqa 8:19-21) \p \v 46 Yesuusi deriyas oda bolla de7ishin iya aayiyanne iya ishati iya odisanaw koyidi karen eqqidosona. \v 47 Issi asi iyaakko, “Ne aayiyanne ne ishati nena odisanaw koyidi karen eqqidosona” yaagis. \p \v 48 Yesuusi zaaridi, “Ta aayiya oonee? Ta ishatikka oonantee?” yaagis. \v 49 Ba kushiyara tamaareta mallishe, “Be7ite, ta aayanne ta ishati hayssata. \v 50 Salon de7iya ta Aawa sheniya oothiya ubbay ta isha, ta michchonne ta aayo” yaagis. \c 13 \s Zerethi zeriya uraa leemiso \r (Mar 4:1-9; Luuqa 8:4-8) \p \v 1 He gallas Yesuusi sooppe keyidi abbaa gaxan uttis. \v 2 Daro derey iya yuushuwan shiiqin asaa abbaa gaxan aggaagidi wogolon gelidi uttis.\x - \xo 13:2 \xo*\xt Luuqa 5:1\xt*\x* \v 3 Asaas darobaa leemisora yaagidi odis; \p “Issi goshshanchchoy zerethi zeranaw keyis. \v 4 I zeriya wode issi issi zerethati oge gaxan wodhdhidosona; enttaka kafoti yidi maxi midosona. \v 5 Issi issi zerethati garssan shaalloy de7iya biitta bolla wodhdhidosona. Daro biitti baynna gisho ellesidi dolis. \v 6 Shin away keyin shullis; xaphoy baynna gisho melis. \v 7 Issi issi zerethay aguntha giddon wodhdhis; agunthay diccidi he dolaa cuullis. \v 8 Harati qassi aradda biitta bolla wodhdhis; dolidi ayfe ayfis. Issoy xeeta, issoy usuppun tamma, issoy qassi hasttama ayfis. \v 9 Si7iya haythi de7iya uray si7o” yaagis. \p \v 10 Yesuusa tamaareti iyaakko shiiqidi, “Ays neeni deriyas leemisora oday?” yaagidi oychchidosona. \p \v 11 I zaaridi, “Hinttew salo kawotethaa xuuraa eray imettis, shin enttaw imettibeenna. \v 12 De7iya ubbaas guzhettana, iyaw darana, shin baynnayssafe hari attoshin iyaw de7iyarakka ekettana.\x - \xo 13:12 \xo*\xt Maato 25:29; Mar 4:25; Luuqa 8:18; 19:26\xt*\x* \v 13 Hessa gisho, taani entti, xeellishe demmonna mela, si7ishe si7onna mela woykko akeekonna mela enttaw leemison odays. \p \v 14 “Isayaasi ba maxaafan odidayssi entta bolla polettis. I odishe, \q1 ‘Hintte sissaa si7eeta, shin akeekekketa; \q2 hintte xeelleta, shin be7ekketa. \q1 \v 15 Ays giikko, ha asaa wozanay zel77umis; \q2 bantta haythaa erishe tullisidosona, \q1 bantta ayfiyaa goozidosona. \q2 Hessi baynneeko entti bantta ayfiyaan be7idi, \q1 bantta haythan si7idi, \q1 bantta wozanan akeekidi, \q2 taakko simmana, \q2 takka entta pathanashin’ \m yaagis. \p \v 16 “Shin hintte ayfeti be7iya gishonne hintte haythati si7iya gisho hintte anjjettidayssata.\x - \xo 13:16-17 \xo*\xt Luuqa 10:23-24\xt*\x* \v 17 Ta hinttew tuma odays; daro nabetinne xilloti hintte be7eyssa be7anawunne hintte si7eyssa si7anaw amottidosona, shin enttaw hanibeenna. \p \v 18 “Hiza, ha zerethaa zeriya uraa leemisuwa si7ite. \v 19 Oge gaxan wodhdhida zerethaa leemisoy hayssa: salo kawotethaa qaala si7idi akeekonna uraa wozanappe Xalahey yidi iya wozanan de7iya zerethaa maxi digees. \v 20 Shaalloy garssan de7iya biitta bolla zerettidayssi qaala si7idi ellesidi ufaysan ekkeyssata. \v 21 Shin xapho yeddanaw dandda7onna gisho daro gam77okona. Qaala gaason metoy woykko goodetethi yaa wode ellesi dhubettoosona. \v 22 Aguntha gaathan zerettidayssi qaala si7is, shin ha alamiya duussaa hirggaynne duretetha qofay qaala cuulliya gisho ayfe ayfonna attees. \v 23 Shin aradda biittan zerettida zerethay akeekan qaala si7iya uraa. I ayfe ayfees; issoy xeeta, issoy usuppun tamma issoy qassi hasttama ayfees” yaagis. \s Leeshshuwa leemiso \p \v 24 Yesuusi enttaw hara leemiso odis, “Xoossaa kawotethay ba goshshan lo77o zerethi zerida uraa daanees. \v 25 Shin asi ubbay dhiskkin iya morkkey yidi gisttiya giddon leeshsho zeridi bis. \v 26 Gisttey diccidi ayfiyaa wode leeshshoy iya giddon benttis. \p \v 27 “Gadiya godaa aylleti godaakko bidi, ‘Godaw, ne goshshan ne lo77o zerethi zerabikkishsho? Yaatin, leeshshoy awuppe yidee?’ yaagidosona. \p \v 28 “I enttako, ‘Hessa morkkey oothis’ yaagis. \p “Aylleti godaakko, ‘Nu bidi leeshshuwa shoddana mela koyay?’ yaagidosona. \p \v 29 “Shin I, ‘Atto bochchofite; hintte leeshshuwa shoddays gishin gisttey shodettana. \v 30 Bochchofite; caka wodey gakkanaw issife dicco. He wode cakkiya asata leeshshuwa sinthattidi maxidi taman xuugganaw mirqen mirqen qachchite. Shin gisttiya shiishidi ta shaaliyan qolite’ yaagana” yaagis. \s Guutha mithee leemiso \r (Mar 4:30-32; Luuqa 13:18-19) \p \v 31 Qassi hara leemiso yaagidi odis; “Salo kawotethay issi asi ba goshshan bakkida guutha mithee ayfe daanees. \v 32 He mithee ayfey hara mitha ayfetappe guutha, shin iya dolaa diccida hara mithata ubbaafe aadhdha gitatawusu. I tashiyan kafoti keexidi uttana gakkanaw wolqqaama mithi gidawusu” yaagis. \s Irshsho leemiso \r (Luuqa 13:20-21) \p \v 33 Kaallidikka, Yesuusi hara leemiso odis; “Salo kawotethay issi maccasi heedzu gabate dhiille ekka munuqada, munuqay denddana mela iyan gujjida irshsho daanees” yaagis. \p \v 34 Yesuusi deriyas he ubbaa leemisuwa odis. Leemisoy baynna issibaakka odibeenna. \v 35 Nabey ba maxaafan, \q1 “Taani ta doona, leemison dooyana; \q1 saloynne sa7ay medhettosappe, \q2 geemmidayssa odays” \m yaagidi odidayssi hessan polettis.\x - \xo 13:35 \xo*\xt Maz 78:2\xt*\x* \s Leeshsho leemisuwa birshethaa \p \v 36 Yesuusi deriya moyzidi soo gelis. Iya tamaareti iyaakko shiiqidi, “Goshshan de7iya leeshshuwa birshshethaa nuus oda” yaagidosona. \p \v 37 I zaaridi, “Lo77o zerethaa zeriday Asa Na7a. \v 38 Goshshay ha alamiya. Lo77o zerethay salo kawotethaa nayta. Leeshshoy Xalahe nayta. \v 39 Leeshshuwa zeriday morkkiya Xalahe. Caka wodey, wodiya wurssethaa. Cakkeyssati kiitanchchota. \p \v 40 “Leeshshoy maxettidi taman xuugetteyssa mela wodiya wurssethan hessada hanana. \v 41 Asa Na7ay ba kiitanchchota kiittana. Entti nagaras gaaso gideyssatanne iita oothiya ubbaa maxidi iya kawotethaafe kessana. \v 42 Maxi shiishidi yeehoynne achcha garccethi de7iya to7onna taman yeggana. \v 43 He wode xilloti bantta Aawa kawotethan awada poo7ana. Si7iya haythi de7ey si7o! \p \v 44 “Xoossaa kawotethay goshshan moogettida miishe daanees. Issi asi he miishiya demmidi zaari moogis. Daro ufayttidi bidi baw de7iyaba ubbaa bayzidi he goshsha gadiya shammis. \p \v 45 “Hessadakka, qassi salo kawotethay inqo giya al77o shuchchata koyaa zal77anchcho daanees. \v 46 Daro al77o inquwa demmidi bidi baw de7iyaba ubbaa bayzidi iya shammis. \s Molo oykkiya gite leemiso \p \v 47 “Qassi Xoossaa kawotethay abban yegettida dumma dumma qommo molo oykkiya gitiya daanees. \v 48 Molo oykkiya asati moloy gitiyan kumin abbaafe gaxa kessidosona. Yan uttidi lo77uwa qori qori daachcho yeggidosona, shin iita molota wora holidosona. \v 49 Wodiya wurssethan hessatho hanana. Kiitanchchoti yidi nagaranchchota xillotappe shaakkidi, \v 50 yeehoynne achcha garccethi de7iya to7onna taman yeggana. \p \v 51 “Ha ubbay hinttew gelidee?” yaagidi entta oychchis. \p Entti zaaridi, “Ee” yaagidosona. \p \v 52 Yesuusi, “Hiza, salo kawotethaa eraa ekkidi higgiya tamaarssiya ubbay, ba minjjida shaluwappe oorathaanne gal77a kessiya ase daanees” yaagis. \s Yesuusi Naazireten ixettis \r (Mar 6:1-6; Luuqa 4:16-30) \p \v 53 Yesuusi ha leemisuwa odi wurssidaappe guye yaappe denddidi bis. \v 54 Ba yelettida biittaa bidi Ayhude Woosa Keethan deriya tamaarssis. Entti malaalettidi, “Ha uray ha cinccatethaanne ha malaatata oothiya wolqqaa awuppe ekkidee? \v 55 Hayssi anaaxiya na7aa gidenneyye? Iya aaye sunthay Mayraamo gidennee? Iya ishati Yayqooba, Yoosefa, Simoonanne Yihuda gidokkonaayye? \v 56 Iya michcheti nuura de7oosona gidennee? Yaatin, ha uray ha ubbaa awuppe ekkidee?” yaagidosona. \v 57 Hessa gisho, I giyabaa ekkonna ixxidosona.\x - \xo 13:57 \xo*\xt Yoha 4:43\xt*\x* \p Shin Yesuusi, “Nabey ba yelettida biittaninne ba soo asaa matan bonchchettenna” yaagis. \v 58 Entti ammanonna ixxida gisho daro malaatata he bessan oothibeenna. \c 14 \s Xammaqiya Yohaannisa hayquwa \r (Mar 6:14-29; Luuqa 9:7-9) \p \v 1 He wode Galiila aysiya Heroodisi \f + \fr 14:1 \fr*\fq Heroodisi: \fq*\ft Hayssi kawuwa Herodis Antiphaasa. I Yihudanne Peeriya Kiristtoosi yelettanaappe sinthe 4-39 M@L@ gakkanaw haaris. I Kawuwa Heroodisas na7a.\ft*\f* Yesuusabaa si7is. \v 2 Ba aylletakko, “Hayssi Xammaqiya Yohaannisa; I hayqoppe denddis. Yaanida gisho ha ubbaa malaatata I oothees” yaagis. \p \v 3 I hessa giday Heroodisi ba ishaa Filiphphoosa machche Heerodiyadi gaason Yohaannisa qasho keethi gelssida gishossa. \v 4 Yohaannisi Heroodisa, “Ne iyo ekkanaw woga gidenna” yaagis.\x - \xo 14:3-4 \xo*\xt Luuqa 3:19-20; Leewe 18:16; 20:21\xt*\x* \v 5 Heroodisi Yohaannisa wodhanaw koyis, shin derey Yohaannisa nabe oothidi be7iya gisho yashettis. \p \v 6 Heroodisi ba yelettida gallasa bonchchiya wode, Herodiyadi na7iya asaa sinthan yethan durada iya ufayssasu. \v 7 Yaatin, I, “Iya koyaba ubbaa immana gidi” caaqqis. \v 8 Na7iya ba aaye zoriya si7ada Heerodisakko, “Xammaqiya Yohaannisa huu7iya keren wothada taw imma” yaagasu. \v 9 Iya yaagin kawoy qiirottis, shin ba caaquwa gishonne baara de7iya imathata gisho gidi I oyshay polettana mela kiittis. \v 10 Kawoy ase kiittidi Yohaannisi qasho keethan de7ishin iya qoodhiya goyrisis. \v 11 Huu7iya keren wothi ehidi na7ees immidosona; na7iyakka ekkada ba aayes efasu. \v 12 Yohaannisa tamaareti yidi iya ahaa efidi moogidosona. Iyappe guye hanidabaa ubbaa bidi Yesuusas odidosona. \s Yesuusi ichchashu mukulu asaa muzis \r (Mar 6:30-44; Luuqa 9:10-17; Yoha 6:1-14) \p \v 13 Yesuusi hanidabaa si7ida wode wogoluwan gelidi he bessaafe issi geemmiya soo barkka bis. Asay hessa si7idi katamatappe denddidi tohon iya kaallidosona. \v 14 Yesuusi wogoluwappe wodhdhidi daro asaa be7idi enttaw qadhettis. Entta giddon de7iya hargganchchota pathis. \p \v 15 Sa7ay omarssishe biya wode Yesuusa tamaareti iyaakko shiiqidi, “Ha bessay asi baynna bessi, sa7aykka qammis. Yaaniya gisho, heeran de7iya gutata bidi banttaw shammidi maana mela deriya yedda” yaagidosona. \p \v 16 Shin Yesuusi enttako, “Derey moonna baanaw koshshenna; entti maanabaa hintte immite” yaagis. \p \v 17 Entti zaaridi, “Nuus hayssan ichchashu uythaafenne nam77u moloppe hari baawa” yaagidosona. \p \v 18 Ikka, “Ane entta haa ehite” yaagis. \v 19 Kaallidikka, derey maatan uttana mela odis. Ichchashu uythaanne nam77u molota ekkidi, salo xeellidi galati simmidi, uythaa menthidi ba tamaaretas immis; entti qassi deriyas immidosona. \v 20 Ubbay midi kallidosona. Yesuusa tamaareti mishin attidayssa tammanne nam77u gayta denthidosona. \v 21 Kathaa mida asay maccasaynne nayti attin ichchashu mukulu gidees. \s Yesuusi abbaa bollara hamuttis \r (Mar 6:45-52; Yoha 6:15-21) \p \v 22 Yesuusi ba tamaareti wogoluwan gelidi baappe sinthattidi abbaafe he finthi pinnana mela kiittidi baw deriya moyzanaw guye attis. \v 23 Deriya moyzi simmidi barkka woossanaw issi deriya bolla keyis. Sa7ay qamminkka I barkka yan gam77is. \v 24 He wode wogoloy abbaa bolla bishin sintha baggara carkkoy denddin hobbey wogoluwa un77ethis. \p \v 25 Wonttimaatha bolla Yesuusi abbaa bolla hamuttishe ba tamaaretakko yis. \v 26 Iya tamaareti, I abbaa bolla hamuttishe banttako yeyssa be7idi yayyidosona. Enttika, “Hayssi moytille” gidi yayyidi waassidosona. \p \v 27 Shin Yesuusi ellessidi, “Aykkoy baawa! Yayyofite! Tanabay” yaagis. \p \v 28 Phexiroosi iyaakko, “Godaw, nena gidikko, taani haatha bollara hamuttada neekko baana mela tana kiitta” yaagis. \p \v 29 Yesuusi Phexiroosakko, “Haaya” yaagis. \p Phexiroosi wogoluwappe wodhdhidi haatha bollara hamuttishe Yesuusakko buussu oykkis. \v 30 Shin wolqqaama carkkuwa be7idi yayyis. Haathan mitetethi oykkida wode, “Godaw, tana ashsharkkii” yaagidi waassis. \p \v 31 Yesuusi ellesidi ba kushiya yeddi iya oykkidi, “Neno, ammanoy paccidaysso ays sidhay” yaagis. \p \v 32 Yesuusaranne Phexiroosara wogoluwan gelida wode carkkoy si7i gis. \v 33 Wogoluwa giddon de7iya iya tamaareti, “Neeni tumakka Xoossaa Na7a” gidi goynnidosona. \p \v 34 Entti abbaa pinnidi Gensareexe giya biittaa gakkidosona. \v 35 He biittan de7iya asay Yesuusa erida wode bantta heeran de7iya guta ubbaa kiita yedidosona. Asay hargganchchota ubbaa iyaakko ehidosona. \v 36 Hargganchchoti iya afila macaraa xalaala bochchana mela woossidosona. Bochchida ubbayka paxidosona. \c 15 \s Aawata wogabaa \r (Mar 7:1-13) \p \v 1 Hessafe guye, issi issi Farisaawetinne higge asttamaareti Yerusalaameppe Yesuusakko yidi, \v 2 “Ne tamaareti ays nu aawata wogaa menthonaa? Entti kathi maanappe sinthe bantta kushiya meecettokona” yaagidi oychchidosona. \p \v 3 Yesuusi zaaridi, “Hinttee, hintte wogaa gisho, Xoossaa kiitaa poleyssa ays ixxeeti? \v 4 Ays giikko, Xoossay, ‘Ne aawanne ne aayiw bonchcha. I ba aawa woykko ba aayiw cayeyssi hayqo gibeennee?’ yaagis.\x - \xo 15:4 \xo*\xt Kessa 20:12; Zaare 5:16; Kessa 21:17; Leewe 20:9\xt*\x* \v 5 Shin hintte, issi asi ba aawa woykko ba aayiw maaddanabay de7ishin, ‘Hayssa ta Xoossas yarshshas giikko, \v 6 ba aawa woykko ba aayiw bonchchanaw bessenna’ yaageeta. Yaatidi hinttee, hintte wogaa polanaw Xoossaa qaala mentheeta. \v 7 Hinttenoo, cubboto, Isayaasi hinttebaa likke odis, \q1 \v 8 “Ha asay tana bantta doonan bonchchees, \q2 shin entta wozanay taappe haahon de7ees. \q1 \v 9 Asay tana coo goynnosona; \q2 entti asi medhdhida kiitaa \q2 Xoossaa higge daanisidi tamaarssoosona” gis’ yaagis. \s Ase tunisiyabata \r (Mar 7:14-23) \p \v 10 Yesuusi daro asaa baakko xeegidi, “Si7ite! Akeekite! \v 11 Ase tunisiyabay doonara geliyaba gidonnashin doonappe keyaabaa” yaagis. \p \v 12 Hessafe guye, Yesuusa tamaareti iyaakko yidi, “Farisaaweti neeni gidayssa si7idi dhubettidayssa akeekay?” yaagidosona. \p \v 13 Shin Yesuusi enttaw zaaridi, “Saluwan de7iya ta aaway tokkiboonna mithay ubbay shodettana. \v 14 Enttabaa hirggofite; entti qooqe kaalethiya qooqeta. Qooqey qooqe kaalethiko, nam77ayka ollan kunddana” yaagis.\x - \xo 15:14 \xo*\xt Luuqa 6:39\xt*\x* \p \v 15 Phexiroosi zaaridi, “Ha leemisuwa birshshethaa nuus odarkkii” yaagis. \p \v 16 Yesuusi enttako, “Hinttewuka ha77i gakkanaw gelibeennee? \v 17 Doonara geliyabaa ubbay ulo gelidi kare keyeyssa erekketii? \v 18 Shin doonara keyaabay wozanappe keyees. Ase tunisiyabati hessata.\x - \xo 15:18 \xo*\xt Maato 12:34\xt*\x* \v 19 Enttika asa wozana giddofe keyaa iita qofa, wodho, laymatethi, iita ooso, kayso, worddo markka, cashshe. \v 20 Hessa daaniyabati ase tuniseesippe attin meecettonna kushera meyssi tunisenna” yaagis. \s Issi maccase ammanuwa \r (Mar 7:24-30) \p \v 21 Hessafe guye, Yesuusi yaappe keyidi Xiiroosanne Sidoona katamati de7iya biittaa bis. \v 22 Issi Kanaane biitta maccas Yesuusakko yada, ba qaalaa dhoqqu oothada, “Godaw, Dawite na7aw, taw qadhettarkii; ta na7iw tuna ayyaanay oykkidi iita waayses” yaagasu. \p \v 23 Shin Yesuusi issi qaalakka zaaronna si7i gis. Yesuusa tamaareti iyaakko yidi, “Ha maccasiya nu geedo kaalla kaallada, woossawusu. Hessa gisho, neeni iyo moyzarkkii” yaagidi woossidosona. \p \v 24 Yesuusi zaaridi, “Taani Isra7eele keethaafe wudeppe dhayida dorssatada dhayida asata xalaalas kiitettas” yaagis. \p \v 25 Shin iya sinthan kunddada, “Godaw, tana maaddarkii?” yaagasu. \p \v 26 I zaaridi, “Nayta kathi ekkidi kanatas yeggeyssi lo77o gidenna” yaagis. \p \v 27 Maccasiyakka, “Godaw, hessi tuma, shin hari attoshin kanati bantta godati mishin, gaytappe wodhdhiya tiifiya moosona” yaagasu. \p \v 28 Yesuusi zaaridi, “Ha maccasete, ne ammanoy gita; ne koyidayssada new hano” yaagis. I na7iya iirakka paxa aggasu. \s Yesuusi daro hargganchchota pathis \p \v 29 Yesuusi yaappe denddidi Galiila Abbaa mati bis. Issi dere bolla keyidi, yan uttis. \v 30 Daro asay banttara, wobbeta, qooqeta, kuunata, doona muumetanne, hara daro hargganchchota ekkidi, iyaakko ehidi iya sinthan wothidosona. Yesuusi enttana pathis. \v 31 Hessa gisho, muumeti odettishin, kuunati piddi gishin, wobbeti hamuttishin, qooqeti xeellishin asay be7idi malaalettidi, Isra7eeleta Xoossaa galatidosona. \s Yesuusi oyddu mukulu asaa muzis \r (Mar 8:1-10) \p \v 32 Yesuusi ba tamaareta baakko xeegidi, “Ha daro asay taara heedzu gallas gam77ida gishonne enttaw ha77i miyabay baynna gisho taani enttaw qadhettays. Entti ogen daaburidi kunddonna mela aykko muzonna entta mela yeddanaw koyikke” yaagis. \p \v 33 Iya tamaareti zaaridi, “Nuuni ha bazzuwan hayssa keena asaas gidiya kathi awuppe demmanee?” yaagidosona. \p \v 34 Yesuusi enttako, “Hinttew aappun uythi de7ii?” yaagidi oychchis. \p Entti zaaridi, “Laappun uythinne laafa molotappe guuthi de7ees” yaagidosona. \p \v 35 Yesuusi deriya sa7an uttite yaagidi kiittis. \v 36 Hessafe guye, he laappun uythaanne moluwa ekkidi Xoossaa galatis. Menthidi ba tamaaretas immis. Iya tamaareti daro asaas gishidosona. \p \v 37 Asay ubbay midi kallidosona. Mishin attida tiifiya laappun gita gayta kumethi iya tamaareti denthidosona. \v 38 Mida asay maccasinne na7a paydonna adde xalaali oyddu mukulu. \v 39 Yesuusi deriya yeddidaappe guye wogoluwan gelidi Megedoona giya biittaa bis. \c 16 \s Saloppe malla be7anaw oychchida oysha \r (Mar 8:11-13; Luuqa 12:54-56) \p \v 1 Farisaawetinne Saduqaaweti Yesuusakko yidosona. Iya paaccanaw koyidi, banttana saloppe malaata besso gidi oychchidosona.\x - \xo 16:1 \xo*\xt Maato 12:38; Luuqa 11:16\xt*\x* \v 2 Shin I enttako, “Sa7i omarssiya wode, ‘Saloy zo77ida gisho wontto booqallana’ yaageta. \v 3 Wonttiya wode, ‘Saloy zo77idi shaaratida gisho iray bukkana’ yaageta. Yaatin hintte salo mallaa be7idi ereeta, shin wodiya malla eranaw dandda7ibeekketa. \v 4 Iitanne ammanonna yeletethay malaata koyees. Shin iyaw Yoonasa malaatappe hara malaati imettenna” yaagis. Hessafe guye, enttana yan aggidi hara soo bis.\x - \xo 16:4 \xo*\xt Maato 12:39; Luuqa 11:29\xt*\x* \s Farisaawetanne Saduqaaweta irshshuwaa \r (Mar 8:14-21) \p \v 5 Entti abbaafe he finthi pinnida wode daabbo ekkidi yaanayssa dogidosona. \v 6 Yesuusi enttako, “Farisaawetappenne Saduqaaweta irshshuwaafe naagettite” yaagis.\x - \xo 16:6 \xo*\xt Luuqa 12:1\xt*\x* \v 7 Enttika bantta garssan, “I hessa giday nu daabbo ekkidi yoonna gishossa gidana” yaagidosona. \v 8 Yesuus entta qofaa eridi, “Hinttenoo, ammanoy paccidayssato! Daabbo ekkonna yida gisho woli gidon ays odetteetii? \v 9 Ha77ika hintte akeeketii? Ichchashu mukulu asaas ichchashu uythaa gishidayssanne entti midi kallin hintte aappun gayta kumethi denthidaakko dogidetii?\x - \xo 16:9 \xo*\xt Maato 14:17\xt*\x* \v 10 Hessadakka, laappun uythaa oyddu mukulu asaas gishidayssanne entti midi kallin, hintte aappun gita gayta kumethi denthidaakko akeekekketii?\x - \xo 16:10 \xo*\xt Maato 15:34\xt*\x* \v 11 Hiza, taani Farisaawetanne Saduqaaweta irshshuwaafe naagettite gada odeyssi daabbobaa gidonnayssa akeekekketii?” yaagis. \v 12 Yaatin, iya tamaareti Yesuusi odey munuqa denthanaw yegettiya irshshobaa gidonnashin Farisaawetanne Saduqaaweta timirttiyafe naagettanayssa gideyssa akeekidosona. \s Phexiroosi Yesuusabaa odis \r (Mar 8:27-30; Luuqa 9:18-21) \p \v 13 Yesuusi Qisaariya Filphoosa giya biittaa gakkida wode ba tamaareta, “Asay, Asa na7aa oona goonaa?” yaagidi oychchis. \p \v 14 Enttika, “Issoti issoti Xammaqiya Yohaannisa, harati Eliyaasa qassi hankkoti Ermmiyasa woykko nabetappe issuwa goosona” yaagidosona.\x - \xo 16:14 \xo*\xt Maato 14:1\xt*\x* \p \v 15 Yesuusi zaaridi, “Yaatin, hintte tana oona geeti” gidi entta oychchis. \p \v 16 Simoona Phexiroosi zaaridi, “Neeni Kiristtoosa, de7o Xoossaa na7a” yaagis.\x - \xo 16:16 \xo*\xt Yoha 6:68\xt*\x* \p \v 17 Yesuusi Phexiroosakko, “Yoona na7aa Simoona, neeni anjjettidayssa! Hayssa new qonccisiday saluwan de7iya ta aawappe attin ase gidenna. \v 18 Ta new odays Phexiroosa, neeni zaalla! Taani ha zaalla bolla ta woosa keethaa keexana. Hayqo wolqqatika iyo xoonokkona. \v 19 Salo kawotethaa qulppeta ta new immana. Sa7an neeni diggiyabay ubbay salon Xoossaa matan digettidabaa gidana. Sa7an neeni hano giyabay ubbay salon Xoossaa matan hanidabaa gidana” yaagis.\x - \xo 16:19 \xo*\xt Maato 18:18; Yoha 20:23\xt*\x* \p \v 20 Hessafe guye, I, Kiristtoosa gideyssa oodeskka odonna mela ba tamaareta minthidi kiittis. \s Yesuusi bana gakkana waayiya odis \p \v 21 He wodiyappe doomidi Yesuusi ba tamaaretas, “Taani Yerusalaame baanaw bessees. Yan deriya cimatan, kahine halaqatanne higge asttamaareta kushen waaye ekkanaw bessees. Entti tana wodhana, shin taani heedzantho gallas hayqoppe denddana” yaagidi qonccisis. \p \v 22 Phexiroosi Yesuusa gaxa kessidi, “Godaw, hessi hanenna! Hessa melabay nena ubbarakka gakkofo!” yaagidi hanqettis. \p \v 23 Yesuusi Phexiroosakko guye simmidi, “Ha Xalahiyaw, taappe haakka! Neeni asa qofa qoppasappe attin Xoossaa qofa qopponna gisho taw dhube gidaasa” yaagis. \p \v 24 Hessafe guye, Yesuusi ba tamaaretakko, “Oonikka tana kaallanaw koyabaa gidikko bana kaddo, ba masqaliya tookkidi tana kaalo.\x - \xo 16:24 \xo*\xt Maato 10:38; Luuqa 14:27\xt*\x* \v 25 Ba de7uwa ashshanaw koyaa ubbay dhayssees. Shin ba de7uwa ta gisho gidi aathi immeyssi ashshees.\x - \xo 16:25 \xo*\xt Maato 10:39; Luuqa 17:33; Yoha 12:25\xt*\x* \v 26 Asi alame kumethaa baw oothidi, gidoshin ba shemppuwa dhayssikko iya ay maaddii? Woykko asi ba shemppuwa laame ay immanaw dandda7ii? \v 27 Asa na7ay ba aawa bonchchuwan ba kiitanchchotara yaana. He wode issi issi uraas iya oosuwada immana.\x - \xo 16:27 \xo*\xt Maato 25:31; Maz 62:12; Roome 2:6\xt*\x* \v 28 Ta tuma odays; hayssan eqqida asatappe Asa Na7ay kawo gididi simmeyssa be7ana gakkanaw hayqonnayssati hayssan de7oosona” yaagis. \c 17 \s Yesuusa malay laamettis \r (Mar 9:2-13; Luuqa 9:28-36) \p \v 1 Usuppun gallasappe guye Yesuusi, Phexiroosa, Yayqoobanne iya ishaa Yohaannisa baara ekkidi banttarkka gidanaw deriya bolla keyis.\x - \xo 17:1 \xo*\xt 2Phexi 1:17-18\xt*\x* \v 2 Yan entta sinthan Yesuusa malay kumethi laamettis; iya som77oyka awada xolqqis. Iya ma7oykka daro booxis. \v 3 Hekko, Museynne Eliyaasi iyara odettishin be7idosona. \v 4 Phexiroosi Yesuusakko, “Nuuni hayssa hashshu yida. Ne koykko issino new, issino Muses, issino Eliyaasas hayssan heedzu shaqara shaqarana” yaagis. \v 5 Phexiroosi hessa buroo odishin bootha shaaray enttana kammis. Shaara giddora, “Tana ufayssiya, ta dosiya na7ay hayssa, iya si7ite!” yaagiya qaalay yis.\x - \xo 17:5 \xo*\xt Medhe 22:2; Maz 2:7; Isa 42:1; Maato 3:17; 12:18; Mar 1:11; Luuqa 3:22; Zaare 18:15\xt*\x* \v 6 Yesuusa tamaareti hessa si7ida wode dagammidi bantta som77uwara sa7an kunddidosona. \v 7 Shin Yesuusi enttako shiiqidi entta bochchidi, “Denddite, yayyofite!” yaagis. \v 8 Entti dhoqqu gidi be7ida wode Yesuusappe hara oonakka be7ibookkona. \p \v 9 Entti deriyappe wodhdhishin Yesuusi enttako, “Asa Na7ay hayqoppe denddana gakkanaw ha hintte be7idabaa oodeskka odoppite” gidi kiittis. \v 10 Yesuusa tamaareti, “Yaatin, higge asttamaareti Eliyaasi Kiristtoosappe kasetidi yaana giday aybisse?” yaagidi oychchidosona.\x - \xo 17:10 \xo*\xt Mil 4:5\xt*\x* \p \v 11 Yesuusi zaaridi, “Ee! Eliyaasi kaseti yidi ubbabaa giigisana. \v 12 Shin ta hinttew tuma odays; Eliyaasi kasetidi yis. Enttika iya bolla koyidabaa oothidosonappe attin iya shaakki eribookkona. Hessada Asa Na7ay entta kushen waayettana” yaagis.\x - \xo 17:12 \xo*\xt Maato 11:14\xt*\x* \p \v 13 He wode Yesuusi giday Xammaqiya Yohaannisabaa gideyssa akeekidosona. \s Yesuusi tuna ayyaanay oykkida na7aa pathis \r (Mar 9:14-29; Luuqa 9:37-43) \p \v 14 Entti deriyappe asaakko simmiya wode issi asi Yesuusa sinthan gulbbatidi, \v 15 “Godaw, hayyana ta na7as qadhettarkii; iya shocidi yeggiya harggey daro un77ethidi tamaninne haathan yeggees. \v 16 Ne tamaaretakko ehas, shin entti pathanaw dandda7ibookkona” yaagis. \p \v 17 Yesuusi zaaridi, “Hinttenoo, ammanonna geella yeletethaw awude gakkanaw ta hinttera daane? Awude gakkanaw ta hinttena dandda7anee? Ane na7aa haa ekki yiite” yaagis. \v 18 Yesuusi tuna ayyaanaa hanqettin, tuna ayyaanay na7aappe keyis; he saatenkka na7ay paxis. \v 19 Hessafe guye, Yesuusa tamaareti banttarkka iyaakko shiiqidi, “Nuuni tuna ayyaanaa kessanaw dandda7iboonnay aybisse?” yaagidi oychchidosona. \v 20 I enttako, “Hinttew ammanoy laafida gishossa. Ta hinttew tuma odays; gaashe ayfe mela ammanoy hinttew de7ikko ‘Ha deriya hayssafe denddada gede aadhdha’ giikko hinttew kiitettana. Hinttew dandda7ettonabay deenna. \v 21 [Shin hessa melay woosappenne xoomappe attin haran keyenna]” yaagis.\x - \xo 17:20-21 \xo*\xt Maato 21:21; Mar 11:23; 1Qoro 13:2\xt*\x* \f + \fr 17:21 \fr*\fq Issi issi beni maxaafatan paydo 21 deenna.\fq*\f* \s Yesuusi ba hayquwaba zaari odis \r (Mar 9:30-32; Luuqa 9:43-45) \p \v 22 Yesuusa tamaareti Galiilan shiiqidi de7ishin Yesuusi enttako, “Asa Na7ay asa kushe aadhdhi imettana. \v 23 Entti iya wodhana, shin I heedzantho gallas hayqoppe denddana” yaagis. \p Iya tamaaretikka daro qiirottidosona. \s Xoossa Keetha giira \p \v 24 Yesuusaranne iya tamaaretara Qifirnahoome katama gakkida wode Xoossa Keetha giira qanxiseyssati Phexiroosakko yidi, “Hintte asttamaarey Xoossa Keetha giira giirii?” yaagidi oychchidosona.\x - \xo 17:24 \xo*\xt Kessa 30:13\xt*\x* \p \v 25 Phexiroosi zaaridi, “Giirees” yaagis. Phexiroosi soo geliya wode Yesuusi kasetidi, “Phexiroosa, new ay daanii? Ha sa7aa kawotethati qaraxanne giira ooppe ekkonaa? Gade asappeyye woykko asa gade asappe?” \f + \fr 17:25 \fr*\fk Gade asappeyye woykko asa gade asappe? \fk*\ft He wode kawotethati bantta gade asappe giira ekkokona.\ft*\f* yaagidi oychchis. \p \v 26 Phexiroosi “Asa gade asappe” gidi zaaris. \p Yesuusi zaaridi, “Gade asay giira giirokkona guussu. \v 27 Shin entti dhubettonna mela abbaa bada moluwa oykkiya manxxaqo yegga. Koyro ne oykkiya moluwa doona dooyada giiras gidiya miishiya ne gishonne ta gisho efada giira” yaagis. \c 18 \s Ubbaafe aadhdhey oonee? \r (Mar 9:33-37; Luuqa 9:46-48) \p \v 1 He wode Yesuusa tamaareti yidi, “Salo kawotethan ubbaafe aadhdhey oonee?” yaagidi oychchidosona.\x - \xo 18:1 \xo*\xt Luuqa 22:24\xt*\x* \v 2 Yesuusi issi guutha na7a xeegidi entta giddon essidi hayssada yaagis. \v 3 “Taani hinttew tuma odays; hintte laamettonanne guutha naytada hanonna ixxiko salo kawotethaa ubbarakka gelanaw dandda7ekketa.\x - \xo 18:3 \xo*\xt Mar 10:15; Luuqa 18:17\xt*\x* \v 4 Hiza, ha guutha na7aada bana kawushshiya oonikka salo kawotethan ubbaafe aadhdheyssa gidana. \v 5 Hayssa mela na7a ta sunthan mokkiya oonikka tana mokkees. \p \v 6 “Shin tanan ammaniyaa ha guuthatappe issuwa naagara oothana mela dhube gidiya oonikka gita gaachcha woxa ba qodhen qachchidi ciimmo abban mitettiko iyaw lo77o. \v 7 Alamen asay nagara oothana mela oothiyabati de7iya gisho alamiya ayye. Hessa melabati yoonna attenna, shin dhubey iya gaason yaa uraa ayye. \p \v 8 “Ne kushey woykko ne tohoy nena balethikko neeppe qanxa yegga. Neeni nam77u kushera woykko nam77u tohora merinaa taman yeggettanayssafe kushe woykko toho duuxa gidada merinaa de7o demmeyssi new lo77o.\x - \xo 18:8 \xo*\xt Maato 5:30\xt*\x* \v 9 Qassi ne ayfey nena balethikko iyo wooca kessada wora hola. Neeni nam77u ayfera gaanname taman yeggetteyssafe issi ayfera merinaa de7uwa geleyssi new lo77o.\x - \xo 18:9 \xo*\xt Maato 5:29\xt*\x* \p \v 10 “Ta hinttew odays; salon de7iya entta naagiya kiitanchchoti ubba wode salon de7iya ta Aawa sinthan de7iya gisho, hintte ha guuthatappe issuwaka kadhonna mela naagettite.\x - \xo 18:10-11 \xo*\xt Luuqa 19:10\xt*\x* \v 11 Asa Na7ay dhaydayssata ashshanaw yis” \f + \fr 18:11 \fr*\fq Asa Na7ay dhayidayssata ashshanaw yis: \fq*\ft Issi issi beni maxaafati paydo 11 gujjoosona.\ft*\f* yaagis. \s Dhayida dorssaa leemiso \r (Luuqa 15:3-7) \p \v 12 Qassi Yesuusi, “Hinttew ay daanii? Issi uraas xeetu dorssati de7eyssatappe issoy dhayikko uddufun tammanne uddufunata deriya bolla yeggi aggidi he dhayidayssa koyanaw beenne? \v 13 Ta tuma odays; I demmida wode uddufun tammanne uddufunatappe aathidi dhayidi benttida issi dorssan ufayttees. \v 14 Hessadakka, salon de7iya hintte aaway ha guuthatappe issoy dhayana mela koyenna. \s Qohida asi waatanee? \p \v 15 “Ne ishay nena qohikko nerkka iyaakko bada iya balaa iyaw oda. I nena si7ikko ne ishaa new isha ootha.\x - \xo 18:15 \xo*\xt Luuqa 17:3\xt*\x* \v 16 Shin I nena si7onna ixxiko, nam77u woykko heedzu asa markkan mootoy lasettiya gisho, issi woykko nam77u asi ekkada iyaakko ba.\x - \xo 18:16 \xo*\xt Zaare 19:15\xt*\x* \v 17 I enttana si7onna ixxiko, woosa keethas oda. Woosa keethi giyabaa si7onna ixxiko ammanonna asada woykko qaraxa qanxisiya asada iya payda. \p \v 18 “Ta hinttew tuma odays; sa7an hintte diggiyabati ubbay salon Xoossaa matan digettidaba gidana. Sa7an hintte hano giyabati ubbay salon Xoossaa matan hanidabaa gidana.\x - \xo 18:18 \xo*\xt Maato 16:19; Yoha 20:23\xt*\x* \p \v 19 “Qassika ta hinttew odays; sa7an hinttefe nam77ay bantta woossiyabas issi wozanan gididi Xoossaa woossiyabaa gidikko salon de7iya ta Aaway hinttew oothana. \v 20 Tana kaalleyssatappe nam77a woykko heedza gididi shiiqiya bessan taani entta giddon benttana” yaagis. \s Atto guussabaa \p \v 21 He wode Phexiroosi Yesuusakko yidi, “Godaw, ta ishay tana qohikko aappun toho taani atto gaanaw bessii? Laappun toho gakkanaaseyye?” gidi oychchis.\x - \xo 18:21-22 \xo*\xt Luuqa 17:3-4\xt*\x* \p \v 22 Yesuusi zaaridi, “Gidenna, laappun tammu toho laappunappe attin laappun toho gidenna.\x - \xo 18:22 \xo*\xt Medhe 4:24\xt*\x* \p \v 23 “Hessa gisho, Xoossaa kawotethay ba oosanchchotara ba miishey paccidaakkonne palahidaakko be7anaw qoppida kawuwa daanees. \v 24 He kawoy miishey paccidaakkonne palahidaakko be7iya wode daro ginddigindda acoy de7iya issi uraa iyaakko ehidosona. \v 25 Shin he aylley acuwa qanxanaw xoonettin iyara, iya machcheera, iya naytinne iyaw de7iyabay ubbay bayzettidi acoy cigettana mela iya goday kiittis. \v 26 Yaatin aylley ba godaa tohuwa bolla gulbbatidi, ‘Ta godaw, hayyana guutha wode takkarkki, ta acuwa ubbaa ta ciggana’ yaagidi woossis. \v 27 Kawoy iyaw qadhettidi, yeddi aggis; iya acuwa maaris. \p \v 28 “Shin he aylley keyi bidi ba lagge oosanchchotappe issoy baappe daro guutha miishe tal77idayssa, ‘Ne bolla de7iya ta miishiya taw cigga’ gidi qoodhe oykkis. \p \v 29 “He iya lagge aylliya iya sinthan gulbbatidi, ‘Hayyana guutha wode takkarkki taani ta acuwa ubbaa ciggana’ yaagidi woossis. \p \v 30 “Shin ixxidi ekki efidi ba laggey acuwa qanxana gakkanaw qasho keethi gelssis. \v 31 Hessa gisho, hara lagge oosanchchoti hessa be7ida wode daro yilotidi, bidi bantta godaas I oothidabaa ubbaa odidosona. \p \v 32 “Yaatin kawoy he aylliya xeegisidi, ‘Ha iita aylliyaw, neeni tana woossida gisho, ta ne acuwa ubbaa new maaras. \v 33 Yaatin, taani ne acuwa maaridayssada neeni ne lagge aylliya acuwa maaranaw new bessennee?’ yaagis. \v 34 Hessa gisho, kawoy daro yilotidi, I ba acuwa ubbaa ciggana gakkanaw paxa kaa7ettana mela qasho keethan yeggis. \p \v 35 “Hessadakka, hintte issoy issoy hintte ishaa wozanappe maaronna ixxiko salon de7iya ta Aaway hinttena hessada oothana” yaagis. \c 19 \s Eko gelobaa \r (Mar 10:1-12) \p \v 1 Yesuusi hessa odi onggidaappe guye, Galiilappe denddidi Yorddaanose Shaafappe hefinthan de7iya Yihuda biittaa bis. \v 2 Daro asay iya kaallidi bin entta giddofe hargganchchota pathis. \p \v 3 Farisaaweti iya paaccanaw koyidi iyaakko yidi, “Issi asi ay gaasonkka ba machchiw yeddanaw bessii?” yaagidi oychchidosona. \p \v 4 Yesuusi zaaridi, “Xoossay koyro addenne maccas oothi medhdhidayssa hintte nabbabibeekketii?\x - \xo 19:4 \xo*\xt Medhe 1:27; 5:1\xt*\x* \v 5 ‘Hessa gisho, Issi asi ba aawanne ba aayiw aggidi ba machcheera issino gidees, nam77ayka issi asho gidoosona.’\x - \xo 19:5 \xo*\xt Medhe 2:24\xt*\x* \v 6 Hessa gisho, entti issi asi gidoosonappe attin nam77u asi gidokkona. Hiza, Xoossi qachchidayssa asi shaakkofo” yaagis. \p \v 7 Farisaaweti, “Yaatin, Musey issi asi anjjo worqqate immidi yeddana mela ays kiittidee?” yaagidi oychchidosona.\x - \xo 19:7 \xo*\xt Medhe 24:1\xt*\x* \p \v 8 Yesuusi zaaridi, “Hinttee, hintte machcheta yeddana mela Musey hinttena kiittiday, hintte wozanaa minotethaa gishoppe attin koyroppe hessa mela gidenna. \v 9 Ta hinttew odays; ba machchiya laymatonna de7ishin yeddidi hara ekkiya oonikka laammees” yaagis.\x - \xo 19:9 \xo*\xt Maato 5:32; 1Qoro 7:10\xt*\x* \p \v 10 Iya tamaareti iyaakko, “Azinabaynne machchibay hessa mela gidikko ekko geloy attiko lo77o” yaagidosona. \p \v 11 Yesuusi zaaridi, “Hessa mela timirttey Xoossay dandda7a immidayssatassafe attin asa ubbaassa gidenna. \v 12 Hiza, yelettishe shuufa gididi yelettidayssati de7oosona, qassi asi qaaratidayssati de7oosona, qassi salo kawotethaa gisho gidi banttana shuufaydayssati de7oosona. Hessa gisho, hayssa ekkanaw dandda7iya oonikka ekko” yaagis. \s Yesuusi guutha nayta anjjis \r (Mar 10:13-16; Luuqa 18:15-17) \p \v 13 Yesuusi ba kushiya guutha nayta bolla wothidi enttaw woossana mela issi issi asay nayta iyaakko ehidosona. Shin iya tamaareti asaa hanqettidosona. \v 14 Shin Yesuusi, “Xoossaa kawotethay hayssata melassa gidiya gisho, guutha nayti taakko yeyssa diggofite; yo giite” yaagis. \p \v 15 Ba kushiya entta bolla wothidaappe guye he bessaafe aggidi bis. \s Naatethaa dure uraa \r (Mar 10:17-31; Luuqa 18:18-30) \p \v 16 Issi gallas issi uray Yesuusakko yidi, “Asttamaariyaw, taani merinaa de7o demmanaw ay lo77obaa ootho?” yaagis. \v 17 Yesuusi iyaakko, “Lo77obaa ne tana ays oychchay? Issi Xoossaafe attin hari lo77oy baawa. Shin neeni merinaa de7uwa ekkanaw koykko kiitata naaga” yaagis. \p \v 18 Uray zaaridi, “Awussa kiitata” yaagidi oychchis. \p Yesuusi zaaridi, “Wodhoppa, laymatoppa, kaysotoppa, worddo markkattofa,\x - \xo 19:18 \xo*\xt Kessa 20:13-16; Zaare 5:17-20\xt*\x* \v 19 ne aawanne ne aayiw bonchcha, ne shooruwa ne huu7iyatho dosa” yaagis.\x - \xo 19:19 \xo*\xt Kessa 20:12; Zaare 5:16; Leewe 19:18\xt*\x* \p \v 20 He na7atethay, “Taani hayssata ubbaa na7atethafe doomada naagas. Yaatin, hari taw pacciyabay aybee?” yaagidi oychchis. \p \v 21 Yesuusi zaaridi, “Neeni polo gidanaw koykko bada new de7iyabaa bayzada manqotas imma; neeni salon duretana. Yaata simma yada tana kaalla” yaagis. \p \v 22 Shin he naatetha uray daro dure gidiya gisho, hessa si7ida wode azzanishe aggidi bis. \v 23 Hessafe guye, Yesuusi ba tamaareta, “Taani hinttew tuma odays; durey salo kawotethi gelanayssi daro meto. \v 24 Dure asi Xoossaa kawotethaa gelanayssafe gimaley marppe luhora aadhdheyssi kawuyees” yaagis. \rem fig 4 fig* \p \v 25 Yesuusa tamaareti hessa si7idi malaalettidi, “Yaatin, ooni attanaw dandda7ii?” yaagidi oychchidosona. \p \v 26 Yesuusi entta caddi xeellidi, “Hayssi asas dandda7ettenna, shin Xoossas ubbay dandda7ettees” yaagis. \p \v 27 Phexiroosi zaaridi, “Nuuni ubbabaa aggidi nena kaallida. Yaatin, nuuni ay demmanee?” yaagis. \v 28 Yesuusi enttako hayssada yaagis: “Taani hinttew tuma odays; Asa Na7ay yaana alamiyan ba bonchcho araatan uttiya wode hintte tammanne nam77ati, tana kaallidayssati, tammanne nam77u araatan uttidi tammanne nam77u Isra7eele zerethata bolla pirddana.\x - \xo 19:28 \xo*\xt Maato 25:31; Luuqa 22:30\xt*\x* \v 29 Ta sunthaa gisho keethe woykko ishata woykko michcheta woykko aawa woykko aayiw woykko nayta woykko gadiya aggiday oonikka xeetu kushe ekkana. Qassi merinaa de7uwakka ekkana. \v 30 Shin daroti ha77i dethan sinthe gididayssati guye gidana, qassi guye gididayssati sinthe gidana” yaagis. \x - \xo 19:30 \xo*\xt Maato 20:16; Luuqa 13:30\xt*\x* \c 20 \s Woyniya giddon oothiya oosanchchota leemiso \p \v 1 “Xoossaa kawotethay ba woyniya giddon oosanchchota kera oosisanaw wontta guura keyida keethaawa daanees. \v 2 I he oosanchchotas hachchi hachchi issi dinaare \f + \fr 20:2 \fr*\fq Issi dinaare: \fq*\ft Issi asi issi gallas oothi pee7idi ekkiya miishe.\ft*\f* qanxanaw enttara giigidi, entta ba woyniya giddo yeddis. \p \v 3 “Qassi wonttafe heedzu saate gidishin keyidi ooso dhayidi giya bolla eqida hara asata demmis. \v 4 I enttako, ‘Hintteka ta woyniya giddo bidi oothite, taani hinttew bessiya gatiya qanxana’ yaagis. \v 5 Enttika bidosona. Qassika I usuppun saateninne uddufun saaten keyidi hessada oothis. \v 6 Tammanne issi saate gidishin I keyaa wode harati yan eqqidayssata demmidi, ‘Hintte ooso oothonna gallas kumethi hayssan ays eqqidi pee7idetii?’ yaagis. \p \v 7 “Entti zaaridi, ‘Nuna kera oosisiya asi dhayida gishossa’ yaagidosona. \p “Ikka, ‘Hintteka ta woyniya giddo bidi oothite’ yaagis. \p \v 8 “Sa7i omarssin, woyniya goday oosanchchota halaqaakko, ‘Oosanchchota xeegada wurssethan ooso gelidayssatappe doomada koyro gelidayssata gakkanaw entta gatiya qanxa’ yaagis.\x - \xo 20:8 \xo*\xt Leewe 19:13; Zaare 24:15\xt*\x* \v 9 Tammanne issi saaten ooso oykkidayssati yidi, huu7en huu7en issi issi dinaare ekkidosona. \v 10 Koyro ooso oykkidayssati yidi, banttaw daro imettana gidi qoppidosona. Shin enttika huu7en huu7en issi issi dinaare ekkidosona. \v 11 Bantta miishiya ekki simmidi keethaawa bolla zuuzummidosona. \v 12 ‘Hayssati guyeppe yidi issi saate xalaala oothidosona. Shin gallas kumethi awa suulan daaburidi pee7ida nuura entti waanidi issino gidoona’ yaagidosona. \p \v 13 “Woyniya keethaaway oosanchchotappe issuwako, ‘Ta ishaw, taani nena qohabikke; ne taara giigiday issi dinaaressa gidennee? \v 14 Ne miishiya ekkada ne soo ba. Ta omarssi yidayssaskka neyssa mela immanaw koyays. \v 15 Taani ta miishiyan koyidabaa oothanaw taw maati baawe? Woykko taani keeha gidida gisho neeni qanaatay?’ yaagis. \p \v 16 “Hessada ha77i dethan guye gididayssati sinthatana, sinthattidayssati qassi guyetana” yaagis.\x - \xo 20:16 \xo*\xt Maato 19:30; Mar 10:31; Luuqa 13:30\xt*\x* \s Yesuusi ba hayquwaba heedzantho odis \r (Mar 10:32-34; Luuqa 18:31-34) \p \v 17 Yesuusi Yerusalaame bishe, tammanne nam77u tamaareta dumma gaxa kessidi enttako yaagis: \v 18 “Be7ite, nuuni ha77i Yerusalaame buussa bolla de7oos. Yan Asa Na7ay kahine halaqatasinne higge asttamaaretas aadhdhi imettana. Enttika iya bolla hayqo pirdda pirddana. \v 19 Iya Ayhude gidonna deriyas aathi immana. Entti iya kawushshana, garaafana, yaatidi iya masqaliya bolla kaqqana. Shin I heedzantho gallas hayqoppe denddana” yaagis. \s Zabdiyoosa nayta aaye woosaa \r (Mar 10:35-45) \p \v 20 He wode Zabdiyoosa machchiya ba nam77u adde naytara Yesuusakko yada, iya sinthan gulbbatada issibaa iya woossasu. \p \v 21 Yesuusi iikko, “Ne ay koyay?” yaagis. \p Iya zaarada, “Ne kawotethan ha ta nam77u nayti issoy ne ushachchan issoy ne haddirssan utto garkkii!” yaagasu. \p \v 22 Shin Yesuusi naytakko zaaridi, “Hintte ay woossiyako erekketa; taani uyanaw de7iya waaye xuu7aa uyanaw dandda7etii?” yaagis. \p Enttika, “Ee dandda7os” yaagidosona. \p \v 23 Yesuusi, “Tumakka taani uyanaw de7iya xuu7appe hintte uyana. Shin ta ushachchaninne haddirssan uttanayssata doorey tana gidikke. He bessay imetey, ta aaway immanaw giigisida asatassa” yaagis. \p \v 24 Attida tammu iya tamaareti hessa si7ida wode nam77u ishata bolla hanqettidosona. \v 25 Shin Yesuusi entta ubbaa xeegidi hayssada yaagis. “Ayhude gidonna asaa haareyssati bantta asaa bolla godateyssanne entta kaaletheyssati wolqqan haareyssa hintte ereeta. \v 26 Shin hintte giddon hessada gidoppo. Hinttefe gitatanaw koyaa oonikka hinttew aylle gido.\x - \xo 20:26-27 \xo*\xt Maato 23:11; Mar 9:35; Luuqa 22:26\xt*\x* \v 27 Hintte giddon ubbaafe bolla gidanaw koyaa oonikka hinttew aylle gidanaw bessees. \v 28 Hessadakka, Asa Na7ay ase haggaazanawunne daro asaa wozanaw ba shemppuwa immanaw yisippe attin asan haggaazetanaw yibeenna” yaagis. \s Yesuusi nam77u qooqeta pathis \r (Mar 10:46-52; Luuqa 18:35-43) \p \v 29 Hessafe guye, Yesuusi ba tamaaretara Iyaarkkofe keyidi bishin, daro asay enttana kaallidosona. \v 30 Oge gaxan uttida nam77u qooqeti Yesuusi yaara aadhdheyssa si7idi, “Godaw, Dawite Na7aw, nuus qadhettarkii” yaagidi waassidosona. \v 31 Daro asay enttana, “Hayzite” yaagidi kaccidosona. Shin entti, “Godaw, Dawite na7aw, nuus qadhettarkii” gidi gujji waassidosona. \p \v 32 Yesuusi eqqidi, entta xeegidi, “Ta hinttew ay oothana mela koyeetii?” yaagidi oychchis. \p \v 33 Enttika, “Godaw, nu ayfey xeellana mela koyoos” yaagidosona. \v 34 Yesuusi enttaw qadhettidi, entta ayfiyaa bochchis. Ellesidi entta ayfey xeellis; entti iya kaallidi bidosona. \c 21 \s Yesuusi gita bonchchon Yerusalaame gelis \r (Mar 11:1-11; Luuqa 19:28-40; Yoha 12:12-19) \p \v 1 Yesuusaranne iya tamaaretara Yerusalaame matidi, Shamaho Deriya bolla de7iya Beetefaage giya gutaa gakkishe, Yesuusi ba tamaaretappe nam77ata baappe sinthe yaagidi kiittis: \v 2 “Hinttefe sinthan de7iya guta biite. Yan issi harey qashon de7iyaro I maarara hintte sohuwara demmana. Entta billidi haa ekki yiite. \v 3 Oonikka hinttena oychchiko, ‘Goday enttana koyees’ yaagite. I enttana iirakka yeddi aggana” yaagis. \p \v 4 Hessika nabey, \q1 \v 5 “Xiyoone katamaas, \q2 ‘Hekko, ne kawoy ashkke gididi, hare bollanne \q2 hare mara bolla uttidi, neekko yees’ yaagite” \m yaagidi xaafidayssi polettana mela hessi hanis.\x - \xo 21:5 \xo*\xt Zakka 9:9\xt*\x* \p \v 6 Iya tamaareti bidi Yesuusi entta kiittidayssada oothidosona. \v 7 Hariwunne hare maraa ehidi bollara ma77ida bantta ma7uwa entta zokkon yeggidosona. Yesuusi ma7ota bolla uttis. \v 8 Daro asay bantta ma7uwa ogiyan hiixidosona. Harati boncco tashidi ogiya bolla yeggidosona. \v 9 Yesuusappe sinthara hamutteyssatinne iyappe guyera kaalliya daro asay, \q1 “Hosaana! \f + \fr 21:9 \fr*\fk Hosaana: \fk*\ft Ibraysxe doonan hosaana guussay “Nuna ashsha guussu. Qassi asay Xoossaa galatanaw go7ettiya qaala.\ft*\f* Dawite na7ay galatetto! \q2 Godaa sunthan yeyssi anjjettidayssa! \q1 Bonchchoy Ubbaafe Dhoqqa Saluwan Xoossaas gido!” \m yaagidi waassidosona.\x - \xo 21:9 \xo*\xt Maz 118:25\xt*\x* \p \v 10 Yesuusi Yerusalaame katamaa gelida wode he kataman de7iya asay ubbay, “Hayssi oonee?” yaagidi yarkkidosona. \p \v 11 Asay, “Hayssi Galiilan de7iya Naazirete katamaappe yida nabiya Yesuusa” yaagidosona. \s Yesuusi Xoossa Keethi gelis \r (Mar 11:15-19; Luuqa 19:45-48; Yoha 2:13-22) \p \v 12 Yesuusi Xoossa Keethi gelidi, yan bayzeyssatanne shammeyssata ubbaa kare goodis. Miishe laammeyssata xarpheezatanne holleta bayziya oydeta shiri yeggis. \v 13 Ikka enttako, “Xoossaa qaalan, ‘Ta keethay Xoossaa woossiya keethi geetettana’ geetetti xaafettis. Shin hintte panggati qosettiya gonggolo oothideta” yaagis.\x - \xo 21:13 \xo*\xt Isa 56:7; Er 7:11\xt*\x* \p \v 14 Yesuusi Xoossa Keethan de7ishin qooqetinne gunddati iyaakko yin entta pathis. \v 15 Shin kahine halaqatinne higge asttamaareti Yesuusi oothida malaalisiyabata be7idayssasinne guutha nayti Xoossa Keethan, “Dawite na7ay, galatetto” yaagidi waasseyssa si7idi hanqettidosona. \v 16 Entti Yesuusakko, “Hayssati geyssa ne si7ay?” yaagidosona. \p Yesuusi, “Ee si7ays, Xoossaa qaalan, ‘Guutha nayta doonaninne dhammiya nayta doonan galata wothadasa’ geetettidi xaafettidayssa hintte nabbabibeekketii?” yaagis. \v 17 Enttana yan aggidi Bitaaniya giya katamaa bidi aqis. \s Goday baaddida balase mithiw \r (Mar 11:12-14, 20-24) \p \v 18 Yesuusi wontta guura katama simmidi yishe koshattis. \v 19 Oge gaxan issi balase mithi be7idi iikko bis. Shin haythafe attin hara aykkoka demmibeenna. Hessa gisho, iyo, “Hizappe nam77antho ayfe ayfoppa!” yaagis. He balase mithiya ellesada mela aggasu. \rem fig 5 fig* \p \v 20 Iya tamaareti hessa be7idi, “Ha balasiya waanada ellesa meladee?” yaagidi malaalettidosona. \p \v 21 Yesuusi zaaridi, “Taani hinttew tuma odays; hinttew ammanoy de7ikko, qassi hintte sidhonna ixxiko balase bolla taani oothidayssa mela xalaala ootheketa, shin ‘Ha deriya shodettada abban wodhdha’ yaagikko hanana.\x - \xo 21:21 \xo*\xt Maato 17:20; 1Qoro 13:2\xt*\x* \v 22 Ammanidi hintte woossiyabaa aybibaa gidikkoka hintte ekkana” yaagis. \s Yesuusa maatay oyshettis \r (Mar 11:27-33; Luuqa 20:1-8) \p \v 23 Yesuusi Xoossa Keetha gelidi tamaarssishin, kahine halaqatinne Ayhude cimati iyaakko yidi, “Neeni hayssa oothana mela new ay maati de7ii? New ha maata immiday oonee?” yaagidi oychchidosona. \p \v 24 Yesuusi enttako, “Taanikka hinttena issibaa oychchays; hintte taw hessa zaarikko, taani ay maatan oothiyako hinttew odana. \v 25 Yohaannisi xammaqana mela maatay awuppe imettidee? Xoossafeyye asappe?” yaagis. \p Entti bantta giddon zorettidi, “Nuuni, ‘Xoossafe’ giikko, I nuna, ‘Yaatin ays ammanibeekketii?’ yaagana. \v 26 Nuuni, ‘Asappe’ giikko, asay ubbay Yohaannisa nabe oothi xeelliya gisho, asaa yayyoos” yaagidosona. \v 27 Hessa gisho, “Nuuni erokko” yaagidi zaaridosona. \p Ikka, “Hiza, taanikka hayssa ay maatan oothiyako hinttew odikke” yaagis. \s Nam77u nayta leemiso \p \v 28 “Yesuusi kaallidikka hayssada yaagis: “Nam77u adde nayti de7iya issi uray de7ees. He uray bayra na7aakko bidi, ‘Ta na7aw, hachchi woyniya giddo bada ootha’ yaagis. \v 29 Na7ay zaaridi, ‘Atto biikke’ yaagis. Shin guyeppe ba wozanan qoppi ekkidi oothanaw bis. \v 30 Aaway ba kaalo na7aakko bidi, ba bayra na7aakko gidayssada kiittis. Ikka, ‘Ero, ta aawaw’ yaagis. Shin bibeennna. \v 31 Ha nam77u naytappe ba aawas kiitettidayssi awussee?” yaagis. \p Enttika, “Bayra” yaagidosona. \p Yesuusi enttako, “Ta hinttew tuma odays; qaraxa qanxiseyssatinne laymateysati hinttefe sinthattidi Xoossaa kawotethaa gelana. \v 32 Xammaqiya Yohaannisi suure ogiya tamaarssishe yin I geyssa ammanibeekketa. Shin qaraxa qanxiseyssatinne laymateysati ammanidosona. Hintte hari attoshin, entta be7idikka hintte nagaraappe simmidi ammanibeekketa” yaagis.\x - \xo 21:32 \xo*\xt Luuqa 3:12; 7:29-30\xt*\x* \s Woyniya giddon oothiya goshshanchchota leemiso \r (Mar 12:1-12; Luuqa 20:9-19) \p \v 33 Qassika Yesuusi hayssada yaagis; “Hara leemiso si7ite, woyne tokkida issi uray de7ees. He woyniya yuushuwa diris. Woyniya gum77iya olaaka bookkis. Woyniya naaganaw shakkoka shaakkis. Hessafe guye, gadiya kothe immidi hara biitta bis.\x - \xo 21:33 \xo*\xt Isa 5:1-2\xt*\x* \v 34 Woyne ayfiyaa maxiya wodey gakkin bana gakkiya baggaa ekkidi yaana mela ba aylleta enttako yeddis. \v 35 Kothe aawati iya aylleta oykkidi issuwa wadhdhidosona, hankuwa wodhidosona qassi attidayssa shuchchan caddidosona. \v 36 Woyne atakilttiya goday kaseyssatappe dariya hara aylleta kiittis. Kothe aawati entta bollaka hankkoyssata bolla oothidayssada oothidosona. \v 37 Wurssethan I, ‘Ta na7aa entti bonchchana!’ yaagidi ba na7aa enttako kiittis. \p \v 38 “Shin kothe aawati na7aa be7idi bantta giddon ‘Gadiya laattanayssi hayssa, iya wodhidi gadiya nuuni laattoos!’ yaagidosona. \v 39 Na7aa oykkidi woyniya giddofe gaxa kissidi wodhidosona. \p \v 40 “Hiza, woyne atakilttiya goday yaa wode he kothe aawata waatanee?” yaagidi oychchis. \p \v 41 Entti zaaridi, “I he iita asata iita wodho wodhidi, woyney ayfiyaa wode iya gakkiya baggaa woden woden immiya hara kothe aawatas immana” yaagidosona. \p \v 42 Yesuusi zaaridi enttako, Xoossaa qaalan, \q1 “‘Gimbbeyssati boridi ixxida shuchchay, \q2 godaa xaphuwa minthiya, ubbaafe aadhdhiya shuchchaa gidis. \q1 Hayssi Goday oothidabaa; \q2 nu ayfiyaas malaalisiyabaa’ \m geetettidi xaafettidayssa nabbabibeekketii?\x - \xo 21:42 \xo*\xt Maz 118:22\xt*\x* \p \v 43 “Hessa gisho, taani hinttew odays; Xoossaa kawotethay hinttefe ekettidi lo77o ayfe ayfiyaa asatas imettana. \v 44 [Ha shuchchaa bolla kunddiya ubbay meqerettana. Qassi he shuchchay iya bolla wodhdhiya uraykka gaacettana]” \f + \fr 21:44 \fr*\ft Issi issi beni maxaafati paydo 44 gujjoosona (Luuqa 20:18 xeellite).\ft*\f* yaagis. \p \v 45 Kahine halaqatinne Farisaaweti Yesuusi odida leemisuwan banttana odidayssa eridosona. \v 46 Entti Yesuusa oykkanaw koyidosona, shin asay Yesuusa nabe oothidi xeelliya gisho, asaas yayyidosona. \c 22 \s Yaagano xeessaa leemiso \r (Luuqa 14:15-24) \p \v 1 Yesuusi asaas zaaridi hayssada yaagidi leemiso odis. \v 2 “Xoossaa kawotethay ba na7aas yaagano giigisida kawuwa daanees. \v 3 He kawoy yaagano yaana mela odi wothida asata xeeganaw ba aylleta kiittis. Shin asati yaanaw koyibookkona. \v 4 Qassi hara aylleta xeegidi, xeegettida asatakko bidi, ‘Taani ta sanggatanne modhdhida gatarmenthota shukkas; ubbabay giigis. Ta yaaganuwa haa yiite yaagite’ yaagidi kiittis. \v 5 Shin xeegettidayssati xeessaa ixxidi, bantta oosos oosos bidosona. Issoy ba goshshaas, hankkoy ba zal77iyas bis. \v 6 Harati qassi kawuwa aylleta oykkidi, kawushshi wadhdhidi wodhidosona. \p \v 7 “Kawoy daro yilottidi, ba wotaaddareta yeddidi shemppo wodhidayssata wodhisis, entta katamakka xuuggis. \v 8 Hessafe guye, ba aylletakko, ‘Yaaganoy giigis, shin xeegettidayssati yaaganuwas bessiya asi gidokkona. \v 9 Hessa gisho, wogga ogeta bidi, demmida asi ubbaa yaaganuwa yaana mela xeegite’ yaagis. \v 10 Aylleti ogiya bolla bidi bantta demmida asi ubbaa lo77otanne iitata ehidi yaagano shaqara gelssidi kunthidosona. \p \v 11 “Shin kawoy kathaa maanaw uttida asaa be7anaw gelida wode yaagano ma7o ma77iboonna issi asi demmis. \v 12 Iyaakko, ‘Laa, ne yaagano ma7o ma77onna waanada hayssa geladii?’ yaagis. Shin uray si7i gis. \p \v 13 “Kawoy ba aylletakko, ‘Ha uraa kushiyanne tohuwa qachchidi, kare dhumaa kessi yeggite. Yan iyaw yeehonne achcha garccethi gidana’ yaagis.\x - \xo 22:13 \xo*\xt Maato 8:12; 25:30; Luuqa 13:28\xt*\x* \p \v 14 “Hessadakka, Xoossaa kawotethaas xeegettidayssati daro shin doorettidayssati guutha” yaagis. \s Giirabaa \r (Mar 12:13-17; Luuqa 20:20-26) \p \v 15 Hessafe guye, Farisaaweti bidi, Yesuusa waati odan oykkaneekko zorettidosona. \v 16 Bantta tamaaretanne Heroodisa baggatappe issota issota kiittidosona. Enttika, “Asttamaariyaw, ne tuma odeyssa nu eroos. Neeni asappe ase shaakkaka, asa woyganddes gada aykkoka oothaka, Xoossaa ogiya tumatethan tamaarssasa. \v 17 Ane nuus oda, nuuni Roome Kawuwas giira giiranaw bessi bessennee?” yaagidosona. \p \v 18 Shin Yesuusi entta iita qofaa eridi, “Ha cubboto, tana ays paacetii? \v 19 Giira giiriya miishiya tana bessite” yaagis. Enttika iyaw santime ehidosona. \v 20 I, “Ha sunthaynne malay oodebaye?” yaagis. \p \v 21 Entti, “Roome Kawuwayssa” yaagidosona. \p Yaatin Yesuusi enttako, “Hiza, Kawuwas besseyssa kawuwas, Xoossas besseyssa Xoossas immite” yaagis. \p \v 22 Entti hessa si7ida wode malaalettidi iya matappe aggidi bidosona. \s Hayqoppe denddobaa \r (Mar 12:18-27; Luuqa 20:27-40) \p \v 23 He gallas hayqoppe denddoy baawa yaagiya Saduqaaweti Yesuusakko yidi, yaagidi iya oychchidosona.\x - \xo 22:23 \xo*\xt Ha@O 23:8\xt*\x* \v 24 “Asttamaariyaw, ‘Musey, issi asi na7a yelonna hayqqiko, he hayqqidayssa ishay iya machchiw ekkidi, ba ishaas na7a yelo’ yaagidi kiittis.\x - \xo 22:24 \xo*\xt Zaare 25:5\xt*\x* \v 25 Nu eriya laappun ishati de7oosona. Bayray machcho ekkidi na7a yelonna hayqqis. Iya machchiw iya kaalo ishay ekkis. \v 26 Hessadakka, he maccasiw ekkida nam77anthoyka, heedzanthoyka, bidi laappunati wurana gakkanaw ubbay hayqqidosona. \v 27 Ubbaafe guye he maccasiya hayqqasu. \v 28 Yaatin, laappunati ubbay iyo ekkida gisho, hayqoppe denddiya gallas, he maccasiya laappunatappe awussas machcho gidanee?” yaagidosona. \p \v 29 Yesuusi zaaridi, “Hintte Xoossaa qaalay tamaarssiyabaa woykko iya wolqqaa eronna gisho baleeta. \v 30 Asay hayqoppe denddiya wode salon de7iya kiitanchchota mela gidanaappe attin ekkokona gelokkona. \v 31 Qassi hayqqida asati hayqoppe denddanabaa Xoossay hinttew odidayssa nabbabibeekketii? \v 32 Xoossay, ‘Taani Abrahaame Xoossaa, Yisaaqa Xoossaa, Yayqooba Xoossaa’ yaagis. Hessa gisho, Xoossay paxa de7eyssata Xoossaafe attin hayqqidayssata Xoossaa gidenna” \f + \fr 22:32 \fr*\fq Xoossay paxa de7eyssata Xoossaafe attin hayqqidayssata Xoossaa gidenna: \fq*\ft Yesuusi ha bessan odey Xoossay ha hayqqida heedzatas Xoosse gidikko entti de7on de7oosona yaageyssa.\ft*\f* yaagis.\x - \xo 22:32 \xo*\xt Kessa 3:6\xt*\x* \p \v 33 Daro asay hessa si7idi, iya timirttiyan malaalettidosona. \s Ubbaafe bayratiya kiitaa \r (Mar 12:28-34; Luuqa 10:25-28) \p \v 34 Yesuusi Saduqaawetas gaanabaa dhayssidayssa Farisaaweti si7ida wode issife shiiqidosona. \v 35 Entta giddofe issi higge asttamaarey Yesuusa paace oysho oychchis. \v 36 “Asttamaariyaw, higge ubbaafe aadhdheyssi awussee?” yaagidi oychchis. \p \v 37 Yesuusi zaaridi, “‘Ne Godaa, ne Xoossaa, ne kumetha wozanappe, ne kumetha shemppuwafe, ne kumetha qofaappe dosa.\x - \xo 22:37 \xo*\xt Zaare 6:5\xt*\x* \v 38 Ubbaafe aadhdheyssinne bayra kiitay hayssa. \v 39 Nam77antho ubbaafe aadhdhiya kiitay, ase ubbaa ne huu7iya ne doseyssada dosa’ yaageyssa.\x - \xo 22:39 \xo*\xt Leewe 19:18\xt*\x* \v 40 Muse higgeynne nabeta timirttey ubbay ha kiitata bolla katoosona” yaagis.\x - \xo 22:35-40 \xo*\xt Luuqa 10:25-28\xt*\x* \s Kiristtoosabaa oychchida oysha \r (Mar 12:35-37; Luuqa 20:41-44) \p \v 41 Farisaaweti issi bolla shiiqidi de7ishin, Yesuusi enttana, \v 42 “Kiristtoosabaa hintte woygetii? I oode na7ee?” yaagidi oychchis. \p Entti, “I Kawuwa Dawite na7a” yaagidi zaaridosona. \p \v 43 Yesuusi enttako, “Yaatin, Dawitey Geeshsha Ayyaanan gididi waattidi Kiristtoosa, ‘Godaa’ gidi xeegii? Dawitey gishe, \q1 \v 44 ‘Godaa Xoossay, ta Godaakko,\f + \fr 22:44 \fr*\fk Ta Godaakko: \fk*\ft Dawitey ta Godaa geyssi Kiristtoosa bessees.\ft*\f*\x - \xo 22:44 \xo*\xt Maz 110:1\xt*\x* \q2 ne morkketa ne tohoy yedhdhiyaso oothana gakkanaw, \q2 hayssan taappe ushachcha baggan \f + \fr 22:44 \fr*\fk Ushachcha baggan: \fk*\ft Maatanne bonchcho bessi.\ft*\f* utta’ gis.\x - \xo 22:44 \xo*\xt Maz 110:1\xt*\x* \q1 \v 45 Hiza, Dawitey Kiristtoosa Godaa gidi xeegikko, waanidi Kiristtoosi Dawite na7a gidii?” \m yaagis. \p \v 46 Yesuusas issi qaala zaaranaw dandda7ida asi oonikka baawa. Qassi he gallasappe doomidi hara oysha oychchanaw oonikka dandda7ibeenna. \c 23 \s Higge asttamaaretanne Farisaaweta iitatethaa \r (Mar 12:38-39; Luuqa 11:43-46; 20:45-46) \p \v 1 Hessafe guye, Yesuusi shiiqida asaasinne ba tamaaretas hayssada yaagis. \v 2 “Higge asttamaaretinne Farisaaweti Muse higgiya billanaw maatara de7oosona. \v 3 Hessa gisho, entti hinttena kiittiya ubbaa oothitenne naagite. Shin entti ootheyssada oothofite. Ays giikko, entti oodeyssada oothokona. \v 4 Entti tookkanaw dandda7ettona tooho qachchidi asaa toossoosona. Shin banttaw hari attoshin, he toohuwa asay tookkiya wode biradhdhe xeeran bochchanaw koyokkona. \p \v 5 “Shin entti bantta ooso ubbaa asi be7onna mela oothoosona. Bantta som77oninne qesen qachchiya maxaafaa xiqisey de7iya kitaafe dalggisosona, bantta ma7uwa macaraakka adussoosona.\f + \fr 23:5 \fr*\fq Som77oninne qesen qachchiya maxaafaa… ma7uwa maccara adussoosona: \fq*\ft Hessa entti oothey Xoossaas ta imettas giya malla bessanaassa (Zaare 15:37-41).\ft*\f*\x - \xo 23:5 \xo*\xt Maato 6:1; Zaare 6:8; Tay 15:38\xt*\x* \v 6 Mokettiya bessan bonchcho bessinne Ayhude Woosa Keethatan daro lo77iya oyde dosoosona. \v 7 Asay giyan enttana bonchchon sarothanayssanne ‘Asttamaariyaw’ gidi xeeganayssa koyoosona. \rem fig 6 fig* \p \v 8 “Shin hintte asttamaarey issuwa xalaala gidida gishonne hintte ubbay ishata gidida gisho, ‘Asttamaariyaw’ geetettidi xeegettofite. \v 9 Hinttew salon issi aawa xalaali de7iya gisho, ha sa7an oonakka ‘Aawaw’ gidi xeegoppite. \v 10 Hinttew issi Goday Kiristtoosa xalaali de7iya gisho ‘Godaw’ geetetti xeegettofite. \v 11 Hintte giddon bayratey hintte aylle gido.\x - \xo 23:11 \xo*\xt Maato 20:26\xt*\x* \v 12 Bana gitayiya oonikka kawuyana; bana kawushshiya oonikka gitatana.\x - \xo 23:12 \xo*\xt Luuqa 14:11; 18:14\xt*\x* \s Higge asttamaaretinne Farisaaweti borettidosona \r (Mar 12:40; Luuqa 11:39-42, 44, 52; 20:47) \p \v 13 “Hinttenoo, cubboto, higge asttamaaretonne Farisaaweto, asa sinthan salo kawotethaa gorddeyssato hinttena ayye. Hinttee, hintte huu7en gelekketa qassi haratakka gelssekketa. \p \v 14 [“Hinttenoo cubboto, higge asttamaaretonne, Farisaaweto, am77eta keetha hintte bonqishe, asi be7o gidi woosa adusseeta. Hessa gisho, hinttena ayye. Ubbaafe aadhdhiya pirdday hinttena naagees.] \f + \fr 23:14 \fr*\ft Issi issi beni maxaafati paydo 14 gujjoosona.\ft*\f* \p \v 15 “Hinttenoo, cubboto, higge asttamaaretonne Farisaaweto, hintte issi uraa ammanthanaw abbaranne sa7ara yuuyeta. Shin hintte iya ammanthida wode he uraa hinttefe aathidi Gaannames giigettidayssa oothiya gisho, hinttena ayye. \p \v 16 “Oonikka Xoossa Keethan caaqqiko aykkoyka baawa. Shin Xoossaa Keethan de7iya worqqan caaqqiko, he caaqoy iya gomana giya qooqeto, hinttew qooqidi harata kaaletheyssato, hinttena ayye. \v 17 Hinttenoo, eeyato, qooqeto, worqqay aadhdhiyye? Worqqiya Xoossaas dummayiya Xoossa Keethay aadhdhii? \v 18 Qassi ‘Oonikka yarshsho yarshshiya bessan caaqqiko, aykkoyka baawa. Shin oonikka iya bolla de7iya yarshshuwan caaqqiko, he caaqoy iya gomana’ yaagidi tamaarsseta. \v 19 Hinttenoo, qooqeto, yarshshoy aadhdhiyye? Yarshshuwa Xoossaas dummayiya bessay aadhdhii? \v 20 Hessa gisho, yarshsho bessan caaqqiya uray, he yarshsho bessaaninne iya bolla de7iya ubbaban caaqqees. \v 21 Xoossa Keethan caaqqiya uray, he Xoossa Keethaninne iyan de7iya Xoossan caaqqees. \v 22 Salon caaqqiya uray Xoossaa araataninne he araata bolla uttiya Xoossan caaqqees.\x - \xo 23:22 \xo*\xt Isa 66:1; Maato 5:34\xt*\x* \p \v 23 “Hinttenoo, cubboto, higge asttamaaretonne Farisaaweto, hinttena ayye. Hintte kareetha sawoppe, naatiroppenne okasheppe asraata kesseta. Shin higgiyan de7iya aadhdhi koshsheyssata aggideta. Hessika xillo pirdda, qadhetethinne ubbaban ammanetethi. Haratakka aggonnashin hayssata hintte oothanaw bessees.\x - \xo 23:23 \xo*\xt Leewe 27:30\xt*\x* \v 24 Hinttew qooqidi hara asi kaaletheyssato, hintte ushshaafe udunxe kessidi gimale mitteeta. \p \v 25 “Hinttenoo, cubboto, higge asttamaaretonne Farisaaweto, hinttena ayye. Hintte shaatiyasinne keriyas bolla baggaa geeshsheeta. Shin enttaw garssan bonqeynne uuzetethi kumi uttis. \v 26 Neno qooqe Farisaawiyaw, shaatiyasinne keriyas garssaa kasetada geeshsha. Hessafe guye, bolla baggayka geeshshi gidana. \p \v 27 “Hinttenoo, cubboto, higge asttamaaretonne Farisaaweto, hinttena ayye. Kare baggara qalame tiyettidi lo77idi, giddon meqethinne wooqidabay kumida duufota daaneta.\x - \xo 23:27 \xo*\xt Ha@O 23:3\xt*\x* \v 28 Hessadakka, bolla baggara asas lo77o daaneta. Shin hintte garssan cubbotethinne iitatethi kumis. \p \v 29 “Hintteno, cubboto, higge asttamaaretonne Farisaaweto, hinttena ayye. Hintte nabetas duufo keexeta, qassi xillota duufuwakka loytheeta. \v 30 Qassi hintte, ‘Nuuni beni nu aawata wode de7idabaa gidiyakko, enttara issife nabeta suuthaa guussokoshin’ yaageeta. \v 31 Hessa gisho, hintte nabeta wodhida asaa nayta gideyssa hinttee hintte huu7en markkatteeta. \v 32 Hiza, hintte aawati doomidayssa hintte polite. \p \v 33 “Ha shooshatoo, shoosha nayto, hintte Gaanname pirddaafe waanidi attanee?\x - \xo 23:33 \xo*\xt Maato 3:7; 12:34; Luuqa 3:7\xt*\x* \v 34 Hessa gisho, ta odeyssa si7ite; taani nabeta, cincca asatanne asttamaareta hintteko kiittana. Enttafe issota issota hintte wodhananne masqaliya bolla kaqqana. Baggata Ayhude Woosa Keethatan lisson garaafananne katamaappe katama gooddana. \v 35 Hessa gisho, xilluwaa Aabela wodhida wodiyappe doomidi, Xoossa Keethasinne yarshsho bessaafe giddon hintte wodhida Baraakiya na7aa Zakkariyaasa wode gakkanaw hayqqida xillo asa ubbaa gisho, hintte seerettana.\x - \xo 23:35 \xo*\xt Medhe 4:8; 2Taari 24:20\xt*\x* \v 36 Taani hinttew tuma odays; hinttenne hintte aawati oothida balaas ha pirdda ubbay ha yeletethaa bolla gakkana. \s Yesuusi Yerusalaames yeekkis \r (Luuqa 13:34-35) \p \v 37 “Yerusalaame, Yerusalaame, nabeta wodhiyare! Xoossay neekko kiittidayssata shuchchan caddiyare! Kuttoy ba nayta ba qefen haphpheyssada taani ne asaa ta qesiyan gechchanaw aappun toho koyadina! Shin tana diggadasa. \v 38 Hiza, hintte Xoossaa keethay kaysi gidana.\x - \xo 23:38 \xo*\xt Er 22:5\xt*\x* \v 39 Taani hinttew odays; ‘Godaa sunthan yeyssi anjjettidayssa’ hintte gaana gakkanaw nam77antho tana be7ekketa” yaagis.\x - \xo 23:39 \xo*\xt Maz 118:26\xt*\x* \c 24 \s Yesuusi Xoossa Keethay laalettanayssa kasetidi odis \r (Mar 13:1-2; Luuqa 21:5-6) \p \v 1 Yesuusi Xoossa Keethafe keyidi bishin, iya tamaareti iyaakko yidi, malaalettidi Xoossa Keetha gimbbiya bessidosona. \v 2 Yesuusi enttako zaaridi, “Ee! Hayssa ubbaa be7etii? Taani hinttew tumaa odays; shuchchi shuchcha bolla gimbbettida mela laalettonna attenna” yaagis. \s Sinthafe hananabata \r (Mar 13:3-13; Luuqa 21:7-19) \p \v 3 Yesuusi Shamaho Deriya bolla uttidashin, iya tamaareti banttarkka iyaakko yidi, “Hessi awude hananeekko nuus oda. Qassi ne yuussasinne wodiya wurssethaas malaatay aybee?” yaagidi oychchidosona. \p \v 4 Yesuusi zaaridi, “Hinttena oonikka balethonna mela naagettite! \v 5 Ays giikko, daro asati ta sunthan, ‘Taani Kiristtoosa, Xoossay asaa ashshanaw kiittidayssa’ yaagishe yidi daro asaa balethana. \v 6 Matan de7iya ola girssaa, haahon de7iya ola wore si7anaw de7eeta. Hessa melabay hananaw bessiya gisho hirggofite. Shin wurssethay buroona. \v 7 Derey deriyara, issi kawotethay hara kawotethaara olettana. Koshaynne biittaa qaaxoy ubba bessan hanana. \v 8 Hessi ubbay yelo iqethas zooke mela. \p \v 9 “He wode asay hinttena waayes aathi immana, qachchananne wodhana. Ta sunthaa gisho asa ubbay hinttena ixxana.\x - \xo 24:9 \xo*\xt Maato 10:22\xt*\x* \v 10 He wode daroti ammano aggana. Bantta giddon issoy issuwa aathidi immana, issoy issuwa ixxana. \v 11 Qassi daro worddo nabeti denddidi darota balethana. \v 12 Makkallatethi dariya gisho, daro asaa siiqoy irxxana. \v 13 Shin wurssethi gakkanaw gencciya uray attana.\x - \xo 24:13 \xo*\xt Maato 10:22\xt*\x* \v 14 Asa ubbaas markka gidana mela Xoossaa kawotethaa Wonggelay biitta ubban odettana. Hessafe guye, wurssethay yaana. \s Tuna bashshaa \r (Mar 13:14-23; Luuqa 21:20-24) \p \v 15 “Hessa gisho, nabiya Daaneli odida bashshaa tunatethay geeshsha bessan eqqidayssa hintte be7ana.\x - \xo 24:15 \xo*\xt Zaare 9:27; 11:31; 12:11\xt*\x* (Akeekiso: Hessi woy guusseeko nabbabeyssi akeeko!) \v 16 He wode Yihuda biittan de7eyssati deriyakko baqato. \v 17 Keetha huu7en de7iya uray ba son de7iyabaa ekkanaw soo gelonna baqato.\x - \xo 24:17-18 \xo*\xt Luuqa 17:31\xt*\x* \v 18 Gaden de7eyssi ba ma7uwa ekkanaw guye simmofo. \v 19 He wode qantha maccasatasinne dhanthiya maccasatas daro un77a gidana. \v 20 Balggon woykko Sambbaatan hintte baqatoy gidonna mela Xoossaa woossite. \v 21 Ays giikko, sa7i medhettosappe hachchi gakkanaw hanonnabay, qassi sinthafekka ubbarakka hanonna waayey he wode hanana.\x - \xo 24:21 \xo*\xt Medhe 12:1; Yo@Qo 7:14\xt*\x* \v 22 Xoossay he gallasata taybuwa guuthonnaako ase gidida oonikka attenna. Shin I ba doorida asata gisho, he gallasata taybuwa guuthana. \p \v 23 “He wode oonikka hinttena, ‘Hekko, Kiristtoosi hayssan’ woykko ‘Hinin de7ees’ yaagikko ammanoppite. \v 24 Ays giikko, worddo Kiristtoosatinne worddo nabeti denddana. Enttaw dandda7ettiko, hari attoshin Xoossay dooridayssatakka balethanaw gita malaatatanne malaalisiyabata oothana. \v 25 Akeekite, taani hinttew hayssa kasetada odas. \p \v 26 “Hessa gisho, asay hintteko, ‘Hekko, Kiristtoosi bazzon de7ees’ giikko, yaa booppite. Woykko hintteko, ‘Hekko, qol77an de7ees’ giikko, enttabaa ammanoppite.\x - \xo 24:26-27 \xo*\xt Luuqa 17:23-24\xt*\x* \v 27 Ays giikko, wol77anthi salon wol77ammidi, dolohappe wuloha gakkanaw bentteyssada, Asa Na7aa yuussay hessada hanana. \p \v 28 “Bawuti de7iyson ankoti shiiqana.\x - \xo 24:28 \xo*\xt Luuqa 17:37\xt*\x* \s Kiristtoosi nam77antho yaana \r (Mar 13:24-27; Luuqa 21:25-28) \p \v 29 “He wode he waaye gallasatappe guye, \q1 sohuwara away dhumana, \q2 ageenay ba poo7uwa diggana.\x - \xo 24:29 \xo*\xt Isa 13:10; Er 2:10\xt*\x* \q1 Xoolinttoti saloppe wodhdhana, \q2 qassi salon de7iya wolqqati buqettana. \m \v 30 He wode Asa Na7aa yuussaa mallay saluwa bolla benttana. Sa7an de7iya asi ubbay yeekkana. Qassi Asa Na7ay, wolqqaranne gita bonchchuwara saluwa shaara giddora yishin entti be7ana.\x - \xo 24:30 \xo*\xt Zaare 7:13; Zakka 12:10\xt*\x* \v 31 I ba kiitanchchota gita punniya moyzera kiittana. Entti sa7aa oyddu baggaa bidi, ha gaxappe ya gaxa gakkanaw de7iya iyaw doorettidayssata shiishana. \s Goday yaana gallasaa mallata \r (Mar 13:28-31; Luuqa 21:29-33) \p \v 32 “Balase giya mitheefe tamaarite. Iya aacada hayxiya wode torchchey matattidayssa hintte ereeta. \v 33 Hessadakka, hintte ha ubbabaa be7iya wode Yesuusi matidi penggen de7eyssa erite. \v 34 Taani hinttew tuma odays; ha ubbabay polettana gakkanaw, ha yeletethay aadhdhenna. \v 35 Saloynne sa7ay aadhdhana, shin ta qaalay ubbaka aadhdhenna. \s Goday yaana gallasaa oonikka erenna \r (Mar 13:32-37; Luuqa 17:26-30, 34-36) \p \v 36 “He gallasaanne he saatiya salon de7iya ta aawappe attin hari salo kiitanchchota gidin woykko Na7aa gidin oonikka erenna. \v 37 Asa Na7aa yuussay, Nohe wode hanidayssa mela gidana.\x - \xo 24:37 \xo*\xt Medhe 6:5\xt*\x* \v 38 He wode bashsha haathay yaanappe sinthe Nohey markkabiyan gelida gallasa gakkanaw, asay mishenne uyishe, ekkishenne gelishe gam77is. \v 39 Bashsha haathay yidi, entta ubbaa dhayssana gakkanaw akeekibookkona. Asa Na7aa yuussayka hessada hanana. \p \v 40 “He wode nam77u asati gaden oothana. Enttafe issoy ekettana, hankkoy attana. \v 41 Nam77u maccasati issife gaaccana. Enttafe issiniya ekettana hankkiya attana. \p \v 42 “Hiza, hintte Goday ay gallas yaanekko hintte eronna gisho, minnidi naagite. \v 43 Shin kaysoy qammafe ay saaten yaanekko keethaaway eriyakko, ba keethay bookettonna mela barkkidi naaganashin.\x - \xo 24:43-44 \xo*\xt Luuqa 12:39-40\xt*\x* \v 44 Hessadakka, Asa Na7ay hintte qopponna saaten yaana gisho, hintteka giigidi de7ite. \s Iitanne lo77o aylleta leemiso \r (Luuqa 12:41-48) \p \v 45 “Yaatin, ba soo asaas kathaa koshshiya wodiyan immana mela, iya goday doorida ammantheysinne wozanaama aylley oonee? \v 46 I ba goday kiittidayssa oothishin iya goday yidi demmiya aylley anjjettidayssa. \v 47 Taani hinttew tuma odays; goday he aylliya babaa ubbaa bolla shuumana. \v 48 Shin he aylley iita gidikko, ‘Ta goday gam77idi yaana’ yaagidi ba wozanan qoppidi, \v 49 ba lagge oosanchchota wadho doomikko, mathotteyssatara miikkonne uyikko, \v 50 he aylliya goday I qopponna gallasinne I eronna saaten, \v 51 yidi iya qanxerethana. Iya qaadaa cubbotara oothana. He bessan iyaw yeehonne achche garccethi gidana. \c 25 \s Tammu geela7ota leemiso \p \v 1 “He wode salo kawotethay bantta kuraaziya oykkidi, machcho ehanaw bida addiya mokkanaw keyida tammu geela7ota daanees.\x - \xo 25:1 \xo*\xt Luuqa 12:35\xt*\x* \v 2 Enttafe ichchashati eeya, qassi ichchashati cincca. \v 3 Eeyati kuraaze oykkidosona, shin hara lambba oykkibookkona. \v 4 Shin cinccati bantta kuraaziyanne hara guzha lambba oykkidosona. \v 5 Machchiw ekkeyssi gam77in, he geela7oti banttana dhiskkoy oykkin dhiskkidosona. \p \v 6 “Giddi bilahe gidiya wode, ‘Hekko, machchiw eheyssi gakkis, iya mokkanaw keyite’ yaagiya gita cabboy si7ettis. \p \v 7 “He wode he geela7oti ubbay barkkidi, bantta kuraaziya giigisidosona. \v 8 Eeyati cinccatakko, ‘Nu kuraazey to7ana haniya gisho, hintte lambbaafe nuus immerkketi’ yaagidosona. \p \v 9 “Shin cinccati enttako zaaridi, ‘Akkay, nuusinne hinttes gidiya lambbi baawa. Hessa gisho, hinttew bidi shammidi ekkite’ yaagidosona. \v 10 Eeya geela7oti lambba shammanaw bin, machchiw ekkeyssi puttu gis. Giigeti uttida ichchashu geela7oti iyara issife yaagano keethaa gelidosona; kareykka gorddetti aggis. \p \v 11 “Guyeppe hankko geela7oti yidi, ‘Godaw, godaw, nuus dooyarkii’ yaagidosona. \p \v 12 “Shin I enttako zaaridi, ‘Taani hinttew tuma odays; ta hinttena erikke!’ \p \v 13 “Hiza, Asa Na7ay yaana gallasaa woykko saatiya hintte eronna gisho barkkidi naagite. \s Heedzu oosanchchota leemiso \r (Luuqa 19:11-27) \p \v 14 “Xoossaa kawotethay ba oosanchchota xeegidi baw de7iyabaa enttaw sheedhdhidi oge baanaw keyida uraa daanees.\x - \xo 25:14-30 \xo*\xt Luuqa 19:11-27\xt*\x* \v 15 Enttaw huu7en huu7en entta wolqqaa mela issuwas ichchashu karxiite bira, issuwas nam77u karxiite bira qassi issuwas issi karxiite bira immidi ba ogiya bis. \v 16 Ichchashu karxiite bira ekkida aylley sohuwara bidi zal77idi, hara ichchashu karxiite bira wodhisis. \v 17 Hessadakka, qassi nam77u karxiite bira ekkida aylley hara nam77u karxiite bira wodhisis. \v 18 Shin issi karxiite bira ekkidayssi bidi, olla bookkidi, ba godaa miishiya moogis. \p \v 19 “Daro wodeppe guye he aylleta goday yidi, ba miishiya enttara salla77is. \v 20 Ichchashu karxiite bira ekkida aylley yidi, hara ichchashu karxiite bira ehidi, ‘Ta godaw, neeni taw ichchashu karxiite bira immadasa. Shin taani hara ichchashu karxiite bira wodhisas’ yaagis. \v 21 Iya goday, ‘Zambboy! Neeni lo77onne ammanthiya aylle; neeni guuthaban ammanettadasa. Taani nena darobaa bolla shuumana; haa gelada ne godaara ufaytta’ yaagis. \p \v 22 “Qassi nam77u karxiite bira ekkidayssi yidi, ‘Ta godaw, neeni taw nam77u karxiite bira immadasa. Shin taani hara nam77u karxiite bira wodhisas’ yaagis. \v 23 Iya goday, ‘Zambboy! Neeni lo77onne ammanthiya aylle; neeni guuthaban ammanettadasa. Taani nena darobaa bolla shuumana; haa gelada ne godaara ufaytta’ yaagis. \p \v 24 “Qassi issi karxiite bira ekkidayssi yidi, ‘Ta godaw, neeni zeronna bessafe cakkeyssanne dharcconna bessafe maxiya iita asi gideyssa taani erays. \v 25 Hessa gisho, yayyada ne biraa biittan moogas. Ne miishey hayssish’ yaagis. \p \v 26 “Iya goday zaaridi, ‘Ha iita azalla aylliyaw, taani zeronna bessafe cakkeyssanne dharcconna bessafe maxiya asi gideyssa eradasa. \v 27 Yaatin, neeni ta miishiya bankken wothidabaa gidiyakko, taani simmiya wode ta miishiya wodhera ekkanayssa diggadasa. \v 28 Hessa gisho, miishiya iyappe ekkidi, tammu karxiite biri de7eyssas immite. \v 29 Ays giikko, de7iya ubbaas guzhettananne darana. Shin baynnayssafe hari attoshin, he iyaw de7iya guuthiyaka ekettana.\x - \xo 25:29 \xo*\xt Maato 13:12; Mar 4:25; Luuqa 8:18\xt*\x* \v 30 Ha maaddonna aylliya kare dhumaa kessi yeggite. Yan iyaw yeehonne achche garccethi gidana’ yaagis.\x - \xo 25:30 \xo*\xt Maato 8:12; 22:13; Luuqa 13:28\xt*\x* \s Wodiya wurssethan hanana pirddaa \p \v 31 “Asa Na7ay, kiitanchcho ubbatara, ba bonchchuwara yaa wode I ba bonchcho kawota araata bolla uttana.\x - \xo 25:31 \xo*\xt Maato 16:27; Maato 19:28\xt*\x* \v 32 Biittan de7iya asi ubbay iya sinthe shiiqana. Henthanchchoy dorssata deeshatappe shaakkeyssada I he asaa nam77an shaakkana. \v 33 Qassi dorssata ushachcha baggara deeshata haddirssa baggara essana. \p \v 34 “Hessafe guye, kawoy ushachcha baggara de7eyssatakko hayssada yaagana: ‘Ta Aaway anjjidayssato, haa yidi sa7ay medhettiya wode hinttew giigida kawotethaa laattite. \v 35 Ays giikko, taani koshattin muzideta, saamottin ushshideta, erettona imatha asi gidada bin mokkideta, \v 36 kallottin mayzideta, harggettin harggisideta, qashettin tana oychchideta’ yaagana. \p \v 37 “Hessafe guye, xilloti zaaridi, ‘Godaw, neeni koshattin awude be7idi muzidoo? Woykko neeni saamottin awude be7idi ushshidoo? \v 38 Neeni imathe gidada yin awude be7idi mokkidoo? Woykko neeni kallottin awude mayzidoo? \v 39 Neeni harggin woykko qashettin neekko bidi nena awude oychchidoo?’ yaagana. \v 40 Kawoy zaaridi, ‘Taani hinttew tuma odays; hintte tana kaalliya ha ubbaafe guuxeyssas oothidayssa taw oothideta’ yaagana. \p \v 41 “He wode haddirssa baggara de7eyssatakko, ‘Ha qanggettidayssato, ta matappe haakkite. Xalahesinne iya kiitanchchotas giigida merinaa taman biite. \v 42 Ays giikko, koshattin tana muzibeekketa; saamottin ushshibeekketa. \v 43 Taani imathe gidada bin tana mokkibeekketa, kallottin mayzibeekketa, harggininne qashettin tana oychchibeekketa’ yaagana. \p \v 44 “He wode entti, ‘Godaw, neeni koshattin woykko saamottin woykko imathe gidada bin woykko kallottin woykko harggin woykko qashettin be7idi nena awude maaddonna ixxido?’ yaagidi zaarana. \p \v 45 “He wode kawoy zaaridi enttako, ‘Taani hinttew tuma odays; hintte tana kaalliya ha ubbaafe guuxeyssa maaddonna ixxidayssi, tana maaddonna ixxidayssa’ yaagana. \v 46 Hessa gisho, he asati merinaa pirddas qassi xilloti merinaa de7uwas baana” yaagis.\x - \xo 25:46 \xo*\xt Daane 12:2\xt*\x* \c 26 \s Yesuusa bolla maqettidosona \r (Mar 14:1-2; Luuqa 22:1-2; Yoha 11:45-53) \p \v 1 Yesuusi ha timirttiya ubbaa wurssida wode ba tamaaretakko, \v 2 “Nam77u gallasappe guye, Faasika Baale bonchchiya gallas gideyssa ereeta. He gallas Asa Na7ay masqaliya bolla kaqettanaw asa kushen aadhdhi imettana” yaagis.\x - \xo 26:2 \xo*\xt Kessa 12:1\xt*\x* \p \v 3 He wode kahine halaqatinne cimati, Qayyaafa giya kahine halaqaa keethan shiiqidi, \v 4 asi eronna Yesuusa oykkidi, wodhanaw maqettidosona. \v 5 Shin entti, “Asay ooshshi kessonna mela gidi, Faasika bonchchiya gallas hessa oothoko” yaagidosona. \s Issi maccasiya Yesuusa shitto tiyasu \r (Mar 14:3-9; Yoha 12:1-8) \p \v 6 Yesuusi Bitaaniya kataman baro harggida Simoona son de7ees. \v 7 Yesuusi imatuwa bolla de7ishin issi maccasiya albasxiroose philqqaaxe kumetha daro al77o shitto ekka yada Yesuusa huu7en tigasu.\x - \xo 26:7 \xo*\xt Luuqa 7:37\xt*\x* \v 8 Shin Yesuusa tamaareti hessa be7idi hanqettidi, “Ha shittoy coo iitey aybisse? \v 9 Ha shittoy al77o gaten bayzettidi, miishey manqotas imettanaw dandda7ettees” yaagidosona. \p \v 10 Yesuusi entti geyssa eridi, enttako, “Ha maccasiw ays waaysetii? Iya taw lo77obaa oothasu. \v 11 Manqoti ubba wode hinttera daana. Shin taani hinttera ubba wode de7ikke.\x - \xo 26:11 \xo*\xt Zaare 15:11\xt*\x* \v 12 Iya ha shittuwa ta bolla tigidayssi tana mooganaw giigisanaassa. \v 13 Taani hinttew tuma odays; biitta ubban ha Wonggelay sabbakettiya bessan awunkka, asay iyo hassayana mela iya oothidayssi odettana” yaagis. \s Yihudi Yesuusa aathidi immanaw giigettis \r (Mar 14:10-11; Luuqa 22:3-6) \p \v 14 He wode tammanne nam77u Yesuusa tamaaretappe issoy Asqoroota Yihuda geetetteyssi kahine halaqatakko, \v 15 bidi, “Taani hinttew Yesuusa aatha immiko, hintte taw ay immanee?” yaagidi entta oychchis.\x - \xo 26:15 \xo*\xt Zakka 11:12\xt*\x* Entti zorettidi hasttamu bira santime \f + \fr 26:15 \fr*\fq Bira santime: \fq*\ft Aykkoyka guzhettiboonna geeshsha bira guussu.\ft*\f* \f + \fr 26:15 \fr*\fq Hasttamu bira santime: \fq*\ft Hasttamu bira santimey Isra7eele biittan aylley shamettiyanne bayzettiya gate.\ft*\f* immidosona. \v 16 Hessafe guye, Yihudi Yesuusa aathidi immanaw injjetiya wode wochchees. \s Yesuusi Faasika kahuwa ba hawaaretara mis \r (Mar 14:12-21; Luuqa 22:7-14, 21-23; Yoha 13:21-30) \p \v 17 Uytha Baale bonchchiya koyro gallas, Yesuusa tamaareti iyaakko yidi, “Faasika bonchchiya gallas neeni maana kathi nuuni awun giigisino?” yaagidosona. \p \v 18 Yesuusi enttako, “Kataman de7iya addiyako bidi, ‘Asttamaarey, taw wodey gakkida gisho, ta tamaaretara Faasika bonchchiya gallasa ne son aathana yaagees’ yaagite” yaagis. \p \v 19 Iya tamaareti Yesuusi banttana kiittidayssada oothidi, Faasika Baale gallas maana kathaa giigisidosona. \p \v 20 Sa7ay omarssiya wode, Yesuusi tammanne nam77u hawaaretara kathi maanaw uttis. \v 21 Entti miishin, Yesuusi enttako, “Taani hinttew tuma odays; hinttefe issi uray tana aathidi immana” yaagis. \p \v 22 Entti daro dagammidi, huu7en huu7en, “Godaw, tuma taneshsha?” gidi iya oychchidosona. \p \v 23 Yesuusi zaaridi, “Ba kushiya taara issife shaatiyan yeddeyssi I tana aathidi immana.\x - \xo 26:23 \xo*\xt Maz 41:9\xt*\x* \v 24 Asa Na7ay, Xoossaa qaalan iyaw xaafettidayssada hayqqana. Shin Asa Na7aa aathidi immiya uraa ayye; he uray yelettonna attidaakko iyaw lo77oshin” yaagis. \p \v 25 Iya aathi immanaw de7iya Yihudi zaaridi, “Asttamaariyaw, neeni gey taneyye?” yaagis. \p Yesuusi zaaridi, “Neeni ne huu7en gadasa” yaagis. \s Godaa kahuwa \r (Mar 14:22-26; Luuqa 22:15-20; 1Qoro 11:23-25) \p \v 26 Entti mishin, Yesuusi uythaa ekkidi Xoossaa galatis. He uythaa menthidi ba tamaaretas immidi, “He7ite, miite, hayssi ta ashuwa” yaagis. \p \v 27 Xuu7aa ekkidi, Xoossaa galatis. Enttaw immidi, “Ubbay hayssafe uyite. \v 28 Hayssi daro asaa nagaray atto geetettana mela gukkiya ta suuthaa. Ha suuthay Xoossay hinttera geliya caaquwa mintheyssa.\x - \xo 26:28 \xo*\xt Kessa 24:8; Er 31:31\xt*\x* \v 29 Shin taani hinttew odays; taani ta Aawa kawotethan ooratha woyne ushshaa hinttera uyana gallasa gakkanaw nam77antho ha woyne ushshaa uyikke” yaagis. \p \v 30 Galata mazmure yexxidayssafe guye, Shamaho Deriya bidosona. \s Yesuusi Phexiroosi kaddanayssa koyrottidi odis \r (Mar 14:27-31; Luuqa 22:31-34; Yoha 13:36-38) \p \v 31 He wode Yesuusi enttako, \q1 “‘Xoossay henthanchchuwa shocana \q2 dorssatikka laalettana’ \m geetettidi Xoossa qaalan xaafettidayssa mela hachchi qamma hintte ubbay tana aggidi baqatana.\x - \xo 26:31 \xo*\xt Zakka 13:7\xt*\x* \v 32 Shin taani hayqoppe denddidaappe guye hinttefe sinthatada Galiila baana” yaagis.\x - \xo 26:32 \xo*\xt Maato 28:16\xt*\x* \p \v 33 Phexiroosi zaaridi, “Entti ubbay nena aggidi baqatikkoka, taani nena aggike” yaagis. \p \v 34 Yesuusi Phexiroosakko, “Taani new tuma odays; hachchi qamma kuttoy waassanaappe sinthe neeni tana heedzu toho kaddana” yaagis. \p \v 35 Phexiroosi zaaridi, “Taani neera issife hayqoppe attin nena ubbaka kaddike” yaagis. \p Hankko iya tamaareti ubbayka hessada gidoosona. \s Yesuusi Geetesemaanen woossis \r (Mar 14:32-42; Luuqa 22:39-46) \p \v 36 Yaatidi, Yesuusi ba tamaaretara Geetesemaane giya bessaa bidi, enttako, “Taani hini bada Xoossaa woossashshana, hintte hayssan uttite” yaagis. \v 37 Phexiroosanne Zabdiyoosa nayta nam77ata baara ekki bidi daro azzanonne un77etethi doomis. \v 38 Qassika enttako, “Taani hayqos gathiya un77a un77ettas. Hayssan taara gam77itenne minnidi naagite” yaagis. \p \v 39 Guuthi sinthe bidi biittan gufannidi, “Ta Aawaw, dandda7ettiyaba gidikko ha waaye xuu7aa taappe digga. Shin ne sheney hanoppe attin ta sheney hanoppo” yaagidi Xoossaa woossis. \p \v 40 Yesuusi ba tamaaretakko simmi yidi entti dhiskkidashin demmis. Phexiroosakko, “Hintte issi saatekkonne dhiskkonna taara minnanaw dandda7ibeekketii? \v 41 Paacen hintte gelonna mela barkkidi naagitenne Xoossaa woossite. Hinttew lo77o amoy de7ees, shin hintte daaburanchcho asi” yaagis. \p \v 42 Yesuusi qassi nam77antho bidi, “Ta Aawaw, taani ha waaye xuu7appe uyonna de7ishe aadhdhanaw dandda7ettonnabaa gidikko ne sheney hano” yaagidi Xoossaa woossis. \v 43 Qassika simmi yaa wode iya tamaareta ayfiyaa dhiskkoy goozin, zin77idashin demmis. \p \v 44 Qassika entta aggi bidi, kase qaalaa zaari heedzantho woossis. \v 45 Hessafe guye, ba tamaaretakko yidi, “Ha77i gakkanaw dhiskkeetinne shemppetii? Hekko, Asa Na7ay, nagaranchchota kushen aadhdhi imettiya saatey gakkis. \v 46 Denddidi yedhdhite, tana aathidi immeyssi hayssish gakkis” yaagis. \s Yesuusi ba morkketan oykettis \r (Mar 14:43-50; Luuqa 22:47-53; Yoha 18:3-12) \p \v 47 Yesuusi buroo hessa haasayishin, tammanne nam77u tamaaretappe issoy, Yihudi gakki wodhdhis. Kahine halaqatinne deriya cimati kiitida daro asati mashshenne xam77a oykkidi iyara issife yidosona. \v 48 Yesuusa aathi immiya Yihudi he daro asaakko, “Taani yeereyssi hintte koyeyssi iya, iya oykkite” yaagidi malla immi wothis. \p \v 49 Iirakka Yesuusakko shiiqidi, “Asttamaariyaw, saro de7ay” yaagidi iya yeeris. \p \v 50 Yesuusi iyakko, “Ta laggiyaw, neeni oothanabaa ootha agga” \f + \fr 26:50 \fr*\ft Ta laggiyaw, neeni oothanabaa ootha agga: woykko hara birshshethay ta laggiyaw, ne hayssan ay oothay?\ft*\f* yaagis. \p Hessafe guye, shiiqidi, Yesuusa oykkidosona. \v 51 Yesuusara de7eyssatappe issoy ba mashsha shoddidi kahine halaqaa aylliya shocidi, iya haythaa qanxidi yeggis. \v 52 Shin Yesuusi, “Ne bisuwa guye shoohuwan zaara. Ays giikko, mashsha shoddiya ubbay mashshan hayqqana. \v 53 Ta, ta Aawa woossiyako daro mukulun taybettiya kiitanchchota yeddanaw dandda7onnabaa new daanii? \v 54 Yaatin, Xoossaa qaalan hessada hananaw bessees geetettidayssi waanidi polettanee?” yaagis. \p \v 55 He saatiyan, Yesuusi he shiiqida daro asaakko, “Tana pangga oothidi oykkanaw mashshanne xam77a oykkidi yidetii? Taani Xoossa Keethan gallas gallas tamaarssashe hinttera de7iya wode tana oykkibeekketa.\x - \xo 26:55 \xo*\xt Luuqa 19:47; 21:37\xt*\x* \v 56 Shin hayssi ubbay hanidayssi nabeti Xoossaa qaalan xaafidayssi polettana melassa” yaagis. \p He wode iya tamaareti ubbay iya aggidi baqatidosona. \s Yesuusi pirdda Shanggo sinthe shiiqis \r (Mar 14:53-65; Luuqa 22:54-55, 63-71; Yoha 18:13-14, 19-24) \p \v 57 Yesuusa oykkidayssati kahine halaqaa Qayyafakko iya efidosona. Yan higge asttamaaretinne biitta cimati shiiqidi de7oosona. \v 58 Shin Phexiroosi kahine halaqaa zabbaa gakkanaw haahon iya kaallis. Iya wurssethay shaakettana gakkanaw zabbaa gelidi naageyssatara uttis. \p \v 59 Kahine halaqatinne shiiqida asay ubbay Yesuusa wodhanaw iya bolla worddo markka koyidosona. \v 60 Daroti yidi iya bolla worddo markka markkattidosona shin aykkoka demmibookkona. Guyeppe nam77u asati yidi, \v 61 “Ha uray, ‘Taani Xoossa Keetha laallada heedzu gallasan zaara keexanaw dandda7ays’ yaagis” yaagidosona.\x - \xo 26:61 \xo*\xt Yoha 2:19\xt*\x* \p \v 62 Kahineta halaqay denddi eqqidi Yesuusakko, “Hayssati nena mootiya mootowas neeni zaariyabay baawe?” yaagis. \v 63 Shin Yesuusi si7i gis. Qassika kahine halaqay, “Taani nena de7o Xoossaa sunthan oykkays; neeni Xoossaa Na7aa Kiristtoosa gidikko nuus oda” yaagis. \p \v 64 Yesuusi zaaridi, “Neeni ne huu7enkka gadasa. Shin taani hinttew odays; hizappe guye, hintte Asa Na7ay wolqqaama Xoossaa ushachcha baggan uttidashin, qassi salo shaarara yishin hintte be7ana” yaagis.\x - \xo 26:64 \xo*\xt Daane 7:13\xt*\x* \p \v 65 He wode kahine halaqay daro yilotidi ba ma7uwa peedhidi, “Hayssa be7ite Xoossaa cayis! Nuna hara markka ay koshshii? I ha77i cayidayssa hintte si7ideta.\x - \xo 26:65-66 \xo*\xt Leewe 24:15-16\xt*\x* \v 66 Hintte qofay aybee?” yaagis. \p Enttika, “Iyaw hayqo bessees” yaagidi zaaridosona. \p \v 67 Yaatin, entti iya som77uwan cuttidi dechchidosona. Harati iya baqqidi,\x - \xo 26:67 \xo*\xt Isa 50:6\xt*\x* \v 68 “Kiristtoosaa! Nena dechchiday oonee? Ane nuus oda” yaagidosona. \s Phexiroosi Yesuusa kaddis \r (Mar 14:66-72; Luuqa 22:56-62; Yoha 18:15-18, 25-27) \p \v 69 Phexiroosi zabban uttidashin, issi aylliya iyaakko yada, “Neenikka Galiila Yesuusara issife de7aasa” yaagasu. \p \v 70 Shin I entta ubbaa sinthan he aylleko, “Neeni giyabay aybeekko taani erikke” yaagidi kaddis. \p \v 71 Qassi bidi dirssaa penggeko gakkishin hara aylliya iya be7ada, yan de7iya asaakko, “Ha uray Naazirete Yesuusara de7ees” yaagasu. \p \v 72 Phexiroosi nam77antho caaqqidi, “Taani he uraa erikke!” yaagis. \p \v 73 Guutha gam77ishin, yan eqqida asati Phexiroosakko yidi, “Nekka tuma enttara issife de7aasa; neeni ne haasayan erettasa” yaagidosona. \p \v 74 Hessafe guye, Phexiroosi, “Taani he uraa erikke!” yaagidi, bana qanggethinne caaqo doomis. \p He wode iirakka kuttoy waassi aggis. \v 75 Yesuusi iyakko, “Neeni kuttoy waassanaappe sinthe tana heedzu toho kaddana” gidayssa Phexiroosi akeekidi, kare keyidi iita yeeho yeekkis. \c 27 \s Yihudi bana sullis \r (Mar 15:1; Luuqa 23:1-3; Yoha 18:28-32) \p \v 1 Wontta guura kahine halaqatinne biitta cimati ubbay Yesuusa wodhisanaw maqettidosona. \v 2 Entti Yesuusa qachchi efidi deriya haariya Philaaxoosas aathidi immidosona. \p \v 3 He wode Yesuusa oythida Yihudi, Philaaxoosi Yesuusa bolla pirddidayssa be7idi, qiirottidi, he hasttamu biraa santimiya kahine halaqatasinne deriya cimatas guye zaaris.\x - \xo 27:3-8 \xo*\xt Ha@O 1:18-19\xt*\x* \v 4 “Taani xillo asi hayqos aatha immada nagara oothas” yaagis. \p Shin entti, “Hessi nu meto gidenna ne meto” yaagidosona. \p \v 5 Yihudi miishiya Xoossaa Keethan yeggi aggidi entta matappe bidi, sulleti hayqqis. \p \v 6 Kahine halaqati miishiya ekkidi, “Ha miishey suutha miishe gidiya gisho, nuuni Xoossa Keethaa miishiyara gatheyssi woga gidenna” yaagidosona. \v 7 Hessafe guye, issife zorettidi, bete asi mooganaw mana biitta shammidosona. \v 8 Hessa gisho, he gadey hachchi gakkanaw suutha biitta geetetti xeegettees. \p \v 9 Nabiya Ermmiyasi, “Isra7eele asay iyaw qanxanaw gammattida hasttamu bira santime ekkidosona.\x - \xo 27:9-10 \xo*\xt Zakka 11:12-13\xt*\x* \v 10 Goday tana kiittidayssada mana biitta shammanaw immidosona” gidayssi he wode polettis. \s Yesuusi Philaaxoosa sinthan \r (Mar 15:2-5; Luuqa 23:3-5; Yoha 18:33-38) \p \v 11 Yesuusi deriya haariya Philaaxoosa sinthe shiiqin, Philaaxoosi iyaakko, “Neeni Ayhude kawo?” yaagidi oychchis. \p Yesuusi zaaridi, “Ne gadasa” yaagis. \p \v 12 Kahine halaqatinne biitta cimati iya mootiya wode enttaw aybi zaarokka immibeenna. \p \v 13 He wode Philaaxoosi Yesuusakko, “Hayssati nena mootiya mootuwa ubbaa si7ikkii?” yaagis. \p \v 14 Yesuusi hari attoshin, issi qaalakka zaaronna ixxin, deriya haareyssi daro malaalettis. \s Yesuusa bolla hayqo pirddettis \r (Mar 15:6-15; Luuqa 23:13-25; Yoha 18:39-40; 19:1-16) \p \v 15 Deriya haareyssi laythan laythan Faasika Baale bonchchiya gallasan, asay koyaa issi asi qashoppe birshshiya wogi de7ees. \v 16 He wode issi Barbbaana Yesuusa giya daro erettida iita asi qasho keethan de7ees. \v 17 Hessa gisho, daro asay shiiqidi de7ishin Philaaxoosi, “Taani hinttew Barbbaana Yesuusa birshshoyye, woykko Yesuusa giya Kiristtoosa birshsho?” yaagidi asaa oychchis. \v 18 I hessa giday entti qanaattidi Yesuusa oythidayssa eriya gishossa. \p \v 19 Philaaxoosi pirdda keethan uttidashin, iya machchiya, “Taani hachchi qamma amuhon iyabaa daro waayettashe aqida gisho, he xillo uraa bolla aybibaakka oothofa” yaagada kiittasu. \p \v 20 Shin kahine halaqatinne deriya cimati Philaaxoosi Barbbaana birshshidi, Yesuusa wodhana mela, asay iya woossana mela, asaa cimmidosona. \p \v 21 Philaaxoosi zaaridi enttako, “Taani entta nam77aafe hinttew oona billana mela koyeetii?” yaagidi oychchis. \p Entti, “Barbbaana billana mela koyoos” yaagidosona. \p \v 22 Philaaxoosi, “Yaatin, Yesuusa giya Kiristtoosa waato?” yaagidi entta oychchis. \p Ubbay zaaridi, “Masqaliya bolla iya kaqqa” yaagidosona. \p \v 23 Philaaxoosi asaakko, “Ays? I ay iitabaa oothidee?” yaagidi oychchis. \p Shin asay kaseyssafe aathidi, “Masqaliya bolla iya kaqa” gidi waassidosona. \p \v 24 Ooshshi denthethofe hara aybibaakka oothanaw dandda7ettonayssa Philaaxoosi be7idi, haathe ekkidi, “Ha uraa hayquwan taani de7ikke. Hessa oothey hinttena” yaagidi asaa sinthan ba kushiya meecettis.\x - \xo 27:24 \xo*\xt Zaare 21:6\xt*\x* \p \v 25 Asa ubbay zaaridi, “Iya suuthaa gomey nunanne nu nayta gakko” yaagidosona. \p \v 26 Yaatin, Philaaxoosi Barbbaana enttaw billidi, Yesuusa lisson garaafidi, masqaliya bolla kaqettidi hayqqana mela enttaw aathidi immis. \s Wotaaddareti Yesuusa qelqisidosona \r (Mar 15:16-20; Yoha 19:2-3) \p \v 27 Hessafe guye, Philaaxoosa wotaaddareti Yesuusa deriya haareyssa soo ekki efin, wotaaddareti ubbay iya yuushuwan eqqidosona. \v 28 Iya afilaa qaari ekkidi zo7o afila \f + \fr 27:28 \fr*\fq zo7o afila: \fq*\ft Beni wode kawoti bollara ma77iya afila.\ft*\f* mayzidosona. \v 29 Qassi aguntha kalachcha giigisidi, iya huu7en wothidosona. Iya ushachcha kushiyan mayre xam77a oythidi, iya sinthan gulbbatidi, “Ayhude kawaw, mukulu laythi kawota!” yaagidi, iya bolla qelqisidosona. \v 30 Iya bolla cuttidosona. He mayre xam77aa ekkidi, iya huu7en shocidosona. \v 31 Entti iya bolla qelqisidayssafe guye, zo7o afilaa iyappe qaari ekkidi, iya afilaa iya mayzidosona. Masqaliya bolla iya kaqqanaw ekki efidosona. \s Yesuusa kaqetethaa \r (Mar 15:21-32; Luuqa 23:25-43; Yoha 19:17-27) \p \v 32 Entti kare keyidi, issi Simoona giya Qerena biitta asi demmidi, Yesuusa masqaliya wolqqan toossidosona. \v 33 Golggotta giya bessi gakkidosona. “Golggotta” guussay “Guugge bessi” guussu. \v 34 Hessan entti ciye walakettida woyne ushshaa uyo gidi iyaw immidosona. Shin I hessa ganxi ekkidi, uyonna ixxis.\x - \xo 27:34 \xo*\xt Maz 69:21\xt*\x* \p \v 35 Entti masqaliya bolla iya kaqqidayssafe guye, iya afilaa shaakkidi, saama yeggidi ekkidosona.\x - \xo 27:35 \xo*\xt Maz 22:18\xt*\x* \v 36 Hessafe guye, yan uttidi iya naagidosona. \v 37 Qassi, “Hayssi Ayhude Kawuwa Yesuusa” yaagiya mooto xuufiya iya huu7e son wothidosona. \v 38 Yesuusara he wode nam77u panggata issuwa iyappe ushachcha baggan, hankkuwa iyappe haddirssa baggara, masqaliya bolla kaqqidosona. \p \v 39 Ogiyara aadhdhiya asay Yesuusa boridi, iya bolla cuttishe,\x - \xo 27:39 \xo*\xt Maz 22:7; 109:25\xt*\x* \v 40 “Xoossa Keethaa laallada heedzu gallasa giddon keexeysso, nena ashsha. Neeni Xoossaa Na7a gidikko, ane masqaliya bollafe wodhdha” yaagidosona.\x - \xo 27:40 \xo*\xt Maato 26:61; Yoha 2:19\xt*\x* \p \v 41 Hessadakka, kahine halaqati, higge asttamaaretinne biitta cimati issife Yesuusa bolla qelqisidosona. Hayssada yaagidosona: \v 42 “Harata ashshis, shin bana ashshanaw dandda7ibeenna. I Isra7eele kawo gidikko, ane masqaliya bollafe ha77i wodho, nukka iya ammanana. \v 43 Xoossan I ammanettees, Xoossay iya ashshanaw koykko ane ashsho. Ays giikko, I bana, ‘Taani Xoossaa Na7a’ gees” yaagidosona.\x - \xo 27:43 \xo*\xt Maz 22:8\xt*\x* \p \v 44 Qassi hari attoshin, iyara masqaliya bolla kaqettida panggatika hessada gidi iya bolla qelqisidosona. \s Yesuusa hayquwa \r (Mar 15:33-41; Luuqa 23:44-49; Yoha 19:28-30) \p \v 45 Usuppun saateppe bidi, uddufun saate gakkanaw biitta ubbay dhumis. \v 46 Uddufun saate gidiya wode Yesuusi, “Elohee, Elohee, lama sabaqitani?” gidi gita waaso waassis. “Elohee, Elohee, lama sabaqitani?” geyssa birshshethay “Ta Xoossaw, ta Xoossaw, tana ays aggadi?” guussu.\x - \xo 27:46 \xo*\xt Maz 22:1\xt*\x* \p \v 47 Hessan eqqida asaappe issoti issoti hessa si7idi, “Ha uray Eliyaasa xeegees” yaagidosona. \v 48 Iira enttafe issoy woxxi bidi, ispponjje ekkidi, caala woyne ushshaa kunthis. Hessa mayre xam77a xeeran wothidi ushshanaw iya doonakko shiishis.\x - \xo 27:48 \xo*\xt Maz 69:21\xt*\x* \v 49 Shin hankkoti, “Naaga, Eliyaasi iya ashshanaw yaanekko ane be7oos” yaagidosona. \v 50 Yesuusi nam77antho gita waaso waassidi, hayqqi aggis. \p \v 51 He saaten Xoossa Keethan kaqettida magaraajjoy qommofe duge gakkanaw nam77u keyidi, peedheti wodhdhis. Biittay qaaxxis, zaallayka phalqqettis.\x - \xo 27:51 \xo*\xt Kessa 26:31\xt*\x* \v 52 Duufoti dooyettin Xoossaa asatappe daroti hayqoppe denddidosona. \v 53 Entti duufoppe keyidi, Yesuusi hayqoppe denddidayssafe guye, geeshsha katamaa bidosona; yan entti daro asaas benttidosona. \p \v 54 Mato halaqaynne iyara Yesuusa naagiya wotaaddareti biittay qaaxxidayssanne hessan hanidabaa be7ida wode daro yayyidi “Tuma hayssi Xoossaa Na7aa” yaagidosona. \p \v 55 Hessan daro maccasati, Galiilappe doomidi Yesuusa haggaazishe kaallidayssati haahon eqqidi xeellosona.\x - \xo 27:55-56 \xo*\xt Luuqa 8:2-3\xt*\x* \v 56 Entta giddon Magdela Mayraama, \f + \fr 27:56 \fr*\fk Magdela Mayraamo: \fk*\ft Guussay Magdela giya katamaappe yida Mayraamo guusu.\ft*\f* Yayqoobanne Yoosefa aayiya Mayraamanne Zabdiyoosa machchiya de7oosona. \s Yesuusa moogetethaa \r (Mar 15:42-47; Luuqa 23:50-56; Yoha 19:38-42) \p \v 57 Sa7ay omarssiya wode Yoosefa giya issi dure uray, Armmatiyasa katamaappe yis. I ba huu7enkka Yesuusa kaalliya asi. \v 58 Yoosefi Philaaxoosakko bidi, Yesuusa ahaa ekkanaw woossis. Philaaxoosi ahay Yoosefas imettana mela kiittis. \v 59 Yesuusa ahaa ekkidi, geeshsha moogo afilan xaaxis. \v 60 Baw moogettanaw shuchchafe woocida ooratha gonggolon iya ahaa wothis. Qassi he gonggoluwa doonan gita shuchchaa gonddorssi wothidi aggi bis. \v 61 Magdela Mayraamanne hankko Mayraama he gonggoluwakko simmidi uttidosona. \p \v 62 Wontethe Sambbaata gallas, kahine halaqatinne Farisaaweti Philaaxoosakko yidi, hayssada yaagidosona: \v 63 “Godaw, ha worddanchchoy paxa de7ishe, ‘Taani heedzu gallasappe guye, hayqoppe denddana’ yaagidayssi nuus hassayettis.\x - \xo 27:63 \xo*\xt Maato 16:21; 17:23; 20:19; Mar 8:31; 9:31; 10:33\xt*\x* \v 64 Hessa gisho, I moogettida gonggoluwa heedzu gallas gakkanaw, minthi naagana mela kiittarkki. Hessi dhayikko iya tamaareti bidi, iya ahaa kaysi dhayssidi, ‘Hayqoppe denddis’ yaagidi asaas odikko nam77antho balesoy koyroyssafe ubba haa iitana” yaagidosona. \p \v 65 Philaaxoosi enttako, “Hinttew naageyssati de7oosona; bidi hinttew dandda7ettida mela naagisite” yaagis. \p \v 66 Hessa gisho, entti bidi duufoy boshettonna mela shuchchaa bolla maatame wothidi wotaaddaretan naagisidosona. \c 28 \s Yesuusa hayqoppe dendduwa \r (Mar 16:1-10; Luuqa 24:1-12; Yoha 20:1-10) \p \v 1 Sambbaatay aadhdhin Wogga wode wontta guura, Magdela Mayraamanne hankko Mayraama Yesuusi moogettida gonggoluwa be7anaw bidosona. \v 2 Qopponna wolqqaama biitta qaaxoy hanis. Godaa kiitanchchoy saloppe wodhdhidi duufuwa doonan de7iya shuchchaa gonddorssidi iya bolla uttis. \v 3 Iya malay wol77anthi daanees. Iya ma7oykka shachchada boothi. \v 4 Naageyssati kiitanchchuwa be7idi, yashshan kokkoridi, hayqqida asada hanidosona. \p \v 5 Kiitanchchoy maccasatakko, “Hintte masqaliya bolla kaqettida Yesuusa koyeyssa taani eriya gisho, yayyofite. \v 6 I kase odidayssa mela hayqoppe denddis; hayssan deenna. Haa yidi iya zin77isida bessaa be7ite. \v 7 Hintte ha77i ellessi bidi, iya tamaaretas, ‘Yesuusi hayqoppe denddis. Qassi I hinttefe sinthattidi Galiila baana; hintte iya yan be7ana’ yaagidi odite. Taani hinttew hayssa odanaw yas” yaagis. \p \v 8 Entti yayyishenne daro ufayttishe, duufuwa matappe ellessidi bidi, iya tamaaretas odanaw woxxidosona. \p \v 9 Qopponna Yesuusi enttara gayttidi enttako, “Saroy hinttew gido” yaagis. Entti iyaakko shiiqidi, iya tohuwa oykkidi iyaw goynnidosona. \v 10 He wode Yesuusi enttako, “Yayyofite; bidi ta tamaareti Galiila baana mela enttaw odite. Entti yan tana be7ana” yaagis. \p \v 11 He maccasati bishin, duufuwa naagiya wotaaddaretappe baggati katamaa bidi, hanidabaa ubbaa kahine halaqatas odidosona. \v 12 Kahine halaqatinne cimati shiiqidi zorettidi, wotaaddaretas daro miishe immidi, \v 13 “‘Nuuni dhiskkidashin iya tamaareti qamma yidi, iya ahaa kaysidosona’ yaagite. \v 14 Ha odaa deriya haareyssi si7ikko, hessi hintte bala gidonnayssa nuuni iya odi ammanthana. Hinttena aybikka hirggisoppo” yaagidosona. \p \v 15 Wotaaddareti miishiya ekkidi, kiitettidayssada oothidosona. Ha oday Ayhude matan hachchi gakkanaw odettishe de7ees. \s Yesuusi ba tamaaretas qonccis \r (Mar 16:14-18; Luuqa 24:36-49; Yoha 20:19-23; Ha@O 1:6-8; 1Qoro 15:3-8) \p \v 16 Tammanne issi iya tamaareti Yesuusi banttana biite gida Galiilaa Deriya bolla bidosona.\x - \xo 28:16 \xo*\xt Maato 26:32; Mar 14:28\xt*\x* \v 17 Yan entti iya be7ida wode iyaw goynnidosona, shin enttafe issoti issoti sidhidosona. \p \v 18 Yesuusi enttako shiiqidi, “Saloninne sa7an maati ubbay taw imettis. \v 19 Hiza, hintte ubba bessi bidi, Aawa, Na7aa, Geeshsha Ayyaana sunthan ase ubbaa xammaqidi tana kaalleyssata oothite.\x - \xo 28:19 \xo*\xt Ha@O 1:8\xt*\x* \v 20 Taani hinttena kiittidaba ubbaa entti naagana mela entta tamaarssite. Taani wodiya wurssethaa gakkanaw ubba wode hinttera de7ays” yaagis.