\id HEB - Goofa \ide UTF-8 \h Ibraawe \toc3 Ib \toc2 Ibraawe \toc1 Ibraawe Asaas Xaafettida Kiitaa \mt1 Ibraawe Asaas \mt2 Xaafettida Kiitaa \imt Gaatha Qofaa \ip Ha kiitay xaafettiday, wolqqaama metoy gakkin, bantta ammanuwa agganaw matida ammaniyaa asaassa. Ha maxaafaa xaafey, Yesuus Kiristtoosi wurssethaanne tuma Xoossaa qonccethaa gideyssa Ibraawe asaas bessees. He ammaniyaa asay bantta ammanuwan minnana mela entta minthethees. I hessan heedzu ayfe qofata waannayidi bessees. \io 1@ Yesuusi ba ekkida metuwan Aawas tuma kiitettida merinaa Xoossaa Na7aa. I Xoossaa Na7a gidida gisho, Gal77a Caaquwa wode de7iya nabetappe, kiitanchchotappenne Museppe bolla. \io 2@ Yesuusi Gal77a Caaquwa kahintappe daro aadhdhiya merinaa kahine gideyssa Xoossay ba huu7en markkattis. \io 3@ Yesuusa baggara ammaniyaa asi nagarappe, yashshafenne hayqoppe attees. Yesuusi kahine halaqa gideyssada, kase Ibraaweta ammano woganinne mehe yarshshon kuyada benttiya atotethaa ha77i tuma oothis. \ip Xaafey Isra7eele asaa taariken daro erettida asaa ammano leemiso oothi ekkidi (Shem 11) ha maxaafaa nabbabiya asati bantta ammanuwan minnana mela akeekisees. Hessadakka, shemppo 12 nabbabeyssata bantta ayfiyaa Yesuusa bolla wothidi, bantta ammanuwan minnana melanne ay metoynne waayey gakkikokka, entti genccana mela zorees. Wurssethan zoreninne akeekiso qaalan ba kiitaa kuuyees. \iot Ibraawe kiitaa ayfe qofata \io1 Gelo qofaa: Xoossay Kiristtoosan qonccidayssa 1:1-3 \io1 Kiristtoosi kiitanchchotappe bolla gideyssa 1:4-2:18 \io1 Kiristtoosi Museppenne Iyaasuppe bolla gideyssa 3:1-4:13 \io1 Kiristtoosa kahinetethay bolla gideyssa 4:14-7:28 \io1 Kiristtoosa caaqoy bolla gideyssa 8:1-9:22 \io1 Kiristtoosa yarshshoy bolla gideyssa 9:23-10-39 \io1 Ammano bayratethaa 11:1-12:29 \io1 Xoossaa ufaysso 13:1-19 \io1 Anjjonne kuushsha qofaa 13:20-25 \ie \c 1 \s Na7ay kiitanchchotappe bolla \p \v 1 Kase Xoossay, nu aawatas nabeta baggara dumma dumma ogen daro wode odis. \v 2 Shin ha wurssetha wodiyan ubbaa iya laatisida qassi alamiya iya baggara medhdhida ba Na7aa baggara nuus odis. \v 3 Na7ay Xoossaa bonchchuwa phoolethaanne kumetha Xoossaa Xoossatethaa ekkidi, ba wolqqaama qaalan ha alamiya katisidi oykkis. Asaa entta nagaraappe geeshshidaappe guye Ubbaafe Bolla Xoossaa ushachcha baggan saluwan uttis. \p \v 4 Iyaw imettida sunthay kiitanchchota sunthaafe bolla gideyssada I enttafe bolla. \v 5 Hiza, Xoossay kiitanchchotappe oodeko, \q “Neeni ta Na7a; \q2 ta hachchi new aawa gidas” gidee? \m Woykko qassi oodeko, \q “Taani iyaw aawa gidana; \q2 ikka taw na7a gidana” gidee?\x - \xo 1:5 \xo*\xt Maz 2:7; 2Saamu 7:14; 1Taari 17:13\xt*\x* \m \v 6 Qassi Xoossay ba bayra Na7a ha alamiya kiittishe, \q1 “Xoossaa kiitanchchoti ubbay iyaw goynno” \m yaagis.\x - \xo 1:6 \xo*\xt Zaare 32:43\xt*\x* \v 7 Xoossay kiitanchchotabaa odishe, \q1 “Xoossay ba Kiitanchchota carkko, \q2 ba aylleta tama laco oothees” \m yaagees.\x - \xo 1:7 \xo*\xt Maz 104:4\xt*\x* \v 8 Shin ba Na7abaa odishe, \q “Xoossaw, ne kawotethay merinaw de7ees; \q2 Ne kawotethaa ne xillotethan ayssasa.\x - \xo 1:8-9 \xo*\xt Maz 45:6-7\xt*\x* \q \v 9 Neeni xillotethi dosadasa; iita ixxadasa. \q2 Xoossay, ne Goday, nena ne laggetappe aathidi dooris, \q2 ufayssa zayte \f + \fr 1:9 \fr*\fq ufayssa zayte: \fq*\ft I kawotiya wode asay ufayssan ililidi iya kawotheyssa bessees.\ft*\f* nena tiyis” \m yaagees. \v 10 Xoossay Zaaridi, \q “Godaw, koyro neeni sa7a medhdhadasa; \q2 saloti ne kushe ooso.\x - \xo 1:10-12 \xo*\xt Maz 102:25-27\xt*\x* \q \v 11 Hessati ubbay dhayana; \q2 shin neeni daana. \q2 Entti ubbay afilada wurana. \q \v 12 Neeni entta salenaada xaaxana; \q2 qassi entti afilada laamettana. \q Shin neeni ubba wode nena; \q2 ne laythayka wurenna” yaagees. \v 13 Shin Xoossay kiitanchchotappe oodeko, \q “Taani ne morkketa ne tohoy yedhdhiyaso oothana gakkanaw, \q hayssan taappe ushachcha baggan utta” gidee?\x - \xo 1:13 \xo*\xt Maz 110:1\xt*\x* \v 14 Kiitanchchoti ubbay atotethi demmanaw de7iya asata maaddanaw Xoossay kiittida ayyaanata gidokkonaayye? \c 2 \s Gita anjjuwaa \p \v 1 Hessa gisho, nuuni si7ida tumaappe harasoo ekettonna mela he si7idayssa minthidi naaganaw bessees. \v 2 Hiza, kiitanchchota baggara odettida qaalay tuma gidikko, iya naaqoynne kiitettonna ixxoy pirdda ehiyabaa gidikko, \v 3 Yaatin, nuuni hayssa mela gita atotethaa ixxas giikko, waanidi attanee? Koyro Goday ba huu7en he atotethaa odis; qassi iyappe si7idayssati nuus geeshshidi markkattidosona. \v 4 Qassi Xoossay malaatatan, oorathabatan, dumma dumma mallataninne ba sheniyada immida Geeshsha Ayyaana imotatan markkatethaa minthis. \s Yesuusi ase gidis \p \v 5 Xoossay ha nuuni odiya sinthafe yaana alamiya, kiitanchchotas haarisibeenna. \v 6 Geeshsha Maxaafay issi bessan hayssada yaagees: \q “Neeni asas qoppanaw asi aybe? \q2 Woykko neeni iya naaganaw I aybe?\x - \xo 2:6-8 \xo*\xt Maz 8:4-6\xt*\x* \q \v 7 Ne iya kiitanchchotappe guutha wodes guuthadasa; \q2 Iya huu7en bonchchonne saba kallachcha wothadasa. \q \v 8 Qassi ubbabaa iya tohuwappe garssan wothadasa” yaagees. Xoossay ubbabaa iyaw haarisiya wode iyaw haarettiboonnabay aybikka baawa. Shin ha77i ubbabay iyaw haarettishin nuuni be7ibookko. \v 9 Shin nuuni kiitanchchotappe guuthara guuxida Yesuusa be7oos. Xoossaa aadho keehatethaa gaason Yesuusi asa ubbaas hayqqis. I waaye hayqo hayqqida gisho, bonchchonne saba kallachcha iya huu7en wothis. \v 10 Ubbabay iyawunne iya gaason medhettida Xoossay, daro nayta baara bonchchisanaw entta atotethaa huu7iya, Yesuusa waayen polo oothanaw iyaw bessees. \p \v 11 Yesuusinne he I geeshshida asa ubbay issi aawa nayta. Yesuusi entta, “Ta ishata” gidi xeeganaw yeellatonnay hessassa. \v 12 Yesuusi, \q “Taani ne sunthaa ta ishatas awaajjana; \q2 deriya shiiquwan nena galatana” yaagees.\x - \xo 2:12 \xo*\xt Maz 22:22\xt*\x* \v 13 Qassi I, \q “Taani ta ammanuwa iya bolla wothana” \m Qassika, \q “Xoossay taw immida naytara ta hayssan de7ays” yaagees.\x - \xo 2:13 \xo*\xt Isa 8:17-18\xt*\x* \p \v 14 Nayti ashoynne suuthi de7eyssata gidiya gisho, Yesuusikka enttada ase gidis. I hessa oothiday, hayqo bolla wolqqi de7iya Xalahiya ba hayquwan dhayssanaassa. \v 15 Qassi bantta de7o laytha ubban hayqo yashshan ayllettidi de7eyssata aylletethaafe wozanaassa. \p \v 16 Tuma Yesuusi yiday Abrahaame zerethi maaddanaassafe attin kiitanchchota maaddanaassa gidenna.\x - \xo 2:16 \xo*\xt Isa 41:8-9\xt*\x* \v 17 Asaa nagaray atto geetettana mela Xoossaa sinthan maariyanne ammanettida kahine halaqa gidis. Hessa gisho, I ubbaban ba ishata daananaw bessees. \v 18 I ba huu7en paacen waayettida gisho paacetteyssata maaddanaw dandda7ees. \c 3 \s Yesuusi Museppe bolla \p \v 1 Hessa gisho, Xoossay xeegida geeshsha ishato, nu ammanon Godaa gidi xeegiya hawaariyanne kahine halaqaa Yesuusa be7ite. \v 2 Musey Xoossaa Keetha ubban ammanettidayssada Yesuusikka bana doorida Xoossaas ammanettidayssa. \v 3 Keethe keexeyssi keethafe aadhdhi bonchchetteyssada Yesuusi Museppe aadhdhiya bonchcho ekkanaw bessees. \v 4 Issi issi keethaa keexida asi de7ees, shin ubbaa giigisiday Xoossaa. \v 5 Musey Xoossaa Keetha ubban ammanettida aylle gididi, Xoossay sinthafe gaanabaas markka gidis. \v 6 Shin Kiristtoosi Xoossa Keethan na7ada ammanettidayssa. Nuuni ekkana gidi naagiya ufayssaa minthidi naagikko Xoossaa keethi gidoos. \s Xoossaa asaas de7iya shemppuwa \p \v 7 Hessa gisho, Geeshsha Ayyaanay geyssada, \q “Hachchi hintte Xoossay geyssa si7iya wode, \q2 \v 8 bazzo biittan paaciya gallas, \q2 hintte aawati makkalidayssada, \q2 hintte wozanaa minthofite. \q \v 9 Hintte aawati tana paaccidosona; \q2 oytamu laythi ta oosuwa be7idosona. \q \v 10 Hessa gisho, ta he yeletethaa hanqettada, \q2 ‘Entti ubba wode bantta wozanan baloosona; \q2 ta ogiya eribookkona’ yaagas. \q \v 11 Hessa gisho, taani ta hanquwan caaqqada, \q2 ‘Ta shemppo bessaa ubbaka gelokkona’ yaagas” \x - \xo 3:7-11 \xo*\xt Maz 95:7-11\xt*\x* yaagees. \p \v 12 Ta ishato, hinttefe oodenkka, de7o Xoossaafe hinttena shaakkiya iitanne ammanonna wozani doonna mela naagettite. \v 13 Hinttefe oonakka nagari balethin, ba wozanaa minthonna mela “Hachchi” yaagettidi xeegettishin gallas gallas issoy issuwara zorettite. \v 14 Nu koyro ammanuwa nuuni wurssethi gakkanaw minthi naagikko, Kiristtoosara issife laattana. \v 15 Geeshsha Maxaafan, \q “Hachchi Xoossay geyssa hintte si7iya wode, \q2 he wode entti makkalatethan hanidayssada, \q2 hintte wozanaa minthofite” yaagis.\x - \xo 3:15 \xo*\xt Maz 95:7-8\xt*\x* \p \v 16 Xoossay giyabaa si7idi makkaliday oonee? Musey Gibxefe kaalethi kessida ubbaa gidokkonaayye?\x - \xo 3:16-18 \xo*\xt Tay 14:1-35\xt*\x* \v 17 Xoossay oytamu laythi oona hanqettidee? Nagara oothidayssatanne entta ahay bazzo biittan wodhdhi attida asata gidokkonaayye? \v 18 Qassi Xoossay, “Ta shemppo bessaa gelekketa” yaagidi caaqqiday, iyaw kiitettonna ixxida asaappe attin oodesse? \v 19 Hiza, entti he shemppo bessaa gelonna attiday ammaniboonna gisho, gideyssa nu be7oos. \b \c 4 \p \v 1 Hiza, Xoossay nuna ba shemppo bessaa gelssana gida qaalay buroo sinthafe de7iya gisho, hinttefe oonikka he shemppo bessaa gelonna attonna mela naagettoos. \v 2 Enttaw Wonggelay sabbakettidayssada, nuuskka sabbakettis. Shin entti si7idabaa ammanidi ekkiboonna gisho entta go77ibeenna. \v 3 Gidoshin, alamey medhettosappe doomidi Xoossaa oosoy polettidayssa gidikkoka, Xoossay, \q “Taani ta hanquwan caaqqada, \q2 ta shemppo bessaa ubbaka gelokkona” \m gidayssada, nuuni ammanidayssati iya shemppo bessaa gelana.\x - \xo 4:3 \xo*\xt Maz 95:11\xt*\x* \v 4 Laappuntha gallasaaba issi bessan, “Xoossay laappuntha gallasan ba ooso ubbaafe shemppis” yaagis.\x - \xo 4:4 \xo*\xt Medhe 2:2\xt*\x* \v 5 Qassika he bessan, “Entti ta shemppo bessaa ubbarakka gelokkona” yaagis.\x - \xo 4:5 \xo*\xt Maz 95:11\xt*\x* \v 6 Koyro Wonggelaa si7idayssati kiitettonna ixxidi shemppo bessaa gelibookkona. Yaaniya gisho, ha77ika he shemppo bessaa gelana issi issi asati de7oosona. \v 7 Hessa gisho, Xoossay, “Hachchi” gidi xeegishe issi gallas nuus qanxis. Daro wodeppe guye Xoossay Dawite baggara, \q “Xoossay giyabaa hachchi hintte si7iya wode, \q2 hintte wozanaa minthofite” \m yaagidi odis.\x - \xo 4:7 \xo*\xt Maz 95:7-8\xt*\x* \v 8 Iyaasuy enttaw shemppuwa immidabaa gidiyakko, Xoossay hara gallasabaa guyeppe odennashin.\x - \xo 4:8 \xo*\xt Zaare 31:7; Iya 22:4\xt*\x* \v 9 Hiza, Xoossaa asaas Sambbaata shemppoy naagettidi de7ees. \v 10 Xoossaa shemppo bessaa geliya oonikka, Xoossay ba oosuwappe shemppidayssada ikka ba oosuwappe shemppana.\x - \xo 4:10 \xo*\xt Medhe 2:2\xt*\x* \v 11 Hessa gisho, oonikka he asaa kiitetetha ixxuwa kaallidi, kunddonaada Xoossaa shemppo bessaa gelanaw minnoos. \p \v 12 Xoossaa qaalay de7onne ootheyssa. Nam77u baggara qarattida bisoppeka aadhdhidi oco. I shemppo, ayyaana, xaphonne kolize gakkanaw kanthidi caddees. Qassi asa wozanan de7iya geemmida qofaanne amuwaa shaakkidi pirddees. \v 13 Xoossaa sinthafe qosettiyabay ayba medhetethika baawa. Iya ayfe sinthan ubbabay qonccenne kallo de7ees. Nuuni zaaro immanaw bessey iya sinthana. \s Gita kahine halaqaa Yesuusa \p \v 14 Hiza, salo keyida gita kahine halaqay, Xoossaa na7ay Yesuusi, nuus de7iya gisho nu ammanuwa minthidi naagoos. \v 15 Nu kahine halaqay nu daaburiya wode nuus qadhettanaw dandda7eyssa. I nuuda ubbaban paacettisippe attin nagara oothibeenna. \v 16 Hiza, maarotethaa ekkanawunne maade koshshiya wode aadho keehatethaa demmanaw aadho keehatethay de7iyasuwa Xoossaa araatakko yayyonna shiiqoos. \b \c 5 \p \v 1 Issi issi kahine halaqi asaa giddofe doorettidi, Xoossaara gathiyaban asaa gisho imotanne nagara yarshsho yarshshanaw shuumettees. \v 2 I ba huu7en daaburanchcho gidiya gisho, eronnayssatasinne baleyssatas qadhettanaw dandda7ees. \v 3 I ba nagara gishonne asa ubbaa nagara gisho yarshsho yarshshanaw bessey hessassa.\x - \xo 5:3 \xo*\xt Leewe 9:7\xt*\x* \p \v 4 Oonikka ha bonchchuwa baw ekkanaw dandda7enna, shin Aaroni kahine halaqa gidanaw xeegidayssada Xoossan xeegettanaw bessees.\x - \xo 5:4 \xo*\xt Kessa 28:1\xt*\x* \v 5 Hessadakka, Kiristtoosi kahine halaqa gidiya bonchchuwa baw ekkibeenna. Shin Xoossay iya, \q “Neeni ta Na7aa. \q2 hachchi ta new Aawa gidas” \m yaagees.\x - \xo 5:5 \xo*\xt Maz 2:7\xt*\x* \v 6 Qassi harason, \q “Malkkexedeqey kahine gididayssada, \q2 neeni merinaw kahine gidana” \m yaagees.\x - \xo 5:6 \xo*\xt Maz 110:4\xt*\x* \p \v 7 Yesuusi ase gididi ha alamiyan de7iya wode bana hayqoppe ashshanaw dandda7iya Xoossaako daro yeehoninne afuthan Xoossaa woossis. I, iya bonchchidi kiitettida gisho Xoossay iya woosaa si7is.\x - \xo 5:7 \xo*\xt Maato 26:36-46; Mar 14:32-42; Luuqa 22:39-46\xt*\x* \v 8 Yesuusi Xoossaa Na7a gidikkoka ba waayettida waayiyan kiitetethi tamaaris. \v 9 Hessankka, Yesuusi ba oosuwa polidaappe guye baw kiitettiya ubbay merinaa atotethaa demmana mela gaaso gidis. \v 10 Xoossay Melkkexedeqe shuumidayssada kahine halaqa oothidi iya shuumis. \s Ammanuwan daaburonna mela imettida naagiso \p \v 11 Ha nu oda bolla gujji haasayanabay darobay de7ees, shin hintte akeekay guutha gidiya gisho hinttew odi gelssanaw waayses. \v 12 Hintte hannoode asttamaare gidanaw bessees, shin Xoossaa qaalaa koyro timirttiya hinttena zaari tamaarssiya hara asi koshshees. Hintte mino kathi maanaw dandda7onna gisho maathi koshshees.\x - \xo 5:12-13 \xo*\xt 1Qoro 3:2\xt*\x* \v 13 Maathi paahettiya oonikka yooga na7a gidiya gisho, lo77onne iita shaakki erenna. \v 14 Shin mino kathi lo77uwanne iitaa shaakki eriya kahaama asaassa. \b \c 6 \p \v 1 Hiza, Kiristtoosabaa tamaarssiya koyro timirttiya aggidi Kiristtoosan kahaamatethako boos. Hayqo oosoppe simobaanne Xoossaa ammanobaa koyro timirttiyako guye simmoko. \v 2 Hessadakka, xinqqatetabaa,\f + \fr 6:2 \fr*\fq xinqqatetabaa: \fq*\ft Ha bessan xinqqatetabaa geetettiday dumma dumma geesho wogatabaa odanaassa.\ft*\f* kushe wosobaa, hayqoppe denddobaanne merinaa pirddabaa zaari tamaarokko. \v 3 Xoossay giikko nu hessa oothana. \p \v 4 Issi toho poo7oy poo7idayssata, salo imota ekkidayssata, Geeshsha Ayyaanan shaakettidayssata, \v 5 lo77o Xoossaa qaalanne sinthafe yaana alamiya wolqqaa be7idayssata, \v 6 guyeppe kaddidayssata nagaraappe nam77antho zaaranaw dandda7ettenna. Ays giikko, entti bantta dhayuwas Xoossaa Na7aa zaari kaqqiya mela masqaliya bolla iya kaqqosonanne asa sinthan kawushshosona. \p \v 7 Ubba wode I bolla bukkiya iraa uyada, goyida uraa maaddiya kathi immiya biittiya Xoossan anjjettidaaro. \v 8 Shin agunthunne kinchchote doliya biittiya aybibaakka maadduku; iw qanggethay matattis; wurssethan xuugettana.\x - \xo 6:8 \xo*\xt Medhe 3:17-18\xt*\x* \p \v 9 Nu siiqo ishato, nuuni hayssada odiyabaa gidikkoka, hinttena atotethaako kaalethiya lo77obay hinttew de7eyssa eroos. \v 10 Xoossay suure pirddeyssa. Xoossay, hintte oothida oosuwanne kase gidin ha77ika ammaneyssata maaddidi, iyaw de7iya siiquwa bessidayssa dogenna. \v 11 Hintte ubbay ufayssan naageyssa demmana gakkanaw ha minotethaa wurssethi gakkanaw bessana mela nu amottoos. \v 12 Hintte ammanoninne dandda7an naagiya ufayssaa laattiya asaa daanana melappe attin azalla gidana mela koyokko. \s Xoossay immida ufayssay sidhisenna \p \v 13 Xoossay Abrahames immana gidi caaqqida wode baappe aadhdhiya hari giti baynna gisho ba huu7en caaqqis. \v 14 Iyaakko, “Taani nena anjjana; ne zerethaaka darssana” yaagis.\x - \xo 6:14 \xo*\xt Medhe 22:16-17\xt*\x* \v 15 Abrahamey dandda7an naagidi Xoossay immana gida ufayssaa ekkis. \p \v 16 Asi caaqqishe baappe gitatiya uran caaqqees; he caaqoy geetettidabaa minthidi, palama ubbaa teqqees. \v 17 Hessa gisho, Xoossay ba laamettonna qofaa ufayssa qaala laatteyssatas qonccisanaw koyida gisho caaqon minthis. \v 18 Xoossay worddotenna. Iya ufayssa qaalaynne caaqoy, nam77ayka laamettokona. Ha nam77ubatan nu sinthan de7iya ufayssaa oykkanaw danadda7ana mela geshe demmanaw iyaakko baqatida nuuni, wolqqaama minthetho demmana. \p \v 19 Ha ufayssay nu shemppuwa, markkabey qaaxxonnaada minthi oykkiya biraata mela. He ufayssay magaraajjuwafe guye baggan de7iya geeshsha bessaa gelis.\x - \xo 6:19 \xo*\xt Leewe 16:2\xt*\x* \v 20 Yesuusi Melkkexedeqe shuumatethaada merinaw kahine halaqa gididi, nu gisho nuuppe sinthattidi he bessaa gelis.\x - \xo 6:20 \xo*\xt Maz 110:4\xt*\x* \c 7 \s Kahiniya Melkkexedeqe \p \v 1 Melkkexedeqey, Saaleme Kawoy, Ubbaafe Bolla Xoossaa kahine. He Melkkexedeqey Abrahamey kawota oli xoonidi simmishin iyara gayttidi iya anjjis.\x - \xo 7:1-2 \xo*\xt Medhe 14:17-20\xt*\x* \v 2 Abrahamey ba di77idabaa ubbaafe iyaw asraata kessidi immis. Melkkexedeqe sunthay koyro “Xillotethaa kawuwa”, nam77antho, “Saaleme kawo” birshshethaykka “Sarotethaa kawuwa” guussu. \v 3 Melkkexedeqes aaya woykko aawu woykko zare paydoy baawa. Iya yeletethaas doomethi woykko iya de7uwas wurssethi baawa, shin Xoossaa Na7a daanidi merinaw kahine gidis. \p \v 4 Melkkexedeqey ay mela giteekko be7ite. Nu aawata mayzay, Abrahamey, ba de7idabaappe iyaw asraata immis. \v 5 Kahine gidiya Leewe zarey Isra7eele asappe, hessika Abrahaame zerethi gidida bantta ishatappe asraata ekkana mela higgey kiittees.\x - \xo 7:5 \xo*\xt Tay 18:21\xt*\x* \v 6 Melkkexedeqey Leewe zare gidonna ixxikokka Abrahameppe asraata ekkis; ufayssa qaali de7iya Abrahaame anjjis. \v 7 Guuthay gitan anjjetteyssi palanthenna. \p \v 8 Issi baggara, asraata ekkeyssati hayqqiya asata, shin hara baggara asraata ekkeyssi de7on de7ees yaagidi odettidayssa. \v 9 Hiza, asraata ekkiya Leewey, Abrahaame baggara asraata immis gaanaw dandda7ettees. \v 10 Ays giikko, Melkkexedeqey Abrahamera gayttiya wode Leewey yelettiboonnabaa gidikkoka, ba mayzaa Abrahaame gulbbatan de7ees. \p \v 11 Isra7eele asaas higgey Leewe kahinetethaa baggara imettis. Ha Leewe kahinetethay polo gididabaa gidiyakko Aaronayssa mela gidonnashin, Melkkexedeqe mela hara kahine shuumanaw ays koshshidee? \v 12 Hiza, kahineti laamettiya wode higgeykka qassi laamettanaw bessees. \v 13 Ha nu iyabaa odiya uray hara zare; iya sheeshaappe oonikka yarshsho bessan kahinetethan oothibeenna. \v 14 Nu Goday Yihuda sheeshaappe yidayssi erettidayssa. Gidoshin, Musey kahintebaa odishe Yihuda zariyaba aybaakka odibeenna. \p \v 15 Melkkexedeqe mela hara kahiney yidabaa gidiyakko ha nu odiyabay aadhdhi qonccana. \v 16 I kahine gididay dhayonna de7uwa wolqqaanappe attin iya mayzaa higgeninne wogan gidenna. \v 17 Geeshsha Maxaafay, \q “Melkkexedeqe kahinetethaa mela, \q2 neeni merinaw kahine” \m yaagidi markkattees.\x - \xo 7:17 \xo*\xt Maz 110:4\xt*\x* \v 18 Koyro higgey daaburanchchonne maaddonabaa gidiya gisho shaarettis. \v 19 Muse higgey aybinkka polo oothanaw dandda7ibeenna. Shin nuuni iya baggara Xoossaakko shiiqiya ubbaafe aadhdhiya ufayssa qaalay nuus imettis. \p \v 20 Kiristtoosi kahine gidiya wode Xoossay caaqqis, shin harati kahine gidida wode hessa mela caaqoy baawa. \v 21 Shin Yesuusi caaqon kahine gidis. Xoossay yaagidi caaqqis; \q “Goday caaqqis; \q2 I ba qofaa laammenna; \q2 ‘Neeni merinaa kahine’ ” yaagis.\x - \xo 7:21 \xo*\xt Maz 110:4\xt*\x* \v 22 Ha caaquwa gaason Yesuusi nuus ubbaafe aadhdhiya qaala caaquwas waase gidis. \p \v 23 Kahinetethan oothonna mela hayqoy entta diggida gisho koyro kahineta tayboy daro. \v 24 Shin Yesuusi merinaw de7iya gisho iya kahinetethaa hari laattenna. \v 25 Hessa gisho, I ubba wode entta gisho gaannatanaw merinaw de7iya gisho Xoossaakko iya baggara yeyssata polo ashshanaw dandda7ees. \p \v 26 Hiza, nuus koshshiyabaa immiya, geeshshay, boreynne tuni baynnayssi, nagaranchchotappe shaakettidaysinne saluwappe aadhdhidi dhoqqida kahine halaqay nuus koshshees. \v 27 I hankko kahine halaqata mela koyro ba nagara gisho, kaallidi asaa nagaraa gisho gallas gallas yarshsho yarshshanaw koshshenna. I bana yarshshida wode zaarethonna ogen issi toho bana yarshshis.\x - \xo 7:27 \xo*\xt Leewe 9:7\xt*\x* \v 28 Muse higgey daaburanchcho asaa kahine halaqa oothidi shuumees. Shin higgiyafe guye yida caaqo qaalay merinaw polo gidida Xoossaa Na7aa shuumis. \c 8 \s Yesuusi nu kahine halaqaa \p \v 1 Nuuni haasayiya gitabay hessa. Saluwan Ubbaafe Bolla Xoossaa araatappe ushachcha baggan uttida hayssa mela kahine halaqay nuus de7ees.\x - \xo 8:1 \xo*\xt Maz 110:1\xt*\x* \v 2 I asan gidonnashin, Godan eqqida tuma dunkkaaniyan Xoossa Keethan oothees. \p \v 3 Kahine halaqa ubbay imonne yarshsho yarshshanaw shuumettees. Hessa gisho, ha kahiney yarshshanaw issibay daanaw koshshees. \v 4 Higgey kiiteyssada yarshshiya kahineti de7iya gisho, Kiristtoosi sa7an de7iyabaa gidiyakko kahine gidenna. \v 5 Entti kahinetethan oothiya dunkkaaney salon de7eyssas leemisonne kuya. Musey dunkkaaniya essiya wode Xoossay iyaakko, “Taani nena deriya bolla bessida leemisuwa kaallada ootha” yaagis.\x - \xo 8:5 \xo*\xt Kessa 25:40\xt*\x* \v 6 Shin Yesuusi giddo gididi sigethiya caaqoy, koyro caaquwappe aadhdheyssada I ekkida oosoy enttayssafe aadhdhees. Hessi eqqiday aadhdhiya caaqo qaalana. \p \v 7 Koyro caaquwan bali baynaba gidiyakko nam77antho caaqo koshshenna. \v 8 Shin Goday entta boridi, hayssada yaagis: \q “Taani Isra7eele asaaranne Yihuda asaara \q2 ooratha caaqo caaqqiya wodey yaana.\x - \xo 8:8-12 \xo*\xt Er 31:31-34\xt*\x* \q \v 9 He caaqoy ta entta aawata Gibxe biittaafe kushiya oykkada, \q2 goochcha kessida wode enttara caaqqida caaquwa mela gidenna. \q Entti ta caaquwan ammanettiboonna gisho, \q2 taani entta yegga aggas yaagees Goday. \q \v 10 Shin hizappe guye Isra7eele asaara \q2 ta caaqqana caaqoy hayssa yaagees Goday. \q Taani ta higgiya entta guugiyan wothana; \q2 entta wozanan xaafana. \q Taani entta Xoossaa gidana; \q2 enttika ta ase gidana. \q \v 11 Enttafe oonikka ba shooruwa woykko ba ishaa, \q2 ‘Godaa era’ yaagidi tamaarssenna. \q Entti guuthafe gita gakkanaw \q2 ubbay tana erana. \q \v 12 Taani entta naaquwa atto gaana; \q2 entta nagaraa zaara qoppike” yaagees. \p \v 13 Xoossay ha caaquwa “Oorathi” gidi xeegishe koyroyssa gal77isis. Hiza, gal77aynne ceegay dhayiya wodey gakkis. \c 9 \s Salo goynnonne sa7a goynno \p \v 1 Koyro caaquwas Xoossaa goynniya wogaynne sa7a Xoossa Keethay de7ees. \v 2 Dunkkaaney eqqis. Iyan xomppe wothiya kocay, xarpheezaynne Godaa sinthan wothiya uythay de7ees; he bessay Geeshsha Bessaa geetettees.\x - \xo 9:2 \xo*\xt Kessa 26:1-30; 25:31-40\xt*\x* \v 3 Nam77antho magaraajjuwafe guye baggara de7iya bessay Ubbaafe Geeshsha Bessaa geetettees.\x - \xo 9:3 \xo*\xt Kessa 26:31-33\xt*\x* \v 4 Iya giddon ixaane cuyisiya worqqa saaxineynne worqqan meeshettida caaqo Taabotey de7ees. He caaqo Taabotiyan mannay de7iya worqqa xaaroy, aacida Aarona xam77aynne Muse higgey xaafettida nam77u lochche shuchchati de7oosona.\x - \xo 9:4 \xo*\xt Kessa 30:1-6; 25:10-16; 16:33; Tay 17:8-10; Kessa 25:16; Zaare 10:3-5\xt*\x* \v 5 He Taabotiyappe bolla baggara atotetha kamaa bantta qefiyan genthiya bonchcho kiruubeti de7oosona. Shin ha77i he ubbaa qonccisidi odanaw dandda7okko.\x - \xo 9:5 \xo*\xt Kessa 25:18-22\xt*\x* \p \v 6 Ha ubbay hayssada giigidaappe guye, kahineti ubba wode bantta oosuwa oothanaw dunkkaaniyas koyro kifiliya geloosona.\x - \xo 9:6 \xo*\xt Tay 18:2-6\xt*\x* \v 7 Shin kahine halaqaa xalaali dunkkaaniyas nam77antho kifiliya laythafe issi toho gelees. I yaa gelishe ba nagaraa gishonne asay eronna oothida nagaraa gisho suutha yarshsho ekkonna gelenna.\x - \xo 9:7 \xo*\xt Leewe 16:2-34\xt*\x* \v 8 Koyro dunkkaaney eqqidi de7ishin, Ubbaafe Geeshsha Bessaa efiya ogey buroo dooyettiboonnayssa Geeshsha Ayyaanay hessan erisees. \p \v 9 Hessi ha wodiyas leemiso; Xoossas immetiya imoynne yarshshoy goynniya uraa kaha geeshshanaw dandda7onayssa hayssi bessees. \v 10 Hessati muussabaa, ushshabaanne dumma dumma meechcha wogata odeyssata. Entti ooratha wogay yaana gakkanaw oosettiya kare bagga wogata. \p \v 11 Shin Kiristtoosi ha77i nu demmida lo77obaatas kahine halaqa gididi yis. I gelida dunkkaaney gitanne polo gididayssa. He dunkkaaney asa kushen oosettibeenna qassi ha alamiyabaa gidenna. \v 12 Kiristtoosi Ubbaafe Geeshsha Bessaa geliya wode deesha suuthinne mari suuthi ekkidi gelibeenna. Shin merinaa atotethaa immanaw ba suuthaa ekkidi zaarethonna ogen issi toho gelis. \v 13 Deesha suuthaynne kormma suuthay, xuugettida ussa bidoy, tunida asaa bolla dharccettidi enttana geeshshiyabaa gidikko,\x - \xo 9:13 \xo*\xt Leewe 16:15-16; Tay 19:9, 17-19\xt*\x* \v 14 merinaa Geeshsha Ayyaana baggara borey baynna yarshsho oothidi, Xoossaas bana immida Kiristtoosa suuthay, de7o Xoossaa goynnana mela hayqo kaalethiya oosuwappe nu kaha waati aathi geeshshennee? \p \v 15 Hessa gisho, xeegettidayssati Xoossay immida merinaa laata ekkana mela Kiristtoosi ooratha caaquwas giddo gididi sigetheyssa gidis. Hessi haniday asay koyro caaquwappe garssan de7iya wode oothida nagaraappe enttana wozanaw I hayqqidayssana. \p \v 16 Hiza, keekey de7ikko, he keekida uraa hayqoy erettanaw koshshees. \v 17 Keekida uray hayqqiko iya keekey minnees. Keekida uray hayqqonna attiko iya keekey oothenna. \p \v 18 Hari attoshin, koyro caaqoykka suuthi baynna minnibeenna. \v 19 Musey higge kiita ubbaa asaas odidaappe guye mara suuthinne deesha suuthi haathara walakkidi, zo7o dorssa ikisenne hisophe boncco ekkidi, maxaafaa bollanne asaa bolla wurxis.\x - \xo 9:19-20 \xo*\xt Kessa 24:6-8\xt*\x* \v 20 Musey asaakko, “Hintte naagana mela Xoossay kiittida suutha caaqoy hayssa” yaagis. \v 21 Hessadakka, dunkkaaniya bollanne oothiya miishe ubbaa bolla suuthaa wurxis.\x - \xo 9:21 \xo*\xt Leewe 8:15\xt*\x* \v 22 Tumakka higgey geyssada guuthabatappe attin ubbabay suuthan geeyees. Suuthi gukkonnashin atotethi baawa.\x - \xo 9:22 \xo*\xt Leewe 17:11\xt*\x* \s Yesuusa polo yarshshetethaa \p \v 23 Saluwabaas leemiso gididayssati ubbay mehe yarshshon geeyanaw koshshees. Shin salobati bantta huu7en hessafe aadhdhiya yarshshuwan geeyanaw koshshees. \p \v 24 Kiristtoosi tuma Xoossa Keethas leemiso gidida, asa kushen oosettida Ubbaafe Geeshsha Bessa gelibeenna. Shin I ha77i nu gisho, Xoossaa sinthan benttanaw saluwa gelis. \v 25 Kahine halaqay laythan laythan ba suuthi gidonnayssa ekkidi, Ubbaafe Geeshsha Bessa gelees. Shin Kiristtoosi daro toho bana yarshshanaw salo gelibeenna. \v 26 Hessada hanidabaa gidiyakko, Kiristtoosi alamey medhettosappe doomidi daro toho waayettanaw koshshees. Shin ha77i wodiya wurssethan nagara digganaw bana yarshshidi zaarethonna ogen issi toho benttis. \p \v 27 Asi ubbay issi toho hayqqanaw hessafe guye pirddettanaw bessees. \v 28 Hessadakka, Kiristtoosi daro asaa nagara digganaw issi toho yarshshettis. Shin I nagara tookkanaw gidonnashin, bana naageyssata ashshanaw nam77antho qonccana.\x - \xo 9:28 \xo*\xt Isa 53:12\xt*\x* \b \c 10 \p \v 1 Muse higgey yaanaw de7iya lo77obatas kuyappe attin ba huu7en waanna gidenna. Hessa gisho, laythan laythan pacey baynna yarshshettiya yarshshoy goynnanaw shiiqiya asaa polo oothanaw dandda7enna. \v 2 Higgey entta polo oothanaw dandda7idabaa gidiyakko entti yarshsho yarshsheyssa agganashin. Qassi goynnanaw shiiqiya asay bantta nagaraappe geeyana; entta kahaykka enttana bala gidi mootenna. \v 3 Shin he yarshshoti laythan laythan nagara qofisoosona. \v 4 Ays giikko, kormma suuthinne deesha suuthi nagara digganaw dandda7enna. \p \v 5 Hessa gisho, Kiristtoosi ha alamiya yida wode hayssada yaagis.\x - \xo 10:5-7 \xo*\xt Maz 40:6-8\xt*\x* \q “Neeni yarshshonne imo koyabaakka; \q2 shin taw asho giigisadasa. \q \v 6 Neeni xuugettiya yarshshoninne nagara yarshshuwan ufayttabaakka. \q \v 7 He wode, ‘Ta gisho maxaafan xaafettidayssada, \q2 Godaw, taani ne sheniya oothanaw yas’ yaagas” yaagis. \v 8 Yarshshoy yarshshettana mela higgey kiittiyabaa gidikkoka, Kiristtoosi koyro, “Neeni yarshshonne imo, xuugettiya yarshshonne nagara yarshsho koyabaakka; enttan ufayttabaakka” yaagis. \v 9 Kaallidikka I, “Godaw, hekko taani ne sheniya oothanaw yas” yaagis. Hessa gisho, Kiristtoosi nam77anthuwa essanaw koyroyssa shaaris. \v 10 Yesuus Kiristtoosi Xoossaa sheniya oothidi, zaarethonna ogen issi toho ba ashuwa yarshshida gisho nuuni geeyida. \p \v 11 Kahine ubbay, nagara digganaw dandda7onna he yarshshota gallas gallas yarshshishe eqqidi ba oosuwa oothees.\x - \xo 10:11 \xo*\xt Kessa 29:38\xt*\x* \v 12 Shin Kiristtoosi ubba wodes gidiya issi nagara yarshshuwa yarshshidi, Xoossaafe ushachcha baggan uttis.\x - \xo 10:12-13 \xo*\xt Maz 110:1\xt*\x* \v 13 He wodiyappe doomidi iya morkketi iya tohoy yedhdhiyabaa oothana gakkanaw naagees. \v 14 I zaarethonna ogen issi toho bana yarshshida yarshshuwan geeshshata merinaw polo oothis. \p \v 15 Qassi Geeshsha Ayyaanay nuus hayssa markkattees. Koyro hayssada yaagis: \q \v 16 “He gallasatappe guye, \q2 taani enttara caaqqiya caaqoy hayssa: \q Taani ta higgiya entta qofan wothana; \q2 entta wozanan xaafana” \m yaagees.\x - \xo 10:16 \xo*\xt Er 31:33\xt*\x* \v 17 Kaallidikka, \q “Taani entta nagaraanne \q2 entta iita oosuwa zaara qoppike” \m yaagees.\x - \xo 10:17 \xo*\xt Er 31:34\xt*\x* \v 18 Hiza, nagari atto geetettidaappe guye nagaras yarshshettiya yarshsho koshshenna. \s Ane Xoossaakko shiiqoos \p \v 19 Hiza, ta ishato, nuuni Yesuusa suuthaa baggara Ubbaafe Geeshsha Bessaa gelanaw nuus minotethi de7ees. \v 20 Nu gelanay Kiristtoosi ba magaraajjuwa, hessika ba ashuwa baggara nuus dooyida oorathinne de7o gidida ogiyana. \v 21 Nuus Xoossa Keetha bolla shuumettida gita kahine halaqay de7ees. \v 22 Nuuni iita kahappe geeyanaw nu wozanaa wurxettidi, nu asatethaa xillo haathan meecettidi, suure wozananinne polo ammanon Xoossaako shiiqoos.\x - \xo 10:22 \xo*\xt Leewe 8:30; Hiz 36:25\xt*\x* \p \v 23 Nuus ufayssa qaala immida Xoossay ammanttidayssa gidiya gisho nu markkattiya ufayssaa ushachchi haddirssi goonna minthidi oykkoos. \v 24 Issoy issuwa siiqosinne lo77o oosos waati denthethaneekko ane qoppoos. \v 25 Issoti issoti meeze oothidi shiiqeyssa aggidayssada nuuni issife shiiqeyssa aggoko. Shin Godaa gallasay matattidayssa hintte be7iya gisho hessa kaseyssafe aathidi oothite. \p \v 26 Nuuni tumaa eratethaa ekkidaappe guye erishe nagara oothiko, hizappe nu nagara gisho yarshshettana yarshshoy baawa. \v 27 Shin hiza attiday yashshiya pirddaanne Xoossaa morkketa xuugganaw giigida wolqqaama tamaa.\x - \xo 10:27 \xo*\xt Isa 26:11\xt*\x* \v 28 Muse higgiya kiitettonna ixxida oonikka nam77u woykko heedzu asi iya bolla markkatiko qadhey baynnashin hayqqees.\x - \xo 10:28 \xo*\xt Zaare 17:6; 19:15\xt*\x* \v 29 Yaatin, Xoossaa Na7aa kadhida uray, bana geeshshida Xoossaa caaqo suuthaa tunabaada qoppida uray, qassi aadho keehatetha Ayyaana cayida uray, ay mela iita pirddaa ekkanaw bessiyako ane qoppite.\x - \xo 10:29 \xo*\xt Kessa 24:8\xt*\x* \p \v 30 Hiza, “Halo kesoy tabaa, ta kushe zaarana” gidayssa nu eroos. Qassika, “Goday ba asa pirddana” yaagis.\x - \xo 10:30 \xo*\xt Zaare 32:35, 36\xt*\x* \v 31 De7o Xoossaa kushen kunddethi daro yashshees. \p \v 32 Hinttew Xoossaa poo7oy poo7idaappe guye hintte daro waayen, gita baaxen genccida beni wodiya qoppite. \v 33 Issi issi toho hintte asa sinthan cayettideta; goodettideta; issi issi toho hessa mela waayey gakkida asaara issife waayideta. \v 34 Qashon de7iya asaaskka qadhettideta. Hinttew lo77onne dhayonna shaloy salon de7eyssa hintte erida gisho hintte shaloy bonqettiya wode ufayssan dandda7ideta. \p \v 35 Hessa gisho, gita woytoy de7iya hintte minotethaa yeggofite. \v 36 Xoossaa sheniya polidi, I hinttew immana gida ufayssaa ekkana gakkanaw genccanaw koshshees. \v 37 Hiza, Geeshsha Maxaafan, \q “I; yaana gidayssi yaana; \q2 gam77enna.\x - \xo 10:37-38 \xo*\xt Ib 2:3-4\xt*\x* \q \v 38 Shin ta xilloy, tanan ammanettidi daana; \q2 oonikka guye simmiko tana ufayssenna” \m yaagees. \v 39 Nuuni ammanettidi attiyaa asaa baggafe attin guye simmidi dhaya asaa bagga gidokko. \c 11 \s Ammano \p \v 1 Ammanoy guussay, demmana gidi ufayssan ammanettidi naagiyabaanne nu be7onnabaa be7iyada oothidi ekkiyabaa. \v 2 Beni aawati ammanon Xoossaafe markkatethi ekkidosona. \p \v 3 Alamey Xoossaa qaalan medhettidayssa nu ammanon eroos. Qassi benttiyabay benttonnabaappe medhettis.\x - \xo 11:3 \xo*\xt Medhe 1:1; Maz 33:6, 9; Yoha 1:3\xt*\x* \p \v 4 Aabeli Qaa7elayssafe aadhdhiya yarshsho Xoossaas yarshshiday ammanonna. Xoossay Aabela imuwa ufayttidi ekkida wode I xillo gididayssa markkattis. Aabeli hari attoshin, hayqqidikka ba ammanuwan ha77i gakkanaw odees.\x - \xo 11:4 \xo*\xt Medhe 4:3-10\xt*\x* \p \v 5 Heenokey hayqqonna salo biday ammanonna. Xoossay iya ekkida gisho oonikka iya be7anaw dandda7ibeenna. Heenokey salo ekettanaappe sinthe I Xoossaa ufayssida asi gideyssi odettis.\x - \xo 11:5 \xo*\xt Medhe 5:21-24\xt*\x* \v 6 Ammanoy baynna oonikka Xoossaa ufayssanaw dandda7enna. Xoossaakko yaa oonikka Xoossay de7eyssanne bana koyeyssatas woyto immeyssa ammananaw koshshees. \p \v 7 Nohey buroo benttonnabaas Xoossay iyaw odida wode Xoossaas yayyidi, bananne ba soo asaa ashshanaw ammanon markkabe keexis. Yaatidi ba ammanuwan alamiya pirddidi, ammanon benttiya xillotethaa Xoossaafe ekkis.\x - \xo 11:7 \xo*\xt Medhe 6:13-22\xt*\x* \p \v 8 Abrahamey laata oothidi ekkana biittaa baana mela Xoossay iya xeegida wode hari attoshin, I aw biyakko eronna ixxikokka kiitettiday ammanonna.\x - \xo 11:8 \xo*\xt Medhe 12:1-5\xt*\x* \v 9 Abrahamey Xoossay iyaw immana gida biittan bete asada de7iday ammanonna. Xoossay he immana gidayssa iyara issife laattana de7iya Yisaaqaranne Yayqoobara wolla dunkkaanen de7is.\x - \xo 11:9 \xo*\xt Medhe 35:27\xt*\x* \v 10 I, Xoossay qoppidi keexida xaala baasoy de7iya katamaa naagees. \p \v 11 Saara ba huu7en cimidabaa gidikkoka ufayssi immida Xoossay ammanettidayssa gideyssa erida gisho qanthatanaw wolqqa demmiday ammanonna.\x - \xo 11:11 \xo*\xt Medhe 18:11-14; 21:2\xt*\x* \v 12 Hessa gisho, hayqqida asi daaniya issi addiyafe salo xoolintto melanne abbaa gaxan de7iya tayboy baynna shafe mela zerethay yelettidosona.\x - \xo 11:12 \xo*\xt Medhe 15:5; 22:17; 32:12\xt*\x* \p \v 13 He asay ubbay banttaw geetettida ufayssaa qaala ekkonna ammanon hayqqidosona. Shin haahora hessa be7idi, demmidaada oothidi, ufayssan ekkidosona. Qassi entti sa7an imathenne bete asi gideyssa eridosona.\x - \xo 11:13 \xo*\xt Medhe 23:4; 1Taari 29:15; Maz 39:12\xt*\x* \v 14 Hessada giya asay bantta biittaa naageyssa qonccen bessees. \v 15 Entti he aggidi keyida biittaa guye qoppidabaa gidiyakko guye simmanaw dandda7osona. \v 16 Shin ha77i aadhdhi lo77iya salo biittaa laamotosona. Hessa gisho, Xoossay enttaw katama giigisida gisho, “Entta Xoossaa” geetettidi xeegettanaw yeellatenna. \p \v 17 Abrahamey paacettida wode Yisaaqa yarshshiday ammanonna. He ufayssa qaala ekkida Abrahamey ba issi na7aa yarshshanaw giigis.\x - \xo 11:17 \xo*\xt Medhe 22:1-14\xt*\x* \v 18 Xoossay Abrahamekko, “Ne zerethay Yisaaqa baggara xeegettana” yaagidi odis.\x - \xo 11:18 \xo*\xt Medhe 21:12\xt*\x* \v 19 Xoossay hayqoppe denthanaw dandda7eyssa Abrahamey ammanida gisho, Yisaaqa hayqoppe paxi denddidaada oothidi zaari ekkis. \p \v 20 Yisaaqi wodeppe hananabaa eridi Yayqoobanne Eesawe anjjiday ammanonna.\x - \xo 11:20 \xo*\xt Medhe 27:27-29, 39-40\xt*\x* \p \v 21 Yayqoobi hayqqana hanishe, issi issi Yoosefa nayta anjjidaynne guufe bolla katidi goynniday ammanonna.\x - \xo 11:21 \xo*\xt Medhe 47:3; 48:1-20\xt*\x* \p \v 22 Yoosefi hayqqanaw matida wode Isra7eele asay Gibxefe keyanayssa odidaynne ba meqethaa oothanabaa entta kiittiday ammanonna.\x - \xo 11:22 \xo*\xt Medhe 50:24-25; Kessa 13:19\xt*\x* \p \v 23 Musey yelettidaappe guye iya aayanne iya aaway mala lo77o na7a gididayssa be7idi heedzu ageena qottiday ammanona; entti kawuwa awaajjuwa yayyibookkona.\x - \xo 11:23 \xo*\xt Kessa 1:22; 2:2\xt*\x* \p \v 24 Musey diccidaappe guye Gibxe kawuwa na7ee na7a geetettanayssa ixxiday ammanonna.\x - \xo 11:24 \xo*\xt Kessa 2:10-12\xt*\x* \v 25 Musey nagaran guutha wodes ufayttanaappe, Xoossaa asaara waaye ekkanayssa dooris. \v 26 I wodeppe demmana woytuwa tishshi oothidi xeellida gisho, Gibxe shaluwappe aathidi Kiristtoosa gisho borettanayssi daro aadhdhiya duretethi gididayssa eris. \p \v 27 Musey Kawuwa hanquwa yayyonna, Gibxefe keyiday ammanonna. Benttonna Xoossaa be7ida asada hanidi ba qofan genccis. \v 28 Hayqo ehiya kiitanchchoy Isra7eele asaa bayra nayta wodhonna mela Musey Faasikanne suutha wurxetha wogaa oothiday ammanonna.\x - \xo 11:28 \xo*\xt Kessa 12:21-30\xt*\x* \p \v 29 Isra7eele asay mela biittara hamuttiyada hamuttidi, Zo7o Abbaa pinniday ammanonna. Shin Gibxe asay geli be7ishin haathay entta mittis.\x - \xo 11:29 \xo*\xt Kessa 14:21-31\xt*\x* \p \v 30 Isra7eele asay Iyaarkko katamaa shuchcha dirssaa laappun gallas yuuyidi, kunddidayssa ammanonna.\x - \xo 11:30 \xo*\xt Iya 6:12-21\xt*\x* \v 31 Laymiya Ra7aaba biittaa wochcheyssata mokkida gisho, kiitettonna asaara hayqqonna attiday ammanonna.\x - \xo 11:31 \xo*\xt Iya 2:1-21; 6:22-25\xt*\x* \p \v 32 Hiza, haraa ta ay go? Gediyonabaa, Baaraqabaa, Samsoonabaa, Yofttaahebaa, Dawitebaa, Saamu7eelabaa, qassi nabetabaa odanaw taw wodey gidenna.\x - \xo 11:32 \xo*\xt Haare 6:11-8:32; 4:6-5:31; 13:2-16; 11:1-12; 1Saamu 16:1; 1Kawo 2:11; 1Saamu 1:1-25\xt*\x* \v 33 Entti ammanon kawotethata xoonidosona; xillotethan aysidosona; Xoossay immana gida ufayssaa ekkidosona; gaammota doona gorddidosona;\x - \xo 11:33 \xo*\xt Daane 6:1-27\xt*\x* \v 34 tama wolqqaa toysidosona; morkkata mashshaafe attidosona; bantta daaburan minnidosona; olan wolqqaama gididosona; allaga toora goodidosona.\x - \xo 11:34 \xo*\xt Daane 3:1-30\xt*\x* \v 35 Maccasati bantta hayqqidayssati hayqoppe paxin ekkidosona. \p Qassi harati aadhdhiya hayqoppe dendduwa ekkanaw koyidi qashuwappe bilettanayssa ixxidosona.\x - \xo 11:35 \xo*\xt 1Kawo 17:17-24; 2Kawo 4:25-37\xt*\x* \v 36 Harati asan borettidi lisson garaafettidosona; harati santhalaatan qashettidi qasho keethan yegettidosona.\x - \xo 11:36 \xo*\xt 1Kawo 22:26-27; 2Taari 18:25-26; Er 20:2; 37:15; 38:6\xt*\x* \v 37 Entti suchchan cadettidosona; magaazen nam77a keyidi phalqqettidosona; paacettidosona; bison hayqqidosona; enttaw ubbabay dhayin metootidosona. Dorssa itenne deesha ite ma7idi yuuyidosona.\x - \xo 11:37 \xo*\xt 2Taari 24:21\xt*\x* \v 38 Enttaw ha alamey giigonna ixxin bazzo biittan, dere bolla, gonggoloninne olla giddon yuuyidosona. \p \v 39 Xoossay entta ammanuwabaa markkattikokka, he ubbay geetettida ufayssa qaala ekkibookkona. \v 40 Xoossay nuus lo77obaa qoppi wothida gisho entti nuuni baynna polo gidokkona. \c 12 \s Xoossay nuus aawa \p \v 1 Hiza, shaarada nu yuushuwan darida hayssa mela markkatti nu matan de7iya gisho nuna dhubbiya ubbaanne oykkidi haariya nagaraa diggidi, nu sinthan de7iya gaadde wothaa genccan woxxoos. \v 2 Nu ammanuwas oge dooyidayssanne nu wurssetha poluwakko nuna gathiya Yesuusa bolla nu ayfiyaa wothoos. Yesuusi wodeppe de7iya ufayssaa gisho masqaliya waaya dandda7idi, yeella hayquwa kadhidi, Xoossaafe ushachcha baggan uttis. \p \v 3 Hiza, hintte doccidi ufayssi qanxonna mela nagaranchchota ixuwa dandda7ida Yesuusa qoppite. \v 4 Nagarara de7iya baaxiyan buroo suuthu gussana gakkanaw eqettibeekketa. \v 5 Xoossay ba qaalan, ba naytada hinttena zoridayssa dogideta.\x - \xo 12:5-6 \xo*\xt Iyo 5:17; Leemi 3:11-12\xt*\x* \q “Ta na7aw, Xoossaa seera leqqofa; \q2 i nena seeriya wode ufayssi qanxofa. \q \v 6 Goday ba dosiya uraa seeres; \q2 qassi ba na7ada ekkiya ubbaa garaafees” yaagees. \v 7 Xoossay hinttena ba naytada seeriya wode genccite; Aaway seeronna na7i oonee? \v 8 Xoossay ba nayta ubbaa seeres; hintte seerettonna ixxiko tuma iya nayta gidonnashin balakko nayta. \v 9 Qassi nuna yelida nu aawati nuna seerosona; nukka enttana bonchchoos. Yaatin, nuuni nu ayyaana Aawas waanidi aathi haarettoko? \v 10 Hiza, nu aawati banttaw lo77o daanida mela guutha wodes nuna seeridosona. Shin Xoossay nu go77aas, nu iya geeshshatethan shaakettana mela seeres. \v 11 Nuuni seerettiya wode yiloyeesippe attin ufayssenna. Shin guyeppe seeretethaa meezetida asaas seeray, saroy kumida xillotethaa ayfe ayfisees. \s Zorenne naagiso \p \v 12 Hiza, hintte arggaacida qesiyanne hintte daaburida gulbbata minthite.\x - \xo 12:12 \xo*\xt Isa 35:3\xt*\x* \v 13 Wobbey paxana melappe attin aathi meqqonna mela hintte tohuwas suure oge giigisite.\x - \xo 12:13 \xo*\xt Leemi 4:26\xt*\x* \p \v 14 Asa ubbaara saro daanawunne geeshshatethan daanaw minnite; geeshshatethi baynna oonikka Godaa be7anaw dandda7enna. \v 15 Hinttefe oodeskka Xoossaa aadho keehatethay pacconnaada, qassi camo ayfe ayfidi daro asaa tunisiyanne dhayssiya zerethada gidonna mela naagettite.\x - \xo 12:15 \xo*\xt Zaare 29:18\xt*\x* \v 16 Hintte giddon laymatiya asi woykko issi toho miya kathas ba bayratethaa toochchidi bayzida Eesawe mela asi doonna mela naagettite.\x - \xo 12:16 \xo*\xt Medhe 25:29-34\xt*\x* \v 17 Guyeppe Eesawey he anjjuwaa ekkanaw koyida wode digettidayssa ereeta. I he anjjuwaa afuthan minnidi koykkoka, demmanaw dandda7ibeenna; I nagaraappe simmanaw qaada demmibeenna.\x - \xo 12:17 \xo*\xt Medhe 27:30-40\xt*\x* \p \v 18 Hintte kushen boshettiya Siina deriyakko, eexiya tamaakko, dhumaakko, caaganaakko, gotiyakko,\x - \xo 12:18-19 \xo*\xt Kessa 19:16-22; 20:18-21; Zaare 4:11-12; 5:22-27\xt*\x* \v 19 moyziya waasuwako woykko qaalay si7ettiya bessaako yibeekketa. He qaala si7ida asay hara guzha qaala si7onna mela woossidosona. \v 20 Ays giikko, “Hari attoshin, do7i he deriya bochchiko, shuchchan cadettidi hayqo” yaagida kiitaa entti tookkanaw dandda7ibookkona.\x - \xo 12:20 \xo*\xt Kessa 19:12-13\xt*\x* \v 21 He haniyabay daro daganthiyaba gidida gisho Musey, “Taani yashshan kokkoras” yaagis.\x - \xo 12:21 \xo*\xt Zaare 9:19\xt*\x* \p \v 22 Shin hintte Xiyoone Deriyakko, de7o Xoossay de7iya Yerusalaame katamaakko, issife shiiqidi ufayttiya daro mukulu kiitanchchotakko saluwa yideta. \v 23 Entta sunthay salon xaafettida woosa keethaa bayra naytakko, asa ubbaa pirddiya Xoossaakko, polo gidida xillo asaa ayyaanatakko yideta. \v 24 Ooratha caaquwas giddo gididi sigethiya Yesuusakko, Aabela suuthaafe aadhdhiyabaa odiya wurxettida suuthaakko yideta.\x - \xo 12:24 \xo*\xt Medhe 4:10\xt*\x* \p \v 25 Hinttew odiya uraa qaala ixxas goonna mela naagettite. Kaseyssati sa7an gididi odida kiitaa si7onna ixxidi attiboonnabaa gidikko yaatin, salon gididi odiya qaala nuuni ixxas giikko waanidi attanee?\x - \xo 12:25 \xo*\xt Kessa 20:22\xt*\x* \v 26 He wode iya qaalay sa7a qaathis. Shin ha77i taani, “Sa7a xalaala gidonnashin, issi toho zaarada saluwakka qaathana” yaagis.\x - \xo 12:26 \xo*\xt Hagge 2:6\xt*\x* \v 27 “Issi toho zaarada” giya qaalay qaaxxonnobay minnidi daana mela qaaxxiya medhettidabati dhayanayssa bessees. \p \v 28 Nuuni qaaxxanaw dandda7onna kawotethaa ekkiya gisho Xoossaa galatoos; Xoossaa ufayssiya ogen bonchchoninne yashshatethan iya goynnos. \v 29 Hiza, nu Xoossay tuma xuuggiya tama.\x - \xo 12:29 \xo*\xt Zaare 4:24\xt*\x* \c 13 \s Wurssetha zore \p \v 1 Ammaniya asada issoy issuwara polo siiqetite. \v 2 Imathe mokkeyssa dogoppite. Issi issi asati hessada oothishe eronna kiitanchchota mokkidosona.\x - \xo 13:2 \xo*\xt Medhe 18:1-8; 19:1-3\xt*\x* \v 3 Qashon de7eyssata hintteka enttara issife qashon de7iyada oothidi enttana qoppite. Waaye ekkiya asaara issife hintteka waaye ekkiyada oothidi enttana qoppite. \p \v 4 Ekoynne geloy asa ubbaa matan bonchchettidabaa gido. Qassi Xoossay laymateyssatanne laammeyssata pirddanaw de7iya gisho azinaynne machchiya issoy issuwas ammanettanaw bessees. \p \v 5 Miishe siiqoppe hinttena naagite; hinttew de7iyaban alite. Xoossay, “Taani nena ubbarakka yeggike woykko aggike” yaagis.\x - \xo 13:5 \xo*\xt Zaare 31:6, 8; Iya 1:5\xt*\x* \v 6 Hessa gisho, nuuni ammanettidi, \q “Goday tana maaddeyssa; \q2 ta yayyike; \q2 asi tana ay oothanee?” \m yaagos.\x - \xo 13:6 \xo*\xt Maz 118:6\xt*\x* \p \v 7 Xoossaa qaala koyro hinttew odida hinttena kaaletheyssata qoppite. Entti waanidi de7idaakko entta duussaa be7idi entta ammanuwa kaallite. \p \v 8 Yesuus Kiristtoosi zinekka hachchika merinawukka laamettenna. \v 9 Dumma dumma ooratha timirtten haraso bidi dhayoppite; booppite. Nu wozanay Xoossaa aadho keehatethan minnanaw besseseppe attin min go77onna kathan woga polon gidoppo. \p \v 10 Shin dunkkaaniya giddon oothiya kahineti he yarshsho kathaafe maanaw enttaw maati baynna yarshsho bessay nuus de7ees. \v 11 Kahine halaqay nagara yarshshos mehe suuthi ekkidi yarshshanaw Ubbaafe Geeshsha Bessaa gelees. Shin he mehiya ashuwa dirssaafe karen xuuggees.\x - \xo 13:11 \xo*\xt Leewe 16:27\xt*\x* \v 12 Hessadakka, Yesuusi deriya nagaraappe ba suuthan geeshshanaw katamaa penggiyafe karen waayettis. \v 13 Hiza, nuuni boriya tookkidi dirssaafe kare iyakko keyoos. \v 14 Hiza, nuus hayssan merinaw de7iya katami baawa, shin nuuni yaana katamaa naagoos. \p \v 15 Hiza, Yesuusa baggara ubba wode iya sunthaas markkattiya mettershsha galata yarshsho Xoossaas immoos. \v 16 Lo77obaa oosonne hinttew de7iyabaappe metootida asaas imo dogoppite. Hiza, hessa mela yarshshoy Xoossaa ufayssees. \p \v 17 Hinttena kaaletheyssatas kiitettite; entti giyabaa oothite. Entti bantta oothiyabas Xoossaa sinthan oyshettanaw de7iya gisho, hinttena heemmoosona. Hintte enttaw kiitettiko, bantta oosuwa ufayttidi oothana; hessi hanonna ixxiko, entti azzanishe oothana; hessi hinttena aybibaakka maaddenna. \p \v 18 Nuus Xoossaa woossite. Nu kahay geeshshi; nu ubba wode lo77obaa oothanaw koyoos. \v 19 Taani hintteko ellesada yaana mela hintte taw minthidi Xoossaa woossana mela ta hinttena hadara gays. \p \v 20 Sarotethaa Xoossay, dorssa heemmiya nu Godaa Yesuusa, ba merinaa caaqo suuthan hayqoppe denthidayssi, \v 21 iya sheniya oothana mela lo77obaa ubban I hinttena dancciso. Iya ufayssiyabaa Yesuus Kiristtoosa baggara nunan Xoossay ootho. Yesuus Kiristtoosa baggara Xoossaas merinaappe merinaa gakkanaw bonchchoy gido. Amin7i. \p \v 22 Ta ishato, ta ha dabddaabbiya hinttew qanthan xaafida gisho, hintte ta zoriya salettonna ekkana mela ta hinttena woossays. \p \v 23 Nu ishay, Ximotiyoosi qashoppe bilettidayssa erite. I ellesidi taakko yiikko ta iyara hinttena bada be7ana. \p \v 24 Hinttena kaaletheyssatanne ammaniyaa ubbaa saro giite. Xaaleppe yida ammaniyaa asay hinttena saro yaagoosona. \p \v 25 Xoossaa aadho keehatethay hintte ubbaara gido. Amin7i.