\id MAT - Gofa Full Bible Latin Version Final \ide UTF-8 \h Maatosa Wongela \toc1 Maatosa Wongela \toc3 Maato \toc2 Maatosa \mt1 Maatosi Xaafida \mt2 Yesuus Kiristoosa Wongela \imt Gaatha Qofa \ip Maatosa Wongelay, yaana geetetidi ufaysan naagetey ashshiya Yesuusa gideysanne Xoossay gal7a caaquwan ba asaas immida ufaysa qaala poliday iya baggara gideysa odiya Wongela. Ha Wongelay Yesuusi enta giddon yeletidi diccida Ayhudeta xalaalas gidonashin, kumetha alamiyasa. \ip Maatosi ba maxaafa Yesuusa yeletethan doomidi, iya xammaqetethanne iya paacetetha odees. Kaallidi, I Galilan sabbakidaba, tamaarsidabanne harganchota pathidaba odees. Yesuusi Galilape Yerusalaame bidaysanne sa7a bolla de7ishe wursetha saamintan hanidabata, hessika: iya kaqetetha, iya hayquwanne iya denduwa qoncisees. \ip Ha wongelay, Yesuusi Xoossa higge birshanaw maati de7eysanne Xoossa kawotethaaba tamaarsiya gita astamaare oothidi ekees. Iya timirtey, dumma dumma maaran giigetida ichashu kifiletan shaaketees. \ipi 1. Xoossa kawotethan de7iya asa hanota, maatanne wursetha qaada odiya Zuma Bolla Timirtiya (Shem 5—7). \ipi 2. Tammanne nam7u tamaareti Wongela odanaw biya wode entaw imetida kiita (Shem 10). \ipi 3. Xoossaa kawotethaaba tamaarsanaw shiiqida dumma dumma leemisota (Shem 13). \ipi 4. Yesuusa tamaare geysas birshethay ay guusseko tamaarsiya timirte (Shem 18). \ipi 5. Wode wursethinne Xoossa kawotetha yuussaba odiya timirte (Shem 24—25). \iot Maxaafa Ayfe Qofata \io1 Yesuus Kiristoosa yeletethinne iya susa \ior (1:1—2:23)\ior* \io1 Xammaqiya Yohaanisa oosuwa \ior (3:1-12)\ior* \io1 Yesuusa xinqatenne paacetethi \ior (3:13—4:11)\ior* \io1 Yesuusi Galilan ba oosuwa oykethi \ior (4:12—18:35)\ior* \io1 Galilape Yerusalaame gakanaw \ior (19:1—20:34)\ior* \io1 Yerusalaame heeran aathid wursetha saaminta \ior (21:1—27:66)\ior* \io1 Godaa hayqope denduwanne asas qoncethi \ior (28:1-20)\ior* \ie \c 1 \s1 Yesuusa Yeleta Susa \r (Luqa 3:23-38) \p \v 1 Haysafe kaallidi xaafetidaysi Dawita na7a Abrahaame na7a gidida Yesuus Kiristoosa yeletethaa. \p \v 2 Abrahaamey Yisaaqa yelis; \q1 Yisaaqi Yayqooba yelis; \q1 Yayqoobi Yihudanne iya ishata yelis; \q1 \v 3 Yihudi Timaaripe Faaresanne Zaara yelis; \q1 Faaresi Asroome yelis; \q1 Asroomey Raame yelis; \q1 \v 4 Raamey Amnadaabe yelis; \q1 Amnadaabey Na7asoona yelis; \q1 Na7asooni Salmoona yelis; \q1 \v 5 Salmoona Raabipe Boo7eza yelis; \q1 Boo7ezi Uruutipe Iyobeeda yelis; \q1 Iyobeedi Isseye yelis; \q1 \v 6 Isseyey kawa Dawita yelis; \q1 Dawiti koyro Ooriyo machefe Solomone yelis; \q1 \v 7 Solomoney Orobi7aama yelis; \q1 Orobi7aamey Abiya yelis; \q1 Abiyi Asaafa yelis; \q1 \v 8 Asaafi Iyosaafexa yelis; \q1 Iyosaafexi Iyoraama yelis; \q1 Iyoraami Ooziyana yelis; \q1 \v 9 Ooziyani Iyo7ataame yelis; \q1 Iyo7atami Akaaza yelis; \q1 Akaazi Hizqiyaasa yelis; \q1 \v 10 Hizqiyaasi Minaase yelis; \q1 Minaasey Amoone yelis; \q1 Amooni Iyosiyaasa yelis; \q1 \v 11 Isra7eele asay di7etidi Babiloone biitta bida wode Iyosiyaasi Ikoniyaananne iya ishata yelis.\x - \xo 1:11 \xo*\xt 2 Kawo 24:14-15; 2 Taari 36:10; Ermi 27:20.\xt*\x* \q1 \v 12 Babiloone biitta Isra7eele asay di7etidi bidaape guye Ikoniyaani Salatiyaala yelis. \q1 Salatiyaali Zarubaabela yelis; \q1 \v 13 Zarubaabeli Abdiyu yelis; \q1 Abdiyuy Eliyaqeeme yelis; \q1 Eliyaqeemi Azaara yelis; \q1 \v 14 Azaari Saadoqa yelis; \q1 Saadoqi Akime yelis; \q1 Akimey Elyuuda yelis; \q1 \v 15 Elyuudi Alaazara yelis; \q1 Alaazari Maatane yelis; \q1 Maataney Yayqooba yelis; \q1 \v 16 Yayqoobi Yoosefa yelis; \q1 Yoosefi Kiristoosa geetetiya Yesuusa yelida Mayraami azina. \p \v 17 Hiza, yeletethay Abrahaamepe Dawita gakanaw tammanne oydda. Dawitape bidi Babiloone di7uwa gakanaw tammanne oydda. Babiloone di7uwape bidi Kiristoosa gakanaw tammanne oyddu yeletethi gidees. \s1 Yesuus Kiristoosa Yeletethi \r (Luqa 2:1-7) \p \v 18 Yesuus Kiristoosa yeletethaa taarikey haysafe kaalleysa. Iya aayiya Mayraama Yoosefas oysheta de7ashe Yoosefara gahetonna Geeshsha Ayyaanape qanthatasu.\x - \xo 1:18 \xo*\xt Luqa 1:27.\xt*\x* \v 19 Yoosefi Xillo asi gidida gisho iyo asan kessanaw koybeenna. Yaaniya gisho qosan iyo agganaw qopis. \v 20 I he qofan de7ishin Xoossaa kiitanchoy amuhon qoncidi, “Dawita na7aw, Yoosefa, Mayraama qanthatiday Geeshsha Ayyaanape gidiya gisho iyo ekanaw yayyofa” yaagis. \v 21 Iya adde na7a yelana, I ba deriya enta nagaraape ashshiya gisho iya sunthaa ne Yesuusa gada xeegana.\x - \xo 1:21 \xo*\xt Luqa 1:31.\xt*\x* \p \v 22 Goday nabiya Isayaasa doonan, \v 23 “Heko geela7iya qanthatana; adde na7a yelana; iya sunthay Amanu7eela” geetetana goysi poletana mela ha ubbay hanis. Amanu7eela geysas birshethay “Xoossay nuura de7ees” guussu.\x - \xo 1:23 \xo*\xt Isa 7:14.\xt*\x* \p \v 24 Yoosefi dhiskofe barkidi Godaa kiitanchoy kiittidaysa mela Mayraamo ba soo efis. \v 25 Shin ba bayra na7a yelana gakanaw iyo bochibeenna;\f + \fr 1:25 \fr*\fk Iyo bochibeenna: \fk*\ft Machira azinara aqeysada issife aqibookona guussu.\ft*\f* yeletida na7aka Yesuusa gidi xeegis.\x - \xo 1:25 \xo*\xt Luqa 2:21.\xt*\x* \c 2 \s1 Dolohape Yida Asata \p \v 1 Kawa Herodiisa woden Yesuusi Yihuda biittan Beeteleme kataman yeletidaape guye xoolinto taybiya asati dolohape Yerusalaame yidi, \v 2 “Yeletida Ayhude kawoy awun de7ii? Nuuni doloha baggara keyida iya xoolintuwa be7idi iyaw goyinnanaw yida” yaagidi oychidosona. \v 3 Kawoy Herodiisi hessa si7ida wode dagammis. Yerusalaamen de7iya asa ubbayka dagammidosona. \v 4 Herodiisi kahine halaqatanne higge astamaareta baako xeegidi, “Kiristoosi awun yeletandesha?” yaagidi enta oychis. \p \v 5 Entika, “Yihuda Beetelemena; nabey, \q1 \v 6 “ ‘Yihudan de7iya Beeteleme,\x - \xo 2:6 \xo*\xt Miki 5:2.\xt*\x* \q2 Yihudan de7iya gooba katamatape, \q2 neeni aybinka guuxaka. \q1 Ta deriya Isra7eele aysanaysi, \q2 neepe keyana’ gidi xaafis” \m yaagidosona. \p \v 7 Hessafe guye, Herodiisi dolohape yida asata geeman xeegidi, xoolintuwa enti be7ida wodiya entafe geeshshidi eris. \v 8 I entana Beeteleme yeddishe, “Bidi yeletida na7aa minthidi koyite; iya hinte demmida wode taka bada iyaw goyinnana mela simmidi yishe taw odite” yaagis. \v 9 Entika kawoy Herodiisi gidaysa si7idi bidosona. Enti doloha baggara be7ida xoolintoy entana kaalethishe na7ay de7iyasuwa gakanaw efis. \v 10 Enti he xoolintuwa be7ida wode gita ufaysi ufaytidosona. \v 11 Soo gelidi na7aa ba aaye Mayraamira de7eysa be7idosona. Iyaw gulbatidi goyinnidosona. Banta saaxiniya dooyidi worqa, ixaanenne karbe iyaw immidosona. \v 12 Enti Herodiisako guye simmonna mela Xoossay amuhon entaw odin, hara ogera banta biitta simmidosona. \s1 Gibxe Baqato \p \v 13 Doloha baggafe yida asati bidaape guye, Godaa kiitanchoy Yoosefas amuhon qoncidi, “Herodiisi na7aa wodhanaw koyiya gisho denda; ellesada na7aanne na7aa aayiw ekada Gibxe biitta ba. Ne simmana wodiya ta new odana gakanaw yan gam7a” yaagis. \p \v 14 Hessa gisho, Yoosefi he qamman dendidi, na7aanne na7aa aayiw ekidi Gibxe bis. \v 15 Nabiya doonan Xoossay, “Taani, ta na7aa, Gibxe biittafe xeegas”\x - \xo 2:15 \xo*\xt Hose 11:1.\xt*\x* geetetida qaalay poletana mela Herodiisi hayqana gakanaw I yan de7is. \p \v 16 Hessafe guye, doloha baggafe yida asati iya cimmidaysa erida wode daro yilotis. I kase entafe si7idaysada Beetelemeninne he heeran de7iya nam7u laythi kumidaysatanne nam7u laythafe garsan de7iya adde nayta ubbaa ba wotaadareta yeddidi wodhisis. \p \v 17-18 Nabiya Ermiyaasa doonan, \q1 “Yeehoynne zelelsi, \q2 Rama kataman si7etis. \q1 Raheela ba naytas yeekawusu; \q2 enti hayqida gisho \q2 minettanaw danda7abuku” \m gidi odidaysi poletis.\x - \xo 2:17-18 \xo*\xt Ermi 31:15.\xt*\x* \s1 Naazirete Simuwa \p \v 19 Herodiisi hayqidaape guye Gibxen Godaa kiitanchoy Yoosefas amuhon qoncidi, \v 20 “Na7aa wodhanaw koyiya asati hayqida gisho, dendada na7aanne na7aa aayiw ekada Isra7eele biitta simma” yaagis. \p \v 21 Yoosefi dendidi na7aanne na7aa aayiw ekidi Isra7eele biitta simmis. \v 22 Shin Arkeliyoosi Yihudan ba aawa Herodiisa bessan kawotidaysa si7ida wode yaa baanaw yayyis. Xoossay amuhon iyaw qoncisin Galila biitta bis. \v 23 Nabeta doonan, “Naazirete asi geetetana” gidi odetidaysi poletana mela Naazirete katamaa bidi yan de7is.\x - \xo 2:23 \xo*\xt Mar 1:24; Luqa 2:39; Yoha 1:45.\xt*\x* \c 3 \s1 Xammaqiya Yohaanisa Oge Giigisuwa \r (Mar 1:1-8; Luqa 3:1-17; Yoha 1:19-28) \p \v 1-2 He wode Xammaqiya Yohaanisi, “Xoossaa kawotethay matatida gisho hinte nagaraape simmite” yaagidi sabbakishe Yihuda mela biitta bis.\x - \xo 3:1-2 \xo*\xt Maato 4:17; Mar 1:15.\xt*\x* \v 3 Nabiya Isayaasi Yohaanisaba odidaysa mela, \q1 “Mela biittan, \q2 issoy ba qaala dhoqu oothidi, \q1 ‘Godaa ogiya giigisite. \q1 Iya horoga piddi oothite’ gis”\x - \xo 3:3 \xo*\xt Isa 40:3.\xt*\x* \m yaagetiday iyassa yaagis. \p \v 4 Yohaanisi gimale ikisepe oosetida afila ma77ees. Ba xeessan dafo dancees. I miya kathayka boolenne degera eessi.\x - \xo 3:4 \xo*\xt 2 Kawo 1:8.\xt*\x* \v 5 Asay he wode Yerusalaame katamaape, Yihuda biitta ubbaafenne Yordaanose Shaafa heerape iyako yoosona. \v 6 Banta nagaraa paaxidi Yordaanose Shaafan Yohaanisa kushen xammaqetosona. \p \v 7 Yohaanisi, daro Farsaawetinne Saduqaaweti xammaqetanaw baako yeyisata be7idi, entako, “Ha iita shooshato, yaana Xoossaa hanquwafe baqatana mela hintena oone zoriday?\x - \xo 3:7 \xo*\xt Maato 12:34; 23:33.\xt*\x* \v 8 Hiza, hinte, hinte nagaraape simmidaysa erisiyaba oothite. \v 9 Hinte, hinte wozanan, ‘Abrahaamey, nu aaway de7ees’ gidi qopofite. Loythi si7ite! Xoossay ha shuchatape Abrahaames na7a kessanaw danda7ees.\x - \xo 3:9 \xo*\xt Yoha 8:33.\xt*\x* \v 10 Beexey mitha xaphon giigidi uttis; lo77o ayfe ayfonna mitha ubbay qanxetidi taman yegetana.\x - \xo 3:10 \xo*\xt Maato 7:19.\xt*\x* \p \v 11 “Hinte, hinte nagaraape simmidaysa erisanaw taani hintena haathan xammaqayis. Shin taape guyera yeysi hintena Geeshsha Ayyaananinne taman xammaqana. I taape daro wolqaamees; taani hari attoshin iya caammaa tookanawuka bessike. \v 12 Kathaa geeshshiya pithey iya kushen de7ees. Kathaa loythi geeshshees; gistiya ba shaaliyan qolana, shin punuwa to7onna taman xuuggana” yaagis. \s1 Yesuusa Xammaqetetha \r (Mar 1:9-11; Luqa 3:21-22) \p \v 13 He wode Yesuusi Yohaanisa kushen xammaqetanaw Galilape Yordaanose Shaafa bis. \v 14 Shin Yohaanisi iya digganaw koyidi, “Taani nenan xammaqetanaw koshshishin neeni taako yay?” yaagis. \v 15 Shin Yesuusi zaaridi, “Xoossay nuupe koyaba ubbaa nu polanaw bessiya gisho, ha77i taw ero ga” yaagis. Yohaanisi iyaw ero gidi ekis. \v 16 Yesuusi xammaqetida mela haathaafe keyis. Iiraka saloy dooyetin Xoossaa Ayyaanay holleda yishin qassi ba bolla wol7amidi wodhishin be7is. \v 17 He wode, “Ta dosiya, iyan tana ufaysiya ta na7ay haysa” giya qaalay salope yis.\x - \xo 3:17 \xo*\xt Maato 12:18; 17:5; Mar 1:11; Luqa 9:35.\xt*\x* \c 4 \s1 Yesuusa Paacetetha \r (Mar 1:12-13; Luqa 4:1-13) \p \v 1 Hessafe guye, Xalahey Yesuusa paacana mela Geeshsha Ayyaanay Yesuusa mela biitta efis.\x - \xo 4:1 \xo*\xt Ibra 2:18; 4:15.\xt*\x* \v 2 Oytamu qammanne oytamu gallas xoomidaape guye koshatis. \v 3 Xalahey Yesuusako yidi “Neeni Xoossaa na7a gidiko, ane ha shuchati uythi gidana mela kiitta” yaagis. \p \v 4 Yesuusi zaaridi, “ ‘Asi Xoossaa doonape keyiya qaala ubban de7eesipe attishin, uytha xalaalan deenna’ geetetidi Xoossaa qaalan xaafetis”\x - \xo 4:4 \xo*\xt Zaare 8:3.\xt*\x* yaagis. \p \v 5 Kaallidika, Xalahey Yesuusa geeshsha katamaa efidi, Xoossaa keetha huuphiya kessidi, \v 6 “Neeni Xoossa na7a gidiko, ane duge sa7an kunda.\x - \xo 4:6 \xo*\xt Maz 91:11.\xt*\x* \q1 “ ‘Ne tohoy shuchan dhubetonna mela, \q2 banta kushiyan nena denthana mela, \q2 Xoossay ba kiitanchota ne gisho kiittana’ \m geetetidi Xoossaa qaalan xaafetis” yaagis. \p \v 7 Yesuusi iyako, “Qassika, ‘Xoossaa qaalan ne Godaa, ne Xoossaa paacofa’ yaagetidi xaafetis” gidi zaaris.\x - \xo 4:7 \xo*\xt Zaare 6:16.\xt*\x* \p \v 8 Wursethan Xalahey Yesuusa issi wolqaama zuma huuphe kessidi alamiya kawotethata enta bonchuwara issife bessidi, \v 9 “Ne taw kundada goyinniko ta new ha ubbaa immana” yaagis. \p \v 10 Yesuusi zaaridi, “Ha Xalahiyaw, taape haaka! ‘Ne Godaa, ne Xoossaa goyinna, iya xalaala haggaaza’ geetetidi Xoossaa qaalan xaafetis” yaagis.\x - \xo 4:10 \xo*\xt Zaare 6:13.\xt*\x* \p \v 11 Hessafe guye, Xalahey aggidi bis; kiitanchoti yidi iya haggaazidosona. \s1 Yesuusa Tamaarso Doometha \r (Mar 1:14-15; Luqa 4:14-15) \p \v 12 Yesuusi, Yohaanisi qashetoysa si7ida wode Galila biitta bis.\x - \xo 4:12 \xo*\xt Maato 14:3; Mar 6:17; Luqa 3:19-20.\xt*\x* \v 13 Naazirete katamaa aggidi Zabloonaninne Niftaaleme heeran, abba matan de7iya Qifirnahooma katamaa bidi yan de7is.\x - \xo 4:13 \xo*\xt Yoha 2:12.\xt*\x* \v 14 Hessi haniday nabiya Isayaasa doonan, \q1 \v 15 “Zabloona biittan, Niftaaleme biittan, \q2 Yordaanose Shaafape hefinthan, \q2 abba ogiya gaxan de7iya, \q2 Ayhude gidonna derey de7iya Galilan,\x - \xo 4:15 \xo*\xt Isa 9:1-2.\xt*\x* \q2 \v 16 dhuman de7iya derey, \q2 wolqaama poo7o be7is. \q1 Hayqo kuya biittan, \q2 de7eysatas poo7oy keyis” \m yaagidi odetida qaalay poletana melasa. \p \v 17 He wodepe doomidi Yesuusi, “Xoossaa kawotethay matatida gisho hinte nagaraape simmite” yaagidi qaala sabbakees.\x - \xo 4:17 \xo*\xt Maato 3:2.\xt*\x* \s1 Koyro Tamaareta Xeegethaa \r (Mar 1:16-20; Luqa 5:1-11) \p \v 18 Yesuusi Galila Abbaa matara aadhishe nam7u ishata, Phexroosa geetetiya Simoonanne iya ishaa Indiriyasa be7is. Enti molo oykeyisata gidida gisho banta gitiya abban yeggoosona. \v 19 Yesuusi entana, “Haa yiite; tana kaallite; taani hintena ase oythi tamaarsana” yaagis. \v 20 Entika, ellesidi banta gitiya yeggi aggidi Yesuusa kaallidosona. \p \v 21 Yesuusi yaape buroo gede sinthe aadhishe hara nam7u ishata, Zabdiyoosa nayta, Yayqoobanne Yohaanisa be7is. Banta aawa Zabdiyoosara issife wogoluwa giddon banta gitiya giigiseyisata xeegis. \v 22 Entika, ellesidi banta wogoluwanne banta aawa aggidi Yesuusa kaallidosona. \s1 Yesuusi Harganchota Pathis \r (Luqa 6:17-19) \p \v 23 Yesuusi ayhude woosa keethatan tamaarsishe, salo kawotethaa Wongela odishenne dumma dumma hargiyafe asaa pathishe Galila biitta ubban yuuyis.\x - \xo 4:23 \xo*\xt Maato 9:35; Mar 1:39.\xt*\x* \p \v 24 Hessafe dendoysan iya sunthay Soore biitta ubban keyis. Dumma dumma hargen oyketidaysatanne waayeteyisata, tuna ayyaanan oyketidaysata, shoci yeggiya hargen oyketidaysatanne, gundata iyako ehidosona; ika entana pathis. \p \v 25 Asay Galilape, Tammu Katamatape, Yerusalaamepe, Yihudapenne Yordaanose Shaafa hefinthan de7iya biittafe yida daro asay iya kaallidosona. \c 5 \s1 Dere Bolla Tamaarsida Timirte \p \v 1 Daro derey shiiqidaysa Yesuusi be7ida wode zumaa bolla keyidi uttis. Iya tamaareti iyako shiiqin, \v 2 haysada yaagidi tamaarsis: \s1 Tuma Ufaysi \r (Luqa 6:2-23) \q1 \v 3 “Banta ayyaanan manqoti anjetidaysata, \q2 salo kawotethay entassa. \q1 \v 4 Yeekeysati anjetidaysata, \q2 enti minthetho demmana.\x - \xo 5:4 \xo*\xt Isa 61:2.\xt*\x* \q1 \v 5 Banta wozanan ashketi anjetidaysata, \q2 enti sa7aa laattana.\x - \xo 5:5 \xo*\xt Maz 37:11.\xt*\x* \q1 \v 6 Xillobaa oothanaw koshateysatinne saamoteysati anjetidaysata, \q2 enti kallana.\x - \xo 5:6 \xo*\xt Isa 55:1.\xt*\x* \q1 \v 7 Maareysati anjetidaysata, \q2 enti maarotethi demmana. \q1 \v 8 Wozana geeshshati anjetidaysata, \q2 enti Xoossaa be7ana.\x - \xo 5:8 \xo*\xt Maz 24:3.\xt*\x* \q1 \v 9 Sigetheysati anjetidaysata, \q2 enti Xoossaa nayta geetetidi xeegetana. \q1 \v 10 Xillobaa oothiya gisho gidi, \q2 goodeteysati anjetidaysata, \q2 salo kawotethay entassa.\x - \xo 5:10 \xo*\xt 1 Phex 3:14.\xt*\x* \p \v 11 “Asay hintena ta gisho gidi cayiya wode, gooddiya wodenne hinte bolla iitabaa ubbaa wordon odisiya wode hinte anjetidaysata.\x - \xo 5:11 \xo*\xt 1 Phex 4:14.\xt*\x* \v 12 Hinte woytoy salon gita gidiya gisho ufaytite, hashshu giite. Hintefe kase de7iya nabeta hessada goodidosona.\x - \xo 5:12 \xo*\xt 2 Taari 36:16; Hawa 7:52.\xt*\x* \s1 Maxinenne Poo7o \p \v 13 “Hinte biittas maxine; maxiney ba maxinetetha aggiko, ba mal7otetha waati zaari demmanee? Kare holin asan yedhetanaape attishin, aybiska maaddenna.\x - \xo 5:13 \xo*\xt Mar 9:50; Luqa 14:34-35.\xt*\x* \p \v 14 “Hinte biittas poo7o; zuma bolla de7iya katamiya qosetanaw danda7uku.\x - \xo 5:14 \xo*\xt Yoha 8:12; 9:5.\xt*\x* \v 15 Xompe oythidi son de7iya asa ubbaas poo7ana mela dhoqa son wotheesipe attishin, daallo giddon wothey baawa.\x - \xo 5:15 \xo*\xt Mar 4:21; Luqa 8:16; 11:33.\xt*\x* \v 16 Hessa mela asay hinte lo77o oosuwa be7idi, salon de7iya hinte aawa bonchana mela hinte poo7oy asa sinthan poo7o.\x - \xo 5:16 \xo*\xt 1 Phex 2:12.\xt*\x* \s1 Muse Higge \p \v 17 “Taani Muse higgiyanne nabeta qaala shaaranaw yida hintew daanopo. Taani, enti odidaysi tuma gideysa qoncisanaw yasipe attishin, shaaranaw yabiike. \v 18 Ta hintew tuma odayis; saloynne sa7i aadhana gakanaw higge ubbay poletanaape attishin, higgiyafe issi qaalay woyko pidaley aadhenna.\x - \xo 5:18 \xo*\xt Luqa 16:17.\xt*\x* \v 19 Hessa gisho, ha kiitatape guuxiya issi kiitaa menthiya oonika qassi harata hessatho oothana mela tamaarsey oonika salo kawotethan ubbaafe guutha gidana. Shin ha kiitaa poleysinne harataka polana mela tamaarsey salo kawotethan gita gidana. \v 20 Ta hintew odayis; hinte xillotethay Farsaaweta xillotethaafenne higge astamaareta xillotethafe aadhona ixiko, salo kawotethaa geleketa. \s1 Wodhoba \p \v 21 “Hinte mayzatas, ‘Wodhopite; shempo wodhida oonika pirdetana’ geetetoysa si7ideta.\x - \xo 5:21 \xo*\xt Kessa 20:13; Zaare 5:17.\xt*\x* \v 22 Shin ta hintew odayis; ba isha bolla hanqetiya ubbay pirdetana. Ba ishaa cayiya oonika daynna sinthe pirdas shiiqana. Ba ishaako, ‘Eeyay’ giya oonika qassi gaanname taman pirdetana. \p \v 23 “Hessa gisho, neeni ne yarshuwa yarshiya wode, ne isha qohidabay new akeeketiko, \v 24 ne yarshuwa he bessan aggada ba; koyrota bada ne ishaara giiga; yaata simmada, ne yarshuwa Xoossaas yarsha. \p \v 25 “Nena mooteysara pirda keethi bashe oge bolla iyara giiga. Hessi atto giiko I nena daynna sinthe efana. Daynnay nena qacheysas aathidi immana; I nena woynen yeggana. \v 26 Ta tuma odayis; ne bolla pirdetida acuwa issi santimey attonna cigga ongana gakanaw qasho keethafe keyaka. \s1 Laymatethaba \p \v 27 “Haysafe kase, ‘Laymatopite’ geetetoysa si7ideta.\x - \xo 5:27 \xo*\xt Kessa 20:14; Zaare 5:18.\xt*\x* \v 28 Shin ta hintew odayis, maccas xeellidi, amotida ubbay ba wozanan iira laymatees. \v 29 Ne ushacha ayfey new nagaras gaaso gidiko, kessa hola. Ne asatethay kumethi gaanname taman wodhanaape ne asatethafe issoy dhayiko new lo77o.\x - \xo 5:29 \xo*\xt Maato 18:9; Mar 9:47.\xt*\x* \v 30 Ne ushacha kushey new nagaras gaaso gidiko, iya qanxa hola. Ne asatethay kumethi gaanname taman wodhanaape ne asatethafe issoy dhayiko, new lo77o.\x - \xo 5:30 \xo*\xt Maato 18:8; Mar 9:43.\xt*\x* \s1 Macho Anjoba \r (Maato 19:9; Mar 10:11-12; Luqa 16:18) \p \v 31 “ ‘Ba machees anjo worqate immo’ geetetis.\x - \xo 5:31 \xo*\xt Maato 19:7; Mar 10:4.\xt*\x* \v 32 Shin ta hintew odayis; ba machiya laymatonna de7ishin billiya oonika iya laymatana mela oothees. Hessadaka, anjetida maccasiw ekiya ubbay laymatees.\x - \xo 5:32 \xo*\xt Maato 19:9; Mar 10:11-12; Luqa 16:18; 2 Qoro 7:10-11.\xt*\x* \s1 Caaqoba \p \v 33 “Hinte mayzatako, ‘Wordon caaqofite; hinte Xoossaa sinthan caaqidaysa polite’ geetetidaysa si7ideta.\x - \xo 5:33 \xo*\xt Leewe 19:12; Taybo 30:2; Zaare 23:21.\xt*\x* \v 34 Shin ta hintew odayis; ubbaraka caaqofite. Xoossay uttiya araata gidiya gisho, salon caaqofite.\x - \xo 5:34 \xo*\xt Maato 23:22.\xt*\x* \v 35 Iya tohoy yedhiya soo gidiya gisho, sa7anka caaqofite. Gita kawa katama gidiya gisho, Yerusalaamenka caaqofite.\x - \xo 5:35 \xo*\xt Isa 66:1; Maz 48:2.\xt*\x* \v 36 Hinte binaanape issuwaka boothi woyko kareethi oothanaw danda7onna gisho, hinte, hinte huuphenka caaqofite. \v 37 Hessa gisho, hinte qaalay, ‘Ee’ woyko ‘Akay’ gido. Hessafe kare keyey Xalahepe yees. \s1 Halo Keyopa \p \v 38 “ ‘Ayfe gisho ayfe; acha gisho ache’ geetetidaysa si7ideta.\x - \xo 5:38 \xo*\xt Kessa 21:24; Leewe 24:20; Zaare 19:19.\xt*\x* \v 39 Shin ta hintew odayis; hinte bolla iitabaa oothiya uraara eqetofite. Oonika ne ushacha shakala baqiko ne haddirsa shakala bessa. \v 40 Issi asi ne shamziya ekanaw nena mootiko, ne kootiya gujada imma. \v 41 Issi asi nena wolqan babaa toossidi issi saate oge baara baana mela nena un7ethiko, iyara nam7u saate oge ba. \v 42 Woossiya oodeska imma; neepe tal7anaw koyiya oonaka diggofa. \s1 Ne Morketa Dosa \r (Luqa 6:27-36) \p \v 43 “ ‘Nena doseysa dosa; nena ixeysa ixa’ geetetoysa si7ideta. \v 44 Shin ta hintew odayis; hinte morketa dosite; hintena qoheysatas woossite. \v 45 Hessatho hinte oothiko, salon de7iya hinte aawas hinte nayta gidana. I iitatasinne lo77otas awa kessees; xillotasinne nagaranchotas ba ira bukisees. \v 46 Hintena dosiya asaa xalaala hinte dosiko, hintew ay woytoy de7ii? Hari attoshin, qaraxa qanxiseysatika hessa oothosona. \v 47 Hinte, hinte ishata xalaala sarothiko, haratape ay hara aadhiyaba oothidetii? Hari attoshin, Xoossaa ammanonna asayka hessa oothosona. \v 48 Hiza, salon de7iya hinte aaway polo gidoysada hinteka polo gidite.”\x - \xo 5:48 \xo*\xt Leewe 19:2; Zaare 18:13.\xt*\x* \c 6 \s1 Manqotas Imoba \p \v 1 “Asi be7o gidi hinte lo77o oosuwa asa sinthan oothonnaada naagetite. Hessatho hanonna ixiko salon de7iya hinte Aawape woyto demmeketa.\x - \xo 6:1 \xo*\xt Maato 23:5.\xt*\x* \p \v 2 “Hinte manqotas immiya wode asa sinthan bonchetanaw gidi cubboti ogiya doonaninne ayhude woosa keethatan ootheysada asi be7o gidi oothopite. Ta hintew tuma odayis; enti banta kumetha woytuwa ekidosona. \v 3 Shin hinte manqotas immiya wode hinte ushacha kushey ootheysa hinte haddirsa kushey eropo; \v 4 hinte imoy geeman gido. Geeman ootheysa be7iya hinte aaway hintew woytuwa qoncen immana. \s1 Woosaba \r (Luqa 11:2-4) \p \v 5 “Woosa woossishe cubbotatho hanopite. Enti, bantana asi be7o gidi ayhude woosa keethaninne ogiya doonan eqidi woosseysa dosoosona. Ta hintew tuma odayis; enti banta kumetha woytuwa ekidosona.\x - \xo 6:5 \xo*\xt Luqa 18:10-14.\xt*\x* \v 6 Shin neeni woossiya wode, ne soo gela, wulaa gordada geeman de7iya ne Aawa woossa; geeman oosetidaysa be7iya ne aaway new woytuwa immana. \v 7 Hinte woossiya wode ammanonna asatho coo qaala darsidi woossofite. Enti adussi woossin Xoossay si7ees gidi qopoosona. \v 8 Hessa gisho, entaysada hanopite. Ayis giiko, hinte aaway hintew ay koshshiyako hinte woossanaape sinthatidi erees. \p \v 9 “Hiza, hinte yaagidi woossite: \q1 “ ‘Salon de7iya nu aawaw, \q2 ne geeshsha sunthay anjeto. \q1 \v 10 Ne kawotethay yo, \q2 ne sheney salon hanidaysada \q2 sa7anka hano. \q1 \v 11 Gallasa kathaa hachi hachi nuus imma. \q1 \v 12 Nuuni nuna qohidaysata, atto geysada, \q2 nuuska nu qohuwa atto ga. \q1 \v 13 Nuna iitape ashshafe attishin, \q2 paacen gelsofa. \q1 [Kawotethay, wolqaynne bonchoy \q2 merinaw neesa; Amin7i.’] \p \v 14 “Hinte hintena qohidaysata atto giiko, salon de7iya hinte Aaway hinte qohuwaka atto gaana.\x - \xo 6:14 \xo*\xt Mar 11:25-26.\xt*\x* \v 15 Shin hinte hara asa nagara atto goonna ixiko hinte Aaway hinte nagara atto geenna. \s1 Xoomaba \p \v 16 “Hinte xoomiya wode cubbotatho kayotofite. Ayis giiko, enti xoomeysa asi erana mela banta som7uwa qitayoosona. Ta tuma odayis; enti banta woytuwa ekidosona. \p \v 17 “Shin neeni xoomiya wode ne som7uwa meecca, ne huuphiya tiyetta. \v 18 Hessada ne oothiko ne xoomiya xoomay asape geemmidaysa, shin geeman de7iya ne Aaway eriya xooma gidana. Geeman oosetidaysa be7iya ne Aaway new woytuwa immana. \s1 Salon Shalo Shiisho \p \v 19 “Bili miya bessan, birati shi7iyason, kaysoy bookidi ekiyason, ha sa7an, hintew shalo shiishopite.\x - \xo 6:19 \xo*\xt Yay 5:2.\xt*\x* \v 20 Shin bili moonnason, birati shi7onnason, kaysoy bookidi ekonnason salon hintew shalo shiishite. \v 21 Ne shaloy de7iyasuwan ne wozanay de7ana. \p \v 22 “Ayfey asatethas xompe. Hessa gisho, ne ayfey paxa gidiko ne kumetha asatethay poo7o gidees. \v 23 Ne ayfey hargancho gidiko ne kumetha asatethay dhuma gidees. Hiza, nenan de7iya poo7oy dhuma gidiko, dhumay ay mela aadhidi dhumandeesha! \p \v 24 “Issi asi nam7u godaas haaretanaw danda7enna. Issuwa dosiko hankuwa ixees; woyko issuwa bonchiko hankuwa kadhees. Xoossasinne miishes haaretanaw danda7eketa. \s1 Un7etofite \r (Luqa 12:22-31) \p \v 25 “Hiza, si7ite! Hinte de7on daanaw, ‘Ay maanee? Ay uyanee? Ay ma7anee?’ gidi un7etofite; de7oy kathafe woyko asatethi ma7ope aadhenee? \v 26 Salo kafota xeellite; enti zerokona, buucokona, shaalen yeggokona, shin hinte salo aaway enta muzees. Hinte entafe daro aadheketii? \v 27 Hinte giddofe daro un7etidi ba laytha bolla issi gallas gujanaw danda7ey de7ii? \p \v 28 “Qassi hinte ma7iyabaas ayis un7etetii? Ane ciishshata be7ite, ooson daaburokona woyko suqokona. \v 29 Si7ite! Hari attoshin, kawa Solomoney ba boncho ubban ha ciishshatape issuwa melaka ma7ibeenna.\x - \xo 6:29 \xo*\xt 1 Kawo 10:4-7; 2 Taari 9:3-6.\xt*\x* \v 30 Hinteno, ammanoy pacidaysato, Xoossay hachi bentidi wonto taman wodhanaw de7iya maata yaatidi mayziyaba gidiko, hintena entafe aathidi waati mayzennee? \v 31 Hessa gisho, ‘Ay maanee? Ay uyanee? Ay ma7anee?’ gidi un7etofite. \v 32 He ubbaa Xoossaa ammanonna asay darsidi demmanaw un7etoosona. Hinte salo aaway he ubbay hintew koshsheysa erees. \v 33 Shin ubbaafe sinthe Xoossaa kawotethaanne iya xillotethaa koyite; he ubbay hintew guji imetana. \v 34 Hessa gisho, wontos qopishe un7etofite. Wontoysi wontos aqo; issi issi gallasay baw gidiya metora de7ees. \c 7 \s1 Asa Bolla Pirdofa \r (Luqa 6:37-42) \p \v 1 “Hinte bolla pirdetonna mela harata bolla pirdofite. \v 2 Ayis giiko, harata bolla hinte pirdeysada hinte bolla pirdetana; hinte haratas makidaban hintew zaari maketana.\x - \xo 7:2 \xo*\xt Mar 4:24.\xt*\x* \v 3 Ne ayfen de7iya tuussu daaneysa be7onna ne ishaa ayfen de7iya buuriya ayis be7ay? \v 4 Ne ayfen tuussi de7ishin ne ishaa ayfen de7iya buuriya kesso gaanaw waana danda7ay? \v 5 Neno cubbuwaw, koyrottada ne ayfen de7iya tuussi daaneysa kessa. Iyape guye, ne ishaa ayfen de7iya buuriya kessanaw ne geeshsha xeellana. \p \v 6 “Guye simmidi hintena saxona mela geeshshaba kanatas yeggofite. Banta tohuwan yedhidi iissonna mela hinte al7o inquwa gudunthota sinthan yeggofite. \s1 Woossite Koyte Xeegite \r (Luqa 11:9-13) \p \v 7 “Woossite hintew imetana, koyite hinte demmana, kare yidi xeegite hintew dooyetana. \v 8 Woossiya oodeska imetana, koyiya oodeska bentana, kare yidi xeegiya oodeska dooyetenna. \p \v 9 “Hinte giddofe ba na7i uythi woossiko shuchi immey oonee? \v 10 Woyko molo woossiko shooshi immey de7ii? \v 11 Yaatin hinte iita gidishe hinte naytas lo77oba imo eriko, hinte salo aaway bana woosseysatas lo77oba waati darsidi immenee? \v 12 Harati hintew oothana mela hinte koyaba ubbaa hinteka haratas oothite. Ayis giiko, Muse higgeynne nabeti tamaarsey haysa.\x - \xo 7:12 \xo*\xt Luqa 6:31.\xt*\x* \p \v 13 “Xuuntha wulara gelite; ayis giiko, dhayos efiya ogey wogga, wulayka dalga. Iyara geliya asayka daro. \v 14 Shin de7uwako efiya ogeynne wulay xuunthu; yaa geliya asayka guutha. \s1 Mithi Ba Ayfen Eretees \r (Luqa 6:43-44) \p \v 15 “Bolla baggara dorse daanidi banta gaathan suudhume gididi hinte giddo geliya wordancho nabetape naagetite.\fig Dorsenne Suudhuma|alt="Sheep and wolves" src="LB00011B.tif" size="span" ref="7:15"\fig* \v 16 Hinte enta, enta ayfiyape erana; agunthafe woyney, kinchotepe laadey maxetenna. \v 17 Hessa mela lo77o mithi ubbay lo77o ayfe ayfees; iita mithi iita ayfe ayfees. \v 18 Lo77o mithi iita ayfe ayfena, qassi iita mithi lo77o ayfe ayfanaw danda7enna. \v 19 Lo77o ayfe ayfonna mithi ubbay qanxetidi taman xuugetana.\x - \xo 7:19 \xo*\xt Maato 3:10; Luqa 3:9.\xt*\x* \v 20 Hessa gisho, hinte enta, enta ayfiyan erana.\x - \xo 7:20 \xo*\xt Maato 12:33.\xt*\x* \p \v 21 “Salon de7iya ta aawa sheniya oothiya uray salo kawotethi gelanaape attishin, coo tana ‘Godaw, Godaw’ giya ubbay salo kawotethi gelenna. \v 22 Pirda gallas daroti, ‘Godaw, Godaw, ne sunthan tinbite odibooko? Ne sunthan tuna ayyaanata kessibooko? Ne sunthan malaatata oothibooko?’ yaagana. \v 23 He wode taani, ‘Ta hintena ubbaraka erike, hinte iita ootheysati taape haakite’ yaagana.\x - \xo 7:23 \xo*\xt Maz 6:8.\xt*\x* \s1 Keethe Keexiya Nam7u Asata \p \v 24 “Hiza, ha ta qaala si7idi oothiya oonika ba keethaa shucha bolla keexida wozanaama asa mela. \v 25 Iray bukis, di7oy di77is, carkoyka carkidi he keethaa sugis. Shin keethay shucha baaso bolla keexetida gisho kundibeenna. \v 26 Ha ta qaala si7idi oothonna oonika ba keethaa shafe bolla keexida eeya uraa mela. \v 27 Iray bukidi, di7oy di77idi, carkoyka carkidi, he keethaa sugin, he keethay kundis; iya kundethayka wolqaama” yaagis. \p \v 28-29 Yesuusi ba oda ongida wode iya timirtey higge astamaareta mela gidonashin, maatara gidiya gisho asay iya timirtiyan malaaletidosona.\x - \xo 7:28-29 \xo*\xt Mar 1:22; Luqa 4:32.\xt*\x* \c 8 \s1 Baro Harganchoy Paxis \r (Mar 1:40-45; Luqa 5:12-16) \p \v 1 Yesuusi zumaape wodhiya wode daro asay iya kaallidosona. \v 2 Heko issi baro harganchoy iyako shiiqidi, iya sinthan gulbatidi, “Godaw, ne shene gidiko tana geeshshada pathanaw danda7aasa” yaagis. \v 3 Yesuusi ba kushiya yeddidi iya bochidi, “Ee, ta shene, paxa” yaagis. Uray iiraka geeyi aggis. \v 4 Yesuusi iyako, “Ne paxuwa oodeska odopa. Shin bada ne geeyada paxoysa kahine bessa. Ne paxuwas marka gidana mela bada Musey kiitida yarshuwa yarsha” yaagis.\x - \xo 8:4 \xo*\xt Leewe 14:1.\xt*\x* \s1 Mato Halaqa Ammano \p \v 5 Yesuusi Qifirnahooma katama gakida wode, issi mato halaqay iyako shiiqidi, \v 6 “Godaw, ta aylley asatethay gundin daro hargetidi, son zin7idi de7ees” yaagidi woossis. \p \v 7 Yesuusi zaaridi, “Taani bada iya pathana” yaagis. \p \v 8 Shin mato halaqay zaaridi, “Godaw, ne ta soo gelanaw bessiya asi gidike, shin ne han uttada qaala xalaala oda, ta aylley paxana. \v 9 Ayis giiko, taape bollara tana kiittiya asati de7oosona, qassi taape garsara taw kiiteteysati de7oosona. Entafe issuwa, ‘Ba’ giyade bees; hankuwa qassi ‘Haaya!’ giyade yees. Ta aylliya, ‘Haysa ootha’ giyade oothees” yaagis. \p \v 10 Yesuusi hessa si7ida wode malaaletidi, bana kaalliya asaako, “Ta hintew tuma odayis; taani haysa mela ammano Isra7eele asanka be7abike. \v 11 Ta hintew odayis; daroti dolohapenne wulohape yidi, salo kawotethan Abrahaamera, Yisaaqaranne Yayqoobara issife imato bolla uttana.\x - \xo 8:11 \xo*\xt Luqa 13:29.\xt*\x* \v 12 Shin salo kawotethaa laattanaw bessishin attidaysati kare dhuman holetana. Yan entaw yeehonne acha garcethi gidana” yaagis.\x - \xo 8:12 \xo*\xt Maato 22:13; 25:30; Luqa 13:28.\xt*\x* \p \v 13 Yesuusi mato halaqaako, “Ne soo ba, ne ammanuwatho new hano” yaagis. Iya aylley iiraka paxi aggis. \s1 Yesuusi Daro Harganchota Pathis \r (Mar 1:29-34; Luqa 4:38-41) \p \v 14 Yesuusi Phexroosa soo geliya wode, Phexroosa mache aayiya qoxo misha hargen saketada zin7idaaro be7is. \v 15 Yesuusi I kushiya bochida wode qoxoynne mishay aggaagis. Paxa dendada iya mokasu. \p \v 16 He wode omarsi tuna ayyaanan oyketida daro asata, asay Yesuusako ehidosona. Ika tuna ayyaanata ba qaalan kessis, harganchota ubbaa pathis. \v 17 Hessanka nabiya Isayaasi, \q1 “I nu hargiya baw ekis, \q2 nu daabura tookis” \m gida qaalay poletis.\x - \xo 8:17 \xo*\xt Isa 53:4.\xt*\x* \s1 Yesuusa Kaaloy Cigsiya Gate \r (Luqa 9:57-62) \p \v 18 Yesuusi daro asay iya yuushuwan eqidaysa be7idi, abbaafe hefinthi pinnana mela ba tamaareta kiittis. \v 19 Higge astamaaretape issoy, “Astamaariyaw, ne biya bessa ubbaa ta kaallana” yaagis. \p \v 20 Yesuusi iyako “Workanatas olli de7ees, salo kafotas keethi de7ees. Shin Asa Na7aas ba huuphiya shempisiya bessi baawa” yaagis. \p \v 21 Yesuusa kaalliya asatape issoy, “Godaw, taani sinthata bada ta aawa moogada yaana” yaagis. \p \v 22 Shin Yesuusi, “Hayqidaysati banta hayqota moogo; neeni tana kaalla” yaagis. \s1 Yesuusi Hobbiya Seeris \r (Mar 4:35-41; Luqa 8:22-25) \p \v 23 Yesuusi baanaw wogoluwan gelida wode, iya tamaaretika iyara baanaw gelidosona. \v 24 Enti qoponna de7ishin, wolqaama hobbey haatha bolla dendin wogoloy mitettanaw gakis. Shin Yesuusi dhiskis. \v 25 Iya tamaareti iyako shiiqidi iya barkethidi, “Godaw, nu dhayos nuna ashsharki” yaagidosona. \p \v 26 Yesuusi entako, “Hinteno, ammanoy pacidaysato, ayis yayyetii?” yaagis. Dendidi, hobbiyanne gotiya essis. Ellesidi ubbabay si77i gis. \p \v 27 Iya tamaareti malaaletidi, “Haysi, hari attoshin, hobbeynne gotey kiiteteysi waanida asee?” yaagidosona. \s1 Tuna Ayyaani Oykida Nam7u Asata \r (Mar 5:1-20; Luqa 8:26-39) \p \v 28 Yesuusi abbaafe hefinthan de7iya Gergesoone biitta gakida wode tuna ayyaanay oykida nam7u asati duufope keyidi iyara gahetidosona. Enti daro iitanne yashshiya asata gidiya gisho asi he bessaara aadhanaw danda7enna. \v 29 Entika, “Xoossaa Na7aw, nunanne nena aybe gathey? Wodey gakonna de7ishin nuna pirdanaw yadii?” gidi waassidosona. \p \v 30 Entafe daro haakonna guduntho wudey hemetees. \v 31 Tuna ayyaanati Yesuusa, “Ne nuna kessanaba gidiko, hini guduntho wudiya giddo yeddarki” yaagidi woossidosona. \p \v 32 Yesuusi, “Biite” yaagis. Tuna ayyaanati asatape keyidi gudunthotan gelidosona. Gudunthoti ubbay aafo doonara dirgidi bidi abban mitetidi hayqidosona. \p \v 33 Guduntho wudiya heemmeysati baqatidi katama bidi, hanidabaanne tuna ayyaanay oykida asata bolla oosetidaba ubbaa odidosona. \v 34 Yaatin, kataman de7iya asa ubbay Yesuusa be7anaw keyidosona. Enti Yesuusa be7ida wode banta biittafe keyidi baana mela woossidosona. \c 9 \s1 Gunda Ura \r (Mar 2:1-12; Luqa 5:17-26) \p \v 1 Hessafe guye, Yesuusi wogoluwan gelidi, abba pinnidi ba katamaa bis. \v 2 Hanida guutha asati issi gunda ura algara tookidi Yesuusako ehidosona. Yesuusi enta ammanuwa be7idi, gunda uraa, “Ta na7aw, yayyofa; ne nagaray atto geetetis” yaagis. \p \v 3 He saatiyan, Ayhude higge astamaaretape issoti issoti, “Haysi Xoossaa cashshe gidenne” yaagidi banta wozanan qopidosona. \p \v 4 Yesuusi enta qofaa eridi, “Iitabaa hinte wozanan ayis qopeetii? \v 5 Hanoshin, ‘Ne nagaray atto geetetis’ geysafenne ‘Denda eqada ba’ geysafe awusi kawuyii? \v 6 Shin sa7a bolla nagara atto gaanaw Asa Na7aas maati de7eysa ta hintena erisana” yaagidi, gunda addiyako, “Denda eqa, ne algaa tookada, ne soo ba” yaagis. \p \v 7 Gunda uray dendidi ba soo bis. \v 8 Derey hessa be7idi malaaletidosona. Hessa mela maata asas immida Xoossaa galatidosona. \s1 Maatosa Xeegetethi \r (Mar 2:13-17; Luqa 5:27-32) \p \v 9 Yesuusi yaape dendidi bishe Maatosa geysa qaraxa qanxisiya bessan uttidashin be7idi, “Tana kaalla” yaagis. \p Ika dendidi kaallis. \p \v 10 Yesuusi Maatosa son gayta bolla uttidashin, qaraxa qanxisiya daro asatinne nagaranchoti yidi iyaranne iya tamaaretara issife maanaw uttidosona.\x - \xo 9:10 \xo*\xt Luqa 15:1-2.\xt*\x* \v 11 Issi issi Farsaaweti hessa be7idi, Yesuusa tamaareta, “Hinte astamaarey qaraxa qanxiseysataranne nagaranchotara ayis mii?” yaagidosona. \p \v 12 Yesuusi hessa si7idi, “Dhale koshshey harganchotasafe attishin, paxatasa gidenna. \v 13 Shin hinte bidi, ‘Taani hinte yarshuwa gidonashin hinte harata maarana mela koyayis’ geetetidi xaafetidaysi ay guusseko erite. Ayis giiko, taani nagaranchota xeeganaw yasipe attishin, xillota xeeganaw yabiike” yaagis.\x - \xo 9:13 \xo*\xt Maato 12:7; Hose 6:6.\xt*\x* \s1 Yesuusi Xoomaba Oyshetis \r (Mar 2:18-22; Luqa 5:33-39) \p \v 14 He wode Yohaanisa tamaareti Yesuusako shiiqidi, “Nunne Farsaaweti xoomos, shin ne tamaareti ayis xoomokonaa?” yaagidi oychidosona. \p \v 15 Yesuusi zaaridi entako, “Machiw ekeysi entara de7ishin xeegetidi yida asay kayotanaw danda7onna? Mushuray enta matape eketana wodey yaana, enti he wode xoomana. \p \v 16 “Ooratha ma7ope peedhidi gal7a ma7o bolla sikey oonika baawa. Hessatho oothiko oorathay gal7a peedhees. Peedhethayka guji dalgees. \v 17 Ooratha woyne gal7a ogoron qoliya oonika baawa. Hessatho oothiko ooratha woyney gal7a ogoruwa dhusees woyneyka gukees; ogoroyka nam7antho maaddonnaba gidees. Shin ooratha woyney ooratha ogoron qoletanaw bessees. Hessatho oosetiko nam7ayka iitonna naagetoosona” yaagis. \fig Woyne Ogoro|alt="Wineskin" src="LB00145B.tif" size="col" ref="9:17"\fig* \s1 Hayqida Na7iwunne Hargetiya Maccasiw \r (Mar 5:21-43; Luqa 8:40-56) \p \v 18 Yesuusi hessa odo bolla de7ishin, Ayhude halaqatape issoy iyako yidi, iya sinthan gulbatidi, “Ta na7iya ha77i hayqasu, shin iya paxana mela neeni yada ne kushiya I bolla wotharki” gidi woossis. \v 19 Yesuusi dendidi iyara bis; iya tamaaretika kaallidosona. \p \v 20 I bishin tammanne nam7u laythi kumethi suuthi goggidi waaysiya issi maccasiya guyera shiiqada Yesuusa afilaa macaraa bochasu. \v 21 Iya ba wozanan, “Ta iya afilaa macaraa xalaala bochiyako paxana” yaagada qopasu. \p \v 22 Yesuusi guye simmi iyo xeellidi, “Ta naatte, yayyofa! Nena ne ammanoy pathis” yaagis. Maccasiya ellesada paxa aggasu. \p \v 23 Yesuusi Ayhude halaqaa soo gakiya wode zaye punneysatanne yeekeyisata be7idi, \v 24 “Ane kichite; guutha na7iya dhiskasupe attishin, hayqabuuku” yaagis. Shin asay iya bolla miicidosona. \v 25 Asaa kare kessidaape guye soo gelidi, na7e kushiya oykis, na7iya denda eqasu. \v 26 He worey he biitta ubbaa gakis. \s1 Nam7u Qooqe Asata \p \v 27 Yesuusi yaape dendidi gede sinthe biya wode nam7u qooqeti banta qaala dhoqu oothidi, “Dawita na7aw, nuna maararki” yaagishe iya kaallidosona. \p \v 28 Yesuusi soo gelida wode qooqeti iya kaallidi yidosona. Yesuusi entako, “Taani hessa oothanaw danda7eysa hinte ammanetii?” yaagis. \p Entika, “Ee, Godaw” yaagidi zaaridosona. \p \v 29 Hessafe guye, Yesuusi enta ayfiya bochidi entako, “Hintew, hinte ammanuwatho hano” yaagis. \v 30 Enta ayfeyka dooyetis. Yesuusi entako, “Haysa oodeska odopite” yaagidi minthi odis. \v 31 Shin asati bidi Yesuusaba he biitta ubban odidosona. \p \v 32 Enti yaape keyiya wode asay tuna ayyaanay oykidi muumisida issi asi Yesuusako ehidosona. \v 33 Tuna ayyaanay keydaape guye muume uray odetis. Dereyka malaaletidi, “Haysa mela oorathabay Isra7eele biittan hanibeenna” yaagidosona. \p \v 34 Shin Farsaaweti, “Tuna ayyaanata halaqan tuna ayyaanata kessees” yaagidosona.\x - \xo 9:34 \xo*\xt Maato 10:25; 12:24; Mar 3:22; Luqa 11:15.\xt*\x* \s1 Oosanchoti Guutha \p \v 35 Yesuusi ayhude woosa keethatan tamaarsishe, salo kawotethaa Wongela sabbakishe, asaa harge ubbaafe pathishe katamataninne guta ubban yuuyis.\x - \xo 9:35 \xo*\xt Maato 4:23; Mar 1:39; Luqa 4:44.\xt*\x* \v 36 Daro derey, heemmiya asi bayna dorsada entana be7iya asi dhayin un7etidi de7eyisata be7idi entaw qadhetis.\x - \xo 9:36 \xo*\xt Taybo 27:17; 1 Kawo 22:17; 2 Taari 18:16; Hiz 34:5; Mar 6:34.\xt*\x* \v 37 Ba tamaaretako, “Shiiqana kathay daro, shin kathaa shiishiya asay guutha.\x - \xo 9:37 \xo*\xt Luqa 10:2.\xt*\x* \v 38 Hessa gisho, Goday kathaa shiishiya oosanchota yeddana mela woossite” yaagis. \c 10 \s1 Tammanne Nam7u Hawaareta \r (Mar 3:13-19; Luqa 6:12-16) \p \v 1 Yesuusi tammanne nam7u tamaareta baako xeegidi, tuna ayyaanata kessana melanne harge ubbaa pathana mela entaw maata immis. \p \v 2 Yesuusi kiitida tammanne nam7u hawaareta sunthay: koyroy Phexroosa geetetiya Simoonanne iya ishaa Indiriyasa, Zabdiyoosa na7aa Yayqoobanne iya ishaa Yohaanisa, \v 3 Filphoosanne Bartelemoosa, Toomasanne qaraxa qanxisiya Maatosa, Ilfiyoosa na7aa Yayqooba, Taadiyosa, \v 4 ba biittas mishetiya Simoonanne Yesuusa aathidi immida Asqoroota Yihuda. \p \v 5 He tammanne nam7ata Yesuusi kiittidi yeddishe, “Ayhude gidonna deriyako boopite, qassi Samaareta katamaka gelopite. \v 6 Shin Isra7eele keethaafe gidida hini dhayida dorsatako biite. \v 7 Yaa bidi, ‘Salo kawotethay matatis’ gidi odite.\x - \xo 10:7 \xo*\xt Luqa 10:4-12.\xt*\x* \v 8 Harganchota pathite, hayqidaysata hayqope denthite, baro harganchota geeshshi pathite, tuna ayyaanata kessite. Hinte coo ekidaysa coo immite. \v 9 Hinte kiisen worqa, woyko bira santime oykofite. \v 10 Hinte ogiyas karxiito, nam7u afila, woyko caamma woyko xam7a oykofite; oosanchuwas gallasa kathi koshshees.\x - \xo 10:10 \xo*\xt 2 Qoro 9:14; 1 Ximo 5:18.\xt*\x* \p \v 11 “Hinte issi katamaa woyko gutaa geliya wode hintena mokidi ekanaw ufaytiya uraa koyidi iya son shempite; hinte baana gakanaw yan gam7ite. \v 12 Qassi oodde sooka gelishe sarothite. \v 13 He keethay hintena mokiko hinte sarothida saroy entana gako, shin enti mokonna ixiko hinte sarothida saroy hintew guye simmo. \v 14 Oonika hintena mokonnanne hinte odiyaba si7onna ixiko he keethaafe woyko he katamaape keyishe hinte tohuwan de7iya baana pitidi keyite.\x - \xo 10:14 \xo*\xt Hawa 13:51.\xt*\x* \v 15 Ta hintew tuma odayis; Xoossaa pirda gallasan he katamaape Soodomesinne Gamoora katamatas pirday kawuyana.\x - \xo 10:15 \xo*\xt Maato 11:24; Medhe 19:24.\xt*\x* \p \v 16 “Ta hintena dorsatada suudhumeta giddo yeddana. Hessa gisho, shooshada cincata, holleda aadata gidite.\x - \xo 10:16 \xo*\xt Luqa 10:3.\xt*\x* \v 17 Asay hintena pirda daynnatas aathidi immana, qassi ayhude woosa keethan hintena garaafana. Hessa gisho, entafe naagetite.\x - \xo 10:17 \xo*\xt Mar 13:9-11; Luqa 12:11-12; 21:12-15.\xt*\x* \v 18 Ta gisho gidi hintena deriya haareyisata sinthenne kawota sinthe efana. Enta sinthaninne Ayhude gidonna deriya sinthan eqidi hinte tabaa markatana. \v 19 Shin hintena pirdas aathidi immiya wode, woygidi zaarino gidi un7etofite; he saatiyan hinte gaanaba Xoossay hintew immana. \v 20 Ayis giiko, hintenan odetey hinte Aawa Geeshsha Ayyaanape attishin, hintena gideketa. \p \v 21 “Ishay ba isha, aaway ba na7a, hayqos aathidi immana, nayti bantana yelidaysata bolla dendidi enta wodhisana.\x - \xo 10:21 \xo*\xt Mar 13:12; Luqa 21:16.\xt*\x* \v 22 Ta gisho gidi asa ubbay hintena ixana, shin wursethi gakanaw minniday attana.\x - \xo 10:22 \xo*\xt Maato 24:9; Mar 13:13; Luqa 21:17; Maato 24:13; Mar 13:13.\xt*\x* \v 23 Issi heerape hintena enti gooddiko hara katama baqatite. Taani hintew tuma odayis; Asa Na7ay yaana gakanaw, hinte Isra7eele katama ubbaa kantheketa. \p \v 24 “Tamaarey ba astamaariyape, aylley ba godaape aadhenna.\x - \xo 10:24 \xo*\xt Luqa 6:40; Yoha 13:16; 15:20.\xt*\x* \v 25 Tamaarey ba astamaariya, aylley ba godaa daaniko iyaw gidana. Keetha goda Bi7eel-Zebuula giiko iya soo asaa waatidi iissidi xeegenee?\x - \xo 10:25 \xo*\xt Maato 9:34; 12:24; Mar 3:22; Luqa 11:15.\xt*\x* \p \v 26 “Hiza, asas yayyofite. Kametidabay qonconna, qosetidabay geeshshi keyonna attenna.\x - \xo 10:26 \xo*\xt Mar 4:22; Luqa 8:17.\xt*\x* \v 27 Taani hintew dhuman odiyaba hinte poo7on odite; ta hintew haythan kalkashidaba dabaaban awaajite. \v 28 Ashope attishin, shempo wodhanaw danda7onaysatas yayyofite. Shin shempuwanne ashuwa gaannamen dhaysanaw danda7iya Xoossaas yayyite. \v 29 Nam7u buubeti issi santimen bayzetokonayee? Hanope attishin, entafe issinnaka hinte Xoossay goonna de7ishin sa7an wodhuku. \v 30 Hari attoshin, hinte huuphe binaanayka paydetidi de7ees. \v 31 Hiza, daro buubetape hinte aadhiya gisho yayyofite. \p \v 32 “Asa sinthan taw markatiya ubbaas taanika salon de7iya ta aawa sinthan markatana. \v 33 Shin asa sinthan tana kaddeysa taanika salon de7iya ta aawa sinthan kaddana.\x - \xo 10:33 \xo*\xt 2 Ximo 2:12.\xt*\x* \p \v 34 “Taani sa7an saro ehanaw yida hintew daanopo. Taani toorape attishin, sarotethi ehanaw yabiike. \v 35 Taani yiday, \q1 “ ‘Na7aa aawape \q2 macca na7iw aayepe \q2 na7aa machiw azina aayepe shaakanaasa.\x - \xo 10:35 \xo*\xt Miki 7:6.\xt*\x* \q2 \v 36 Asas morketi iya soo asata gidana.’ \p \v 37 “Taape aathidi ba aawa woyko ba aayiw dosey, tabaa gidanaw bessenna. Ba adde na7a woyko ba macca na7iw taape aathidi dosey, tabaa gidanaw bessenna. \v 38 Ba masqaliya tookidi tana kaallonna oonika tabaa gidanaw bessenna.\x - \xo 10:38 \xo*\xt Maato 16:24; Mar 8:34; Luqa 9:23.\xt*\x* \v 39 Ba shempuwa ashshanaw koyey dhaysana, shin ba shempuwa ta gisho aathidi immey ashshana.\x - \xo 10:39 \xo*\xt Maato 16:25; Mar 8:35; Luqa 9:24; 17:33; Yoha 12:25.\xt*\x* \p \v 40 “Hintena mokey tana mokees, tana mokey qassi tana kiittidaysa mokees.\x - \xo 10:40 \xo*\xt Luqa 10:16; Yoha 13:20; Mar 9:37; Luqa 9:48.\xt*\x* \v 41 Nabiya nabe sunthan mokey, nabiyatho woytetana; qassi xilluwa xillo sunthan mokey, xilluwatho woytetana. \v 42 Ta hintew tuma odayis; ha ta tamaaretape guuxiya issuwas tana kaalliya gisho hari attoshin guutha irxa haathi immiko iya woytoy dhayenna” yaagis. \c 11 \s1 Xammaqiya Yohaanisi Kiitida Asata \r (Luqa 7:18-35) \p \v 1 Yesuusi tammanne nam7u tamaareta kiitidaape guye yaape dendidi tamaarsanawunne sabbakanaw Galila katamata bis. \p \v 2 Yohaanisi qasho keethan de7ishe Kiristoosi oothiyabata si7idi, ba tamaaretape iyako kiittidi, \v 3 “Yaana geetetiday neneyee? Woyko nuuni haraa naagino?” yaagidi oychis. \p \v 4 Yesuusi entako zaaridi, “Bidi hinte si7iyabaanne hinte be7iyaba Yohaanisas odite. \v 5 Qooqeti xeelloosona, wobbeti hemetoosona, baro harganchoti paxoosona, tulleti si7oosona, hayqidaysati hayqope dendoosona; manqotas Wongelay sabbaketees.\x - \xo 11:5 \xo*\xt Isa 35:5.\xt*\x* \v 6 Tanan dhubetonay anjetidaysa” yaagis. \p \v 7 Yohaanisa tamaareti guye simmidi bin, Yesuusi deriyas Yohaanisaba odishe, “Ha mela biitta ay be7anaw keydetii? Carkoy qaathiya mayre be7anaw yidetiyee? \v 8 Yaatin, ay be7anaw keydetii? Koyse ma7o ma7ida ase be7anaseyee? Koyse ma7o ma7ida asati kawo gadhon de7oosona. \v 9 Yaatin, ay be7anaw keydetii? Nabe be7anaseyee? Heko, hinte nabepe aadheysa be7eeta. \q1 \v 10 “Ne ogiya ne sinthan giigisiya \q2 ta kiitanchuwa neepe sinthe kiittana” \m geetetidi xaafetiday iyassa.\x - \xo 11:10 \xo*\xt Milki 3:1.\xt*\x* \p \v 11 Ta hintew tuma odayis; maccasape yeletidaysata giddofe Yohaanisape aadhey oonika baawa; salo kawotethan ubbaafe guuxey I, iyape aadhana. \v 12 Xammaqiya Yohaanisa wodiyape doomidi hachi gakanaw salo kawotethay daro naaqetees, minnida asati wolqan yaa gelana.\x - \xo 11:12 \xo*\xt Luqa 16:16.\xt*\x* \v 13 Nabeti ubbaynne Muse higgey Yohaanisa wode gakanaw salo kawotethaaba tinbite odidosona. \v 14 Hiza, hinte enta kiitaa ammanana gidiko, yaana geetetida Eeliyaasi, I Yohaanisa.\x - \xo 11:14 \xo*\xt Milki 4:5; Maato 17:10.\xt*\x* \v 15 Hiza, si7iya haythi de7ey si7o. \p \v 16 “Hiza, ha wodiya yeletethaa aybira daaniso? Giya giddon uttidi woli xeegidi, \q1 \v 17 “ ‘Nu hintew suusul77e punnin; \q2 hinte yexeketa. \q1 Nu sabbidi zeleelin; \q2 hinte yeekeketa’ \m giya nayta daanosona. \v 18 Xammaqiya Yohaanisi moonnanne uyonna yin, ‘Tuna ayyaani de7ees’ yaagideta. \v 19 Asa Na7ay mishenne uyishe yin, ‘Yarambanne ushshancho, qaraxa qanxiseysatanne nagaranchota dabbo’ yaagideta. Hiza, cincatethaa tumatethay iya oosuwan qoncees” yaagis. \s1 Ammanonna Ixida Katamata \r (Luqa 10:13-15) \p \v 20 Hessafe guye, Yesuusi daro malaatata oothida katamatan de7iya asati banta nagaraape simmidi maarotan gelonna ixida gisho entana, \v 21 “Korazine katamaw nena ayye! Beetesayda katamaw nena ayye! Ayis giiko, hinte giddon oosetida malaatati Xiroosaninne Sidoonan oosetida gidiyako, enti beni bido tiyetidi, kayo ma7o ma7idi banta nagarape simmi aggana.\x - \xo 11:21 \xo*\xt Isa 23:1-18; Iyyu 3:4-8; Amo 1:9-10; Zaka 9:2-4.\xt*\x* \v 22 Shin ta hintew odayis; pirda gallas hintefe aathidi Xiroosasinne Sidoonas pirday kawuyana. \v 23 Qassi, Qifirnahooma, neeni pude salo keyanaw koyay? Hanenna! Neeni Si7oolen yegetana. Ayis giiko, ne giddon oosetida malaatati Soodomen oosetidaba gidiyako, Soodomey hachi gakanaw de7anashin.\x - \xo 11:23 \xo*\xt Isa 14:13.\xt*\x* \v 24 Shin ta new odayis; pirda gallas neepe aathidi Soodomes pirday kawuyana” yaagidi hanqetis.\x - \xo 11:24 \xo*\xt Maato 10:15; Luqa 10:12.\xt*\x* \s1 Kiristoosi Immiya Shempo \r (Luqa 10:21-22) \p \v 25 He wode Yesuusi, “Aawaw, saluwanne sa7aa Godaw, neeni haysa eranchotapenne cincatape genthada naytas qoncisida gisho, nena galatayis. \v 26 Ee, ta Aawaw, haysi ne lo77o sheniyada hanis. \p \v 27 “Ubbay taw ta Aawape imetis. Aawape hari Na7a erey baawa, Na7aapenne I entaw qoncisanaw koyeysatape hari Aawa eranaw danda7ey baawa.\x - \xo 11:27 \xo*\xt Yoha 1:18; 3:35; 10:15.\xt*\x* \p \v 28 “Hinteno, daaburanchoto, toohoy deexida ubbay taako haa yiite; taani hintena shempisana. \v 29 Taani ta wozanan ashkenne aada gidiya gisho, ta qambaran gelite, taape tamaarite; hinte, hinte shempuwas shempo demmana.\x - \xo 11:29 \xo*\xt Ermi 6:16.\xt*\x* \v 30 Ta qambaray liiqo, qassi ta toohoyka kawushe” yaagis. \c 12 \s1 Sambaata Bonchanaw Bessii? \r (Mar 2:23-28; Luqa 6:1-5) \p \v 1 Hessafe guye, Sambaata gallas, Yesuusi gade giddora aadhees. Yesuusa tamaareti koshatida gisho tiya banga shirikidi moosona.\x - \xo 12:1 \xo*\xt Zaare 23:25.\xt*\x* \v 2 Shin Farsaaweti hessa be7idi Yesuusako, “Heko, ne tamaareti Sambaata gallas oothanaw bessonnaba oothosona” yaagidosona. \p \v 3 Yesuusi zaaridi, “Dawiti koshatida wode iyara de7eysatara ay oothidaako nabbabibeketii?\x - \xo 12:3 \xo*\xt 1 Same 21:1-6.\xt*\x* \v 4 Dawiti Xoossaa keethi gelidi kahineta xalaalape attishin, inne iyara de7eysatas bessonna geeshsha daabbuwa mis.\x - \xo 12:4 \xo*\xt Leewe 24:9.\xt*\x* \v 5 Woyko kahineti Sambaata wogaa shaaridi xoossa keethan Sambaata gallas ooso oothiko entaw bala gidonnaysa Muse higgiyan nabbabibeketii?\x - \xo 12:5 \xo*\xt Taybo 28:9-10.\xt*\x* \v 6 Shin si7ite! Xoossa Keethaafe aadhey haysan de7ees. \v 7 ‘Taani hinte yarshuwa gidonashin harata maarana mela koyayis’ giya qaalay woy guuseko hinte eridaako, xillo asa bolla pirdeketa.\x - \xo 12:7 \xo*\xt Maato 9:13; Hose 6:6.\xt*\x* \v 8 Asa Na7ay Sambaata Godaa” yaagis. \p \v 9 Yesuusi yaape bidi ayhude woosa keethi gelis. \v 10 Yan kushey gundida issi uray de7ees. Yesuusa mootanaw gaaso koyiya asati, “Sambaata gallas pathanaw bessi bessennee?” yaagidi oychidosona. \p \v 11 I entako, “Hinte giddofe issuwas dorsi Sambaata gallas aafon wulliko, goochidi kessonnay oonee?\x - \xo 12:11 \xo*\xt Luqa 14:5.\xt*\x* \v 12 Yaatin asi dorsaafe waanidi daro aadhenee? Hessa gisho, Sambaata gallas lo77oba oosoy bessees” yaagis. \p \v 13 Hessafe guye, Yesuusi addiyako, “Ne kushiya piddi ootha” yaagin, uray piddi oothis. Iya kushey paxidi hanko kushiyada hanis. \v 14 Shin Farsaaweti yaape kare keyidi, Yesuusa waati wodhaneko maqetidosona. \s1 Dooretida Xoossa Aylliya \p \v 15 Yesuusi enta qofaa eridi he bessaa aggidi hara soo bis. Daro asay iya kaallidi bidosona, harganchota ubbaa pathis. \v 16 Yesuusi, “Tabaa hara oodeska odopite” yaagidi minthi odis. \v 17 Hessika nabiya Isayaasi, \q1 \v 18 “Heko ta doorida aylley, \q2 ta doseysi, tana ufayseysi, \q2 taani ta ayyaana, iya bolla shempisana;\x - \xo 12:18 \xo*\xt Isa 42:1-4.\xt*\x* \q2 I, Ayhude gidonna deriyas suure pirdaba awaajana. \q1 \v 19 I palamenna woyko kaccenna; \q2 ba qaalaka denban coo sissenna. \q1 \v 20 Suure pirdan xoono demmana gakanaw, \q2 dincetida mayre menthenna, \q2 cuyiyaa muqaada toysenna. \q1 \v 21 Ayhude gidonna derey ubbay iyan ufaysi wothana” \m yaagidi xaafidaysi poletana melasa. \s1 Yesuusanne Bi7eel-Zebuula \r (Mar 3:20-30; Luqa 11:14-23) \p \v 22 Hessafe guye, tuna ayyaanan oyketida qooqenne muume ase de7eysa iyako ehidosona. Yesuusi ura pathin, uray xeellis; odetis. \v 23 Asa ubbay malaaletidi, “Haysi Dawita Na7aa gidandesha?” yaagidosona. \p \v 24 Shin Farsaaweti hessa si7idi, “Ha uray tuna ayyaanata kessey tuna ayyaanata halaqa Bi7eel-Zebuula wolqaana” yaagidosona.\x - \xo 12:24 \xo*\xt Maato 9:34; 10:25.\xt*\x* \p \v 25 Yesuusi enta qofaa eridi, “Woli giddon shaaketiya kawotetha ubbay kundana; qassi woli giddon shaaketiya katamay woyko keethay minnidi eqenna. \v 26 Xalahey Xalahe kessiyaba gidiko ba giddon shaaketis guussu. Hessatho haniyaba gidiko iya kawotethay waanidi minnidi eqanaw danda7ii? \v 27 Taani tuna ayyaana kessey Bi7eel-Zebuula wolqan gidiko hintena kaalliya asati oodde wolqan kessannee? Hessa gisho, hintena kaalliya asati hintena pirdana. \v 28 Shin taani tuna ayyaanata kessey Xoossaa Ayyaanan gidiko, Xoossaa kawotethay hinteko yis. \p \v 29 “Woyko issi asi wolqaama asa soo gelidi iya shaluwa bonqanaw koyko koyrottidi he uraa qachonna ixiko waatidi danda7ii? Yaatiko iya shaluwa bonqanaw danda7ees. \p \v 30 “Taara gidonnay oonika taara eqetees; qassi taara issife shiishonna ubbay laallees.\x - \xo 12:30 \xo*\xt Mar 9:40.\xt*\x* \v 31 Hessa gisho, si7ite; asay oothiya ay nagarinne cashsha qaali ubbay atto geetetana, shin Geeshsha Ayyaana cayiya oodeska iya nagaray atto geetetenna.\x - \xo 12:31 \xo*\xt Luqa 12:10.\xt*\x* \v 32 Oonika Asa Na7a bolla iitabaa odetiko iyaw atto geetetana, shin Geeshsha Ayyaana bolla iitabaa odetiya oodeska ha sa7an gidin yaana alamiyan iya nagaray atto geetetenna.\x - \xo 12:32 \xo*\xt Luqa 12:10.\xt*\x* \p \v 33 “Lo77o mithay lo77o ayfe ayfees; qassi iita mithay iita ayfees. Hiza, mithay eretey ba ayfiyana. \v 34 Hinteno, shoosha nayto, hinte iita gidishe waanidi lo77oba odetanaw danda7eetii? Asi ba wozanan kumidabaape doonan odetees.\x - \xo 12:34 \xo*\xt Maato 3:7; 23:33; Luqa 3:7; Maato 15:18; Luqa 6:45.\xt*\x* \v 35 Lo77o asi ba wozanan wothida lo77obaape, lo77oba kessees; iita asi ba wozanan wothida iitabaape, iitabaa kessees. \v 36 Shin si7ite, asay odetiya coo oda ubbaas pirda gallas zaaro immana. \v 37 Ayis giiko, ne odetiya ne qaalan xillana; ne odetiya ne qaalay ne bolla pirdana” yaagis. \s1 Yoonasa Malaata \r (Mar 8:11-12; Luqa 11:29-32) \p \v 38 Hessafe guye, issi issi Farsaawetinne higge astamaareti Yesuusako, “Astamaariyaw, neeni malaata oothada nuna bessa” yaagidosona.\x - \xo 12:38 \xo*\xt Maato 16:1; Mar 8:11; Luqa 11:16.\xt*\x* \p \v 39 Shin Yesuusi zaaridi, “Ammanetonanne iita yeletethay malaata koyees. Shin nabiya Yoonasa malaatape hara malaati iyaw imetenna.\x - \xo 12:39 \xo*\xt Maato 16:4; Mar 8:12.\xt*\x* \v 40 Yoonasi gita molo ulon heedzu gallasinne heedzu qamma gam7idaysa mela Asa Na7ay heedzu gallasinne heedzu qamma biitta garsan gam7ana.\x - \xo 12:40 \xo*\xt Yoha 1:17.\xt*\x* \v 41 Nanawe asay pirda gallas dendidi ha yeletethaa bolla pirdana; ayis giiko, enti Yoonasi sabbakin, si7idi banta nagaraape simmidosona. Heko, Yoonasape aadheysi haysan de7ees.\x - \xo 12:41 \xo*\xt Yoha 3:5.\xt*\x* \v 42 Pirda gallas dugeha kawiya dendada ha yeletethaa bolla pirdana; ayis giiko, iya Solomone cincatethaa si7anaw biitta gaxape yasu. Heko, Solomonepe aadhey haysan de7ees.\x - \xo 12:42 \xo*\xt 1 Kawo 10:1-10; 2 Taari 9:1-12.\xt*\x* \p \v 43 “Tuna ayyaanay asape keydaape guye baw shempiya bessi koyidi haathi bayna mela bessan daaburees, shin ba koyiya shempuwa demmenna. \v 44 Yaanin, ‘Ta agga keyida keetha simmada baana’ yaagees. I simmiya wode keethay kaysi gideysanne pitetidi giigidi uttidaysa demmees. \v 45 Hiza, simmi bidi, baape iitiya hara laapun iita ayyaanata ekidi yees; entika uraa giddo gelidi de7oosona. He uraas kaseysafe guyeysi daro iitees. Ha iita yeletethaa bolla hessa mela hanana” yaagis. \s1 Yesuusa Aayiwunne Iya Ishata \r (Mar 3:31-35; Luqa 8:19-21) \p \v 46 Yesuusi deriyas oda bolla de7ishin iya aayanne iya ishati iya odisanaw koyidi karen eqidosona. \v 47 Issi asi iyako, “Ne aayanne ne ishati nena odisanaw koyidi karen eqidosona” yaagis. \p \v 48 Yesuusi zaaridi, “Ta aayiya oonee? Ta ishatika oonantee?” yaagis. \v 49 Ba kushiyara tamaareta mallishe, “Be7ite, ta aayanne ta ishati haysata. \v 50 Salon de7iya ta Aawa sheniya oothiya ubbay ta isha, ta michonne ta aayo” yaagis. \c 13 \s1 Zerethi Zeriya Ura Leemiso \r (Mar 4:1-9; Luqa 8:4-8) \p \v 1 He gallas Yesuusi soope keyidi abba gaxan uttis. \v 2 Daro derey iya yuushuwan shiiqin asaa abba gaxan aggaagidi wogolon gelidi uttis.\x - \xo 13:2 \xo*\xt Luqa 5:1.\xt*\x* \v 3 Asaas darobaa leemison yaagidi odis: \p “Issi goshshanchoy zerethi zeranaw keyis. \v 4 I zeriya wode issi issi zerethati oge gaxan wodhidosona; entaka kafoti yidi maxi midosona. \v 5 Issi issi zerethati garsan shaalloy de7iya biitta bolla wodhidosona. Daro biitti bayna gisho ellesidi dolis. \v 6 Shin away keyin shullis; xaphoy bayna gisho melis. \v 7 Issi issi zerethay aguntha giddon wodhis; agunthay diccidi he dolaa cuullis. \v 8 Harati qassi aradda biitta bolla wodhis; dolidi ayfe ayfis. Issoy xeeta, issoy usupun tamma, issoy qassi hastama ayfis. \v 9 Si7iya haythi de7iya uray si7o” yaagis. \p \v 10 Yesuusa tamaareti iyako shiiqidi, “Ayis neeni deriyas leemison oday?” yaagidi oychidosona. \p \v 11 I zaaridi, “Hintew salo kawotethaa xuuraa eray imetis, shin entaw imetibeenna. \v 12 De7iya ubbaas guzhetana, iyaw darana, shin baynaysafe hari attoshin iyaw de7iyaraka eketana.\x - \xo 13:12 \xo*\xt Maato 25:29; Mar 4:25; Luqa 8:18; 19:26.\xt*\x* \v 13 Hessa gisho, taani enti, xeellishe demmonna mela, si7ishe si7onna mela woyko akeekona mela entaw leemison odayis. \p \v 14 “Isayaasi ba maxaafan odidaysi enta bolla poletis. I odishe, \q1 “ ‘Hinte sissi si7eeta, shin akeekeketa; \q2 hinte xeelleta, shin be7eketa. \q1 \v 15 Ayis giiko, ha asaa wozanay zel7umis; \q2 banta haythaa erishe tullisidosona, \q2 banta ayfiya goozidosona. \q2 Hessi bayneko enti banta ayfiyan be7idi, \q2 banta haythan si7idi, \q2 banta wozanan akeekidi, \q2 taako simmana, \q2 taka enta pathanashin’ yaagis. \p \v 16 “Shin hinte ayfeti be7iya gishonne hinte haythati si7iya gisho hinte anjetidaysata.\x - \xo 13:16 \xo*\xt Luqa 10:23-24.\xt*\x* \v 17 Ta hintew tuma odayis; daro nabetinne xilloti hinte be7eysa be7anawunne hinte si7eysa si7anaw amotidosona, shin entaw hanibeenna. \p \v 18 “Hiza, ha zerethi zeriya uraa leemisuwa si7ite. \v 19 Oge gaxan wodhida zerethi leemisoy haysa: salo kawotethaa qaala si7idi akeekona uraa wozanape Xalahey yidi iya wozanan de7iya zeretha maxi diggees. \v 20 Shaalloy garsan de7iya biitta bolla zeretidaysi qaala si7idi ellesidi ufaysan ekeyisata. \v 21 Shin xapho yeddanaw danda7onna gisho daro gam7okona. Qaala gaason metoy woyko goodetethi yaa wode ellesi dhubetoosona. \v 22 Aguntha gaathan zeretidaysi qaala si7is, shin ha alamiya duussaa Hirgaynne duretetha qofay qaala cuulliya gisho ayfe ayfonna attees. \v 23 Shin aradda biittan zeretida zerethay akeekan qaala si7iya uraa. I ayfe ayfees; issoy xeeta, issoy usupun tamma issoy qassi hastama ayfees” yaagis. \s1 Leeshsho Leemiso \p \v 24 Yesuusi entaw hara leemiso odis, “Xoossaa kawotethay ba goshshan lo77o zerethi zerida uraa daanees. \v 25 Shin asi ubbay dhiskin iya morkey yidi gistiya giddon leeshsho zeridi bis. \v 26 Gistey diccidi ayfiya wode leeshshoy iya giddon bentis. \p \v 27 “Gadiya godaa aylleti godaako bidi, ‘Godaw, ne goshshan ne lo77o zerethi zerabikisho? Yaatin, leeshshoy awupe yidee?’ yaagidosona. \p \v 28 “I entako, ‘Hessa morkey oothis’ yaagis. \p “Aylleti godaako, ‘Nu bidi leeshuwa shoddana mela koyay?’ yaagidosona. \p \v 29 “Shin I, ‘Atto bochofite; hinte leeshuwa shoddayis gishin gistey shodetana. \v 30 Bochofite; caka wodey gakanaw issife dicco. He wode cakiya asata leeshuwa sinthatidi maxidi taman xuugganaw mirqen mirqen qachite. Shin gistiya shiishidi ta shaaliyan qolite’ yaagana” yaagis. \s1 Ayfe Guutha Mithee Leemiso \r (Mar 4:30-32; Luqa 13:18-19) \p \v 31 Qassi hara leemiso yaagidi odis; “Salo kawotethay issi asi ba goshshan bakida guutha mithee ayfe daanees. \v 32 He mithee ayfey hara mitha ayfetape guutha, shin iya dolaa diccida hara mithata ubbaafe aadhada gitatawusu. I tashiyan kafoti keexidi uttana gakanaw wolqaama mithi gidawusu” yaagis. \s1 Irsho Leemiso \r (Luqa 13:20-21) \p \v 33 Kaallidika, Yesuusi hara leemiso odis; “Salo kawotethay issi maccasi heedzu gabate dhiille eka munuqada, munuqay dendana mela iyan gujida irsho daanees” yaagis. \p \v 34 Yesuusi deriyas he leemisuwa ubbaa odis. Leemisoy bayna issibaaka odibeenna. \v 35 Nabey ba maxaafan, \q1 “Taani ta doona, leemison dooyana; \q2 saloynne sa7i medhetoosape, \q2 geemmidaysa odayis” \m yaagidi odidaysi hessan poletis.\x - \xo 13:35 \xo*\xt Maz 78:2.\xt*\x* \s1 Leeshsho Leemiso Birshetha \p \v 36 Yesuusi deriya moyzidi soo gelis. Iya tamaareti iyako shiiqidi, “Goshshan de7iya leeshuwa birshethaa nuus oda” yaagidosona. \p \v 37 I zaaridi, “Lo77o zerethi zeriday Asa Na7a. \v 38 Goshshay ha alamiya. Lo77o zerethay salo kawotethaa nayta. Leeshshoy Xalahe nayta. \v 39 Leeshuwa zeriday morkiya Xalahe. Caka wodey, wode wursethi; cakeysati kiitanchota. \p \v 40 “Leeshshoy maxetidi taman xuugeteysa mela wodiya wursethan hessada hanana. \v 41 Asa Na7ay ba kiitanchota kiittana. Enti nagaras gaaso gideysatanne iita oothiya ubbaa maxidi iya kawotethaafe kessana. \v 42 Maxi shiishidi yeehoynne acha garcethi de7iya to7onna taman yeggana. \v 43 He wode xilloti banta Aawa kawotethan awada poo7ana. Si7iya haythi de7ey si7o! \p \v 44 “Xoossaa kawotethay goshshan moogetida miishe daanees. Issi asi he miishiya demmidi zaari moogis. Daro ufaytidi bidi baw de7iyaba ubbaa bayzidi he goshsha gadiya shammis. \p \v 45 “Hessadaka, qassi salo kawotethay inqu geetetiya al7o shuchata koyiya zal7ancho daanees. \v 46 Daro al7o inquwa demmidi bidi baw de7iyaba ubbaa bayzidi iya shammis. \s1 Molo Oykiya Gite Leemiso \p \v 47 “Qassi Xoossaa kawotethay abban yegetida dumma dumma qommo molo oykiya gitiya daanees. \v 48 Molo oykiya asati moloy gitiyan kumin abbaafe gaxa kessidosona. Yan uttidi lo77uwa qori qori daachon yeggidosona, shin iita molota wora holidosona. \v 49 Wodiya wursethan hessatho hanana. Kiitanchoti yidi nagaranchota xillotape shaakidi, \v 50 yeehoynne acha garcethi de7iya to7onna taman yeggana. \p \v 51 “Ha ubbay hintew gelidee?” yaagidi enta oychis. \p Enti zaaridi, “Ee” yaagidosona. \p \v 52 Yesuusi, “Hiza, salo kawotethaa eraa ekidi higgiya tamaarsiya ubbay, ba minjida shaluwape oorathaanne gal7a kessiya ase daanees” yaagis. \s1 Yesuusi Naazireten Ixetis \r (Mar 6:1-6; Luqa 4:16-30) \p \v 53 Yesuusi ha leemisuwa odi wursidaape guye yaape dendidi bis. \v 54 Ba yeletida biitta bidi ayhude woosa keethan deriya tamaarsis. Enti malaaletidi, “Ha uray ha cincatethaanne ha malaatata oothiya wolqaa awupe ekidee? \v 55 Haysi anaaxiya na7aa gidenneyee? Iya aaye sunthay Mayraamo gidennee? Iya ishati Yayqooba, Yoosefa, Simoonanne Yihuda gidokonaayee? \v 56 Iya micheti nuura de7oosona gidokona? Yaatin, ha uray ha ubbaa awupe ekidee?” yaagidosona. \v 57 Hessa gisho, I giyaba ekonna ixidosona.\x - \xo 13:57 \xo*\xt Yoha 4:43.\xt*\x* \p Shin Yesuusi, “Nabey ba yeletida biittaninne ba soo asaa matan bonchetenna” yaagis. \v 58 Enti ammanonna ixida gisho daro malaatata he bessan oothibeenna. \c 14 \s1 Xammaqiya Yohaanisa Hayquwa \r (Mar 6:14-29; Luqa 9:7-9) \p \v 1 He wode Galila aysiya Herodiisi\f + \fr 14:1 \fr*\fqa Herodiisi: \fqa*\ft Haysi kawa Herodiisa Antiphaasa. I, Yihudanne Peeriya Kiristoosi yeletanaape sinthe 4-39 ML gakanaw haaris. I Kawa Herodiisas na7a.\ft*\f* Yesuusaba si7is. \v 2 Ba aylletako, “Haysi Xammaqiya Yohaanisa; I hayqope dendis. Yaanida gisho, ha ubbaa malaatata I oothees” yaagis. \p \v 3 I hessa giday Herodiisi ba ishaa Filphoosa mache Herodiyadi gaason Yohaanisa qasho keethi gelsida gishosa. \v 4 Yohaanisi Herodiisa, “Ne iyo ekanaw woga gidenna” yaagis.\x - \xo 14:4 \xo*\xt Luqa 3:19-20; Leewe 18:16; 20:21.\xt*\x* \v 5 Herodiisi Yohaanisa wodhanaw koyis, shin derey Yohaanisa nabe oothidi be7iya gisho yashetis. \p \v 6 Herodiisi ba yeletida gallasa bonchiya wode, Herodiyada na7iya asaa sinthan yethan durada iya ufaysasu. \v 7 Yaatin, I, “Iya koyaba ubbaa immana gidi” caaqis. \v 8 Na7iya ba aaye zoriya si7ada Herodiisako, “Xammaqiya Yohaanisa huuphiya keren wothada taw imma” yaagasu. \v 9 Iya yaagin kawoy qiirotis, shin ba caaquwa gishonne baara de7iya imathata gisho gidi I oyshay poletana mela kiittis. \v 10 Kawoy ase kiittidi Yohaanisi qasho keethan de7ishin iya qoodhiya gora7isis. \v 11 Huuphiya keren wothi ehidi na7ees immidosona; na7iyaka ekada ba aayes efasu. \v 12 Yohaanisa tamaareti yidi iya aha efidi moogidosona. Iyape guye hanidaba ubbaa bidi Yesuusas odidosona. \s1 Ichashu Mukulu Asaa \r (Mar 6:30-44; Luqa 9:10-17; Yoha 6:1-14) \p \v 13 Yesuusi hanidaba si7ida wode wogolon gelidi he bessaafe issi geemmiya soo barka bis. Asay hessa si7idi katamatape dendidi tohon iya kaallidosona. \v 14 Yesuusi wogoluwape wodhidi daro asaa be7idi entaw qadhetis. Enta giddon de7iya harganchota pathis. \p \v 15 Sa7ay omarsishe biya wode Yesuusa tamaareti iyako shiiqidi, “Ha bessay asi bayna bessi, sa7ika qammis. Yaaniya gisho, heeran de7iya gutata bidi bantaw shammidi maana mela deriya yedda” yaagidosona. \p \v 16 Shin Yesuusi entako, “Derey moonna baanaw koshshenna; enti maanaba hinte immite” yaagis. \p \v 17 Enti zaaridi, “Nuus haysan ichashu uythaafenne nam7u molope hari baawa” yaagidosona. \p \v 18 Ika, “Ane enta haa ehite” yaagis. \v 19 Kaallidika, derey maatan uttana mela odis. Ichashu uythaanne nam7u molota ekidi, salo xeellidi galati simmidi, uythaa menthidi ba tamaaretas immis; enti qassi deriyas immidosona. \v 20 Ubbay midi kallidosona. Yesuusa tamaareti mishin attidaysa tammanne nam7u gayta denthidosona. \v 21 Kathaa mida asay maccasaynne nayti attishin, ichashu mukulu gidees. \s1 Yesuusi Abba Bollara Hemetis \r (Mar 6:45-52; Yoha 6:15-21) \p \v 22 Yesuusi ba tamaareti wogolon gelidi baape sinthatidi abbaafe he pinthi pinnana mela kiittidi baw deriya moyzanaw guye attis. \v 23 Deriya moyzi simmidi barka woossanaw issi zuma bolla keyis. Sa7ay qamminka I barka yan gam7is. \v 24 He wode wogoloy abba bolla bishin sintha baggara carkoy dendin hobbey wogoluwa un7ethis. \p \v 25 Wontimaatha bolla Yesuusi abba bolla hemetishe ba tamaaretako yis. \v 26 Iya tamaareti, I abba bolla hemetishe bantako yeysa be7idi yayyidosona. Entika, “Haysi moytille” gidi yayyidi waassidosona. \p \v 27 Shin Yesuusi ellessidi, “Aykoy baawa! Yayyofite! Tanabay” yaagis. \p \v 28 Phexroosi iyako, “Godaw, nena gidiko, taani haatha bollara hemetada neeko baana mela tana kiitta” yaagis. \p \v 29 Yesuusi Phexroosako, “Haaya” yaagis. \p Phexroosi wogoluwape wodhidi haatha bollara hemetishe Yesuusako buussu oykis. \v 30 Shin wolqaama carkuwa be7idi yayyis. Haathan mitetethi oykida wode, “Godaw! tana ashsharki!” yaagidi waassis. \p \v 31 Yesuusi ellesidi ba kushiya yeddi iya oykidi, “Neno, ammanoy pacidayso ayis sidhay” yaagis. \p \v 32 Yesuusaranne Phexroosara wogoluwan gelida wode carkoy si77i gis. \v 33 Wogoluwa giddon de7iya iya tamaareti, “Neeni tumaka Xoossa Na7a” gidi goyinnidosona. \p \v 34 Enti abba pinnidi Gensareexe biitta gakidosona. \v 35 He biittan de7iya asay Yesuusa erida wode banta heeran de7iya guta ubba kiita yeddidosona. Asay harganchota ubbaa iyako ehidosona. \v 36 Harganchoti iya afila macaraa xalaala bochana mela woossidosona. Bochida ubbayka paxidosona. \c 15 \s1 Farsaaweta Woga \r (Mar 7:1-13) \p \v 1 Hessafe guye, issi issi Farsaawetinne higge astamaareti Yerusalaamepe Yesuusako yidi, \v 2 “Ne tamaareti ayis nu aawata wogaa menthona? Enti kathi maanape sinthe banta kushiya meecetokona” yaagidi oychidosona. \p \v 3 Yesuusi zaaridi, “Hinte, hinte wogaa gisho, Xoossaa kiitaa poleysa ayis ixeetii? \v 4 Ayis giiko, Xoossay, ‘Ne aawanne ne aayiw boncha. I ba aawa woyko ba aayiw cayeysi hayqo gibeennee?’ yaagis.\x - \xo 15:4 \xo*\xt Kessa 20:12; Zaare 5:16; Kessa 21:17; Leewe 20:9.\xt*\x* \v 5 Shin hinte, issi asi ba aawa woyko ba aayiw maaddanabay de7ishin, ‘Haysa ta Xoossas yarshas giiko, \v 6 ba aawa woyko ba aayiw bonchanaw bessenna’ yaageeta. Yaatidi hinte, hinte wogaa polanaw Xoossaa qaala mentheta. \v 7 Hinteno, cubboto, Isayaasi hintebaa like odis, \q1 \v 8 “ ‘Ha asay tana banta doonan bonchees, \q2 shin enta wozanay taape haahon de7ees. \q1 \v 9 Asay tana coo goyinnoosona; \q2 enti asi medhida kiitaa \q2 Xoossaa higge daanisidi tamaarsoosona’ gis” yaagis. \s1 Ase Tunisiyabata \r (Mar 7:14-23) \p \v 10 Yesuusi daro asaa baako xeegidi, “Si7ite! Akeekite! \v 11 Ase tunisiyabay doonara geliyaba gidonashin doonape keyaaba” yaagis. \p \v 12 Hessafe guye, Yesuusa tamaareti iyako yidi, “Farsaaweti neeni gidaysa si7idi dhubetidaysa akeekay?” yaagidosona. \p \v 13 Shin Yesuusi zaaridi, “Salon de7iya ta aaway tokiboonna mithi ubbay shodetana. \v 14 Entaba Hirgofite; enti qooqe kaalethiya qooqeta. Qooqey qooqe kaalethiko, nam7ayka ollan kundana” yaagis.\x - \xo 15:14 \xo*\xt Luqa 6:39.\xt*\x* \p \v 15 Phexroosi zaaridi, “Ha leemisuwa birshethaa nuus odarkii” yaagis. \p \v 16 Yesuusi entako, “Hintewuka ha77i gakanaw gelibeennee? \v 17 Doonara geliyaba ubbay ulo gelidi kare keyeysa ereketii? \v 18 Shin doonara keyaabay wozanape keyees. Ase tunisiyabati hessata.\x - \xo 15:18 \xo*\xt Maato 12:34.\xt*\x* \v 19 Entika:- asa wozana giddofe keyiya iita qofa, wodho, laymatethi, iita ooso, kayso, wordo markatethi, cashshe. \v 20 Hessa daaniyabati ase tuniseesipe attishin, meecetonna kushera meysi tunisenna” yaagis. \s1 Issi Maccase Ammano \r (Mar 7:24-30) \p \v 21 Hessafe guye, Yesuusi yaape keyidi Xiroosanne Sidoona katamati de7iya biitta bis. \v 22 Issi Kanaane biitta maccas Yesuusako yada, ba qaala dhoqu oothada, “Godaw, Dawita na7aw, taw qadhetarki; ta na7iw tuna ayyaanay oykidi iita waaysees” yaagasu. \p \v 23 Shin Yesuusi issi qaalaka zaaronna si77i gis. Yesuusa tamaareti iyako yidi, “Ha maccasiya nu geedo kaalla kaallada, woossawusu. Hessa gisho, neeni iyo moyzarki” yaagidi woossidosona. \p \v 24 Yesuusi zaaridi, “Taani wudepe dhayida dorsada Isra7eele keethaafe dhayida asata xalaalas kiitetas” yaagis. \p \v 25 Shin iya, iya sinthan kundada, “Godaw, tana maaddarkii?” yaagasu. \p \v 26 I zaaridi, “Nayta kathi ekidi kanatas yeggeysi lo77o gidenna” yaagis. \p \v 27 Maccasiyaka, “Godaw, hessi tuma, shin hari attoshin kanati banta godati mishin, gaytape wodhiya tiifiya moosona” yaagasu. \p \v 28 Yesuusi zaaridi, “Ha maccasete, ne ammanoy gita; ne koydaysada new hano” yaagis. I na7iya iiraka paxa aggasu. \s1 Daro Harganchoti Paxidosona \p \v 29 Yesuusi yaape dendidi Galila Abbaa mati bis. Issi zuma bolla keyidi, yan uttis. \v 30 Daro asay bantara, wobbeta, qooqeta, kuunata, doona muumetanne, hara daro harganchota ekidi, iyako ehidi iya sinthan wothidosona. Yesuusi entana pathis. \v 31 Hessa gisho, muumeti odetishin, kuunati piddi gishin, wobbeti hemetishin, qooqeti xeellishin asay be7idi malaaletidi, Isra7eele Xoossaa galatidosona. \s1 Oyddu Mukulu Asa \r (Mar 8:1-10) \p \v 32 Yesuusi ba tamaareta baako xeegidi, “Ha daro asay taara heedzu gallas gam7ida gishonne entaw ha77i miyabay bayna gisho taani entaw qadhetayis. Enti ogen daaburidi kundonna mela ayko muzonna enta mela yeddanaw koyke” yaagis. \p \v 33 Iya tamaareti zaaridi, “Nuuni ha bazzuwan haysa keena asaas gidiya kathi awupe demmanee?” yaagidosona. \p \v 34 Yesuusi entako, “Hintew aapun uythi de7ii?” yaagidi oychis. \p Enti zaaridi, “Laapun uythinne laafa molotape guuthi de7ees” yaagidosona. \p \v 35 Yesuusi deriya sa7an uttite yaagidi kiittis. \v 36 Hessafe guye, he laapun uythaanne moluwa ekidi Xoossaa galatis. Menthidi ba tamaaretas immis. Iya tamaareti daro asaas gishidosona. \p \v 37 Asa ubbay midi kallidosona. Iya tamaareti, mishin attida tiifiya laapun gita gayta kumethi denthidosona. \v 38 Mida asay maccasinne na7a paydonna adde xalaali oyddu mukulu. \v 39 Yesuusi deriya yeddidaape guye wogoluwan gelidi Magedoona biitta bis. \c 16 \s1 Malaata Be7anaw Oychida Oysha \r (Mar 8:11-13; Luqa 12:54-56) \p \v 1 Farsaawetinne Saduqaaweti Yesuusako yidosona. Iya paacanaw koyidi, bantana salope malaata besso gidi oychidosona.\x - \xo 16:1 \xo*\xt Maato 12:38; Luqa 11:16.\xt*\x* \v 2 Shin I entako, “Sa7i omarsiya wode, ‘Saloy zo77ida gisho wonto booqallana’ yaageeta. \v 3 Wontiya wode, ‘Saloy zo77idi shaaratida gisho iri bukana’ yaageeta. Yaatin hinte salo mallaa be7idi ereeta, shin wodiya malla eranaw danda7ibeeketa. \v 4 Iitanne ammanonna yeletethay malaata koyees. Shin iyaw Yoonasa malaatape hara malaati imetenna” yaagis. Hessafe guye, entana yan aggidi hara soo bis.\x - \xo 16:4 \xo*\xt Maato 12:39; Luqa 11:29.\xt*\x* \s1 Farsaawetanne Saduqaaweta Irsho \r (Mar 8:14-21) \p \v 5 Enti abbaafe hefinthi pinnida wode daabbo ekidi yaanaysa dogidosona. \v 6 Yesuusi entako, “Farsaawetapenne Saduqaaweta irshuwafe naagetite” yaagis.\x - \xo 16:6 \xo*\xt Luqa 12:1.\xt*\x* \v 7 Entika banta garsan, “I hessa giday nu daabbo ekidi yoonna gishosa gidana” yaagidosona. \v 8 Yesuus enta qofaa eridi, “Hinteno, ammanoy pacidaysato! Daabbo ekonna yida gisho woli giddon ayis odeteetii? \v 9 Ha77ika hinte akeeketii? Ichashu mukulu asaas ichashu uythaa gishidaysanne enti midi kallin hinte aapun gayta kumethi denthidaako dogidetii?\x - \xo 16:9 \xo*\xt Maato 14:17.\xt*\x* \v 10 Hessadaka, laapun uythaa oyddu mukulu asaas gishidaysanne enti midi kallin, hinte aapun gita gayta kumethi denthidaako akeekeketii?\x - \xo 16:10 \xo*\xt Maato 15:34.\xt*\x* \v 11 Hiza, taani Farsaawetanne Saduqaaweta irshuwafe naagetite gada odeysi daabboba gidonnaysa akeekeketii?” yaagis. \v 12 Yaatin, iya tamaareti Yesuusi odey munuqa denthanaw yegetiya irshoba gidonashin Farsaawetanne Saduqaaweta timirtiyafe naagetanaysa gideysa akeekidosona. \s1 Phexroosa Markatetha \r (Mar 8:27-30; Luqa 9:18-21) \p \v 13 Yesuusi Qisaare Filphoosa biitta gakida wode ba tamaaretako, “Asay, Asa Na7aa oona goonna?” yaagidi oychis. \p \v 14 Entika, “Issoti issoti Xammaqiya Yohaanisa, harati Eeliyaasa qassi hankoti Ermiyaasa woyko nabetape issuwa goosona” yaagidosona.\x - \xo 16:14 \xo*\xt Maato 14:1.\xt*\x* \p \v 15 Yesuusi zaaridi, “Yaatin, hinte tana oona geetii?” gidi enta oychis. \p \v 16 Simoona Phexroosi zaaridi, “Neeni Kiristoosa, de7o Xoossaa na7a” yaagis.\x - \xo 16:16 \xo*\xt Yoha 6:68.\xt*\x* \p \v 17 Yesuusi Phexroosako, “Yoona na7aa Simoona, neeni anjetidaysa! Haysa new qoncisiday saluwan de7iya ta aawape attishin, ase gidenna. \v 18 Ta new odayis Phexroosa, neeni zaalla! Taani ha zaalla bolla ta woosa keethaa keexana. Hayqo wolqatika iyo xoonokona. \v 19 Salo kawotethaa qulpeta ta new immana. Sa7an neeni diggiyabay ubbay salon Xoossaa matan digetidaba gidana. Sa7an neeni hano giyabay ubbay salon Xoossaa matan hanidaba gidana” yaagis.\x - \xo 16:19 \xo*\xt Maato 18:18; Yoha 20:23.\xt*\x* \p \v 20 Hessafe guye, I, Kiristoosa gideysa oodeska odonna mela ba tamaareta minthidi kiittis. \s1 Yesuusi Bana Gakana Waaya Odis \p \v 21 He wodiyape doomidi Yesuusi ba tamaaretas, “Taani Yerusalaame baanaw bessees. Yan deriya cimatan, kahine halaqatanne higge astamaareta kushen waaye ekanaw bessees. Enti tana wodhana, shin taani heedzantho gallas hayqope dendana” yaagidi qoncisis. \p \v 22 Phexroosi Yesuusa gaxa kessidi, “Godaw, hessi hanenna! Hessa melabay nena ubbaraka gakofo!” yaagidi hanqetis. \p \v 23 Yesuusi Phexroosako guye simmidi, “Ha Xalahiyaw, taape haaka! Neeni asa qofa qopaasape attishin, Xoossaa qofa qoponna gisho taw dhube gidaasa” yaagis. \p \v 24 Hessafe guye, Yesuusi ba tamaaretako, “Oonika tana kaallanaw koyaba gidiko bana kaddo, ba masqaliya tookidi tana kaallo.\x - \xo 16:24 \xo*\xt Maato 10:38; Luqa 14:27.\xt*\x* \v 25 Ba de7uwa ashshanaw koyiya ubbay dhaysees. Shin ba de7uwa ta gisho gidi aathidi immeysi ashshees.\x - \xo 16:25 \xo*\xt Maato 10:39; Luqa 17:33; Yoha 12:25.\xt*\x* \v 26 Asi alame kumethi baw oothidi, gidoshin ba shempuwa dhaysiko iya ay maaddii? Woyko asi ba shempuwa laame ay immanaw danda7ii? \v 27 Asa na7ay ba aawa bonchuwan ba kiitanchotara yaana. He wode issi issi uraas iya oosuwada immana.\x - \xo 16:27 \xo*\xt Maato 25:31; Maz 62:12; Roome 2:6.\xt*\x* \v 28 Ta tuma odayis; haysan eqida asatape Asa Na7ay kawo gididi simmeysa be7ana gakanaw hayqonnaysati haysan de7oosona” yaagis. \c 17 \s1 Yesuusa Malay Laametis \r (Mar 9:2-13; Luqa 9:28-36) \p \v 1 Usupun gallasape guye Yesuusi, Phexroosa, Yayqoobanne iya ishaa Yohaanisa baara ekidi bantarka gidanaw zuma bolla keyis.\x - \xo 17:1 \xo*\xt 2 Phex 1:17-18.\xt*\x* \v 2 Yan enta sinthan Yesuusa malay kumethi laametis; iya som7oyka awada xolqis. Iya ma7oyka daro booxis. \v 3 Heko, Museynne Eeliyaasi iyara odetishin be7idosona. \v 4 Phexroosi Yesuusako, “Nuuni haysa hashshu yida. Ne koyko issino new, issino Muses, issino Eeliyaasas haysan heedzu shaqara shaqarana” yaagis. \v 5 Phexroosi hessa buroo odishin bootha shaaray entana kammis. Shaara giddora, “Tana ufaysiya, ta dosiya na7ay haysa, iya si7ite!” giya qaalay yis.\x - \xo 17:5 \xo*\xt Medhe 22:2; Maz 2:7; Isa 42:1; Maato 3:17; 12:18; Mar 1:11; Luqa 3:22; Zaare 18:15.\xt*\x* \v 6 Yesuusa tamaareti hessa si7ida wode dagammidi banta som7uwara sa7an kundidosona. \v 7 Shin Yesuusi entako shiiqidi enta bochidi, “Dendite, yayyofite!” yaagis. \v 8 Enti dhoqu gidi be7iya wode Yesuusape hara oonaka be7ibookona. \p \v 9 Enti zumaa bollafe wodhishin Yesuusi entako, “Asa Na7ay hayqope dendana gakanaw ha hinte be7idaba oodeska odopite” gidi kiittis. \v 10 Yesuusa tamaareti, “Yaatin, higge astamaareti Eeliyaasi Kiristoosape kasetidi yaana giday aybisee?” yaagidi oychidosona.\x - \xo 17:10 \xo*\xt Milki 4:5.\xt*\x* \p \v 11 Yesuusi zaaridi, “Ee! Eeliyaasi kaseti yidi ubbaba giigisana. \v 12 Shin ta hintew tuma odayis; Eeliyaasi kasetidi yis. Entika iya bolla koydaba oothidosonape attishin, iya shaaki eribookona. Hessada Asa Na7ay enta kushen waayetana” yaagis.\x - \xo 17:12 \xo*\xt Maato 11:14.\xt*\x* \p \v 13 He wode Yesuusi giday Xammaqiya Yohaanisaba gideysa akeekidosona. \s1 Tuna Ayyaani Oykida Na7a \r (Mar 9:14-29; Luqa 9:37-43) \p \v 14 Enti deriyape asaako simmiya wode issi asi Yesuusa sinthan gulbatidi, \v 15 “Godaw, hayyana ta na7aas qadhetarki; iya shocidi yeggiya hargey daro un7ethidi tamaninne haathan yeggees. \v 16 Ne tamaaretako ehas, shin enti pathanaw danda7ibookona” yaagis. \p \v 17 Yesuusi zaaridi, “Hinteno, ammanonna geella yeletethaw awude gakanaw ta hintera daanee? Awude gakanaw ta hintena danda7anee? Ane na7aa haa eki yiite” yaagis. \v 18 Yesuusi tuna ayyaana hanqin, tuna ayyaanay na7aape keyis; he saatenka na7ay paxis. \v 19 Hessafe guye, Yesuusa tamaareti bantarka iyako shiiqidi, “Nuuni tuna ayyaana kessanaw danda7iboonay aybisee?” yaagidi oychidosona. \v 20 I entako, “Hintew ammanoy laafida gishosa. Ta hintew tuma odayis; gaashe ayfe mela ammanoy hintew de7iko ‘Ha zumaa haysafe dendada gede aadha’ giiko hintew kiitetana. Hintew danda7etonabay deenna. \v 21 [Shin hessa melay woosapenne xoomape attishin, haran keyenna”] yaagis.\x - \xo 17:21 \xo*\xt Maato 21:21; Mar 11:23; 2 Qoro 13:2.\xt*\x*\f + \fr 17:21 \fr*\ft Issi issi beni maxaafatan paydo 21 deenna.\ft*\f* \s1 Yesuusi Ba Hayquwaba Zaaridi Odis \r (Mar 9:30-32; Luqa 9:43-45) \p \v 22 Yesuusa tamaareti Galilan shiiqidi de7ishin Yesuusi entako, “Asa Na7i asa kushen aadhidi imetana. \v 23 Enti iya wodhana, shin I heedzantho gallas hayqope dendana” yaagis. \p Iya tamaaretika daro qiirotidosona. \s1 Xoossa Keetha Giira \p \v 24 Yesuusaranne iya tamaaretara Qifirnahooma katama gakida wode Xoossa Keetha giira qanxiseysati Phexroosako yidi, “Hinte astamaarey Xoossa Keetha giira giirii?” yaagidi oychidosona.\x - \xo 17:24 \xo*\xt Kessa 30:13.\xt*\x* \p \v 25 Phexroosi zaaridi, “Giirees” yaagis. Phexroosi soo geliya wode Yesuusi kasetidi, “Phexroosa, new ay daanii? Ha sa7aa kawotethati qaraxanne giira oope ekona? Gade asapeye woyko asa gade asapee?”\f + \fr 17:25 \fr*\fk Gade asapeye woyko asa gade asapee: \fk*\ft He wode kawotethati banta gade asape giira ekokona.\ft*\f* yaagidi oychis. \p \v 26 Phexroosi “Asa gade asape” gidi zaaris. \p Yesuusi zaaridi, “Gade asay giira giirokona guussu. \v 27 Shin enti dhubetonna mela abba bada molo oykanaw manxaqo yegga. Koyro ne oykiya moluwa doona dooyada giiras gidiya miishe ne gishonne ta gisho efada giira” yaagis. \c 18 \s1 Ubbaafe Aadhey Oonee? \r (Mar 9:33-37; Luqa 9:46-48) \p \v 1 He wode Yesuusa tamaareti yidi, “Salo kawotethan ubbaafe aadhey oonee?” yaagidi oychidosona.\x - \xo 18:1 \xo*\xt Luqa 22:24.\xt*\x* \v 2 Yesuusi issi guutha na7a xeegidi enta giddon essidi haysada yaagis. \v 3 “Taani hintew tuma odayis; hinte laametonnanne guutha naytada hanonna ixiko salo kawotethaa ubbaraka gelanaw danda7eketa.\x - \xo 18:3 \xo*\xt Mar 10:15; Luqa 18:17.\xt*\x* \v 4 Hiza, ha guutha na7ada bana kawushiya oonika salo kawotethan ubbaafe aadheysa gidana. \v 5 Haysa mela na7a ta sunthan mokiya oonika tana mokees. \p \v 6 “Shin tanan ammaniya ha guuthatape issuwa nagara oothana mela dhube gidiya oonika gita gaacha woxa ba qoodhen qachidi ciimmo abban mitetiko iyaw lo77o. \v 7 Alamen asay nagara oothana mela oothiyabati de7iya gisho alamiya ayye! Hessa melabati yoonna attenna, shin dhubey iya gaason yaa uraa ayye! \p \v 8 “Ne kushey woyko ne tohoy nena balethiko neepe qanxa yegga. Neeni nam7u kushera woyko nam7u tohora merinaa taman yegetanaape kushe woyko toho duuxa gidada merinaa de7o demmeysi new lo77o.\x - \xo 18:8 \xo*\xt Maato 5:30.\xt*\x* \v 9 Qassi ne ayfey nena balethiko iyo wooca kessada wora hola. Neeni nam7u ayfera gaanname taman yegeteysafe issi ayfera merinaa de7uwa geleysi new lo77o.\x - \xo 18:9 \xo*\xt Maato 5:29.\xt*\x* \p \v 10 “Ta hintew odayis; salon de7iya enta naagiya kiitanchoti ubba wode salon de7iya ta Aawa sinthan de7iya gisho, hinte ha guuthatape issuwaka kadhonna mela naagetite.\x - \xo 18:10 \xo*\xt Luqa 19:10.\xt*\x* \v 11 Asa Na7ay dhaydaysata ashshanaw yis”\f + \fr 18:11 \fr*\fqa Asa Na7ay dhayidaysata ashshanaw yis: \fqa*\ft Issi issi beni maxaafati paydo 11 gujoosona.\ft*\f* yaagis. \s1 Dhayda Dorsa Leemiso \r (Luqa 15:3-7) \p \v 12 Qassi Yesuusi, “Hintew ay daanii? Issi uraas xeetu dorsati de7eysatape issoy dhayiko uddufun tammanne uddufunata deriya bolla yeggi aggidi he dhayidaysa koyanaw beennee? \v 13 Ta tuma odayis; I demmida wode uddufun tammanne uddufunatape aathidi dhayidi bentida issi dorsa gisho ufaytees. \v 14 Hessadaka, salon de7iya hinte aaway ha guuthatape issoy dhayana mela koyenna. \s1 Qohida Asi Waatanee? \p \v 15 “Ne ishay nena qohiko nerka iyako bada iya qohuwa iyaw oda. I nena si7iko iya new isha ootha.\x - \xo 18:15 \xo*\xt Luqa 17:3.\xt*\x* \v 16 Shin I nena si7onna ixiko, nam7u woyko heedzu asa markan mootoy lasetiya gisho, issi woyko nam7u asi ekada iyako ba.\x - \xo 18:16 \xo*\xt Zaare 19:15.\xt*\x* \v 17 I entana si7onna ixiko, woosa keethas oda. Woosa keethi giyaba si7onna ixiko ammanonna asada woyko qaraxa qanxisiya asada iya payda. \p \v 18 “Ta hintew tuma odayis; sa7an hinte diggiyabati ubbay salon Xoossaa matan digetidaba gidana. Sa7an hinte hano giyabati ubbay salon Xoossa matan hanidaba gidana.\x - \xo 18:18 \xo*\xt Maato 16:19; Yoha 20:23.\xt*\x* \p \v 19 “Qassika ta hintew odayis; sa7an hintefe nam7ay banta woossiyabas issi wozanan gididi Xoossaa woossiyaba gidiko salon de7iya ta Aaway hintew oothana. \v 20 Tana kaalleysatape nam7a woyko heedza gididi shiiqiya bessan taani enta giddon bentana” yaagis. \s1 Atto Guussaba \p \v 21 He wode Phexroosi Yesuusako yidi, “Godaw, ta ishay tana qohiko aapun toho taani atto gaanaw bessii? Laapun toho gakanaaseyee?” gidi oychis.\x - \xo 18:21 \xo*\xt Luqa 17:3-4.\xt*\x* \p \v 22 Yesuusi zaaridi, “Gidenna, laapun tammu toho laapunape attishin, laapun toho gidenna.\x - \xo 18:22 \xo*\xt Medhe 4:24.\xt*\x* \p \v 23 “Hessa gisho, Xoossaa kawotethay ba oosanchotara ba miishey pacidaakonne palahidaako be7anaw qopida kawa daanees. \v 24 He kawoy miishey pacidaakonne palahidaako be7iya wode daro gindiginda acoy de7iya issi uraa iyako ehidosona. \v 25 Shin he aylley acuwa qanxanaw xoonetin iyara, iya machera, iya naytinne iyaw de7iyabay ubbay bayzetidi acoy cigetana mela iya goday kiittis. \v 26 Yaatin aylley ba godaa tohuwa bolla gulbatidi, ‘Ta godaw, hayyana guutha wode takarki, ta acuwa ubbaa ta ciggana’ yaagidi woossis. \v 27 Kawoy iyaw qadhetidi, yeddi aggis; iya acuwa maaris. \p \v 28 “Shin he aylley keyi bidi ba lagge oosanchotape issoy baape daro guutha miishe tal7idaysa, ‘Ne bolla de7iya ta miishiya taw cigga’ gidi qoodhe oykis. \p \v 29 “He iya lagee aylley iya sinthan gulbatidi, ‘Hayyana guutha wode takarki taani ta acuwa ubbaa ciggana’ yaagidi woossis. \p \v 30 “Shin ixidi eki efidi ba laggey acuwa qanxana gakanaw qasho keethi gelsis. \v 31 Hessa gisho, hara lagge oosanchoti hessa be7ida wode daro yilotidi, bidi banta godaas I oothidaba ubbaa odidosona. \p \v 32 “Yaatin kawoy he aylliya xeegisidi, ‘Ha iita aylliyaw, neeni tana woossida gisho, ta ne acuwa ubbaa new maaras. \v 33 Yaatin, taani ne acuwa maaridaysada neeni ne lagge aylliya acuwa maaranaw new bessennee?’ yaagis. \v 34 Hessa gisho, kawoy daro yilotidi, I ba acuwa ubbaa ciggana gakanaw paxa kaa7etana mela qasho keethan yeggis. \p \v 35 “Hessadaka, hinte issoy issoy hinte ishaa wozanape maaronna ixiko salon de7iya ta Aaway hintena hessada oothana” yaagis. \c 19 \s1 Eko Geloba \r (Mar 10:1-12) \p \v 1 Yesuusi hessa odi ongidaape guye, Galilape dendidi Yordaanose Shaafape hefinthan de7iya Yihuda biitta bis. \v 2 Daro asay iya kaallidi bin enta giddofe harganchota pathis. \p \v 3 Farsaaweti iya paacanaw koyidi iyako yidi, “Issi asi ay gaasonka ba machiw yeddanaw bessii?” yaagidi oychidosona. \p \v 4 Yesuusi zaaridi, “Xoossay koyro addenne maccas oothi medhidaysa hinte nabbabibeketii?\x - \xo 19:4 \xo*\xt Medhe 1:27; 5:1.\xt*\x* \v 5 ‘Hessa gisho, Issi asi ba aawanne ba aayiw aggidi ba machera issino gidees, nam7ayka issi asho gidoosona.’\x - \xo 19:5 \xo*\xt Medhe 2:24.\xt*\x* \v 6 Hessa gisho, enti issi asi gidoosonape attishin, nam7u asi gidokona. Hiza, Xoossi qachidaysa asi shaakofo” yaagis. \p \v 7 Farsaaweti, “Yaatin, Musey issi asi anjo worqate immidi yeddana mela ayis kiittidee?” yaagidi oychidosona.\x - \xo 19:7 \xo*\xt Medhe 24:1.\xt*\x* \p \v 8 Yesuusi zaaridi, “Hinte, hinte macheta yeddana mela Musey hintena kiittiday, hinte wozanaa minotethaa gishope attishin, koyrope hessa mela gidenna. \v 9 Ta hintew odayis; ba machiya laymatonna de7ishin yeddidi hara ekiya oonika laammees” yaagis.\x - \xo 19:9 \xo*\xt Maato 5:32; 2 Qoro 7:10.\xt*\x* \p \v 10 Iya tamaareti iyako, “Azinabaynne machibay hessa mela gidiko eko geloy attiko lo77o” yaagidosona. \p \v 11 Yesuusi zaaridi, “Hessa mela timirtey Xoossay danda7a immidaysatasafe attishin, asa ubbaasa gidenna. \v 12 Hiza, yeletishe shuufa gididi yeletidaysati de7oosona, qassi asi qaaratidaysati de7oosona, qassi salo kawotethaa gisho gidi bantana shuufaydaysati de7oosona. Hessa gisho, haysa ekanaw danda7iya oonika eko” yaagis. \s1 Yesuusi Yooga Nayta Anjis \r (Mar 10:13-16; Luqa 18:15-17) \p \v 13 Yesuusi ba kushiya guutha nayta bolla wothidi entaw woossana mela issi issi asay nayta iyako ehidosona. Shin iya tamaareti asaa hanqetidosona. \v 14 Shin Yesuusi, “Xoossaa kawotethay haysata melasa gidiya gisho, guutha nayti taako yeysa diggofite; yo giite” yaagis. \p \v 15 Ba kushiya enta bolla wothidaape guye he bessaafe aggidi bis. \s1 Dure Na7atetha Ura \r (Mar 10:17-31; Luqa 18:18-30) \p \v 16 Issi gallas issi uray Yesuusako yidi, “Astamaariyaw, taani merinaa de7o demmanaw ay lo77oba ootho?” yaagis. \v 17 Yesuusi iyako, “Lo77oba ne tana ayis oychay? Issi Xoossaafe attishin, hari lo77oy baawa. Shin neeni merinaa de7uwa ekanaw koyko kiitata naaga” yaagis. \p \v 18 Uray zaaridi, “Awusa kiitata” yaagidi oychis. \p Yesuusi zaaridi, “Wodhopa, laymatopa, kaysotopa, wordo markatofa,\x - \xo 19:18 \xo*\xt Kessa 20:13-16; Zaare 5:17-20.\xt*\x* \v 19 ne aawanne ne aayiw boncha, ne shooruwa ne huupheda dosa” yaagis.\x - \xo 19:19 \xo*\xt Kessa 20:12; Zaare 5:16; Leewe 19:18.\xt*\x* \p \v 20 He na7atethay, “Taani haysata ubbaa na7atethafe doomada naagas. Yaatin, hari taw paciyabay aybee?” yaagidi oychis. \p \v 21 Yesuusi zaaridi, “Neeni polo gidanaw koyko bada new de7iyaba bayzada manqotas imma; neeni salon duretana. Yaata simma yada tana kaalla” yaagis. \p \v 22 Shin he na7atetha uray daro dure gidiya gisho, hessa si7ida wode azzanishe aggidi bis. \v 23 Hessafe guye, Yesuusi ba tamaareta, “Taani hintew tuma odayis; durey salo kawotethi gelanaysi daro meto. \v 24 Dure asi Xoossaa kawotethaa gelanaysafe gimaley narpe luhora aadheysi kawuyees” yaagis. \fig Gimale Goochiya Asi|alt="Man leading unloaded camel" src="LB00039B.tif" size="span" ref="19:24"\fig* \p \v 25 Yesuusa tamaareti hessa si7idi malaaletidi, “Yaatin, ooni attanaw danda7ii?” yaagidi oychidosona. \p \v 26 Yesuusi enta caddi xeellidi, “Haysi asas danda7etenna, shin Xoossas ubbay danda7etees” yaagis. \p \v 27 Phexroosi zaaridi, “Nuuni ubbaba aggidi nena kaallida. Yaatin, nuuni ay demmanee?” yaagis. \v 28 Yesuusi entako haysada yaagis: “Taani hintew tuma odayis; Asa Na7ay yaana alamiyan ba boncho araatan uttiya wode hinte tammanne nam7ati, tana kaallidaysati, tammanne nam7u araatan uttidi tammanne nam7u Isra7eele zerethata bolla pirdana.\x - \xo 19:28 \xo*\xt Maato 25:31; Luqa 22:30.\xt*\x* \v 29 Ta sunthaa gisho keethe woyko ishata woyko micheta woyko aawa woyko aayiw woyko nayta woyko gadee aggiday oonika xeetu kushe ekana. Qassi merinaa de7uwaka ekana. \v 30 Shin daroti ha77i dethan sinthe gididaysati guye gidana, qassi guye gididaysati sinthe gidana” yaagis.\x - \xo 19:30 \xo*\xt Maato 20:16; Luqa 13:30.\xt*\x* \c 20 \s1 Une Oothiya Asaa Leemiso \p \v 1 “Xoossaa kawotethay ba woyne gaden une oothiya asi oosisanaw wonta guura keyida ura daanees. \v 2 I he une oothiya asa hachi hachi issi dinaare\f + \fr 20:2 \fr*\fqa Issi dinaare: \fqa*\ft Issi asi issi gallas oothi pee7idi ekiya miishe.\ft*\f* qanxanaw entara giigidi, enta ba woyne gadiya giddo yeddis. \p \v 3 “Qassi wontafe heedzu saate gidishin keyidi ooso dhayidi giya bolla eqida hara asata demmis. \v 4 I entako, ‘Hinteka ta woyne gadee giddo bidi oothite, taani hintew bessiya gatiya qanxana’ yaagis. \v 5 Entika bidosona. Qassika I usupun saateninne uddufun saaten keyidi hessada oothis. \v 6 Tammanne issi saate gidishin I keyiya wode harati yan eqidaysata demmidi, ‘Hinte ooso oothonna gallas kumethi haysan ayis eqidi pee7idetii?’ yaagis. \p \v 7 “Enti zaaridi, ‘Nuna une oosisiya asi dhayida gishosa’ yaagidosona. \p “Ika, ‘Hinteka ta woyne gadiya giddo bidi oothite’ yaagis. \p \v 8 “Sa7i omarsin, woyne gadiya goday oosanchota halaqaako, ‘Oosanchota xeegada wursethan ooso gelidaysatape doomada koyro gelidaysata gakanaw enta gatiya qanxa’ yaagis.\x - \xo 20:8 \xo*\xt Leewe 19:13; Zaare 24:15.\xt*\x* \v 9 Tammanne issi saaten ooso oykidaysati yidi, huuphen huuphen issi issi dinaare ekidosona. \v 10 Koyro ooso oykidaysati yidi, bantaw daro imetana gidi qopidosona. Shin entika huuphen huuphen issi issi dinaare ekidosona. \v 11 Banta miishiya eki simmidi godaa bolla zuuzumidosona. \v 12 ‘Haysati guyepe yidi issi saate xalaala oothidosona. Shin gallas kumethi awa suulan daaburidi pee7ida nuura enti waanidi issino gidoona’ yaagidosona. \p \v 13 “Woyniya goday oosanchotape issuwako, ‘Ta ishaw, taani nena qohabike; ne taara giigiday issi dinaaresa gidennee? \v 14 Ne miishiya ekada ne soo ba. Ta omarsi yidaysaska neysa mela immanaw koyayis. \v 15 Taani ta miishiyan koydaba oothanaw taw maati baawee? Woyko taani keeha gidida gisho neeni qanaatay?’ yaagis. \p \v 16 “Hessada ha77i dethan guye gididaysati sinthatana, sinthatidaysati qassi guyetana” yaagis.\x - \xo 20:16 \xo*\xt Maato 19:30; Mar 10:31; Luqa 13:30.\xt*\x* \s1 Yesuusi Ba Hayquwaba Heedzantho Odis \r (Mar 10:32-34; Luqa 18:31-34) \p \v 17 Yesuusi Yerusalaame bishe, tammanne nam7u tamaareta dumma gaxa kessidi entako yaagis: \v 18 “Heko, nuuni ha77i Yerusalaame buussaa bolla de7oos. Yan Asa Na7ay kahine halaqatasinne higge astamaaretas aadhidi imetana. Enti iya bolla hayqo pirda pirdana. \v 19 Iya Ayhude gidonna deriyas aathidi immana. Enti iya kawushana, garaafana, yaatidi iya masqaliya bolla kaqana. Shin I heedzantho gallas hayqope dendana” yaagis. \s1 Zabdiyoosa Nayta Aaye Woosa \r (Mar 10:35-45) \p \v 20 He wode Zabdiyoosa machiya ba nam7u adde naytara Yesuusako yada, iya sinthan gulbatada issiba iya woossasu. \p \v 21 Yesuusi iiko, “Ne ay koyay?” yaagis. \p Iya zaarada, “Ne kawotethan ha ta nam7u nayti issoy ne ushachan issoy ne haddirsan utto garki!” yaagasu. \p \v 22 Shin Yesuusi naytako zaaridi, “Hinte ay woossiyako ereketa; taani uyanaw de7iya waaye xuu7aa uyanaw danda7eetii?” yaagis. \p Entika, “Ee danda7oos” yaagidosona. \p \v 23 Yesuusi, “Tumaka taani uyanaw de7iya xuu7ape hinte uyana. Shin ta ushachaninne haddirsan uttanayisata doorey tana gidike. He bessay imetey, ta aaway immanaw giigisida asatasa” yaagis. \p \v 24 Attida tammu iya tamaareti hessa si7ida wode nam7u ishata bolla hanqetidosona. \v 25 Shin Yesuusi enta ubbaa xeegidi haysada yaagis. “Ayhude gidonna asaa haareysati banta asaa bolla godateysanne enta kaaletheysati wolqan haareysa hinte ereeta. \v 26 Shin hinte giddon hessada gidopo. Hintefe gitatanaw koyiya oonika hintew aylle gido.\x - \xo 20:26 \xo*\xt Maato 23:11; Mar 9:35; Luqa 22:26.\xt*\x* \v 27 Hinte giddon ubbaafe bolla gidanaw koyiya oonika hintew aylle gidanaw bessees. \v 28 Hessadaka, Asa Na7ay ase haggaazanawunne daro asaa wozanaw ba shempuwa immanaw yisipe attishin, asan haggaazetanaw yibeenna” yaagis. \s1 Nam7u Qooqeti Paxidosona \r (Mar 10:46-52; Luqa 18:35-43) \p \v 29 Hessafe guye, Yesuusi ba tamaaretara Iyaarkofe keyidi bishin, daro asay entana kaallidosona. \v 30 Oge gaxan uttida nam7u qooqeti Yesuusi yaara aadheysa si7idi, “Godaw, Dawita Na7aw, nuus qadhetarki” yaagidi waassidosona. \v 31 Daro asay entana, “Hayzite” yaagidi kaccidosona. Shin enti, “Godaw, Dawita na7aw, nuus qadhetarki” gidi guji waassidosona. \p \v 32 Yesuusi eqidi, enta xeegidi, “Ta hintew ay oothana mela koyeetii?” yaagidi oychis. \p \v 33 Entika, “Godaw, nu ayfey xeellana mela koyoos” yaagidosona. \v 34 Yesuusi entaw qadhetidi, enta ayfiya bochis. Ellesidi enta ayfey xeellis; enti iya kaallidi bidosona. \c 21 \s1 Gita Bonchon Yerusalaame Geluwa \r (Mar 11:1-11; Luqa 19:28-40; Yoha 12:12-19) \p \v 1 Yesuusaranne iya tamaaretara Yerusalaame matidi, Shamaho zuma bolla de7iya Beetefaage geetetiya gutaa gakishe, Yesuusi ba tamaaretape nam7ata baape sinthe yaagidi kiittis: \v 2 “Hintefe sinthan de7iya guta biite. Yan issi harey qashon de7iyaro I maarara hinte demmana. Enta billidi haa eki yiite. \v 3 Oonika hintena oychiko, ‘Goday entana koyees’ yaagite. I entana iiraka yeddi aggana” yaagis. \p \v 4 Hessika nabey, \q1 \v 5 “Xiyoone katamaas, \q2 ‘Heko, ne kawoy ashke gididi, hare bollanne \q2 hare mara bolla uttidi, neeko yees’ yaagite” \m yaagidi xaafidaysi poletana mela hessi hanis.\x - \xo 21:5 \xo*\xt Zaka 9:9.\xt*\x* \p \v 6 Iya tamaareti bidi Yesuusi enta kiitidaysada oothidosona. \v 7 Hariiwunne hare maraa ehidi bollara ma7ida banta ma7uwa enta zokon yeggidosona. Yesuusi ma7ota bolla uttis. \v 8 Daro asay banta ma7uwa ogiyan hiixidosona. Harati bonco tashidi oge bolla yeggidosona. \v 9 Yesuusape sinthara hemeteysatinne iyape guyera kaalliya daro asay, \q1 “Hosaana!\f + \fr 21:9 \fr*\fk Hosaana: \fk*\ft Ibraawetho doonan hosaana guussay “Nuna ashsha” guussu. Qassi asay Xoossaa galatanaw go7etiya qaala.\ft*\f* Dawita na7ay galatetto! \q2 Godaa sunthan yeysi anjetidaysa! \q1 Bonchoy Ubbaafe Dhoqa Saluwan Xoossaas gido!” \m yaagidi waassidosona.\x - \xo 21:9 \xo*\xt Maz 118:25.\xt*\x* \p \v 10 Yesuusi Yerusalaame katamaa gelida wode he kataman de7iya asa ubbay, “Haysi oonee?” yaagidi yarkidosona. \p \v 11 Asay, “Haysi Galilan de7iya Naazirete katamaape yida nabiya Yesuusa” yaagidosona. \s1 Xoossa Keethafe Zal7eyisata Kessis \r (Mar 11:15-19; Luqa 19:45-48; Yoha 2:13-22) \p \v 12 Yesuusi Xoossa Keethi gelidi, yan bayzeysatanne shammeyisata ubbaa kare goodis. Miishe laammeyisata xarpheezatanne holleta bayziya oydeta shiri yeggis. \v 13 Ika entako, “Xoossaa qaalan, ‘Ta keethay Xoossaa woossiya keethi geetetana’ geetetidi xaafetis. Shin hinte pangati qosetiya gongolo oothideta” yaagis.\x - \xo 21:13 \xo*\xt Isa 56:7; Ermi 7:11.\xt*\x* \p \v 14 Yesuusi xoossa keethan de7ishin qooqetinne gundati iyako yin enta pathis. \v 15 Shin kahine halaqatinne higge astamaareti Yesuusi oothida malaalsiyabata be7idaysasinne guutha nayti xoossa keethan, “Dawita na7ay, galatetto” yaagidi waasseysa si7idi hanqetidosona. \v 16 Enti Yesuusako, “Haysati geysa ne si7ay?” yaagidosona. \p Yesuusi, “Ee si7ayis, Xoossaa qaalan, ‘Guutha nayta doonaninne dhammiya nayta doonan galata wothadasa’ geetetidi xaafetidaysa hinte nabbabibeketii?” yaagis. \v 17 Entana yan aggidi Bitaane katamaa bidi aqis. \s1 Yesuusi Baaddida Balase Mithiw \r (Mar 11:12-14, 20-24) \p \v 18 Yesuusi wonta guura katama simmidi yishe koshatis. \v 19 Oge gaxan issi balase mithi be7idi iiko bis. Shin haythafe attishin, hara aykoka demmibeenna. Hessa gisho, iyo, “Hizape nam7antho ayfe ayfopa!” yaagis. He balase mithiya ellesada mela aggasu. \p \v 20 Iya tamaareti hessa be7idi, “Ha balasiya waanada ellesa meladee?” yaagidi malaaletidosona. \p \v 21 Yesuusi zaaridi, “Taani hintew tuma odayis; hintew ammanoy de7iko, qassi hinte sidhonna ixiko balase bolla taani oothidaysa mela xalaala ootheketa, shin ‘Ha zumaa shodetada abban wodha’ yaagiko hanana.\x - \xo 21:21 \xo*\xt Maato 17:20; 2 Qoro 13:2.\xt*\x*\fig Balasi Mithi|alt="Fig tree" src="LB00085B.tif" size="col" ref="21:22"\fig* \v 22 Ammanidi hinte woossiyaba aybiba gidikoka hinte ekana” yaagis. \s1 Yesuusa Maatay Oyshetetha \r (Mar 11:27-33; Luqa 20:1-8) \p \v 23 Yesuusi Xoossa Keetha gelidi tamaarsishin, kahine halaqatinne Ayhude cimati iyako yidi, “Neeni haysa oothana mela new ay maati de7ii? New ha maata immiday oonee?” yaagidi oychidosona. \p \v 24 Yesuusi entako, “Taanika hintena issiba oychayis; hinte taw hessa zaariko, taani ay maatan oothiyako hintew odana. \v 25 Yohaanisi xammaqana mela maatay awupe imetidee? Xoossafeye asapee?” yaagis. \p Enti banta giddon zoretidi, “Nuuni, ‘Xoossafe’ giiko, I nuna, ‘Yaatin ayis ammanibeketii?’ yaagana. \v 26 Nuuni, ‘Asape’ giiko, asa ubbay Yohaanisa nabe oothi xeelliya gisho, asaa yayyoos” yaagidosona. \v 27 Hessa gisho, “Nuuni eroko” yaagidi zaaridosona. \p Ika, “Hiza, taanika haysa ay maatan oothiyako hintew odike” yaagis. \s1 Nam7u Nayta Leemiso \p \v 28 “Yesuusi kaallidika haysada yaagis: nam7u adde nayti de7iya issi uray de7ees. He uray bayra na7aako bidi, ‘Ta na7aw, hachi woyne giddo bada ootha’ yaagis. \v 29 Na7ay zaaridi, ‘Atto biike’ yaagis. Shin guyepe ba wozanan qopi ekidi oothanaw bis. \v 30 Aaway ba kaalo na7aako bidi, ba bayra na7aako gidaysada kiittis. Ika, ‘Ero, ta aawaw’ yaagis. Shin bibeenna. \v 31 Ha nam7u naytape ba aawas kiitetidaysi awusee?” yaagis. \p Entika, “Bayra” yaagidosona. \p Yesuusi entako, “Ta hintew tuma odayis; qaraxa qanxiseysatinne laymateysati hintefe sinthatidi Xoossaa kawotethaa gelana. \v 32 Xammaqiya Yohaanisi suure ogiya tamaarsishe yin I geysa ammanibeketa. Shin qaraxa qanxiseysatinne laymateysati ammanidosona. Hinte hari attoshin, enta be7idika hinte nagaraape simmidi ammanibeketa” yaagis.\x - \xo 21:32 \xo*\xt Luqa 3:12; 7:29-30.\xt*\x* \s1 Goshshanchota Leemiso \r (Mar 12:1-12; Luqa 20:9-19) \p \v 33 Qassika Yesuusi haysada yaagis; “Hara leemiso si7ite, woyne tokida issi uray de7ees. He woyniya yuushuwa diris. Woyne gum7iya olla bookis. Woyniya naaganaw shako shaakis. Hessafe guye, gadiya kothe immidi hara biitta bis.\x - \xo 21:33 \xo*\xt Isa 5:1-2.\xt*\x* \v 34 Woyne ayfiya maxiya wodey gakin bana gakiya baggaa ekidi yaana mela ba aylleta entako yeddis. \v 35 Kothe aawati iya aylleta oykidi issuwa wadhidosona, hankuwa wodhidosona qassi attidaysa shuchan caddidosona. \v 36 Woyne atakiltiya goday kaseysatape dariya hara aylleta kiittis. Kothe aawati enta bollaka hankoyisata bolla oothidaysada oothidosona. \v 37 Wursethan I, ‘Ta na7aa enti bonchana!’ yaagidi ba na7aa entako kiittis. \p \v 38 “Shin kothe aawati na7aa be7idi banta giddon ‘Gadiya laattanaysi haysa, iya wodhidi gadiya nuuni laattoos!’ yaagidosona. \v 39 Na7a oykidi woyne gadiya giddofe gaxa kessidi wodhidosona. \p \v 40 “Hiza, woyne gadiya goday yaa wode he kothe aawata waatanee?” yaagidi oychis. \p \v 41 Enti zaaridi, “I he iita asata iita wodho wodhidi, woyney ayfiya wode iya gakiya baggaa woden woden immiya hara kothe aawatas immana” yaagidosona. \p \v 42 Yesuusi zaaridi entako, Xoossaa qaalan, \q1 “ ‘Gimbeysati boridi ixida shuchay, \q2 godaa xaphuwa minthiya, ubbaafe aadhiya shuchaa gidis. \q1 Haysi Goday oothidaba; \q2 nu ayfiyas malaalsiyaba’ \m geetetidi xaafetidaysa nabbabibeketii?\x - \xo 21:42 \xo*\xt Maz 118:22.\xt*\x* \p \v 43 “Hessa gisho, taani hintew odayis; Xoossaa kawotethay hintefe eketidi lo77o ayfe ayfiya asatas imetana. \v 44 [Ha shucha bolla kundiya oonika meqeretana. Qassi ha shuchay iya bolla wodhiya urayka gaacetana”]\f + \fr 21:44: \fr*\ft Issi issi beni maxaafati paydo 44 gujoosona. (\ft*\xt Luqa 20:18\xt* xeellite) \f* yaagis. \p \v 45 Kahine halaqatinne Farsaaweti Yesuusi odida leemisuwan bantana odidaysa eridosona. \v 46 Enti Yesuusa oykanaw koydosona, shin asay Yesuusa nabe oothidi xeelliya gisho, asaas yayyidosona. \c 22 \s1 Yaagano Xeessa Leemiso \r (Luqa 14:15-24) \p \v 1 Yesuusi asaas zaaridi haysada yaagidi leemiso odis. \v 2 “Xoossaa kawotethay ba na7aas yaagano giigisida kawa daanees. \v 3 He kawoy yaagano yaana mela odi wothida asata xeeganaw ba aylleta kiittis. Shin asati yaanaw koybookona. \v 4 Qassi hara aylleta xeegidi, xeegetida asatako bidi, ‘Taani ta sangatanne modhida gatarmenthota shukas; ubbabay giigis. Ta yaaganuwa haa yiite yaagite’ yaagidi kiittis. \v 5 Shin xeegetidaysati xeessaa ixidi, banta oosos oosos bidosona. Issoy ba goshshas, hankoy ba zal7iyas bis. \v 6 Harati qassi kawa aylleta oykidi, kawushi wadhidi wodhidosona. \p \v 7 “Kawoy daro yilotidi, ba wotaadareta yeddidi shempo wodhidaysata wodhisis, enta katamaka xuuggis. \v 8 Hessafe guye, ba aylletako, ‘Yaaganoy giigis, shin xeegetidaysati yaaganuwas bessiya asi gidokona. \v 9 Hessa gisho, wogga ogeta bidi, demmida asi ubbaa yaaganuwa yaana mela xeegite’ yaagis. \v 10 Aylleti ogiya bolla bidi banta demmida asi ubbaa lo77otanne iitata ehidi yaagano shaqara gelsidi kunthidosona. \p \v 11 “Shin kawoy kathaa maanaw uttida asaa be7anaw gelida wode yaagano ma7o ma7iboona issi asi demmis. \v 12 Iyako, ‘La, ne yaagano ma7o ma7onna waanada haysa geladii?’ yaagis. Shin uray si77i gis. \p \v 13 “Kawoy ba aylletako, ‘Ha uraa kushiyanne tohuwa qachidi, kare dhumaa kessi yeggite. Yan iyaw yeehonne acha garcethi gidana’ yaagis.\x - \xo 22:13 \xo*\xt Maato 8:12; 25:30; Luqa 13:28.\xt*\x* \p \v 14 “Hessadaka, Xoossaa kawotethaas xeegetidaysati daro shin dooretidaysati guutha” yaagis. \s1 Giiraba \r (Mar 12:13-17; Luqa 20:20-26) \p \v 15 Hessafe guye, Farsaaweti bidi, Yesuusa waati odan oykaneeko zoretidosona. \v 16 Banta tamaaretanne Herodiisa baggatape issota issota kiittidosona. Entika, “Astamaariyaw, ne tuma odeysa nu eroos. Neeni asape ase shaakaka, asa woygandes gada aykoka oothaka, Xoossa oge tumatethan tamaarsaasa. \v 17 Ane nuus oda, nuuni Roome Kawas giira giiranaw bessi bessennee?” yaagidosona. \p \v 18 Shin Yesuusi enta iita qofaa eridi, “Ha cubboto, tana ayis paacetii? \v 19 Giira giiriya miishiya tana bessite” yaagis. Entika iyaw santime ehidosona. \v 20 I, “Ha sunthaynne misiley oodebayee?” yaagis. \p \v 21 Enti, “Roome Kawoysa” yaagidosona. \p Yaatin Yesuusi entako, “Hiza, Kawas besseysa kawas, Xoossas besseysa Xoossas immite” yaagis. \p \v 22 Enti hessa si7ida wode malaaletidi iya matape aggidi bidosona. \s1 Hayqope Dendoba \r (Mar 12:18-27; Luqa 20:27-40) \p \v 23 He gallas hayqope dendoy baawa giya Saduqaaweti Yesuusako yidi, yaagidi iya oychidosona.\x - \xo 22:23 \xo*\xt Hawa 23:8.\xt*\x* \v 24 “Astamaariyaw, ‘Musey, issi asi na7a yelonna hayqiko, he hayqidaysa ishay iya machiw ekidi, ba ishaas na7a yelo’ yaagidi kiittis.\x - \xo 22:24 \xo*\xt Zaare 25:5.\xt*\x* \v 25 Nu eriya laapun ishati de7oosona. Bayray macho ekidi na7a yelonna hayqis. Iya machiw iya kaalo ishay ekis. \v 26 Hessadaka, he maccasiw ekida nam7anthoyka, heedzanthoyka, bidi laapunati wurana gakanaw ubbay hayqidosona. \v 27 Ubbaafe guye he maccasiya hayqasu. \v 28 Yaatin, laapunati ubbay iyo ekida gisho, hayqope dendiya gallas, he maccasiya laapunatape awusas macho gidanee?” yaagidosona. \p \v 29 Yesuusi zaaridi, “Hinte Xoossaa qaalay tamaarsiyaba woyko iya wolqaa eronna gisho baleeta. \v 30 Asay hayqope dendiya wode salon de7iya kiitanchota mela gidanaape attishin, ekokona gelokona. \v 31 Qassi hayqida asati hayqope dendanaba Xoossay hintew odidaysa nabbabibeketii? \v 32 Xoossay, ‘Taani Abrahaame Xoossaa, Yisaaqa Xoossaa, Yayqooba Xoossaa’ yaagis. Hessa gisho, Xoossay paxa de7eyisata Xoossaafe attishin, hayqidaysata Xoossaa gidenna”\f + \fr 22:32 \fr*\fqa Xoossay paxa de7eyisata Xoossaafe attishin, hayqidaysata Xoossaa gidenna: \fqa*\ft Yesuusi ha bessan odey Xoossay ha hayqida heedzatas Xoosse gidiko enti de7on de7oosona yaageysa.\ft*\f* yaagis.\x - \xo 22:32 \xo*\xt Kessa 3:6.\xt*\x* \p \v 33 Daro asay hessa si7idi, iya timirtiyan malaaletidosona. \s1 Ubbaafe Bayra Kiita \r (Mar 12:28-34; Luqa 10:25-28) \p \v 34 Yesuusi Saduqaawetas gaanaba dhaysidaysa Farsaaweti si7ida wode issife shiiqidosona. \v 35 Enta giddofe issi higge astamaarey Yesuusa paace oysho oychis. \v 36 “Astamaariyaw, higge ubbaafe aadheysi awusee?” yaagidi oychis. \p \v 37 Yesuusi zaaridi, “ ‘Ne Godaa, ne Xoossaa, ne kumetha wozanape, ne kumetha shempuwafe, ne kumetha qofaape dosa.\x - \xo 22:37 \xo*\xt Zaare 6:5.\xt*\x* \v 38 Ubbaafe aadheysinne bayra kiitay haysa. \v 39 Nam7antho ubbaafe aadhiya kiitay, ase ubbaa ne huuphiya ne doseysada dosa’ yaageysa.\x - \xo 22:39 \xo*\xt Leewe 19:18.\xt*\x* \v 40 Muse higgeynne nabeta timirtey ubbay ha kiitata bolla katoosona” yaagis.\x - \xo 22:40 \xo*\xt Luqa 10:25-28.\xt*\x* \s1 Kiristoosi Oodde Na7ee? \r (Mar 12:35-37; Luqa 20:41-44) \p \v 41 Farsaaweti issi bolla shiiqidi de7ishin, Yesuusi entana, \v 42 “Kiristoosaba hinte woygetii? I oodde na7ee?” yaagidi oychis. \p Enti, “I Kawa Dawita na7a” yaagidi zaaridosona. \p \v 43 Yesuusi entako, “Yaatin, Dawiti Geeshsha Ayyaanan gididi waatidi Kiristoosa, ‘Godaa’ gidi xeegii? Dawiti gishe, \q1 \v 44 “ ‘Godaa Xoossay, ta Godaako,\f + \fr 22:44 \fr*\fk Ta Godaako: \fk*\ft Ha bessan Dawiti ta Godaa gidi xeegey Kiristoosa.\ft*\f*\x - \xo 22:44 \xo*\xt Maz 110:1.\xt*\x* \q2 ne morketa ne tohoy yedhiyaso oothana gakanaw, \q2 haysan taape ushacha baggan\f + \fr 22:44 \fr*\fk Ushacha baggan: \fk*\ft Maatanne boncho bessi.\ft*\f* utta’ gis.\x - \xo 22:44 \xo*\xt Maz 110:1.\xt*\x* \q1 \v 45 Hiza, Dawiti Kiristoosa Godaa gidi xeegiko, waanidi Kiristoosi Dawita na7a gidii?” \m yaagis. \p \v 46 Yesuusas issi qaala zaaranaw danda7ida asi oonika baawa. Qassi he gallasape doomidi hara oysha oychanaw oonika danda7ibeenna. \c 23 \s1 Higge Astamaaretanne Farsaaweta Ayye! \r (Mar 12:38-39; Luqa 11:43-46; 20:45-46) \p \v 1 Hessafe guye, Yesuusi shiiqida asaasinne ba tamaaretas haysada yaagis. \v 2 “Higge astamaaretinne Farsaaweti Muse higgiya billanaw maatara de7oosona. \v 3 Hessa gisho, enti hintena kiittiya ubbaa oothitenne naagite. Shin enti ootheysada oothopite. Ayis giiko, enti odeysada oothokona. \v 4 Enti tookanaw danda7etonna tooho qachidi asaa toossosona. Shin bantaw hari attoshin, he toohuwa asay tookiya wode biradhe xeeran bochanaw koyokona. \p \v 5 “Shin enti banta ooso ubbaa asi be7onna mela oothosona. Banta som7oninne qesen qachiya maxaafaa xiqisey de7iya kitaafe dalgisoosona, banta ma7uwa macaraa adussosona.\f + \fr 23:5 \fr*\fqa Som7oninne qesen qachiya maxaafaa, ma7uwa maccara adussosona: \fqa*\ft Hessa enti oothey taani Xoossas imetas giya malla bessanaasa (Zaare 15:37-41).\ft*\f*\x - \xo 23:5 \xo*\xt Maato 6:1; Zaare 6:8; Taybo 15:38.\xt*\x* \v 6 Moketiya bessan boncho bessinne ayhude woosa keethatan daro lo77iya oyde dosoosona. \v 7 Asay giyan entana bonchon sarothanaysanne ‘Astamaariyaw’ gidi xeeganaysa koyoosona. \p \v 8 “Shin hinte astamaarey issuwa xalaala gidida gishonne hinte ubbay ishata gidida gisho, ‘Astamaariyaw’ geetetidi xeegetofite. \v 9 Hintew salon issi aawa xalaali de7iya gisho, ha sa7an oonaka ‘Aawaw’ gidi xeegopite. \v 10 Hintew issi Goday Kiristoosa xalaali de7iya gisho ‘Godaw’ geetetidi xeegetofite. \v 11 Hinte giddon bayratey hinte aylle gido.\x - \xo 23:11 \xo*\xt Maato 20:26.\xt*\x* \v 12 Bana gitaya oonika kawuyana; bana kawushiya oonika gitatana.\x - \xo 23:12 \xo*\xt Luqa 14:11; 18:14.\xt*\x* \s1 Higge Astamaaretinne Farsaaweti Boretidosona \r (Mar 12:40; Luqa 11:39-42) \p \v 13 “Hinteno, cubboto, higge astamaaretonne Farsaaweto, asa sinthan salo kawotethaa gordeysato hintena ayye! Hinte, hinte huuphen geleketa qassi harataka gelseketa. \p \v 14 “[Hinteno cubboto, higge astamaaretonne, Farsaaweto, am7eta keetha hinte bonqishe, asi be7o gidi woosa adusseta. Hessa gisho, hintena ayye! Ubbaafe aadhiya pirday hintena naagees.]\f + \fr 23:14: \fr*\ft Issi issi beni maxaafati paydo 14 gujoosona.\ft*\f* \p \v 15 “Hinteno, cubboto, higge astamaaretonne Farsaaweto, hinte issi uraa ammanthanaw abbaranne sa7ara yuuyeta. Shin hinte iya ammanthida wode he uraa hintefe aathidi Gaannames giigetidaysa oothiya gisho, hintena ayye! \p \v 16 “Oonika xoossa keethan caaqiko aykoyka baawa. Shin Xoossaa Keethan de7iya worqan caaqiko, he caaqoy iya gomana giya qooqeto, hintew qooqidi harata kaaletheysato, hintena ayye! \v 17 Hinteno, eeyato, qooqeto, worqay aadhiyee? Worqiya Xoossas dummaya xoossa keethay aadhii? \v 18 Qassi ‘Oonika yarsho bessan caaqiko, aykoyka baawa. Shin oonika iya bolla de7iya yarshuwan caaqiko, he caaqoy iya gomana’ yaagidi tamaarseeta. \v 19 Hinteno, qooqeto, yarshoy aadhiyee? Yarshuwa Xoossas dummaya bessay aadhii? \v 20 Hessa gisho, yarsho bessan caaqiya uray, he yarsho bessaaninne iya bolla de7iya ubbaban caaqees. \v 21 Xoossa keethan caaqiya uray, he xoossa keethaninne iyan de7iya Xoossan caaqees. \v 22 Salon caaqiya uray Xoossaa araataninne he araata bolla uttiya Xoossan caaqees.\x - \xo 23:22 \xo*\xt Isa 66:1; Maato 5:34.\xt*\x* \p \v 23 “Hinteno, cubboto, higge astamaaretonne Farsaaweto, hintena ayye! Hinte kareetha sawope, naatiropenne okashepe asraata kesseeta. Shin higgen de7iya aadhidi koshsheyisata aggideta. Hessika, suure pirda, qadhetethinne ubbaban ammanetethi. Harataka aggonashin haysata hinte oothanaw bessees.\x - \xo 23:23 \xo*\xt Leewe 27:30.\xt*\x* \v 24 Hintew qooqidi hara asi kaaletheysato, hinte ushshafe udunxe kessidi gimale miteeta. \p \v 25 “Hinteno, cubboto, higge astamaaretonne Farsaaweto, hintena ayye! Hinte shaatiyasinne keriyas bolla baggaa geeshsheeta. Shin entaw garsan bonqeynne uuzetethi kumi uttis. \v 26 Neno qooqe Farsaawiyaw, shaatiyasinne keriyas garsa kasetada geeshsha. Hessafe guye, bolla baggayka geeshshi gidana. \p \v 27 “Hinteno, cubboto, higge astamaaretonne Farsaaweto, hintena ayye! Kare baggara qalame tiyetidi lo77idi, giddon meqethinne wooqidabay kumida duufota daaneta.\x - \xo 23:27 \xo*\xt Hawa 23:3.\xt*\x* \v 28 Hessadaka, bolla baggara asas lo77o daaneta. Shin hinte garsan cubbotethinne iitatethi kumis. \p \v 29 “Hinteno, cubboto, higge astamaaretonne Farsaaweto, hintena ayye! Hinte nabetas duufo keexeta, qassi xillota duufuwaka loytheeta. \v 30 Qassi hinte, ‘Nuuni beni nu aawata wode de7idaba gidiyako, entara issife nabeta suuthaa gussokoshin’ yaageeta. \v 31 Hessa gisho, hinte nabeta wodhida asaa nayta gideysa hinte hinte huuphen markateeta. \v 32 Hiza, hinte aawati doomidaysa hinte polite. \p \v 33 “Ha shooshato, shoosha nayto, hinte Gaanname pirdaafe waanidi attanee?\x - \xo 23:33 \xo*\xt Maato 3:7; 12:34; Luqa 3:7.\xt*\x* \v 34 Hessa gisho, heko, taani nabeta, cinca asatanne astamaareta hinteko kiittana. Entafe issota issota hinte wodhananne masqala bolla kaqana. Baggata ayhude woosa keethatan lisson garaafananne katamaape katama gooddana. \v 35 Hessa gisho, xilluwa Aabela wodhida wodepe doomidi, Xoossa Keethasinne yarsho bessaafe giddon hinte wodhida Baraka na7a Zakaryaasa wode gakanaw hayqida xillo asa ubba gisho, hinte seeretana.\x - \xo 23:35 \xo*\xt Medhe 4:8; 2 Taari 24:20.\xt*\x* \v 36 Taani hintew tuma odayis; hintenne hinte aawati oothida nagaraas ha pirda ubbay ha yeletethaa bolla gakana. \s1 Yesuusi Yerusalaames yeekis \r (Luqa 13:34-35) \p \v 37 “Yerusalaame, Yerusalaame, nabeta wodhiyare! Xoossay neeko kiittidaysata shuchan caddiyare! Kuttoy ba nayta ba qefen hapheysada taani ne asaa ta qesiyan gechanaw aapun toho koyadina! Shin tana diggadasa. \v 38 Hiza, heko, hinte keethay kaysi gidana.\x - \xo 23:38 \xo*\xt Ermi 22:5.\xt*\x* \v 39 Taani hintew odayis; ‘Godaa sunthan yeysi anjetidaysa’ hinte gaana gakanaw nam7antho tana be7eketa” yaagis.\x - \xo 23:39 \xo*\xt Maz 118:26.\xt*\x* \c 24 \s1 Xoossa Keethay laaletonna Attenna \r (Mar 13:1-2; Luqa 21:5-6) \p \v 1 Yesuusi Xoossa Keethafe keyidi bishin, iya tamaareti iyako yidi, malaaletidi Xoossa Keetha gimbiya bessidosona. \v 2 Yesuusi entako zaaridi, “Ee! Haysa ubbaa be7eetii? Taani hintew tumaa odayis; shuchi shucha bolla gimbetida mela laaletonna attenna” yaagis. \s1 Sinthafe Hananabata \r (Mar 13:3-13; Luqa 21:7-19) \p \v 3 Yesuusi Shamaho zuma bolla uttidashin, iya tamaareti bantarka iyako yidi, “Hessi awude hananeeko nuus oda. Qassi ne yuussasinne wodiya wursethaas malaatay aybee?” yaagidi oychidosona. \p \v 4 Yesuusi zaaridi, “Hintena oonika balethonna mela naagetite! \v 5 Ayis giiko, daro asati ta sunthan, ‘Taani Kiristoosa, Xoossay asaa ashshanaw kiittidaysa’ yaagishe yidi daro asaa balethana. \v 6 Matan de7iya ola girsaa, haahon de7iya ola wore si7anaw de7eeta. Hessa melabay hananaw bessiya gisho Hirgofite. Shin wursethay buroona. \v 7 Derey deriyara, issi kawotethay hara kawotethaara oletana. Koshaynne biitta qaaxoy ubba bessan hanana. \v 8 Hessi ubbay yelo iqethas zooke mela. \p \v 9 “He wode asay hintena waayees aathidi immana, qachananne wodhana. Ta sunthaa gisho asa ubbay hintena ixana.\x - \xo 24:9 \xo*\xt Maato 10:22.\xt*\x* \v 10 He wode daroti ammano aggana. Banta giddon issoy issuwa aathidi immana, issoy issuwa ixana. \v 11 Qassi daro wordo nabeti dendidi darota balethana. \v 12 Geellatethi dariya gisho, daro asaa siiqoy irxana. \v 13 Shin wursethi gakanaw genciya uray attana.\x - \xo 24:13 \xo*\xt Maato 10:22.\xt*\x* \v 14 Asa ubbaas marka gidana mela Xoossaa kawotethaa Wongelay biitta ubban odetana. Hessafe guye, wursethay yaana. \s1 Tuna Dhayo \r (Mar 13:14-23; Luqa 21:20-24) \p \v 15 “Hessa gisho, nabiya Daaneli odida dhayo tunatethay geeshsha bessan eqidaysa hinte be7ana.\x - \xo 24:15 \xo*\xt Zaare 9:27; 11:31; 12:11.\xt*\x* (Akeekiso: Hessi woy guusseko nabbabeysi akeeko!) \v 16 He wode Yihuda biittan de7eysati deriyako baqato. \v 17 Keetha huuphen de7iya uray ba son de7iyaba ekanaw soo gelonna baqato.\x - \xo 24:17 \xo*\xt Luqa 17:31.\xt*\x* \v 18 Gaden de7eysi ba ma7uwa ekanaw guye simmofo. \v 19 He wode qantha maccasatasinne dhanthiya maccasatas daro un7a gidana. \v 20 Balgon woyko Sambaatan hinte baqatoy gidonna mela Xoossaa woossite. \v 21 Ayis giiko, sa7i medhetoosape hachi gakanaw hanonnabay, qassi sinthafeka ubbaraka hanonna waayey he wode hanana.\x - \xo 24:21 \xo*\xt Medhe 12:1; Qon 7:14.\xt*\x* \v 22 Xoossay he gallasata taybuwa guuthonnaako ase gidida oonika attenna. Shin I ba doorida asata gisho, he gallasata taybuwa guuthana. \p \v 23 “He wode oonika hintena, ‘Heko, Kiristoosi haysan’ woyko ‘Hinin de7ees’ yaagiko ammanopite. \v 24 Ayis giiko, wordo Kiristoosatinne wordo nabeti dendana. Entaw danda7etiko, hari attoshin Xoossay dooridaysataka balethanaw gita malaatatanne malaalsiyabata oothana. \v 25 Akeekite, taani hintew haysa kasetada odas. \p \v 26 “Hessa gisho, asay hinteko, ‘Heko, Kiristoosi bazzon de7ees’ giiko, yaa boopite. Woyko hinteko, ‘Heko, qol7an de7ees’ giiko, entaba ammanopite.\x - \xo 24:26 \xo*\xt Luqa 17:23-24.\xt*\x* \v 27 Ayis giiko, wol7anthi salon wol7amidi, dolohape wuloha gakanaw benteysada, Asa Na7aa yuussay hessada hanana. \p \v 28 “Bawuti de7iyason ankoti shiiqana.\x - \xo 24:28 \xo*\xt Luqa 17:37.\xt*\x* \s1 Kiristoosi Nam7antho Yaana \r (Mar 13:24-27; Luqa 21:25-28) \p \v 29 “He wode he waaye gallasatape guye, \q2 ellesidi away dhumana, \q2 ageenay ba poo7uwa diggana.\x - \xo 24:29 \xo*\xt Isa 13:10; Ermi 2:10.\xt*\x* \q1 Xoolintoti salope wodhana, \q2 qassi salon de7iya wolqati buqettana. \m \v 30 He wode Asa Na7aa yuussaa mallay saluwa bolla bentana. Sa7an de7iya asi ubbay yeekana. Qassi Asa Na7ay, wolqaranne gita bonchuwara saluwa shaara giddora yishin enti be7ana.\x - \xo 24:30 \xo*\xt Zaare 7:13; Zaka 12:10.\xt*\x* \v 31 I ba kiitanchota gita moyze punora kiittana. Enti sa7aa oyddu baggaa bidi, ha gaxape ya gaxa gakanaw de7iya iyaw dooretidaysata shiishana. \s1 Balase Mithee Leemiso \r (Mar 13:28-31; Luqa 21:29-33) \p \v 32 “Balase mithafe tamaarite. Iya aacada hayxiya wode torchey matatidaysa hinte ereeta. \v 33 Hessadaka, hinte ha ubbaba be7iya wode Yesuusi matidi pengen de7eysa erite. \v 34 Taani hintew tuma odayis; ha ubbabay poletana gakanaw, ha yeletethay aadhenna. \v 35 Saloynne sa7i aadhana, shin ta qaalay ubbaka aadhenna.\x - \xo 24:35 \xo*\xt Medhe 6:5.\xt*\x* \s1 Yesuusi Yaana Wode Oonika Erenna \r (Mar 13:32-37; Luqa 17:26-30, 34-36) \p \v 36 “He gallasaanne he saatiya salon de7iya ta aawape attishin, hari salo kiitanchota gidin woyko Na7aa gidin oonika erenna. \v 37 Asa Na7aa yuussay, Nohe wode hanidaysa mela gidana.\x - \xo 24:37 \xo*\xt Medhe 6:5.\xt*\x* \v 38 He wode dhayo haathay yaanape sinthe Nohey markabiyan gelida gallasa gakanaw, asay mishenne uyishe, ekishenne gelishe gam7is. \v 39 Dhayo haathay yidi, enta ubbaa dhaysana gakanaw akeekibokona. Asa Na7aa yuussayka hessada hanana. \p \v 40 “He wode nam7u asati gaden oothana. Entafe issoy eketana, hankoy attana. \v 41 Nam7u maccasati issife gaaccana. Entafe issiniya eketana hankiya attana. \p \v 42 “Hiza, hinte Goday ay gallas yaaneko hinte eronna gisho, minnidi naagite. \v 43 Shin kaysoy qammafe ay saaten yaaneko goday eriyako, ba keethay booketonna mela barkidi naaganashin.\x - \xo 24:43 \xo*\xt Luqa 12:39-40.\xt*\x* \v 44 Hessadaka, Asa Na7ay hinte qoponna saaten yaana gisho, hinteka giigidi de7ite. \s1 Iitanne Lo77o Aylle Leemiso \r (Luqa 12:41-48) \p \v 45 “Yaatin, ba soo asaas kathaa koshshiya wodiyan immana mela iya goday doorida ammantheysinne wozanaama aylley oonee? \v 46 I ba goday kiittidaysa oothishin iya goday yidi demmiya aylley anjetidaysa. \v 47 Taani hintew tuma odayis; goday he aylliya babaa ubbaa bolla shuumana. \v 48 Shin he aylley iita gidiko, ‘Ta goday gam7idi yaana’ yaagidi ba wozanan qopidi, \v 49 ba lagge oosanchota wadho doomiko, mathoteysatara miikonne uyiko, \v 50 he aylliya goday I qoponna gallasinne I eronna saaten, \v 51 yidi iya qanxerethana. Iya qaada cubbotara oothana. He bessan iyaw yeehonne ache garcethi gidana. \c 25 \s1 Tammu Geela7ota Leemiso \p \v 1 “He wode salo kawotethay banta xompe oykidi, macho ehanaw bida addiya mokanaw keyida tammu geela7ota daanees.\x - \xo 25:1 \xo*\xt Luqa 12:35.\xt*\x* \v 2 Entafe ichashati eeya, qassi ichashati cinca. \v 3 Eeyati xompe oykidosona, shin guzha zayte oykibookona. \v 4 Shin cincati banta xompenne hara guzha zayte oykidosona. \v 5 Machiw ekeysi gam7in, he geela7oti bantana dhiskoy oykin dhiskidosona. \p \v 6 “Giddi bilahe gidiya wode, ‘Heko, machiw eheysi gakis, iya mokanaw keyite’ giya gita caboy si7etis. \p \v 7 “He wode he geela7oti ubbay barkidi, banta xompiya giigisidosona. \v 8 Eeyati cincatako, ‘Nu xompey to7ana haniya gisho, hinte zaytiyape nuus immerketi’ yaagidosona. \p \v 9 “Shin cincati zaaridi, ‘Akay, nuusinne hintew gidiya zaytey baawa. Hessa gisho, bidi hintew shammidi ekite’ yaagidosona. \v 10 Eeya geela7oti zayte shammanaw bin, machiw ekeysi puttu gis. Giigeti uttida ichashu geela7oti iyara issife yaagano keethi gelidosona; kareyka gordeti aggis. \p \v 11 “Guyepe hanko geela7oti yidi, ‘Godaw, godaw, nuus dooyarki’ yaagidosona. \p \v 12 “Shin I zaaridi, ‘Taani hintew tuma odayis; ta hintena erike!’ \p \v 13 “Hiza, Asa Na7ay yaana gallasaa woyko saatiya hinte eronna gisho barkidi naagite. \s1 Heedzu Oosanchota Leemiso \r (Luqa 19:11-27) \p \v 14 “Xoossaa kawotethay ba oosanchota xeegidi baw de7iyaba entaw sheedhidi oge baanaw keyida uraa daanees.\x - \xo 25:14 \xo*\xt Luqa 19:11-27.\xt*\x* \v 15 Entaw huuphen huuphen enta wolqaa mela issuwas ichashu karxiite bira, issuwas nam7u karxiite bira qassi issuwas issi karxiite bira immidi ba ogiya bis. \v 16 Ichashu karxiite bira ekida aylley ellesi bidi zal7idi, hara ichashu karxiite bira wodhisis. \v 17 Hessadaka, qassi nam7u karxiite bira ekida aylley hara nam7u karxiite bira wodhisis. \v 18 Shin issi karxiite bira ekidaysi bidi, olla bookidi, ba godaa miishiya moogis. \p \v 19 “Daro wodepe guye he aylleta goday yidi, ba miishiya entara salla7is. \v 20 Ichashu karxiite bira ekida aylley yidi, hara ichashu karxiite bira ehidi, ‘Ta godaw, neeni taw ichashu karxiite bira immadasa. Shin taani hara ichashu karxiite bira wodhisas’ yaagis. \v 21 Iya goday, ‘Zamboy! Neeni lo77onne ammanthiya aylle; neeni guuthaban ammanetadasa. Taani nena darobaa bolla shuumana; haa gelada ne godaara ufayta’ yaagis. \p \v 22 “Qassi nam7u karxiite bira ekidaysi yidi, ‘Ta godaw, neeni taw nam7u karxiite bira immadasa. Shin taani hara nam7u karxiite bira wodhisas’ yaagis. \v 23 Iya goday, ‘Zamboy! Neeni lo77onne ammanthiya aylle; neeni guuthaban ammanetadasa. Taani nena darobaa bolla shuumana; haa gelada ne godaara ufayta’ yaagis. \p \v 24 “Qassi issi karxiite bira ekidaysi yidi, ‘Ta godaw, neeni zeronna bessafe cakiyanne dharcona bessafe maxiya iita asi gideysa taani erayis. \v 25 Hessa gisho, yayyada ne bira biittan moogas. Ne miishey haysish’ yaagis. \p \v 26 “Iya goday zaaridi, ‘Ha iita azalla aylliyaw, taani zeronna bessafe cakeysanne dharcona bessafe maxiya asi gideysa eradasa. \v 27 Yaatin, neeni ta miishiya banken wothidaba gidiyako, taani simmiya wode ta miishiya wodhera ekanaysa diggadasa. \v 28 Hessa gisho, miishiya iyape ekidi, tammu karxiite biri de7eysas immite. \v 29 Ayis giiko, de7iya ubbaas guzhetananne darana. Shin baynaysafe hari attoshin, he iyaw de7iya guuthiyaka eketana.\x - \xo 25:29 \xo*\xt Maato 13:12; Mar 4:25; Luqa 8:18.\xt*\x* \v 30 Ha maaddonna aylliya kare dhumaa kessi yeggite. Yan iyaw yeehonne ache garcethi gidana’ yaagis.\x - \xo 25:30 \xo*\xt Maato 8:12; 22:13; Luqa 13:28.\xt*\x* \s1 Wode Wursetha Pirda \p \v 31 “Asa Na7ay, kiitancho ubbatara, ba bonchuwara yaa wode I ba boncho kawotetha araata bolla uttana.\x - \xo 25:31 \xo*\xt Maato 16:27; Maato 19:28.\xt*\x* \v 32 Biittan de7iya asi ubbay iya sinthe shiiqana. Henthanchoy dorsata deeshatape shaakeysada I he asaa nam7an shaakana. \v 33 Qassi dorsata ushacha baggara deeshata haddirsa baggara essana. \p \v 34 “Hessafe guye, kawoy ushacha baggara de7eysatako haysada yaagana: ‘Ta Aaway anjidaysato, ha yidi sa7i medhetiya wodepe doomidi hintew giigida kawotetha laattite. \v 35 Ayis giiko, taani koshatin muzideta, saamotin ushshideta, eretonna imatha asi gidada bin mokideta, \v 36 kallotin mayzideta, hargetin hargisideta, qashetin tana oychideta’ yaagana. \p \v 37 “Hessafe guye, xilloti zaaridi, ‘Godaw, neeni koshatin awude be7idi muzido? Woyko neeni saamotin awude be7idi ushshido? \v 38 Neeni imathe gidada yin awude be7idi mokido? Woyko neeni kallotin awude mayzido? \v 39 Neeni hargin woyko qashetin neeko bidi nena awude oychido?’ yaagana. \v 40 Kawoy zaaridi, ‘Taani hintew tuma odayis; hinte tana kaalliya ha ubbaafe guuxeysas oothidaysa taw oothideta’ yaagana. \p \v 41 “He wode haddirsa baggara de7eysatako, ‘Ha baadetidaysato, ta matape haakite. Xalahesinne iya kiitanchotas giigida merinaa taman biite. \v 42 Ayis giiko, koshatin tana muzibeeketa; saamotin ushshibeeketa. \v 43 Taani imathe gidada bin tana mokibeketa, kallotin mayzibeeketa, hargininne qashetin tana oychibeeketa’ yaagana. \p \v 44 “He wode enti, ‘Godaw, neeni koshatin woyko saamotin woyko imathe gidada bin woyko kallotin woyko hargin woyko qashetin be7idi nena awude maaddonna ixido?’ yaagidi zaarana. \p \v 45 “He wode kawoy zaaridi entako, ‘Taani hintew tuma odayis; hinte tana kaalliya ha ubbaafe guuxeysa maaddonna ixidaysi, tana maaddonna ixidaysa’ yaagana. \v 46 Hessa gisho, he asati merinaa pirdas qassi xilloti merinaa de7uwas baana” yaagis.\x - \xo 25:46 \xo*\xt Daane 12:2.\xt*\x* \c 26 \s1 Yesuusa Bolla Maqetidosona \r (Mar 14:1-2; Luqa 22:1-2; Yoha 11:45-53) \p \v 1 Yesuusi ha timirtiya ubbaa wursida wode ba tamaaretako, \v 2 “Nam7u gallasape guye, Paasika Ba7aale bonchiya gallas gideysa ereeta. He gallas Asa Na7i masqale bolla kaqetanaw asa kushen aadhidi imetana” yaagis.\x - \xo 26:2 \xo*\xt Kessa 12:1.\xt*\x* \p \v 3 He wode kahine halaqatinne cimati, Qayyaafa geetetiya kahine halaqaa keethan shiiqidi, \v 4 asi eronna Yesuusa oykidi, wodhanaw maqetidosona. \v 5 Shin enti, “Asay ooshshi kessonna mela gidi, Paasika bonchiya gallas hessa oothoko” yaagidosona. \s1 Yesuusa Shitto Tiyida Maccasiw \r (Mar 14:3-9; Yoha 12:1-8) \p \v 6 Yesuusi Bitaane kataman baro hargida Simoona son de7ees. \v 7 Yesuusi imatuwa bolla de7ishin issi maccasiya albasxiroosa philqaaxe kumetha daro al7o shitto eka yada Yesuusa huuphen tigasu.\x - \xo 26:7 \xo*\xt Luqa 7:37.\xt*\x* \v 8 Shin Yesuusa tamaareti hessa be7idi hanqetidi, “Ha shittoy coo iitey aybisee? \v 9 Ha shittoy al7o gaten bayzetidi, miishey manqotas imetanaw danda7etees” yaagidosona. \p \v 10 Yesuusi enti geysa eridi, entako, “Ha maccasiw ayis waaysetii? Iya taw lo77oba oothasu. \v 11 Manqoti ubba wode hintera daana. Shin taani hintera ubba wode de7ike.\x - \xo 26:11 \xo*\xt Zaare 15:11.\xt*\x* \v 12 Iya ha shittuwa ta bolla tigidaysi tana mooganaw giigisanaasa. \v 13 Taani hintew tuma odayis; biitta ubban ha Wongelay sabbaketiya bessan awunka, asay iyo hassayana mela iya oothidaysi odetana” yaagis. \s1 Yihudi Yesuusa Aathidi Imuwa \r (Mar 14:10-11; Luqa 22:3-6) \p \v 14 He wode tammanne nam7u Yesuusa tamaaretape issoy, Asqoroota Yihuda geeteteysi kahine halaqatako, \v 15 bidi, “Taani hintew Yesuusa aatha immiko, hinte taw ay immanee?” yaagidi enta oychis.\x - \xo 26:15 \xo*\xt Zaka 11:12.\xt*\x* Enti zoretidi hastamu bira santime\f + \fr 26:15 \fr*\fqa Bira santime: \fqa*\ft Aykoyka guzhetiboona geeshsha bira santime guussu.\ft*\f*\f + \fr 26:15 \fr*\fqa Hastamu bira santime: \fqa*\ft Hastamu bira santimey Isra7eele biittan aylley shametiyanne bayzetiya gate.\ft*\f* immidosona. \v 16 Hessafe guye, Yihudi Yesuusa aathidi immanaw injetiya wode wochees. \s1 Godaa Kahuwa \r (Mar 14:22-26; Luqa 22:15-20; 2 Qoro 11:23-25) \p \v 17 Uytha Ba7aale bonchiya koyro gallas, Yesuusa tamaareti iyako yidi, “Paasika bonchiya gallas neeni maana kathi nuuni awun giigisino?” yaagidosona. \p \v 18 Yesuusi entako, “Kataman de7iya addiyako bidi, ‘Astamaarey, taw wodey gakida gisho, ta tamaaretara Paasika bonchiya gallasa ne son aathana yaagees’ yaagite” yaagis. \p \v 19 Iya tamaareti Yesuusi bantana kiitidaysada oothidi, Paasika Ba7aale gallas maana kathaa giigisidosona. \p \v 20 Sa7ay omarsiya wode, Yesuusi tammanne nam7u hawaaretara kathi maanaw uttis. \v 21 Enti mishin, Yesuusi entako, “Taani hintew tuma odayis; hintefe issi uray tana aathidi immana” yaagis. \p \v 22 Enti daro dagammidi, issoy issoy, “Godaw, tuma taneshsha?” gidi iya oychidosona. \p \v 23 Yesuusi zaaridi, “Ba kushiya taara issife shaatiyan yeddeysi I tana aathidi immana.\x - \xo 26:23 \xo*\xt Maz 41:9.\xt*\x* \v 24 Asa Na7ay, Xoossaa qaalan iyaw xaafetidaysada hayqana. Shin Asa Na7aa aathidi immiya uraa ayye! He uray yeletonna attidaako iyaw lo77oshin” yaagis. \p \v 25 Iya aathidi immanaw de7iya Yihudi zaaridi, “Astamaariyaw, neeni gey taneyee?” yaagis. \p Yesuusi zaaridi, “Neeni ne huuphen gadasa” yaagis. \p \v 26 Enti mishin, Yesuusi uythaa ekidi Xoossaa galatis. He uythaa menthidi ba tamaaretas immidi, “He7ite, miite, haysi ta ashuwa” yaagis. \p \v 27 Xuu7aa ekidi, Xoossaa galatis. Entaw immidi, “Ubbay haysafe uyite. \v 28 Haysi daro asa nagara atotethas mela gukiya ta suuthaa. Ha suuthay Xoossay hintera geliya caaquwa mintheysa.\x - \xo 26:28 \xo*\xt Kessa 24:8; Ermi 31:31.\xt*\x* \v 29 Shin taani hintew odayis; taani ta Aawa kawotethan ooratha woyne ushsha hintera uyana gallasa gakanaw nam7antho ha woyne ushsha uyike” yaagis. \p \v 30 Galata mazmure yexidaape guye, Shamaho zuma bidosona. \s1 Phexroosi Yesuusa Kaddanaysi Odetis \r (Mar 14:27-31; Luqa 22:31-34; Yoha 13:36-38) \p \v 31 He wode Yesuusi entako, \q1 “ ‘Xoossay henthanchuwa shocana \q2 dorsatika laaletana’ \m geetetidi Xoossa qaalan xaafetidaysa mela hachi qamma hinte ubbay tana aggidi baqatana.\x - \xo 26:31 \xo*\xt Zaka 13:7.\xt*\x* \v 32 Shin taani hayqope dendidaape guye hintefe sinthatada Galila baana” yaagis.\x - \xo 26:32 \xo*\xt Maato 28:16.\xt*\x* \p \v 33 Phexroosi zaaridi, “Enti ubbay nena aggidi baqatikoka, taani nena aggike” yaagis. \p \v 34 Yesuusi Phexroosako, “Taani new tuma odayis; hachi qamma kuttoy waassanaape sinthe neeni tana heedzu toho kaddana” yaagis. \p \v 35 Phexroosi zaaridi, “Taani neera issife hayqope attishin, nena ubbaka kaddike” yaagis. \p Hanko iya tamaareti ubbayka hessada gidoosona. \s1 Yesuusi Geetasamanen Woossis \r (Mar 14:32-42; Luqa 22:39-46) \p \v 36 Yaatidi, Yesuusi ba tamaaretara Geetasemaane geetetiya bessaa bidi, entako, “Taani hini bada Xoossaa woossashana, hinte haysan uttite” yaagis. \v 37 Phexroosanne Zabdiyoosa nayta nam7ata baara eki bidi daro azzanonne un7etethi doomis. \v 38 Qassika entako, “Taani hayqos gathiya un7a un7etas. Haysan taara gam7itenne minnidi naagite” yaagis. \p \v 39 Guuthi sinthe bidi biittan gufannidi, “Ta Aawaw, danda7etiyaba gidiko ha waaye xuu7aa taape digga. Shin ne sheney hanope attishin, ta sheney hanopo” yaagidi Xoossaa woossis. \p \v 40 Yesuusi ba tamaaretako simmi yidi enti dhiskidashin demmis. Phexroosako, “Hinte issi saatekoka dhiskonna taara minnanaw danda7ibeeketii? \v 41 Paacen hinte gelonna mela barkidi naagitenne Xoossaa woossite. Hintew lo77o amoy de7ees, shin hinte daaburancho asi” yaagis. \p \v 42 Yesuusi qassi nam7antho bidi, “Ta Aawaw, taani ha waaye xuu7ape uyonna de7ishe aadhanaw danda7etonnaba gidiko ne sheney hano” yaagidi Xoossaa woossis. \v 43 Qassika simmi yaa wode iya tamaareta ayfiya dhiskoy goozin, zin7idashin demmis. \p \v 44 Qassika enta aggidi, bidi kase qaala zaari heedzantho woossis. \v 45 Hessafe guye, ba tamaaretako yidi, “Ha77i gakanaw dhisketinne shempetii? Heko, Asa Na7i, nagaranchota kushen aadhidi imetiya saatey gakis. \v 46 Dendidi yedhite, tana aathidi immeysi haysish gakis” yaagis. \s1 Yesuusi Oyketis \r (Mar 14:43-50; Luqa 22:47-53; Yoha 18:3-12) \p \v 47 Yesuusi buroo hessa haasayishin, tammanne nam7u tamaaretape issoy, Yihudi gaki wodhis. Kahine halaqatinne deriya cimati kiitida daro asati mashshenne xam7a oykidi iyara issife yidosona. \v 48 Yesuusa aathidi immiya Yihudi he daro asaako, “Taani yeereysi hinte koyeysi iya, iya oykite” yaagidi malla immi wothis. \p \v 49 Iiraka Yesuusako shiiqidi, “Astamaariyaw, saro de7ay” yaagidi iya yeeris. \p \v 50 Yesuusi iyako, “Ta laggiyaw, neeni oothanaba ootha agga”\f + \fr 26:50: \fr*\ft Ta laggiyaw, neeni oothanaba ootha agga: woyko hara birshethay ta laggiyaw, ne haysan ay oothay? \ft*\f* yaagis. \p Hessafe guye, shiiqidi, Yesuusa oykidosona. \v 51 Yesuusara de7eysatape issoy ba mashsha shoddidi kahine halaqaa aylliya shocidi, iya haythaa qanxidi yeggis. \v 52 Shin Yesuusi, “Ne mashsha guye shoohuwan zaara. Ayis giiko, mashsha shoddiya ubbay mashshan hayqana. \v 53 Ta, ta Aawa woossiyako daro mukulun taybetiya kiitanchota yeddanaw danda7onnaba new daanii? \v 54 Yaatin, Xoossaa qaalan hessada hananaw bessees geetetidaysi waanidi poletanee?” yaagis. \p \v 55 He saatiyan, Yesuusi he shiiqida daro asaako, “Tana panga oothidi oykanaw mashshanne xam7a oykidi yidetii? Taani xoossa keethan gallas gallas tamaarsashe hintera de7iya wode tana oykibeeketa.\x - \xo 26:55 \xo*\xt Luqa 19:47; 21:37.\xt*\x* \v 56 Shin haysi ubbay hanidaysi nabeti Xoossaa qaalan xaafidaysi poletana melasa” yaagis. \p He wode iya tamaareti ubbay iya aggidi baqatidosona. \s1 Yesuusi Pirda Shango Sinthan \r (Mar 14:53-65; Luqa 22:54-55, 63-71; Yoha 18:13-14, 19-24) \p \v 57 Yesuusa oykidaysati kahine halaqaa Qayyaafako iya efidosona. Yan higge astamaaretinne biitta cimati shiiqidi de7oosona. \v 58 Shin Phexroosi kahine halaqaa zabbaa gakanaw haahon iya kaallis. Iya wursethay shaaketana gakanaw zabbaa gelidi naageysatara uttis. \p \v 59 Kahine halaqatinne shiiqida asa ubbay Yesuusa wodhanaw iya bolla wordo marka koydosona. \v 60 Daroti yidi iya bolla wordo marka markatidosona, shin aykoka demmibookona. Guyepe nam7u asati yidi, \v 61 “Ha uray, ‘Taani Xoossa Keetha laallada heedzu gallasan zaara keexanaw danda7ayis’ yaagis” yaagidosona.\x - \xo 26:61 \xo*\xt Yoha 2:19.\xt*\x* \p \v 62 Kahineta halaqay dendi eqidi Yesuusako, “Haysati nena mootiya mootuwas neeni zaariyabay baawee?” yaagis. \v 63 Shin Yesuusi si77i gis. Qassika kahine halaqay, “Taani nena de7o Xoossaa sunthan oykayis; neeni Xoossaa Na7aa Kiristoosa gidiko nuus oda” yaagis. \p \v 64 Yesuusi zaaridi, “Neeni ne huuphenka gadasa. Shin taani hintew odayis; hizape guye, Asa Na7ay wolqaama Xoossaa ushacha baggan uttidashin, qassi salo shaarara yishin hinte be7ana” yaagis.\x - \xo 26:64 \xo*\xt Daane 7:13.\xt*\x* \p \v 65 He wode kahine halaqay daro yilotidi ba ma7uwa peedhidi, “Haysa be7ite Xoossaa cayis! Nuna hara marka ay koshshii? I ha77i cayidaysa hinte si7ideta.\x - \xo 26:65 \xo*\xt Leewe 24:15-16.\xt*\x* \v 66 Hinte qofay aybee?” yaagis. \p Entika, “Iyaw hayqo bessees” yaagidi zaaridosona. \p \v 67 Yaatin, enti iya som7on cuttidi dechidosona. Harati iya baqidi,\x - \xo 26:67 \xo*\xt Isa 50:6.\xt*\x* \v 68 “Kiristoosa! Nena dechiday oonee? Ane nuus oda” yaagidosona. \s1 Phexroosi Yesuusa Kaddis \r (Mar 14:66-72; Luqa 22:56-62; Yoha 18:15-18, 25-27) \p \v 69 Phexroosi zabban uttidashin, issi aylliya iyako yada, “Neenika Galila Yesuusara issife de7aasa” yaagasu. \p \v 70 Shin I enta ubbaa sinthan he aylleko, “Neeni giyabay aybeko taani erike” yaagidi kaddis. \p \v 71 Qassi bidi dirsaa pengeko gakishin hara aylliya iya be7ada, yan de7iya asaako, “Ha uray Naazirete Yesuusara de7ees” yaagasu. \p \v 72 Phexroosi nam7antho caaqidi, “Taani he uraa erike!” yaagis. \p \v 73 Guuthu gam7ishin, yan eqida asati Phexroosako yidi, “Neka tuma entara issife de7aasa; neeni ne odan eretasa” yaagidosona. \p \v 74 Hessafe guye, Phexroosi, “Taani he uraa erike!” yaagidi, bana baadethinne caaqo doomis. \p He wode iiraka kuttoy waassi aggis. \v 75 Yesuusi iyako, “Neeni kuttoy waassanaape sinthe tana heedzu toho kaddana” gidaysa Phexroosi akeekidi, kare keyidi iita yeeho yeekis. \c 27 \s1 Yihudi Suletidi Hayqis \r (Mar 15:1; Luqa 23:1-3; Yoha 18:28-32) \p \v 1 Wonta guura kahine halaqatinne biitta cimati ubbay Yesuusa wodhisanaw maqetidosona. \v 2 Enti Yesuusa qachi efidi deriya haariya Philaxoosas aathidi immidosona. \p \v 3 He wode Yesuusa oythida Yihudi, Philaxoosi Yesuusa bolla pirdidaysa be7idi, qiirotidi, he hastamu bira santime kahine halaqatasinne deriya cimatas guye zaaris.\x - \xo 27:3 \xo*\xt Hawa 1:18-19.\xt*\x* \v 4 “Taani xillo asi hayqos aatha immada nagara oothas” yaagis. \p Shin enti, “Hessi nu meto gidenna ne meto” yaagidosona. \p \v 5 Yihudi miishiya Xoossa Keethan yeggi aggidi enta matape bidi, suletidi hayqis. \p \v 6 Kahine halaqati miishiya ekidi, “Ha miishey suutha miishe gidiya gisho, nuuni Xoossa Keethaa miishiyara gatheysi woga gidenna” yaagidosona. \v 7 Hessafe guye, issife zoretidi, bete asi mooganaw mana biitta shammidosona. \v 8 Hessa gisho, he gadey hachi gakanaw suutha biitta geetetidi xeegetees. \p \v 9 Nabiya Ermiyaasi, “Isra7eele asay iyaw qanxanaw gammatida hastamu bira santime ekidosona.\x - \xo 27:9 \xo*\xt Zaka 11:12-13.\xt*\x* \v 10 Goday tana kiitidaysada mana biitta shammanaw immidosona” gidaysi he wode poletis. \s1 Yesuusi Philaxoosa Sinthan \r (Mar 15:2-5; Luqa 23:3-5; Yoha 18:33-38) \p \v 11 Yesuusi deriya haariya Philaxoosa sinthe shiiqin, Philaxoosi iyako, “Neeni Ayhude kawo?” yaagidi oychis. \p Yesuusi zaaridi, “Ne gadasa” yaagis. \p \v 12 Kahine halaqatinne biitta cimati iya mootiya wode entaw aybi zaaroka immibeenna. \p \v 13 He wode Philaxoosi Yesuusako, “Haysati nena mootiya mootuwa ubbaa si7ikii?” yaagis. \p \v 14 Yesuusi hari attoshin, issi qaalaka zaaronna ixin, deriya haareysi daro malaaletis. \s1 Yesuusi Hayqo Pirdetis \r (Mar 15:6-15; Luqa 23:13-25; Yoha 18:39-40; 19:1-16) \p \v 15 Deriya haareysi laythan laythan Paasika Ba7aale bonchiya gallasan, asay koyiya issi asi qashope birshiya wogi de7ees. \v 16 He wode issi Barbaana Yesuusa geetetiya daro eretida iita asi qasho keethan de7ees. \v 17 Hessa gisho, daro asay shiiqidi de7ishin Philaxoosi, “Taani hintew Barbaana billoye woyko Yesuusa geetetiya Kiristoosa billo?” yaagidi asaa oychis. \v 18 I hessa giday enti qanaatidi Yesuusa oythidaysa eriya gishosa. \p \v 19 Philaxoosi pirda keethan uttidashin, iya machiya, “Taani hachi qamma amuhon iyabaa daro waayetashe aqida gisho, he xillo uraa bolla aybibaaka oothofa” yaagada kiittasu. \p \v 20 He wode kahine halaqati, “Barbaani bileto, Yesuusi hayqo” gidi Philaxoosa woossana mela asaa cimmidosona. \p \v 21 Philaxoosi zaaridi, “Taani enta nam7aafe hintew oona billana mela koyeetii?” yaagidi oychis. \p Enti, “Barbaana billana mela koyoos” yaagidosona. \p \v 22 Philaxoosi, “Yaatin, Yesuusa geetetiya Kiristoosa waato?” yaagidi enta oychis. \p Ubbay zaaridi, “Masqaliya bolla iya kaqa” yaagidosona. \p \v 23 Philaxoosi asaako, “Ayis? I ay iitabaa oothidee?” yaagidi oychis. \p Shin asay kaseysafe aathidi, “Masqaliya bolla iya kaqa” gidi waassidosona. \p \v 24 Ooshshi denthethofe hara aybibaaka oothanaw danda7etonaysa Philaxoosi be7idi, haathe ekidi, “Ha uraa hayquwan taani de7ike. Hessa oothey hintena” yaagidi asaa sinthan ba kushiya meecetis.\x - \xo 27:24 \xo*\xt Zaare 21:6.\xt*\x* \p \v 25 Asa ubbay zaaridi, “Iya suuthaa gomey nunanne nu nayta gako” yaagidosona. \p \v 26 Yaatin, Philaxoosi Barbaana entaw billidi, Yesuusa lisson garaafidi, masqaliya bolla kaqetidi hayqana mela entaw aathidi immis. \s1 Yesuusa Bolla Qelqisidosona \r (Mar 15:16-20; Yoha 19:2-3) \p \v 27 Hessafe guye, Philaxoosa wotaadareti Yesuusa deriya haareysa soo eki efin, wotaadareti ubbay iya yuushuwan eqidosona. \v 28 Iya afilaa qaari ekidi zo7o afila\f + \fr 27:28 \fr*\fqa Zo7o afila: \fqa*\ft Beni wode kawoti bollara ma7iya afila.\ft*\f* mayzidosona. \v 29 Qassi aguntha kallacha giigisidi, iya huuphen wothidosona. Iya ushacha kushiyan mayre xam7a oythidi, iya sinthan gulbatidi, “Ayhude kawaw, mukulu laythi kawota!” yaagidi, iya bolla qelqisidosona. \v 30 Iya bolla cuttidosona. He mayre xam7aa ekidi, iya huuphen shocidosona. \v 31 Enti iya bolla qelqisidaape guye, zo7o afilaa iyape qaari ekidi, iya afilaa iya mayzidosona. Masqaliya bolla iya kaqanaw eki efidosona. \s1 Yesuusi Kaqetis \r (Mar 15:21-32; Luqa 23:25-43; Yoha 19:17-27) \p \v 32 Enti kare keyidi, issi Simoona geetetiya Qereena biitta asi demmidi, Yesuusa masqaliya wolqan toossidosona. \v 33 Golgota geetetiya bessi gakidosona. “Golgota” guussay “Guugge bessi” guussu. \v 34 Hessan enti ciiye walaketida woyne ushsha uyo gidi iyaw immidosona. Shin I hessa ganxi ekidi, uyonna ixis.\x - \xo 27:34 \xo*\xt Maz 69:21.\xt*\x* \p \v 35 Enti masqaliya bolla iya kaqidaysafe guye, iya afilaa shaakidi, saama yeggidi ekidosona.\x - \xo 27:35 \xo*\xt Maz 22:18.\xt*\x* \v 36 Hessafe guye, yan uttidi iya naagidosona. \v 37 Qassi, “Haysi Ayhude Kawa Yesuusa” giya mooto xuufiya iya huuphe son wothidosona. \v 38 Yesuusara he wode nam7u pangata issuwa iyape ushacha baggan, hankuwa iyape haddirsa baggara, masqaliya bolla kaqidosona. \p \v 39 Ogiyara aadhiya asay Yesuusa boridi, iya bolla cuttishe,\x - \xo 27:39 \xo*\xt Maz 22:7; 109:25.\xt*\x* \v 40 “Xoossa Keethaa laallada heedzu gallasa giddon keexeyso, nena ashsha. Neeni Xoossaa Na7a gidiko, ane masqaliya bollafe wodha” yaagidosona.\x - \xo 27:40 \xo*\xt Maato 26:61; Yoha 2:19.\xt*\x* \p \v 41 Hessadaka, kahine halaqati, higge astamaaretinne biitta cimati issife Yesuusa bolla qelqisidosona. Haysada yaagidosona: \v 42 “Harata ashshis, shin bana ashshanaw danda7ibeenna. I Isra7eele kawo gidiko, ane masqaliya bollafe ha77i wodho, nuka iya ammanana. \v 43 Xoossan I ammanetees, Xoossay iya ashshanaw koyko ane ashsho. Ayis giiko, I bana, ‘Taani Xoossaa Na7a’ gees” yaagidosona.\x - \xo 27:43 \xo*\xt Maz 22:8.\xt*\x* \p \v 44 Qassi hari attoshin, iyara masqaliya bolla kaqetida pangatika hessada gidi iya bolla qelqisidosona. \s1 Yesuusa Hayquwa \r (Mar 15:33-41; Luqa 23:44-49; Yoha 19:28-30) \p \v 45 Usupun saatepe bidi, uddufun saate gakanaw biitta ubbay dhumis. \v 46 Uddufun saate gidiya wode Yesuusi, “Elohe, Elohe, lama sabaqtanii?” gidi gita waaso waassis. “Elohe, Elohe, lama sabaqtanii?” geysa birshethay “Ta Xoossaw, ta Xoossaw, tana ayis aggadii?” guussu.\x - \xo 27:46 \xo*\xt Maz 22:1.\xt*\x* \p \v 47 Hessan eqida asaape issoti issoti hessa si7idi, “Ha uray Eeliyaasa xeegees” yaagidosona. \v 48 Iira entafe issoy woxi bidi, isponje ekidi, caala woyne ushsha kunthis. Hessa mayre xam7a xeeran wothidi ushshanaw iya doonako shiishis.\x - \xo 27:48 \xo*\xt Maz 69:21.\xt*\x* \v 49 Shin hankoti, “Naaga, Eeliyaasi iya ashshanaw yaaneko ane be7oos” yaagidosona. \v 50 Yesuusi nam7antho gita waaso waassidi, hayqi aggis. \p \v 51 He saaten xoossa keethan kaqetida magaraajoy qommofe duge gakanaw nam7u keyidi, peedheti wodhis. Biittay qaaxis, zaallayka phalqetis.\x - \xo 27:51 \xo*\xt Kessa 26:31.\xt*\x* \v 52 Duufoti dooyetin Xoossaa asatape daroti hayqope dendidosona. \v 53 Enti duufope keyidi, Yesuusi hayqope dendidaape guye, geeshsha katamaa bidosona; yan enti daro asaas bentidosona. \p \v 54 Mato halaqaynne iyara Yesuusa naagiya wotaadareti biittay qaaxidaysanne hessan hanidaba be7ida wode daro yayyidi “Tuma haysi Xoossaa Na7aa” yaagidosona. \p \v 55 Hessan daro maccasati, Galilape doomidi Yesuusa haggaazishe kaallidaysati haahon eqidi xeelloosona.\x - \xo 27:55 \xo*\xt Luqa 8:2-3.\xt*\x* \v 56 Enta giddon Magdela Mayraama,\f + \fr 27:56 \fr*\fqa Magdela Mayraamo: \fqa*\ft Guussay Magdela katamaape yida Mayraamo guussu.\ft*\f* Yayqoobanne Yoosefa aayiya Mayraamanne Zabdiyoosa machiya de7oosona. \s1 Yesuusi Moogetis \r (Mar 15:42-47; Luqa 23:50-56; Yoha 19:38-42) \p \v 57 Sa7ay omarsiya wode Yoosefa geetetiya issi dure aday, Armaate katamape yis. I ba huuphenka Yesuusa kaalliya asi. \v 58 Yoosefi Philaxoosako bidi, Yesuusa aha ekanaw woossis. Philaxoosi ahay Yoosefas imetana mela kiittis. \v 59 Yesuusa aha ekidi, geeshsha moogo afilan xaaxis. \v 60 Baw moogetanaw shuchafe woocida ooratha gongolon iya aha wothis. Qassi he gongoluwa doonan gita shuchaa gondorsi wothidi, aggidi bis. \v 61 Magdela Mayraamanne hanko Mayraama he gongoluwako simmidi uttidosona. \p \v 62 Wontethe Sambaata gallas, kahine halaqatinne Farsaaweti Philaxoosako yidi, haysada yaagidosona: \v 63 “Godaw, ha wordanchoy paxa de7ishe, ‘Taani heedzu gallasape guye, hayqope dendana’ yaagidaysi nuus hassayetis.\x - \xo 27:63 \xo*\xt Maato 16:21; 17:23; 20:19; Mar 8:31; 9:31; 10:33.\xt*\x* \v 64 Hessa gisho, I moogetida gongoluwa heedzu gallas gakanaw, minthi naagana mela kiittarki. Hessi hanonna ixiko, iya tamaareti bidi iya aha kaysi dhaysidi, ‘Hayqope dendis’ yaagidi asaas odiko nam7antho balesoy koyroysafe ubba haa iitana” yaagidosona. \p \v 65 Philaxoosi entako, “Hintew naageysati de7oosona; bidi hintew danda7etida mela naagisite” yaagis. \p \v 66 Hessa gisho, enti bidi duufoy boshetonna mela shuchaa bolla maatame wothidi wotaadaretan naagisidosona. \c 28 \s1 Yesuusi Hayqope Denduwa \r (Mar 16:1-10; Luqa 24:1-12; Yoha 20:1-10) \p \v 1 Sambaati aadhin, wogga wode wonta guura, Magdela Mayraamanne hanko Mayraama Yesuusi moogetida gongoluwa be7anaw bidosona. \v 2 Qoponna wolqaama biitta qaaxoy hanis. Godaa kiitanchoy salope wodhidi duufuwa doonan de7iya shuchaa gondorsidi iya bolla uttis. \v 3 Iya malay wol7anthi daanees. Iya ma7oyka shachada boothi. \v 4 Naageysati kiitanchuwa be7idi, yashshan kokoridi, hayqida asada hanidosona. \p \v 5 Kiitanchoy maccasatako, “Hinte masqaliya bolla kaqetida Yesuusa koyeysa taani eriya gisho, yayyofite. \v 6 I kase odidaysa mela hayqope dendis; haysan deenna. Haa yidi iya zin7isida bessaa be7ite. \v 7 Hinte ha77i ellesi bidi, iya tamaaretas, ‘Yesuusi hayqope dendis. Qassi I hintefe sinthatidi Galila baana; hinte iya yan be7ana’ yaagidi odite. Taani hintew haysa odanaw yas” yaagis. \p \v 8 Enti yayyishenne daro ufaytishe, duufuwa matape ellessidi bidi, iya tamaaretas odanaw woxidosona. \p \v 9 Qoponna Yesuusi entara gahetidi entako, “Saroy hintew gido” yaagis. Enti iyako shiiqidi, iya tohuwa oykidi iyaw goyinnidosona. \v 10 He wode Yesuusi entako, “Yayyofite; bidi ta tamaareti Galila baana mela entaw odite. Enti yan tana be7ana” yaagis. \p \v 11 He maccasati bishin, duufuwa naagiya wotaadaretape baggati katamaa bidi, hanidaba ubbaa kahine halaqatas odidosona. \v 12 Kahine halaqatinne cimati shiiqidi zoretidi, wotaadaretas daro miishe immidi, \v 13 “ ‘Nuuni dhiskidashin iya tamaareti qamma yidi, iya aha kaysidosona’ yaagite. \v 14 Ha odaa deriya haareysi si7iko, hessi hinte bala gidonnaysa nuuni iya odi ammanthana. Hintena aybika Hirgisopo” yaagidosona. \p \v 15 Wotaaddareti miishiya ekidi, kiitetidaysada oothidosona. Ha oday Ayhude matan hachi gakanaw odetishe de7ees. \s1 Gita Kiita \r (Mar 16:14-18; Luqa 24:36-49; Yoha 20:19-23; Hawa 1:6-8) \p \v 16 Tammanne issi iya tamaareti Yesuusi bantana biite gida Galila Zumaa bolla Keyidosona.\x - \xo 28:16 \xo*\xt Maato 26:32; Mar 14:28.\xt*\x* \v 17 Yan enti iya be7ida wode iyaw goyinnidosona, shin entafe issoti issoti sidhidosona. \p \v 18 Yesuusi entako shiiqidi, “Saloninne sa7an maati ubbay taw imetis. \v 19 Hiza, hinte ubba bessi bidi, Aawa, Na7aa, Geeshsha Ayyaana sunthan ase ubbaa xammaqidi tana kaalleyisata oothite.\x - \xo 28:19 \xo*\xt Hawa 1:8.\xt*\x* \v 20 Taani hintena kiittidaba ubbaa enti naagana mela enta tamaarsite. Taani wodiya wursethaa gakanaw ubba wode hintera de7ayis” yaagis.