\id EST - Gofa Full Bible Latin Version Final \ide UTF-8 \h Astiri Maxaafa \toc1 Astiri Maxaafa \toc3 Asti \toc2 Astiro \mt1 Astiri Maxaafa \imt Gaatha Qofa \ip Astiri maxaafan xaafetida taariketi poletiday, Farse kawoy, Suusa kataman ba kawo gadhon de7ishina. He maxaafay nam7u gita qofata oykis; \ipi 1. Ba xaalatethaninne ba asaas de7iya gita mishan, morketi enta dhaysana haniya wode ba asaa ashshida, Astiro geetetiya Ayhude maccase taarike odees. \ipi 2. Ayhudeti bonchiya, Purima geetetiya ba7aaley bonchetiya gaasuwa qoncisees. \ip Astiri maxaafan daro qoncidi eretida ichashu asati de7oosona. Entika, (1) Farse kawa Arxekisisa; (2) Iya shuuma Haama; (3) godatiw Asxiino; (4) Ayhude maccasiw Astiro; (5) Astiri aawa isha Mardikiyoosa. \ip Ha maxaafan Xoossa sunthi xeegetonna ixikoka, iya oosoy, maarotethay, iya keehatethaynne siiqoy qoncida maxaafa. \iot Maxaafa Ayfe Qofata \io1 Astira kawo macho gidasu \ior (1:1—2:23)\ior* \io1 Haami Ayhude dhaysanaw qopis \ior (3:1-15)\ior* \io1 Mardikiyoosi Astiro maade oychis \ior (4:1-17)\ior* \io1 Mardikiyoosi demmida bonchuwa \ior (5:1—6:14)\ior* \io1 Haama bolla hayqo pirdaa \ior (7:1-10)\ior* \io1 Ayhudeti banta morketa dhaysuwa \ior (8:1—9:19)\ior* \io1 Purima Ba7aale bonchuwa \ior (9:20-32)\ior* \io1 Arxekisisanne Mardikiyoosa shuumatetha \ior (10:1-3)\ior* \ie \c 1 \s1 Kawa Gibira \p \v 1 Kawoy Arxekisisi Hinde biittafe Tophe biitta gakanaw de7iya, xeetanne laatamanne laapun biitta aysiya wode hanidaba. \v 2 Kawoy ba araatan uttidi aysiya waanna katamay Suusa geetetees. \p \v 3 I kawotida heedzantho laythan, baape garsara daynnatasinne biitta ayseysatas gita gibira giigisis. He gibira bessan Meedonanne Farse toora moconati, biitta haareysatinne ayseysati bentidosona. \v 4 Kawoy issi xeetanne hospun tammu gallas kumethi ba kawotethaa duretethaanne ba yashshiya bonchuwa ubbaa enta bessis. \p \v 5 He gallasatape guye, kawoy qassi hara laapun gallas gam7iya gibira, Suusa kataman, durepe manqo gakanaw de7iya asa ubbaas giigisis. He gibiray kawo gadhoy de7iya atakilte bessan giigis. \v 6 He bessan de7iya dabaabay, liinope oosetida boothinne kaalose geshetan alleeqis. Gesheti ocha teera daaniya al7o liino kiren aathin, ibnebarade geetetiya shuchafe oosetida tuuqiya bolla de7iya bira migiddotan kaqetidi uttidosona. Qassi worqafenne birape oosetida arsati, dumma dumma mali de7iya al7o shuchatape oosetida baasuwan maaran yegetidosona. \v 7 Issoy issuwafe dumma gidida worqa burcukon woyne ushshi asa ubbaas imetis. Kawoy daro keeha gidida gisho, woyne ushshas zawi baawa. \v 8 Issi issi asi ba koyida mela uyees; hessa kawoy koyrottidi ba aylletas odis. \p \v 9 He wode Kawiya Asxiina maccasa ubbaas gibira kawo gadhon giigisasu. \p \v 10 Gibiray doometida laapuntha gallas, kawoy Arxekisisi woyne ushsha alidi ufaytida wode, ba aylleta Mehumana, Bizita, Harboona, Bigita, Abagita, Zataranne Karkasa geetetiya laapun shuufata xeegidi, \v 11 “Kawiw Asxiino kawotetha kallacha wothidi haa ekidi yiite” yaagidi kiittis. Iya daro mala lo77o gidiya gisho, halaqatinne asa ubbay iyo be7ana mela kawoy koyis. \v 12 Shin kawa kiitaa iw odin, kawiya Asxiina kawa sinthe yoonna ixasu. Hessi kawa daro hanqethis. \p \v 13 He biitta higgiyanne de7o wogaa eriya asaa zore oyshoy kawa matan meezetidaba gidiya gisho, wodiyaba shaakidi eriya cinca asatara odetis. \v 14 Kawoy gita maati de7iya laapun Farsenne Meedona shuumata, Arqesiyoosa, Shetara, Adimata, Tarshesha, Mareesa, Marsananne Memukaana xeegisis. \v 15 Kawoy enta, “Taani, kawoy Arxekisisi, ta shuufata kiittin, Kawiya Asxiina ta kiitaa polonna ixasu. Hessa gisho, higgey odiya maaran iyo waatanaw bessii?” yaagidi oychis. \p \v 16 Entafe issoy, Memukaani kawa sinthaninne halaqata sinthan haysada yaagis; “Kawiya Asxiina kawa xalaala gidonashin, iya halaqata ubbaanne iya kawotetha giddon de7iya asa ubbaa naaqasu. \v 17 Ha kawotetha giddon de7iya maccasi ubbay kawiya Asxiina oothidaysa si7idi, banta azinata kadho doomana. Enti, ‘Kawoy Arxekisisi baako yaana mela xeegisin, kawiya Asxiina ixabekeyee?’ yaagana. \v 18 Hessa xalaala gidonashin, Farsenne Meedona halaqata maccasay hessa si7ida wode, hachi awi wullana gakanaw banta azinata hessada gidi kadhana. Hessa gaason macheta giddoninne azinata giddon ooshshi keyana. \v 19 Hessa gisho, kawaw, neeni dosiko, kawiya Asxiina nam7antho ne sinthe aadhona mela teqiya awaajo kessa. He awaajoy nam7antho laametonna mela Farsenne Meedona higgiya giddon xaafeto. Hessafe guye, kawotetha bonchuwa iipe ekada hara lo77o maccasas imma. \v 20 Ha neeni aathida awaajoy ha gita kawotetha ubban odetiya wode issi issi maccasi dure gidin manqo gidin, shaakonna ba azinaa bonchana” yaagis. \p \v 21 Kawoynne iya halaqati ha zoriyan ufaytidosona. Hessa gisho, Memukaani gidaysada kawoy oothis. \v 22 I ba kawotethaa giddon de7iya dumma dumma biittatas enta pidaleninne enta doonan xaafidi, dabdaabe yeddis. He awaajoy, issi issi azini ba keethaa keethaa aysiya halaqa gideysa odees. \c 2 \s1 Astira Kawo Macho Gidasu \p \v 1 Hessafe guye, kawa Arxekisisa hanqoy dochin, kawiya Asxiina oothidabaanne I bolla keyida awaajuwaba qopis. \v 2 He wode kawa matan haggaaziya na7atethata addeti haysada yaagidosona; “Mala lo77o geela7ota koyidi, kawas ehana mela, \v 3 ne kawotethaa giddon de7iya biitta ubban halaqata shuuma. Enti mala lo77o geela7o dooridi, Suusa katamaa ehidi, maccasas giigida keethan wotho. Yan he maccasa keethaas kaapo gidida kawo shuufa Hegaya kushen enti de7ishin, enta malaa loythiyaba ubbay entaw imeto. \v 4 Hessafe guye, ubbaafe aadhada kawa ufaysiya geela7iya Asxiini bessan kawo macho gido” yaagidosona. Ha zorey kawa ufaysida gisho, kawoy hessada oothis. \p \v 5 Yan Suusa kataman issi Mardikiyoosa geetetiya Ayhude asi de7ees. I Ya7ira na7a; Ya7iri Same7a na7a; Same7i Biniyaame koche gidida Qiisa na7a. \v 6 Babiloone kawoy Nabukadanaxoori Yihuda kawa Yo7akinanne hara Ayhude asaa olan di77idi efida wode Mardikiyoosi entara bis. \v 7 I ba aawa ishaa na7iw, Ibraawetho doonan Hadaso geetetiya Astiro baara wothidi dichees. Astira medhoninne geesan daro mala lo77o. I aawaynne aayiya hayqidaape guye, Mardikiyoosi iyo efidi, ba na7a oothidi dichis. \p \v 8 Kawoy kessida awaajuwanne kiitaa maaran, Suusa katama yida dooretida daro geela7otape issinniya Astiro. Iya yada, maccasas giigida keetha kaapo gidida Heega aawatetha garsan de7asu. \v 9 Heegi Astiro be7ida wode in daro ufaytis; iyo dumma xeellis. Ellesidi maanaw dumma kathinne bolla tiyetiyaba iw immis. Qassi iyo matan haggaazana mela kawo gadhope dooretida laapun na7atethi, maccasata giigida keethan, kifile ubbaafe aadhidi lo77iya kifilen iyonne entana wothis. \p \v 10 Mardikiyoosi iw koyrottidi odidaysada, Astira Ayhude asi gideysa oodeska odabuuku. \v 11 Qassi Mardikiyoosi Astira waana de7iyakonne iw haniyaba be7anaw, maccasa keetha sinthara gallas gallas gedenne haa hemetees. \p \v 12 Geela7oti kawako gelanaape koyrottidi, issi laythi kumethi banta malaa loythishe gam7oosona. Hessika, koyro usupun ageena karbe zayten gorpetishe gam7idi, nam7antho usupun ageena qassi, lo77o sawiya shitton gorpetoosona. \v 13 Hessafe guye, issi geela7iya kawako geliya wodey gakiya wode, ba koyida ma7uwa ma7a lo77ada, maccasa keethafe keyada, kawoy de7iya bessa gelawusu. \v 14 Qamma gelada, kawuwara aqidaape guye, wonta guura keyiko, maccasati de7iya hara keethi iyo efoosona. He keethaas kaapo gidida kawo shuufay Shashagaazi iyo naagees. Kawoy dosidi I sunthaa xeegidi, “Ebelto ehite” goonna ixiko, iya nam7antho kawako gelanaw danda7uku. \p \v 15 Hessi hanishin, kawako geliya tari Astiro gakis. Astira Mardikiyoosa aawa ishaa Abikaala na7iw; Mardikiyoosi ba na7a oothidi dichidaaro. Iya maccasas giigida keethaas kaapo gidida kawo shuufa Hegayi zoridaysada ma7o ma7asu. Iyo be7ida ubbay I malaa nashshis. \v 16 Arxekisisi kawotida laapuntha laythan, Tebeeta geetetiya tammantho ageenan Astira kawoy de7iya bessaa gelasu. \p \v 17 Iya Gelida wode, kawoy hara maccasa ubbaafe aathidi, iyo dosis; qassi hara geela7ota ubbaafe in ufaytis. Hessa gisho, kawotetha kallachaa I huuphen wothidi, iyo Asxiini bessan kawo macho oothis. \v 18 Hessafe guye, kawoy Astiri bonchuwas gita gibira giigisidi, halaqatanne biitta ayseysata xeegis. Qassi ba kawotethaa giddon ufaysa ba7aaley bonchetana mela awaajis. Biitta ubbaas issi laytha giira maaris. Imotaka ba keehatetha mela huuphen huuphen immis. \s1 Mardikiyoosi Maquwa Laallis \p \v 19 Geela7oti nam7antho shiiqidi de7ishin, Mardikiyoosi kawa dabaaban uttiya asape issuwa gidis. \v 20 Mardikiyoosi, “Neeni Ayhude gideysa oodeska odopa” gida gisho, Astira ha77i gakanaw oodeska odabuuku. Kase na7atethan kiiteteysada, ha77ika iyaw kiitetawusu. \p \v 21 Mardikiyoosi kawo keethan oothishe de7iya wode, kawoy de7iya kifileta geliya pengiya naagiya kawo shuufatape nam7ati, Gabatinne Taari kawa Arxekisisa ixidi, wodhanaw maqetidosona. \v 22 Enta maquwa Mardikiyoosi si7idi, kawe Astiris odin, iyaka Mardikiyoosa sunthan kawas odasu. \v 23 Kawoy hanidaba pilgidi xeelliya wode, oday tuma gididi bentin, he nam7u asata kaqidi wodhis. Ha hanotay kawa Arxekisisa Taarike xaafiya maxaafan xaafetis. \c 3 \s1 Haami Ayhudeta Dhaysanaw Maqis \p \v 1 Hessafe guye, kawoy Arxekisisi Haama geetetiya baara ootheysa shuumatetha dhoqisidi, ba halaqata halaqa oothidi shuumis. Haama aaway Hamadaati Agaaga koche. \v 2 Kawoy kiittidi wothida gisho, kawo gadho pengen oothiya halaqati ubbay Haami aadhiya wode gulbatidi iya bonchoosona. Gidoshin, Mardikiyoosi Haamas gulbatonanne iya bonchona ixis. \v 3 He wode kawo gadho pengen oothiya halaqati Mardikiyoosa, “Ayis kawa kiitaa polonna ixay?” yaagidi, \v 4 gallas gallas iyaw odoosona. Shin I enti odeysa si7anaw koybeenna. Ubba qassi, “Taani Ayhude asi gidiya gisho, Haama gulbatanawunne iya bonchanaw danda7ike” yaagis. \p Hessafe guye, “Mardikiyoosi odiya gaasuwa si7idi, Haami waanandeesha!” yaagidi iyaw odidosona. \v 5 Mardikiyoosi baw gulbatonaysanne bana bonchonaysa Haami erida wode hanqo eexis. \v 6 Hessa bolla qassi, Mardikiyoosi Ayhude asi gideysa eridi, iya xalaala wodhoy laafaba gidi qopida gisho, Arxekisisa kawotethan de7iya Ayhude kocha ubbaa dhaysanaw qopis. \p \v 7 Arxekisisi kawotida tammanne nam7antho laythan, Nisaane geetetiya koyro ageenan, Ayhudeta wodhiya ageenanne gallasa eranaw, Purima geetetiya saamaa iya sinthan yeggana mela Haami kiittis. He saamay wodhida maaran, Adaare geetetiya tammanne nam7antho ageenan, tammanne heedzantho gallas Ayhudeti wuriya gallas gideysi qashetis. \p \v 8 Hessafe guye, Haami kawa Arxekisisako haysada yaagis; “Ne kawotethaa giddon ubba bessan laaletidi de7iya issi kochay de7ees. Enta de7o maaray hara asaysafe dumma; hessa xalaala gidonashin, enti kawo higgiyas haaretokona. Hessa gisho, neeni enta de7o gada si77i giiko, hessi lo77o gidenna. \v 9 Hessa gisho kawaw, ha qofay nena ufaysiko, ha asata wodhidi dhaysana mela awaajo kessa. Hessa ne oothiko, taani heedzu xeetanne oytamu mukulu kilo giraame bira kawo buqura minjiya keetha gelsanaada, ne kawotethaa ayseysatas immana” yaagis. \p \v 10 Kawoy ba maata erisanaw awaajuwa bolla wothiya migiddo maatame ba biradhiyafe kessidi, Ayhudeta morke gidida, Agaaga kochaas, Hamadaata na7aa Haamas immis. \v 11 Kawoy Haama, “Neeni immana gida biray ne matan de7o; shin ha asata bolla ne dosidaba ootha” yaagis. \p \v 12 Hessa gisho, koyro ageenan, tammanne heedzantho gallasan, Haami kawa xaafeta ubbaa xeegidi, he awaajoy biitta ubban de7iya asaas dumma dumma doonaninne dumma dumma pidalen xaafetidi, kawope garsara biitta haareysatas, awuraja haareysatasinne dere halaqata ubbaas kiitetanaada kiittis. Awaajoy kawa Arxekisisa sunthan xaafetidi, migiddo maatamey iya bolla wosetin, \v 13 kiitetidaysati iya kawotethaa ubbaa gathanaada kiitetidosona. He awaajoy, “Adaare geetetiya tammanne nam7antho ageenan tammanne heedzantho gallasan, Ayhude ubbaa, yalaga, cima, macca, addiyanne, nayta ashshona issi gallas wursidi wodhidi; enta shaluwaka bonqite” yaagees. \v 14 Hessa gisho, he qashetida gallasay gakiya wode asi ubbay giigetanaada, he awaajoy biitta ubbaa kiitetisinne asa ubbaas awaajetis. \p \v 15 Kawoy kiitidaysati biitta ubbaa kiitaa gathidosona. Qassi Suusa katamanka odetis. Yaatin, Suusa katamaa asa ubbay daggamis. Shin kawuwaranne Haamara issife uttidi, woyne ushsha uyoosona. \c 4 \s1 Mardikiyoosi Astiro Maade Oychis \p \v 1 Mardikiyoosi ha hanidaba ubbaa si7ida wode, azzanidi ba ma7uwa peedhidi, kayo ma7o ma7idi, ba huuphen bido qolis. Ba qaala dhoqu oothidi, yibbata yeeho yeekishe, katamaa giddon yuuyis. \v 2 Kayo ma7o ma7idi kawo keethi gelanaw oonika danda7onna gisho, I kawo keethi geliya pengiya gakanaw bis. \v 3 Kawa awaajoy si7etida biitta ubban Ayhudeta giddon gita kayoy, xoomi, yeehoynne zelelsi doometis. Entafe daroti qassi kayo ma7o ma7idi, kayotanaw bido bolla uttidosona. \p \v 4 Astiri dangirixetinne iyo naagiya shuufati yidi, Mardikiyoosaba iw odida wode iya daro azzanasu. Mardikiyoosi kayo ma7uwa qaaridi, hara ma7o ma7ana mela iyaw ma7o yeddasu; shin I ekonna ixis. \v 5 Hessafe guye Astira, kawoy iw kiitetana mela wothida Hataka geetetiya shuufa xeegada, Mardikiyoosa metoy aybeko qassi I ayis kayotiyako erana mela iyako kiittasu. \v 6 Hataki kawo keethi geliya pengiya matan katamaa dabaaban de7iya Mardikiyoosako bis. \v 7 Mardikiyoosi, ba bolla gakidaba ubbaa qoncisidi, iyaw odis. Qassi Ayhudeta kumethi wursanaw Haami kawo buqura minjiya keethaas immanaw qopida miishiya likiyara ubbaa ashshona geeshshidi odis. \v 8 Hessa xalaala gidonashin, Ayhudeta wursanaw Suusa kataman keyida awaajoy xaafetida worqatiya Astiris immana melanne haniyaba ubbaa iw odana mela odis. Qassi Astira kawako gelada, ba asay wuronnaada gaannatana mela Hatakas odis. \p \v 9 Hataki yidi, Mardikiyoosi gidaba ubbaa Astiris odis. \v 10 Astira, Hataka zaarada, Mardikiyoosako haysada yaagada kiittasu. \v 11 “Macca gidin, adde gidin, oonika xeegetonna de7ishe, kawuwara gahetanaw kawo gadhos giddo dabaaba geliko, hayqo. Shin I xeegetonna kawako geliya wode kawoy ba worqa xam7aa xeeraa iyako zaaridi bessiko, he uraa xalaali paxa attees. Ha higgiya kawa zoreysatape bidi, coo asaa gakanaw de7iya asi ubbay erees. Shin taani hastamu gallas gidoosape kawako gelanaw xeegeta erike” yaagasu. \p \v 12 Mardikiyoosi Astira kiitida kiitaa si7idaape guye, \v 13 haysada yaagidi iiko kiittis; “Taani kawo gadhon de7iya gisho, hara Ayhudetape attishin, tana bochiyabay baawa gada qopofa! \v 14 Neeni haysa mela woden si77i giiko, Ayhudetas maadoy harasoope yaana. Enti tuma attana; shin neeninne ne aawa keethaa asay hayqana. Neeni kawo macho gidada yiday haysa mela wodeseko ooni erii?” yaagis. \p \v 15 Astira Mardikiyoosako haysada yaagada zaarada kiittasu; \v 16 “Bada Suusa kataman de7iya Ayhudeta ubbaa shiisha; xoomidi taw woossite. Heedzu gallasinne heedzu qammi wurana gakanaw, kathi moopite; haathe uyopite. Taani tana haggaaziya maccatara hessada xoomana. Hessafe guye, higgiyan digetidaba gidikoka, kawoy de7iya bessaa taani gelana. Taani hayqikoka hayqana” yaagasu. \p \v 17 Mardikiyoosi bidi, Astira iya kiittidaysada ubbaa oothis. \c 5 \s1 Astira Kawa Oychasu \p \v 1 Xoomay doometin heedzantho gallas Astira kawotetha ma7o ma7ada, kawo gadhon giddo dabaaba gelada eqasu. Kawoy kawo keethi geliya pengiyan de7iya ba araatan uttis. \v 2 Astira gelada, giddo dabaaban eqidaaro kawoy be7idi in ufaytida gisho, ba worqa xam7aa iiko miccis. Iya shiiqada xam7aa xeeraa bochasu. \v 3 Kawoy iiko, “Kawe Astire, neeni taako ayis yadii? Qassi neeni tana oychiyabay aybee? Hari attoshin ta kawotethaafe baggaa gidikoka, ta new immana” yaagis. \p \v 4 Astira zaarada, “Kawaw, nena ufaysiyabaa gidiko, taani new giigisida gibira maanaw neera Haamara nam7ay hachi omarsi yaako dosayis” yaagasu. \p \v 5 Hessafe guye kawoy, “Nuuni Astira giigisida gibiras baanaw Haama ellesidi ehite” yaagis. Hessa gisho nam7ay he bessaa bidosona. \v 6 Enti issife woyne ushsha uyishin, kawoy nam7antho Astiro, “Neeni tana woossiyabay aybee? Taani new immana. Qassi neeni tana oychiyabay aybee? Hari attoshin ta kawotethaafe baggaa gidikoka, ta ne oysha polana” yaagis. \p \v 7 Astira zaarada ta oycheynne ta woossey haysa; \v 8 “Kawaw, neeni tanan ufaytiyaba gidiko, qassi taani woossiyaba immanawunne ta oysha polanaw neeni dosiyaba gidiko, wonto ta giigisiya hara gibiras neera Haamara yaana mela oychayis. Taani ay koyaako he wode new qoncisana” yaagasu. \s1 Haami Mardikiyoosa Wodhisanaw Maqis \p \v 9 Haami gibira bessaafe keyidi biya wode, daro ufaytida gisho, ba wozanan ufaysi noocu gishe bis. Shin I kawo keethi geliya pengiya matara aadhidi biya wode yan uttida Mardikiyoosa be7is. Iyaw dendiboonaysanne yayyidi kokoriboonaysa be7idi Haami yilo eexis. \v 10 Gidoshin, ba yiluwa danda7idi bidi ba soo gakis. \p Hessafe guye, ba laggetanne ba machiw Zosaara xeegisidi, \v 11 Haami ba duretetha likiya, ba adde nayta taybuwa, kawoy bana bonchida bonchuwanne hara halaqatapenne kawo moorinatape aadhiya shuumatethi immidi, waatidi iya bonchidaako nashetis. \v 12 Gujidika Haami, “Hari attoshin kawiya Astiraka ba giigisida gibiras kawuwara baana mela taape attishin, hara oonaka xeegabuuku. Qassi wontoka kawuwara baana mela tana xeegasu. \v 13 Shin Ayhude gidida Mardikiyoosi kawo keethi geliya pengen uttidaysa be7iya wode ha ubbayka tana ufaysenna” yaagis. \p \v 14 He wode iya machiya Zosaaranne iya laggeti ubbay haysada yaagidosona; “Neeni ishatamu wadha mithi esisada wonto guura Mardikiyoosi kaqetana mela kawa oycha. Hessafe guye, ufaytashe gibira maanaw ba” yaagidosona. Haama ha qofay ufaysida gisho, enti gidaysada kaqa mithi giigisis. \c 6 \s1 Mardikiyoosi bonchetis \p \v 1 He wode qamma kawa dhiskoy ekonna ixis. Hessa gisho, kawoy kawo taarike xaafiya maxaafaa ehidi, kase hanida taariketa iyaw nabbabana mela kiittis. \v 2 Nabbabetida taariketape issoy Mardikiyoosi oothidaba. Hessika, kawoy de7iya kifiliya naagiya, Gabatanne Taara geetetiya nam7u shuufati kawa wodhanaw maqida maquwa Mardikiyoosi qoncisis. \v 3 Kawoy, “Yaatin, I hessa oothida gisho iyaw imetida shuumatethay woyko woytoy aybee?” yaagis. \p Kawa aylleti zaaridi, “Iyaw aykoy oosetibeenna” yaagidosona. \p \v 4 Kawoy zaaridi, “Kare dabaaban de7ey oonee?” yaagis. He wode ba giigisida mithan Mardikiyoosa kaqanaw, kawa oychanaw, Haami kare dabaaba gelishe de7ees. \p \v 5 Kawa aylleti, “Haami kare dabaaban eqis” yaagidosona. \p Kawoy zaaridi, “Haa gela giite” yaagis. \p \v 6 Haami gelidaape guye kawoy, “Kawoy bonchanaw dosiya asas ay oothanaw koshshii?” yaagidi oychis. \p Haami, “Kawoy taape haraa oona bonchanaw dosii?” yaagidi ba wozanan qopis. \v 7 Hessa gisho, Haami kawas yaagidi zaaris; “Kawoy bonchanaw dosiya asaas, \v 8 kawoy ba kawotetha ma7uwa ehiso; ba toggiya para huuphen guche wotho. \v 9 Hessafe guye, kawoy ba moorinatape issi daro bonchetidaysa xeegisidi, kawotetha ma7o iya mayzanaadanne kawa para bolla iya utisidi, katamaa dabaaba kessanaada kiitto. Yaatiko he daro bonchetida moorinnay iya sinthan hemetishe, ‘Kawoy bonchanaw dosiya uraas haysada oothees’ yaagidi awaajo” yaagis. \p \v 10 Kawoy zaaridi, Haama haysada yaagidi kiittis; “Hiza ellesa dendada kawotetha ma7uwanne ta para ekada, ne gidaysada Ayhude gidida Mardikiyoosas ootha. I kawo keethi geliya pengen de7ees. Ne gidaysafe issibaaka ashshofa” yaagis. \p \v 11 Hessa gisho, Haami Mardikiyoosa kawotetha ma7o mayzidi, kawa para bolla utisis. Qassi katamaa dabaaban iyape sinthara hemetishe, “Kawoy bonchanaw dosiya uraas haysada oothees” yaagidi awaajis. \p \v 12 Hessafe guye, Mardikiyoosi kawo keethi penge guye simmidi bis. Shin Haami daro azzanida gisho, guuluntidi, ellesishe ba soo bis. \v 13 Bana gakidaba ubbaa ba mache Zosaarisinne ba laggetas odis. Enti iyako, “Iya sinthan neeni kawuyanaw doomida ha addey, Mardikiyoosi, Ayhude asi gidiko, ne iyara eqetada, iya xoonanaw danda7aka; tuma I nena dhaysana” yaagidosona. \p \v 14 Enti buroo hessa odetishin, kawa shuufati gakidi, Haama Astira giigisida gibiras ellesidi efidosona. \c 7 \s1 Haami Kaqetis \p \v 1 Kawoynne Haami Astiri gibira maanaw bidosona. \v 2 He nam7antho gallas gibiras bidi, enti woyne ushsha uyishin, kawoy, “Kawe Astire, neeni woossiyabay aybee? Taani new immana. Neeni tana oychiyabay aybee? Hari attoshin ta kawotethaafe baggaa gidikoka, taani ne oysha polana” yaagidi oychis. \p \v 3 Kawiya Astira zaarada, “Kawaw, neeni tanan ufaytidaba gidiko, qassi ta oyshaaka polanaw dosiyaba gidiko, ta woosaynne ta oyshay tanne ta asay hayqonna attana melasa. \v 4 Tanne ta asay issoyka attonna ubbay hayqos bayzetida. Nuuni bayzetiday macca ayllenne adde aylle gididi de7anaasa gidiyako, taani si77i gaana. Hessa mela metoy kawa waaysanaw bessiyaba gidenna” yaagasu. \p \v 5 Kawoy Arxekisisi zaaridi, “Hessa oothanaw xaltaamiday oonee? I he addey awun de7ii?” yaagidi kawiw Astiro oychis. \p \v 6 Astira, “Nu morkey, nuna dhaysanaw koyey, ha iita addiya Haama” yaagasu. \p He wode Haami kawa sinthaninne kawe sinthan daro dagammis. \v 7 Kawoy daro hanqetidi, ba uttida bessaafe dendi, kawo gadho atakilte bessaa bis. Shin Haami kawoy iya bolla iitabaa ehanaw qopidaysa erida gisho, Astira iya hayqope ashshana mela woossanaw guye attis. \p \v 8 Kawoy atakilte bessaafe simmidi geliya wode, Haami kawiiw Astiro maarota woossanaw, iya uttida arsa bolla gufannidaysa be7is. Kawoy yilo eexidi, ba qaala dhoqu oothidi, “La ha addey haysan kawo keethan, ta sinthan, kawiw kawushanaw koyiyee?” yaagis. \p Kawoy buroo hessa haasayishin, kawo shuufati yidi, Haama som7uwa goozidosona. \v 9 Entafe issoy, Harboona geetetiya shuufay, “Kawaw, Haami nena hayqope ashshida Mardikiyoosa kaqanaw essida ishatamu wadha mithi iya son de7ees” yaagis. \p Kawoy zaaridi, “Haama efidi, he mithan kaqite” yaagidi kiittis. \p \v 10 Hessa gisho, Mardikiyoosa kaqana gidi giigisida mithan Haami kaqetis. Hessafe guye, kawa hanqoy dochis. \c 8 \s1 Ayhudeta Gisho Keyda Awaajo \p \v 1 Ayhudeta morkey Haami kaqetida gallas kawoy Arxekisisi Haama shaluwa ubbaa kawe Astiris immis. Qassi Mardikiyoosi iw mata dabbo gideysa Astira kawas odasu. Hessa gisho, he wodepe doomidi, Mardikiyoosi kawako gelanaw danda7is. \v 2 Kawoy Haamape guye ekida ba migiddo maatamiya kessidi, Mardikiyoosas immis. Astira Mardikiyoosa Haama shaluwa bolla aawayada shuumasu. \p \v 3 Hessafe guye, Astira yeekashe, kawa toho bolla kundada, Agaaga koche gidida Haami Ayhudeta bolla tukida iita maqoy ooson pee7onna mela kawa woossasu. \v 4 Yaatin, kawoy ba worqa xam7aa iw miccin, iya denda eqada, \v 5 “Kawaw, neeni tanan ufaytidaba gidiko, qassi ta oyshaaka polanaw neeni dosidaba gidiko, ne kawotethaa giddon de7iya Ayhude ubbaa kumethi wodhana mela, Agaaga koche gidida Hamadaata na7ay Haami kessida awaajuwa shaariya hara awaajo kessanaada woossayis. \v 6 Ha ubba dhayoy ta asaa bollanne ta dabbota bolla gakiya wode taani si77i gada waanna xeello?” yaagasu. \p \v 7 Hessafe guye, kawoy Arxekisisi, kawiw Astironne Ayhude gidida Mardikiyoosa haysada yaagis; “Haami Ayhudeta wodhanaw awaajo kessida gisho, taani mithan iya kaqisidaysanne iya shaluwa ubbaa kawe Astiris immidaysa hinte ereeta. \v 8 Gidoshin, kawo gadho maatame wothin, kawa sunthan keyida awaajoy laametanaw danda7enna. Hessa gisho, hinte hinte baggara Ayhudeta maaddanaw koydaba xaafite. Hessa ta sunthan xaafidi, kawo maatamiya iya bolla wothite” yaagis. \p \v 9 Nisaane geetetiya heedzantho ageenan, laatamanne heedzantho gallasan, Mardikiyoosi kawa xaafeta ubbaa xeegidi, Hindefe bidi Tophe gakanaw de7iya xeetanne laatamanne laapun biittatan kawope garsara haareysatas, awuraja ayseysatasinne biitta halaqatas yeddiya awaajo xaafisis. Awaajoy dumma dumma doonaninne dumma dumma pidalen xaafetis; qassi Ayhudetaska enta doonaninne enta pidalen xaafetis. \v 10 Mardikiyoosi he awaajuwa ubbaa kawa Arxekisisa sunthan xaafisidi, kawo maatame wothidi, kawo gaaxatan dhiiketida, eesotiya parata toggiya asata bolla biitta ubbaa yeddis. \p \v 11 Kawoy kessida awaajoy, katamatan de7iya Ayhudeti issife shiiqanawunne banta bolla yaaba oletidi zaaranaw danda7ana mela maata immees. Qassi ola miishiya oykidi, ay biittafeka, enta olanaw yeyisata, enta naytaranne enta machetara ubbaa issuwaka ashshona wodhanawunne enta shaluwa bonqidi ekanaw maata immees. \v 12 Ayhudeti kawa Arxekisisa kawotethan hessa oothanaw qachida gallasay, Adaare geetetiya tammanne nam7antho ageenan, tammanne heedzantho gallasaana. \v 13 Kawa awaajuwa biittata ubban de7iya asay eranaada, higge gididi awaajetis. Hessika Ayhudeti banta morketa bolla halo keyanaw bantana giigisanaw danda7isees. \v 14 Kiiteteysati kawo keetha parata toggidi, kawa kiitaa gathanaw ellesidi bidosona. Qassi Suusa kataman ha awaajoy asa ubbaas odetis. \p \v 15 Mardikiyoosi kaalosenne bootha kawotetha ma7o ma7idi, ocha teera daaniyanne liinope oosetida kaaba bollara ma7is; qassi gita worqa kallachaa wothidi, kawa sinthafe keyis. Suusa katamay ililisaninne ufaysan noocu gis. \v 16 Hessi Ayhudetas gita ufaysi, ililsinne boncho wode gidis. \v 17 Hessa gisho, kawa awaajoy nabbabetida biittaninne katamaa ubban de7iya Ayhudeti gita ba7aale kessidi, ufaytishenne gibira mishe pee7idosona. Hessa gaason Ayhudetas yayyidi, yan de7iya hara zare asaape daroti Ayhude gididosona. \c 9 \s1 Ayhudeta Xoonuwa \p \v 1 Adaare geetetiya tammanne nam7antho ageenan tammanne heedzantho gallasay gakis. He gallas, kawoy koyro kessida awaajuwa maaran morketi Ayhudeta xoonana gida qopida gallasaa. Shin oday shireti wodhin, Ayhudeti banta morketa xoonidosona. \v 2 Kawa Arxekisisa kawotethan de7iya Ayhudeti ubbay bantana qohanaw koyiya ubbaa dhaysanaw banta kataman kataman issife shiiqidosona. Hara zare gidida asay entaw yayyida gisho, entara ay asika eqetanaw danda7ibeenna. \v 3 Enti Mardikiyoosas yayyida gisho, kawope garsara biitta haareysati, awuraja ayseysatinne biitta halaqati ubbay Ayhudeta maaddidosona. \v 4 Mardikiyoosi kawo gadhon gita maati imetidanne wolqan guji guji biya asi gideysi he kawotethan de7iya biitta ubban eretis. \p \v 5 He gallas Ayhudeti banta morketa ubbaa mashshan goyridi wursidosona; bantana ixiya ubbaa bolla koydaba oothidosona. \v 6 Waanna katama gidida Suusa xalaalan ichashu xeetu asaa wodhidosona. \v 7 Enti Parshandata, Dalfoona, Aspata, \v 8 Porata, Adala, Ardata, \v 9 Parmashita, Arsaya, Ardayanne Wayzata wodhidosona. \v 10 Enti Ayhudeta morke gidida Haama nayta. Shin enti enta shaluwa bonqibookona. \p \v 11 Ayhudeti Suusa kataman wodhida asaa tayboy aapuneko he gallas kawas odetis. \v 12 Yaatin, kawoy kawiw Astiro, “Ayhudeti waanna katama gidida Suusa xalaalan ichashu xeetu asaanne tammu Haama nayta wodhidosona. Hessi hessa gidiko, kawa biittatan enti wodhiday aapuna gidandesha! Qassi ha77i neeni woossiyabay aybee? Taani new immana. Neeni tana oychiyabay harabay aybee? Taani new polana” yaagis. \p \v 13 Astira zaarada, “Kawa ha qofay ufaysiko, Suusa kataman de7iya Ayhudeti hachi oothidaysada wontoka ootho. Qassi tammu Haama nayta ahaa mitha bolla kaqanaada kiitta” yaagasu. \p \v 14 Kawoy hessa oothana mela kiittis. Awaajoy Suusa kataman nam7antho awaajetin, tammu Haama nayta ahay kocaa bolla kaqetis. \v 15 Adaare geetetiya ageenan tammanne oyddantho gallasan, Suusa kataman de7iya Ayhudeti issife shiiqidi, hara heedzu xeetu asaa wodhidosona; shin ha77ika enta shaluwa bonqibookona. \p \v 16 He wode Suusa katamaape gaxara de7iya kawa biittatan de7iya Ayhudeti issife shiiqidi, banta morketa ubbaa olidosona. Enti laapun tammanne ichashu mukulu asaa wodhidaape guye banta morketape shempidosona. Shin enta shaluwa bonqibookona. \v 17 Haysi ubbay haniday Adaare geetetiya ageenan tammanne heedzantho gallasaana. Tammanne oyddantho gallasan enti shempidosona; gibira mishe, uyishenne ufaytishe pee7iya gallas oothidosona. \s1 Purima Ba7aale \p \v 18 Shin Suusa kataman de7iya Ayhudeti tammanne heedzanthonne tammanne oyddantho gallasan wodhishe pee7idi, tammanne ichashantho gallasan shempidosona. Enti he gallasaa mishe, uyishenne ufaytishe pee7iya gallas oothidosona. \p \v 19 Hessa gisho, guutha katamatan de7iya Ayhudeti hachi gakanaw Adaare geetetiya ageenan tammanne oyddantho gallasaa ba7aale gallas oothidi bonchoosona. He gallasan moosonanne uyoosona; qassi issoy issuwas imota immoosona. \v 20 Mardikiyoosi ha hanida taarike ubbaa xaafidi, kawa Arxekisisa biitta ubban, haahoninne matan de7iya Ayhude ubbaas yeddis. \v 21 He dabdaabiyan Mardikiyoosi Adaare ageenan tammanne oyddanthonne tammanne ichashantho gallasata, Ayhudeti laythan laythan ba7aale gallas oothidi bonchana mela entaw odis. \v 22 He gallasati Ayhudeti banta morketape shempo demmida gallasata. Qassi he ageenay enta azzanoynne yeehoy ufaysaninne gibira muussan laametida ageena. Hessa gisho, enti muussaninne ushshan ufaytishe, issoy issuwasinne manqotas katha imota immishe bonchana mela entaw odis. \p \v 23 Ayhudeti Mardikiyoosi immida kiitaa ekidi, enti bonchanaw doomida baaliya, laythan laythan aggonna bonchanaw ma7idosona. \v 24 Agaaga kochay, Hamadaata na7ay Haami, Ayhudeta ubbaa morkey, enta dhaysanaw kase maqetidi enta wodhiya ageenanne gallasa eranaw Purima geetetiya saama yegisis. \v 25 Shin Astira kawako gelidaape guye, Haami Ayhudeta bolla maqida iita maqoy ubbay guye simmidi, iya bolla poletanaada kawoy xuufen kiittis. Yaatin, Haaminne iya tammu nayti ahay mithan kaqetis \v 26 Hessa gisho, ha nam7u gallasati Purima Ba7aale geetetoosona. Ha dabdaabiyan entaw xaafetidaba ubbaa gaason, enti banta ayfen be7idaba gaasoninne enta bolla gakidaba gaason \v 27 Ayhudeti bantaw, banta kochatasinne Ayhude gidanaw koyiya ubbaas, ha baaliya woga oothidi bonchidosona. Hessika laythan laythan aggonna ha nam7u gallasata bonchana melasa. \v 28 He gallasati yeleta ubban, katamata ubban, Ayhudeta keetha ubbaninne biitta ubban bonchetana mela qashetis. Hessika, Ayhudeti awude gidikoka, ha Purima gallasata bonchanawunne he gallasatan hanidabay enta kochan dogetonna mela qopanaw bessees. \p \v 29 Hessafe guye, Abikaala na7iya, kawiya Astiranne Ayhude addey Mardikiyoosi, Purima Baaliyaba kase xaafida dabdaabiya minthanaw haysa nam7antho dabdaabiya kumetha maatan xaafidosona. \v 30 He dabdaabeti Arxekisisa kawotethan, xeetanne laatamanne laapun biittan de7iya Ayhudeta ubbaas saroynne wopatethi gido giya sarotara xaafetidi kiitetidosona. \v 31 Qassi enti kase xoomanawunne kayotanaw wogaa kessidaysada, ha77i enta gidin, sinthafe yaana enta kochata gidin, ha Purima gallasata laythan laythan woga oothidi bonchana mela he dabdaabeti qoncisosona. Hessi Ayhude addey Mardikiyoosinne kawiya Astira issife zoretidi kessida kiita. \v 32 Kawe Astiri kiitay Purima Ba7aale wogaa minthis; ika maxaafan xaafetis. \c 10 \s1 Mardikiyoosa Gitatetha \p \v 1 Kawoy Arxekisisi ba kawotethan gaxape gaxa gakanaw de7iya asa ubbay giira qanxana mela wolqan kiittis. \v 2 I oothida gitanne malaalsiya oosoti ubbay, Mardikiyoosaka dhoqu oothidi waati bonchidaako qoncisiya taarikey Meedonanne Farse kawotetha taarike maxaafan xaafetis. \v 3 Maatan gidiko, Mardikiyoosi kawa Arxekisisape nam7antho. I Ayhudetanka daro bonchetidanne dosetida asi. I ba ase gidida Ayhudeti, sarotethaninne hirgi bayna daana mela daro daaburida asi.