\id JON \ide UTF8 \h DJAWUNAWALAŊUWUY DHÄWU \toc1 JONAH Ḻakarama yukurra Djawunanha, ŋunhi ŋayi yukurrana marŋgithina Godku, ŋunhi ŋayinydja mel‐wuyunamirrina God \toc2 Jonah \mt1 JONAH \mt2 Ḻakarama yukurra Djawunanha, ŋunhi ŋayi yukurrana marŋgithina Godku, ŋunhi ŋayinydja mel‐wuyunamirrina God \c 1 \s1 Djawuna bini winya'yuna Garraywala \r 1:1–17 (Jonah tried to run away from the Lord) \p \v 1-2 Yo. Be ŋäthili baman', Garrayyu djuy'yurruna waŋganynha ḏarramunha yäkunha \f + \fr 1:1-2 \ft 1:1–2 Jonah\f*Djawunanha, gäthu'mirriŋu \f + \fr 1:1-2 \ft 1:1–2 Amittai\f*Ŋamitaywu, bitjarra ŋayi waŋananydja gam', ḻakaraŋalanydja, “Gatjuy marrtjiya bala wäŋalili yäkulili \f + \fr 1:1-2 \ft 1:1–2 Nineveh\f*Ninapalili, ga ḻakaraŋa walalaŋgu ŋunhili, liŋgu ŋarra yukurra nhäma ŋunhimalayinydja wäŋalili, walala yukurra djäma dhuwurr‐yätjnha, mirithirrina wal'ŋu yätj. Yana ḻakaraŋa walalaŋgu ŋunhi ŋarranydja yurru ŋunhiyi bitjan dhä‐ḏir'yunna walalanha, walalaŋgala yätjlili romlili,” bitjarra ŋayi waŋana ḻakaraŋalanydja nhanukala Garrayyu. \p \v 3 Ga ŋayinydja djälthina ŋunhiyinydja ḏarramu yakaŋuwuna marrtjinyarawu balayi ŋunhimalayi ga ḻakaranharawu, liŋgu ŋunhiliminydja wäŋaŋura yolŋu'‐yulŋu miriŋuna walalaŋgu Djawunawalaŋuwunydja miṯtjiwu. Bala ŋayinydja waṉḏina wiripukurru warray dhukarrkurru, winya'yurruna warray nhanukala Garraywala. \p Waṉḏinanydja ŋayi nhinana bala‐a‐a, ga yarrup gay' ŋunhilina wäŋaŋura \f + \fr 1:3 \ft Joppa\f*Djopana yäkuŋura bunananydja, ga ŋunhili yukurrana mitjiyanydja dhärrana gurku'yurruna marrtjinyarawuna balayina barrkulilina wäŋalili \f + \fr 1:3 \ft Spain\f*Bayinlilina yäkulili. Bala dhunupana yana ŋayi bäyimnha ŋunhiyi mitjiyanha yulŋunydja nhanŋuway, bala yana wapthurrunana ŋunhimalayina, bala nhinanana marrtjina ŋunhilimina bala mitjiyaŋurana, yurru ŋorranana ŋayi marrtjina bala ŋunhilina wal'ŋu ŋoyŋurana, djinawa'na mitjiyaŋura; ŋayi yurru marrtjinydja bala barrkulilina, bena‐wala yarrkthunna nhanukala Garraywala. \p \v 4 Marrtjinanydja ŋayi yukurrana ŋunhiyi mitjiyanydja bala‐a‐a, yana liŋgu‐u‐u, ŋunha mak dhulmuŋuranydja barrkunydja, bala Garrayyu djuy'yurrunana ŋunhimalayi watana, bathalana wal'ŋu wata, ga bulu gapu gaŋgathinana, biyapulnha wal'ŋu barrarimirrina. \v 5 Ga walalanydja ŋunhi djämamirri yolŋu'‐yulŋu ŋurikiy mitjiyawuynydja barrarinana mirithinana wal'ŋu, bala waŋga'‐waŋganydhu walala yukurrana waŋana yatjurruna walalaŋguwaynha walala waŋarrnha, ŋäŋ'thurrunanydja yukurrana guŋga'yunarawuna. Yurru gulkuru warray, yaka warray walalanha ŋula waŋarryu guŋga'yurrunanydja. Bala walala marrtjina ŋuriŋi djämamirriyunydja walalay warrkuḻuŋalana gapulilina ŋunhimalana ŋonuŋdja malanha girri', djalkthurrunana marrtjina ŋuliŋuruyi mitjiyaŋurunydja. Ga ŋayinydja marrtjina ŋunhiyinydja yolŋu Djawunanydja, ŋorranana yakurr ŋunhala djinawa', ŋoyŋurana mitjiyaŋura. \p \v 6 Bala ŋayi ŋunhi buŋgawanydja yolŋu ŋuriki mitjiyawu marrtjina, bala dhirr'yurrunana ŋanya ŋunhiyi ḏarramunhanydja. “Way gaŋgathiya,” bitjarra. “Nhäku nhe yukurra dhuwala ŋorranydja? Ma' gaŋgathiya, ga waŋiya nhokalaŋuwala waŋarrwala. Mak ŋayina yurru wuyun ŋilimurruŋgu, ga walŋakumanydja ŋilimurrunha.” \p \v 7 Bala walala ŋunhi djämamirrinydja walala waŋanhamina, bitjanmina ya' dhä‐wirrka'yunmina, “Yol dhika dhuwurr‐djarrpi'yirrinydja yukurra dhiyalaŋumi? Gul' mak ŋilimurru maḻŋ'marama,” bitjarra. Bala walala ŋula nhäna yukurrana djäma, dharpayuna malaŋuyu, bala maḻŋ'maraŋala ŋanya yäkuna Djawunanha. \v 8 Bala walala dhä‐wirrka'yurrunana ŋanya bitjarrana gam'. “Ma' yi', ḻakaraŋa ŋanapurruŋgala. Nhä dhika nhe yätjtjaŋalanydja? . . . märr dhuwala barrarimirrinydja wata ga gapu ŋilimurruŋgu bunana? Wanhaŋuwuy nhe dhuwala yolŋunydja? Ga nhä dhuwala nhe bäpurruny'tja?” Bitjarra walala ŋanya dhä‐wirrka'yurrunanydja yukurrana. \p \v 9 Ga ŋayinydja waŋana ŋunhiyinydja ḏarramu, bala buku‐wakmaraŋala bitjarra, “Ŋarranydja dhuwala \f + \fr 1:9 \ft Israel\f*Yitjural bäpurru, ga buku‐ŋal'yundja ŋarra ŋuli yukurra ŋuriki wal'ŋu Garraywu, djiwarr'wuywu waŋarrwu, ŋunhi ŋayi ŋamaŋamayurruna dhuwala wäŋa munatha' ga gapu.” \v 10 Bala ŋuliŋurunydja dhurrwaraŋuru ŋayi ḻakaraŋala ŋurikiynha ŋunhi ŋayi waṉḏina winya'yurruna Garraywala. \p Bala walala ŋunhi djämamirrinydja walala yolŋu'‐yulŋu mirithinana barrarina, bala waŋana ŋanya bitjarrana, “Nhä dhuwala nhe yätjtja yolŋu, ŋunhi nhe bitjarrayi waṉḏina nhokalaŋuwala waŋarrwalanydja. \v 11 Dhiyakuna ŋayaŋuwu ŋunhi yukurra dhuwala ḏowu ga gapu bitjanna liŋguna ŋoy‐ḻaw'yunna, mirithirrina wal'ŋu barrarimirrina. Ga nhaltjan ŋanapurru yurru nhuna yulŋunydja? . . . märr yurru ŋayi dhuwala wata ga gapu ḏaḏawyunna.” \p \v 12 Ga ŋayinydja waŋana ŋunhiyinydja Djawunanydja bitjarrana, “Yana ŋurrkamana nhuma yurru ŋarranha gapulilina, bala yurru ŋayi dhuwala watanydja ga gapunydja ḏaḏawyunna. Dhuwalanydja ŋunhi ŋarrapi yätjtja, ŋunhi ŋayi bitjarrayinydja, gapu ga wata,” bitjarra ŋayi Djawunanydja ḻakaranhamina. \p \v 13 Yurru walala ŋunhi djämamirrinydja walala yaka djälthina nhanŋu ŋurrkanharawu gapulili, bala walala ḻiw'yunminana ŋuriŋi mitjiyayuna, bala wäŋawuna ḻarru'‐ḻarruŋala. Ḻarruŋala‐a‐a, ḻiw'yunmina bitjarra‐a‐a, ga gulkuruna; yakana ŋayi ŋuli wäŋanydja galkithina walalaŋgala ŋuriŋi gawulunharayunydja, ga ŋayinydja yukurrana yana ŋuriŋinydja watayu ga gapuyu mirithinana bo'yurruna, ga ŋoy‐ḻaw'yurruna bitjarrana liŋgu‐u‐u, bitjarrana liŋgu‐u‐u. \v 14 Bala walalanydja ŋuriŋi yolŋu'‐yulŋuyunydja guyaŋinana, walala yurru ŋanya ŋurrkama gapulilina. Bala walala ŋäŋ'thurruna Garraynhana, ŋunhi Djawunawuna waŋarrnha, ga bitjarra walala waŋana ŋäŋ'thurrunanydja gam'. “Garray, yaka ŋanapurruŋgu dhä‐yarryanydja ŋi', dhiyakalayinydja yolŋuwala, ŋunhi ŋanapurru ŋanya yurru ŋurrkamanydja rakunygumanydja. Dhuwalanydja ŋunhi yaka ŋanapurruŋgalanydja djälyu; nhokalaynha yana guyaŋinyarayunydja dhuwalayi maḻŋ'thurruna.” Ga bitjarra walala yukurrana bukumirriyaŋalanydja Garraynha. \p \v 15 Bala walala ŋunhi ḻaw'maraŋalana Djawunanhanydja, bala ŋurrkaŋalana gapulilina dhunupana. Ga dhunupana ŋunhi wata ga gapu ḏaḏawyurrunana, warrpam'nha mukthurrunana dhika wapurarryinana. \p \v 16 Bala walala nhäŋalana ŋunhimalayinydja ŋuriŋi yolŋu'‐yulŋuyunydja, bala walala mirithinana bitjarra barrarinanydja wal'ŋu nhanŋu Garraywu. Bala walala buku‐wekaŋalanydja mundhurrnha bathara wäyinnha nhanŋu Garraywu, bala waŋananydja dhawu'mirriyaŋalana, walala yurru nhanŋuna buku‐ŋal'yun yukurra. \p \v 17 Ga ŋunhiliyinydja, ŋunhi walala ŋanya ŋurrkaŋala, ŋayinydja nhanŋu Garrayyunydja ŋäthilimirriyaŋala bathala wal'ŋu burirritj guya, bala ŋanya wurkthurrunana ŋunhi ḏarramunhanydja ŋuriŋi guyayunydja, wurk bitjarrayi. Bala ŋayi Djawuna ŋorranana marrtjina ŋunhiliyinydjayi djinawany'tja guyawalanydja, yurru walŋa yana, yaka rakuny, yana liŋgu‐u‐u ga ḻurrkun' munha djuḻkthurruna. \c 2 \s1 Dhuwalanydja Djawunawuŋu bukumirriyanhara \r 2:1–10 (Jonah’s prayer) \p \v 1 Ga ŋunhili djinawany'tja guyawala guḻunŋura \f + \fr 2:1 \ft Jonah\f*Djawuna bukumirriyaŋala Garraywala nhanukalayŋuwala waŋarrwala, ga bitjarrana ŋayi yukurrana bukumirriyaŋalanydja gam'. \q1 \v 2 “Garray, ŋarranydja ŋayaŋu‐yätjtjina wirrkina, \q2 bala ŋarra yatjurruna nhokalana, \q2 ga nhenydja ŋäkula ŋarranha. \q1 Ŋarra bini gärrinya rakunydhinyamirrililina wäŋalili, \q2 ga nhenydja ŋarranha guŋga'yurruna, \q2 bala walŋakuŋala warray beŋuru rakunyŋurunydja. \q1 \v 3 Garray, ŋurrkaŋalanydja nhe ŋarranha gapulilinydja, \q2 ŋarra marrtjina bala dhuryurrunana, ŋunhana wal'ŋu ŋoylilina gapulili. \q1 Ŋuriŋi gapuyunydja gäŋalana yukurrana, wäkwakmaraŋalana ŋarranha bala ga lili, \q2 ga ŋuriŋi ḏowuyu ŋarranha buku‐ḻumbakmaraŋala yukurrana. \q1 \v 4 Ŋarra guyaŋinanydja yanapi nhe ŋarranha djuy'yunana‐wala, \q2 gukunhana nhokalaynydja gali'ŋuru. \q1 ‘Ŋarra yurru yakana biyapul Garraywu Buṉbunydja nhäma; \q2 Yakana biyapul gärri nhanukala ḻatju'lilinydja wal'ŋu wäŋalili,’ \q2 bitjarra ŋarra guyaŋinanydja yukurrana. \q1 \v 5 Ŋunhala ŋoyŋura gapuŋuranydja ŋarra marrtjina ŋoy‐wuḻkthurrunana, \q2 guḻwuḻyurrunana bala; \q1 Ga ŋayinydja ŋarranha garrpirana marrtjina djewulyunydja, \q2 garrpi'‐garrpiranydja ŋarranha muḻkurrnha ŋunhala djinawa' gapuŋura, ŋoyŋurana wal'ŋu. \q1 \v 6 Ŋarra marrtjina dhuryurrunanydja ŋunhana munatha'lilina wal'ŋu, \q2 biyaku ŋuli ŋarranha gäŋalanydja marrtjina ŋunhana rakunymirriwalana ŋayambalklili. \q1 Ŋarra bini rakunydhinyana, \q2 bala nhenydja walŋakuŋala warray ŋarranha. \q1 Marrkapmirri Garray, nhenydja ŋarrakuna dhuwala Waŋarr; \q2 nhe ŋarranha walŋakuŋala bitjarra djaw'yurrunana rakunydhinyamirriŋuru romŋuru. \q1 \v 7 Ŋarra buku‐dhumukthina guyaŋinanydja yanapi ŋarra rakunydhinyana, \q2 bala ŋarranydja yatjurruna warray nhokala. \q1 Ga ŋunhili nhokala Buṉbuŋuranydja nhe ŋäkulana ŋarranha Garray, \q2 bala walŋakuŋalana. \q1 \v 8 Wiripunydja yolŋu walala yukurra buku‐ŋal'yun maḏayin'kuna, \q2 ŋurikina ŋunhi goŋbuywuna wal'ŋu djämawuywu; \q1 Walala gatjpaḻ'yurrunanydja liŋguna, \q1 ḏiltjinydja wekaŋala nhuŋu. \q1 \v 9 Yurru nhepina ŋarrakunydja waŋarr, \q2 nhuŋuwaynha ŋarranydja yurru wokthun yukurra. \q1 Ŋarra yurru mundhurrnydja wekamana nhuŋu, \q2 wäyinnha bathan, buku‐wekamanydja nhuna; \q1 Ŋarra yurru märramana nhuna dhäruktja, \q2 djämana‐wala yurru ŋurikiy dhärukpuynydja ŋunhi ŋarra dhawu'mirriyaŋala nhuna ŋäthili. \q1 Liŋgu nhepi walŋakunharamirrinydja Garray God, \q2 waŋganydhuna yana nhepina ŋuli walŋakumanydja yolŋunha.” \m Ga bitjarra ŋayi Djawuna waŋananydja, ŋayaŋuyunydja bukumirriyaŋala yukurrana Garraynha. \p \v 10 Yo, Djawunawunydja ŋunhi ḻurrkun'nha munha ŋunhiliyi guḻunŋuranydja guyawala, bala ŋayi Garraynydja waŋana ŋurikala guyawalanydja, bala dhunupana ŋunhi guyanydja waṉḏina, djunamana yana gäŋalana ŋanya, bala dhawaṯmaraŋalana raŋililina. \c 3 \s1 Djawunayu ḻakaraŋala dhäruknha Garraynha wäŋaŋura Ninapa \r 3:1–10 (Jonah obeyed the Lord) \p \v 1 Bala ŋayi Garrayyu biyapul ḻakaraŋala nhanŋu \f + \fr 3:1 \ft Jonah\f*Djawunawu ŋunhi yana liŋgu dhäruk ŋunhi ŋayi ŋäthili waŋana nhanukala ŋurikala ḏarramuwala, \v 2 bitjarra ŋayi ŋunhi waŋananydja, “Gatjuy marrtjiya \f + \fr 3:2 \ft Nineveh\f*Ninapalili wäŋalili, ŋunhimala wäŋalili marrtjiya ŋunhi biyapul wal'ŋu bathala wäŋa ŋunhiyi, ga ḻakaramanydja nhe yurru ŋunhiyi yana liŋgu dhäruk ŋunhi ŋarra ŋäthili nhokala ḻakaraŋala.” Bitjarra ŋayi waŋananydja Garray nhanukala. \v 3 Bala ŋayi marrtjinana. \p Marrtjinanydja ŋayi bala‐a‐a Djawuna, ga bur‐way bunana Ninapanydja wäŋaŋura, yurru dhuwalayinydja wäŋa Ninapanydja biyapulnha wal'ŋu mirithirrina yindi, balanyarana djaka' wäŋa, bitjan ŋayi yurru yolŋuyu ŋupandja yukurra ŋunhiyi wäŋanydja beŋuru waŋganyŋuru gali'ŋuru, djaka' ŋupa‐a‐an ŋuliwitjan wäŋakurru buṉbumirrikurrunydja, yana liŋgu‐u‐u, ga ḻurrkun'thirrina yurru munha, bala yurru ŋayi ŋunhiyi yolŋu buku‐wutthunna, ŋunhalana bala bunanydja. \p \v 4 Ŋe, bunananydja ŋayi Djawuna Ninapanydja wäŋaŋura, bala yana gärrinana. Marrtjinana ŋayi yukurrana‐a‐a ŋuliyi wäŋakurru bala‐a‐a, waŋgany ḏaykun' ŋupara, bala ŋayi ŋuliŋurunydja dhunupana waŋanana marrtjina bala yatjurrunana, waŋana ḻakaraŋala marrtjina bitjarra dhäruk‐ḏumurruyinana ŋayi, ga bitjarra ŋayi ḻakaraŋalanydja gam'. “Way nhuma dhuwala, dhiyalami Ninapa wäŋaŋura. Galki yurru ŋula nhäthanydja, waŋganydhu ŋaḻindiyu, Gunhu'yu Waŋarryunydja yurru djuy'yunna ŋula nhäna buwayakkunharawuna dhiyaku wäŋawunydja, biḏiwiḏitjkumana yurru, liŋgu yätjnha mirithirrina nhuma yukurra ŋula nhä djäma, djarrpi'na yana rom.” Bitjarra ŋayi Djawunayu marrtjina waŋananydja, ḻakaraŋalanydja walalaŋgu ŋuriki yolŋu'‐yulŋuwunydja ŋunhiliyi wäŋaŋura. \p \v 5 Bala walala ŋunhi yolŋu'‐yulŋuyunydja ŋäkulana, bala waŋana bitjarrana, “Yuwalk muka dhuwala yulŋunydja ŋayi yukurra ḻakaramanydja. Ŋilimurru way, bilyunna ŋilimurruŋgalay yätjŋurunydja.” Bitjarrana walala ḻakaranhaminanydja, liŋgu walala märr‐yuwalkthinana Gunhu'wu dhäruknha ŋunhiyi. Bala walala walalawuynha bilyurrunanydja ŋunhiyi yolŋu'‐yulŋunydja bukmaknha yana, ŋurruŋu walala yolŋu'‐yulŋu ga wiripu‐guḻku' yolŋu walala märr‐gali'wuy; bukmak yana ŋurikiy wäŋawuy bilyurrunanydja yukurrana walalaŋgalay dhuwurrŋuru yätjŋurunydja. Bala walala yukurrana nhinananydja yana ŋoy‐ŋathamiriwnha, ga wiripunydja walala yukurrana dhaṯthunmina girri'yu ḏälmirriyuna, balanyarayuna bitjan gärruŋ; ŋunhiyinydja walala nherrara, yana milkunharamina ŋurikiynha ŋunhi walala nyamir'yurrunana walalaŋguway yätj, ŋunhi walala yukurrana ŋäthili djäma, bala bilyurrunana. \p \v 6 Ga ŋayi ŋunhi yolŋu ŋurruŋu, balanyara buŋgawa ya' ŋurikiy wäŋawuy, ŋayinydja bitjarrayi yana liŋgu ŋäkula, bala yana ŋayi gaŋgathinanydja ŋuliŋuruyi wäŋaŋuru ŋunhi ŋuli buŋgawa yukurra yolŋu nhina, bala ŋayi yupmaraŋalana girri' nhanŋuwaynydja ŋunhi ḻatjuny'tja, ga bitjarrayi yana nherrara girri' gärruŋdhi yana; yana ŋayi marrtjinanydja, bala nhinanana munatha'lilina, yana ganu'lilina nhinana, liŋgu ŋayi guyaŋinyamina yätj‐ḻakaranhaminana. \v 7 Bala ŋayi ŋuriŋi buŋgawayu djuy'yurruna nhanŋuway ŋayi dhäruk yolŋu'‐yulŋuwu, bukmakkuna ŋunhi yukurra nhina dhiyalaŋumi Ninapa wäŋaŋura, ga balanyara nhanŋu dhäruktja gam'. “Dhuwalana dhäruktja ŋunhi gam', nhumalaŋgu bukmakku yolŋu'‐yulŋuwu. Dhäruktja dhuwala ŋarrakuŋu buŋgawawuŋu, ga ŋarrakalaŋuwuŋu guŋga'yunaramirriwuŋu walalaŋguŋu. Ŋilimurru yurru nhina yukurra ŋoy‐ŋathamiriw; yaka yurru ḻuka ŋatha ŋula nhä gapu, ga bitjandhi yana liŋgu wäyindhunydja malaŋuyu ŋula nhäthunydja buliki'yunydja, yakayi yana yurru ḻuka. Bukmakthirri yana ŋilimurru yurru ŋoy‐ŋathamiriw nhina yukurra. \v 8 Ga wiripunydja ŋilimurru yurru yana dhaṯthunmirri gärruŋdhuna, bukmak yana ŋunhi ŋilimurru yukurra nhina dhiyala wäŋaŋura, yolŋu'‐yulŋu ga wäyin walala, bukmak yana yurru dhaṯthunmirri ḏälmirriyu girri'yu. Ga bukmak ŋilimurru yurru bukumirriyamanydja yana yukurra yuwalkkuma wal'ŋu Waŋarrwu Garraywunydja. Ga bitjandhiyi liŋgu ŋilimurru yurru bilyundja yuwalkkuma wal'ŋu, waŋga'‐waŋgany yana ŋilimurru yurru bilyundja ŋilimurruŋgalay yätjŋurunydja romŋuru, ga yakana biyapulnydja djäma ŋunhiyi rom ŋunhi ŋilimurru yukurra djäma dhiyaŋu‐wala. \v 9 Ŋunhi ŋilimurru yurru bilyundja, ga djämana‐wala yana yuwalkkumana wal'ŋu ŋamathamana, mak ŋayi yurru Gunhuny'tja bilyunna; ŋayi mak yurru ḏaḏawyunna ŋaramurrthinyaraŋurunydja, ga yakana baḏuwaḏuyundja yurru ŋilimurrunha.” \p \v 10 Bala Garrayyunydja ŋunhimalayi nhäŋalana, ŋunhi walala bilyurruna walalaŋgalay yätjŋuru romŋuru, bala ŋayinydja bilyurruna, ga yakana ŋayi baḏuwaḏuyurrunanydja walalanha. \c 4 \s1 Djawuna maḏakarritjthina, bala ŋayi Gunhuny'tja milkunharamina ŋanyapinyay ŋayi nhanukala \r 4:1–11 (Jonah’s anger and God’s mercy) \p \v 1 Yo, Gunhu'yunydja ŋunhi Garrayyunydja yakana baḏuwaḏuyurruna wäŋa ŋunhiyi \f + \fr 4:1 \ft Nineveh\f*Ninapa, liŋgu yolŋu walala ŋunhiliminydja wäŋaŋura nyamir'yunminana walalaŋguway yätj rom, bala bilyurruna ŋamakurru'lilina romlili. Yurru ŋayinydja ŋunhiyinydja ḏarramu yaka warray galŋa‐ŋamathina ŋuriŋiyi, ŋunhi ŋayi yaka walalanha bitjarrayi baḏuwaḏuyurruna Garrayyu, bala ŋayaŋu ŋunha wal'ŋu nhanŋu djinawa' maḏakarritjthinana \f + \fr 4:1 \ft Jonah\f*Djawunawu. \v 2 Bala ŋayi bukumirriyaŋala bitjarra ya', waŋana bitjarra gam'. “Garray! Ŋäthilinydja wal'ŋu ŋunhi ŋarrakala nhe waŋana ŋunhalanydja bäyma wäŋaŋura, bala ŋarra waŋanhamina ŋarrapi bitjarra, ‘Mak ŋayi yurru Garraynydja bilyunna, ga yakana baḏuwaḏuyun wäŋanydja ŋunhayi.’ Ŋarra bitjarrayi guyaŋinanydja ŋunhi, bala ŋarra waṉḏinana; ŋarra bini marrtjinya bena‐wala barrkulilina, winya'yunna \f + \fr 4:2 \ft Spain\f*Bayinlilina, liŋgu ŋurikiy Ninapawuynydja yolŋu walala ŋanapurruŋgunydja miriŋu. Yo, ŋarra guyaŋina nhunanydja yukurrana, ŋunhi nhenydja biyapul wal'ŋu mel‐wuyunaramirri ga märr‐ŋamathinyamirri waŋarr; nhe ŋuli bulnha galkun ŋathili yolŋu'‐yulŋuwu, yaka waḏutja nhe ŋuli murr'marama walalanha. Yo, ŋunhi ŋuli yätj yolŋu bilyundja ŋamakurru'lili, nhenydja ŋuli bilyundhi, ga yakana ŋanya murr'maramanydja. \v 3 Garray, ŋarranydja djäl dhuwala rakunydhinyarawuna, yakana walŋathinyarawu. Ŋamakurru'na ŋunhiyinydja, ŋarra yurru rakunydhirri,” bitjarra ŋayi Djawuna waŋananydja. \p \v 4 Bala Garrayyunydja waŋana dhä‐wirrka'yurruna ŋanya bitjarrana, “Nhaltjan muka nhe yukurra dhuwala guyaŋirrinydja? Dhunupa muka? . . . ŋunhi nhe yukurra maḏakarritjthirrinydja bitjandhi, liŋgu ŋarra yaka walalanha baḏuwaḏuyurruna?” Bitjarra ŋayinydja Garraynydja waŋana nhanŋu. \p \v 5 Bala ŋayi ŋuliŋurunydja dhurrwaraŋuru ŋunhiyi ḏarramu dhawaṯthurrunana Ninapaŋurunydja wäŋaŋuru, bala marrtjinana bala, ga dhut gay' nhinana bukulilina; ŋurrŋgitjnha ŋayi djäma nhanŋuway ŋayi, bala nhinanana djingaryurruna, bala ŋuliŋuruna ŋayi yukurrana nhäŋalanydja bala roŋiyinanydja ŋunhi ŋayambalk Ninapanydja, galkurrunana bitjarra nhinana ŋayi yukurrana, wanhaka bini ŋayi Garrayyu djuy'yunna ŋula nhä baḏuwaḏuyunarawu ŋuriki wäŋawu. \p \v 6 Nhinananydja ŋayi yukurrana Djawuna, galkurrunanydja ŋunhiliyi, bala ŋayi Garrayyu dhamany'tjunmaraŋala ŋurrŋgitjnha dharpana nhanŋu ŋurikiyi yolŋuwu. Nhinananydja ŋayi yukurrana‐a‐a ŋunhili dharpaŋuranydja ŋoy‐ŋamathinana; ŋayi mirithinana ŋoy‐ŋamathina ŋurikiyinydja dharpawu, liŋgu ŋurrŋgitjnha nhanŋu ŋunhiyinydja ŋoy‐yal'nha nhinanharawuna. \v 7 Ga wiripuŋuyuna munhayu djaḏaw'yurruna, bala ŋayi Garrayyu djuy'yurruna ḏapal'nhana ŋuriki dharpawuna ḻukanharawu, bala ŋayi ḻukananydja ŋuriŋi ḏapal'yunydja gandarrkurru yana, bala ŋayi ŋurrŋgitjtja ŋunhi binydjitjthinana bitjarrana räwakthinana. \v 8 Ga munhakumirri walu walmana, marrtjina lili ḏälnha mirithirrina, ga biyapul Garrayyu djuy'yurruna wata gorrmur mirithirri. Bala ŋayi mirithinana ŋunhi yolŋunydja gorrmurthina; worrny'tja marrtjina ḻarryurrunana nhanukala ŋurikala yolŋuwala. Gorrmurthinana ŋayi wal'ŋu mirithinana, galki bini ŋayi ŋunhi rakunydhinyana ŋuriŋi. Bala ŋayi guyaŋina ŋayipi, “Ye‐e‐ew. Wanhaka ŋarra ŋuli rakunydhina. Ŋamakurru'na dhuwala rakunydhinyarawunydja. Yakana ŋarra djäl walŋawunydja nhinanharawu,” bitjarra. \p \v 9 Bala ŋayi ŋanya waŋana biyapul Garrayyu bitjarra, “Nhaltjan muka nhe yukurra dhuwala guyaŋirrinydja? Dhunupa muka? . . . ŋunhi nhe yukurra maḏakarritjthirrinydja dhuwala dhiyaŋuyi, liŋgu ŋayi dhuwala dharpa räwakthina?” \p “Ŋe!” Bitjarra ŋayinydja ŋunhiyinydja ḏarramu. “Dhunupana dhuwalanydja ŋarraku maḏakarritjthinyarawunydja. Ŋaramurrthirrina ŋarra yukurra wirrkina. Ŋarranydja ḏukṯuk rakunydhinyarawuna,” bitjarra. \p \v 10-11 Bala ŋayi waŋana Garray bitjarrana ŋurikalayi ḏarramuwala gam'. “Dharpa ŋunhi dhamany'tjurruna waḏutja yana waŋganydhu waluyu; dhärrananydja ŋayi yukurrana, bala wiripunydja munha djaḏaw'yurruna, bala ŋayi ŋunhi rakunydhinana. Ŋunhiyinydja dharpa yaka dhamany'tjurruna nhokuŋu djämawuy; yakana nhe yukurrana djäka ga gurarrkuŋala, bala nhenydja wuyurrunana ŋurikiyi dharpawu ŋunhi ŋayi rakunydhinanydja,” bitjarra ŋayi Garrayyu ḻakaraŋala nhanŋu Djawunawu. “Ga bitjarrayiŋga ŋunhi ŋarranydja wuyurruna ŋunhimalanydja wäŋalili Ninapalilinydja, yolŋu guḻku'mirrililinydja, liŋgu djamarrkuḻi' guḻku'na mirithirrina wal'ŋu, ḻiyamiriwnydja walala yukurra nhina ŋunhiliyinydja wäŋaŋura, ŋunhi walala yakana marŋgi guyaŋinyarawu wal'ŋu yuwalkkunharawunydja, ga balanyarayi bili yana wäyingunydja malaŋuwu buliki'wunydja. Yo, ŋarranydja yukurra wuyundhi ŋunhimalayinydja wäŋalili,” bitjarra ŋayi Garray waŋana dhawar'yurrunanydja nhanukala, ŋurikalayi ḏarramuwalanydja. \p Ga liŋguna.