\id HEB \h YIPURUWU \toc2 YIPURUWU MALAWU DHÄRUK \toc1 YIPURUWU MALAWU DHÄRUK \mt1 YIPURUWU MALAWU DHÄRUK \toc3 HEB \c 1 \s1 Djesunydja dhuwala balanyara bitjan dhäwu' Godkuŋu ŋilimurruŋgu \p \v 1 Ŋäthilinydja wal'ŋu ŋunhinydja God waŋana yukurrana yolŋu'-yulŋuwala dhiyala munatha'ŋuranydja; guḻku'mirri ŋayi dhäruk wekaŋalanydja yukurrana ŋurikala ŋilimurruŋgalaŋuwala märi'muwalanydja walalaŋgala ŋuliyi dhäwu'-gänharamirriwalanydja yolŋuwala walalaŋgala, ga bitjarrayi liŋgu ŋayi ḻakaraŋalayi marrtjina walalaŋgala bukaway'kurrunydja ga dhika nhäkurrunydja romgurru. \v 2 Yurru dhiyaŋunydja-wala waluyu dhä-yawar'yunarayunydja, ŋayi Gunhu'yu Godthu waŋana ŋilimurruŋgunydja nhanukalayŋuwala Gäthu'mirriŋuwalana, liŋgu ŋayinydja ŋunhiyinydja dhäruktja wal'ŋu yana Godku, ga nhanukalana Djesuwalana ŋayi Gunhu'yu Godthu rarr'yurruna bukmak nhänydja malanha; bukmaktja nhä malanha dhika nhanŋuwaynha Djesuwu, ŋurikina yana ŋunhi nhanukalaŋukurruna ŋayi Godthu ŋurruthaŋala djäma bukmak nhä malanha ŋunhi ŋorra marrtji dhika. \v 3 Yaka ŋilimurru ŋuli nhäma ŋanya Godnha dhiyaŋu maŋutjiyu ŋilimurruŋgala, yurru nhanukala Djesuwalana ŋilimurru yukurra nhäma Godku ḻatjuny'tja wal'ŋu dhikanydja djarraṯawun'tja, liŋgu Djesunydja ŋunhiyi yana bili wal'ŋu bitjan ŋayipi Gunhu' God, ga dhiyaŋu-wala ŋayi yukurra gämana nhänydja malanha warrpam' nhanukalay ŋayi ganydjarrmirriyuna wal'ŋu dhärukthu. Yurru ŋayi ŋunhi maḻŋ'thurrunanydja dhiyala munatha'ŋuranydja yolŋuna rumbalnha, bala ḏarrtjalkkuŋalana rurrwuyurruna yolŋuwu wal'ŋu yätjtja ŋuriŋiyina nhanukalay ŋayi burakinyarayuna, bala ŋayi marrtjina roŋiyinana balayi djiwarr'liliyi, ga nhinanydja ŋayi yukurra ŋunha Godnha maṉḏana rrambaŋina, ŋurruŋuna wal'ŋu biyapulnha. \s1 Djesunydja dhuwala biyapul wal'ŋu garrwar, djuḻkmarama yukurra djiwarr'wuynhanydja walalanha \p \v 4 Yo, nhinanydja ŋayi yukurra ŋunha Djesunydja biyapulnha wal'ŋu garrwarnha, djuḻkmaramana yukurra djiwarr'wuynhanydja ŋunhi yolŋunha walalanha, liŋgu Godthunydja ŋanyana yäku nherrara biyapulnha wal'ŋu bathalana. Yakana ŋula waŋgany djiwarr'wuy yolŋu nhina yukurra yäku-bathalanydja bitjan Djesu ŋayipi. \p \v 5 Yaka ŋayi God waŋana ŋula waŋganygala djiwarr'wuywala yolŋuwala bitjarranydja gam', \q1 “Nhenydja dhuwala Gäthu'mirriŋuna wal'ŋu ŋarrakuwaynha, \q1 liŋgu dhuwalanydja walu gäthuranydja nhe walŋathinayi ŋarrakalay ŋarra walŋayu.” \p Godthu waŋana bitjarrayinydja ŋurikiyina nhanukalayŋuwu Gäthu'mirriŋuwuna waŋganyguna. Ga wiripuŋuyunydja dhärukthu ŋayi Godthu ḻakaraŋala ŋanya Djesunha bitjarra. \q1 “Ŋarranydja yurru nhanŋu Bäpa'mirriŋu, ga ŋayinydja yurru ŋarrakuway Gäthu'mirriŋuna.” \p \v 6 Ga ŋunhi ŋayi Gunhu'yu Godthu nhanŋuway wal'ŋu maḻamarrnhanydja Gäthu'mirriŋunha djuy'yurruna lili dhipalanydja munatha'lilinydja, waŋananydja ŋayi God bitjarra, \q1 “Bukmak yurru nhämunha' ŋunhi djiwarr'wuynydja walala yukurra buku-ŋal'yun nhanŋuway yana.” \p \v 7 Yurru ŋayi ŋunhi ḻakaraŋala ŋunhinhanydja ŋurukuynha djiwarr'wuynhanydja walalanha bitjarra, \q1 “Bukmakthu ŋuriŋiyi djiwarr'wuyyunydja walalay yurru djäma yukurra nhanŋuway Godku; \q1 nhanukalay ganydjarryu walala ŋuli yukurra djämanydja, \q2 ŋulawitjan watakurrunydja ga ŋäṉarrkurru gurthakurrunydja,” bitjarra. \p \v 8 Yo, ŋunhayi djiwarr'wuynydja walala djämamirri warray nhanŋu Godku, yurru Gäthu'mirriŋunha ŋayi nhanŋuway yäku ḻakaraŋala ‘God’ bitjarra, liŋgu ŋayi ḻakaraŋala ŋanya Djesunhanydja bitjarra gam', \q1 “Nhenydja dhuwala Godnha yana, \q1 Bitjanna liŋguna nhe yukurra yurru nhina ŋunhalanydja ŋurruŋuna wal'ŋu yana, \q2 buŋgawana wal'ŋu bukmakkuna nhäku malaŋuwu, \q1 Dhunupakuma yana nhe yukurra yurru djäkanydja goŋ-nherraṉmirrinydja nhokalaŋuwu yolŋu'-yulŋuwunydja. \q1 \v 9 Ŋayinydja nhokalay Godthunydja bitjarra nhuna ḻiya-ŋämira weyika'yuna, \q2 ŋurruŋukuŋalana ŋunhinydja wal'ŋu nhuna, \q1 liŋgu nhenydja ḏukṯukthina wirrki yana dhika ŋamakurru'wunydja wal'ŋu dhunupawunydja romgu, \q2 ga ŋurukunydja nhe nyinyaŋdhurrunana yätjkunydja ŋurikinydja. \q1 Nhe yurru nhina yukurra ŋayaŋu-djulŋithirrina dhikana, \q2 liŋgu ŋayi nhuna nherraranydja ŋurruŋuna wal'ŋu yana nhe, \q2 biyapulnha wal'ŋu garrwarnha ŋurukala wiripu-guḻku'walanydja yolŋu'-yulŋuwala.” \p \v 10 Ga wiripunydja, bitjan yukurra ŋayi God waŋa ḻakarama ŋanya Djesunha gam', \q1 “Nhenydja dhuwala Garray wal'ŋu. \q1 Ŋurruthaŋalanydja wal'ŋu ŋunhinydja nhe djäma dhuwala wäŋa munatha' \q2 ga bitjarrayi liŋgu nhe djämayi ŋunha gäraktja. \q1 \v 11 Dhuwalayi nhä malanha yurru yalalanydja winya'yun warray, buwayakthirri warray, \q2 yurru nhepinydja yurru dhärrana yana yukurra, \q2 yakana yurru winya'yun. \q1 Dhuwalanydja wäŋa munathany'tja marrtji ŋäthiliŋuyirrina, \q2 bitjanna bitjan ŋunhi girri' ŋuli marrtji ŋäthiliŋuyirri, buruŋgulkthirri, \q2 \v 12 bala nhe yurru bitjan dhoṯkumana yukurra ŋunhiyinydja nhä malanha, \q2 bitjanna yana liŋgu bitjan ŋuli yolŋuyu dhoṯkuma nhanŋuway ŋäkirriyinyaramirri girri', bala rulwaŋdhunna. \q1 Yo, dhuwalayi malanha bukmak yurru wiripuŋuyirri, \q2 bitjanna yurru bitjan ŋuli yolŋuyu ŋäthiliŋu girri' ŋurrkama, \q2 bala dhaṯthunmirri yuṯayuna girri'yu. \q1 Bukmak yurru nhä malanha wiripuŋuyirri mulkuruyirrina, \q2 djambina yurru. \q1 Yurru nhenydja djambimiriwnha, \q2 nhenydja yurru ŋunhi ŋunhiyina liŋguna yana. \q1 Yakana nhe yurru ŋula worruŋuyirrinydja; \q2 nhe yurru nhina yukurra, bitjanna liŋgu yurru yukurra.” Yo, bitjarrayinydja ŋayi ŋunhi waŋana nhanukiyingalaŋuwala Gäthu'mirriŋuwala yana. \p \v 13 Ga wiripunydja ŋayi waŋana nhanukala Djesuwala bitjarranydja gam', \q1 “Nhiniyanydja dhiyalana ŋarrakalana gali'ŋura wal'ŋu, dhunupa'ŋuŋurana, \q2 yana liŋgu-u-u ga ŋarra yurru miriŋunhanydja nhuŋu ŋunhi galkinyamirriyama warrpam'nha, \q2 bala nhe yurru ḻuku-ŋal'yunna yukurra gorrumana ŋunhiliyinydja nhokalayŋuwala ŋurikala miriŋuwalanydja walalaŋgala.” Yaka ŋula waŋganygala djiwarr'wuywalanydja yolŋuwala ŋayi waŋana bitjarrayinydja, \v 14 liŋgu ŋunhi djiwarr'wuynydja mala yana djämamirri warray nhanŋu Godku, ga djuy'yurrunanydja ŋayi walalanha guŋga'yunarawu ŋilimurruŋgu yolŋu'-yulŋuwu warray, ŋuriki warray walalaŋgu ŋunhi ŋayi yukurra Godthu ŋilimurrunha gäma walŋakuma, ga gungama yukurra ŋula nhäŋuru yätjŋuru, liŋgu ŋilimurrunydja dhuwala nhanŋuwaynha yolŋu walala Godkuna yana. \c 2 \s1 Dhiyaŋunydja dhärukthu rayplrri'yun yukurra yakaŋuwuna mäkiri'-yarryunarawu ŋurlki wal'ŋu walŋamlrriwunydja romgu \p \v 1 Yo, Djesunydja ŋunhi biyapul wal'ŋu garrwar, biyapul warray wal'ŋu djuḻkmarama yukurra ŋayinydja ŋunha wiripu-guḻku'nhanydja nhänha malaŋunha, ga dhiyakuna ŋayaŋuwu ŋilimurru yurru mäkiri'-witjun gurrum'thun wirrki yana ŋurikinydja dhärukku ŋunhi ŋayi Godthu waŋana ḻakaraŋala ŋilimurruŋgu ŋurikala nhanukalayŋuwala Gäthu'mirriŋuwala; ŋilimurru yurru ŋayathamanydja yukurra baṯ bitjanna, märr ŋilimurru yurru yaka wakwakthunna marrtji ŋuliŋuruyi Garraywalanydja dhärukŋuru. \v 2 ŋurruthaŋalanydja ŋunhinydja Godthu wekaŋala nhanŋuway ŋayi romdja ŋurikala djiwarr'wuywalana walalaŋgala, ga ŋurikalay walalaŋgala dhäruk ḻakaranhara yuwalknha yana, Ga ŋunhi ŋayi yolthu yolŋuyu ŋuli yakanydja märranha ŋunhiyi dhäruk, ŋayinydja ŋuli yana dhä-ḏir'yunara märranha ŋuriŋiyi rom-bakmaranhamirriyunydja yolŋuyu. \v 3 Yurru ŋilimurruŋgunydja Godtja waŋana nhanukalayŋuwala Gäthu'mirriŋuwala, ŋayi ḻakaraŋalanydja ŋuliwitjarra romgurru ŋilimurru yurru walŋa nhina yukurra nhanukalay ŋarambiya'ŋura. Ga ŋuli yurru ŋilimurru yakanydja mäkiri'-witjun ga märrama ŋunhiyinydja biyapulnydja wal'ŋu dhäruk, yuwalknha yana ŋilimurrunydja yurru märrama dhä-ḏir'yunara, yakana ŋayi yurru Godthu nhämanydja ŋilimurruŋgu bäy-lakaranharawunydja. Yo, Garrayyu ŋayipi ŋurruŋunydja ŋunhiyi ḻakaraŋala ŋunhiyinydjayi walŋamirrinydja rom yolŋu'-yulŋuwunydja, ga ŋuriŋinydja walalay ŋunhi walala ŋanya Garraynha ŋäkula walalaŋgalay mäkiri'yu, walala yukurrana ḻakaraŋala milkuŋala ŋilimurruŋgala yuwalk muka yana ŋunhiyinydjayi dhäruk, ŋunhi ŋayi Garrayyu ḻakaraŋala yukurrana. \v 4 Ga bitjarrayi liŋgu Godthunydja Gunhu'yu ŋayipinydja yukurrana djäma ganydjarrmirri wal'ŋu mulkuru ŋunhi rom malanha, märr ŋilimurru yurru dharaŋan ŋunhi yuwalk muka yana ŋayi yukurrana Djesuyu ḻakaraŋala yolŋu'-yulŋuwunydja. Ga bitjarrayi liŋgu ŋayi Godthu ŋuriŋiyinydjayi Garrkuḻukthunydja Birrimbirryu wekaŋala mundhurr malanha yolŋu'-yulŋuwu, bitjarra ganydjarrmirriyaŋalana walalanha birrka'mirriwuna wal'ŋu wiripuwu ga wiripuwu djämawunydja; ŋayi weka'-wikaŋalana walalaŋgala marrtjina djälkurru nhanukalaynha yana Godkalaŋuyuna. \s1 Djesunydja dhuwala ŋayipinydja Walŋakunharamirrl ŋilimurruŋgu yolŋu-yulŋuwuna \p \v 5 Yo, Godthu yaka ŋurruŋukuŋala djiwarr'wuynhanydja walalanha ŋuruku yuṯawunydja wäŋawu ŋunhi yurru yalala maḻŋ'thun; ŋilimurrunhana ŋunhiyinydja ŋayi Godthu djarr'yurruna yolŋu'-yulŋunhana, ŋilimurruna yurru ŋurruŋuyirri ŋurikiyinydja wäŋawu ŋunhi ŋilimurru yukurra yaka nhäma dhiyaŋu-wala. \v 6 Liŋgu dhiyaŋu djorra'yunydja ḻakarama yukurra yolŋunha bitjan gam', \q1 “God Garray, nhä ŋunhiyi yolŋunydja dhika? \q1 Nhäku nhe yukurra guyaŋirri ŋunhiyi yolŋunhanydja? \q1 Nhäku nhe yukurra yolŋuwunydja goŋ-nherraṉmirri ga gäma ḻatju'kumanydja? \q1 \v 7 Nhenydja ŋunhi nherrara yolŋunhanydja dhipala ŋoylili wal'ŋu ŋurikala walalaŋgala djiwarr'wuywalanydja, \q2 yurru gurririŋuwu yana nhe nherraranydja ŋanya nhinanharawu bitjarrayinydja, \q1 Ga ŋuliŋuruyi dhäŋuru nhe ŋanya märraŋala garrwarkuŋalana yana, \q2 bala nherrara ŋurruŋukuŋalana ŋunhana, \q1 Ga nhinanydja ŋayi yukurra nhokalana wal'ŋu ḻatju'ŋurana dhikana. \q1 \v 8 Nhe ŋunhi goŋlilinydja wekaŋala nhä malanha bukmak ŋurikala yolŋuwalana, \q2 bukmak nhänydja malanha ŋorra marrtji ḻukuŋura nhanukala, ŋoyŋura wal'ŋu yana.” Yo, dhärukthunydja ŋuruŋunydja ḻakarama yukurra ŋunhi Godthu wekaŋala bukmak nhänydja malanha yolŋuwalana goŋlili dharraylili, yurru dhiyaŋunydja-wala ŋilimurru yukurra yakana nhäma balanyarayinydja rom; yakana yukurra yolŋu'-yulŋunydja nhina dhiyala ŋurruŋu wal'ŋu bukmakkunydja. \v 9 Yurru nhämana ŋilimurru ŋuli yukurra ŋanya Djesunha, ŋayi nhinanydja yukurra ŋunha djiwarr'ŋurana ŋurruŋuna wal'ŋu nhäku malaŋuwu bukmakku. Godthunydja ŋanya nherrara dhipala ŋoylili wal'ŋu ŋurikala djiwarr'wuywala yolŋu'-yulŋuwala märr-gurririwu yana, ga nhinananydja ŋayi yukurrana dhiyala munatha'ŋuranydja yolŋuna wal'ŋu, märr ŋayi yurru rakunydhirri yolŋuwu walalaŋgu waŋga'-waŋganygu, bukmakku yana walŋakunharawunydja. Yo, ŋilimurruŋgalana dharapulŋuranydja ŋayi ŋunhi dhäkay-ŋäkula rakunydhinyaramirrinydja, liŋgu wirrki yana God märr-ŋamathirri yukurra ŋilimurruŋgunydja. Bala dhiyaŋunydja-wala ŋayi nhina yukurra ŋunha djiwarr'ŋura ŋurruŋuna wal'ŋu, ḻatju'ŋurana wal'ŋu dhikana, ga bukmak nhä malanha yukurra märr-ŋal'yundja nhanŋuna, liŋgu ŋayi wekanhamina ŋanyapinyay ŋayi yolŋu'-yulŋuwu walŋakunharawu. \p \v 10 Yo, nhänydja malanha bukmak nhanŋuway yana ŋunha dhulŋuŋu, Godku yana, ga nhä malanha bukmak ŋayipi yukurra marrtjinyamarama walŋakumanydja. Dhunupa nhanŋu Godku ŋunhi ŋayi nherrara dhukarr ŋunhiyinydjayi burakinyaramirrinydja nhanŋu Djesuwu, märr ŋanya yurru Djesunha gatjarr'yun ŋuriŋi ŋayaŋu-yätjthinyamirriyunydja. Yurru yaka ŋayi bilyurrunanydja ga gatjpaḻ'yurruna ŋayi ŋuliŋuruyi yakana, yana ŋayi marrtjinanydja yukurrana märr-yunupa ŋuliwitjarrayi gatjaḻ'kurrunydja dhäruk-märranharamirrina wal'ŋu, bala ŋayi ŋunha nhinanydja yukurra ḏarrtjalknha wal'ŋu, ŋula nhämiriwnha. Ŋurikiyina märrwunydja ŋunhi ŋayi Godthu nherrara ŋanya Djesunhanydja walŋakunharamirrinhana ŋilimurruŋguna yolŋu'-yulŋuwuna walŋakunharawu; ŋayinydja yurru ŋunhi gäma guḻku'nhana yolŋunha walalanha galkikumana nhanukalana Godkalana, märr yurru ŋilimurrunydja nhina Godkala ḻatju'ŋuranydja wal'ŋu wäŋaŋura, bitjan nhanŋuwaynha wal'ŋu gäthu'mirriŋu walala Godkuna. \v 11 Liŋgu ŋayipi Djesunydja, ga ŋilimurrunydja dhuwala, ŋunhinydja walala ŋunhi ŋilimurrunha ŋayi ŋayaŋu-ḏarrtjalkkuŋala, ŋilimurruŋgunydja waŋganynha bäpa'mirriŋu, Godnha yana ŋayipina. Yakana ŋayi ŋuli yukurra Djesuyu ŋilimurrunhanydja goŋmiriw ḻakarama; ŋayinydja yukurra yana ŋilimurrunhanydja gurrpan gutha'yundhi bitjandhiyi. \p \v 12 Yo, Djesuyunydja yukurra ŋuli ŋilimurrunha ḻakaramanydja bitjanna, \q1 “Bäpa, ŋarranydja yurru dhuwala ḻakarama nhuna ŋuruku gutha'mirriŋuwunydja walalaŋgu ŋarrakalaŋuwu. \q1 Ŋarra yurru yukurra wokthun nhuŋu yulŋunydja ŋurukala yolŋu'-yulŋuwala.” \p \v 13 Ga wiripunydja ŋayi Djesu ḻakaranhamina bitjarra, \q1 “Ŋarranydja yurru märr-nherraṉmirri ŋarranhawuynydja ŋarra Gunhu'wala Godkalana.” Ga wiripunydja ŋayi bitjarrayi liŋgu waŋana' bitjarra, \q1 “Dhuwalana ŋarra yulŋunydja, \q2 galkina ŋanapurru yolŋu'-yulŋuna manapanna, \q2 ŋunhi Godthu wekaŋala walalanha ŋarrakala dharraylili.” \p \v 14 Yo, ŋilimurrunydja dhuwala djamarrkuḻi' Godkunydja, yurru ŋilimurru dhuwala yolŋu muka walala yulŋunydja, ŋarakamirri ga maŋgu'mirri. Bala Djesunydja ŋayipinydja ŋunhi yolŋuthina ŋayi, ga nhinananydja ŋayi dhiyala yolŋu yana rumbalnydja, ŋarakamirri ga gulaŋmirri bitjan ŋilimurru, märr ŋuriŋiyi rakunydhinyarayunydja ŋayi yurru baḏuwaḏuyun ganydjarrmiriwyamana ŋunhinhanydja ŋunhi ŋayi yukurra gäma ŋunhinhayi rakunydhinyaramirrinha romnha, ŋunhiyinha Mokuynha wal'ŋu Yätjnha Birrimbirrnha, Dipilnha yäkunha. \v 15 Beŋuru liŋgu yolŋu walala ŋuli marrtjinya nhinanha garrpi'-garrpiṉara ŋurikiŋina yätjkuŋu Birrimbirrwuŋu, liŋgu bitjana liŋgu walalanydja ŋuli yukurranha barrarinyana rakunygunydja romgu, yurru ŋuriŋi nhanukalay ŋayi Djesuyunydja rakunydhinyarayu liŋguna gulkthurrunana ŋunhi rakiny'tja garrpiṉaranydja. Yakana biyapulnydja ŋilimurru yurru beyaṉiyirri rakunydhinyarawunydja. \p \v 16 Yolnha Godthu ŋunhi walŋakuŋala bitjarrayi? Ŋunha djiwarr'wuynha walalanha?... bay' yolnha? Yaka ŋayi Godthu walalanha bitjarrayi. Ŋilimurrunha yolŋu'-yulŋunhanydja yana ŋayi märraŋala nhanŋuwayliliyaŋala, ŋunhinha warray walalanha ŋunhi ŋilimurru ŋuli yukurra märr-yuwalkthirri nhanukala, bitjarra ŋunhi ŋayi Yipurayimdhu märr-yuwalkthina, märr-nherraṉmina manapara. \v 17 Ga dhiyakunayi ŋayaŋuwu Djesu nhinana yukurrana dhiyala yolŋuna wal'ŋu yana, balanyara yana liŋgu ŋayi bitjan ŋilimurru nhanŋu gutha'mirriŋuna walala, märr yurru ŋayi rakunydhirri ŋayipina ŋilimurruŋgala dharapulŋura, liŋgu ŋayinydja ŋunhi ŋayaŋu-wuyurruna ŋilimurruŋgu, ga djäma ŋayi yukurrana Godku yuwalkkuma wal'ŋu yana. Yo, Djesunydja ŋunhi balanyarana bitjan ḻiya-ŋärra'mirrina yolŋu ŋilimurruŋgu, ga ŋuriŋi nhanukalanydja ŋayi maŋgu'-waṉḏinyarayu ŋilimurruŋgunydja bitjarra buwayakkuŋalana wal'ŋu yätj malanha, märr yakana biyapulnydja ŋayi yurru Godthu nhäma ŋilimurruŋgu yätjpuy, bala yarrkmarama dhä-ḏir'yunaramirrililinydja. \v 18 Yo, Djesunydja ŋunhi ŋayipinydja burakina, ga ŋanyanydja ŋunhi gur'yurruna ŋuriŋiyi Yätjthu Birrimbirryu, yurru yaka ŋayi dhäruktja märraŋala ŋunhi Mokuynha, bala yuwalkkuma yana ŋayi yukurra gäma ganydjarrnha ŋilimurruŋgunydja guŋga'yunarawu, märr yurru ŋilimurrunydja yaka ŋula gatjpaḻ'yun, ŋunhi ŋilimurrunhanydja yurru gur'yun ŋula yolthu. \c 3 \s1 Djesunydja dhuwala biyapul wal'ŋu ŋayinydja Mawtjitjkala \p \v 1 Yo gutha walala, nhumanydja dhuwala yolŋu'-yulŋu ŋunhi nhumalanha ŋayi Godthu ganaŋ'thunmaraŋala nhanŋuwayliliyaŋalana ŋayi. Ŋilimurrunydja dhuwala dhulŋuŋu nhanŋu Godku, liŋgu Godtja ŋilimurruŋgu wäthurruna, märr yurru ŋilimurru yukurra ŋunhalanydja nhina nhanukalana wäŋaŋura, galkina yana. \p Guyaŋiya wirrki wal'ŋu ŋanya Djesunha, ŋunhinha ŋunhi ŋilimurru ŋuli yukurra ḻakarama ŋanya bo'puyŋu Godku bitjan, ga bitjandhiyi liŋgu ŋilimurru ŋuli yäku-ḻakarama ŋanya Ḻiya-ŋärra'mirri yolŋu, bitjan. \v 2 Yo, Godthunydja ŋunhi ŋayipinydja nherrara ŋanya Djesunha ŋurikiyi djämawu, ga djämanydja ŋayi ŋunhiyi ŋuli yukurra yuwalkkuma yana wal'ŋu dhika, bitjan yana liŋgu bitjarra ŋayi Mawtjitjthu djäma yukurrana ŋamathaŋala nhanŋuway ŋunhi djäma, yuwalkkuŋala yana ŋayi djäma yukurrana Godkalaŋuwalanydja yolŋu'-yulŋuwala. \v 3 Ga wokthun warray ŋilimurru ŋuli nhanŋu Mawtjitjku yulŋunydja, yurru biyapulnydja wal'ŋu ŋilimurru yurru wokthun nhanŋu Djesuwuna. Ŋunhi ŋayi ŋuli yolŋuyu dhuḻ'yun buṉbu ḻatju' dhika wal'ŋu, yakana ŋali yurru wokthun ŋurikiyi buṉbuwunydja, yana ŋali yurru wokthundja ŋuriki djäma-waṯaŋuwuna, buṉbu-dhuḻ'yunaramirriwuna ŋurikina, ga Godkunydja dhuwala miṯtji balanyara bitjan buṉbu Djesuwuŋu dhuḻ'yunara. \v 4 Liŋgu bawala'mirri buṉbu malanha dhuḻ'yunara ŋunhi ŋula yolŋuwuŋu warray yana, yurru bukmaktja dhuwalanydja nhä malanha djämawuy nhanukuŋuwuy Godkuŋuna yana. \v 5 Yo, ŋayi ŋuli Mawtjitjtja djäka yukurranha Godkalaŋunydja miṯtjiwu yuwalkkunha yana, yurru ŋayinydja ŋunhi Godku djämamirri warray yana, ŋayi ŋuli ŋunhi ḻakaranha yana dhunupamirriyanha yukurranha ŋunha bala nhä malanha ŋunhi ŋayi yurru Godthu ḻakarama yalala. \v 6 Ga Djesu-Christthunydja ŋayipinydja djäma yukurrana yuwalkkuŋala dhika wal'ŋu yana, liŋgu ŋayinydja ŋunhi Gäthu'mirriŋuna wal'ŋu nhanŋu Godku, ga buṉbunydja ŋunhiyi Godkunydja miṯtji nhanukuŋuway yana djämawuy. Ga ŋilimurrunydja dhuwala Godku ŋunhi buṉbu, ŋunhi ŋali yurru yukurra marrtjinydja-wala yana märr-yuwalkthirri mukthundja, ŋoy-warrinyamiriwnydja-wala, dhukarr-nhäma yukurra ŋurikiyinydja bili waŋganygunydja ŋunhi ŋayi yurru Godthu yalala warraŋulkuma maḻŋ'thunmaramana ŋilimurruŋgu. \s1 Yolŋu walala Godkunydja ŋayaŋuna nhina yukurra yurru \p \v 7 Yo, ŋilimurrunydja dhuwala nhanŋu Godku yolŋu walala, bala ŋilimurru yurru märrama nhanŋuway ŋunhi dhäruktja yana, liŋgu Garrkuḻukthunydja wal'ŋu Walŋayu yukurra ḻakarama bitjan, \q1 “Ŋunhi nhuna yurru Godthu waŋa gäthuranydja, \q2 dhäruktja yana ŋanya märraŋa; \q1 \v 8 yaka ŋayaŋu-ḏälthiya biyakanydja, bitjarra nhuma ŋäthili Godku mäkiri'-yarryurruna, \q2 ŋulinyaramirriyu ŋunhi nhuma gatjarr'yurruna ŋanya yukurrana ŋunhala ŋanhdarkŋura wäŋaŋura. \q1 \v 9 Yo, wirrki yana nhumalaŋgala märi'muyunydja walalay ŋarranha gatjarr'yurruna yukurrana, bitjarrana liŋguna, \q2 yana lingu-u-u ga 40 dhuŋgarra ŋupara,” bitjarra ŋayi God waŋana. \q1 “Weyinnha walala yukurrana nhäŋala ŋarrakuŋu djämawuynydja, \q2 ŋunhi ŋarra yukurrana walalanha mirithina wal'ŋu ŋamathaŋala gäŋala, \q2 yurru walalanydja bitjarrayi warray liŋgu yukurrana ŋarranha gatjarr'yurruna. \q1 \v 10 Ga ŋurikina ŋunhi ŋarranydja ŋayaŋuna ŋunha ŋaramurrthina wal'ŋu walalaŋgu, \q2 bala ŋarra waŋana bitjarrana, \q1 ‘Bitjanna liŋguna walala yukurra ŋunha gatjpal'yunna ga ŋapana-wekama ŋarrakunydja, \q2 yaka warray walala ŋarranha dhäruktja yukurra märrama. \q2 Yakana yana walala ḏukṯukthirri yukurra ŋarrakalaŋuwunydja dhukarrwu malthunarawu.’ \q1 \v 11 Yo, wirrkina yana ŋarra maḏakarritjthinanydja walalaŋgu, \q2 bala ŋarranydja ŋapayi-wekaŋala walalaŋgunydja. \q2 Bala ŋarra dhäruktja nherrara dhuwalana gam', \q2 ‘Dhuwalanydja walala yolŋu'-yulŋu yurru yakana nhina yukurra ŋayaŋu-yal'yunaraŋuranydja, \q2 Yakana walala yurru yana ŋayaŋu yukurra nhina ŋarrakalanydja galki.’” \p \v 12 Yo, nhuma Garraywalaŋumirri yolŋu walala, gutha walala ŋarraku, marrtjiya mukthurra märr-yuwalkthiya yana, dhäruk-märranhamirriyu yana, märr yurru nhe yaka bitjandhiyi ŋayaŋu-yätjthirrinydja, liŋgu ŋuriŋiyinydja yurru nhumalanha gatjpaḻ'maramana ŋulaŋurunydja ŋunhi Godkala walŋa-ḏikṯikkalanydja wal'ŋu. \v 13 Biyaka liŋgu walu-ŋuparra guŋga'yunmiyanydja waŋanharamiya, biyakanydja marrparaŋ'kunhamiyanydja nhumalanhay nhuma, märr yurru nhumalanha yakana ŋula mayali'-wilkthun yätjthunydja, märr yurru nhe yakana ŋayaŋu-ḏälthirrinydja, bala mäkiri'-yarryundja Godku. Liŋgu galkina nhuŋu dhuḏitjnha ŋunhinydja. \v 14 Yo, ŋunhi ŋali yurru ŋayathama baṯ bitjandja yukurra yurru, yana liŋgu-u-u ga dhä-yawar'yunaraŋurana, yuwalk yana ŋalinydja yurru nhina yukurra waŋganyŋurana nhanukalana galkina, dhambay Djesuwalana. \v 15 Liŋgu dharuktja dhuwalayi yukurra dhärra yana, \q1 “Ŋunhi nhuna yurru Godthu waŋa gäthuranydja, dhäruktja yana ŋanya märraŋa; \q2 yaka ŋayaŋunydja-ḏälthiya biyakanydja, bitjarra nhuma ŋäthili Godku mäkiri'-yarryurruna.” \p \v 16 Liŋgu ŋäthilinydja baman'tja ŋilimurruŋgala märi'muyu walalay ŋäkula Godnha rirrakay, bala mäkiri'-yarryurruna ŋuyulkthinana, ŋuriŋinydja yolŋu'-yulŋuyu ŋunhi walala gonha'yurruna Yetjip, ŋulinyaramirriyu ŋunhi ŋayi Mawtjitjthu walalanha yukurrana gäŋala ŋurru-warryurruna ŋuliŋuruyi garrpiṉminyaraŋurunydja romŋuru ŋunhi. Walala ŋäkula warray Godnha rirrakaynydja, bala yana mäkiri'-yarryurrunana, yakana walala ŋanya dhäruk märraŋala. \v 17 Yana walala yukurrana ŋunhili liŋgu nhinana yätjŋura, ga yätjnha djäma bitjarra liŋgu weyinŋumirrina, 40-na dhuŋgarra ŋupara. Bala Godtja maḏakarritjthinana ŋurikiyinydja yolŋu'-yulŋuwu, bala walala murrmurryurrunana ŋunhilinayi ŋanhdharkŋurana wäŋaŋura. \v 18 Liŋgu ŋayi Godthu dhäruktja nherrara bitjarra, “Yakana walala yurru yana gulŋiyirrinydja, ga ŋayaŋunydja nhina yukurra ŋunhalayinydja yakana,” yurru waŋananydja ŋayi yukurrana ŋunhi ŋunhinha walalanha ŋunhi walala yaka ŋanya dhäruk märraŋala. \v 19 Bala ŋali yukurra dharaŋanna dhuwala, ŋunhi ŋunhiyinydja walala yolŋu'-yulŋu yakana gulŋiyina ŋunhimalayinydja wäŋalili ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'-nherrara ŋunhiyi walalaŋgu; yakana yana walala ŋunhi gulŋiyinanydja, liŋgu yakana walala märr-yuwalkthina ga märr-nherraṉmina Godkala. \c 4 \p \v 1 Ga dhawuny'tja ŋunhiyi ŋunha yana mukthun dhärra yukurra ŋilimurruŋgunydja. Godthu dhawu'-nherrara bitjarra gam', “Nhuma yurru gärri, bala ŋayaŋuna nhina dhiyala ŋarrakalanydja,” bitjarra. Barrariya nhanŋu Godku yulŋunydja, ga dhäruknha ŋanya märraŋa, märr yurru ŋilimurru yaka baḏatjundja ŋula waŋgany. \v 2 Liŋgu ŋilimurru ŋäkula warray dhawuny'tja ŋunhiyi liŋguna, bitjarra yana liŋgu bitjarra walala ŋäkula Godnha dhäruk ŋäthili. Ŋäkula warray walala ŋunhiyi dhawuny'tja, yurru yakana walala gulŋiyinanydja ŋunhimalayi wäŋalilinydja, liŋgu walala yaka märr-yuwalkthina ga ŋula dhäruk ŋunhiyi nhanŋu märraŋala. \v 3 Yurru ŋalinydja gulŋiyirri ŋuli yukurra ŋunhimalayi Godkala ŋayaŋu-yal'yunaraŋuranydja, ga ŋayaŋunydja nhina yukurra nhanukalana, ŋunhi ŋali yuwalkkuma märr-yuwalkthirri yukurra Djesu-Christkala. Yo, Godtja waŋana bitjarra, \q1 “Ŋarra maḏakarritjthina walalaŋgu yulŋunydja, \q2 bala ŋarra dhäruk-nherrara bitjarrana, \q1 ‘Yakana yana walalanydja yurru gulŋiyirri \q2 ŋarrakala ŋunha ŋayaŋu-yal'yunarawunydja nhinanharawu,’” bitjarra ŋayi God waŋananydja, ŋulinyaramirriyu ŋunhi ŋayi yukurrana Godtja ŋayipi nhinana ŋayaŋuna ŋunhi, liŋgu djämanydja nhanŋuway ŋunhi liŋguna dhawar'yurruna, beŋuru liŋgu ŋunhi ŋayi djäma wäŋanha dhuwala warrpam'thurruna. \v 4 Liŋgu ŋuruŋu djorra'yunydja yukurra ḻakarama bitjanna ŋanya. “Godthu djäma 6-thunydja waluyu, ga ŋuriŋinydja wiripuŋuyunydja ḏaykun'thu ŋayi ŋayaŋuna nhinana, liŋguna nhanŋu djämanydja dhawar'yurrunana.” \p \v 5-6 Ga biyapul ŋayi God waŋana ŋunhiyi liŋgu dhäruk bitjarra, “Walala yurru yakana gulŋiyirri ŋunha ŋarrakala, ga ŋayaŋunydja nhina yurru ŋarrakalanydja yakana.” Yo, ŋuriŋinydja walalay ŋunhi walala ŋurruthaŋala wal'ŋu ŋäkula ŋunhiyi dhawu', yakana walala gulŋiyinanydja ŋunhimalayi wäŋalilinydja; yakana walala ŋayaŋu nhinana Godkalanydja yukurrana, liŋgu walala yaka ŋanya dhäruk märraŋala. Yurru dhiyaŋu-wala wiripu-guḻkuny'tja yolŋu'-yulŋu gulŋiyirrina ŋuli yukurra, ga ŋunhana nhinana walala yukurra yurru ŋayaŋuna nhanukala Godkala, liŋgu nhanukuŋu dhawuny'tja ŋunhi dhärrana yana yukurra. \p \v 7-8 Yurru märr-ḻurrkun'thuna ŋilimurruŋgala märi'muyu märr-yuwalkthinanydja, bala walalanha ŋayi Djatjuwayuna gäŋalanydja ŋunhimalayinydja dhawu'mirrililinydja wäŋalili, bala walala ŋayaŋuna nhinana yukurrana goŋŋura Godkalana. Ga dhäŋuru ŋuliŋurunydja dhuŋgarra marrtjina djuḻkthu'-djuḻkthurrunana, bala biyapul ŋayi Godthu ḻakaraŋala Daypitkalanydja bitjarrana, \q1 “Ŋunhi nhuna yurru Godthu waŋa gäthuranydja, yaka mäkiri'-yarryurranydja ga ŋayaŋu ḏälthiya.” Bitjarrayi ŋayi Godthu ḻakaraŋalanydja yukurrana wiripuna ŋunhina ḏaykun ŋunhi ŋayi Godthu yurru waŋa yukurra yolŋu'-yulŋunha \v 9 Yo, nhanŋu Godkunydja yolŋu walala yurru nhina yukurra ŋayaŋunydja nhanukala Godkalana, liŋgu dhawuny'tja ŋunhi Godku dhärra yukurra yana mukthun ŋilimurruŋgunydja. \v 10 Ga ŋunhi ŋali yurru ŋayaŋunydja nhina yukurra nhanukalanydja, ŋunhiyinydja ŋali liŋguna ḏaḏawyurruna ŋilimurruŋgalayŋuŋurunydja djämaŋuru, bitjan liŋgu yana bitjarra ŋayi God. \p \v 11 Gul' ŋilimurru waŋga'-waŋganydhu märramana ŋanya dhäruknha, märr yurru ŋilimurru gulŋiyirri ŋunhimalayinydja yukurra ŋayaŋu-nhinanharamirriŋuranydja romŋura. Ŋunhi muka ŋäthili yolŋu'-yulŋuyunydja baḏatjurruna, liŋgu walala yaka märraŋala dhäruk ŋanya Godnha. Gatjuy, ŋayathaŋana yukirriya Godkunydja dhäruk ŋunhi baṯ biyakana, märr nhenydja yurru yakana bitjandhi baḏatjun. \v 12 Liŋgu Godkunydja dhäruk dhuwala walŋa warray, djäma warray yukurra nhä malanha; balanyara ŋayi ŋunhiyi bitjan mandjawak gali'-märrma', yurru mirithirri warray raywal ŋunhiyi dhäruk Godkunydja. Liŋgu Godkalanydja ŋunhi dhärukthu ŋuli dharpumana yolŋuwu ŋayaŋuna ŋunhi, bala ŋuli bitjanna ganaŋ'maramana nhä malanha ŋunhi ŋilimurruŋguŋuway ŋunhi yolŋuwuŋu guyaŋinyara ga djäl, barrkuwatjkuma yurru ŋuliŋuru birrimbirrwala Godkalanydja ŋunhi guyaŋinyaraŋuru, bitjanna bitjan ŋuli yolŋuyu ganaŋ'maramana ŋunhiyinydja yaḻmanga'na ŋuliŋuruyi ŋarakaŋuruna. Yo, Godkalanydja dhärukthu yukurra warraŋulkuma warray maḻŋ'marama warray nhä ŋunhiyi ŋorra yukurra yolŋuwala ŋunha ŋayaŋuŋura wal'ŋu, nhäku ŋayi yukurra djälthirri, ga guyaŋirri ŋuli ŋayi yukurra. \v 13 Godtja marŋgi ŋilimurruŋgu yulŋunydja warrpam'thun, liŋgu bukmak nhänydja malanha warraŋul yana maḻŋ'thun yukurra nhanukalanydja maŋutjiŋura; yakana yukurra ŋula nhä ŋorra djuḻuḻ'yun nhanukalanydja, ŋurikalanydja ŋunhi ŋayipina yana yurru ŋilimurrunha mala-yarr'yundja yalala. \s1 Djesuna ŋilimurruŋgunydja ŋayipina Ḻiyaŋärra'mirri Yolŋu \p \v 14 Yo, liŋguna ŋilimurru ŋunhi märr-nherraṉmina Djesuwalanydja ga yäku-ḻakaraŋala ŋanya Gäthu'mirriŋu Godkuna bitjarranydja, bala ŋilimurrunydja yurru bitjanna liŋguna nhanŋu märr-yuwalkthirrinydja-wala, liŋgu ŋayinydja ŋunhi liya-ŋärra'mirrinydja wal'ŋu yolŋu ŋilimurruŋgu, biyapulnydja wal'ŋu garrwar, ga gulŋiyinanydja ŋayi ŋunhana wal'ŋu djiwarr'lilina, ga ŋunhana ŋayi yulŋunydja galkina yana Godkalana. \v 15 Ŋayinydja ŋunhi ŋilimurruŋgunydja ḻiya-ŋärra'mirri yolŋu marŋgina ŋayi ŋilimurruŋgu yolŋu'-yulŋuwunydja, ŋunhi ŋalinydja dhuwala yalŋgi' warray, ganydjarrmiriw warray, ga biyapul wal'ŋu ŋayi ŋilimurruŋgu mel-wuyunaramirrinydja ŋunha, liŋgu ŋayipi muka nhinana yukurrana dhiyala yolŋunydja, balanyaranydja bitjan ŋilimurru yana, ga ŋanyanydja gatjarr'yurruna yukurrana nhäŋuru malaŋuŋuru birrka'mirriŋurunydja, bitjarra yana liŋgu bitjan ŋilimurrunha ŋuli ŋula nhäyu gur'yun. Yurru ŋayinydja yaka warray mäkiri'-witjurruna ŋurikiyinydja romgu, bäyŋu warray, yaka ŋayi djäma ŋula nhä yätjtja. \v 16 Go ŋilimurru marrtjina galkithirrina nhanukala Godkala beyaṉumiriwnha walala, ga yakana ŋilimurru yurru goranydja rum'rumdhundja nhanŋu, liŋgu ŋayinydja ŋunhi nhina yukurra märr-ŋamathinyaramirrina, rrambaŋi maṉḏa Djesuna, ga ŋayi yurru ŋilimurruŋgunydja mel-wuyun, bala guŋga'yunna yurru ŋilimurrunha ŋuriŋi bili yana ŋunhi ŋilimurrunha yukurra gur'yun ŋula nhäyu romdhu; ŋayi yurru ŋitjalanha ganydjarrmirriyamana, märr ŋali yurru yaka galkirri yätjlilinydja romlili. \c 5 \p \v 1 Yo, ŋunhi ŋayi ŋuli ḻiya-ŋärra'mirri yolŋu djäma yukurra Godkala ŋunhi buṉbuŋura dhiyala munatha'ŋura, ŋayinydja ŋunhiyinydja yolŋu wal'ŋu yana, yurru walala ŋurrulilinydja nherrara ŋanyana, märr ŋayina yurru marrtji galkithirri Godkala bitjan mali ŋayinydja walalana yolŋu'-yulŋuna. Bala gäma yurru ŋayi mundhurr malanha wekama Godkunydja, ga djäma ŋapatjkunharamirri ŋunhi rom, bitjan wäyinnha gulaŋ-waṉḏinyamarama walalaŋgalanydja, märr yurru ŋayi Godthu yakana weyinguma nhäma walalaŋgalaŋuwuy yätjpuynydja. \v 2 Ga ŋayi ŋunhiyinydja ḻiya-ŋärra'mirrinydja yolŋu yurru yaka maḏakarritjthirri ŋula nhaltjan ŋurikinydja dhuŋamirriwunydja yolŋu'-yulŋuwu, ŋayi yurru yana wurrkurrum'thirri walalaŋgu ŋunhi walala yurru djäma ŋula nhäna yätjnha, ḻiyamiriwyuna yana; yakana ŋayi yurru waḏutja yätj-ḻakarama walalanha, liŋgu yolŋu yana ŋayinydja yalŋgi'yi balanyara liŋgu yana bitjan walala. \v 3 Ga ŋunhi ŋayi yurru wäyinnhanydja walŋa-wekanhaminyara djäma yukurra yolŋu-yulŋuwunydja yätjpuy, ŋäthilinydja ŋayi yurru bitjandhi liŋgu wäyinnha gulaŋ-waṉḏinyamarama ŋapatjkunharawu nhanukiyingalaŋunydja ŋayi yätjku, ŋunhi ŋayipi ŋuriŋiyi ḻiya-ŋärra'mirriyunydja yolŋuyu djämayi yana yätj. \p \v 4 Yakana ŋayi ŋunhiyi ŋula yol yurru wapthun gänanydja ŋunhimalayi ŋunhi ŋayi yurru ḻiya-ŋärra'mirriyirrinydja, yaka yurru ŋayi ŋanyapinyay ŋayi djarr'yunmirrinydja ŋurikiyinydja djämawu; Godthuna ŋayipina yana yurru ŋanya djarr'yundja ḻiya-ŋärra'mirriyama, bitjan yana liŋgu bitjarra ŋayi Godthu djarr'yurruna Yärunnha, bala nherrara ŋanya ŋurruŋunydja ḻiya-ŋärra'mirrina yolŋu. \v 5 Ga balanyarayi liŋgu nhanŋunydja Garraywunydja ŋupanayŋuyi, yaka ŋayi gänanydja wapthurruna ŋunhimalayi, Godthu ŋayipi ŋanya ḻiya-ŋärra'mirriyaŋala, märr yurru ŋayina dhärra yukurra ŋunha djiwarr'ŋuranydja bitjan mali ŋayi ŋilimurruna yolŋu'-yulŋuna. Yaka ŋayi ŋunhi djarr'yunmina ŋayipinydja ŋurikiyi, yana ŋayi God waŋana Djesuwala bitjarra, \q1 “Nhenydja dhuwala Gäthu'mirriŋuna wal'ŋu ŋarrakuwaynha, \q1 liŋgu dhiyaŋunydja-wala gäthuranydja nhe walŋathinayi ŋarrakalay ŋarra walŋayu.” \v 6 Ga biyapul ŋayi God waŋana nhanukala Garraywala Djesuwala bitjarra, \q1 “Nhenydja dhuwala ḏalkarra'mirrina wal'ŋu, ga dhärranydja nhe yurru yukurra gupaḏalnha-wala yana. \q1 Yurru balanyara nhe yurru ḏalkarra'mirrinydja, bitjan ŋunhiyi baman'ŋuwuy yolŋu yäku Milkitjitik, \q2 ganaŋ'thunna nhe yukurra ŋurikalanydja ḏalkarra'mirriwala walalaŋgala, ŋunhi walala yarraṯaŋuru ŋulaŋuru Yärungala.” \p \v 7-8 Yo, ŋayi Djesunydja ŋunhi nhinana yukurrana dhiyala munatha'ŋuranydja, bala ŋayi waŋana bukumirriyaŋala yukurrana, bitjarra ŋayi märrliliyaŋalanydja wirrki yana wal'ŋu rirrakayyunydja ŋoy-ganuru'mirriyu, ŋäŋ'thurrunanydja ŋanya Godnha, märr yurru ŋanya ŋayi walŋakuma ŋulaŋuru rakunyŋuru. Bala ŋayi dhunupana ŋanya Godthunydja yana ŋäkulana, bala yana ganydjarr-wekaŋalana ŋanya marrtjinyarawuna-bala. Liŋgu waŋganygu yana ŋayi Djesunydja ŋunhi ḏukṯukthina, ŋayi yurru marrtji ŋuliwitjan Godkala yana dhukarrkurru, ga dhäruk märrama ŋanya Godnha yana. Ŋayinydja ŋunhi Godku Gäthu'mirriŋu ŋunhiyinydja, ga ŋayi Godtja ganydjarr-ḏumurru wal'ŋu, ŋayi bini Djesunhanydja ŋuliŋuruyi yana murrkay'ŋurunydja burakinyaraŋuru gunganhamirriyanha. Yo, walala ŋanya bumara ŋayaŋu-yätjkuŋala, yurru Godthunydja ŋanya yaka warray ŋula gunganhamaraŋala ŋuliŋuruyinydja, bala ŋayi ŋuliwitjandhinydja ŋayaŋu-wutthunarakurrunydja marŋgithinana malthunarawuna yana wal'ŋu nhanukalaŋuwu bäpa'mirriŋuwalaŋuwuna. Yaka ŋayi ŋanydjaḻa'yurruna ŋuliŋuruyi Godkalanydja gatjaḻŋuru, ga malthurruna nhanukiyingalayŋunydja ŋayi djälwu yakana, \v 9 yana ŋayi märraŋalana dhäruknha ŋanya Godnha warrpam'thurruna yana, bala wekanhaminana ŋanyapinyay ŋayi walŋanydja walŋakunharawu ŋilimurruŋguna. Bala ŋayi yukurra nhinanydja ŋunha biyapulnha wal'ŋu ŋamakurru', ŋula nhämiriwnha, walŋamirrina wal'ŋu yanana, ga walŋakumanydja ŋayi yurru ŋunhinhana yolŋunha walalanha ŋunhi walala ŋuli dhäruk märrama ŋanya, märr yurru ŋilimurrunydja bitjandhi bili nhina yukurra ŋunhalayi ŋamakurru'ŋuranydja wal'ŋu wäŋaŋura, galkina nhanukalana yana, gupaḏalnha-wala. \v 10 Ga ŋurikiyina ŋayaŋuwu ŋunhi ŋayi Godthunydja ŋanya nherraranydja ḻiya-ŋärra'mirrina bitjarrana, ‘Nhenydja dhuwala liya-ŋärra'mirrina yolŋu, balanyarana bitjan Milkitjitik yäku yolŋu.’ Bitjarrayi ŋayi Godthu waŋananydja ŋanya Djesunha. \s1 Dharraykuma ŋuli yukurra roŋiyinyaraŋuru bilyunaraŋuru \p \v 11 Yo, dhuwalayinydja dhäwu' mirithirrina wal'ŋu dharrpalnha. Ŋarra ḏukṯuk nhumalaŋgu, nhuma yurru wirrki marŋgithirrinydja dhiyakuyi, yurru wanhawitjanna ŋarra yurru ḻakarama dhika warraŋulnydja nhumalaŋgu, liŋgu nhuma dhuwala bulnhamirrina marŋgithinyarawunydja, bitjan mäkiri'-dhumuknha yolŋu; yakana nhe yukurra dhuwala wirrkinydja wal'ŋu warrya'yun maḻŋ'maranharawu ŋurikiyinydja. \v 12-13 Nhenydja dhuwala yukurrana nhinana Garraywu yolŋu beŋuru muka liŋgu, weyin dhiyala; nhenydja bini marŋgikunha wiripu-guḻku'nhana yolŋu'-yulŋunha, yurru mukthun nhe dhuŋa yana yulŋunydja, yaka yana nhe wirrki wal'ŋu marŋgi Godkalaŋunydja romgu. Mukthun yana nhe galkun yukurra ŋula yolku yolŋuwunydja, märr yurru ŋayi ḻakarama biyapul nhuŋu, ŋunhiyi ŋunhi ŋayi Godthu ŋuli ŋäthili maḻŋ'marama nhanukalaŋuwu yolŋu'-yulŋuwu. Nhenydja dhuwala bitjan yothu yana, liŋgu mukthun yana nhe yukurra buny'-bunydjun ŋamini' ŋäṉḏi'mirriŋuwala, yakana nhe yana marŋgi nhinanharawu ŋamathanharawunydja, liŋgu baḏak yana nhe yaka marŋgi Godkalaŋu dhärukku. Nhenydja bini ḻukanha ḏäl muka ŋathanydja ŋunhi, nyaŋ'-nyaŋdhuna bini Godkunydja dhäruk nhokalay nhe ŋayaŋuyu. \v 14 Liŋgu dhuwalanydja dhäwu' dharrpal wal'ŋu yana, balanyarana bitjan ḏäl ŋatha nhumalaŋgu nyaŋ'-nyaŋdhunarawu, ŋurikinydja walalaŋgu nhumalaŋgu ŋunhi nhuma liŋguwuy gurarrthinyara Godkala romŋura, ŋunhi nhuma marŋgithina liŋguna mala-yarr'yunarawu ga barrkuwatjkunharawu nhäyinyara ŋamakurru' ga nhäyinyara yätj. Yo, ŋuriŋiyina liŋgu wakindhinyarayuna ŋuthanarayu yolŋuyu yurru maḻŋ'marama mayaliny'tja dhuwalayi dhäwu'. \c 6 \p \v 1 Yaka nhiniya yana guyaŋiya yukirriya ŋunhiyi ŋurruthanharanydja yana, ŋunhi nhäku malaŋuwu nhe yukurrana marŋgithina Garraywu ŋäthili. Yaka biyakanydja nhiniya yukirriya bitjan yothu yana. Gatjuy, mukthurra yana marrtjiya-wala yukirriya, marŋgithiya bala bukmakku yana Godkalaŋu dhärukku, liŋgu ŋunhanydja bala biyapul wal'ŋu ŋamakurru' ŋorra yukurra marŋgithinyarawu. \p Ŋilimurrunydja dhuwala balanyara bitjan ŋilimurru yukurra bala' dhuḻ'yun. Yakana ŋilimurru yukurra yurru nherraṉ bitjan liŋgu ŋunhinydja bili waŋganydja ḻukuwuynydja ŋurikinydja bala' dhärranharawu, ŋilimurru yurru mukthun yana bala ŋal'marama djäma marrtji bitjanna liŋguna bala, yana liŋgu ga dhawar'yun yurru. Yo, dhuwala malanha ŋunhi ŋäthili ŋilimurru marŋgithina, balanyara ŋunhiyi bitjan ḻuku yana ŋuriki buṉbuwu, dhuwala malanha gam': Liŋguna ŋilimurru ŋanydjaḻa'yurruna, ga gonha'yurruna ŋunhi ŋilimurruŋguway nhäŋiniŋ'tja djäma, ŋunhiyinydja nhä malanha rom ŋunhi ganydjarrmiriw ŋula yolku walŋakunharawu, ga liŋguna ŋilimurru märr-yuwalkthinana Godkalanydja wal'ŋu, märr-nherraṉminana manapara. \v 2 Liŋguna ŋilimurru ḻiya-ḻupthurrunanydja gapuyuna, ga märraŋalana ŋilimurru Garrkuḻuknhana Walŋanhanydja Godku ŋunhi Birrimbirrnha, ŋulinyaramirriyu ŋunhi walala goŋ-ŋal'yurruna ŋilimurruŋgala muḻkurrlili. Ga bitjandhi liŋgu ŋilimurru marŋgithirri yukurra ŋurikiyinydja ŋunhi yurru yolŋu'-yulŋu ḏurryun walŋathirri beŋuru moluŋuru, ga liŋguna ŋilimurru ŋäkula ŋurikiyyi waluwuynydja ŋunhi ŋayi yurru Godthu mala-yarr'yunna yolŋu'-yulŋunha, bala yarrkmaramana ŋunhinhanydja dhuwurr-yätjmirrinhanydja, murr'maramana yurru gupaḏalŋuwuna. \v 3 Yo, dhiyakuyinydja romgu malaŋuwu ŋilimurru marŋgithina ŋäthili yana, yurru yaka ŋilimurru marŋgi bukmakkunydja romgu Godkalaŋuwu. Go ŋilimurru marŋgithirri marrtji mukthun bitjan bala yana, märr yurru ŋilimurru yuwalkkuma nhina wal'ŋu Godkalanydja romŋura. Ga ŋayinydja yurru Godthunydja ŋilimurrunha guŋga'yunna, ŋunhi ŋilimurru yurru marrtji yana bala nhanukala djälkurrunydja, ga yakana ŋula gatjpaḻ'yundja. \p \v 4-6 Ŋunhi ŋayi ŋula yol yolŋu märr-nherraṉmina Djesuwala liŋguna, ga marŋgi ŋayi ŋurikiyi Godku wirrkina, ga ŋuliŋurunydja dhurrwaraŋuru ŋayi gonha'yurrunana ŋanya Garraynha, bala wapthurruna ŋunhimala Mokuywalana gali'lili, yakana yukurra ŋorra roŋiyinyarawunydja nhanŋu bala Godkalanydja ŋurikiyi. Liŋgu ŋayinydja marŋgi warray ŋuriki walŋa-wekanharamirriwunydja romgu, bala yana buku-nherrarana. Ŋayi ŋuli yukurranha nhinanha Godkalanydja djarraṯawun'ŋura warray, ga liŋgu ŋayi dhäkay-ŋäkula yukurrana nhä malanha ŋamakurru'mirrinydja, ŋunhi nhaltjarra God nhanŋu yukurrana djäka ŋamathaŋala, ga liŋgu ŋayi märraŋala ŋunhiyi Birrimbirrnha Garrkuḻuknhanydja. Yo, yuwalkkuma ŋayi yana marŋginydja Godkalaŋuwu dhärukku, ŋunhi ŋunhiyinydja ŋamakurru' warray, ga liŋgu ŋayi dhäkay-ŋäkulana Godkunydja ganydjarr, ŋunhiyi liŋgu ŋunhi ŋayi yurru ŋunhanydja bala Godthu ŋuriŋiyi ganydjarryu djäma nhä malanha yuṯakumana. Yo, ŋayinydja ŋunhiyinydja yolŋu marŋgi bukmakku, ga liŋguna ŋayi märr-nherraṉminana yukurrana ŋurikiyinydja dhukarrwu, bala ŋayi ŋuliŋurunydja ḏupthurrunana, yanapi ŋunhiyinydjayi dhukarr ga rom ŋula nhäna nhäŋiniŋ'nha; ŋunhiyinydja bitjan ŋayi yukurra biyapul ŋal'marama Gäthu'mirriŋunha Godkuna ŋunhimalayi dharpalili mälakmaranharawuylili. Bala walala yurru yolŋu'-yulŋuyu nhämana, bala wakal-ḻakarama ŋanya Djesunhana, ŋanyana gora-wekama. Bala wanhawitjanna ŋayi yurru bilyun roŋiyirrinydja Godkala? Liŋgu muka ŋayi ḏupthurrunanydja nhanŋuway märr-yuwalkthinyaranydja, ŋunhi bili waŋganynha ŋunhi ŋanya yurru gäma balayi roŋiyinyamarama Godkala. \p \v 7 Yo, ŋilimurrunydja dhuwala yolŋu'-yulŋunydja balanyara bitjan munatha'-gurarrkunharamirri. Godthunydja ŋuli wekama waltjaṉ muka, bala dharyunna ŋunhiyi dhuwala wäŋanhanydja, bala djurrukthirrina ŋuli munathany'tja ŋuriŋiyi gapuyu. Ga ŋunhi yurru ŋathanydja ŋuthan guḻku'thirrina ŋunhili munatha'ŋuranydja, märr yurru yolŋu'-yulŋuwunydja guḻku' muka ŋatha ḻukanharawu, dhiyaŋuyinydja ŋuli Godnhanydja wirrkina yana wal'ŋu ŋayaŋu-djulŋikumana yana; balanyarayunydja yolŋuyu yurru bitjanna liŋguna märramana yukurra nhanukuŋu. \v 8 Ga ŋuli yurru ŋunhiyi munatha' yätjthirri, märr yurru ŋunhilimi munatha'ŋura ŋuthan nhäŋiniŋ'tja, ḏirri'ṯirrinydja ŋula nhänydja, bala ŋunhiyinydjayi munatha' nhäŋiniŋ'nha yana, yakana yurru yolŋunha ŋula guŋga'yun ŋuriŋiyi munatha'yunydja. Bala yurru ŋayi Godthu baḏuwaḏuyunna ŋunhinhanydjayi, dhawar'maramana ŋayi yurru gurthayuna warrpam'thunna. \p \v 9 Yo, marrkapmirri walala, bäyyi ŋarra nhumalaŋgu bitjarrayi waŋana ḏälyunydja dhärukthu, dharraykuŋala yana nhumalanha, ŋanapurru marŋgi warray nhumalaŋgunydja, ŋunhi nhumalanhanydja ŋayi yurru yaka warray bitjandhiyi buwayakkuma, liŋgu nhumanydja ŋayathama warray ŋuli yukurra dhika nhä malanha ŋunhi ŋamakurru'mirrinydja; ŋunhi Godthu ŋuli yukurra wekama ŋunhinhanydja walalanha ŋunhi ŋayi walŋakuŋala bitjarra nhanŋuwayliliyaŋalana walalanha. \v 10 Liŋgu Godtja dhuwala dhuwurr-dhunupa; ŋayi yurru ŋunhi mala-yarr'yun yolŋu'-yulŋunhanydja yuwalkkuma yana, dhunupa wal'ŋu. Yakana ŋayi yurru meṉgumanydja ŋula nhä ŋunhi nhe djäma ŋamakurru'; ŋayi yurru yana nhuna buku-ruŋinyamarama ŋurikiyi ŋunhi nhe yukurrana guŋga'yurruna wiripu-gulku'nha yolŋu'-yulŋunha, liŋgu nhe ŋunhi märr-ŋamathirri ŋuli yukurra nhanŋu Godku. Ga mukthun yana nhe yukurra guŋga'yun wiripuŋunhanydja ŋunhi Garraywalaŋumirrinha walalanha yolŋu'-yulŋunha. \p \v 11 Dhiyakuyi ŋanapurru ḏukṯuktja nhumalaŋgu, ŋunhi nhuma yurru waŋga'-waŋgany yuwalkkuma wal'ŋu märr-yuwalkthirri marrtji yana-wala ganydjarryu dhika wal'ŋu, dhukarr-nhämana manapan, ga yana liŋgu ga dhä-yawar'yunaraŋura, märr yurru nhuma yuwalk yana märramanydja ŋunhiyi malanha ŋunhi nhuma yukurra märr-gatjpu'yun ŋurikiyi. \v 12 Biyaka yana ḻayḻayyurra ŋunhilimi liŋgu romŋura, märr nhuma yurru yaka gandarrŋuranydja ŋula djawaryun. bala ḏuŋḏuŋdhirrina nhinana; yana dhuḏakthurra biyaka ga malthurra ŋurikinydja yolŋuwu walalaŋgu ŋunhi walala ŋuli yukurra marrtji yana-wala ŋayaŋu-wutthunarakurru ŋula nhäkurru romgurru, liŋgu walala yuwalkkuma yukurra märr-yuwalkthirri Garraynha. Yo, dhuḏakthurrana ŋunhinhanydja yolŋunha walalanha. liŋgu balanyarayunydja yolŋuyu ŋuli yukurra märramana yana ŋunhiyinydja ŋunhi ŋayi dhawu'mirriyaŋala Godthu. \s1 Godkunydja dhawu' dhärrana yana yukurra yurru djambimiriwnha \p \v 13 Yo, baman'tja benydja wal'ŋu ŋunhi ŋayi Godthu dhawuny'tja nherrara Yipurayimgala. yana ŋayi gupaḏalŋuwuna dhärranhamaranharawunydja nherrara ŋunhi ŋuriŋi nhanukiyingalana ŋayi yäkuyu. liŋgu yakana ŋula yol wiripunydja biyapul wal'ŋu waŋarr, balanyara bitjan ŋayipi God. \v 14 Dhuwala ŋayi Godthu dhawu' nherraranydja Yipurayimgala bitjarra, “Ŋarra yurru gumurrkumanydja nhuna, bala ḻatju'kumana gäma. Ŋarra yurru nhuŋu wekama gäthu'mirriŋunhanydja, ga nhanukuŋu mala-wunharanydja yurru guḻku'thirrina.” \v 15 Ŋayi ŋunhi Yipurayimdja galkurruna yukurrana weyin warray dhika yothu'miriwnha yana, yurru yaka ŋayi ŋula gandarrŋura djawaryurrunanydja, yana ŋayi mukthurruna märr-yuwalkthina dhäruknha bitjarra liŋgu, bala ŋayi märraŋalana ŋunhiyi ŋunhi ŋanya dhawu'mirriyaŋala ŋayi Godthu ŋäthili; yuwalknha nhanŋu yothunydja ŋunhi dhawal-wuyaŋinana. \p \v 16 Yo, ŋunhi ŋuli nhe yolŋuyu dhäruktja nherraṉ ŋula yolku yolŋuwu, nhenydja ŋuli ŋunhi waŋa yäku-ḻakarama ŋula yolnha, ŋunhinha ŋunhi ŋayi bathala wal'ŋu yana nhokalay nhe, märr yurru ŋunhiyinydja dhäruk dhärrana yana yukurra djambimiriwnha. \v 17 Ga ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'-nherrara ŋilimurruŋgunydja ŋunhi ŋilimurru yurru walŋana nhina ŋunhala nhanukala galkina, ŋayinydja ḏukṯuk ŋilimurruŋgunydja marŋgithinyarawu, ŋunhi dhawuny'tja ŋunhiyinydja yurru dhärrana yana yukurra, gupaḏalnha-wala yurru, yakana ŋayi yurru bilyun ga djambinydja bäyŋuna; ŋayi yurru wekamana yana-wala nhä malanha ŋayi dhawu'mirriyaŋala. Ga ŋurikina ŋayaŋuwu ŋayi ŋunhiyi dhawuny'tja nherrara wuṉḏaŋarrkuŋalana nhanukiyingalaynha ŋayi yäkuyu. \v 18 Godtja dhuwala yaka ŋayi djawukinyaramirri, yakana ŋayi ŋuli ḻakarama djawukirrinydja, bala dhuwalayi Godku dhäruktja ga Godku yäkunydja yukurra dhärrana yana yurru djambimiriwnha gupaḏalnha-wala. Ga dhiyakuyi ŋayaŋuwu ŋilimurru ŋunhi yolŋu'-yulŋu ŋunhi ŋayi ŋilimurrunha walŋakuŋala, ŋilimurrunydja wirrkina yana ḏukṯukthirrinydja yukurra ŋurikiyi märranharawu ŋunhi nhä ŋilimurrunha ŋayi dhawu'mirriyaŋala, galkunna yukurra yurru märr-gatjpu'yunna nhina, dhukarr-nhämana ŋurikiyi maḻŋ'thunarawuna. \p \v 19 Yo, Godthunydja ŋunhi dhawu'-nherrara ŋilimurruŋgu, ŋunhi ŋilimurru yurru nhina yukurra ŋunhala nhanukalana galki, ga ŋunhiyi nhanukuŋu dhawu'-nherraṉminyara balanyarana bitjan ḻuku ŋunhi mitjiyawuy, ŋunhi yukurra ŋuriŋiyi mitjiyawuyyu ḻukuyu mulka ŋuli ŋunhiyi mitjiyanha, märr yurru ŋayi yaka, wakwakthundja ŋula winya'yundja. Yaka ŋilimurru ŋuli nhäma yukurra ŋunhiyi mitjiyawuynydja ḻuku, ŋunhi ŋayinydja liŋguna gulŋiyinana gapulilina, yurru dhärranydja ŋayi ŋuli yukurra ḏälnha wal'ŋu yanana, yakana yurru ŋayi giṯthunmarama ŋula nhäyunydja. Ga; ŋayipina Djesuna ŋilimurruŋgunydja ḻuku. yurru; ŋayinydja gulŋiyina ŋunhana wal'ŋu djiwarr'lilina, ŋunhana yuwalkŋulilina wal'ŋu ŋärra'lilina. \p \v 20 Yo, liŋguna ŋayi gulŋiyina ŋunhimalayinydja, ga ŋayina ŋunhi mali ŋilimurruŋgunydja, bitjarra ŋayina ŋathilny'tja ŋunhi gulŋiyina ŋunhiwalayi Godkalanydja wal'ŋu wäŋalili ŋunhanydja. Ga bitjanna liŋguna ŋayi yukurra yurru dhärranydja ŋunha ḻiya-ŋärra'mirrina wal'ŋu, balanyarana bitjan Milkitjitik yäku yolŋu. \c 7 \s1 Ḻakarama yukurra ŋunhi wiripuŋunha ḏalkarra'mirrinha yäkunha Milkitjitiknha \p \v 1 Yol ŋayi Milkitjitiktja ŋunhi yäku?... nhäthinyara ŋayi yolŋunydja? Ŋunhiyi Milkitjitiktja yäku yolŋu ŋurruŋu buŋgawa ŋayi Djalambuy wäŋawuy, ga biyapul ŋayi ŋunhi ḏalkarra'mirri yolŋu Godku. Baman' ŋäthili Yipurayim marrtjina marilili, bala ŋayi bumaranydja djuḻkmaraŋalana wiripu-guḻku'nhanydja buŋgawanha walalanha ga walalaŋgu miṯtjinha, bala ŋayi yukurrana djaw'-djawyurrunana ḻatju'mirrina dhikana wal'ŋu girri' walalaŋgalaŋuŋuru. Marrtjinanydja ŋayi Yipurayim roŋiyinanydja wäŋalilinydja, bala ŋayinydja ŋunhiyinydja Milkitjitiktja yolŋu gumurr'yurrunana nhanŋu, bala ŋayi Milkitjitik bukumirriyaŋalana nhanŋu Yipurayimgu, ga dhäruknha ḻakaraŋala nhanŋu yäkumirri Godkalaŋumirrina bitjarrana, “Godthu yukurra yurru nhuna gumurrkumanydja, djäka marrtji yurru ḻatju'kuma nhuŋu yana,” bitjarra. \v 2 Bala ŋayinydja Yipurayimdhunydja guḻk-guḻkthurrunana marrtjina bukmak nhänydja malanha ŋunhi ŋayi yukurrana märraŋala; guḻk-guḻkthurrunanydja ŋayi marrtjina 10-lilina malalili, bala ŋayi ŋuliŋuruyi waŋganydja wekaŋala Milkitjitikkuna Yipurayimdhu. Yo, yäkunydja ŋunhiyi Milkitjitiktja mayali' “Buŋgawa ŋayi Dhunupawu Romgu” balanyarayi, ga wiripunydja ŋayi ŋunhiyi yolŋu “Buŋgawa Ŋayaŋu-yal'yunarawuna Romgu”, liŋgu ŋayinydja ŋunhiyinydja yolŋu ŋurikiy buŋgawa wäŋawuy Djurutjalambuy, ga mayali' ŋunhiyinydja yäku bitjan ŋayaŋu-yal'yunara. Yo, ŋayinydja ŋunhi yäku Milkitjitiktja biyapulnha wal'ŋu dharrpal yolŋu, liŋgu Godku ŋayi ŋunhayi ḏalkarra'mirri yolŋu, ga balanyarayi liŋgu ŋayipi yana ŋunhi buŋgawa Giŋdja wal'ŋu. \v 3 Yurru djorra'ŋuranydja ŋanya yukurra bäyŋuna ḻakarama ŋunhiyi Milkitjitiknhanydja, wanhaŋuru ŋayi yarrataŋuru: yakana ŋanapurru marŋgi yol nhanŋu ŋäṉḏi'mirriŋu ga bäpa'mirriŋu. Nhätha ŋayi ŋunhiyi dhawal-wuyaŋina?... ga nhätha ŋayi rakunydhina? Yakana ŋilimurru marŋgi. Yo, ŋayi ŋunhiyinydja balanyarana yolŋu bitjan mali yana, ḻakarama yukurra ŋanya Gäthu'mirriŋunha Godku, ŋunhi ŋayinydja yukurra yurru dhärra ḏalkarra'mirri yolŋu bitjan warray liŋgu yurru-wala. gupaḏalnha. \p \v 4 Yo, ŋunhiyi Milkitjitiktja yäku mirithirri dharrpal, biyapul wal'ŋu yana ŋayinydja ŋunhi, djuḻkmarama yukurra ŋanya ŋunhi ŋilimurruŋgu märi'munha Yipurayimnhanydja, liŋgu ŋayinydja ŋunhi Yipurayimdhunydja wekaŋala ŋunhiyi mala-wuḻkmaranhara nhä malanha nhanŋuna Milkitjitikkuna. \v 5 Godkalanydja romdhu yukurra ḻakarama ŋunhi bukmakthu ŋilimurrunydja yana nhanukalay miṯtjiyunydja Yitjuralpuyŋuyunydja yolŋu'-yulŋuyu yurru mala-wuḻkthun 10-gumana nhä malanha bukmaknha, bala wekama waŋganydja ŋuliŋuruyi nhanŋu Godkuna, yurru wekamanydja ŋilimurru yurru ŋunhiyi nhänydja malanha ŋurikalayina ḏalkarra'mirriwalana yolŋuwala, ŋurikalana ŋunhi walala yarraṯaŋuru Lepaywalana. Yurru ŋunhiyinydja ḏalkarra'mirri walala ŋilimurru miṯtji yana, liŋgu ŋilimurru bukmak yukurrana dhawaṯthurrunanydja ŋuliŋuruyi yarraṯaŋurunydja Yipurayimgala. \v 6-7 Yurru ŋayinydja ŋunhi Milkitjitiktja yolŋu wiripuŋuru warray yarraṯaŋuru, yaka ŋayinydja ŋunhiyinydja ŋuliŋuruyi Lepaywalanydja yarraṯaŋuru, yurru ŋayinydja ŋunhi Yipurayimdhunydja wekaŋala nhä malanha ŋunhi ŋayi mala-guḻkthurruna Godku ŋurikalayinayi Milkitjitikkalana. Ga ŋayinydja ŋuriŋiyi Milkitjitikthunydja yolŋuyu dhäruknha wekaŋala nhanŋu Yipurayimgunydja Godnhana yäku, märr yurru ŋayi Godthu ŋanya guŋga'yun yukurra ŋunhimalayi, ga gäma ḻatju'kumana yurru. Yo, Yipurayimdja ŋunhi goŋmirri yana yolŋu, liŋgu nhanukalana ŋunhi Godthu dhawu'-nherraṉminanydja, yurru Milkitjitiktja ŋunhi biyapul wal'ŋu ŋayinydja dharrpal yolŋu, djuḻkmarama yukurra Yipurayimnhanydja ŋayina, liŋgu ŋuriŋi yolŋuyu ŋunhi ŋuli ŋayi dhäruk wekama Godnha yäku ŋula yolku yolŋuwu, ŋunhiyina ŋayina yolŋu djuḻkmaramanydja yukurra ŋunhinha yolŋunha ŋunhi nhanŋu ŋayi yurru wekama ŋunhiyi dhäruk. Ga ŋayina Milkitjitikthuna nhanŋu Godnha dhäruktja wekaŋala Yipurayimgu. \p \v 8 Yo, ŋilimurrunydja dhuwala Godkala yolŋu'-yulŋuyu ŋuli mala-guḻkthun 10-lilinydja ŋula nhänydja malanha ŋunhi ŋilimurru ŋuli märrama, bala wekama ŋuli ŋunhiyinydjayi ŋurikala Godkalaŋuwala ḏalkarra'mirriwala yolŋuwala, ŋurikala warray yolŋuwala ŋunhi ŋayi yurru rakunydhirri; yurru yuwalktja ŋilimurru ŋuli wekama yukurra ŋurikiyi yuwalkkunydja wal'ŋu ḻiya-ŋärra'mirriwunydja, ŋurikiyinydjayi ŋunhi ŋayi nhina yukurra ŋunha djiwarr'ŋura walŋa-ḏikṯiktja yana; ŋayina Djesu-Christthu yukurra märrama ŋunhiyi nhä malanha ŋunhi ŋilimurru ŋuli mala-guḻkthun nhanŋu Godku. \v 9-10 Yo, ŋuriŋi ḏalkarra'mirriyunydja yolŋu'-yulŋuyu ŋunhi walala dhawaṯthurruna yarraṯaŋuru Lepaywala, walala ŋuli märrama ŋunhiyi nhä malanha ŋunhi walala ŋuriŋiyi Yitjuralpuyŋuyu yolŋu'-yulŋuyu ŋuli mala-wuḻkthun Godkuna, yurru ŋulinyaramirriyunydja ŋunhi ŋayi Yipurayimdhunydja wekaŋala Godkunydja mala-guḻkthunara Milkitjitikkalana, ŋunhiyinydja bitjarra ŋayina ŋuriŋiyinayi Lepayyuna ŋayipina wekaŋala Godkunydja ŋula nhä nhanukalana Milkitjitikkalana, liŋgu ŋunhiyi Lepaynydja ŋunha muka yana ŋayi baḏak rumbalŋura nhanukala Yipurayimgala, ŋula nhä'mirriŋuwala gäthu'mirriŋuwala nhanukalaŋuwala yana ŋayi. Yo, Milkitjitiktja dhuwala biyapul wal'ŋu ŋayinydja yolŋu, djuḻkmarama yukurra ŋunhi wiripu-guḻku'nhanydja ḏalkarra'mirrinha walalanha. \p \v 11 Godthunydja ŋunhi wekaŋala nhanŋuwaynydja wal'ŋu rom Yitjuralpuyŋuwu yana bäpurru'wu, ga ŋuriŋiyi liŋgu romdhu ŋayi Godthu djarr'yurruna Lepaywala yarraṯaŋuru yolŋu'-yulŋunha, märr walala yurru ŋunhiyi yana mala ḏalkarra'mirri wal'ŋu yolŋu'-yulŋu ŋuriki wiripu-guḻku'wunydja yolŋu'-yulŋuwu. Ŋayi Yärun ŋurruŋunydja wal'ŋu ḏalkarra'mirri yolŋu Godkuŋunydja nherraṉara, nhanukalana ŋunhi Godthu wekaŋalanydja romdja malanha ŋunhi ŋayi yurru Godthunydja bäy-ḻakarama yätjpuy malaŋuwuy ŋuliwitjan romgurrunydja. Ga ŋuliŋuruyina dhäŋuru ŋunhiyi walala ḏalkarra'mirri walala ŋunhi dhawaṯthurruna beŋuru Lepaywalanydja yarraṯaŋuru, walalanydja yukurrana ŋunhi gäŋala ŋunhina bili waŋganynha yana rom. Ŋunhi bini ŋuriŋiyi romdhu yuwalk buwayakkunha yolŋu'-yulŋuwu yätjpuynydja, bala Godthunydja bini gupaḏalnha yana wekanha ḏalkarra'mirrinhanydja yolŋu'-yulŋunha ŋuliŋuru bili yana yarraṯaŋuru waŋganyŋuru. Yurru yuwalkthi ŋayi Godthunydja wekaŋala wiripunhanydja wal'ŋu ḏalkarra'mirrinha yolŋunha, balanyaranha warray bitjan Milkitjitik ŋunhi yolŋu, liŋgu ŋayinydja ŋunhi Djesunydja yaka warray ŋuliŋuruyi yarraṯaŋuru Lepaywalanydja. \v 12 Ŋunhi ŋayi Godthu bitjarrayinydja wekaŋala wiripunhanydja ŋunhinydja wal'ŋu ḏalkarra'mirrinha, ŋuliwitjarrayina ŋayi romnha ŋunhi djambinydja yukurrana, yuṯakuŋalanydja ŋayi ŋunhiyi romnha, ga ŋunhi yuṯanydja rom ganaŋ'thunna yukurra ŋulaŋuru ŋäthiliŋuŋurunydja. \p \v 13-14 Yo, ŋunhiyinydja yuṯanydja ganaŋ'thunaranydja wal'ŋu ḏalkarra'mirrina yolŋu, ŋunhiyinydja Garraynha Djesuna ŋayipina, ga ŋayinydja ŋunhi yarraṯaŋurunydja wiripuŋuru, yaka ŋuliŋuru Lepaywalanydja yarraṯaŋuru. Ŋilimurru marŋgi nhanŋu Garraywu Djesuwunydja, ŋunhi ŋayinydja dhawal-wuyaŋina yarrataŋuru ŋulaŋuru Djudawala warray. Yaka ŋäthili yukurrana yolŋuyu ŋulaŋuru Djudawalanydja yarraṯaŋuru djäma ŋunhala Godkalanydja buṉbuŋura; yakana ŋula waŋgany Djudapuyŋu yolŋu ḏalkarra'mirri wal'ŋu ŋäthilinydja, liŋgu yaka ŋayi ŋunhi Mawtjitjthu ḻakaraŋala ŋunhinha Djudapuyŋunhanydja yolŋunha walalanha, walala yurru ḏalkarra'mirriyirri yolŋu'-yulŋu, bitjarranydja ŋayi Mawtjitjthu ḻakaraŋala yakana. \s1 Djesuna dhuwala ḏalkarra'mirrinydja yolŋu balanyaranydja bitjan Milkitjitik \p \v 15 Yo, ŋuli nhe yurru guyaŋirri yukurra mirithirri wirrkinydja wal'ŋu ŋunhiyi malanha, nhenydja yurru ŋunhiyi maḻŋ'maramana mayaliny'tja, ga ḻakarama ŋarra yurru warraŋulkuma warray yulŋunydja, märr yurru nhe yuwalkkuma dharaŋandja ga marŋgithirrinydja. Yuwalk ŋunhi ŋayi Godthu yarrkmaraŋalanydja ŋäthiliŋunydja ŋunhi rom, liŋgu yuṯana yukurra yurru djingaryun ŋunhiliyinydja dharapulŋura ŋäthiliŋuŋuranydja, liŋgu yuwalktja wal'ŋu ḏalkarra'mirri yolŋu liŋguna maḻŋ'thurrunana. Yurru ŋayinydja ŋunhiyinydjayi yuwalktja wal'ŋu ḏalkarra'mirri yolŋu balanyarana yana bitjan Milkitjitiknha, gäna ŋayinydja wal'ŋu ŋunhinydja, yaka balanyara bitjan ŋunhi wiripu-guḻku' ḏalkarra'mirri walala. \v 16 Ŋunhi ŋayi ŋuli yolŋu dhawal-wuyaŋirri ŋulaŋuru Lepaywala yarraṯaŋuru, bala ŋunhinhanydja walala ŋuli wiripu-guḻku'yu nherraṉ ḏalkarra'mirrina yolŋu, liŋgu bitjan yukurra romdhu ŋuriŋiyi ŋäthiliŋuyu ḻakarama. Yurru Djesuna ŋunhi yuwalktja ḏalkarra'mirri yolŋu nherraṉara nhanukuŋu Godkuŋuna yäna, liŋgu ŋayinydja yurru nhina yukurra ŋunhi walŋa-ḏikṯik yana, gupaḏal warray-wala yana yurru. \v 17 Ŋuruŋu djorra'yunydja yukurra ḻakarama ŋunhiyinhanydjayi bitjan. \q1 “Nhenydja dhuwala ḏalkarra'mirri wal'ŋu yolŋu, \q2 ga dhärra nhe yurru yukurra gupaḏalŋuwuna wal'ŋu yana. \q1 Yurru balanyara nhe yurru ḏalkarra'mirrinydja, bitjan Milkitjitik ŋunhi yolŋu, \q2 ganaŋ'thunna nhe yurru ŋurikalanydja ḏalkarra'mirriwala walalaŋgala ŋunhi walala yarraṯaŋuru ŋulaŋuru Lepaywala.” \p \v 18 Yo, ŋunhiyinydjayi ŋäthiliŋunydja rom ganydjarrmiriw warray, yakana yurru yätjnha buwayakkuma ŋuriŋiyinydja romdhu, bala Godthu ŋunhiyinydja romnha yarrkthunmaraŋala gali'lilina. \v 19 Liŋgu romdhu ŋuriŋiyi yakana walŋakuŋala yolŋu'-yulŋunha; yakana yurru yolŋu ŋula yol dhärra yukurra ḏarrtjalk ga ŋula nhämiriwnydja Godkala maŋutjiŋura ŋuriŋiyinydjayi ŋäthiliŋuyunydja romdhu. Bala ŋayinydja dharrana Godthunydja wekaŋala yuṯana rom, ga dhuwalanydja yuṯanydja rom ŋunhinydja ŋamakurru'na wal'ŋu yana ganydjarrmirrina, biyapulnha wal'ŋu garrwarnha ŋurikala ŋäthiliŋuwalanydja romgala, liŋgu ŋuliwitjarra yuṯakurrunydja romgurru ŋilimurru yurru yuwalkkumana yana marrtji galkithirrina wal'ŋu Godkala. \p \v 20-21 Yo, ŋayi Godthu ŋanya Djesunhanydja ḏalkarra'mirrinhana nherrara gupaḏalkuŋalana wal'ŋu ŋuriŋi nhanukiyingalana ŋayi yana dhärukthu, bitjarra gam', \q1 “Dhuwalanydja ŋarra nherrara dhawu'na wuṉḏaŋarrkuŋalana wal'ŋu yana, \q1 ga dhuwalayi dhäruktja yurru yukurra dhärrana yanana, \q1 yakana ŋarra yurru djambinydja ŋarranhawuy ŋarra dhiyakuyi, \q1 nhenydja dhuwala ḏalkarra'mirri yolŋu gupaḏalŋuwuna-wala yana dhärranharawu.” Bitjarrayina ŋayi God waŋananydja Djesuwala. Yurru yaka ŋayi God waŋana bitjarrayi ŋurikala wiripu-guḻku'walanydja ḏalkarra'mirriwala walalaŋgala; ŋunhiyina liŋguna Djesuna waŋganynha ḏalkarra'mirri gupaḏalŋuwunydja-wala. \v 22 Yuwalk wal'ŋu yana ŋilimurrunydja yurru nhina galkina nhanukala Godkalana gupaḏalnha-wala yurru, liŋgu ŋayipina Djesuyuna dhuḏi-nherrara yuṯanhanydja romnha ŋunhiyi; bitjanna liŋguna ŋayi yurru marrtji wekamanydja bala nhä malanha ŋamakurruny'tja dhikanydja wal'ŋu ŋunhi, ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'mirriyaŋala ŋilimurrunha. \p \v 23 Yo, ŋunhiyi yuṯanydja rom ŋamakurru' wal'ŋu yana ŋurikala ŋäthiliŋuwalanydja romgala, liŋgu bitjanna liŋguna walala ŋuli yukurra ŋunhiyi wiripu-guḻkuny'tja ḏalkarra'mirri walala marrtji worru'-wurruŋuthirrina, bala raku'-rakunydhirrina, yakana walala ŋuli walŋa nhina gupaḏalnydja. Guḻku' mirithirri ḏalkarra'mirriyunydja walalay yukurra yurru djämanydja ŋunhili buku-ŋal'yunaramirriŋuranydja buṉbuŋura, yurru waŋga'-waŋganymirri bala walala ŋuli marrtji raku'-rakunydhirrinydja, ga wiripuna ŋuli wapthun dharapullili walalaŋgala. \v 24 Yurru ŋayinydja Djesunydja ŋunhi nhina yukurra walŋa-ḏikṯik warray wal'ŋu yana, yakana ŋayi yurru ŋunhi worruŋu'thirri ga rakunydhirri; yakana yurru ŋula yol yolŋu wapthun ŋunhimalayi nhanukalanydja dharapullili. Ŋayipina Djesuna yukurra yurru nhina ŋilimurruŋgunydja ḻiya-ŋärra'mirri gupaḏalnha-wala yana. \v 25 Dhiyaŋunydja-wala gäthuranydja, ga bitjan bili ŋayi yurru yukurra walŋakumana ŋunhinhanydja ŋilimurrunha yolŋu'-yulŋunha ŋunhi ŋilimurru yurru marrtji galkithirri Godkala ŋuliwitjan nhanukalaŋukurrunydja. Liŋgu ŋayinydja yukurra nhina walŋa warray yana, ga bitjanna liŋguna ŋayi yukurra bukumirriyamana yulŋunydja ŋilimurruŋgunydja, ŋäŋ'thunna yukurra Gunhu'nha Godnha, märr yurru ŋayi Godthu yaka ŋilimurrunha dhä-ḏir'yun ga baḏuwaḏuyundja; bitjanna liŋguna ŋayi yukurra ŋäŋ'thundja nhanŋuway bäpa'mirriŋunhanydja wuyunarawu ŋilimurruŋgunydja ga guŋga'yunarawu. \p \v 26 Yo, ŋayipina yukurra waŋganydhuna ganydjarr ḏälkuma walŋakunharawu ŋilimurruŋgunydja, liŋgu ŋayipinydja ŋunhi Djesunydja garrkuḻuk warray wal'ŋu, ŋula nhämiriwnha, ganaŋ'thunna yukurra ŋula nhäŋuru malaŋuŋuru yätjŋurunydja. Ŋilimurrunydja dhuwala yolŋunydja walala dhuwurr-yätjmirrina yana, yurru ŋayinydja ŋilimurruŋgunydja ŋunhi ḻiya-ŋärra'mirri gäna warray, yaka warray ŋayi dhuwurr-yätjtjina, bala ŋayi ŋanya Godthunydja garrwarkuŋalana yana ŋunhana wal'ŋu, nhanukalaynha ŋayi nherrara djiwarr'lilina. \p \v 27 Yo, ŋuriŋi wiripu-guḻku'yunydja ḏalkarra'mirriyu walalay bitjan warray liŋgu ŋuli walu ŋupan warray wäyinnha gulaŋ-waṉḏinyamarama yolŋu'-yulŋuwunydja ŋapatjkunharawu. Ŋurruŋunydja ŋayi ŋuli ŋuriŋiyi ḏalkarra'mirriyu yolŋuyu djäma ŋunhiyi ŋapatjkunhara märr ŋayi yurru Godthu bäy-ḻakarama nhanukalaŋuwuy yätjpuy, ga dhäŋuru ŋuliŋurunydja ŋayi ŋuli biyapul djäma ŋunhiyi bili ŋapatjkunharamirri ŋurikina walalaŋgu wiripu-guḻku'wuna bäy-ḻakaranharawuy yätjpuy. Yurru ŋayinydja ŋunhi Djesunydja gäna warray wal'ŋu, yaka warray ŋayinydja djäma ŋula nhä buwayakkunharawu nhanukalaŋunydja ŋayi yätjku, liŋgu ŋayinydja ŋunhi rom-dhunupa warray, yaka warray ŋayi djäma ŋula nhä yätj, yana ŋayi gulaŋwaṉḏinanydja ŋayipina ŋunhala dharpaŋuranydja ŋilimurruŋgala dharapulŋura. Waŋganymirri ŋayinydja räkunydhina bitjarra walŋa-wekanhamina ŋanyapinyay ŋayi maŋgu', ga ŋunhina liŋgu gana'na; yakana biyapul ŋayinydja yurru Djesunydja rakunydhirri, liŋgu ŋuliwitjan nhanukalanydja gulaŋ-waṉḏinyarayu ŋilimurruŋguna yätj malanha buwayakkuŋala liŋguna. \p \v 28 Yo, ŋurruthaŋalanydja ŋayi Godthu wekaŋala ŋunhiyi ŋäthiliŋunydja rom nhanukala Mawtjitjkala, ga ŋuriŋiyi romdhu ŋayi nherrara ḻiya-ŋärra'mirrinydja yolŋunhana, märr ŋayi yurru yukurra djäma Godku ŋunhiliyi buṉbuŋura Godkala, bay warray ŋunhiyi ḻiya-ŋärra'mirri yolŋu yakanydja ŋula rom-dhunupa, liŋgu yakana ŋula waŋgany yolŋu rom-dhunupa Godkala maŋutjiŋura. Ga dhäŋuru ŋuliŋurunydja ŋayi Godthu wekaŋala wiripuna rom yuṯana wal'ŋu, yurru ŋuriŋiyina nhanukiyingalana wal'ŋu dhärukthu ŋayi ŋunhi ḏälkuŋalanydja wal'ŋu nherrara yuṯanhana; ŋayi nherrara nhanŋuwaynha ŋayi Gäthu'mirriŋunha, märr ŋunhiyina ŋilimurruŋgunydja yurru ḻiya-ŋärra'mirri yolŋu. Liŋgu ŋayinydja ŋunhi ḏarrtjalk warray wal'ŋu, ŋula nhämiriw warray, ganaŋ'thun warray yukurra yana: bitjanna liŋguna ŋayi yukurra yurru nhinanydja gupaḏalnha-wala yanana ŋunhala djiwarr'ŋuranydja Godkalanydja. \c 8 \s1 Djesuna dhuwala ŋllimurruŋgu Ḻiya-ŋärra'mirri Yolŋu \p \v 1 Yo. yuwalk yana ŋunhi yulŋunydja, ŋunhi ŋilimurruŋgunydja ḻiya-ŋärra'mirri yolŋu gäna warray, ganaŋ'thun yukurra, walŋa-ḏikṯik warray ga ḏarrtjalk warray, ga nhinanydja ŋayi yukurra ŋunhana djiwarr'ŋurana rrambaŋina ŋurikalana waŋarrwala biyapulwalana wal'ŋu bathalawala, ḻatju'ŋurana dhikana, ganydjarrmirriŋurana yanana. \v 2 Ŋunhana ŋayinydja yukurra djäma yuwalkŋuŋurana wal'ŋu ŋärra'ŋura ŋunhi ŋayipi Garrayyu Godthu yana djäma ŋunhiyinydja wäŋa; yaka warray ŋayi ŋilimurruŋgalanydja ḻiya-ŋärra'mirriyu ŋuli yukurra' djäma dhiyala munatha'ŋuranydja buṉbuŋura, ŋunhili goŋbuywalanydja, yolŋuwuŋunydja djämawuy. \p \v 3 Dhiyala munatha'ŋura ŋuriŋi ḻiya-ŋärra'mirriyunydja yolŋuyu ŋuli wekama mundhurr Godku ŋatha ga ŋula nhä, ga bitjandhi liŋgu ŋayi ŋuli wäyinnhanydja gulaŋ-waṉḏinyamarama ŋapatjkunharawu ŋurikiyinydja yolŋu'-yulŋuwunydja. Nhä ŋayi ŋuriŋi ŋilimurruŋgalanydja ḻiya-ŋärra'mirriyunydja wekama ŋuli yukurra ŋilimurruŋgunydja ŋapatjkunharawu? Ŋilimurruŋgunydja ŋunhi ḻiya-ŋärra'mirri walŋa-wekanhamina ŋanyapinyay ŋayi, ga ŋuriŋiyi nhanukalay maŋgu'-waṉḏinyarayu ŋilimurrunha yukurra ŋapatjkuma. \v 4 Ŋunhi bini ŋayi Djesuyu djäma yukurranha dhiyala munatha'ŋuranydja, ŋayinydja bini yakana ḏalkarra'mirri yolŋu, liŋgu nhanukuŋu ŋunhi wekanhara wiripu warray, ganaŋ'thun yukurra ŋurikala wiripu-guḻku'wala ḏalkarra'mirriwala. Liŋgu ŋuriŋi wiripu-guḻku'yu ḏalkarra'mirriyu yolŋuyu walalay ŋuli yukurra bitjan warray liŋgu wekama ŋunhiyi bili mundhurr malanha, ŋunhi yukurra ŋuriŋiyi ŋäthiliŋuyu romdhu ḻakarama. \v 5 Liŋgu ŋunhiyinydja walala ŋuli djäma yukurra dhiyala warray Godkala buṉbuŋura, yurru buṉbunydja dhuwali mali yana, bitjan wuŋiḻi ŋunhiyi, dhuḏakthun yukurra ŋunhiyi yuwalkŋu wal'ŋu buṉbu ŋunha djiwarr'ŋura. Liŋgu ŋayi Godthu ḻakaraŋala ŋunhi Mawtjitjkala, ŋayi yurru djäma ŋunhiyi ḏalwaḏalwa Godku buṉbu, ga waŋananydja ŋayi Mawtjitjkala bitjarrana, “Nhe yurru dhuḏakthun djäma yukurra bitjan yana liŋgu ŋunhi ŋarra nhuŋu milkuŋala ŋunhiyi ḻakaraŋala ŋunhala bukuŋura.” \v 6 Yo, ŋuriki wiripu-guḻku'wunydja ḏalkarra'mirriwu walalaŋgu djäma mali yana, yurru djämanydja nhanŋu ŋunhi Djesuwunydja biyapul warray wal'ŋu, bathala warray yana, liŋgu ŋayi Djesuyunydja yukurra djäma ŋunha djiwarr'ŋuranydja, gäma yukurra ŋunhi yuṯana wal'ŋu rom, ŋunhi yukurra dhärra ŋunhilimina yuṯaŋurana dhawu'ŋura. Ŋuriŋi ŋäthiliŋuyunydja romdhu yakana walŋakuma ŋuli yukurra yolŋunha, yurru ŋuriŋiyi Djesuwalanydja gulaŋ-waṉḏinyarayu ŋayi Godthunydja bitjarra yuṯana nherrara wäwungunhaminyarawuynydja ŋilimurruŋgala, märr yurru ŋilimurrunydja yuwalk yana walŋa yukurra nhina ŋunhala nhanukalanydja. \v 7 Ŋunhi bini ŋuriŋi ŋäthiliŋuyunydja romdhu walŋakunha yolŋu'-yulŋunhanydja, ŋayinydja bini Godthunydja yakana dhawu'-nherraṉna yuṯanydja ŋunhimalayinydja dharapullili ŋäthiliŋulilinydja. \p \v 8 Yo, ŋayinydja ŋunhi Godthunydja nhäŋala yolŋu'-yulŋunhanydja, ŋunhi walala yukurrana nhinana ŋuriŋiyi ŋäthiliŋuyu romdhu; yakana walala ŋuli yukurranha nhinanha ŋayaŋu-dhunupanydja ga ḏarrtjalktja. Bala ŋayi God waŋana bitjarrana, \q1 “Ŋäka dhuwala dhäruk ŋamathaŋa, \q1 Yalalanydja ŋarra yurru nherraṉ yuṯana wäwungunhaminyarawuy ŋarrakalaŋuwala yolŋu'-yulŋuwala, \q2 ŋurukala Yitjuralpuyŋuwalanydja ga Djudawuywalanydja walalaŋgala, bukmakkala yana, \q1 \v 9 Ga dhuwalayinydja yuṯanydja wäwungunha-minyarawuy ganaŋ'thunna yukurra, gänana wal'ŋu; \q2 yaka balanyara bitjarra ŋunhi ŋäthiliŋu rom, ŋunhi ŋarra wekaŋala wäwungunhaminyarawuy ŋurikala walalaŋgalaŋuwala märi'muwala, \q2 ŋulinyaramirriyunydja ŋunhi ŋarra walalanha dhawaṯmaraŋala yukurrana beŋuru Yetjipŋuru. \q1 Ŋarra yukurrana gäŋala ŋunhiyi yolŋu'-yulŋunhanydja, \q2 djäka dhika ŋamathaŋala, \q2 yurru walalanydja ŋunhi yaka warray dhäruk marrtjina märraŋala ŋarranha, \q2 yana walala gonha'yurruna, ŋapana wekaŋala ŋarrakunydja, \q2 ga bakmaraŋala ŋunhi dhawu'-nherraṉminyarawuynha. \q1 Walala mäkiri'miriwyinana ŋarraku, \q2 bala ŋarranydja bitjarrayi yana liŋgu walalaŋgunydja mäkiri'miriwyinayi, \q2 muḻkurr-dhumukthinayi walalanha yana. \q1 \v 10 Yurru yalalaŋumirriyunydja ŋarra yurru nherraṉ yuṯana wal'ŋu wäwungunhaminyarawuy ŋarrakalaŋuwalanydja yolŋu'-yulŋuwala. \q1 Ŋarra yurru nherraṉ ŋarrakuwaynydja ŋunhi rom ŋunha ŋayaŋulilina walalaŋgala, \q2 ga ŋarrakuway dhäruktja ŋunhiyi yukurra yurru dhärrana yana walalaŋgala ḻiyaŋuranydja, \q2 wirrkina walala yurru dhärukku yana malthundja ŋarraku. \q1 Ŋarranydja yurru walalaŋgu God Waŋarr, \q2 ga walalanydja yurru ŋarrakuway yolŋu'-yulŋu. \q1 \v 11 Yakana biyapulnydja yurru yolŋuyu walalay waŋa wiripu-guḻku'wala bitjan, ‘Way marŋgithiya Garraywu', bitjandja, \q2 liŋgu bukmak yolŋu walala yurru marŋgithirri ŋarraku, \q2 ŋunha gali'wuy yolŋu walala ŋunhi, \q2 ga yana liŋgu-u-u ga ŋunha ŋurruŋuwala wapthun wal'ŋu. \q1 \v 12 Liŋgu ŋarranydja yurru ŋunhi bäy-ḻakaramana walalaŋgu; \q2 yakana biyapulnydja ŋarra yurru guyaŋirri yätjpuynydja walalaŋgalaŋuwuy, \q2 yanana ŋarra yurru meṉgumana, biḏiwiḏitjkumana ŋunhiyi yätjtja walalaŋguŋu djämawuy.” \p \v 13 Bitjarrrayina ŋayi Garrayyunydja ḻakaraŋala yukurrana yuṯanhanydja wäwungunhaminyarawuy, ŋunhi ŋayi ŋunhiyinydja wapthurruna dharapullili ŋunhimalayina ŋäthiliŋuwalana. Ŋe, ŋunhi ŋuli yolŋuwu girri' ŋula nhä ŋäthiliŋuyirrinydja, ŋayi ŋuli ŋuriŋiyi yolŋuyunydja ḏupthunna, gonha'yunna manapan, ga bitjarrayi liŋgu ŋunhiyinydja rom ŋunhi ŋayi wekaŋala ŋäthili, liŋguna ŋäthiliŋuyinana ŋunhiyi romdja, ganydjarrmiriwyinana, galkina yurru winya'yunna; yakana yurru ŋilimurru biyapul marrtji yukurra ŋuliwitjandhi ŋäthiliŋukurrunydja, liŋgu yuṯanydja rom liŋguna maḻŋ'thurrunana. \c 9 \s1 Ŋäthiliŋunydja rom ŋunhi ganydjarrmiriwnha, yana ŋunhiyi mali yuwalkŋu wal'ŋu \p \v 1 Yo, ŋäthilinydja wal'ŋu baman'tja God wäwungunhaminana ŋanyapinyaynydja ŋayi Djuwskalanydja yolŋu'-yulŋuwala, ŋayi ḻakaraŋala walalaŋgu nhaltjan walala yurru marrtji galkithirri buku-ŋal'yunarawu nhanukala Godkala ŋuliwitjandhi romgurru, ga bitjarrayi ŋayi ḻakaraŋala nhäyinyaraŋura buṉbuŋura walala yurru yukurra buku-ŋal'yundja nhanŋu. \p \v 2 Yo, Godkunydja ŋunhi buṉbu balanyara bitjan daḻwadaḻwa yindi. Ga ŋunhi walala buṉbuŋala ŋunhiyi ḏalwaḏalwany'tja, bala walala gunganhamaraŋalana ṉapuŋgany'tja ḻatju'yuna dhomala'yu, bala märrma'yinana ŋayi ŋunhi wäŋa dhaḻakarrnydja, yurru waŋganynha dhurrwara gärrinyarawunydja. Ŋunhili dhaḻakarrŋura märr-warraŋulnydja ŋunhi yukurrana dhärrana djarraṯawun', yindi lanhdhirra djapin baṉdja'-baṉdja djarraṯawun'tja, ga ŋunhala wiripuŋuranydja gali'ŋura bala'pala yukurrana dhärrana, ŋunhi walala ŋuli rulwaŋdhunna ŋatha rruthi, duwalp bilkpilkmirri ḏämba ŋunhimalayi bala'palalilinydja, ga yäkunydja ŋunhiyi märr-warraŋulnydja Dhuyu Dhaḻakarr. \v 3 Ga ŋunha djinawany'tja wal'ŋu, ganaŋ'thunaranydja Godkuna wäŋa, yäku ŋunhiyinydja Ŋärra'na wal'ŋu. \v 4 Ga ŋunhili dhomala'ŋuranydja ŋunhi gunganhawuyŋuranydja galkinydja, ŋunhilinydja yukurrana dhärrana bitjan bala'pala ŋäkirrmaranhara girri'wuy mel-wiḏi'mirriwuynha wal'ŋu, ŋunhi walala ŋuli ŋunhimalayi buŋgan bäwny'tja rarryunna gurthalili, bala ŋayi ŋuli gaŋgathinyana ŋunhiyi buŋgan ŋawululny'tja, ŋamakurru'na wal'ŋu mundhurr Godkuna. Ga ŋunhalayi Ŋärra'ŋuranydja wal'ŋu dhaḻakarrŋura, djinawa' wal'ŋu yukurrana dhärrana ŋunhiyinydja wäwungunhaminyarawuynha bathi, ŋunhi yukurrana ŋäkirrmaranhara ŋunhiyi dhärrana ḻiw'maranhara warrpam'thunara yana mel-wiḏi'-mirriyu girri'yu. Ga ŋunhilimiyinydja wäwungunhaminyarawuyŋura bathiŋuranydja dhuwala malanha ḻurrkun' gam'; ŋatha banikin'mirri yäku ‘mana’, ŋatha ŋunhinydja ŋunhina ŋunhi ŋayi Godthu maranhu-wekaŋala yolŋu'-yulŋunha ŋayilpiŋura, ga Yärungu wapitja, ŋunhi ŋayi ŋunhiyi wapitja dhamany'tjurruna marwatmirriyina ga borummirriyina, ga ŋunhiyi märrma' guṉḏa maṉḏanha bilkpilk ŋunhiyinydja 10-mirrina wukirriwuy rommirri. Dhuwalayina malanha ḻurrkun'nha ŋunhiyi yukurrana gulŋiyina ŋunha djinawany'tja wal'ŋu wäwungunhaminyawuyŋuranydja bathiŋura. \v 5 Ga garrwarnydja wal'ŋu dhäŋuranydja ŋunhi bathiŋura märrma' djiwarr'wuy yolŋu maṉḏanha mali, djämawuy mel-wiḏi'mirriwuy girri'wuy, yurru maṉḏa yukurra ŋunhiyi binbarrnydja maṉḏanha djarryun ŋäkirrmarama yukurra ŋunhiyina ṉapuŋga'na dhaḻakarr, ŋunhi ŋunhilimiyina ŋayi Godtja yukurranha ŋuli djarraṯawun'nha nhinanha. Yo, guḻku' warray ŋarra bini nhumalaŋgu ḻakaranhanydja yukurranha ŋurikiy buṉbuwuynydja Godkalaŋuwuy, yurru dhuwalina liŋgu, yakana ŋarra yurru bukmakkumanydja ḻakarama. \p \v 6-7 Ga dhuwalana ŋayi ŋunhi Godthu wekaŋala djämanydja ŋurikiyi ḏalkarra'mirriwunydja walalaŋgu. Bitjanna liŋgu walu ŋupanna walala ŋuli marrtjinya ŋunhimalayinydja märr-warraŋullilinydja wal'ŋu, Dhuyulilinydja yäkulili, ga ŋunhalayina bili walala ŋuli yukurranha djämanydja Godku; yakana walala ŋuli marrtji ga gulŋiyirri ŋunhamalanydja djinawa'lilinydja wal'ŋu ŋärra'lili. Ŋunhina liŋgu waŋganynha yana ḻiya-ŋärra'mirrina yolŋu marrtjinyanydja ŋuli gulŋiyinya ŋunhimalayinydja Ŋärra'lili wal'ŋu, yurru yakana ŋayi ŋuli gulŋiyirri walu-ŋupandja ŋunhimalayi. Waŋga'-waŋganymirri dhuŋgarra-ŋupanna yana ŋayi ŋuli gulŋiyinyanydja, yurru gärrinyanydja ŋayi ŋuli marrtjinya ŋunhimalayi wäyingala yana maŋgu'kurrunydja, ga ŋunhili djinawany'tja Ŋärra'ŋuranydja wal'ŋu ŋayi ŋuli gulaŋ bikpikthunna ŋunhimalayina, märr yurru ŋayi Godthu bäy-ḻakarama walalaŋgalaŋuwuy yätjpuy djämawuy, ŋunhi walala ŋuli ḻiyamiriwyu yätj djäma. Yo, ŋuriŋiyi gulaŋdhunydja ŋuli bitjan ŋäkirrmaranhana monygunhana yätjtja malanha ŋurikalaŋuwuy liŋgu ḻiya-ŋärra'mirriwalaŋuwuy, ga bukmakkalaŋuwuy yolŋu'-yulŋuwalaŋuwuy, märr yurru ŋayi Godthu yakana weyingumanydja guyaŋirri walalaŋgu yätjpuy. \p \v 8 Yo, Godthu ŋunhi ŋayipi yana wekaŋala ŋunhiyi romdja, ga ŋuriŋinydjayi malaŋuyu romdhu Godkala Garrkuḻukthunydja Birrimbirryu yukurra marŋgikumana ŋilimurrunha, bitjanna gam': Djinawany'tja ŋunhanydja wal'ŋu Godku Ŋärrany'tja baḏak dhaḻ'yunara yana dhärra yukurra, ŋunhi ŋayinydja yukurra ŋunhiyinydja Dhuyunydja Dhaḻakarr mukthun yana dhärra; yakana yurru yolŋu'-yulŋu marrtji ga gulŋiyirri ŋunhimalayi Godkalanydja galkithirri, ŋunhi baḏak walala yukurra ŋunhilimi liŋgu romŋura nhinanydja. \v 9 Yo, ŋunhinydja malanha ŋunhi ŋayi Godthu wekaŋala ŋäthili, ŋunhiyinydja mali yana, mayali'mirri malanha rom, wärriku'wu yana dhärranharawu. \p Ŋunhi ŋuli ŋula yol marrtjinya bala buku-ŋal'yunarawunydja Godku, ŋayaŋunydja nhanŋu yakana ŋuli ḏarrtjalkkunha ŋuriŋi mundhurryu ŋathayunydja ga ŋula nhäyu; yakana yurru yolŋu marrtji galkithirri Godkala goramiriw, ŋayaŋu-ŋal'yunara manapanara ŋuliwitjan ŋapatjkunharayu wäyingala maŋgu'-waṉḏinyarayu. \v 10 Liŋgu ŋunhiyinydja malanha munatha'wuy warray, bitjan ŋathanydja ga gapunydja ga ḻupthunaramirrinydja rom, ŋunhi yana yurru ḻupthun ḏarrtjalkkuma rumbal yana warraŋul. Dhuwalayinydja rom ŋayi Godthu wekaŋala ŋäthili, yana ŋayi yurru dhärra yukurra wärriku warray, yana liŋgu ga ŋulinyaramirriyuna ŋunhi ŋayi yurru Godthu wekama yuṯana wal'ŋu rom, ŋunhi yurru ŋuriŋiyinydja ḏarrtjalkkuma yolŋuwu ŋunha ŋayaŋuna wal'ŋu djinawa'na, ga yurruna ŋäthiliŋunydja yurru ŋunhi winya'yun nhäŋiniŋ'thirrina. \s1 Godthu nherrara yuṯanydja rom buku-ŋal'yunarawu ŋunhimalayina dharapullili ŋäthiliŋulilina \p \v 11 Ga ŋunhiyinydjayi yuṯanydja rom ŋunhi ŋayi Godthu wekaŋala liŋguna dhuwalana; liŋguna ŋayi Djesu-Christtja bunanana, ga ŋayina ŋunhi ḻiya-ŋärra'mirrinydja wal'ŋu ŋilimurruŋgu, ŋunhi nhanukalana yana ŋilimurru yurru märrama ŋamakurruny'tja nhä malanha ŋunhi Godthu dhawu'mirriyaŋala ŋilimurruŋgu. Yurru ŋayi Djesuyunydja yukurra djäma ŋunha yuwalkŋuŋurana wal'ŋu ŋärra'ŋura, ŋunhi ŋayinydja ŋunhiyinydja buṉbu biyapulnha wal'ŋu ŋamakurru' ga ḏarrtjalknha yanana, liŋgu ŋunhiyinydjayi yakana munatha'wuy yana buṉbu, yakana ŋunhiyinydja ŋärra' yolŋuwuŋu goŋbuy djämawuy. \p \v 12 Yo, Garraynydja ŋunhi Djesunydja ŋayipina bala marrtjina, ga gulŋiyina ŋayi ŋunhimalayi djiwarr'lilina, Godkala ŋunhi Ŋärra'lili, yurru ŋayinydja Djesunydja waŋganymirri yana gärrina ŋunhimalayi, bala ŋunhana ŋayi nhinana yukurra gupaḏalnha-wala yana. Yaka ŋayi Garray Djesu ŋunhi gärrina gulaŋdhu wäyingalanydja, buliki'walanydja ga nanikutkalanydja maŋgu'yu; ŋayinydja ŋunhiyi gulŋiyina marrtjina nhanukiyingalay warray ŋayi gulaŋ-waṉḏinyarayu, ga ŋuliwitjandhinydja nhanukiyingala gulaŋdhunydja ŋayi walŋakuŋala ŋilimurrunhana, märr yurru ŋilimurrunydja nhina ŋunhalanydja gupaḏalnha wal'ŋu yanana-wala yurru, nhanukalana galkina. \p \v 13 Ŋuriŋi wiripu-guḻku'yunydja ḏalkarra'mirriyu walalay ŋuli märranha nanikutnha ga buliki'nha gulaŋ, bala bathana ŋuli rumbal ŋunhiyi buliki'nhanydja, bala ŋunhi ḻirrwiny'tja walala wapmaranhana marrtjinya ŋuli. Bala walala ŋuli maŋgu'nhanydja ŋunhi wäyinnha ga ḻirrwi'nha bikpikthunana yolŋu'-yulŋuwala rumballilina, ŋurikala yolŋuwala walalaŋgala ŋunhi walala dhuḏi-yarrkthunara ganaŋ'thunarana Godkala ŋula nhäyu ŋunhi romdhu, bala walala ŋuli rom-ŋamathinyana ŋuriŋinydja maŋgu'yu wäyingala ga ḻirrwi'yu ŋuriŋiyi, ga ŋuliŋuruyina dhäŋuru walala ŋuli marrtjinya bala buku-ŋal'yuna Godkunydja. \v 14 Yurru Garraywu Djesuwunydja maŋgu' ḏarrtjalk warray, djuḻkthunmarama yukurra ŋunhi wäyinnhanydja maŋgu', liŋgu ŋayinydja ŋunhi Garraynydja garrkuḻuk warray wal'ŋu ŋula nhämiriw warray. Balanyarana ŋayi ŋunhi yulŋunydja, bitjan wäyin ŋunhi walala ŋuli gäma ŋapatjkunharamirri walalaŋgu yätjpuy, liŋgu ŋuliwitjarrana walŋa-ḏikṯikkalana Birrimbirryu ŋayi wekanhamina ŋanyapinyay ŋayi rakunydhinyarawu ŋilimurruŋgala dharapulŋura. Yakana biyapulnydja ŋilimurru yurru ŋayaŋu ŋonuŋdhirri, bala rum'rumdhunna yukurra nhanŋu Godku, liŋgu ŋayaŋunydja ŋilimurruŋgu dhuwala yänaŋukuŋalana, ḏarrtjalkkuŋalana liŋguna nhanukala Djesuwala maŋgu'-waṉḏinyarayuna. Yakana biyapulnydja yurru ŋilimurru djäma yukurra ŋula nhä ŋunhiyi ganydjarrmiriwnydja rom malanha; ŋilimurru yurru yuwalkkuma yana djäma yukurra Godkunydja, ŋunhi ŋayipina walŋa-ḏikṯiktja waŋarr. \p \v 15 Ga dhiyakuyinydja ŋayaŋuwu ŋayipina Djesuna ŋunhi dhä-manapanamirrinydja yolŋu ŋurikiyi yuṯawunydja wäwungunhaminyarawuywu; ŋuliwitjandhi nhanukalaŋukurruna ŋilimurru yurru marrtji galkithirrinydja Godkala, märr yurru ŋilimurrunydja märramana yukurra yurru ŋunhiyi gupaḏalŋunydja wal'ŋu walŋa ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'mirriyaŋala ŋilimurruŋgu, ŋurikinydja ŋilimurruŋgu ŋunhi ŋayi God wäthurruna, nhanŋuwayliliyaŋala ŋayi. Dhiyaŋunydja-wala ŋayi yurru yana gumurr-ŋamathirrina märramana ŋilimurrunha nhanukalay ŋayi wäŋalilinydja, liŋgu ŋuliwitjarra rakunydhinyarakurru Garraywalaŋu-kurrunydja ŋayinydja ŋilimurrunha dhawaṯmaraŋalana ŋulaŋuru yätjŋuruna malaŋuŋuru, ŋunhi ŋilimurru yukurrana djäma ŋäthili, ŋunhi ŋilimurru yukurrana ŋunhilimiyi liŋgu nhinana ŋäthiliŋuŋura romŋura. \p \v 16-17 Liŋgu ŋuliwitjandhina liŋgu rakunydhinyarakurrunydja yurru yolŋuyu märrama yukurra ŋunhiyi dhawu'mirriyanhara nhä malanha. Yo, ŋunhi ŋayi ŋuli yolŋu waŋa dhawu'mirriyama bitjandja. “Dhuwalanydja malanha ŋarraku girriny'tja yurru bukmak nhawikuna, ŋula yolkuna,” bitjan ŋayi ŋuli dhawu'mirriyamanydja, yurru yakana ŋayi yurru ŋuriŋi yolŋuyunydja märrama ŋunhiyi malanha, ŋunhi ŋayi ŋunhiyi yolŋu walŋanydja nhina yukurra mukthundja. Ga dhäŋuru ŋuliŋurunydja ŋunhi ŋayi yurru rakunydhirri, bala ŋayinydja yurru ŋuriŋinydjayi yolŋuyu märramana yana ŋunhiyi dhawu'mirriyanhara nhä malanha. \p \v 18 Ga dhiyakuyina ŋayaŋuwu, ŋunhi Godthunydja nherrara ŋunhiyi ŋäthilinydja wäwungunharaminyarawuy ŋurikala yolŋu'-yulŋuwala, ŋunhiyi dhawu'mirriyanhara nhä malanha marrtjina maḻŋ'thu-maḻŋ'thurrunana ŋuliŋuru dhäŋuru yana ŋunhi wäyingu gulaŋ waṉḏina. \v 19 Ŋäthilinydja ŋayi Mawtjitjthu ḻakaraŋala yolŋu'-yulŋuwala bukmakkuŋala yana ŋunhiyi romdja malanha ŋunhi ŋayi Godthu wekaŋala nhanukala Mawtjitjkala, nhaltjan walala yurru nhina ga djäma, ga dhäŋuru ŋuliŋurunydja Mawtjitjthu märraŋala wäyinnha gulaŋ, bulikinha ga nanikutnha maŋgu'. Ŋayi beŋgurruny'tja ŋunhiyi gapuyuna gulaŋnha, ga bitjarrayi liŋgu ŋayi märraŋala many'tjarrnydja, bala garrpirana miku'yuna burrutha'yunydja, bala ḻupmaraŋala ŋunhimala banikin'lilinydja gulaŋmirrililinydja, bala ŋayi bikpikthurrunanydja ŋunhiyi maŋguny'tja ŋunhimalana djorra'lilina ŋunhi Godku rom yukurrana wukirriwuy ŋorrana. Ga bitjarrayi yana liŋgu ŋayi yolŋu'-yulŋuwalanydja bikpikthurruna ŋuriŋi bili gulaŋdhu. \v 20 Bala ŋayi Mawtjitjtja waŋana bitjarrana, “Dhiyaŋuyi maŋgu'yunydja bikpikthunarayu yukurra mel-ḻakarama ŋilimurrunhana, ŋunhi ŋilimurrunydja nhanŋuwaynha dhulŋuŋuna yolŋu'-yulŋu, liŋgu balakurruyi ŋilimurruŋgalana ŋayi ŋunhi Godthunydja wäwungunhaminyarawuynydja dhuḏi-nherrara; ŋayinydja yurru ŋilimurrunha gumurrkumana, ga ŋilimurrunydja yukurra yurru dhäruknha märramana-wala yana ŋanya.” \v 21 Ga bitjarrayi liŋgu ŋayi Mawtjitjthu bikpikthurrunayi gulaŋ ŋunhimala Godkala buṉbulili ḏalwaḏalwa'lilinydja, ga bukmaklili nhälili malaŋulili girri'lili ŋunhi ŋorra'-ŋurrana marrtjina ŋunhiliyi dhuyuŋura buṉbuŋura; ŋunhiyinydja malanha warrpam ŋayi Mawtjitjthu yänaŋukuŋalana Godkuna yana, bitjarra ḏarrtjalkkuŋalana ŋuriŋiyi gulaŋdhuna. \v 22 Liŋgu Godkala romdhunydja yukurra ḻakarama bitjan gam', “Bukmak nhänydja malanha yurru yänaŋukuma ḏarrtjalkkuma maŋgu'yuna yana, ga bitjandhi liŋgu yätj dhuwurr malanha yurru buwayakkuma biḏiwiḏitjkumana ŋuriŋi bili waŋganydhuna yana gulaŋ-waṉḏinyarayuna. Ŋunhi bini gulaŋ-waṉḏinya yakanydja, ŋayinydja bini Godthunydja yakana bäy-ḻakaranha.” \s1 Ŋuriŋi ŋäthiliŋuyunydja wal'ŋu romdhu yakana yukurra buwayakkuma yolŋuwunydja yätjpuy \p \v 23 Yo, ŋunhiyinydjayi buṉbunydja ŋunhi walala botjaŋala, ga ŋunhilimiyi djinawa' nhä malanha, ŋunhiyinydja yana mali, dhuḏakthun yukurra ŋunha yuwalkŋunha wal'ŋu ŋunha djiwarr'ŋura, yurru walala yukurra ŋunhi ŋorra'-ŋurranydja yäraŋuna, yana liŋgu ga yolŋu'-yulŋuyu ganaŋ'marama yurru Godku ŋuriŋiyina gulaŋdhu, ḏarrtjalkkumanydja yurru. Yurru yakana wäyingalanydja maŋgu'yu yurru ḏarrtjalkkuma ŋula nhä ŋunhala djiwarr'ŋuranydja; yuwalknha wal'ŋu ŋunhanydja nhä malanha yukurra dhärra ḏarrtjalkkunhara nhanŋukuŋu Djesu-Christkuŋuna yana maŋgu'-waṉḏinyarayu. \v 24 Liŋgu Garraynydja Djesunydja yaka warray gulŋiyina ŋunhimalayi munatha'wuywalanydja ŋärra'lili, goŋbuynydja ŋunhi buṉbu djämawuy; ŋunhinydja wuŋiḻi warray, dhuḏakthun yukurra ŋunhiyi yuwalkŋunha wal'ŋu Godku buṉbunha. Garraynydja ŋunhi Djesunydja marrtjina bala gulŋiyina ŋunhana wal'ŋu djiwarr'lilina, yuwalkŋulilina ŋunhina ŋärra'lili, ga dhiyaŋunydja-wala ŋayi ŋunhana dhärra yukurra galkina Godkalana, ŋayina mali ŋilimurruŋgalanydja. \p \v 25 Yo, dhiyala munatha'ŋuranydja ŋayi ŋuli Ḻiya-ŋärra'mirrinydja Yolŋu marrtjinya ŋunhimalayi ŋärra'lilinydja dhuŋgarra-watjinya; bitjanana liŋguna ŋayi ŋuli gärrinya yukurranha ŋunhimalayi maŋgu'mirri yana, yurru marrtjinyanydja ŋayi ŋuli gulŋiyinya ŋunhiyi wäyingala warray maŋgu'yunydja, yaka nhanukiyingala ŋayi maŋgu'yu. Yurru Garraynydja yaka guḻku'mirri gulŋi'gulŋiyina ŋunhimala djiwarr'lilinydja ŋärra'lili; waŋganymirri ŋayinydja yana gulŋiyina, ga liŋguna. \v 26 Ŋunhi bini ŋayipi Garraynydja marrtjinya yukurranha bitjana liŋgu gulŋi'-gulŋiyinya ŋunhimalayinydja ŋärra'lilinydja, ŋunhi djiwarr'lilinydja, ŋayinydja bini ŋunhi yukurranha burakinya bitjanana liŋguna, beŋuruna bili ŋurruŋuruna ŋunhi ŋayi Godthu djäma dhuwala wäŋa. Yurru yaka ŋayinydja ŋunhi bitjarrayi guḻku'mirri rakunydhina marrtjina. Djesunydja ŋunhi maḻŋ'thurruna dhiyala munatha'-ŋuranydja dhiyaŋuna-bili dhawar'yunaramirriyuna wäŋayu, ga rakunydhina ŋayi waŋganymirri, ga liŋguna, ga ŋuliwitjarrayina ŋunhi ŋayi märr-yunupayina wekanhamina ŋanyapinyay ŋayi burakinyarawu ŋilimurruŋgala dharapulŋura, bala rakunydhinana, ŋayi bitjarrayina buwayakkuŋalanydja biḏiwiḏitjkuŋala rom ŋunhi yätjtja warrpam. \p \v 27 Yo, Godthu nherrara romdja bitjarra gam' yolŋuwunydja, ŋayi yurru rakunydhirri buku-waŋgany yana waŋganymirri, ga dhäŋuru rakunyŋurunydja ŋayi yurru ŋunhiyi yolŋu dhärrana yukurra gumurrŋurana nhanukala Godkala mala-yarr'yunarawuna. \v 28 bitjarrayi liŋgu Garraynydja Djesunydja rakunydhina waŋganymirri yana, ŋunhiyinydja bitjarra ŋayi Godthu guḻku'wu ŋilimurruŋgu yätjtja malanha ŋal'maraŋala nhanukalana Djesuwalana, bala ŋayi burakinanydja ŋilimurruŋgalana dharapulŋura, bala ŋilimurruŋgunydja yätj malanha buwayakkuŋalana ŋayi, biḏiwiḏitjkuŋalana. Ga biyapul ŋayi yurru Garray maḻŋ'thundhi dhiyalanydja, ga ŋunhi ŋayi yurru marrtjinydja lili bunanydja, yakana ŋayi yurru ŋunhiyi biyapulnydja rakunydhirri yätjku malaŋuwu romgu, ŋunhinydja liŋguna, dhawar'yurruna; yana ŋayi yurru gonhdhamanydja lili marrtjinydja märranharawu ŋurikina walalaŋgu ŋunhi walala yukurra dhukarr-nhämana galkunna nhanŋu, märr ŋilimurrunydja yurru walŋana nhina ŋunhala gupaḏalnha-wala. \c 10 \p \v 1 Yo, ŋunhi Djuwskunydja rom wekanhara nhanukuŋu Godkuŋu, yurru yäna ŋunhiyinydja mali warray, wärriku warray yana, dhuḏakthunara yana ŋunha yuwalkŋu wal'ŋu nhä malanha ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'mirriyaŋala ŋilimurruŋgu. Yaka ŋilimurru yukurra dhuwala dhiyaŋunydja-wala nhäma yuwalkkumanydja wal'ŋu warraŋulnydja nhä malanha ŋamakurruny'tja ŋunha ŋayi yukurra Godthu ŋayathama ŋilimurruŋgu maḻŋ'maranharawu. \p Bitjanayi bili dhuŋgarra-watjinya walala ŋuli ŋuriŋi ḏalkarra'mirriyunydja yolŋuyu walalay gänha ŋapatjkunharamirri wäyin, ŋupanayŋu ŋunhiyi liŋgu, bitjana liŋgu yukurranha. Yuwalkkunha yana walalanydja ŋuli djäma ŋunhiyi rom, yurru wäyin ŋunhi maŋguny'tja ŋunhiyi, ŋuriŋiyinydjayi yakana yukurra yolŋunha ḏarrtjalkkuma ŋayaŋu, ŋunhi ŋayi ŋuli marrtji buku-ŋal'yunarawu Godkunydja. \v 2 ŋunhi bini walalanha yolŋu'-yulŋunha ŋuli yuwalk ŋayaŋu-ḏarrtjalkkunha ŋuriŋiyinydjayi ŋäthiliŋuyunydja romdhu, ga maŋgu'yunydja ŋuriŋinydja bini wäyingalanydja yuwalktja buwayakkunha walalaŋgu yätjpuy, walalanydja bini yolŋu'-yulŋunydja yakana mukthunanydja yukurranha ŋayaŋu-ŋonuŋdhinya, yaka walala bini bitjana liŋgu guyaŋanhaminya walalanhawuy walala dhuwurr-yätjmirri Godkala maŋutjiŋura, bala walala bini ḏaḏawyunana ŋuliŋuruyi ŋapatjkunharamirriŋurunydja romŋuru. \v 3 Yurru mukthuna yana walalanydja ŋuli wäyinnha gänha yukurranha maŋgu'-waṉḏinyamaranharawu, bitjana liŋguna dhuŋgarra watjinyana yukurranha, yurru ŋuriŋi maŋgu'yunydja wäyingalanydja walalanha ŋuli yana guyaŋinyamaranhana, ŋunhi walalanydja mukthun yana dhuwurr-yätjmirri yolŋu walala, yakana ŋamakurru Gunhu'wala maŋutjiŋura. \v 4 Liŋgu ŋunhi maŋgu' bulikiny'tja ga nanikuttja ganydjarrmiriwnha yana; yakana yurru wäyingala maŋgu'yu buwayakkuma yolŋu'-yulŋuwunydja yätjpuy. \s1 Yätjpuy ŋilimurruŋgalaŋuwuynydja liŋguna buwayakkuŋalana Djesuwalana maŋgu'-waṉḏinyarayu \p \v 5-6 Ga dhiyakuyina ŋayaŋuwu, ŋunhi ŋayi Garray marrtjinana lili dhipala munatha'lilina, ŋayi waŋananydja Godkala bitjarra, \q1 “Yaka nhenydja ḏukṯuk ŋurikinydja mundhurrwu malaŋuwu ŋunhi ŋuli yolŋuyu walalay wekama nhuŋu, \q2 wäyindja ga ŋathanydja, ŋula nhänydja malanha. \q1 Yakana nhe yurru galŋa-djulŋithirri ŋuriŋinydja ŋunhi walala ŋuli gulaŋ-waṉḏinyamarama wäyinnha, \q2 bala bathan ŋunhiyi wäyin ŋapatjkunharawu yätjpuy yolŋuwu. \q1 Bala nhe djämanydja ŋarranhana rumbalnydja yolŋukuŋalana, \q2 märr ŋarrapinydja yurru gulaŋ waṉḏirri walalaŋgala dharapulŋura. \q1 \v 7 Ga waŋananydja ŋarra bitjarrana, ‘God, dhuwalana ŋarra yurru djämanydja nhokalay yana djälkurru, \q1 dhäruktja nhuna ŋarra yurru märrama warrpam'thunna yana, \q2 bitjandhi bitjan ŋunhayi djorra'yu yukurra ḻakarama ŋarranha ŋäthili.’” Bitjarrayina ŋayi Djesu waŋananydja nhanukalayŋuwala bäpa'mirriŋuwalanydja. \p \v 8 Yo. Ŋunhi ŋuli ŋuriŋi yolŋu'-yulŋuyu bitjandhi wekama mundhurr wäyindja ŋapatjkunharanydja, ŋunhiyinydja bitjan walala yukurra märrama ŋunhiyi ŋäthiliŋunydja rom, yurru Djesuyunydja yukurra ḻakarama ŋunhi Godtja yaka djälthirri yukurra ŋurikiyinydja mundhurrwu ŋunhi ŋuli yolŋuyu walalay wekama nhanŋu, yakana ŋayi yurru galŋa-djulŋithirri ŋuriŋinydja ŋunhi ŋilimurru ŋuli gulaŋ-waṉḏinyamarama wäyinnha, bala bathan ŋunhiyi wäyin ŋapatjkunharawu yätjpuy ŋilimurruŋgu. Liŋgu yakana yurru ŋuriŋiyi wäyingalanydja maŋgu'yu buwayakkuma yolŋuwu yätjpuy. \v 9 Ga dhurrwaraŋuru ŋuliŋuruyinydja ŋayi Djesu waŋana bäpa'mirriŋuwalana bitjarra, “Dhuwalana ŋarra God, ŋarra yurru djämanydja nhokalay yana djälkurru,” bala ŋayi walŋa-wekanhamina ŋanyapinyay ŋayi, ga gulaŋdja ŋayina waṉḏina bitjan ŋapatjkunharamirrina ŋayina ŋilimurruŋgunydja. Bala ŋayi Godthunydja yana yarrkmaraŋalana ŋunhiyi ŋäthiliŋunydja ŋapatjkunharamirri rom, märr yurru yuṯana yukurra gatjaḻ dhärra ŋunhiliyinydja dharapulŋura ŋurikala ŋäthiliŋuwalanydja. \v 10 Liŋgu Djesu-Christthunydja ŋayipinydja märraŋala yana dhäruk Godnha warrpam'thurruna; ŋayi wekanhaminana ŋanyapinyaynydja ŋayi rumbal, bala ŋunhiyi liŋgu waŋganymirri ŋayi Djesu-Christtja rakunydhina, ga liŋguna. Ga ŋuriŋiyinydjayi nhanukalanydja burakinyarayu ŋayi ŋilimurruŋgalanydja yätjpuy buwayakkuŋala warrpam'thurrunana. \p \v 11 Yo, ŋuriŋi wiripu-guḻku'yu ḏalkarra'mirriŋuyu yolŋuyu walalay ŋuli bitjana liŋgu walu-ŋupana djäma ŋunhiyi liŋgu ŋapatjkunharamirri rom, märr yurru ŋayi Godthu yakana nhäma ŋunhiyinydja walalaŋgu yätjpuy, bala dhä-ḏir'yunna walalanha. Yurru ŋuriŋiyi wäyingalanydja maŋgu'yu yurru yakana ŋula buwayakkuma yolŋu'-yulŋuwunydja yätj, ga walŋakuma walalanha yakana. \v 12 Ga ŋayinydja Christtja walŋa-wekanhamina ŋanyapinyaynydja ŋayi, ga rakunydhina ŋayi ŋunhi liŋgu waŋganymirri, yurru nhanŋunydja maŋgu' yurru dhärra warray yukurra yana; bitjanna liŋguna nhanukalanydja maŋgu'yu ŋuriŋinydja yurru yukurra buwayakkumana yanana-wala, walŋakumana yukurra yurru ŋilimurrunha yolŋu'-yulŋunha. Ga dhäŋuru ŋuliŋurunydja ŋunhi waŋganymirri ŋayi gulaŋ-waṉḏina ŋilimurruŋgala dharapulŋura, bala ŋayi nhinanydja yukurra ŋunhana bäpa'mirriŋuwalana nhanukalaŋuwala yana galkina, rrambaŋina maṉḏa yukurra ŋunha nhinanydja ŋurruŋuna wal'ŋu yanana. \v 13 Ga ŋunha mukthun nhina ŋayi yukurra galkunna, yana liŋgu ga Godthu yurru ŋilimurruŋgalana ŋurrkama ŋunhi miriŋunha walalanha nhanŋu Christku, walala yurru marrtji ŋorra'-ŋurrana, ga Garraynydja yurru walalaŋgala ḻuku-nherraṉmirrina, bukmakkala yana ŋunhi walala ŋuli miriŋuyirri nhanŋu Garraywu. \v 14 Liŋgu ŋuriŋi bili waŋganydhu maŋgu'-waṉḏinyarayu ŋunhi ŋayi wekanhamina ŋanyapinyay ŋayi walŋa ŋilimurruŋgala dharapulŋura, ŋuliyina ŋayi yolŋunhanydja walalanha ŋayaŋu-ḏarrtjalkkuŋala, dhapirrkkuŋalanydja dhika wal'ŋu, ŋunhinhanydja walalanha ŋunhi ŋayi ŋilimurrunha ŋuli marrtji yänaŋukuma nhanukalay maŋgu'yu; ŋilimurrunydja yurru yukurra dhärrana ŋula nhämiriwnha yana ŋuriŋiyi nhanukalaynha ŋayi walŋayu, ga bitjanna liŋgu yurru, gupaḏalnha-wala yana. \p \v 15 Ga bitjandhi liŋgu ŋayi ŋuriŋi Garrkuḻukthunydja Birrimbirryu yukurra ḻakarama ŋilimurruŋgu. Ŋäthilinydja ŋayi yukurra waŋa bitjan, \q1 \v 16 “Garrayyu waŋana ḻakaraŋala bitjarra, ‘Walunydja yurru buna, ŋunhi ŋarranydja yurru nherraṉ yuṯana wal'ŋu wäwungunhaminyarawuy ŋarrakalaŋuwalanydja yolŋu'-yulŋuwala; \q1 Ŋarra yurru nherraṉ ŋarrakuwaynydja ŋarra rom ŋayaŋulili ŋunha wal'ŋu yolŋu'-yulŋuwala; \q2 ga ŋarrakuway dhäruktja yukurra yurru dhärrana yana walalaŋgala ḻiyaŋuranydja, wirrkina walala yurru dhärukku yana malthundja ŋarraku.’” \v 17 Ga bitjarrayi liŋgu ŋayi Garrayyu waŋana bitjarranydja. “Yakana ŋarra yurru guyaŋirri yätjpuynydja walalaŋgalaŋuwuy biyapulnydja; yanana ŋarra yurru meṉguma biḏiwiḏitjkumana ŋunhiyi yätjtja walalaŋguŋu djämawuy.” \v 18 Yo, yakana ŋilimurru yurru biyapulnydja yukurra gäma wäyinnhanydja ŋapatjkunharawu ŋilimurruŋgalaŋuwu yätjku, liŋgu yätjpuynydja ŋilimurruŋgalaŋuwuy biḏiwiḏitjkuŋala buwayakkuŋalana liŋguna. \s1 Go ŋilimurru marrtji galkithirrina Godkalana \p \v 19 Yo, wäwa ga yapa, dhiyaŋunydja-wala ŋilimurru yurru gulŋiyirrina yanana ŋunhawala yuwalkŋulili ŋärra'lilinydja, galkithirrina yurru Godkala beyaṉumiriwnha ga rum'rumdhunamiriwnha, liŋgu ŋilimurrunydja dhuwala liŋguwuynha ŋayaŋu-ḏarrtjalkkunharana ŋuriŋiyi maŋgu'-waṉḏinyarayu Djesuwalana. \v 20 Ŋunhi ŋayi Djesu burakinanydja rumbalnydja ŋunhala dharpaŋura mälakmaranhawuyŋuranydja, ŋunhiyinydja gunganharamirrinydja dhomala barr'yurruna märrma'yinana ŋunhi Godkalanydja Buṉbuŋura, yarrkthurrunana liŋguna, yakana yurru ŋilimurru biyapulnydja ganaŋ'thun yukurra yarrkthun Godkalanydja, liŋgu ŋilimurruŋgunydja ŋayi bitjarra ḻapmaraŋalana ŋunhiyi yuṯanydja gatjaḻ, ga ŋunhiyi yuṯanydja gatjaḻ walŋamirri warray wal'ŋu yana. Ga dhiyaŋunydja-wala ŋilimurru yurru yukurra guḻku'na gulŋiyirri galkithirrina yana Godkalanydja, ŋuliwitjandhi burakinyarakurrunydja nhanukala rumbalkurrunydja. \p \v 21 Yo, ŋunhiyinydja ŋilimurruŋgu ḻiya-ŋärra'mirri yolŋu biyapulnha wal'ŋu dhikana waŋarrnha, bala ŋayi Godthu nhämana yukurra ŋilimurrunha ŋunhi nhanŋuwaynydja miṯtjinha ŋayaŋu-ḏarrtjalknha yana, rrambaŋikumana dhambay-manapanminyarana Djesu-Christkalana yana. \v 22 Gul' ŋilimurru marrtjina galkithirrina Godkalana, ga yakana ŋula rum'rumdhundja nhanŋu. Go ŋilimurru gulŋiyirrina yuwalkŋuyuna yana ŋilimurruŋgala ŋayaŋuyunydja wal'ŋu, ga yuwalkkuma yana märr-nherraṉmirri nhanukala. Yakana biyapulnydja ŋilimurru yurru ŋayaŋu ŋonuŋdhirri, liŋgu ŋayaŋunydja ŋilimurruŋgu liŋguna ḏarrtjalkkunharana ŋuriŋi nhanukalana maŋgu'yu bikpikthunarayu, ga rumbalnydja ŋilimurru dhuwala liŋguna rurrwuyunarana ḻupthunarana ŋuriŋina ḏarrtjalkthuna wal'ŋu dhika gapuyu. \v 23 Liŋguna ŋilimurru ḻakaranhaminanydja bitjanminana, “Ŋarranydja märr-yuwalkthirri yukurra ŋanya, ŋunhi ŋayinydja yurru yuwalkkuma yana wekama yukurra nhä malanha ŋunhi ŋayi liŋgu dhawu'mirriyaŋala.” Go, ŋilimurru ŋayathama baṯ bitjanna ŋunhiyi bili dhäruk, ga mukthun yana dhukarr nhämanydja, märr-gatjpu'yunna manapan; yaka ŋilimurru ḏaḏawyun yurru gulyun gandarrŋura, liŋgu Godtja ŋayipinydja ŋunhi djambimiriwnha. Yuwalk yana ŋayi yurru djämanydja ŋunhiyi ŋunhi ŋayi dhawu'mirriyaŋala. \p \v 24 Ga bitjandhi liŋgu ŋilimurru yurru djäkanydja ŋilimurruŋguway ŋilimurru, guŋga'yunmirri yana bala-lili'yunmirri, märr ŋilimurru yurru waŋga'-waŋgany yukurra märr-ŋamathirrinydja wiripuŋuwunydja yolŋuwu, ga djäma nhäyinyara ŋamakurru. \v 25 Bitjan liŋgu ŋilimurru yurru waŋgany-manapanmirrinydja buku-ḻuŋ'thunmaranhamirri buku-ŋal'yunarawunydja. Wiripunydja ŋuli yolŋu'-yulŋu yakana wiripuŋuwalanydja Garraywalaŋumirriwala waŋgany-manapanmirri. Dhuwalayinydja yakana ŋamakurru, yaka nhenydja biyakayi ḏaḏawyurra marrtjinyaraŋuru balayi buku-ŋal'yunarawunydja. Biyaka liŋgu yana nhuma yurru ganydjarr-wekanhamiya guŋga'yun-miyanydja yukirriya bala-lili'yunmiyana nhumalaŋgala dhärukthu, liŋgu ŋilimurru yukurra nhämana ŋunhinydja, bala dharaŋanna, ŋunhi ŋunhiyinydja Garraywunydja walu galkithirrina yukurra. \p \v 26 Liŋgu Godkunydja ŋunhi yuwalktja rom liŋgu maḻŋ'thurrunana ŋilimurruŋgunydja, ŋunhiyinydja ŋunhi yurru Djesuwalanydja maŋgu'yu buwayakkumana, biḏiwiḏitjkumana yurru ŋilimurruŋgunydja yätj malanha. Ŋunhi ŋali yurru ḻiya-marŋgiyu yolŋuyu mukthundja djämanydja yukurra yätj yana, dhäŋuru ŋuliŋurunydja ŋunhi ŋali marŋgina liŋguna ŋuriki yuwalkkunydja, ŋunhiyinydjayi bitjan ŋali yukurra gumurr-nherraṉna ŋanya Djesunha, bala yakana yukurra ŋula waŋgany ŋorranydja ŋunhi yurru ŋitjalanha ŋapatjkuma ga buwayakkuma yätjtja djämawuy ŋitjalaŋguŋu. \v 27 Ŋali yurru yana galkunna yukurra beyaṉiyirrina ŋurikina waluwu ŋunhi ŋali yurru dhärra yukurra gumurrŋurana nhanukala Godkala mala-yarr'yunarawuna, liŋgu ŋulinyaramirriyunydja waluyu ŋayi yurru Godthu ŋitjalanha ḻakarama yätjnha yana, bala ŋayi yurru ŋitjalanha djuy'yundja ŋunhana yana dhä-ḏir'yunaramirrilili gurthalilina, ŋunhi yurru ŋuriŋinydjayi baḏuwaḏuyun guḻku'nhana yolŋunha walalanha ŋunhi walala ŋuli miriŋuyirri Godku. \p \v 28 Ŋäthilinydja ŋunhi ŋayi ŋuli ŋula yol yolŋu yakanydja ŋula mäkiri'-witjana ŋurikiyi romgu ŋunhi ŋayi Godthu wekaŋala Mawtjitjkala, yana ŋayi ŋuli ŋänharamiriwyunydja bakmaranha ŋunhiyi rom; ŋunhi walala ŋuli ŋula ḻurrkun'thu wo märrma'yu nhämanydja ŋunhinhayi yolŋunha, bala ḻakaramana yurru ŋurikiy rombuy bakmaranharawuynydja, bala ŋunhiyinydjayi yolŋu dhunupa ŋuli burakinya, murrkay'nha ŋayi ŋuli rakunydhinya, yakana walala ŋuli ŋula mel-wuyunanydja ga walŋakunhanydja ŋanya. \v 29 Yurru ŋunhiyinydja rom wärriku warray yana, liŋguna ŋayi Godthu wekaŋala yuṯana wal'ŋu gatjaḻ ŋilimurruŋgu; ŋayi wekaŋala nhanŋuwaynha ŋayi gäthu'mirriŋunha, ga nhanŋu gulaŋdja liŋguna waṉḏina ŋilimurruŋgunydja. Ga ŋunhi yurru ŋula yolthu nyamir'yun Gäthu'mirriŋunha ŋunhi Godkunydja, bala nhaltjanna ŋayi yurru Godthunydja? ŋayinydja yurru Godthunydja dhä-ḏir'yun biyapulnha wal'ŋu yurru murrkay'nha ŋanya. Yakana ŋayi yurru wuyundja, ga bäy-ḻakaramanydja ŋula, liŋgu ŋayinydja ŋuli yukurra ŋuriŋiyinydjayi yolŋuyu bitjan ḻukuyuna muŋdhun ŋanya Djesunha, ga ḻakarama yukurra Djesuwunydja maŋgu' nhäŋiniŋ'nha ŋula nhäna, ŋunhiyinydja ŋunhi ŋuriŋinydja maŋgu'yu ŋanya ḏarrtjalkkuŋala ga yänaŋukuŋalana, ganaŋ'thunmaraŋala Godkuna. Ga bitjandhiyi ŋayi ŋuli yukurra yätjkumanydja waŋa wakal-ḻakarama ŋunhi Garrkuḻuknhanydja Birrimbirrnha, ŋunhi ŋayina ŋuli yukurra gäma warraŋulkumanydja Godku ŋunhi märr-ŋamathinyaranydja ŋilimurruŋgu yolŋu'-yulŋuwu. Yo, ŋunhi ŋayi ŋuli ŋula yolthu yolŋuyu bitjandhinydja wakal ḻakaramanydja ŋunhiyinydja malanha ŋunhi ŋayi Godthu wekaŋala walŋakunharawu ŋilimurruŋgu, ŋayinydja yurru ŋunhiyinydja yolŋu nhina yukurra yarrkmaranharana Godkuŋunydja murr'maranharana wal'ŋu, gupaḏalnha-wala. \v 30 Ŋilimurru marŋgi Godkunydja, ŋunhi ŋayi waŋana bitjarra, “Dhunupa dhuwala ŋarrakunydja, ŋarra yurru ŋarrapi yana buku-ruŋinyamaramanydja ŋurikiyinydjayi dhuwurr-yätjmirriwunydja yolŋu'-yulŋuwu.” Ga biyapul ŋayi Godthu ḻakaraŋala bitjarra, “Garrayyu ŋayipinydja yurru mala-yarr'yunna marrtji nhanŋuwaynydja yolŋu'-yulŋunha.” \v 31 Yo, Godtja dhuwala walŋa-ḏikṯik waŋarr, ga ŋuli yurru ŋula yolthu yolŋuyu wakal-ḻakaramanydja ŋunhiyinydja ŋunhi Godthu wekaŋala yolŋu'-yulŋuwu walŋakunharawu, bala mukthundja djäma ŋunhi bili yätj, ŋunhiyinydja biyaku ŋuli ŋayi boŋguŋu nhanukalana Godkalana goŋlili wapthurru dhä-ḏir'yunarawuna, yurru nhanukuŋunydja dhä-ḏir'yunara biyapul warray wal'ŋu barrarinyamirrina. \p \v 32 Guyaŋiya balayi roŋiyiya ŋunhi nhe ŋurruthaŋala wal'ŋu wapthurruna ŋunhimalayi djarraṯawun'lili, ŋunhi nhe ŋäthili märr-nherraṉmina Garraywala. Ŋulinyaramirriyu nhuma burakinanydja yukurrana galŋa-yätjthinanydja guḻku'mirri yana dhika, yurru yakana nhuma ŋula gandarrŋuranydja ḏaḏawyurruna, ga gonha'yurruna ŋanya Garraynha yakana; nhuna yukurrana ŋunhi marrtjina yana bala ŋuliwitjarrayi marimirrikurrunydja ga ŋayaŋu-wutthunaramirrikurrunydja. \v 33 Wiripunydja ŋuli yolŋuyu nhuma wakalkunha beyarrmakkunha, ga waŋanha nhuna ŋula yätjkunha, ga wiripunydja ŋuli nhuna yolŋuyu ŋayaŋu-yätjkunha bunha. Ga wiripunydja nhe ŋuli gali'lili wapthuna ŋurikala Garraywalaŋumirriwala yolŋuwala, ŋunhi ŋanya ŋuli wirrki ŋula yolŋuyu ŋayaŋu-yätjkunha. \v 34 Yo, nhe wuyurruna yukurrana ŋurikinydja yolŋuwu walalaŋgu ŋunhi walala gulŋiyina yukurrana ḻoḻuŋura; nhenydja marrtjinya ŋuli guŋga'yunarawu ga djäkawu walalaŋgu, ga yakana nhe ŋunhi ŋayaŋu-yätjthina wo maḏakarritjthina, ŋunhi walala djaw'-djawyurruna ŋula nhä girriny'tja nhuŋu, winya'yunmaraŋalanydja ŋula nhaltjarra dhuŋgur'yurruna. Nhenydja ŋunhi märraŋala yana ŋunhiyi yätj walalaŋguŋu djämawuy ŋayaŋuyu dhika yal'yunarayuna, galŋa-djulŋithinyarayuna, liŋgu nhenydja marŋgina ŋunhi ŋunhanydja djiwarr'ŋuranydja yukurra ŋorra nhuŋunydja biyapulnha wal'ŋu ŋamakurru' nhä malanha, ŋunhi yukurra yurru ŋorra yana dhawar'yunamiriwnha. \p \v 35 Gatjuy, mukthurra yana marrtjiya bala barrarimiriwnha yana, ga yakana ḏupthurra nhuŋuway märr-nherraṉminyaranydja, liŋgu ŋayinydja yurru Garrayyunydja buku-ruŋinyamarama wekama biyapul warray wal'ŋu ḻatju' warray dhika nhä malanha ŋurikinydja walalaŋgu ŋunhi walala yurru yukurra marrtji ŋuriŋi liŋgu yana märr-yuwalkthinyarayu-wala. \v 36 Yaka gandarrŋuranydja ḏaḏawyurra. Mukthurra yana marrtjiya yukirriya marimirrikurrunydja wäŋakurru, ŋayaŋu-wutthunaramirrikurrunydja. Djäma yana mukthurra Godkala djälkurru, märr yurru nhenydja märrama ŋunhalanydja ŋunhiyinydja ŋunhi ŋayi dhawu'mirriyaŋala. \v 37 Liŋgu ŋunhi djorra'yunydja ḻakarama yukurra bitjan, \q1 “Galki yurru Garraynydja bunana; \q2 märr-gurriri yana ŋayi yurru galkundja, yakana weyindja. \q1 \v 38 Ŋarrakunydja ŋunhi ŋayaŋu-dhunupamirrinydja yolŋu'-yulŋu yurru mukthunna yana marrtjina märr-yuwalkthirrina yanana, \q2 bala ŋunhiyinydjayi yolŋu'-yulŋu yurru nhina walŋana. \q1 Ga ŋuli ŋayi yurru yolŋu roŋiyirrinydja ŋanydjaḻa'yun ŋarrakala, \q2 ŋarranydja yurru yakana ŋayaŋu-ŋamathirri ŋurikalayinydja yolŋuwala, \q2 yakana ŋayi yurru nhina ŋarrakalanydja galki ŋunhiyi yolŋu.” Bitjarrayi ŋayi Gunhu'yu Godthu waŋana ḻakaraŋalanydja. \p \v 39 Yurru ŋilimurrunydja dhuwala yaka warray ŋulinyarayi yolŋu'-yulŋu, yakana yurru ŋilimurru bilyun nhanukala, bala roŋiyirri marrtji winya'yundja-wala nhanukala Godkala, märr yurru ŋilimurrunha baḏuwaḏuyunna yanana ŋuriŋiyi yätjthu. Ŋilimurrunydja yurru yukurra bitjan warray liŋgu yana märr-yuwalkthirri warray, märr-nherraṉmirri warray manapan nhanukala, yana liŋgu ga ŋunhalayina ŋilimurru yurru walŋana nhinanydja yukurra nhanukalana Godkalana wal'ŋu gupaḏalnha, muŋbunumana yanana-wala. \c 11 \s1 Märr-yuwalkthinyarayuna yana ŋilimurru yurru marrtji galkithirrinydja Godkala \p \v 1 Nhä dhuwala märr-yuwalkthinyaranydja? Märr-yuwalkthinyaranydja dhuwala balanyara gam', Ŋunhi ŋilimurru yurru yuwalkkuma yana märr-yuwalkthirri yukurra Godkunydja dhärukku, dhukarr nhämana yanana gatjpu'yunna märranharawuna ŋurikiyi ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'mirriyaŋala, yana liŋgu ga märrama ŋilimurru yurru ŋunhiyi; dhuwalayina märr-yuwalkthinyaramirrinydja. Ga ŋunhi ŋali yurru waŋa bitjandja, “Bäy warray ŋarra yakanydja nhäma yukurra, ŋarranydja dhuwala marŋgi, liŋgu ŋayipi Godthu ḻakaraŋala dhawu'mirriyaŋalanydja,” ŋunhi ŋali yurru waŋa bitjandhiyinydja ŋäthilinydja, yurruna yurru ŋunhiyinydja maḻŋ'thun warraŋulthirri, märr yurru ŋilimurru nhämana, ŋunhiyinydjayi bitjan ŋilimurru yukurra yuwalknha wal'ŋu märr-yuwalkthirri Godnha. \v 2 Ŋäthilinydja baman'tja Godthu ŋamakurru' ḻakaraŋala ga wokthurruna ŋunhinhanydja walalanha yolŋu'-yulŋunha ŋunhi walala yuwalkkuŋala märr-yuwalkthina nhanukala, märr-nherraṉmina manapara. \p \v 3 Ŋuriŋinydja märr-yuwalkthinyarayunydja ŋilimurru marŋgithirrina yukurra ŋunhi dhuwalanydja wäŋanydja maḻŋ'thurruna Godkala dhärukthu waŋanharayu. Ŋäthilinydja wal'ŋu benydja dhuwalanydja wäŋa bäyŋu muka yana; yakana maḻŋ'thurruna ŋula nhä. Ŋilimurrunydja dhuwala yolŋu'-yulŋuyunydja ŋuli djäma goŋdhu warray ŋilimurruŋgalay, ŋula nhänydja bäki, yurru ŋayinydja ŋunhi Godthunydja yana waŋana dhärukthu warray, bala ŋuriŋiyina dhärukthuna waŋanharayuna bukmak nhänydja malanha dhunupa maḻŋ'thurruna, ŋunhi ŋilimurru yukurra nhämana dhiyaŋu-wala. Märr-yuwalkthinyarayu yana ŋilimurru marŋgithirrinydja. \p \v 4 Ŋäthilinydja ŋunhi baman'tja yolŋu yäku Waypul märr-yuwalkthina Godnha, bala ŋayi gäŋala wäyinnha ŋapatjkunharamirrina, bala bathara Godkuna buku-ŋal'yunarawu. Ŋayi Godthunydja märraŋalana yana Waypulwuŋu mundhurr, yurru ŋayi yaka märraŋala ŋunhiyinydja mundhurr, ŋunhi ŋayi Gayindhu wekaŋala ŋatha ga borumdja malanha, liŋgu ŋuriŋiyi Gayindhu yaka märr-yuwalkthina yukurrana, yaka ŋayi dhärukku malthurruna Godkunydja. Yurru Godthu ŋanyana Waypulnhana ŋamakurru'-ḻakaraŋalanydja, ga märraŋalanydja nhanukuŋuna ŋayi, liŋgu ŋayina ŋunhi yuwalkkuŋalanydja wal'ŋu märr-yuwalkthina. Yo, ŋunhiyinydjayi Waypulnydja yolŋu liŋgu rakunynha, yurru ŋayi yukurra ŋunhiyi mukthun yana ḻakarama yulŋunydja ŋilimurruŋgu, ḻakaramanydja ŋayi yukurra nhaltjan ŋilimurru yurru marrtji galkithirri Godkala ŋuliwitjan märr-yuwalkthinyarakurru. \p \v 5 Ga bitjarrayi bili wiripunydja baman'ŋuwuy yolŋu Yenuktja yäku, ŋayinydja ŋunhi märr-yuwalkthinayi, ga wirrki yana ŋayi märr-nherraṉmina Godkala, ga ŋayinydja ŋunhi Godthunydja yana ŋanya märraŋala walŋanhana, rumbalmirrina djaw'yurruna bala djiwarr'lilina. Yaka ŋayinydja ŋunhiyinydja Yenuktja yolŋu rakunydhina, yana ŋayi winya'yurrunana. Yo, yolŋunydja walala yukurrana ḻarruŋala warray nhanŋu rumbalwunydja, yurru bäyŋuna ŋanya maḻŋ'maraŋalanydja, liŋgu Godthunydja ŋanya djaw'yurrunana yana-wala märraŋala rumbal-manaparana. Ŋunha djorra'yunydja yukurra ḻakarama ŋanya Yenuknha nhaltjarra ŋayi yukurrana nhinana, yurruna ŋayi Godthu ŋanya märraŋala, ḻakarama yukurra Yenuknha, ŋunhi ŋayi God nhanŋu buku-wurrparanydja ga wokthurrunanydja, liŋgu ŋayinydja ŋunhiyinydja marrtjina yukurrana galkina yana wal'ŋu dhikana Godkala, märr-nherraṉminyarayu yana. \v 6 Ŋunhi ŋalinydja yurru yaka yuwalk märr-nherraṉmirri Godkalanydja, Godthu yurru yakana ŋitjalanha buku-wurrpan, ga wokthun ŋitjalaŋgu. Ŋunhi ŋali ḏukṯukthirri yukurra marrtjinyarawu galkithinyarawunydja nhanukala Godkala, ŋäthilinydja ŋilimurru yurru märr-yuwalkthirri ŋanya ŋunhi ŋayinydja yuwalk walŋa nhina yukurra, ga ŋayinydja yurru walŋakuma ŋunhinhanydja walalanha yolŋu'-yulŋunha ŋunhi walala yurru yuwalk wal'ŋu ḻarruma nhanŋu; märr-yuwalkthirri ŋali yurru ŋäthilinydja, ga yurruna ŋali yurru marrtji galkithirrinydja Godkalanydja. \p \v 7 Ga balanyarayi liŋgu ŋayinydja Nowanydja yolŋu yäku, märr-yuwalkthinayi ŋayinydja Godnha, märr-nherraṉmina manapara. Yo, Godthunydja ŋunhiyi nhanukala ḻakaraŋala ŋäthili yana, ŋunhi yurru ŋayi baḏuwaḏuyun yolŋu'-yulŋunha gapuyu. Yakana yolŋu'-yulŋuyu ŋäthilinydja nhäŋala bitjanarayi baḏuwaḏuyunara, yurru ŋayinydja ŋunhi Nowayunydja märr-yuwalkthina warray yukurrana, bala ŋayi dhäruknha märraŋala ŋanya Godnha, bala ŋayi ŋäthilimirriyaŋala yukurrana djäma mitjiyana dhuḻ'yurruna, märr yurru ŋayipi ga nhanŋu gurruṯu'mirri walala walŋathirri ŋunhili mitjiyaŋura. Bala ŋayi Nowayunydja ŋuriŋiyi nhanukalay märr-yuwalkthinyarayunydja bitjarra yätj-ḻakaraŋalana ŋunhiyi yolŋu'-yulŋunhanydja wiripu-guḻku'nhanydja, yana walala murrmurryurrunana marrtjina, liŋgu ŋuriŋina ŋunhi walala yaka märr-yuwalkthina. Yurru ŋayi Godthu ḻakaraŋala Nowanhanydja ŋayaŋu-dhunupana, liŋgu ŋayi märr-yuwalkthina ga dhäruk ŋayi märraŋala Godnha. \p \v 8 Yo, ŋäthilinydja balanyara liŋgu yolŋu Yipurayimdja yäku, ŋayi märr-yuwalkthina ga märr-nherraṉmina Godkala. Ŋayi Godthu ḻakaraŋalanydja Yipurayimgala bitjarra, “Gonha'yurra nhuŋuway dhuwalanydja wäŋa ga gurruṯu'mirrinha nhuŋu, ga marrtjiya bala wiripuŋulili wäŋalili, ŋunhi ŋarra yurru wekama ŋunhiyinydja wäŋa nhuŋu ga nhokalaŋuwu yumurrku'wu.” Yaka Yipurayim marŋgi wäŋawunydja ŋuriki ŋunhi Godthu nhanukala ḻakaraŋala, yurru dhunupa ŋayi ŋunhi dhäruknha märraŋala, bala marrtjinana yana. \v 9 Yo, bunananydja ŋayi ŋunhili wäŋaŋura ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'mirriyaŋala ḻakaraŋala, bala ŋayi nhinanana. Yana ŋayi buṉbuŋala ḏalwaḏalwa nhanŋuway ŋayi nhinanharawunydja, liŋgu ŋayinydja ŋunhi Yipurayimdja balanyara yana biyaku ŋuli mulkuruna ŋayi ŋunhiliyinydja wäŋaŋura; bitjanna liŋgu ŋayi ŋuli marrtjinya giṯthu'-giṯthuna bala wäŋalili ga wäŋalili yulŋunydja, bili ŋunhiyinydjayi wäŋa wiripu-guḻku'wu miṯtjiwu. Yo, ŋayi Godthu dhawu'-nherrara ŋunhiyinydja wäŋa Yipurayimgu, ga gäthu'mirriŋuwu nhanukalaŋuwu Yitjakku, ga gutharra'mirriŋuwu nhanukalaŋuwu Djaykupku, yurru yaka walala ŋunhiyi wäŋa märraŋalanydja bitjarra walalaŋguwaynydja, yana walala märr-yuwalkthina mukthurruna yukurrana. \v 10 Ŋayi Yipurayimdja nhinana yukurrana galŋa-djulŋithina yana, yaka ŋayi ŋula warwuyurruna ŋurikinydja ŋunhi ŋayi yukurrana nhinana ḏalwaḏalwa'ŋura buṉbuŋura dhiyala munatha'ŋuranydja, liŋgu ŋayinydja yukurrana ŋunhi nhinana märr-gatjpu'yurrunanydja dhukarr-nhäŋalanydja ŋunhana bala djiwarr'nha wäŋa, ŋunhi ŋayi Godthu yukurra ŋäthilimirriyama ŋunha nhanukalayŋuwu yolŋu'-yulŋuwu. Yipurayimdhu märr-yuwalkthina wirrki yana, ŋunhi yalalanydja ŋayi yurru Yipurayim nhinana yukurra ŋunhalayinydja Godkalanydja wäŋaŋura gupaḏalnha-wala weyinŋumirrina. \p \v 11 Ga Yipurayimgunydja miyalk Saranydja, bitjarrayi liŋgu ŋayinydja märr-yuwalkthina Garraynha. Ŋayi Godthu ḻakaraŋala ŋurikalayi miyalkkala bitjarra, “Nhenydja yurru yothu'na gäma.” Yurru ŋayinydja ŋunhiyi miyalktja worruŋuna, dhuḏitjnha nhanŋu ŋunhi yothu'wunydja gurrukanharawu. Yurru ŋayi märr-yuwalkthina ŋuriŋi miyalkthu yulŋunydja, bala ŋayi waŋananydja ŋunhiyi bitjarrana, “Godthunydja yurru yuwalk yana dhuwalayi djäma bitjan, ŋunhi ŋayi dhawu'-nherrara ŋäthili.” Bala ŋayi Godthunydja ŋunhiyi dhäykanha rumbalnydja Saranha ḏälkuŋalana, bala ŋayi yothu'mirriyinana ŋunhiyi miyalk, bala ŋayi gäŋalana yukurrana Yipurayimgu yothu'nhana. \v 12 Ga ŋayipinydja ŋunhi Yipurayimdja rumbal balanyara yana liŋgu worruŋuna ŋayi wirrkina, yurru ŋayinydja ŋunhi Yipurayimdja balanyarana bitjan waka'-ŋurrkanhamirrina ŋayi guḻku'wuna mirithirrina yolŋu'-yulŋuwu; nhanukuŋunydja mala-wunhara biyapulnha wal'ŋu guḻku'na, balanyara miṯtji yana bitjan ganyu' ŋunha gärakŋura, ga garminyarr' ŋunha raŋiŋura, gulkuruwuna bothurruwunydja. \p \v 13 Yo, ŋunhiyi walala Yipurayim ga Yitjak ga Djaykup mukthurruna yana ŋunhi märr-yuwalkthinanydja, yana liŋgu ga murrmurryurruna walala. Yaka walala märraŋalanydja ŋunhiyi wäŋanha ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'mirriyaŋala walalanha, yurru walala ŋunhi galŋa-djulŋithina, liŋgu walala yukurrana märr-yuwalkthinana nhäŋalana ŋurukuyi yulŋunydja, ga ḻakaranhaminanydja walala ŋunhiyi walala bitjanmina, “Ŋanapurrunydja dhuwala balanyara bitjan mulkuru yolŋu walala dhiyalanydja munatha'ŋuranydja, wärriku warray yana, liŋgu dhuwalayinydja wäŋa yaka ŋanapurruŋgu yuwalk nhinanharawu.” \v 14 Yo, yolŋunydja ŋuli bitjandhi waŋa, ŋunhi ŋayi yukurra yurru dhukarr-nhämanydja gatjpu'yundja marrtjinyarawu nhanukalaynha ŋayi yuwalkŋulilina wal'ŋu wäŋalili. \v 15 Ŋunhi bini walala ḏukṯukthinya roŋiyinyarawunydja balayi, ŋunhi walala yukurrana nhinana ŋunhili ŋäthili, walalanydja bini ŋunhi roŋiyinya ŋunhimalayi warray. \v 16 Yurru walalanydja yaka yukurrana guyaŋina ŋunhiyinydja wäŋa biyapulnydja, liŋgu walala yukurrana ŋunhi wirrkinydja wal'ŋu ḏukṯukthina ŋurikina wäŋawu wal'ŋu ŋunhi biyapulnha wal'ŋu ŋamakurru'na yanana, ŋunhana wal'ŋu ŋunhi djiwarr'nha, Godkuna nhanŋuwaynha wäŋa. Walala waŋananydja yukurrana bitjarra, “Ŋayinydja ŋunha God ŋilimurruŋgu Waŋarr,” bala ŋayi Godthunydja ŋäthilimirriyaŋalana wäŋanydja walalaŋgu. Yakana ŋayi goranydja God walalaŋgu, bala yana yarrkmaraŋalanydja walalanha bäyŋuna, yana ŋayi walalaŋgu gumurr-ŋamathinana ŋunhimalayinydja nhanukiyingala ŋayi wäŋalilinydja. \p \v 17-18 Yo, yuwalkkuŋala yana ŋayi Yipurayim märr-yuwalkthinanydja. Wirrkina ŋayi galŋa-djulŋithina ŋunhi nhanukala ŋayi Godthunydja dhawu'-nherrara bitjarra, “Nhe yurru waka'-ŋurrkamana yothunhanydja, ga ŋuliwitjan gäthu'mirriŋuwalanydja ŋurikalayi Yitjakkalanydja yurru yarrata'ŋuru guḻku'na miṯtji dhawaṯthun, ga walalanydja yurru yukurra märrama nhä malanha bukmak ŋunhi ŋarra dhawu'mirriyaŋala nhuna.” Bala ŋuliŋurunydja dhurrwaraŋuru ŋayi Godthunydja gatjarr'yurrunana ŋanya Yipurayimnha. Ŋayi waŋananydja bitjarrana, “Gatjuy märraŋa garr'yurra dhuwali nhuŋuway gäthu'mirriŋunha Yitjaknha, ga wekamanydja nhe yurru ŋanya bitjan mundhurrnha ŋarraku, biyakana bitjan ŋuli ḏalkarra'mirriyu yolŋuyu gulaŋ-waṉḏinyamarama bala bathan wäyinnha.” Ga dhunupana ŋayi Yipurayimdhunydja märraŋalana yana dhäruktja ŋanya Godnha, yakana ŋayi mulkana ga roŋinyamaraŋalanydja nhanŋuway ŋayi gäthu'mirriŋunhanydja. Ŋayi bini bunha ŋanya murrkay'kunha, liŋgu ŋayi wirrki märr-yuwalkthina Godnha ŋunhi ŋayi ŋäthili dhawu'mirriyaŋala bitjarra, “ŋuliwitjan ŋurikala Yitjakkalanydja yarraṯaŋuru yurru guḻku'na miṯtji dhawaṯthun.” \v 19 Yo, Yipurayimdhunydja yukurrana guyaŋina bitjarra, “Godthunydja yukurra ganydjarr ŋayathama walŋakunharawu Yitjakku ŋulaŋuruyi rakunyŋuru.” Bala yuwalkthi ŋayi Godthu roŋinyamaraŋalanydja wekaŋala ŋanya Yipurayimgala, bitjarra ŋayi walŋakuŋalana ŋunhiyi Yitjaknha beŋuru rakunyŋurunydja. \p \v 20 Ga bitjarrayi liŋgu ŋayipi Yitjakthunydja märr-yuwalkthinayi Godnha, ga ŋunhi ŋayi Yitjak worruŋuthinanydja, bala ŋayi ḻakaraŋala nhanukalayŋuwu gäthu'mirriŋuwunydja maṉḏaku, Djaykupkunydja ga Yetjuwunydja bitjarrana, “Godthunydja yurru nhumalanha wirrki yana gäma yukurra ḻatju'kuma, gumurr'yama ŋayi yurru nhumalanha yulŋunydja.” \p \v 21 Ga bitjarrayi bili ŋayi ŋunhi Djaykuptja ŋayipinydja märr-yuwalkthina Godnha. Ga ŋunhi ŋayi marrtjina worruŋuthinanydja, galkina nhanŋu walu rakunydhinyarawuna, bala ŋayi wäthurruna nhanukalaŋuwu gutharra'mirriŋuwuna maṉḏaku, Djotjipkalaŋuwu märrma'wuna gäthu'mirriŋuwu maṉḏaku, bala ŋayi waŋana ḻakaraŋala bitjarrana maṉḏapala, “Godthunydja yurru nhumalanha dhuwala gumurrkumana. Nhumalaŋgalanydja yurru mala-wunharawuyyu märrama nhä malanha ŋamakurru' ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'-nherrara ŋilimurruŋgalaŋuwu miṯtjiwu.” ŋunhiyinydjayi worruŋunydja Djaykuptja dhärrana yukurrana goŋ-dhuŋguṉmirri yana ŋunhiyi, bala ŋayi buku-ŋal'yurrunana yukurrana Godkalana, liŋgu ŋayi ŋunhiyi märr-yuwalkthina dhärukku Godkalaŋuwunydja, ŋunhi ŋayi nhaltjarra Godthu dhawu'-nherrara Yipurayimgala. \p \v 22 Ga bitjarrayi liŋgu ŋayinydja Djotjiptja märr-yuwalkthinayi Godkala. Djotjiptja ŋunhi ga nhanŋu miṯtji yukurrana nhinananydja Yetjipnha, ga ŋunhi ŋayi Djotjip worruŋuthinanydja, bala ŋayi ḻuŋ'thunmaraŋalana nhanŋuwuy ŋunhi gurruṯu'mirrinhanydja walalanha yolŋu'-yulŋunhanydja, bala ŋayi ḻakaraŋala bitjarrana walalambalanydja, “Galki ŋarra yurru dhuwala rakunydhirrina dhiyala, ga ŋunhi nhuma yurru gonha'yundja dhuwala wäŋanha, ga märraŋa ŋarranha ŋarakanydja, bala gäŋa balayi ŋurikalayi wäŋalili ŋunhi Godthu dhawu'mirriyaŋala ŋunhiyi wäŋa ŋäthili Yipurayimgala, ŋunhimalayi nhuma yurru ŋarranha dhalkaramanydja,” bitjarrayi ŋayi Djotjipthu ḻakaraŋala, liŋgu ŋayi märr-yuwalkthina yukurrana Godnha. \p \v 23 Ga Mawtjitjkalanydja ŋäṉḏi'mirriŋuyu ga bäpa'mirriŋuyu bitjarrayina liŋgu märr-yuwalkthina Godnha. Yo, ŋunhi ŋayi dhawal-wuyaŋinanydja Mawtjitj, maṉḏa nhäŋala ŋanya ŋunhi ŋayinydja ŋunhiyinydjayi yothu ḻatju'na dhikana yana. Ŋunhi buŋgawa yolŋu ŋurikiy wäŋawuy Yetjippuynydja waŋana bitjarra, “Ŋunhi ŋuli Yitjuralpuyŋunydja yothu ḏarramunydja dhawal-wuyaŋirri yuṯanydja, ŋilimurru yurru dhunupana bumana yana,” bitjarra. Ga maṉḏa ŋunhi Mawtjitjkunydja ŋäṉḏi'mirriŋu ga bäpa'mirriŋu, yakana maṉḏa beyaṉiyina ŋula ŋurikiyi buŋgawawu, bala maṉḏa djuḻuḻ'maraŋalanydja ŋunhiyi yothu'nhanydja ḻurrkun'nha ŋaḻindi, liŋgu maṉḏa märr-yuwalkthina ŋunhi ŋurikiyinydja yothuwu yurru djäka yukurra ŋayipina Godnha. \p \v 24-25 Yo, ŋayi ŋurikalayi buŋgawawalana gäthu'mirriŋuyu dhäykayuna ŋunhiyi märraŋalanydja ŋanya Mawtjitjnhanydja, bala ŋuthanmaraŋalana yukurrana ŋayipina, ga ŋunhi ŋayi Mawtjitjtja ŋuthara, rumbal bathalayina, bala ŋayipinydja ŋunhi märr-yuwalkthinana Godnha. Yo, gumurr-nherraṉa warray ŋayi bini ŋunhiyi nhanŋuwaynydja ŋayi miṯtjinha, märr ŋayi bini nhinanha yukurranha galŋa-djulŋithinya ŋula nhäŋura malaŋuŋura romŋura ŋunhili buŋgawawala wäŋaŋura, yurru yaka ŋayi bitjarrayinydja Mawtjitjthu. Yana ŋayi waŋananydja bitjarra, “Godkunydja yolŋu walala ŋunha yukurra nhina galŋa-yätjthirrina, ga ŋarranydja yurru bitjandhiyiliŋgu galŋa-yätjthirriyi ga burakirriyi walalaŋgala dhambay. \v 26 Ŋarranydja yurru ŋunhiliyina liŋguna dhärrana yukurra, Garraywalana yana gali'ŋura, bayyi ŋunhi ŋarranha yurru yolŋuyunydja walalay ŋula beyarrmakkuma ga yätjtjama,” bitjarra ŋayi Mawtjitj ḻakaranhaminanydja, liŋgu wirrki ŋayi yukurrana märr-yuwalkthina Godnha. Yo, ŋayinydja bini ŋunhi Mawtjitjtja ḻukunydjathinya ŋunhala Yetjiptja wäŋaŋura, yurru ŋayinydja ŋunhi ŋapa-wekaŋala ŋurikiyinydja nhäku malaŋuwu, yaka ŋayi ḏukṯukthina ŋurikiyi munatha'wuywunydja nhäku malaŋuwu, liŋgu ŋayi yukurrana gatjpu'yurruna dhukarr-nhäŋala ŋunhina liŋguna yuwalkŋuna wal'ŋu nhä malanha ŋunhi ŋayi yurru Godthu ŋanya wekama yalala. \p \v 27 Yo, ŋayi Mawtjitjthu gonha'yurrunana ŋunhiyinydjayi Yetjiptja wäŋa, liŋgu ŋayi märr-nherraṉmina ŋayaŋu-yuwalkthina Godnha. Ŋayinydja ŋunhiyinydja buŋgawanydja wal'ŋu yolŋu maḏakarritjthina nhanŋu, yurru ŋayinydja Mawtjitjtja yakana beyaṉiyina ŋula nhanŋu, yaka ŋayi bilyurruna ga roŋiyina Godkalanydja ŋuliŋurunydja gatjal'ŋuru, yana ŋayi yukurrana marrtjinana-wala, malthurrunana yana yukurrana Godku, biyaku ŋuli ŋayi ŋunhiyinydja nhäŋalana wal'ŋu Godnhana. \v 28 Yo, bitjarrana liŋguna ŋayi yukurrana yana yulŋunydja märr-yuwalkthinanydja Mawtjitjthu. Ŋayi Godthu ḻakaraŋala nhanbala Mawtjitjpanydja bitjarrana, “Ŋunhinydja djiwarr'wuynydja yolŋu yurru marrtjina lili, bumana ŋayi yurru marrtji ŋunhinhanydja maḻamarrmirrinhanydja walalanha yumurrku'nha, ŋunha Yetjippuyŋunhanydja yolŋu'-yulŋunha. Nhumanydja yurru ŋarrakalanydja yolŋu'-yulŋuyu märrama wäyinnha, bala wutthurra, bala gulaŋnha bikpikthurra dhurrwaralilinydja ŋunhi nhumalaŋgalay bala'lilinydja, garrwarlili ga gali'lili maṉḏanyŋulili, ga ŋuriŋiyina gulaŋdhu nhumalanha yurru gungamanydja, ŋäkirrimaramanydja yukurra; nhumalaŋgunydja yumurrku' mala yaka yurru murrmurryun, liŋgu nhumanydja yurru walŋathirri ŋuriŋiyina maŋgu'yuna.” Bitjarra ŋayi Godthu ḻakaraŋala Mawtjitjkalanydja, bala ŋayi dhunupana märr-yuwalkthinana. Bala walala Godkunydja yolŋu walala nhinana yukurrana walŋamirrina dhikana, nhanukala Godkalana djäkaŋura. \p \v 29 Yo, ŋunhi walala Yitjuralpuyŋuyunydja yolŋu'-yulŋuyu gonha'yurruna ŋunhiyinydja wäŋa Yetjiptja, walala yukurrana marrtjinanydja ŋunhi bala märr-yuwalkthinana yanana-wala, bala Godthu ḻapthunmaraŋala gatjaḻ walalaŋgu ŋunhiyi gapu moṉuk; ŋayinydja yukurrana ŋunhi gapunydja ŋapa-ŋal'yunminana ŋunhala bala gali'ŋura, märrma'ŋura yana, ga walalanydja nhinana yolŋu'-yulŋunydja ŋunhinydja bala martj-martjtjurruna buḏapthurruna baṉḏany'kurruna. Walala ŋuriŋi Yetjippuyŋuyunydja yolŋuyu walalay guyaŋina yanapi walala yurru malthun ŋuliwitjandhi walalaŋgala goyurrkurru, yurru ŋunhiliyi ṉapuŋgany'tja, ŋunhi walala wapthurruna ṉapuŋga'lilinydja wal'ŋu, bala ŋayinydja gapuyunydja maṉḏanyŋuyu dhä-munyguŋalana walalanha, warrpam'nha walala ŋunhi ŋurru-ḻupthurrunana yukurrana, guḻwuḻyurrunana. \p \v 30 Ga ŋunhi walalanydja ŋayathaŋala ŋunhiyinydjayi wäŋa ŋunhi Godthu dhawu'mirriyaŋala, bala ŋayi God waŋana walalaŋgala bitjarrana, “Gatjuy, marrtjiya nhuma yurru, ga ḻiw'maraŋa walala yukirriya yulŋunydja ŋunhi wäŋanha Djarikunydja. Biyaka liŋgu yukirriya marrtjiya walu-ŋuparra, ga ŋunhi yurru ŋayi 7-dhirrinydja ḏaykun, bala ŋarranydja yurru ḏaw'-ḏawyunna ŋunhiyi ḻiw'maranhara galiny'tja ḻoḻu.” Bala dhunupana walala dhäruktja märraŋalana ŋanya Godnha. bala yuwalkthi yana ḻoḻunydja ŋunhi burrul'yurrunana marrtjina, liŋgu ŋunhi yolŋu'-yulŋuyu märr-yuwalkthina Godkala, ga dhäruk ŋanya märraŋala. \v 31 Ga waŋgany dhäyka yukurrana nhinana ŋunhiliyi wäŋaŋura, yäkunydja ŋayi ŋunhi Rayap, yurru yaka ŋayi ŋunhiyi ŋamakurruny'tja dhäyka, yana marramba'mirri balanyara. Ŋuriŋi mel'ŋumirriyu yolŋu'-yulŋuyu Yitjuralpuyŋuyu ḻakaraŋalanydja nhanbala ŋuripa dhäykawanydja bitjarra, “Ŋanapurruŋgala Godthu yurru dhuwalanydja wäŋa wekama ŋanapurruŋgalana goŋlili,” bala dhunupana ŋayi ŋuriŋi dhäykayunydja yana märr-yuwalkthinana, ga dhäruknha märraŋala, bala ŋayi Godthunydja ŋanya walŋakuŋalana; yaka ŋayi rakunydhina dhambay ŋurikala wiripu-guḻku'walanydja yolŋu'-yulŋuwala, ŋurikalanydja walalaŋgala ŋunhi walala yaka märr-yuwalkthina Godkala. \p \v 32 Yo, ŋäthilinydja benydja wal'ŋu guḻku' yolŋu walala yukurrana nhinana märr-yuwalkthina dhika wal'ŋu, bala'-balanyara yolŋu walala gam', Gitiyan, ga Barak, ga Djämdjin, ga Djiptha, ga Daypit, ga Djamiyul, ga dhäwu'-gänharamirri yolŋu walala, ga wiripu-guḻku'. Ŋarra bini ḻakaranha warray ŋunhiyinha walalanha yulŋunydja, yurru yakana ŋarra yurru dhuwalanydja dhäwu' weyinguma \v 33 Yo, dhiyaŋuyinydja walalay yukurrana djäma biyapul wal'ŋu bathalamirri dhika ganydjarr-ḏumurrumirri wal'ŋu yana, liŋgu walala yukurrana yuwalkkuŋala märr-yuwalkthina, märr-nherraṉmina manapara. Yo, wiripuŋuyunydja walala guḻku'na mirithirrina miriŋu marrtjina bunharawu ŋurikina märr-yuwalkthinyaramirriwuna walalaŋgu, yurru walalanydja Godkalaŋumirriyu walalay djuḻkmaraŋala warray ŋunhi miriŋunhanydja walalanha. Walala wiripu-guḻku'yu yolŋu'-yulŋuyu ŋuli djäma yana dhuwurr-dhunupa, bala walala märraŋalana ŋämakurruny'tja, ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'mirriyaŋala walalanha. Wiripuyunydja yolŋuyu bitjarra dhaḻ'yurruna dhä ŋunhi läyinnha, maḏakarritjnha ŋunhi wuŋgannha; yakana ŋanya ŋunhiyi bumaranydja ŋula, liŋgu ŋayi ŋunhi märr-nherraṉmina Godkalana. \v 34 Wiripunhanydja walalanha ŋunhi ŋurrkaŋala gurthalilina biṯtharr'yunarawuylilina, yurru walala ŋunhi gurthanhanydja ŋultjikuŋalana, yakana ŋuriŋi gurthayunydja walalanha nhäranhamaraŋala. Ga wiripu-guḻkuny'tja winya'-winyayurruna gayulnha, walŋa-yaw'yunmina; walalanha bini ŋunhi bunha yolŋu'-yulŋuyu murrkay'kunhana mandjawakthuna. Wiripunydja yolŋu walala nhinanha ŋuli yukurranha ganydjarrmiriwnha, yurru ŋayinydja Godthunydja walalanha ḏälkuŋala warray, ganydjarr wekaŋala warray walalanha, ga ŋunhi ḏälmirrinydja yolŋu walala ŋuli miriŋu marrtjinya, walalanydja ŋuriŋi märr-yuwalkthinyaramirriyunydja yolŋu'-yulŋuyu djuḻkmaranha warray ŋuli ŋunhi miriŋunhanydja. \v 35 Ga ŋunhi miyalk ŋunhi yothu nhanŋu rakunydhina, dhunupana ŋayi Godthunydja walŋakuŋalana ŋunhiyi rakunyŋurunydja, liŋgu ŋayi yuwalkkuŋala yana märr-yuwalkthina ga märr-nherraṉmina Godkala. \p Wiripunydja ŋuriŋi dhuwurr-yätjmirriyu yolŋu'-yulŋuyu bumara dhika ŋayaŋu-yätjkuŋala ŋunhi märr-yuwalkthinyaramirrinhanydja walalanha, yurru walalanydja yaka gumurr-nherrara ga ŋapa-wekaŋala Godkala, märr yurru walala nhina yukurra walŋa yana; yakana walala bitjarrayinydjayi bilyurrunanydja, liŋgu walala waŋana bitjarra, “ŋarra yurru yana rakunydhirri nhanŋu Godku, nhanukala gali'ŋura, märr yurru ŋarranydja walŋana nhina yukurra galkina yana nhanukala ŋunhalanydja.” \v 36 Wiripunhanydja yolŋu'-yulŋunha ŋuli warku'yuna ga bartjunmaranha dhika nhaltjana, ga wiripunhanydja walala ŋuli ḻoḻulilina galkaṉa, ga ḻuku ḏapṯapmaranha, ga goŋ maṉḏanha. \v 37-38 Wiripunhanydja yukurrana wirriw'-wirriwyurruna ŋunhiyi märr-yuwalkthinyaramirrinha walalanha yolŋu'-yulŋunha, murrkay'kuŋala guṉḏayuna. Ga wiripunydja walalanha yukurrana yolŋuyu ga mitmitthurrunana, ŋanaknha guḻk-guḻkthurruna mandjawakthuna, ga wiripu'-guḻku'nhanydja dharpuŋala mandjawakthu murrkay'kuŋalana. Wiripunydja märr-yuwalkthinyaramirri walala ŋuli nhinanha ŋurruwuykmirrina dhikana, girri'miriwnha walala, bala walala ŋuli dhaṯthunminya wäyingalana barrwaṉ'thu. Walala ŋuli yolŋu'-yulŋuyu wiripu-guḻku'yunydja ŋayaŋu-yätjkunhana bunha walalanha, yurru walalanydja mukthurruna yana märr-yuwalkthina Garraynha, märr-nherraṉmina manapara. Ŋunhi dhuwurr-yätjmirrinydja yolŋu walala yaka ḏukṯuk ŋurikiyi märr-yuwalkthinyaramirriwunydja walalaŋgu yolŋu'-yulŋuwu, yana walalanha yukurrana gukuŋala ŋuparana, bala yukurrana ŋunhiyi yolŋu'-yulŋunydja wirwiryurrunana ŋuliwitjarra ŋanhdharkkurruna wäŋakurru ga buku'-bukukurruna. Wiripunydja walala ŋuli yukurranha nhinanha mathirraŋurana, liŋgu walala yakana maḻŋ'maraŋala wäŋa walalaŋguwaynydja walala ŋunhi nhinanharawu. Bala ŋayi Godtja waŋana bitjarrana, “Ŋunha munathany'tja wäŋa yakana ŋamakurru' yana. Ŋarraku ŋamakurru'mirrinydja yolŋu walala märr-yunupamirrinydja yurru yakana nhina yukurra ŋunhiliyi weyin.” \p \v 39 Yo, ŋayi Godtja ŋunhi mirithina yana wokthurrunanydja ŋurikiyinydja walalaŋgu yolŋu'-yulŋuwu, liŋgu walala yuwalkkuŋala märr-yuwalkthina nhanukala Godkala, yurru ŋulinyaramirriyunydjayi yaka ŋayi Godthu walalaŋgu wekaŋala warrpam'thurruna ŋunhiyi ŋunhi ŋayi dhawu'mirriyaŋala. \v 40 Liŋgu Godthunydja ŋunhi djarr'yurruna dhukarr wiripuna, biyapulnha wal'ŋu ŋamakurru'na dhikana; ŋayi waŋananydja bitjarra, “Bukmakthu ŋarrakalanydja yolŋu'-yulŋuyu yurru rrambaŋina märrama; rrambaŋina yurru walala gulŋiyirrinydja ŋunhamalayinydja ŋamakurru'lilinydja dhikanydja wal'ŋu wäŋalili, ŋunhi ŋarra yukurra ŋäthilimirriyama dhuwala ŋarrakalaŋuwu miṯtjiwu.” Yo, ŋunhiyinydja walala ŋunhi walala ŋäthili märr-yuwalkthina Godnha, galkunna walalanydja yukurra ŋunhayinydja ŋilimurruŋguna, märr ŋilimurru yurru rrambaŋina bukmakthirrina gulŋiyirrinydja yukurra ŋunhamalayinydja yuṯalilinydja wäŋalili, ga nhina galkina yana yurru yukurra nhanukalana Godkalana, gupaḏalnha-wala yurru. \c 12 \s1 Gunhu'yu Godthunydja ŋuli ŋilimurrunha raypirri'yun dhä-ḏir'yunaramirriyu warray, märr ŋilimurru yurru walŋa nhina \p \v 1 Yo, ŋunhiyinydja märr-yuwalkthinyaramirri yolŋu walala ŋäthili marrtjina, bala ŋunhayina walala yulŋunydja, dhärrana yukurra biyapulnha wal'ŋu guḻku'na dhikana miṯtji ḻiw'maramana yukurra ŋilimurrunha, nhämana yukurra ŋilimurrunhanydja dhipalanydja, nhaltjan ŋilimurru ŋuli yukurra marrtji bala nhanukala Godkala romŋura. Yo, ŋilimurrunydja dhuwala balanyara bitjan ŋilimurru yukurra bata'yunmirri waṉḏirri ŋunhi, märr yurru ŋilimurru märramana ŋula nhänydja ŋunhalanydja bala. Ŋunhi yolŋu ŋuli waṉḏirri bata'yunarawu, yaka ŋayi ŋuli gurrukama weyin'tja girri', ga yaka ŋayi ŋuli goŋdhu ga ḏiltjiyu gäma ŋula nhä ŋonuŋ malanha. Ga yätjtja dhuwala rom ŋunhi balanyara bitjan weyin ŋunhi girri', ŋunhi ŋilimurrunha ŋayi yurru gaṯthunmarama ŋuriŋiyi yakaŋuwuna waṉḏinyarawu ŋamathanharawu. Ŋilimurrunydja yurru burrul'maramana yanana dhayaḻakumana, bala ŋurrkama yurru ŋunhi galŋa-ŋonuŋdhinyaramirrinydja ŋula nhä malanha rom ŋunhi ŋilimurru yukurra gäma, märr ŋilimurru yurru waṉḏirri yänana, ḻatju'kumana-wala. Go ŋilimurru waṉḏirrina ganydjarryunna yana ŋula nhäkurrunydja malaŋukurru romgurru ŋunhi; ŋilimurru waṉḏirri yukurra yurru ŋuliwitjandhi liŋgu dhukarrkurrunydja ŋunhi ŋayi ŋäthilimirriyaŋala ŋilimurruŋgu marrtjinyarawu. \v 2 Go ŋilimurru malthunna yana mukthun nhanŋuway waŋganygu Garraywu Djesuwu. Ŋurruthaŋalanydja ŋunhi ŋayipinydja Djesunydja yukurrana marrtjina dhiyala munatha'ŋuranydja märr-yuwalkthina yana dhika Godnha; yuwalkkuŋala yana ŋayi nhanukalaŋuwala bäpa'mirriŋuwalanydja märr-nherraṉmina, ga ŋuriŋi liŋgu märr-yuwalkthinyarayu ŋilimurrunydja yurru buku-mulka, ŋunhi ŋilimurru yurru mukthundja yana marrtji malthun nhanŋuwaynydja märr-yuwalkthirri manapan. Yo, Djesunydja ŋunhi yaka gandarrŋura gatjpaḻ'yurruna, yakana ŋayi gorana ŋurikinydja ŋunhi ŋayi rakunydhina mälakmaranhawuyŋura dharpaŋura, bitjarranydja bitjan ŋuli dhuwurr-yätjmirri yolŋu walala rakunydhirri; yanana ŋayi rakunydhinana ŋilimurruŋgala dharapulŋuranydja, liŋgu ŋayi yukurrana guyaŋinanydja ŋunhana bala ŋathil'nha wal'ŋu, ŋunhi ŋayi yurru nhinana yukurra ŋunhalana ŋayaŋu-djulŋithirrina, goŋmirriyirrina manapan. Liŋgu ŋuliwitjandhi nhanukalanydja rakunydhinyarayu ŋilimurrunydja yurru yolŋunydja walala walŋana nhina yukurra ŋunhalanydja, galkina nhanukala. \p Ga dhiyaŋunydja-wala ŋayi ŋunhana nhinana yukurra gali'ŋura galkina Godkalana, ŋurruŋuna wal'ŋu. \p \v 3 Guyaŋiya balayi roŋiyiya ŋanya Garraynha Djesunha, ŋunhi nhaltjarra ŋayi yukurrana marrtjina ŋuliwitjarra gatjaḻkurru ŋayaŋu-wutthunaramirrikurru bala; guyaŋiya ŋanyana, märr nhenydja yurru yakana djawaryun, bala gandarrŋuranydja ḏaḏawyun. Dhuwurr-yätjmirriyunydja yolŋuyu walalay ŋanyana nyamir'yurruna yukurrana, bala yätjkuŋalana nhanŋu bitjarrana liŋgu, yanana liŋgu-u-u ga bumara ŋanya walala murrkay'nha. \v 4 Nhenydja yukurra ŋunhi bitjandhi liŋgu ŋayaŋu-yätjkuma ŋuriŋi yätjthu malaŋuyu, yurru yaka muka yana ŋayi nhuna murrkayny'tja bumara. Mukthurra yana marrtjiya gukuŋa ŋunhiyi yätjnhanydja, yaka ḏaḏawyurra gandarrŋura. \p \v 5 Yaka meṉguŋa ŋunhinydja marrparaŋ'kunaramirri dhäruk ŋunhi ŋayinydja Godtja waŋa ŋuli yukurra nhumalanhanydja, bitjanna bitjan ŋuli bäpa'mirriŋuyu waŋa nhanŋuway gäthu'mirriŋunha. Ŋayi waŋanydja ŋuli yukurra bitjan, \q1 “Way gäthu ŋarraku! \q1 Ŋunhi nhe yurru yätjtja djäma yukurra, \q2 Garrayyunydja yurru nhuna raypirri'yun marrtji yätjŋuru djämaŋuru; \q1 Ŋunhi nhuŋu yurru buna marinydja, \q2 ŋunhiyinydja bitjan Garrayyu nhuna dhä-ḏir'yunna yukurra, marŋgi wekamana, märr yurru nhe yakana gupaḏal winya'yun biyapulnydja. \q1 Ŋunhi ŋayi yurru nhuna raypirri'yun bitjandhinydja, \q2 yana guyaŋiyana, bala marŋgithiyana. \q1 Ŋäka ŋunhi raypirri'yunaranydja, ga dhäruktja märraŋa ŋanya, \q2 märr yurru nhe rom-dhunupayirri. \q1 Yaka märr-yawaryurranydja, bala ḏaḏawyurranydja gandarrŋura. \q1 \v 6 Yo, Garrayyunydja ŋuli marrtji raypirri'yun warray ŋunhinhanydja yolŋunha ŋunhi ŋayi nhanŋu yukurra märr-ŋamathirri wirrki; \q1 Ŋunhi nhe yuwalktja wal'ŋu nhanŋu gäthu'mirriŋunydja, \q2 ŋayinydja yurru ŋayaŋu-yätjkumana nhuna, bitjanna bilmaramana rom-ŋamathamana wal'ŋu.” \p \v 7 Yo, ŋunhi ŋuli yothuyu djäma yätjkumanydja, bala ŋayinydja yurru bäpa'mirriŋuyunydja raypirri'yunna ŋanya, dhä-ḏir'yunna manapan, ḏaḏawyunmarama ŋanya ŋuliŋuruyi djämaŋuru yätjŋuru, märr ŋanyanydja yurru yaka muka goḏuy-wuma yätjthunydja ŋuriŋinydja romdhu. Ga ŋunhi ŋayi yurru Godthu raypirri'yun nhuna dhä-ḏir'yunaramirriyunydja, yaka waṉḏiyanydja nhanukala; mäkiri'-witjurra nhanŋu, bala marŋgithiyana. Ŋunhi nhe ŋuli yukurra ŋayaŋu-yätjthirrinydja ŋula nhäyunydja, ŋunhiyinydja bitjan Gunhu'yunydja Godthu yukurra raypirri'yun dhä-ḏir'yunna nhuna, ga raypirri'yunarayunydja ŋuriŋiyi ŋayi yukurra bitjan ḻakarama nhuŋu bitjanna, “Nhenydja dhuwala ŋarraku gäthu'mirriŋu. Ma' ḏaḏawyurrana ŋuliŋuruyi yätjŋurunydja, märr nhe yurru walŋa nhina.” \v 8 Yo, Godthu ŋuli raypirri'yundja bukmaknha muka nhanŋuway gäthu'mirriŋunhanydja walalanha. Ŋuli nhuna ŋayi yurru Godthu yakanydja raypirri'yun, dhä-ḏir'yun yätjŋuru, ŋunhiyinydja bitjan nhe yakana nhanŋu gäthu'mirriŋu, goŋmiriwnha yana nhe ŋunhi yulŋunydja, gänana. \p \v 9 Yo, ŋunhi ŋali ŋuli djäma yätjtja, ŋitjalaŋgala bäpa'mirriŋuyunydja ŋuli ŋitjalanha raypirri'yuna, ḏaḏawmaranha warray dhä-ḏir'yunaramirriyu, yurru ŋalinydja yaka ŋanya ŋula nyamir'yurruna ŋurikiyi, yana ŋali märr-ŋal'yurrunana nhanŋu yulŋunydja, dhäruknha ŋanya märraŋala, liŋgu ŋayi goŋ-nherraṉmina yukurrana ŋitjalaŋgunydja. Ga ŋunhi ŋayinydja ŋilimurruŋgalanydja ŋuriŋi yurru yuwalkŋuyunydja bäpa'mirriŋuyu, ŋuruŋu djiwarr'wuyyunydja ŋilimurrunha raypirri'yundja ŋula nhäŋuranydja ŋunhi yurru maḻŋ'thun, ŋilimurrunydja yurru yana nyilŋ'maranhamirri nhanukala, bala djambina ŋilimurruŋgalayŋuŋuru yätjŋurunydja malaŋuŋuru, märr yalalaŋumirriyunydja ŋilimurru yurru walŋana nhina nhanukala ŋunhalanydja. \v 10 Yo, ŋitjalaŋgu bäpa'mirriŋu yolŋu warray dhiyalanydja, märr-gurriri warray ŋayinydja ŋuli ŋitjalanha ŋunhi raypirri'yun dhä-ḏir'yun nhanukiyingalaynydja ŋayi ŋuriŋinydja guyaŋinyarawuyyu. Ḏukṯukthina warray ŋayi yulŋunydja ŋitjalaŋgu guŋga'yunarawu, yurru yaka ŋayi bukmakkunydja marŋgi. Yurru Gunhu'-Godtja marŋgi warrpam'thun warray, yuwalkkuma ŋayi ŋuli ŋilimurrunha guŋga'yun, ga ŋuriŋi nhanukalanydja raypirri'yunarayu yurru yuwalkkuma yana ŋilimurrunha bilmarama rom-ŋamathama wal'ŋu, märr yurru ŋilimurru nhina yukurra ḏarrtjalknha wal'ŋu ŋula nhämiriwnha, bitjan ŋayi God. \v 11 Yo, ŋunhi ŋali yukurra dhä-ḏir'yunaranydja märrama, bala ŋalinydja ŋuli galŋa-yätjthirri nhina yukurra, yakana ŋali yurru ŋuriŋiyi galŋa-djulŋithirrinydja. Yurru ŋuliŋuruyi dhäŋuru ŋunhi ŋilimurru marŋgithinana liŋguna ŋuriŋi Godkalana raypirri'yunarayu, liŋguna ŋilimurru ḏaḏawyurruna ŋuliŋuru yätjŋuruna malaŋuŋuru, bala ŋilimurru yurru nhina yukurra ŋayaŋu-yal'yunarana yanana. Liŋgu Godthunydja ŋuli wekama nhä malanha ŋamakurru' ŋurikina walalaŋgu ŋunhi walala yukurra nhina rom-dhunupa ga ŋamakurru. \s1 Godthu yukurra dhuwalayinydja ḻakarama dharraykuma ŋathil'yun, märr ŋilimurru yurru yakana baḏatjundja \p \v 12 Yo, yaka walala nhiniya märr-yawaryurranydja. Gaŋgathiya biyaka ga dhärriya ḏälthiya; guŋga'yunmiya bala-lili'yunmiya, märr yakana ŋula yol märr-yawaryundja yurru, bala ŋanydjaḻa'yun roŋiyirrinydja gandarrŋura. \v 13 Mukthurra yana walala marrtjiya yukirriya bala dhunupakurru ŋuliwitjarra gatjaḻkurru, waŋgany ŋurruk yana, märr yurru ŋayi yalŋginy'tja ŋunhi yolŋu yakana ŋattjarrkthun ga galkirri. Marrtjiya yana ŋamakurru'-wala, märr ŋunhinydja walala yurru walŋathirrina, ŋunhi walala yukurra yurru malthun nhumalaŋgalaŋuwu gatjaḻwu bala. \p \v 14 Yo, nhumanydja dhuwala Godku nhanŋuway dhulŋuŋu yolŋu walala. Birrka'yurra nhinanharawunydja marimiriwyanharawu yana; ḻundukunhamiya wiripuŋuwu yolŋuwu bukmakkunhamiya walala yana, yurru nhiniya yana ŋamathaŋa ga ḏarrtjalk. Ŋuli yurru ŋula yol yolŋu yakanydja nhina ḏarrtjalk ga ŋamathama, ŋayinydja yurru yakana nhäma ŋuriŋiyinydjayi Garraynha, yakana ŋayi yurru nhina galkinydja wal'ŋu nhanukala ŋunhala. \p \v 15 Biyaka djäka nhumalaŋguway nhuma yulŋunydja, märr yurru yaka ŋula waŋgany yolŋu ŋunhilimi miṯtjiŋura galkirri, ga yakana nhina ŋunhilinydja Godkalanydja märr-ŋamathinyaraŋura wal'ŋu. Ŋunhi yurru ŋayi waŋgany ŋula yolŋu ŋunhilimiyi miṯtjiŋura bitjandhiyi yätjthirrinydja, bitjan djitjun yukurra nhäma wiripuŋunhanydja yolŋu'-yulŋunha, ŋunhiyinydja yolŋu balanyarana ŋayi bitjan dharpa ŋunhi ḻuku wal'ŋu dhorukmirri, ga ŋuliŋuru ḻukuŋuru yurru ŋuthanna bitjan dhorukmirrina borum, bala guḻku'na yurru ŋuriŋiyi dhorukmirriyunydja yätjthirri. \p \v 16 Djäka ŋamathanhamiya ga guŋga'yunmiya nhumalaŋguway nhuma, märr yurru nhe yakana ŋula waŋganydhu baḏatjundja. Ŋunhi ŋayi yolŋu marramba'mirrinydja, ga buku-ŋal'yun ŋayi ŋuli yukurra munatha'wuywu nhäku malaŋuwu, girri'wu rrupiyawu ŋathawunydja, ga yakanydja yukurra ḏukṯukthirri Godkalaŋunydja nhäku malaŋuwu ŋamakurru'wu, yakana ŋayi yurru ŋuriŋiyinydjayi märrama ŋunhanydja ŋunhi Godkuŋunydja dhawu'-nherraṉara, yana ŋayi yurru ŋuriŋiyinydjayi yolŋuyu baḏatjunna, bitjanna bitjarra ŋuriŋi waŋganydhu yolŋuyu yäkuyu Yetjuyu be ŋäthili baman'. Yo, ŋunhiyinydja ḏarramu Yetjunydja yäku maḻamarr gäthu'mirriŋu nhanŋu Yitjakku, ŋayi bini märranha bukmak nhänydja malanha ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'mirriyaŋala nhanukalaŋuwala märi'mirriŋuwala Yipurayimgala, yurru ŋayi Yetjuyu guyaŋinanydja yanapi ŋula nhäna ŋunhiyinydja, bala ŋayi ḏupthurrunana ŋunhiyi yulŋunydja, märr ŋayi yurru märramanydja ŋathana yana waŋganynha. \v 17 Nhuma marŋgi ŋurikinydjayi Yetjuwunydja yäkuwu, ŋunhi dhuḏitjtja ŋayi ḏukṯukthina märranharawuna ŋurikiyi dhawu'-nherraṉminyarawuywuna, yurru dhuḏitjnha ŋunhiyinydjayi. Wirrkina ŋayi dhikana ŋäthinanydja, ŋäŋ'thurruna bitjarrana ŋunhi bäpa'mirriŋunhana yukurrana wekanharawuna nhanŋu, yurru dhuḏitjnha; yakana nhanŋu dhukarr roŋinyamaranharawunydja ŋurikiyi ŋunhi ŋayi ŋäthili ritjan'thurruna. Yo, Godku nhumanydja buku-ŋal'yurra waŋganygu yana, märr nhenydja yurru yaka muka bitjandhiyi baḏatjun, ga yaka märrama ŋula ŋunhiyinydja ŋunhi Godthu dhäwu'mirriyaŋala ŋilimurruŋgunydja. \p \v 18 Baman'tja ŋäthilinydja ŋunhiyi Yitjuralpuyŋu yolŋu walala marrtjina bala bukulili wäŋalili yäkulili Djäniyalilinydja. Ŋayinydja ŋunhi Godthunydja ŋunhiliyina wekaŋala romdja walalaŋgu, bala walala wirrkina dhikana barrarinanydja wal'ŋu, liŋgu ŋunhiyinydja wäŋanha ḻiw'maraŋala gurthayuna ga warumukthuna ga wärrkthuna. \v 19 Walala ŋäkula yiḏakiyinyara ŋunhi ŋayi bo'yurruna, ḻoḻ'thurruna wirrkina dhikana, ga ŋäkulayi walala rirrakay ŋanya Godnhanydja, bala walala waŋana bitjarrana. “Yaka ŋanapurru ḏukṯuk ŋayi yurru God ŋayipi waŋa yukurra ŋanapurruŋgala; yaka ŋanapurru ḏukṯuk ŋänharawu nhanŋunydja rirrakaywu.” \v 20 Yo, wirrkina walala barrarinanydja wal'ŋu, liŋgu Godtja waŋana bitjarra, “Nhuma yurru yaka marrtji galkithirrinydja ŋarrakala. Ŋunhi yurru yolŋuyu wo wäyindhu mulkanydja ŋunhiyi buku wäŋa, dhunupana nhumanydja yurru ŋanya buma guṉḏayuna rakunygumana.” \v 21 Ga ŋayipinydja ŋunhi Mawtjitjtja barrarinayi, bala ŋayi waŋana bitjarra, “Ŋarrapinydja dhuwala marrmarryunna yukurra bay, barrarinana ŋarra wirrkina.” \p \v 22 Yurru ŋilimurru Garraywalaŋumirrinydja yolŋu walala marrtji yukurra yaka ŋunhimalanydja bukulili dhä-ḏir'yunarawuylilinydja; ŋilimurrunydja dhuwala marrtji yukurra ŋunhimalayi warray bukulili Djäyanlili warray wal'ŋu yäkulili, ŋunhi dhuwalanydja wäŋa nhanŋuwaynha Godkuna yana, ŋunhi djiwarr' wal'ŋu wäŋa Djurutjalam yäku, ŋunhiyinydja ŋilimurruŋgu wäŋa nhinanharawu. Godtja ŋunha walŋa-ḏikṯik yukurra nhina, ga ŋunhayi nhanukala wäŋaŋura yukurra nhina ŋula nhämunha'na wal'ŋu miṯtji Godku djiwarr'wuynydja yolŋu walala, ŋayaŋu-djulŋithirrina walala yukurra ŋunha yulŋunydja wokthunna nhanŋu yanana. \v 23 Ga bitjandhi liŋgu Godkunydja yolŋu walala ŋunhanayi bukmaknha yukurra ḻuŋ'thun, bitjanna bitjan ŋunhi ŋurru'-ŋurruŋu maḻamarrmirri Godku gäthu'mirriŋu walala, ga ŋunhamalayinydja malalili Godthunydja yukurra dhambay-manapannawapmaramana bukmaknha yana ŋunhinhanydja walalanha ŋunhi walala marrtji yäkunydja ŋunhana dhärra'-dharra djiwarr'ŋurana. Ŋilimurrunydja dhuwala marrtjina galkithinana wal'ŋu yanana Godkalanydja, ŋunhi ŋayipina waŋganynha mala-yarr'yunaramirrinydja bukmakkunydja yolŋuwu walalaŋgu, yurru yakana ŋilimurru yukurra barrarirrinydja yurru, liŋgu ŋayipi muka ŋilimurrunhanydja waŋgany-manapara ŋunhinhanydja dhuwurr-ŋamakurru'mirrinhanydja yolŋu'-yulŋunha, ŋunhi walalanha ŋayi ŋayaŋu-ḏarrtjalkkuŋala. \p \v 24 Yo, marrtjinanydja ŋilimurru dhuwala nhanukalaynha yana galkithinanydja Djesuwalana, ŋurikalana ŋunhi ŋayina dhuḏi-nherraranydja ŋunhi yuṯa dhawu'-nherraṉminyarawuy; ŋuliyina Djesuwalana ŋilimurru marrtjina galkithinanydja wal'ŋu Godkala, liŋgu nhanŋuwaynydja gulaŋ-waṉḏina ŋilimurruŋgala dharapulŋura, bitjarra nhanŋu gulaŋdja bikpikthurrunana ŋilimurruŋgala ŋayaŋuŋuranydja, märr ŋayi yurru Godthunydja yakana nhäma biyapulnydja yätj ŋilimurruŋgu. Baman'tja benydja waŋgany yolŋu Waypul yäku burakina murrkay'kuŋala nhanukiyingalaŋuwuŋu wäwa'mirriŋuwuŋu, ga ŋunhiyi Waypulwu maŋguny'tja waŋa yukurra bitjanna mukthun yana, “God, buku-ruŋinyamaraŋa buŋa ŋunhiyi yätjnha yolŋunha.” Yurru gulaŋdhu Garraywala Djesuwalanydja yukurra waŋa bitjan warray, “Gunhu', bäy-ḻakaraŋa ŋunhiyi walalaŋgu yätjpuy, märr walala yurru walŋana nhina yukurra.” \p \v 25 Gutha walala, ŋäka ŋamathaŋa gurrum'thurra ŋunhi ŋayi yurru God waŋanydja yukurra nhuna. Yaka mäkiri'-yarryurranydja ŋuyulkthiyanydja nhanŋu. Ŋäthili Godthunydja dhä-ḏir'yurruna ŋunhiyi wiripu-guḻku'nhanydja ŋunhi walala ŋuyulkthina ga mäkiri'-yarryurruna ŋänharaŋuru, ŋulinyaramirriyu ŋunhi ŋayi marrtjina waŋana walalaŋgu dhiyala munatha'ŋuranydja. Yurru dhiyaŋunydja-wala Godtja ŋuli waŋa yukurra dharraykuma ŋilimurrunha ŋulaŋuru djiwarr'ŋurunydja, ga wirrkina yanana dhikana wal'ŋu ŋayi yurru dhä-ḏir'yun ŋunhinhanydja yolŋunha ŋunhi ŋayi ŋuli mäkiri'-yarryun, yakana ŋayi yurru walŋanydja winya'yun ŋula-wanhamala. \p \v 26 Yo, ŋunhi ŋayi Godthu wekaŋala rom ŋunhala bukuŋura Djäniyaŋuranydja, ŋuriŋi Godkalanydja rirrakayyu munathany'tja wäŋa dhuwala marrmarryunmaraŋala. Ga dhiyaŋunydja-wala ŋayi Godtja yukurra waŋa bitjanna, “Waŋganynha biyapul ŋarra yurru gurr'kurryunmarama wäŋa dhuwalanydja, ga bitjandhi liŋgu ŋarra yurru ŋunha gäraktja rurr'rurryundhi.” \v 27 Godthunydja ḻakaraŋala bitjarrayinydja märr yurru ŋilimurru marŋgithirri muka. Ŋayi yurru Godthu biyapul marrmarryunmarama bukmak nhä malanha ŋunhi ŋayi djäma dhipala munatha'lili ga ŋunha gäraklili, bala yurru dhuwalayi malanha winya'yunmaramana, dhawar'yunmaramana ŋayi yurru Godthunydja warrpam'thunna dhika yana, märr yurru bukmak ŋunhi nhä malanha marrmarryunamiriwnydja, God ŋayipi ga nhanŋu yolŋu walala ga wäŋa nhanŋu yurru yukurra dhärrana gupaḏalnha-wala. \p \v 28 Go ŋilimurru buku-wurrpanna ŋanya wokthunna, ŋunhi ŋayi romdja ga wäŋanydja wekaŋala ŋilimurruŋgu, ŋunhi yurru dhärra yukurra muŋbunuma warray, yakana yurru rurr'rurryun ga winya'yun yurru. Go ŋilimurru buku-ŋal'yun Godkunydja ŋamathamana, ga ŋayaŋuyuna ŋuriŋina wal'ŋu ŋilimurruŋgalay märr-ŋal'yun yukurra. Yakana ŋilimurru yurru wakalkurrunydja marrtji nhanukala, \v 29 liŋgu ŋunha God ŋilimurruŋgunydja balanyara warray bitjan gurtha; ŋayi yurru nhäranhamaramana yanana ŋunhinhanydja dhuwurr-yätjmirrinhanydja yolŋu'-yulŋunha. Yakana yana yurru yätjtja nhina ŋunhala nhanukala ḻatju'ŋuranydja wäŋaŋura. \c 13 \s1 Nhiniya ŋamathaŋa yana ganydjarryu nhanukalay Garraywala yana \p \v 1 Yo, nhuma yurru ŋunhi Garraywalaŋumirrinydja walala nhina yukurra ŋamathama yana. Mukthurra marrtjiya märr-ŋamathinyamiya nhumalaŋguway nhuma bala-lili'yunmiya, liŋgu ŋilimurrunydja dhuwala gutha'manydji ŋunha Garraywalanydja. \v 2 Ŋunhi yurru mulkurunydja yolŋu marrtji nhumalaŋgala wäŋalili, märraŋa ŋanya garr'yurra yulŋunydja nhokiyingala nhe wäŋalilinydja, ga djäka nhanŋu ŋamathaŋa ŋurikiyi. Wiripunydja ŋuli ŋunhi Godku yolŋu walala djäka ŋuriki mulkuruwu yolŋuwu, yurru yaka walala ŋunhi marŋginydja ŋurikiyi yolŋuwu, ŋunhi ŋayinydja djiwarr'wuy warray yolŋu, dhäwu'mirri ŋulaŋuru djuy'yunara Godkuŋu, rumbal yolŋuna yana. \p \v 3 Ga guŋga'yurra ŋunhiyinydja yolŋu'-yulŋunha ŋunhi walala ŋuli yukurra gulŋiyirri ḻoḻuŋura, biyaka marrparaŋ'kuŋa walalanha. Ga biyakayi bili djäka ŋurikinydja yolŋuwu ŋunhi ŋayi yurru ŋayaŋu-yätjthirri burakirri ŋurikiŋi yolŋuwuŋu ŋunhi ŋayi ŋuyulkthirri yukurra Garraywu. Biyakayi liŋgu mel-wuyurra ŋurikiyinydja yolŋuwu, liŋgu ŋilimurruna ŋunhi wiripunydja ŋuli burakirri ŋayaŋu-yätjthirri bitjandhi. \p \v 4 Yo, manymak warray ŋunhiyi yolŋuwu, maṉḏa yurru märranharamirrinydja, ḏarramuyu yurru märrama miyalknha, bala ŋuliŋuruyi märranhaminyaraŋurunydja maṉḏa yurru nhina waŋganyŋurana. Ga ŋunhi maṉḏa yurru märranharamirri, yaka ŋamakurru' ŋurikiyi waŋganygunydja yolŋuwu, ŋayi yurru waṉḏirri bala marrtji wiripuŋuwalana ḏarramuwala wo miyalkkala. Ŋunhiyinydjayi balanyarayinydja marramba'na, bala ŋayi yurru Godthunydja yuwalknha yana dhä-ḏir'yun ŋunhinhanydja yolŋunha ŋunhi ŋayi marramba'mirri. \p \v 5 Yaka märr-ŋal'yurra ŋurrulili nherrala ŋunhi rrupiyanhanydja. Wiripunydja nhe mak rrupiya-mäypamirri yolŋu, yurru yakana buku-manguŋanydja. Wiripunydja mak nhe rrupiyamiriw, yurru yakana warwuyurranydja, yana märr-bakthurra nhiniya ŋula nhäŋurana malaŋuŋura romŋura yana, liŋgu Godtja yukurra waŋa bitjan, “Ŋarra yurru yaka nhuna ganan goŋmiriwlilinydja; bitjan liŋgu ŋarra nhuŋu yurru djäkanydja yukurra.” \v 6 Bala ŋilimurru yurru nhinanydja yukurra galŋa-djulŋithirrina, ga waŋa yurru warwumiriwnha ga dhunupana bitjanna, \q1 “Garray ŋunhi ŋayipi ŋarrakunydja guŋga'yunaramirri; \q2 yakana ŋarra yurru ŋula barrarirrinydja nhäku. \q1 Yolŋuyu walalay ŋarranha yurru yakana ŋula buma buwayakkumanydja, \q2 bili ŋarranydja dhuwala nhanukala warray goŋŋura yana.” \p \v 7 Guyaŋiya ŋunhinha walalanha yolŋu'-yulŋunha ŋunhi walala nhumalanha yukurrana marŋgikuŋala ŋäthili, Godku dhäruk ḻakaraŋala. Walalanydja yukurrana ŋunhiyi bitjarrayi malthurruna gatjaḻwu Godkalaŋuwu yana, ga yana liŋgu ga raku'-rakunydhina walala. Guyaŋiya biyaka walalanha nhaltjarra walala yukurrana nhinana, ga märr-yuwalkthiyanydja yukirriya marrtjiya biyaka bitjarra ŋunhiyi walala. \v 8 Liŋgu ŋayipinydja ŋunhi Djesu-Christtja walŋa warray nhina yukurra, djambimiriw warray, ŋunhi warray liŋgu. Ŋäthilinydja ŋayi yukurranha ŋuli guŋga'yuna yolŋunha wiripunhanydja, ga bitjandhi liŋgu dhiyaŋunydja-wala ŋayi yukurra guŋga'yundhi ŋilimurrunhanydja, ga bitjan liŋgu yurru yukurra. \v 9 Ŋayathaŋa baṯ biyaka ŋunhiyinydja yuwalktja wal'ŋu rom. Yaka mäkiri'-witjurra ŋuriki yolŋu'-yulŋuwu ŋunhi walala ŋuli ḻakarama wiripu ga wiripu dhäruk, bilmarama nhumalanha. Wiripunydja mak walala yurru waŋa nhumalanha bitjan, “Ŋay' ḻukiya dhuwala ŋatha. Dhiyaŋuyi ŋathayu dhuyuyunydja nhuna yurru ganydjarr wekama.” Bitjan mak walala yurru waŋa, yurru ŋayipina yana Godthuna yurru ganydjarr wekamanydja ŋilimurruŋgu ŋayaŋuwunydja, yakana ŋula ŋathayunydja. Wirrki yana ŋayi Godtja ŋilimurruŋgu märr-ŋamathirri yukurra, ga ŋayi yurru bitjan maranhu-wekama ŋilimurrunha ŋayaŋunydja wal'ŋu, märr ŋilimurru yurru nhina ŋamathamana yanana. \p \v 10-11 Yo, Djesuna ŋayipina waŋganynha yuwalktja wal'ŋu ŋatha ŋilimurruŋgalaŋuwunydja ŋayaŋuwu. Ŋuriŋi ḏalkarra'mirriyunydja yolŋu'-yulŋuyu ŋunhi walala ŋuli yukurranha djäma ŋunhili Godkala buṉbuŋuranydja, ḏalwaḏalwa'ŋura, yaka walala ŋuli ḻukanha ŋunhiyi wäyinnha ŋanak ŋunhi walala ŋuli bunha ŋunhiyi ŋapatjkunharamirrinha wäyinnha, bala rumbalnha bathana. Ŋuriŋi yolŋuyu ḻiya-ŋärra'mirriyunydja ŋuli märranha guḻaŋdja ŋunhiyi wäyinnha, bala gänha djunamana ŋunhina wal'ŋu bala ŋärra'lilina, ŋunhiyinydjayi balanyarana bitjan ŋapatjkunharamirri yolŋu'-yulŋuwu yätjpuy, yurru rumbalnydja ŋunhiyi wäyinnha walala ŋuli märranha, bala gänha dhawaṯmaranhana ŋuli ŋuliŋuru wäŋaŋuru nhinanharamirriŋurunydja, ga ŋunhilina warraŋulnha walala ŋuli ŋunhi bathananydja warrpam'thunana dhawar'maranhana. Yakana ŋula yol waŋgany yolŋu ŋayaŋu-ḏarrtjalk ḻukanharawu ŋurikiyinydjayi ŋapatjkunharamirriwunydja. \v 12 Yurru Djesuna ŋayipina ŋilimurruŋgunydja ŋunhi ŋapatjkunharamirri, ŋayinydja ŋunhi burakina ŋunhala warraŋul wäŋaŋura, ga maŋgu'yunydja nhanukiyingala ŋayi ŋuriŋinydja ŋilimurruŋguna yätj biḏiwiḏitjkuŋala rurrwuyurruna, bitjarra ŋayaŋu-ḏarrtjalkkuŋalana ŋilimurrunha. Ga ŋayinydja Djesunydja bitjan ŋatha ŋilimurruŋgalaŋuwu ŋayaŋuwuna; ŋuliŋuruna nhanukalana ŋilimurru yurru ganydjarrnydja märrama nhinanharawu ŋamathanharawunydja wal'ŋu. \p \v 13 Yo, Djesunydja ŋunhi rakunydhina ŋunhala warraŋul wal'ŋu wäŋaŋura, ŋunhiyinydja bitjarra ŋayi yarrkmaranharana walalaŋguŋu, yakana walala nhanŋu ḏukṯukthina. Gul' ŋilimurru marrtji Djesuwalana warraŋullilina ŋunhiwala, nhanukalana gali'lili wapthun; ŋilimurru yurru gonha'yun ŋunhiyi ŋäthiliŋunydja rom, bäy warray walala yurru ŋilimurrunhanydja bitjandhi beyarrmakkuma ŋarrtjun ga buma. \p \v 14 Liŋgu dhuwalanydja wäŋa yana wärriku warray, yaka ŋilimurru yurru weyin dhuwala nhina dhiyalanydja wäŋaŋura munatha'ŋuranydja. Ŋilimurrunydja yukurra dhuwala gatjaḻ-nhäma ŋunhana-bala wal'ŋu, ŋurikina wäŋawu ŋunhi yurru ŋilimurruŋgu maḻŋ'thun, märr ŋilimurru yurru nhina yukurra ŋunhiliyinydja wäŋaŋura galkina yana nhanukalana gupaḏalnha-wala. \p \v 15 Nhä dhika mundhurr ŋilimurru yurru wekama nhanŋu Godkunydja?... Wäyin?... bay' nhä? Ŋuliyi Djesuwalanydja ŋilimurru yurru bitjanna liŋguna buku-wekama, wokthun yukurra yurru nhanŋu Godku, ga yäku-ḻakarama ŋanya biyapul wal'ŋu garrwarkuma, liŋgu wokthunaranydja ŋunhiyinydja bitjan ḻatju'na dhikana wal'ŋu nhanŋu Godkuna mundhurr. \v 16 Ga mukthurrana biyakayina walala yana guŋga'yunmiyana yulŋunydja, ga wekanhamiya bala-lili'yunmiya nhänydja malanha nhumalaŋguway nhuma, liŋgu ŋurikiyina God wirrkinydja wal'ŋu ḏukṯuk. Ŋunhi ŋilimurru yurru yuwalktja wal'ŋu märr-ŋamathirri yukurra bala-lili'yunmirrinydja, ŋunhiyinydja bitjan ŋilimurru yukurra mundhurrnydja wekama nhanŋu Godkuna. \p \v 17 Nhuma yurru dhäruk märrama ŋunhinhanydja djäkamirrinha yolŋu'-yulŋunha, ŋunhi walalanha ŋayi Godthu nherrara marŋgikunharawu nhumalaŋgu. Nyilŋ'maranhamiya nhunapinyay nhe ga mäkiri'-witjurra walalaŋgu, liŋgu walala yukurra bitjan liŋgu djäka nhumalaŋgu, djawaryunamiriwnha walala, liŋgu yalala ŋayi yurru Godthu nhäma marrtji ŋunhinhanydja walalanha djäkamirrinhanydja walalanha, nhaltjanna walala ŋuli yukurranha djäka nhumalaŋgu. Ŋunhi nhuma yurru mäkiri'-witjundja walalaŋgu, ga nhina ŋamathamanydja, walalanydja yurru ŋuriŋiyinydja djäma ŋayaŋu-djulŋithirrina. Ga ŋuli nhuma yurru yakanydja walalanha ŋäma, walalanydja yurru warwumirriyirrina dhika galŋa-yätjthirrina, bala nhaltjanna walala yurru nhumalanha ŋuriŋiyi guŋga'yundja ŋunhiyi? \p \v 18 Mukthurra yana bukumirriyaŋanydja ŋanapurruŋgu walala. Yakana ŋanapurrunydja yukurra rum'rumdhun Godkunydja, liŋgu dhiyakuna waŋganygu ŋilimurru ḏukṯukthirrinydja yukurra, ŋanapurru yurru nhina ŋamakurru'na wal'ŋu ga rom-dhunupana yana bitjan liŋgu. \v 19 Biyaka liŋgu bukumirriyaŋa ŋanapurruŋgu yulŋunydja, ga ŋäŋ'thurra walala Godnha, märr ŋarra yurru waḏutja roŋiyirri dhipali nhumalaŋgalanydja. \s1 Bukumirriyanhara dhawar'yunarawuynha \p \v 20 Ŋarranydja yukurra dhuwala bukumirriyama Godnha nhumalaŋgu, bitjan gam', “Gunhu' God, guŋga'yurrana walalanha ŋunhayi nhuŋuway yolŋu'-yulŋunhanydja, gäŋa waŋgany-manaparrana, märr yurru walala ŋayaŋuna nhina nhokalana bitjan liŋgu. Djesunydja dhuwala ŋurruŋu wal'ŋu djäkamirri, ŋamathama dhika yana ŋayi ŋuli djäkanydja yukurra nhanukalaŋuwu yumurrku'wunydja. Yo, nhepi ŋunhi Garraynha ŋanapurruŋgunydja gaŋgathinyamirriyaŋala, walŋakuŋala ŋulaŋuru moluŋuru, bala nherraranydja nhe ŋanya garrwarkuŋalana wal'ŋu ŋunhana yana nhokalaynha, ga ŋuriŋi nhanukalanydja ŋayi maŋgu'yu, ŋayi ŋanapurruŋgala dhuḏi-nherrara yuṯana wäwungunhaminyarawuynydja märr ŋahapurrunydja yurru nhuŋuwaynydja dhulŋuŋunydja yolŋu walala nhinana bitjanna liŋguna yurru-wala. \v 21 Garray God, dhaŋaŋguŋa ŋayaŋunydja nhuŋuway yolŋu'-yulŋunhanydja ŋuriŋi ŋamakurru'yuna wal'ŋu yana, märr yurru walala djäma nhokalay yana djälkurru. Djäma ŋunha walalaŋgala ŋayaŋuŋura wal'ŋu ŋuliwitjarrayi Garraywala Djesu-Christkalaŋukurruna, märr yurru walala nhina ŋamakurru' wal'ŋu nhokala gali'ŋura. \q1 “Garray nhenydja dhuwala biyapul wal'ŋu yana ŋamakurru'. Ŋanapurru dhuwala buku-ŋal'yunna yukurra nhuŋu wokthunna manapan, ga bitjanna liŋgu yurru. Yo yo.” \s1 Dhuwalanydja dhawar'yunarana dhäruk \p \v 22 Gutha walala, gurrum'thurra biyaka ŋäkanydja dhuwalayi dhäruktja ŋunhi ŋarra nherrara dhipala djorra'lili marrparaŋ'kunharawu nhumalaŋgu; ŋäka ŋamathaŋa yulŋunydja, liŋgu dhuwalayinydja dhäruk ŋarra wukirri märr-dhumbuḻ warray, yaka weyin. \p \v 23 Liŋgu mak nhuma ŋäkula ŋunhi ḻundunhanydja ŋilimurruŋgu Dimithinhanydja yäkunha dhawaṯthunara beŋuru ḻoḻuŋuru. Ŋuli ŋayi yurru buna dhiyala waḏutjanydja, ŋilinyunydja maṉḏa yurru rrambaŋina marrtji dhipali nhumalaŋgala. \p \v 24 Ḻakaraŋa nhumalaŋgalaŋuwu ŋurru'-ŋurruŋuwunydja märr-ŋamathinyaranydja ŋarrakuŋu, ga ŋuriki Garraywalaŋumirriwunydja walalaŋgu bukmakku yana, ŋunhi ŋanapurrunydja yukurra guyaŋirri wirrki yana nhumalanha dhipalinydja. Ga bitjandhiyi liŋgu Garraywalaŋumirriyu yolŋu'-yulŋuyu dhipuŋuru Yitaliŋurunydja wäŋaŋuru guyaŋirri yukurra yana nhumalanha. \v 25 Godthunydja nhumalanha yukurra mirithirri yana ŋayaŋuyu ḏapmarama Nhiniyanydja walala nhanukalana yana goŋŋuranydja Ga liŋguna.