\id 2CO \h 2 GORLINLILI \toc2 2 Corinthians \toc1 GORINBUYŊUWU NAMBA 2NA DHÄRUK DJUY'YUNARA BOLWUŊU \mt2 GORINBUYŊUWU NAMBA 2NA DHÄRUK \mt1 DJUY'YUNARA BOLWUŊU \toc3 2CO \c 1 \s1 Godthunydja ŋuli yukurra marrparaŋ'kuma warray ŋilimurrunha \p \v 1 Dhuwalanydja djorra' ŋarrakuŋu Bolwuŋu ŋunhi ŋarranydja dhuwala bo'puyŋu Djesu-Christku, yurru Godthu ŋayipi ŋarranha nherraranydja dhiyakuyi djämawunydja, bala wukirrina ŋarra yukurra dhäruktja dhuwala nhumalaŋgu Godkalaŋumirriwu miṯtjiwu dhipali Gorinlili wäŋalili, ga bukmakku nhumalaŋgu yolŋu'-yulŋuwu Godkalaŋumirriwunydja bukmaklili yana wäŋalili dhipali Guriklili makarrlili, yurru wukirri ŋarra yukurra dhuwala yulŋunydja rrambaŋi ŋilinyu maṉḏa Dimithiyu ŋilimurruŋgala gutha'mirriŋuyu. \v 2 Ŋilinyu ŋäŋ'thun yukurra bukumirriyama nhumalaŋgu yulŋunydja, märr yurru Godthu ŋilimurruŋgala Bäpayu ga Garrayyu Djesu-Christthu gäma yukurra nhumalanha galkikuma yana nhanukalay ŋayi märr-ŋamathinyarayu, märr yurru nhumanydja nhina yukurra ŋayaŋu-yal'yunara waŋgany-manapanmirri Djesu-Christkala. \p \v 3 Gul', ŋilimurru buku-wurrpanna Godnha Gunhu'nha, ŋunhi ŋayi bäpa Djesu-Christku ŋilimurruŋgalaŋuwu Garraywu. Godtja dhuwala mirithirri yana mel-wuyunaramirri ŋilimurruŋgu, bitjan warray liŋgu ŋayinydja ŋuli ŋilimurrunha marrparaŋ'kuma yukurra. \v 4 Ŋunhi ŋilimurrunydja ŋuli marrtji yukurra ŋuliwitjan ŋayaŋu-wutthunaramirrikurrunydja marikurru, Godtja ŋunhi ŋunhilimi ŋilimurrunha guŋga'yun marrtji, marrparaŋ'kuma ŋitjalanha, märr yurru ŋalinydja marrparaŋ'kumayi ŋunha wiripu-guḻku'nhanydja yolŋu'-yulŋunha, ŋunhi walala yukurra marrtji ŋayaŋu-wutthunaramirrikurru marikurru. Yo, ŋunhi ŋayinydja ŋuli Godthunydja ŋilimurrunhanydja marrparaŋ'kuma, bala ŋilimurrunydja yurru guŋga'yun ŋunha wiripuŋunha yolŋunha ŋuriŋi liŋgu nhanukala marrparaŋ'kunharayu. \v 5 Liŋgu ŋunhi ŋilimurru ŋuli ŋayaŋu-yätjthirrinydja mirithirrinydja wal'ŋu manapa Djesu-Christkalanydja, bitjandhi liŋgu Godthunydja yurru marrparaŋ'kuma biyapul wal'ŋu ŋilimurrunhanydja ŋuliwitjan Christkalaŋukurruna. \p \v 6 Yo, wiripunydja ŋilinyunha ŋuli mirithirri yana ŋayaŋu-wutthun ŋula nhäyu romdhu, märr ŋuliwitjan ŋayaŋu-wutthunarakurru ŋilinyu yurru guŋga'yun muka marrparaŋ'kuma nhumalanha, märr yurru nhumanydja walŋathirriyi. Ga wiripunydja ŋuli Godthu marrparaŋ'kuma ŋinyalanha, märr yurru nhumanydja nhäma ŋinyalaŋgala, nhaltjan ŋilinyu ŋuli yukurra dhärra ŋuliwitjan ŋayaŋu-yätjthinyaramirrikurru romgurru nhanukala yana Godkala guŋga'yunarayu, ŋuriŋiyinydjayi nhumalanhanydja yurru bitjandhi liŋgu marrparaŋ'kuma, märr yurru nhumanydja bitjandhiyi dhärra yukurra wuṉḏaŋarryirri, ga yakana ŋula nhuma yurru dhuḏi-yarrkthundja, ŋunhi nhe yurru märrama ŋayaŋu-yätjthinyaramirrinydja ŋula nhäŋ? \p \v 7 Yurru ŋilinyunydja, ŋarra ga Dimithiyu märr-yuwalkthirri yukurra nhumalanha, ŋunhi nhumanydja yurru yakana märr-ḏaḏawyundja, bäy warray ŋunhi ŋilimurru yurru ŋayaŋu-yätjthirrinydja ŋula nhäya rrambaŋiyi yana, liŋgu Godthunydja yurru ŋilimurrunha marrparaŋ'kuma rrambaŋiyi yana. \p \v 8 Gutha walala, liŋgu muka nhuma ŋarranha ŋäkulanydja ŋäthili, ŋunhi walala ŋayaŋu-yätjkuŋala bumara ŋarranha wirrki wal'ŋu yana ŋunhala Yaytja makarrŋura wäŋaŋura. Ŋunhiyinydjayi maḻŋ'thurruna ŋarraku mirithirri wal'ŋu yana ŋonuŋ, bala ŋuriŋiyinydja ŋarranha bini dhurrparanhana. \v 9 Ŋarranydja guyaŋina yanapi ŋarra ŋunhi rakunydhinyana. Ga yuwalk ŋarra ŋunhi rakunydhinanydja galki. Yo, ŋunhiyinydja maḻŋ'thurruna bitjarrayinydja, märr yurru ŋarra yaka guyaŋinyamirri yanapi ŋarra ḏäl ga ganydjarr-ḏumurru. Godtja ḏukṯuk ŋarraku, ŋarra yurru märr-nherraṉmirri nhanukalay Godkala, ŋunhi ŋayipina ŋuli yolŋunha gaŋgathinyamirriyama rakunyŋurunydja. \v 10 Ga yuwalk yana Godthu walŋakuŋalanydja ŋarranha ŋuliŋuruyi mariŋuru; ŋayi ŋarranha dhawaṯmaraŋala ŋuliŋurunydja ŋunhi ŋarra bini burakinyana rakunyguna, ga ŋayi yurru walŋakumayi biyapul ŋarranha. Ŋarra märr-yuwalkthirri yukurra nhanukala, liŋgu bitjan warray liŋgu ŋayinydja yukurra walŋakuma warray ŋarranha. \v 11 Ŋarra ḏukṯuk nhuma yurru guŋga'yun ŋanapurrunha. Buku-djulŋimirri, bukumirriyaŋa walala ŋanapurruŋgu, märr yurru guḻku'yu mirithirri yolŋuyu walalay buku-wurrpan Godnhanydja, ŋunhi ŋayi yurru walŋakumanydja ŋanapurrunha ga guŋga'yundja ŋuliwitjan nhumalaŋgalaŋukurru bukumirriyanharayu, ŋunhi guḻku' mirithirri yolŋu walala yukurra bukumirriyama ŋanapurruŋgu. \s1 Bolyu ḻakaraŋala nhäku ŋayi ŋunhiyi dhawuny'tja djambi bitjarrayi \p \v 12 Yo, Godthu ŋayipi ŋarranhanydja nherrara dhiyakuyi djämawu, yurru dhiyaŋu gam' ŋarra yukurra ŋurr'yundja. Yaka ŋarrakalay ŋayaŋuyunydja ŋarranha ŋuli yukurra yätj-ḻakarama, liŋgu ŋarra ŋuli nhinanydja yukurra ḏarrtjalk wal'ŋu yana, nhanukalay Godkala romŋura. Yaka ŋarra djäma djarrpi'kuŋalanydja nhumalanha ga ŋula yolnha. Bitjan liŋgu yana ŋanapurrunydja ŋuli yukurra ḻakarama Godku dhäwu' bukmakkala warray yolŋu'-yulŋuwala, dhunupa warray ga yuwalk warray, ŋuriŋi Godkala warray ganydjarryu, ga nhumalaŋgunydja bitjandhiyi ŋanapurru ŋuli yukurra ḻakarama warraŋulkumayi Godku dhäwu. Yaka ŋarra ŋuli ḻakaranha nhumalaŋgu yana ŋarrakuŋuwaynydja guyaŋinyara dhäwu'. \v 13-14 Ga ŋunhi ŋarra ŋuli wukirri djorrany'tja nhumalaŋgu, ŋarra ŋuli ḻakaramanydja dhunupa ga yuwalk dhäwuny'tja, warraŋulkuma yana. Dhiyaŋunydja-wala nhuma märr-gaŋga yukurra dharaŋan dhuwalayi, yurru ŋarranydja ḏukṯuk nhumalaŋgu nhuma yurru mukthun yana-wala marrtji marŋgithirri, yana liŋgu ga yuwalkkuma wal'ŋu nhuma yurru dharaŋan ga marŋgithirri, märr yurru ŋulinyaramirriyunydja ŋunhi yurru ŋayi Garray Djesu roŋiyirri lili, ga nhumanydja yurru yana ŋurr'yunna ŋanapurruŋgala, ŋunhi ŋanapurru ŋuli nhumalanha marŋgikunha ḻakaranha, ga ŋanapurrunydja yurru ŋurr'yun nhumalaŋgala, ŋunhi nhumanydja walŋathina ŋanapurruŋgala djämayu. \p \v 15-16 Dhiyakuyina ŋayaŋuwu ŋunhi ŋarra ŋäthilinydja nherrara roŋiyinyarawu nhumalaŋgala; ŋarra yukurrana guyaŋina yanapi nhuma gumurr-ŋamathinya ŋarraku. Ŋarra yukurrana guyaŋinanydja bitjarra gam', “Ŋurruŋunydja ŋarra yurru marrtji dhipali nhumalaŋgala Gorinlili, ga ŋuliŋuruyinydja ŋarra yurru marrtji ŋunha Matjataniyalilina makarrlili, ga biyapul ŋarra yurru roŋiyinyaŋurunydja bunayi Gorindja wäŋaŋura, märr yurru nhuma guŋga'yun ŋarranha, ŋunhi ŋarra yurru marrtji bala Djudiyalili makarrlili.” Yo, ŋarranydja bini buku-märrma'mirri bunanha nhumalaŋgu, märr nhumanydja bini märrma'mirri goŋmirriyinyanydja ŋarrakala. \v 17 Ga nhumapina yurru ŋarranha djarr'yundja. Ŋarra ŋunhi dhawuny'tja nherrara ŋäthilinydja withiyanarawu nhumalaŋgu, yurru yaka ŋarra yukurrana ŋunhi ŋäthili guyaŋinanydja ŋarranhawuynydja ŋarra. Wiripu-guḻku'yunydja nhuma ŋuli yolŋu'-yulŋuyu waŋa ŋarranha bitjan, yanapi ŋarra ŋuli waŋi, “Yo yo,” bitjan, bala dhunupana-yana ŋarra ŋuli djambinydja, bala waŋa yaka'yunna. Yurru yaka ŋarra balanyarayinydja yolŋu. \v 18 God ŋayipi yuwalktja, ga ŋayi marŋgi ŋanapurruŋgunydja, ŋunhi ŋanapurru ŋuli yakana bothirrinydja ḻakarama. Yaka ŋanapurru ŋunhi waŋana dhäruktja waŋganydja, ŋunhi ŋanapurru ŋäthili dhawu'-nherraranydja nhumalanha. \v 19 Liŋgu Djesu-Christtja ŋunhi Gäthu'mirriŋu Godkunydja yuwalktja djambimiriw warray, ŋunhiyinha ŋunhi ŋanapurrunydja Djälatjthunydja ga Dimithiyunydja ḻakaraŋala yukurrana nhumalaŋgu. Yaka ŋayinydja ŋuli Djesunydja waŋa “Yo” ga “Yaka”, rrambaŋikumanydja bitjan; yaka ŋayi ŋuli waŋa yana dhäruktja waŋganydja. Bitjan warray liŋgu nhanŋunydja dhäruk yurru yukurra dhärra djambimiriw warray. \v 20 Liŋgu bukmak nhä malanha ŋunhi ŋayi Godthu dhawu'-nherrara yurru yuwalkkuma yana maḻŋ'thundja ŋuliwitjan Djesuwalaŋukurruna. Dhiyakuyi ŋayaŋuwu ŋilimurru ŋuli waŋa, “Yo yo,” bitjandja, ŋunhi ŋilimurru ŋuli buku-ŋal'yundja Godku ŋuliwitjan Christkalaŋukurrunydja. \p \v 21 Yo, Godthu yana ŋayipi ŋuli dhärranhamarama ḏälkumanydja ŋilimurrunha; ŋanapurrunydja dhärra yukurra nhumalaŋgala rrambaŋi, waŋganyŋura Djesu-Christkala yana, liŋgu Godthunydja ŋayipi ganaŋ'maraŋala ŋilimurrunhanydja nhanŋuwayliliyaŋala ŋayi, \v 22 ga nherraranydja ŋayi Garrkuḻuknhana Birrimbirrnha yiŋarrayny'tja nhanŋuway ŋayi ŋilimurruŋgala ŋayaŋulilinydja ŋunhanydja, ga ŋunhiyi nhanŋunydja Birrimbirr bitjan dhambaywu ŋunhiyinydja ŋäthili ŋuruku dhuḏiŋuwuna, ŋunhi ŋayi yukurra ŋunha ŋayathama ŋilimurruŋgu. \p \v 23 Yo, God yana ŋayipi marŋginydja ŋarraku; yuwalk yana ŋarra nhumalaŋgu yukurra ḻakaramanydja dhuwala dhäwuny'tja, dhunupa wal'ŋu yana, yaka ŋarra yukurra bothirri ḻakarama. Ŋunhi bini ŋarra marrtjinya bala nhumalaŋgala ŋäthilinydja, ŋunhi ŋarra nherrara ŋarrakuway ŋarra marrtjinyarawu, ŋarranydja bini ŋunhi waŋanha nhumalanha raypirri'yuna, wirrki yana ḏälyu dhärukthu. Yurru yaka ŋarra ḏukṯuk galŋa-yätjkunharawunydja nhumalaŋgu, ga ŋurikiyina ŋayaŋuwu ŋunhi ŋarra yakanydja marrtjina bala nhumalaŋgala ŋulinyaramirriyunydjayi. \v 24 Ŋanapurrunydja dhuwala yaka nhumalaŋgu buŋgawa; waŋgany-manapanmirri yana ŋilimurru yurru djämanydja, märr yurru nhuma yuwalkkuma galŋa-djulŋithirrinydja. Liŋgu muka nhuma dhärra yukurra dhuwali wuṉḏaŋarr yulŋunydja nhumalaŋgalay nhuma märr-yuwalkthinyarayu, bala nhumapi yurru yana djarr'yundja nhä nhuma yurru märr-yuwalkthirri. \c 2 \p \v 1 Bala ŋarra djarr'yurruna bitjarrana, “Yakana ŋarra yurru marrtji dhiyaŋunydja-wala balayi nhumalaŋgala, liŋgu ŋarra yaka ḏukṯuk ŋarra yurru nhumalanha galŋa-yätjkuma.” \p \v 2 Yo, yuwalk dhuwala yulŋunydja. Ŋarranydja ḏukṯuk nhumalaŋgu muka, nhuma yurru ŋarranhanydja ŋayaŋu djulŋikuma märr-ŋamathinyamarama. Ŋuli ŋarra yurru marrtjinydja bala nhumalaŋgala dhipali, bala galŋa-yätjkumanydja nhumalanha, bala yolthuna yurru ŋarranhanydja galŋa-djulŋikuma? \v 3 Ŋurikiyina ŋayaŋuwu ŋunhi ŋarra wukirrinydja djorrany'tja nhumalaŋgu. Ŋunhi bini ŋarra marrtjinya bala nhumalaŋgala, ŋunhi nhuma bini mukthunanydja yana yukurranha miṯtji nhinanha ŋunhilinydja liŋgu yätjŋuranydja dhukarrŋura, ŋuriŋiyinydja bini ŋarranhanydja wirrkina galŋa-yätjkunha. Ŋarra yukurrana guyaŋina bitjarra, “Ŋarra yurru djuy'yun djorra', märr walala yurru miṯtji ŋamathanharamirri ŋäthili yana, ga yurruna ŋarra yurru marrtjinydja. Ŋunhi ŋarra yurru maḻŋ'marama ŋunhiyi miṯtjinha ḻatjuny'tja dhikanydja wal'ŋu, bala ŋarranydja yurru ŋuriŋiyinydja wirrkina goŋmirriyirri ŋayaŋu-djulŋithirrina.” Bitjarra ŋarra yukurrana guyaŋinanydja, liŋgu nhumalanhanydja yurru ŋayaŋu-djulŋikuma ŋuriŋiyina ŋunhi ŋarra ŋuli galŋa-djulŋithirri. \p \v 4 Ŋunhi ŋarra wukirri djorrany'tja ŋunhiyi nhumalaŋgu, yaka ŋarra yukurrana wukirri guyaŋinyaramiriwnydja; ŋarranydja ŋunhi mirithina yana warwuyurrunanydja yukurrana nhumalaŋgu. Yo, wukirrinydja ŋarra ŋunhi marrtjina dhäruktja maŋutji-milkarrimirriyu, liŋgu wirrki yana ŋarraku ŋayaŋunydja ŋäthina yukurrana nhumalaŋgu. Yaka ŋarra ŋunhi wukirri dhäruktja ŋayaŋu-yätjkunharawu nhumalaŋgu; wukirrinydja ŋarra ŋunhiyi bitjarrayinydja, märr yurru nhuma marŋgithirri ga dharaŋan, ŋunhi ŋarranydja yukurra märryu-ḏapmarama nhumalanha wirrki yana, ŋayaŋuyu-ŋupan yukurra nhumalaŋgu miṯtjiwunydja. Ŋarranydja ḏukṯuk dhiyakiyi ḻatju'wu ŋurrukkunydja dhika wal'ŋu, ḏarrtjalkku ŋula nhämiriwwu. \s1 Bäy-ḻakaraŋanydja ŋurikiyi dhuwurr-yätjku, bala yana märraŋana ŋanya \p \v 5 Yo, ŋunhi ŋarra ŋäthili wukirri ŋunhiyi djorrany'tja, ŋarra nhumalaŋgala ḻakaraŋala dhawaṯmaranharawuna ŋurikiyi yolŋuwu, ŋunhi ŋayi djarrpi'kuŋala djäma yukurrana. Yurru yaka ŋarrakalanydja ŋayi djäma yätjkuŋala; nhumalanha ŋunhiyinydja miṯtjinha Garraywalaŋumirrinha ŋayi ŋayaŋu-yätjkuŋala, liŋgu wiripu-guḻkuny'tja nhuma ŋayaŋu-goranana ŋuriŋiyi ŋunhi ŋayi djäma djarrpi'kuŋala. Yakana ŋarranydja yurru ŋapa-ŋal'marama nhanukala ŋurikalayi yolŋuwala. \v 6 Liŋguna ŋayinydja ŋunhi dhä-ḏir'yunarana nhumalaŋguŋuna guḻku'wuŋuna, ga ŋunhiyina liŋgu, gana'na. Liŋguna ŋayi gonha'yurrunana nhanŋuway yätjtja ŋunhi dhukarr. \v 7 Dhiyaŋunydja-wala nhuma yurru nhanŋu bäy-ḻakaramana, ga biyaka marrparaŋ'kuŋana ŋanya. Yakana ŋayi yurru weyinmaramanydja guyaŋirri ga ŋayaŋu-yätjthirri ŋuriŋiyi djarrpi'yunydja nhanukalay ŋayi. Nhumanydja yurru bäy-ḻakaramana nhanŋu, märr yurru ŋanya yaka muka ŋayaŋunydja dhä-munyguma ŋuriŋiyi. \v 8 Buku-djulŋimirri, biyaka gumurr-ŋamathiya nhanŋu, roŋinyamaraŋa ŋanya, märr yurru ŋayi marŋgithirri nhumalaŋgu ŋunhi nhuma yukurra yuwalkkuma märr-ŋamathirri nhanŋu. \p \v 9 Yo, ŋäthilinydja ŋarra ŋunhi ḻakaraŋala nhumalaŋgala dhä-ḏir'yunarawu nhanŋu, yana gatjarr'yurruna nhumalanha, yana maḻŋ'maranharawu nhumalaŋgu, wanhaka nhuma yurru dhäruk ŋarranha märrama warrpam'thun ga yuwalkkuma. \v 10 Yo, ga yuwalk yana nhuma dhäruktja märraŋala, bala ŋarra yana märr-yuwalkthirrinydja yukurra nhumalanha. Ŋunhi nhuma yurru bäy-ḻakarama ŋula yolku, ŋunhi ŋayi yurru djäma yätjkuma, ga ŋarranydja yurru bäy-ḻakaramayi yana nhanŋu bitjandhi liŋgu. Liŋguna ŋarranydja bäy-ḻakaraŋalana ŋurikiyinydja yolŋuwu ŋunhi ŋayi djäma yätjkuŋala ŋäthili. Yuwalk yana ŋarra bäy-ḻakaraŋalanydja nhanŋu yäkuyu Djesu-Christkala yana, märr yurru miṯtjinydja nhuma waŋganynha yana ŋurruk, ḻatju'na wal'ŋu ŋula nhämiriwnha. \v 11 Ŋilimurrunydja yurru bäy-lakarama ŋurikiyi yolŋuwu dhuwurr-yätjkunydja, märr yurru ŋilimurrunha yaka gaṯthunmarama yätjthunydja ŋuriŋinydja Satandhunydja. Liŋgu ŋilimurru marŋgi ŋurikiyinydja yätjkunydja birrimbirrwu; bitjan warray liŋgu ŋayinydja yukurra birrka'yun ŋuli gaṯmaranharawu galkinyamaranharawu ŋitjalaŋgunydja. \s1 Ŋilimurrunydja ŋuli djuḻkmaramana yana yätjnhanydja ŋuliwitjan Garraywalaŋukurru \p \v 12 Yo, ŋarra gonha'yun Yipatjatjtja wäŋa, bala marrtji Dhurawatjlilina wäŋalili, ga ŋunhi ŋarra bunanydja ŋunhiliyi, ŋanapurru maḻŋ'marama ŋunhi Garrayyunydja liŋguna dhurrwara ḻapmaramana ŋanapurruŋgu; wirrkina yana yolŋu walala djälthirri yukurra Garraywalaŋuwunydja dhäwu'wu ŋänharawu. \v 13 Yurru ŋarranydja yukurra ŋunhi ŋayaŋu-warwuyun yana, liŋgu ŋarra yaka maḻŋ'marama ŋunhiliyi ŋilimurruŋguway wäwanha Dätitjnha. Ŋarranydja yukurra ŋunhi gatjpu'yun nhanŋu yolŋunydja bunanharawu, dhukarr-nhäma ŋarra yukurra, märr ŋarra yurru ŋäma nhumalanha, yurru yaka warray ŋayinydja bunana. Bala ŋarra gonha'yurrunanydja Dhuruwatjtja wäŋa, bala marrtji Matjataniyalilina, ga ŋunhalayina ŋarra ŋanya maḻŋ'maramanydja. \p \v 14 Yo, mirithirri yana ŋarra ŋayaŋu-djulŋithirrinydja ŋuriŋiyi dhäwu'yunydja nhumalaŋgala. Wirrki yana wal'ŋu ŋarra dhika buku-wurrpandja Godnha, liŋgu bitjan warray liŋgu ŋayi ŋuli ŋanapurrunha gäma yukurra ŋurru-warryun ḻatju'kuma warray dhika wal'ŋu, märr yurru ŋanapurru djuḻkmarama ŋuriki yätjkunydja mokuywunydja, dhambay-manapanmirri yana Djesu-Christkala. Yo, balakurruyi ŋanapurruŋgalaŋukurrunydja Godthu ŋuli yukurra balaka'yunmaramana ŋunhiyi dhäwuny'tja birrka'mirrililina, balanyarana bitjan buŋgan bäw' ŋunhi, märr yurru birrka'mirriŋura wäŋaŋuranydja marŋgithirri nhanŋu Djesu-Christkunydja. \p \v 15 Yo, Godtja ŋuli wirrki yana dhika wal'ŋu ŋayaŋu-djulŋithirri ŋuriŋiyi ŋunhi ŋilimurru ŋuli birrŋ'marama dhäwu' Christnhanydja bukmakkala yolŋu'-yulŋuwala birrka'mirriwala, ŋurikinydja walalaŋgu ŋunhi ŋayi Christthu walŋakuma ŋuli yukurra walalanha, ga ŋuriki walalaŋgu ŋunhi walala yukurra marrtji walalaŋgalay walala gatjaḻ'kurru ŋunha rakunydhinyaramirrilili. \v 16 Ŋunhinydja walala ŋunhi walala yaka ḏukṯukthirri Godkalaŋuwu dhukarrwu, walalanydja yurru ŋuyulkthirrina ŋurikiyi dhäwu'wu, bitjanna bitjan ŋuli yolŋu ŋunhi ŋuyulkthirri yätjku buŋgangu, bala walala yurru murrmurryun gupaḏalkumana-wala. Ga ŋunhi wiripu-guḻku' ŋunhi walala wirrki yana djälthirri yukurra Godkalaŋuwu walŋamirriwu dhärukku, walalanydja yurru yana märramana, bitjanna bitjan yolŋu ŋuli djälthirri ŋurikiyi ḻatju'wu buŋgangu, bala walala yurru walŋana nhina, bitjanna liŋguna yurru, gupaḏalnha-wala. \p Yakana ŋayi yurru ŋula yolthu yolŋuyu ḻakarama dhuwalayi dhäwu' ŋamathamanydja ŋuriŋi nhanukalaynydja ŋayi ganydjarryu. \v 17 Mirithirri guḻku'yu ŋuli yolŋuyu walalay ḻakarama dhäwu' Godnha yalŋgi'kumanydja, yanapi dhuwalayinydja dhäwu' ŋula nhäna bäyimgu rrupiyawuna, märr walala yurru ḻukunydjayirri walalawuynha ŋuriŋiyinydja. Ŋanapurrunydja dhuwala yolŋu'-yulŋu yaka balanyarayi. Ŋanapurrunydja ŋuli ḻakarama Godku dhäruk yuwalk ga dhunupa yana, liŋgu ŋanapurrunydja dhuwala Christku djämamirri walala. Godthu ŋayipi ŋanapurruŋgunydja wekaŋala dhuwalayi djäma, ga nhanŋuway ŋanapurru yurru buku-wurrpanarawunydja djäma yana. \c 3 \s1 Ḻakarama yukurra Godkalaŋuwuy djeŋarra'wuy \p \v 1 Yo, ŋunhi ŋarra ŋuli waŋanydja ḻakaranhamirrinydja bitjandhiyi, yaka ŋarra yukurra ŋurr'yundja, ga yaka ŋarra yukurra ḻakaranhamirri yana yindikunharamirrinydja. Ŋanapurrunydja ŋuli yaka warray gäma djorra' nhumalaŋgala ŋula yolkuŋu wukirriwuy, ŋunhi ḻakarama yukurra ŋunhiyi djämawuy ŋanapurruŋguŋu, ga yaka ŋanapurru ḏukṯuk nhumalaŋgunydja nhuma yurru wukirri djorra' ŋuruku wiripu-guḻku'wunydja yolŋu'-yulŋuwu. \v 2 Nhumapi warray ŋunhi balanyaranydja bitjan djorra' ŋunhiyi, ŋunhi ŋuli yukurra ḻakarama ŋanapurrunha, yurru ŋanapurrunydja ŋuli yukurra gäma nhumalanhanydja ŋuruŋu ŋayaŋuyu warray ŋanapurruŋgalay, yaka warray goŋdhu. Wiripu-guḻku'yunydja ŋuli yolŋu'-yulŋuyu nhäma nhumalanha, nhaltjan nhuma ŋuli nhina yukurra, ga nhumalaŋgalanydja ŋunhi walala yurru nhäma dharaŋanna ŋanapurruŋguŋu djämawuy. \v 3 Yo, nhumanydja dhuwala balanyara bitjan djorra' wukirriwuy Christkuŋu nhanukuŋuway ŋuliwitjan ŋanapurruŋgalanydja djämakurru. Yurru Christthunydja ŋuli yaka wukirri ŋula nhälili, bilkpilklilinydja guṉḏalili ŋula nhäyu wukirriwuyyunydja; ŋayinydja ŋuli wukirri yolŋu'-yulŋuwala ŋunha ŋayaŋulili warray, ŋuriŋi Godkala Birrimbirryu Walŋayu warray. \p \v 4 Ŋanapurrunydja ŋuli ḻakaranharamirri ŋanapurrunhawuy ŋanapurru bitjanmirri, liŋgu ŋanapurru yuwalkkuma yana yukurra märr-yuwalkthirri Godnha, ŋunhi Christthu ŋanapurrunhanydja nherrara dhiyakuyi djämawu. \p \v 5 Ŋanapurruwaynydja dhuwala ganydjarrmiriwnha yana. Yakana yurru ŋanapurruway gänanydja djäma ŋanapurruŋgalanydja ganydjarryu; ŋayipi yana Godthu ŋuli yukurra djämanydja ŋanapurruŋgalaŋukurru, \v 6 ga ŋuliwitjan nhanukala ganydjarryu ŋanapurru ŋuli ḻakaramanydja dhuwalayi yuṯanydja rom dhawu'-nherraṉminyara. Ŋuriŋi ŋäthiliŋuyunydja romdhu ŋuli yukurra ḻakarama nhaltjanarawu nhinanharawu yana, yurru ŋuriŋi romdhu ŋuli bitjanna gäma yukurra yolŋu'-yulŋunhanydja rakunylilina, liŋgu yakana ŋayi yurru ganydjarr wekama yolŋu'-yulŋuwu ŋuriŋiyinydjayi djämawu ŋamathanharawunydja. Yurru dhiyaŋunydja-wala Godku Birrimbirr dhuwalana ŋilimurruŋgala ŋayaŋuŋurana, ga ŋayina yukurra gäma ŋilimurrunha ŋunha walŋalilinydja. \p \v 7 Yo, Godthu wukirri ŋunhiyi ŋäthiliŋunydja rom ŋunhimalayi bilkpilklilinydja guṉḏalili, ga ŋulinyaramirriyuna ŋunhi ŋayi Godthu wekaŋala ŋunhiyi rom Mawtjitjkalanydja, Godku djeŋarrany'tja warraŋulthinana maḻŋ'thurrunana, bäy warray ŋuriŋi romdhu yukurra waŋa ḻakarama yolŋu'-yulŋunha, walala yurru raku'-rakunydhirri, liŋgu walala yukurra djäma yätjnha, yakana ŋamakurru. Nhanŋu bukunydja Mawtjitjku ŋunhi warrpam'nha djeŋarra'yinana ŋuriŋiyina Godkalana djeŋarra'yu, ga yakana ŋuriŋi yolŋu'-yulŋuyu nhäŋala yukurrana dharr-r-r bitjarranydja Mawtjitjnhanydja buku, bäy warray ŋunhi djeŋarrany'tja marrtjina buwa'-buwayakthinana-a-a winya' way. \v 8 Ga dhiyaŋunydja-wala djeŋarra' ŋunhiyi marrtji maḻŋ'thu-maḻŋ'thunna bala djämayu ŋuliwitjanna Godkalana Walŋamirriwalana Birrimbirrwala, yurru ŋunhiyinydjayi djeŋarra' biyapul warray wal'ŋu ŋurikalanydja ŋunhi ŋayi ŋäthili maḻŋ'thurruna ŋurikala ŋäthiliŋuwala romgala. \p \v 9 Yo, ŋuriŋiyi ŋäthiliŋuyu romdhu yukurra ḻakarama yolŋu'-yulŋunha yätj, bitjan ganaŋ'thun yukurra Godkalanydja, yurru ŋunhinydjayi rom ḻatju' warray, ŋulaŋuru Godkuŋunydja wekanhara. Yurru ŋunhiyinydja yuṯanydja dhawu'-nherraṉarawuy biyapul warray wal'ŋu dhika ḻatju', ga djeŋarra' warray, liŋgu ŋuriŋinydjayi ŋuli yukurra yolŋu'-yulŋunha ŋayaŋu-dhunupakumanydja, bala waŋgany-manapanmirrina Godkala. \v 10 Yo, ŋunhiyi djarraṯawun' ŋunhi ŋäthili bunana ŋuliwitjarra ŋäthiliŋukurru romgurru, ŋunhiyinydjayi märr-gaŋga warray ya', bala ŋunhiyinydja liŋguna winya'yurrunana marrtjina, liŋgu dhiyaŋunydja-wala bena dhikana wal'ŋu djarraṯawun' liŋguna maḻŋ'thurrunana. \v 11 Yo, ḻatju' warray ŋunhiyi ŋäthiliŋunydja rom ŋunhi ŋayi Godthu wekaŋala yana guwarrwu, yurru ŋunhiyinydja yuṯana rom biyapul'nha wal'ŋu dhikana djeŋarra'na, liŋgu ŋunhiyinydja yukurra yurru dhärra bitjanna liŋguna, bäyŋuna yurru ŋayi buwayakthirri. \p \v 12 Yo, dhiyaŋunydja-wala ŋali yukurra gatjpu'yunna dhukarr-nhämana ŋurukuna, ŋunhi ŋali yurru nhämana wal'ŋu ŋunhiyi Godku ḻatju' dhika wal'ŋu djeŋarra'na warrpam'nha, warraŋulnha dhikana, bala ŋanapurru ŋuli ḻakarama dhuwalayi dhäwu' Djesunha ŋurr'yundja dhika, barrarimiriwnydja nhämiriwnydja. \v 13 Ŋayinydja Mawtjitjtja ŋanyapinyay ŋayi ŋäkirrmaranhamina buku girri'yu, märr yurru walala ŋuriŋi Yitjuralpuyŋuyunydja yolŋuyu walalay yakana nhäma ŋunhiyi djeŋarrany'tja djarraṯawun' ŋunhi marrtjina winya'-winyayurruna bala, yurru ŋanapurrunydja ŋuli yaka ŋäkirrmarama ŋunhiyi dhäwu'nha bitjandja. Yakana ŋanapurru ŋuli djuḻuḻ'maramanydja mayaliny'tja dhuwalayi dhäwu'nha. \p \v 14 Yo, ŋurikiyi yolŋu'-yulŋuwu Yitjuralpuyŋuwu ḻiyanydja ŋäkirrmaranharana bambaykunharana, yakana walala dharaŋara nhäŋala, yanana liŋgu-u-u, ga dhiyaŋu-wala dhuwala, mukthun yana ŋunhiyi yolŋu walala Djuwstja yaka yana dharaŋan yukurra ga marŋgithirri. Yo, ŋunhi walala ŋuli maŋutji-ḻaw'marama dhawu'-nherraṉara ŋunhi ŋäthiliŋu, ga mukthun yana walala yaka yukurra dharaŋandja; yakana walala yukurra maḻŋ'marama mayaliny'tja ŋunhilimi, liŋgu mukthunna yana walalaŋgu ḻiyanydja ŋäkirrmarama yukurra ŋuriŋiyi liŋgu nhäyu. Liŋgu ŋayipina waŋganydhuna Christthuna yurru ŋunhiyi ḻapmaramanydja, märr yurru walala nhäma ŋamathamana wal'ŋu, bala marŋgithirrina. Yaka yana walala yurru yuwalkkumanydja dharaŋan ga marŋgithirri Godkalaŋunydja ŋurikinydja romgu, yana liŋgu-u-u ga märr-yuwalkthirri walala yurru Djesunha. \p \v 15 Yo, beŋuru liŋgu yana ŋurruŋuru, ga yana liŋgu ga dhiyaŋu-wala, ŋunhi walala yurru ŋäma dhäruktja ŋunhi ŋayi Godthu wekaŋala nhanukala Mawtjitjkala, yaka yana walala ŋuli dharaŋandja walalaŋgalay ŋayaŋuyu. \v 16 Ga ŋunhi yurru ŋayi ŋula yol yolŋu ŋanydjala'yun Djesuwala, Garrayyunydja yurru ḻapmaramana ŋayaŋunydja nhanŋu ga muḻkurrnydja, märr yurru ŋayi nhämana wal'ŋu mälkumana, bala marŋgithirrina yuwalkkumana. \v 17 Liŋgu Garraynydja ŋunhi Walŋamirri warray Birrimbirr, ga ŋunhi ŋayi ŋuli Garraywu Birrimbirr nhina yukurra ŋula yolkala ŋayaŋuŋuranydja, ŋunhiyinydjayi yolŋu dhayaṯana ŋayi, yakana ŋanya yurru ŋula nhäyu ŋäkirrmarama bambaykumanydja. \p \v 18 Yo, dhiyaŋunydja-wala ŋali yukurra nhämana yana warraŋulnha wal'ŋu Garraywu djeŋarrany'tja djarraṯawun'. Nhanŋunydja djarraṯawun' djeŋarrany'tja yaka warray ŋorra yukurra djuḻuḻ'maranharanydja ŋula nhäkuŋu. Ŋunhi ŋali yurru mukthun yana-wala nhäma marrtji Djesunha buku, ŋalinydja yurru djambina; ŋuriŋi Garraywalanydja Godkalanydja Birrimbirryu yurru marrtji wiripuyamana ŋilimurrunha, djambina bala, märr ŋilimurrunydja yurru nhina djan'kuna yana bitjan ŋayipi Garray ŋilimurruŋgu. Ŋilimurrunydja yurru wakindhirrina marrtji bala gurarrthirrinydja nhanukalanydja ŋunhilinydja djeŋarra'ŋura, yanana liŋgu-u-u ga nhina ŋilimurru yurru ŋunhala Godkalana djeŋarra'ŋura. \c 4 \s1 Marrtjina-wala-yana ŋilimurru ŋuli yulŋunydja ŋuriŋi walŋayu Godkala \p \v 1 Yo, Godthu ŋanapurrunhanydja nherrara dhiyakuyi djämawu, liŋgu ŋanapurruŋgunydja ŋayi mel-wuyurruna warray, bala ŋayi djarr'yurrunana ŋanapurrunha, märr yurru ŋanapurru ḻakarama birrŋ'marama dhuwalayi dhäwu'. Bala ŋanapurru yakana ŋuli ŋayaŋu-djawaryundja gandarrŋuranydja dhiyaŋuyi. \v 2 Liŋguna ŋanapurru gonha'yurrunana gupaḏalkuŋalana bukmak ŋunhi nhä malanha gora-wekanharamirri rom, ŋunhi ŋuli yolŋu'-yulŋuyu djäma yukurra gayul. Yakana ŋanapurru ŋuli mayali'-wilkthundja ŋula yolnha yolŋunha, ga yakana ŋanapurru ŋuli bilmarama yalŋgi'kumanydja ḻakarama Godku dhäruk. Ŋanapurru ŋuli ḻakaramanydja warraŋul'kumana Godku yuwalktja dhäwu', märr yurru bukmakthu yolŋuyu walalay ŋämanydja walalaŋgalay walala ŋayaŋuyunydja, bala yana dharaŋanna ŋunhi nhäyinyara ŋanapurru ŋuli ḻakarama yuwalk wal'ŋu yana. Liŋgu ŋanapurru yukurra djämanydja märr-yunupa yana yuwalkkuma, märr yurru ŋayinydja Godtja ŋanapurruŋgu wokthun. \v 3 Yo, ḻakaramanydja ŋanapurru ŋuli warraŋulkuma yana wal'ŋu maḻŋ'thunmarama, yakana ŋanapurru ŋuli mayaliny'tja djuḻuḻ'yunmarama, yurru mayaliny'tja yukurra djuḻuḻ'yun ŋorra ŋurikinydja yolŋuwu ŋunhi ŋayi yukurra nhina rakunydhinyaramirriŋura romŋura. \v 4 Liŋgu mukthun yana yolŋu walala nhina yukurra bukumunha'ŋura, bala yakana walala yurru märr-yuwalkthirrinydja Djesuwala, liŋgu ŋuriŋi yätjthu Mokuyyu ŋunhi ŋayi buŋgawa dhiyaku wäŋawu munatha'wu, ŋayi walalanha ŋunhi bambaykuŋalanydja, märr yurru walala yaka nhäma ŋunhiyi djarraṯawun'. Liŋgu ŋayinydja Christtja yukurra nhina djeŋarra', djarraṯawun'ŋura warray wal'ŋu, djan'ku yana bitjan God ŋayipi. Ga dhäwuny'tja ŋunhiyi Christnha balanyarana bitjan djarraṯawun', yurru yaka walalaŋgu ḻiya ŋuli räkukuma ŋuriŋiyi djarraṯawun'thunydja. Ŋunhi bini walala märr-yuwalkthinyanydja, walalanydja bini ŋänha dharaŋana, bala marŋgithinyana. \v 5 Liŋgu yaka ŋanapurru ŋuli ḻakaranhamirri ŋunhi ŋanapurrunhawuynydja ŋanapurru, yanapi ŋanapurruna garrwar wal'ŋu biyapul. Ŋanapurrunydja ŋuli ŋunhi garrwar-ḻakarama Djesunha muka, bitjandja gam', “Djesu-Christtja dhuwala ŋurruŋu wal'ŋu Garray, ga ŋanapurrunydja dhuwala djämamirri yolŋu nhumalaŋgu guŋga'yunarawu, liŋgu ŋanapurru nhanŋuway Djesuwu.” \p \v 6 Liŋgu Godthunydja ŋayipinydja waŋana bitjarra ŋäthilinydja wal'ŋu, “Djarraṯawun'tja yurru nhära yukurra räkukuma bukumunha'nhanydja,” bala yuwalkthi dhuwala wäŋanydja djarraṯawun'mirriyinana. Ga ŋuriŋi bili waŋganydhu yana Godthu räkukuŋala ŋilimurrunhanydja ŋayaŋu nhanukiyingalay ŋayi ŋuriŋi djarraṯawun'thu, märr yurru ŋalinydja yuwalkkuma yana marŋgithirri, ŋunhi ŋayinydja Godtja djeŋarra' wal'ŋu yana dhika. Liŋgu ŋilimurruna ŋuli yuwalkkumanydja nhäma Godku djeŋarra' wal'ŋu, ŋunhi ŋali ŋuli nhäma bukuna ŋanya Djesunha. \p \v 7 Yo, ŋunhi ŋali ŋuli marŋgithirri Godku ŋuliwitjan Djesuwalaŋukurrunydja, ŋunhiyinydja bitjan ŋali yukurra ŋayathamana Godku biyapul'nha wal'ŋu mel-wiḏi'na ŋitjalaŋgala ŋayaŋuŋura, bäy warray ŋunhi ŋalipinydja maṉḏa nhäŋiniŋ' ŋula nhä, balanyara bitjan banikin djämawuy dhoḻu. Ga ŋunhi yurru wiripu-guḻku'yu nhäma ŋanapurruŋgala ŋula nhä ganydjarr-ḏumurru, walalanydja yurru dharaŋanna ŋunhi ŋayi Godthunydja djäma warray yukurra ŋanapurruŋgala, ŋuriŋi nhanukalay ŋayi biyapulyu warray wal'ŋu ganydjarryu, liŋgu yaka ŋanapurru ŋuli djäma ŋula nhä ŋamakurru' ŋanapurruŋgalaynydja ganydjarryu. \v 8 Bitjan warray liŋgu ŋanapurrunydja ŋuli ŋayaŋu-yätjkunharamirri ŋula nhäyu malaŋuyu wiripuŋuyu warray ga wiripuŋuyu warray, yurru yaka ŋanapurrunha ŋuli dhurrparamanydja marrtji ŋuriŋiyi. Wiripunydja ŋanapurru ŋuli warwuyun, liŋgu yakana ŋanapurru marŋgi ŋula nhaltjanarawu djämawu, yurru yakana ŋanapurru yurru ḏaḏawyundja märr-yawaryundja, bala waṉḏirri winya'yundja. \v 9 Guḻku' mirithirri yolŋu walala ŋuli ŋanapurruŋgu ŋuyulkthirrinydja gukumanydja, yurru bäyŋuna ŋanapurru ŋuli gänanydja nhina. Bitjan liŋgu walala ŋuli buma ŋanapurrunha rakunygumanydja, yurru yaka ŋanapurru yurru ŋunhi yuwalktja rakunydhirri, liŋgu Godthunydja ŋuli ŋanapurrunha gaŋgathinyamirriyama rakunyŋuru. \v 10 Yo, yolŋuyu walalay ŋuli ŋayaŋu-yätjkuma buma ŋanapurrunhanydja, bitjandhi muka liŋgu bitjarra walala ŋayaŋu-yätjkuŋala bumara ŋanya Djesunha. Ga ŋunhi walala ŋuli yolŋu'-yulŋuyu nhäma nhaltjan ŋayi ŋuli Garrayyu ŋanapurrunha guŋga'yun ga gaŋgathinyamirriyama, bala walala ŋuli dharaŋanna ŋunhi Djesunydja walŋa yana, yaka rakuny. \p \v 11 Yo, yuwalk dhuwalayi yulŋunydja. Birrka'mirriyu ŋanapurru yukurra marinydja märrama ŋula nhänydja, liŋgu yolŋuyu walalay ŋanapurrunha ŋuli nyamir'yunna, liŋgu ŋanapurru dhuwala nhanukalaŋumirri Djesuwalaŋumirri. Mak walala yurru buma ŋanapurrunha murrkay'kuma birrka'mirriyu, yurru ŋuriŋinydjayi ŋayaŋu-wutthunarayunydja yurru ŋanapurrunha yakana dhä-munyguma, liŋgu Godthuna yurru ŋanapurrunhanydja guŋga'yun, märr yurru yolŋu'-yulŋuyunydja nhämana Godkunydja ganydjarr ŋanapurruŋgala, bala dharaŋanna marŋgithirrina ŋunhi Djesunydja yuwalk walŋa ŋayi. \v 12 Yo, bawala'mirriyu ŋanapurrunha yurru yolŋuyu buma murrkay'kumanydja, yurru nhumanydja yurru nhina yukurra walŋana yana ŋuliwitjan ŋanapurruŋgala djämakurru. \p \v 13 Dhiyaŋu djorra'yunydja yukurra ḻakarama bitjan, “Ŋarra nhumalaŋgu ḻakaraŋala Garraynhanydja, liŋgu yuwalkkuma ŋarra yukurra märr-yuwalkthirri ŋanya.” Yuwalk yana ŋanapurru märr-yuwalkthirrinydja yukurra Godkala, bala ŋanapurrunydja yurru mukthun yana-wala ḻakarama ŋunhiyi dhäwu', bäy warray walala yurru bumanydja ŋanapurrunha rakunygumanydja. \p \v 14 Yo, yaka ŋarra yurru ḏaḏawyundja ḻakaranharaŋurunydja, liŋgu ŋarra marŋgi ŋunhi yakana ŋarranydja yurru ŋorra yukurra moluŋuranydja bitjan liŋgu. Godthunydja ŋunhi walŋakuŋala muka Djesunhanydja beŋuru moluŋuru, ga bitjandhi liŋgu ŋayi yurru walŋakumayi ŋanapurrunhanydja rakunyŋuru, manapa yana Djesuwala, bala ŋayi yurru ŋanapurrunhanydja gäma nhanukalaynha ŋayi ŋunha wäŋalili, rrambaŋina yana nhumalanhana. \p \v 15 Yo, bäy warray ŋunhi yurru nhä bunanydja ŋarraku, ŋuliyina ŋayi yurru Godthu nhumalanha guŋga'yundja, märr nhuma yurru walŋana nhina yukurra. Ga ŋunhinydja yurru biyapul'nha wal'ŋu yolŋu walala ŋula nhämunha'na walŋathirri ŋuriŋiyi dhäwu'yu, bala ŋula nhämunha'yuna yurru yolŋuyunydja walalay yukurra buku-wurrpan Godnhanydja, ga wirrkina wal'ŋu walala yurru Godkalanydja märr-yiŋgathirri wokthun. \p \v 16 Dhiyakuyina ŋunhi märrwu ŋanapurru ŋuli yakanydja gandarrŋura djawaryun ga ḏaḏawyun. Bäy warray ŋunhiyi yurru ŋilimurruŋgu rumbalnydja marrtji yalŋgi'yirri ŋäthiliŋuyirri, galki yurru rakunydhirrina bala winya'yunna, yurru bitjan warray liŋgu walu-ŋupan Godthunydja ŋuli yukurra ŋunha ŋayaŋunydja ŋilimurrunha yuṯakuma ŋuriŋiyi Birrimbirryu Walŋayu warray. \v 17 Yo, dhiyala munatha'ŋuranydja ŋilimurru ŋuli ŋayaŋu-yätjthirri burakirri, yurru dhuwalayinydja ŋayaŋu-yätjthinyaramirrinydja yutjuwaḻa warray, märr-gurriri warray yana, liŋgu ŋayaŋu-wutthunarayunydja ŋuriŋiyinydja yukurra bitjanna bukulili ŋal'-ŋalmaramana ḻatju'mirrina dhikana wal'ŋu ŋayaŋu-goŋmirrina ŋunha djiwarr'ŋuranydja, biyapulnha wal'ŋu djuḻkmaramana yukurra dhiyakuy munatha'wuynydja ŋayaŋu-yätjkunhara. Liŋgu ŋilimurru yurru nhina yukurra ŋunhalanydja Godkalanydja djeŋarra'ŋura gupaḏalnha-wala yana. \p \v 18 Dhiyakuyina märrwu ŋilimurru yukurra bitjanna liŋguna ŋayaŋunydja gatjpu'yunna ŋurukuna yana ŋunhi ŋilimurru yukurra bäyŋu nhäma dhiyaŋu-wala; yakanydja ŋilimurru ŋuli ḻayḻayyun, ga guyaŋirri munatha'wuynydja nhä malanha ŋunhi ŋilimurru ŋuli nhäma yukurra dhiyaŋu ŋilimurruŋgalay maŋutjiyu. Liŋgu nhä malanha ŋilimurru yukurra nhäma dhiyaŋu-wala, dhuwalayinydja yurru gurriri warray yana dhärra yukurra, bala winya'yunna yurru, yurru ŋunhalanydja nhä malanha ŋunhi ŋilimurru ŋuli yaka nhäma yukurra, ŋunhiyinydja yurru yukurra dhärra bitjanna liŋguna, gupaḏalnha-wala yurru. \c 5 \s1 Dhiyalanydja ŋilimurru yukurra nhina galki Garraywala märr-yuwalkthinyarayu yana \p \v 1 Yo, dhuwalanydja gay' rumbalnydja ŋali balanyarana bitjan ḏalwaḏalwa, liŋgu guwarr warray yana ŋali yurru nhina dhiyala munatha'ŋura. Yakana ŋarra marŋgi nhätha yurru ŋayi dhuwalayi ḏalwaḏalwa buku-yupthun. Mak galki ŋarranydja yurru rakunydhirrina, bala ŋarranydja yurru gonha'yunna dhuwalayi rumbalnha, yurru bäyyi, liŋgu ŋunha djiwarr'ŋuranydja Godthunydja yukurra ŋäthilimirriyama ŋarraku buṉbu muka, ga ŋunhiyinydja yuṯana rumbal yurru dhärra bitjanna liŋguna gupaḏalnha-wala, yakana ŋayi yurru ŋunhiyi buku-yupthundja ŋula nhaltjandja. \v 2 Yo, dhiyalanydja munatha'ŋuranydja ŋilimurru ŋuli dhäpu-waŋana yana, liŋgu ŋunhiyinydja ŋilimurru ŋuli bitjan ŋayaŋuyu ŋupanna ŋurikiyinayi djiwarr'wuywuna rumbalwu dhaṯthunminyarawu. \v 3 Liŋgu ŋunhala djiwarr'ŋuranydja ŋilimurru yurru nhina rumbalmirri wal'ŋu yana, yaka rumbalmiriwnydja. \v 4 Dhiyaŋunydja-wala dhuwala mukthun ŋilimurru nhina yukurra rumbalyu munatha'wuyyunydja, ŋilimurrunydja ŋuli ŋonuŋdhuna ŋayaŋuyu dhäpu-waŋanydja, yurru yaka ŋilimurru ḏukṯuk yana dhiyaku rumbalwu gonha'yunarawu. Yuwalktja wal'ŋu ŋilimurru ḏukṯuktja ŋunhi dhaṯthunminyarawu djiwarr'wuywu warray wal'ŋu rumbalwu, märr yurru ŋuriŋinydja rumbalyu walŋayunydja dharapul märrama dhiyakuynha munatha'wuynhana rumbalnha ŋunhi. \v 5 Yo, dhiyakuyi liŋgu ŋayipi Godthunydja ŋilimurrunha ŋäthilimirriyaŋala, märr ŋilimurrunydja yurru nhina yukurra yolŋu walala walŋamirri ŋunhalayi djiwarr'ŋuranydja bitjanna liŋguna yurru, ga liŋguna ŋayi wekaŋala nhanŋuway ŋayi Walŋanhanydja Birrimbirrnha ŋilimurruŋgala ŋayaŋulili, ga ŋayinydja ŋunhiyi ŋäthili yana yulŋunydja, dhambay ŋuruku dhuḏiŋuwu, liŋgu yuwalk yana ŋayi yurru Godthu ŋilimurruŋgu wekama bukmaktja nhä malanha ŋunhi ŋayi yukurra ŋayathama nhanukalaŋuwu ŋayi yolŋu'-yulŋuwu. \p \v 6 Yo, dhiyakuyina märrwu ŋarra yukurra nhina barrarimiriwnydja nhämiriwnydja, yakana ŋarra yukurra barrarirri rakunydhinyarawu, liŋgu dhiyaku ŋarra marŋgi gam': Dhiyaŋunydja-wala ŋunhi ŋali yukurra nhina dhiyala munatha'ŋura dhuwala rumbal, ŋunhiyinydja ŋali yukurra nhina barrkuna ŋulaŋuru Garraywalanydja wäŋaŋuru. \v 7 Liŋgu dhiyaŋunydja-wala ŋali yukurra nhina galki Garraywala ŋuriŋi bili märr-yuwalkthinyarayu yana; yakana ŋali yukurra nhäma ŋanya dhiyaŋunydja-wala. \v 8 Yo, ŋali ŋuli nhina yukurra barrarimiriwnydja nhämiriwnydja, liŋgu ŋali ŋuli guyaŋirri bitjanna, “Manymak warray ŋarra ŋuli gonha'yurru dhuwalanydja rumbalnha ga nhini ŋunhalana nhanukala Garraywalana galki.” \v 9 Yurru dhiyaku warray ŋarra yuwalktja wal'ŋu ḏukṯuk, ŋarra yurru ŋanyana ŋayaŋu-djulŋikuma Garraynhana, wanhaka ŋarra yukurra nhina dhuwala munatha'ŋura, ga wanhaka ŋarra ŋunhalayina ŋarrakala yuwalkŋuŋurana wal'ŋu wäŋaŋura. \v 10 Yuwalk yana ŋarra ḏukṯuktja ŋayi yurru wokthun ŋarrakalaŋuwu djämawu, liŋgu yalalanydja yurru ŋunhalanydja bukmak ŋilimurru dhärra gumurrŋura nhanukala Djesu-Christkala. Ŋayi yurru nhäma marrtji mala-yarr'yun ŋilimurrunha bala, bala ŋayi yurru wekamanydja-ŋupanayŋu yana nhänydja malanha ŋunhi nhaltjarra ŋilimurru yukurrana waŋga'waŋganydhu djäma dhiyala munatha'ŋura; ŋunhi ŋali djäma ŋamakurru', ŋalinydja yurru märramana ŋamakurru' yana, ga ŋunhi ŋali djäma ŋula nhänydja nhäŋiniŋ'tja, ŋali yurru yakana märrama ŋamakurru' nhanukuŋunydja. \s1 Ŋilimurru ŋuli nhinanydja waŋganyŋurana gurruṯu'mirrina yana Godku, ŋuliyina Djesu-Christkala \p \v 11 Yo, Garraynydja ŋilimurruŋgu biyapul warray wal'ŋu märr-ŋal'yunarawu warray, yaka ŋali yurru ŋanyanydja wakalkuma. Dhiyakuyina märrwu ŋunhi ŋanapurru ŋuli ḻakaramanydja bilmarama yolŋunhanydja, märr yurru walalanydja bitjandhiyi muka märr-ŋal'yun Godku. Godtja marŋgi ŋayaŋuwu ŋanapurruŋgunydja yuwalkkuma, ga ŋarranydja yukurra guyaŋirri mak nhuma wiripunydja marŋgi ŋarraku. \v 12 Yo, yaka ŋanapurru yukurra dhuwala yana ḻakaranharamirri ŋanapurrunhawuynydja, märr yurru nhuma ŋanapurruŋgunydja märr-ŋal'yun. Ŋanapurrunydja yukurra dhuwala dhäruk wekama yulŋunydja nhumalaŋgu, märr yurru nhumanydja ŋurr'yun muka ŋanapurruŋgala, bala ḻakaramana dhunupana ŋurikinydja walalaŋgu ŋunhi walala ŋuli ŋurr'yunmirri walalaŋgalay walala. Yo, walalanydja ŋunhi ŋuli guyaŋirri yanapi Godthunydja walalanha ŋuli nhäŋu yukirri warraŋul yana, yanapi ŋayi Godthunydja ŋuli yaka nhäŋu yolku ŋunha ŋayaŋunydja, nhäyinyara ŋayi ŋunhi yolŋu, \v 13 bala walala ŋuli waŋa yätjkumana ŋanapurrunhanydja, bawa'mirri ḻakaramana. Wiripunydja ŋanapurru ŋuli djäma nhä malanha ŋunhi walala ŋuli ḻakarama bawa'mirri bitjanna, yurru ŋanapurrunydja ŋuli djämana yana ŋunhiyi, liŋgu ŋanapurru ŋuli märr-ŋamathirrina yukurra Godku. Ga ŋunhi ŋanapurru ŋuli waŋa dhärukthu bawa'miriwyunydja märr-yunupayunydja, ŋanapurru ŋuli ḻakaramana yana ŋunhiyinydja guŋga'yunna nhumalanha. \p \v 14 Yo, Djesu-Christkalanydja märr-ŋamathinyarayu ŋuli yukurra yana marrtjinyamaramana ŋanapurrunhanydja. Yaka ŋanapurru ḏaḏawyundja ḻakaranharaŋuru dhäwu'ŋurunydja dhipuŋuruyi, liŋgu ŋanapurru marŋgina ŋunhi waŋgany yolŋu Djesu-Christ ŋayipi rakunydhina bukmakkalanydja yolŋu'-yulŋuwala dharapulŋura, ga ŋunhiyinydja bitjarra ŋilimurru bukmaknha murrmurryurruna liŋguna. Yakana ŋarra yurru rakunydhirrinydja liŋgu ŋuriŋi ŋarrakala yätjthu. \v 15 Yo, ŋayinydja rakunydhina bukmakku warray walŋakunharawu, märr yurru ŋilimurrunydja, ŋunhi ŋilimurru dhuwala walŋamirri nhina yukurra, ŋalinydja yurru nhina nhanŋuna yana, yakana ŋilimurru yurru biyapulnydja nhina yukurra ŋilimurruŋgalay djälŋura, yana ŋilimurru yurru djäma ŋurikina liŋgu ŋunhi ŋayi beŋuru moluŋuru gaŋgathina ŋilimurruŋgu walŋakunharawu. \p \v 16 Dhiyaŋunydja-wala ŋanapurru yurru yakana nhäma yolŋuwu warraŋulwuynydja nhä malanha. Ŋäthilinydja ŋarra ŋuli guyaŋinya Djesunhanydja warraŋul yana, nhaltjana ŋayi ŋuli nhinanha dhiyala munatha'ŋura ŋurruwuyk ŋula nhämiriw yana, yurru yakana ŋarra yurru biyapulnydja guyaŋirri balayi ŋanya roŋiyirrinydja bitjandhiyinydja, yana ŋarra yukurra yurru guyaŋirrinydja ŋanya ŋunhana djiwarr'lilina. \v 17 Ga ŋunhi ŋayi yolŋu dhambay-manapanmina liŋguna Djesu-Christkalanydja, ŋunhiyinydja ŋayi yolŋu yuṯana; ŋäthiliŋunydja nhanŋu rom liŋguna winya'yurrunana yarrkthurrunana, ga dhuwalanydja ŋayi yuṯana yolŋu, nhina yukurra yurru yuṯaŋurana romŋura. \p \v 18 Yo, Godkuŋuna yana djämawuy ŋanapurru yuṯathina bitjarrayinydja. Ŋäthilinydja ŋanapurru ŋuli nhinanha yukurranha yätjŋura wal'ŋu romŋura yana, yarrkthuna nhanukala Godkala, yurru ŋuliyi nhanukala Garraywala burakinyarakurrunydja ŋayi ŋanapurrunha wapmaraŋala nhanukalaynha gali'lili, ga dhiyaŋunydja-wala ŋanapurru nhina yukurra ŋayaŋu-gurruṯu'mirrina nhanukala Godkalana. Bala ŋayi ŋanapurrunhanydja djäma wekaŋalana, ŋanapurru yurru gäma wiripuwurrunhana bala nhanukala, märr walalanydja yurru bitjandhi liŋgu nhina waŋganyŋura yana Godkala. \v 19 Ga dhäruktja ŋayi wekaŋala ŋanapurruŋgala ḻakaranharawunydja dhuwala gam': Ŋuliyi Christkalaŋukurrunydja Gunhu'yu Godthu biḏiwiḏitjkuŋalana bukmak yätjtja malanha bäpurru'wu ga bäpurru'wu, bukmakku yana. Yakana ŋayi yukurra biyapulnydja dhuḏikurru ŋäthili nhäma ŋilimurruŋgu yätj dhä-ḏir'yunarawunydja, yana ŋayi biḏiwiḏitjkuŋalana ŋuriŋiyina gulaŋdhu Djesuwalana ŋilimurruŋgu yätjtja liŋguna, märr yurru ŋilimurru bukmak nhämunha' nhinanydja bitjan gurruṯu'mirrina walala nhanŋu, galkina yana. \p \v 20 Ga ŋanapurrunydja dhuwala mali ŋayi Garray, liŋgu dhärukkurrunydja ŋanapurruŋgala waŋa yukurra ŋayipi God. Ŋuliyi Djesu-Christkala yäkuyu ŋanapurru yukurra waŋanydja nhumalanha, “Buku-djulŋimirri bilyurrana walala. Märr-yuwalkthiyana Djesuwala, märr yurru nhuma yukurra nhina galkina yana Godkalana.” \v 21 Ŋayinydja ŋunhi Djesunydja gäna wal'ŋu yolŋu, yakana ŋayi ŋula waŋgany yätj djämanydja, yurru ŋayinydja Gunhu'yunydja warrpam' nhä malanha yätj ŋilimurruŋgunydja rarr'yurruna nhanukala Djesuwalana, bala ŋanyana yätj-ḻakaraŋalanydja, märr ŋuliwitjan nhanukala Garraywala, ŋayi yurru Gunhu'yu rarryun nhanŋuwaynydja walŋa ŋilimurruŋgala ŋayaŋulilina, bala ŋilimurrunhanydja yurru ḻakarama ŋayaŋu-dhunupana. \c 6 \p \v 1 Yo, ŋanapurrunydja dhuwala djäma yukurra rrambaŋina Godkala, ga waŋanydja ŋanapurru yukurra nhumalanha bitjanna, “Buku-djulŋimirri walala, yaka yukirriya warrkuḻuŋanydja ŋunhiyi ŋamakurruny'tja ŋunhi ŋayi Godthu djäma nhumalaŋgu. Yuwalkkuŋa yana märraŋa ŋunhiyi Godkuŋunydja wekanhara. \v 2 Liŋgu Godtja waŋa yukurra bitjan, \q1 “Ŋarra ŋäkula nhumalaŋguŋu bukumirriyanharanydja \q2 liŋguna, liŋgu dhuwalanydja nhumalaŋguna walu, \q2 gäthuranydja ŋarra yurru nhumalaŋgu gumurr-ŋamathirrina. \q1 Liŋguna ŋarra nhumalanha guŋga'yurrunana, \q2 liŋgu dhuwalanydja nhumalaŋgu walu walŋathinyarawuna, \q2 gäthurana ŋarra nhumalanha yurru walŋakumanydja.” Yuwalk dhuwala yulŋunydja. Dhiyaŋu-wala gäthura nhuŋu walunydja. Dhiyaŋu liŋgu ŋayi yurru Godthu nhuna märramanydja, bala walŋakumana yurru. Mak boŋguŋunydja ŋunhi dhuḏitjnha nhuŋu. \p \v 3 Ŋanapurrunydja ŋuli yaka gungama gatjaḻ ŋula yolku. Yakana yurru yol waŋa bitjandja gam', “Yakana ŋarranydja yurru märrama dhäwu' walalaŋguŋu, liŋgu walalawuynydja ŋunhanydja yukurra nhina yätjŋura yana, yakana ŋamakurru,” bitjan. \v 4 Yo, ŋanapurrunydja ŋuli nhina yukurra dhuwurr-ŋamathirri yana ŋula nhäkurru romgurru, märr yurru yolŋu'-yulŋuyunydja dharaŋan muka ŋunhi ŋanapurrunydja Godku djämamirri walala nhanŋu, bala märrama muka ŋanapurruŋguŋu ḻakaranharanydja dhäwuny'tja. Yo, ŋunhi ŋanapurru ŋuli marrtji marimirrikurrunydja wäŋakurru, ŋayaŋu-yätjthinyaramirrikurru romgurru, ga nhina ŋula dhäparktja nhämiriwnydja, ŋanapurrunydja yurru yana ŋayaŋu-yunupana märramana yurru, yakana ŋanapurru yurru gandarrŋuranydja ḏaḏawyun. \v 5 Wiripunydja walala ŋuli ŋanapurrunha bartjunmarama muka, ga galkaṉ ḻoḻulili, ga wiripunydja ŋanapurrunha ŋuli guḻku'yu yolŋuyu walalay ḻiw'marama, bala bumana. Yo, djämanydja ŋanapurru ŋuli mirithirri yana wirrki dhika wal'ŋu, gämanydja ŋanapurru ŋuli bitjan ŋonuŋ ŋunhi ŋula nhä ḏiltjiyu. Wiripunydja ŋanapurru ŋuli bira'yun nhina munha-ŋupan maŋutji-ŋorranhamiriwnha, ga wiripunydja ŋanapurru ŋuli djaṉŋarrthirri muka, ŋathawu ḻarruma. \v 6 Yurru dhiyaŋuyinydja malaŋuyu bäyŋuna ŋanapurrunha ŋuli gatjpaḻ'marama ga ḏaḏawmarama; ŋanapurru ŋuli yana nhinanydja yukurra ḏarrtjalk, rom-dhunupa yana, ga ŋunhi ŋuli yolŋu'-yulŋuyu djäma djarrpi'kumanydja ŋula ŋanapurruŋgu, ŋanapurrunydja ŋuli yana märramana walalaŋguŋu, yakana ŋanapurru ŋuli waḏutjanydja yana maḏakarritjthirri, yana bulnha ŋanapurrunydja ŋuli gurrum'thunna wiripu-guḻku'wunydja yolŋu'-yulŋuwu. Yo, ŋanapurrunydja marŋgi warray Godku, ga nhina ŋanapurru ŋuli yukurra ŋamakurru'ŋurana yana romŋuranydja, ŋuriŋiyina Birrimbirryu Walŋayuna ŋunhi ŋayi dhuwala ŋanapurruŋgala nhina yukurra, bala ŋanapurru yuwalk yana märr-ŋamathirrinydja ŋuli yukurra wiripuŋuwunydja yolŋuwu. \v 7 Ŋanapurru ŋuli ḻakarama Godku yuwalkŋunydja dhäwu', ga djämanydja ŋanapurru ŋuli Godkala yana ganydjarryu. Ŋanapurrunydja ŋuli nhina yukurra ŋayaŋu-dhunupana yana, ga ŋuriŋiyi rom-dhunupayunydja ŋuli yukurra ŋanapurrunhanydja gungama warray, bäyŋuna ŋayi yurru ŋula yolthunydja ŋanapurrunha buma ŋunhimalayinydja, yana ŋanapurru yurru walalanhana buma ŋuriŋiyinydja rom-dhunupayinyarayu. \v 8 Wiripunydja ŋuli yolŋu'-yulŋu ŋanapurruŋgala märr-ŋal'yun, ga wiripunydja walala ŋuli ḻakarama ŋanapurrunha nhäŋiniŋ' ḻakaramana. Wiripunydja ŋuli yolŋu'-yulŋuyu ḻakarama yätjkumana ŋanapurrunha, ga wiripunydja ŋuli ŋanapurruŋgu walala wokthun. Walalanydja ŋuli ḻakarama ŋanapurrunha djawukinyamirrina be ŋanapurru, yurru ḻakaramanydja ŋanapurru ŋuli yuwalk ga dhunupa dhäwu'. \v 9 Wiripunydja ŋuli walala waŋa ḻakarama bitjan ŋarranha, “Yol dhuwala ŋayi Bolnydja?”, yurru yuwalktja bukmak yolŋu walala marŋgi ŋarraku. Wiripunydja ŋuli walala waŋa bitjan ŋarranha, “Galki ŋayi yurru rakunydhirrina ŋunha,” bitjanna, yurru ŋarranydja dhuwala walŋa warray, yaka ŋula rakuny. Wiripu-guḻku'yunydja ŋuli waŋa bitjan, “Godthunydja walalanha dhä-ḏir'yunna yukurra,” bitjanna, yurru yuwalktja ŋunhiyi Godthunydja ŋanapurrunha ŋuli dhawaṯmarama warray ŋuliŋuruyi rakunydhinyara-mirriŋurunydja. \v 10 Wiripunydja ŋanapurru ŋuli galŋa-yätjthirri muka, yurru bitjandja liŋgunydja ŋanapurruŋgu ŋayaŋu warray ŋuli yukurra goŋmirriyirri dhika wal'ŋu. Ŋanapurrunydja dhuwala ŋurruwuyk yolŋunydja, ŋula nhämiriw, yurru yuwalktja ŋunha ŋayaŋu ŋanapurru ḻukunydjanydja, bala guḻkuny'tja ŋuli yolŋu walala ḻukunydjayirri balakurruyi ŋanapurruŋgala djämakurru. Yo, bäyŋuna ŋanapurru yukurra ŋayathamanydja munatha'wuynydja nhä malanha, yurru bukmak nhä malanha ŋanapurruŋgunydja, ŋunhi yurru bitjanna liŋguna yukurra ŋorrana yana. \p \v 11 Yo, marrkapmirri walala. Wirrki yana ŋarra nhumalaŋgu märr-ŋamathirrinydja yukurra, dhiyaki Gorinbuyŋuwunydja yolŋu'-yulŋuwu. Liŋguna ŋarra ḻakaraŋalanydja nhumalaŋgu warraŋulkuŋalana yana. Bäyŋuna ŋarra ŋula djuḻuḻ'maraŋalanydja nhumalaŋgala, ga ŋayaŋunydja ŋarraku dhuwala ḻapthunna yukurra nhumalaŋgu. \v 12 Yaka ŋayaŋunydja ŋarra ŋarrakuway dhaḻ'yurruna nhumalaŋgala, yurru nhumalaŋgunydja ŋayaŋu dhaḻ'yurruna warray ŋarrakalanydja märr-ŋamathinyaraŋuru. \v 13 Nhumanydja dhuwala balanyara bitjan yumurrku' ŋarraku. Nhämirri ŋuli nhumanydja märr-ŋamathi ŋarrakunydja, biyakunydja bitjan ŋarra nhumalaŋgu yukurra märr-ŋamathirri. Buku-djulŋimirri, ḻapmaraŋa ŋayaŋu nhumalaŋguway nhuma ŋarrakunydja märr-ŋamathinyarawu. \s1 Ganaŋ'maranhamiyana nhunapinyay nhe ŋurikala yätjmirriwalanydja \p \v 14 Yaka waŋgany-manapanmiya ŋurikalanydja yolŋu'-yulŋuwala ŋunhi walala yaka yukurra marr-yuwalkthirri Djesu-Christku, liŋgu nhanŋunydja rom ganaŋ'thun warray yukurra nhumalaŋgalanydja. Yakana yurru maṉḏa rom-dhunupanydja yolŋu ga rom-djarrpiny'tja yolŋu nhina yukurra waŋgany-manapanmirri, ga buku-munha ga djarraṯawun', yakana maṉḏa yurru rrambaŋiyirri dhärra waŋgany-manapanmirri. \v 15 Yakana yurru Christtja ga Satandja ḻundu'manydji, liŋgu dhuwalayinydja maṉḏa yurru yukurra yakana waŋa dhäruk waŋganygurrunydja rirrakay. Ŋunhi ŋuli yolŋu märr-nherraṉmirri Djesuwalanydja, ŋuriŋiyinydjayi yolŋuyu ŋuli guyaŋirri wiripuyamana, ganaŋ'thun yukurra ŋurikalanydja yolŋuwala ŋunhi ŋayi yaka yukurra märr-yuwalkthirri, yakana yurru ŋuriŋiyinydja maṉḏathu guyaŋirri rrambaŋi waŋganyguma. \v 16 Ŋunhala Godkalanydja Buṉbuŋura nhuma yukurra buku-ŋal'yun waŋganygu nhanŋuway Godku, bäyŋuna nhuma yurru ŋunhilimi liŋgu buṉbuŋura buku-ŋal'yun wiripuŋuwunydja waŋarrwu, goŋbuywunydja ŋurikinydja djämawuywu. Liŋgu ŋilimurrunydja dhuwala Garraywalaŋumirrinydja yolŋu walala Godkuna buṉbu, ŋurikina waŋarrwu ŋunhi ŋayi walŋa-ḏikṯik nhina yukurra. Liŋgu Godtja ŋayipinydja waŋa yukurra bitjan gam', \q1 “Ŋarranydja yurru nhina dhipalina ŋarrakiyingalaŋuwalana yolŋu'-yulŋuwala, \q2 nhinanydja ŋarra yurru yukurra ŋayaŋuŋurana walalaŋgala. \q1 Ŋarranydja yurru walalaŋgu God, \q2 ga walalanydja yurru ŋarrakuna yolŋu walala. \q1 \v 17 Dhiyakuyina märrwu nhuma yurru ganana ŋunhinhanydja wiripu-guḻku'nhanydja yolŋu'-yulŋunha, ŋunhi walala ŋuli yukurra buku-ŋal'yun wiripuŋuwu waŋarrwu. \q1 Ganaŋ'maranhamiyana biyakana walalaŋgalanydja,” \q2 bitjarra ŋayi Garray waŋananydja ḻakaraŋalanydja. \q1 “Yakana biyapulnydja mulkiya nhä malanha, ŋunhi ŋayi yurru roŋiyirri gäma ŋuriŋiyi balayi yätjlili nhumalanha, \q2 barrkuwatjkuma yurru nhumalanha ŋarrakala. \q1 Gonha'yurrana ŋunhiyinydja gupaḏalnha-wala, \q2 bala ŋarranydja yurru nhumalaŋgu gumurr-ŋamathirrina, märramana ŋarrakuwayliliyamana. \q1 \v 18 Ŋarranydja yurru nhumalaŋgu bäpa'mirriŋuna, \q2 ga nhumanydja yurru ŋarraku gäthu'mirriŋuna walala, ḏarramuwurru ga dhäykawurru.” Bitjarra ŋayi Garray waŋananydja, ŋunhiyinydja ganydjarr-ḏumurrunydja ŋunhi ŋayi yukurra nhina ŋurruŋu wal'ŋu bukmakku. \c 7 \p \v 1 Marrkapmirri walala, ŋilimurruŋguna ŋunhiyinydja Godthu dhawuny'tja nherrara bitjarrayi. Go ŋilimurru ŋamathanharamirrina ḏarrtjalkkunharamirrina; ŋilimurru djalkthunna marrtji bukmak nhänydja malanha djarrpiny'tja dhika nhänydja, ŋunhi yukurra baḏuwaḏuyun rumbal ŋilimurrunha ga ŋayaŋu yätjkuma. Yakana biyapulnydja ŋilimurru yurru djäma yätjkuma ga guyaŋirri djarrpi'kuma, yana ŋilimurru yurru nhinanydja ḏarrtjalknha wal'ŋu, ganaŋ'thunna ŋuliŋuru yätjŋurunydja, liŋgu ŋilimurru yukurra rom-wiyaṉiyirrina Godkunydja. \s1 Bolnydja mirithina galŋa-djulŋithina ŋurikala Gorinbuyŋuwala miṯtjiwala \p \v 2 Marrakapmirri walala, ḻapmaraŋa nhumalaŋguway ŋayaŋu ŋanapurruŋgunydja. Yaka dhuwala ŋanapurru djäma ŋula nhä yätjkuŋalanydja ŋula yolku. Yakana ŋanapurru ŋula yolnha gatjpaḻ'maraŋalanydja yätjlili, ga yaka ŋanapurru ŋula yolnha mayali'-wilkthurrunanydja. \v 3 Yurru yaka ŋarra yukurra waŋa bitjandhiyinydja yana nhumalanha gora-wekamanydja, yaka ŋarra yukurra waŋa yätj-ḻakaramanydja nhumalanha. Liŋgu nhumanydja ŋunhi ga ŋanapurru waŋganynha yana ŋayaŋunydja; ŋilimurrunydja ŋuli nhina yukurra dhiyala waŋganyŋura yana, ga rakunydhirri ŋilimurru yurru, mukthun yana ŋanapurrunydja yurru märryu-ḏapmarama nhumalanha yulŋunydja. Liŋgu muka ŋarra nhumalaŋgu ḻakaraŋala bitjarrayinydja ŋäthili. \v 4 Ŋarranydja märr-yuwalkthirri yukurra nhumalanha, ga ŋurr'yun ŋarra yukurra nhumalaŋgalanydja wirrkina, bala ḻakaramanydja ŋarra ŋuli nhumalanha wiripu-guḻku'walanydja yolŋu'-yulŋuwala, ŋunhi nhumanydja ŋamakurru'na yanana wal'ŋu miṯtji. Wirrkina wal'ŋu ŋarra ŋayaŋu-djulŋithirrinydja yukurra, bäy warray ŋunhi ŋanapurru nhina yukurra dhiyala mariŋuranydja, liŋgu ŋarranydja dhuwala marrparaŋ'thinana ŋuriŋiyi nhumalaŋgala dhäwu'yunydja. \p \v 5 Yo, ŋunhi ŋanapurru bunananydja dhiyala wäŋaŋura Matjataniyanydja, bitjanna liŋgu ŋanapurrunha ŋuli ŋula nhäyu ŋayaŋu-yätjkunhanydja, yaka ŋanapurru ŋula nhinana ganydjarrnydja ŋula nhaltjarranydja. Bitjanna liŋgu ŋanapurru ŋuli dhä-ḏälthinyaminya waŋanhaminya bala-lili'yunminya, ŋurikala walalaŋgala ŋunhi walala yaka märr-yuwalkthirri yukurra Christnha, ga ŋayaŋunydja ŋanapurruŋgu yukurrana warwuyurruna ŋuriki ŋunhi walala liŋguna märr-yuwalkthinana Garraynha. \v 6 Yurru ŋayipi Godthunydja ŋuli yukurra marrparaŋ'kuma warray ŋunhinha yolŋunha, ŋunhi ŋanya yukurra ŋonuŋguma, bala ŋayi ŋanapurrunha marrparaŋ'kuŋalana ŋuriŋina ŋunhi ŋayi Dätitjnha bunana. \v 7 Ŋanapurru ŋayaŋu-djulŋithina yana nhäŋalanydja ŋanya, ga ŋuriŋi dhäwu'yunydja ŋunhi ŋayi ḻakaraŋala yukurrana nhumalanha, ŋuriŋiyinydjayi dhäwu'yunydja ŋanapurrunha wirrkina dhikana wal'ŋu ŋayaŋu-djulŋikuŋala, liŋgu yuwalk yana nhuma marraparaŋ'kuŋala ŋanya Dätitjnhanydja. Ŋayi ḻakaraŋalanydja ŋarraku, ŋunhi nhumanydja djälthirri ŋarraku yukurra nhänharawuna, liŋgu yuwalk yana nhuma ŋayaŋu-warwumirrinydja walala ŋarraku, ŋunhi ŋarranhana ŋuriŋiyi nhumanydja ŋayaŋu-warwumirriyaŋala. Dhiyaŋunydja-wala ŋarra wirrkina yana ŋayaŋu-djulŋithirri yukurra, liŋgu mukthun yana nhuma ŋarrakala gali'ŋuranydja walala. \p \v 8 Yo, ŋarranydja ŋunhi wuyurruna nhumalaŋgu, liŋgu yaka ŋarra ḏukṯukthina galŋa-yätjkunharawunydja nhumalaŋgu, ga yuwalk nhuma galŋa-yätjthinanydja ŋunhi nhuma märraŋala ŋunhiyi djorra' ŋarrakuŋu. Yurru dhunupa warray ŋarraku, ŋunhi ŋarra djuy'yurruna ŋunhiyi djorra' nhumalaŋgu ŋäthilinydja, bäy warray ŋuriŋi dhäwu'yu nhumalanha warwumirriyaŋalanydja. \v 9 Yaka warray ŋarra galŋa-djulŋithirrinydja yukurra ŋuriŋiyi nhumalaŋgalanydja galŋa-yätjthinyarayu, yurru wirrkina yana ŋarra ŋayaŋu-djulŋithirrinydja yukurra, liŋgu ŋuliwitjan nhumalaŋgala galŋa-yätjthinyarakurrunydja nhuma djambina, bala ŋamathanharaminana nhumalanhay nhuma miṯtjinydja. Ŋuriŋi ŋanapurruŋgala djorra'yunydja yuwalkkuŋala yana guŋga'yurrunanydja nhumalanha. Liŋgu Godthunydja nhumalanha ŋayaŋuna-dharpuŋala ŋuriŋiyi galŋa-warwumirriyinyarayunydja, bala nhuma bilyurrunana djambina, ga roŋiyinana nhuma Godkalana. \v 10 Liŋgu wiripunydja ŋuli Godthu ŋilimurrunha bilmarama yätjŋurunydja ŋuriŋiyi romdhu galŋa-yätjthinyaramirriyu, märr yurru ŋilimurru nhina walŋana yana, ga yakana nhe yurru warwuyundja ŋurikiyi ŋunhi nhe walŋa nhina ŋuli yukurra. Ga ŋunhi nhe yurru warwuyun ŋurikiyi yätjku nhokalaŋuwu, yurru yaka nhe yurru gonha'yun ŋunhiyi yätj, ŋayi yurru ŋuriŋiyinydja munatha'wuywala galŋa-warwumirriyinyarayunydja nhuna gäma yukurra ŋunhana-wala rakunydhinyaralilina yana. \v 11 Yo, yuwalk dhuwalayi yulŋunydja. Nhänharamiya biyaka dhuwali nhunapinyay nhe. Nhumanydja ŋunhi galŋa-yätjthina warwumirriyina, yurru Godthunydja nhumalanha bitjarra bilmaraŋala ŋuriŋiyi galŋa-yätjthinyarayunydja, bala nhuma gonha'yurrunana ŋunhiyi märr-mäypanydja dhuwurr. Dhiyaŋunydja-wala nhuma yuwalknha yana ḏukṯuk nhinanharawu ŋamathanharawuna wal'ŋu, bala nhuma goramirrina walala yulŋunydja, liŋgu wirrki yana nhuma ŋuyulkthirrinydja yukurra ŋurikiyi yätjkunydja dhuwurrwu, bala guyaŋirrinydja nhuma yukurra bitjan borrk-beyaṉiyirrina, nhaltjana ŋayi bini Godthunydja nhumalanha dhä-ḏir'yuna ŋurikiyinydjayi rombuy. Dhiyaŋunydja-wala nhuma yuwalknha wal'ŋu wirrkina märr-ŋamathirri ŋarraku yukurra, bala dhäruknha yana märrama ŋuli ŋarranha, liŋgu nhuma ŋuli dhä-ḏir'yunna muka ŋunhinhanydja yolŋunha ŋunhi ŋayi ŋuli djäma yätj nhumalaŋgala miṯtjiŋura. Yo, dhiyaŋunydja-wala nhuma milkunharaminana nhumalanhay nhuma, ŋunhi nhumanydja ḏarrtjalknha wal'ŋu ŋula nhämiriwnha, yakana nhuma ḏukṯuk ŋurikiyi djarrpi'wu romgu biyapulnydja. \p \v 12 Yo, liŋgu muka ŋarra ŋunhi wukirri djorrany'tja, bala djuy'yurrunana nhumalaŋgu ŋurikiyinydja yolŋuwu dhä-ḏir'yunarawu, ga nhumalaŋgu guŋga'yunarawu, ŋurikiyinydja walalaŋgu ŋunhi ŋayi nhumalanha ŋayaŋu-yätjkuŋala nhanukalay djarrpi'yu romdhu. Yurru yuwalktja ŋarra ŋunhi wukirri djorrany'tja nhumalaŋgu maŋutjiŋura Godkalanydja, märr nhuma yurru nhumapi maḻŋ'maranharamirri nhumalanhay nhuma, ŋunhi nhuma yuwalkkuma yukurra märr-ŋamathirri ŋanapurruŋgu. \v 13 Ga dhiyakuyina märrwu ŋunhi ŋanapurrunhanydja marrparaŋ'kuŋalana ŋuriŋina dhäwu'yu ŋunhi ŋayi Dätitjthu gäŋala nhumalanha. \p Ga bitjandhi liŋgu ŋanapurru wirrki yana dhika wal'ŋu ŋayaŋu-djulŋithirrinydja, liŋgu ŋayinydja ŋunhi Dätitjtja ŋayipinydja galŋa-djulŋithirriyi goŋmirriyirri dhika wal'ŋu, liŋgu wirrkina nhuma ŋanya ŋunhi ŋayaŋu-yal'maraŋalanydja. \v 14 Ŋäthilinydja ŋarra ḻakaraŋala nhanukala Dätitjkala, ŋunhi nhumanydja miṯtji ŋamakurru' wal'ŋu yana dhika, ga yakana nhuma gora wekaŋalanydja ŋarranha. Bitjan liŋgu ŋarra ŋuli ḻakarama nhumalaŋgu yuwalk yana dhäwu', ga maḻŋ'maraŋalanydja ŋayi yuwalk yana ŋunhi ŋarra yukurrana ḻakaraŋala nhumalanha. \v 15-16 Wirrki yana ŋayi nhumalaŋgu märr-ŋamathirrinydja yukurra Dätitjtja, liŋgu ŋayi yukurra guyaŋirri ŋunhi nhaltjarra nhuma dhäruk märraŋala ŋanapurrunha, ga nhaltjarra nhuma gumurr-ŋamathina nhanŋu, bäy warray nhuma ŋunhiyi wilwilyurrunanydja. Wirrki yana ŋarra ŋayaŋu-djulŋithirrinydja yukurra, ga yuwalk yana ŋarra märr-yuwalkthirrinydja yukurra nhumalanha. \c 8 \s1 Garraywalanydja yurru yolŋu'-yulŋuyu wekama yäna-warray-wala, guŋga'yunmirri bala-lili'yunmirri \p \v 1 Yo gutha walala, ŋarra nhumalaŋgu yurru ḻakarama ŋamakurru mirithirri wal'ŋu ŋunhiyi, nhaltjan yukurra Godthu djäma yolŋu'-yulŋuwu Garraywalaŋumirriwu, miṯtjiwu ga miṯtjiwu dhiyalami Matjataniya wäŋaŋura. \v 2 Weyinŋumirrina walala yukurrana ŋayaŋu-wutthunaramirrinydja märraŋala, yurru bitjarra yana liŋgu walalanydja yukurrana ŋayaŋu-djulŋithina warray dhika wal'ŋu, Godkala warray djäkaŋura, bala walalanydja yukurrana wekaŋala märryu-dhapinyayu yana mel-yarrkthunamiriw, guŋga'yurruna wiripu-guḻku'nhanydja, bäy warray ŋunhi walala ŋurruwuykmirrinydja wal'ŋu mirithirrinydja. \v 3-4 Yo, walala ŋuli yana ŋayathanhanydja yutjuwala, yaka ŋula wakin, yurru walalanydja wekaŋala märryu-dhapinyayuna, bäyŋuna walala yukurrana ŋula dhuḏi'yunmaranha walalaŋguwaynydja, liŋgu wirrki yana walala ḏukṯukthina ŋuruku ŋurruwuykkunydja yolŋu'-yulŋuwu guŋga'yunarawu. Walala waŋananydja bitjarra ŋanapurruŋgala, “Buku-djulŋimirri, gäŋa dhuwala rrupiya ŋanapurruŋguŋu wekanharanydja ŋuruku Godkalaŋumirriwu walalaŋgu yolŋu'-yulŋuwu ŋunha Djudiyalilinydja.” \v 5 Ŋanapurru guyaŋina yanapi walala ŋuli wekaŋu märr ŋuli ḻurrkun', yurru walalanydja wekaŋala biyapul warray wal'ŋu buku-yattjatkunhara rrupiya. Ŋurruŋunydja walala ŋunhi wekanhamina walalawuynha walala rumbal Garraywala, ga ŋuliŋuruyinydja dhäŋuru walala wekanhamina walalanhawuy walala ŋanapurruŋgalana, liŋgu walala ḏukṯuk ŋanapurruŋgu guŋga'yunarawu Godkalaŋuwu djämawu. \p \v 6 Dhiyakuyina märrwu ŋarra djuy'yurruna Dätitjnhanydja dhipaliyi nhumalaŋgala biyapulnydja. Ŋunhi ŋayi marrtjina ŋäthilinydja dhipali nhumalaŋgala, ga nhumanydja ŋurru-yirr'yurruna rulwaŋdhurruna marrtjina rrupiya, yurru nhuma gandarrŋura ḏaḏawyurrunanydja märr-yawaryurrunanydja. Yo, dhiyaŋunydja-wala ŋayi Dätitjthu nhumalanha yurru guŋga'yunna, märr yurru nhuma dhawar'maramana ŋunhiyi djämanydja, bala yana milkunharamirri nhumalaŋguway nhuma märr-ŋamathinyara ŋuruku ŋurruwuykmirriwunydja yolŋu'-yulŋuwu. \v 7 Nhumanydja yukurra ŋayathama bukmak yana nhä malanha ŋamakurruny'tja. Wirrki yana nhuma yukurra märr-yuwalkthirrinydja Godkala, ga waŋanydja nhuma yukurra ḻakaramanydja Godku dhäruktja bitjanna warraŋulkumana, ga wirrkina nhuma marŋgi yuwalkkunydja. Bitjanna liŋguna nhuma yulŋunydja ralpa-ralpana Godkalaŋuwunydja djämawu, ga wirrkina yana nhuma yukurra märr-ŋamathirri ŋanapurruŋgunydja. Yo, djämanydja nhuma yukurra dhuwalayi malanha ŋamathama yana, ga nhämirri warray ŋuli nhuma wekaŋu biyakuyinydja liŋgu ŋamathaŋunydja, märryu-dhapinyayunydja-wala. Ŋanapurrunydja ḏukṯuk nhumalaŋgu nhuma yurru yuwalkkuma yana milkunharamirri nhumalaŋguway nhuma märr-ŋamathinyara wiripu-guḻku'walanydja. \p \v 8 Yurru yaka ŋarra dhuwalayi romdja yana nhumalaŋgu wekaŋala, yana ŋarra dhuwala ḻakaraŋalanydja nhumalaŋgu ŋunhi Matjataniyapuyŋunha yolŋu'-yulŋunha, ŋunhi nhaltjan walala yukurra wekama ŋayaŋuyu-dhapinyayu wal'ŋu, yana nhumalanha maḻŋ'marama, wanhaka nhumalaŋgu märr-ŋamathinyara yuwalk wal'ŋu, mak yana dhäruk waŋgany. \v 9 Liŋgu nhuma marŋgi muka ŋilimurruŋgalaŋuwu Garraywunydja Djesu-Christkunydja, nhä ŋayi wekaŋala ŋilimurruŋgu, liŋgu mirithirri ŋayi märr-ŋamathirri ŋuli yukurra ŋilimurruŋgu yuwalkkuma. Ŋäthilinydja ŋunhinydja Garray Djesunydja biyapul ŋayi ḻukunydja; bukmak nhä malanha warrpam' nhanŋuway, yurru ŋayi warrpam' warray gonha'yurrunanydja, bala ŋayi nhinana dhiyala munatha'ŋurana bitjarra ŋurruwuykkunharaminana ŋayi, märr ŋuliwitjan nhanukalaŋukurrunydja ŋurruwuykthinyarayu ŋilimurrunydja yurru biyapulnha wal'ŋu ḻukunydjayirri. \p \v 10 Yo, ŋarra yukurra guyaŋirrinydja nhumalaŋgu dhuwalayi, ŋunhiyinydja manymaknha nhumalaŋgu, nhuma yurru dhawar'marama djämana nhumalaŋguway, ŋunhi nhuma ŋurru-yirr'yurruna ŋuriŋi bala dhuŋgarrayu. Nhuma muka ŋunhi ŋurru-yirr'yurrunanydja wekanharawunydja ŋäthilinydja, ga nhuma muka ŋunhi ŋäthilinydja dhukarr nherrara wanhawitjan nhuma yurru wekama rrupiya; nhuma ŋunhi ŋäthilinydja bitjarrayi, yurruna ŋunha wiripu-guḻku'yunydja guyaŋina wekanharawu ŋurikiyi. \v 11 Nhä warray ŋuli nhuma dhawar'maraŋu dhiyaŋunydja-wala ŋunhiyi djämanydja. Ŋäthilinydja ŋunhi nhuma ŋayaŋu-goŋmirriyina dhukarr-nherrara wekanharawunydja. Gatjuy, biyakayina goŋmirriyiyana wekaŋanydja, ŋuliŋuruyi nhä nhuma yukurra ŋayathama. \v 12 Ŋuli nhe yuwalktja ḏukṯuk wekanharawu, yaka warwuyurra ŋurikinydja ŋunhi nhe yukurra ŋayathama ḻurrkun' yana, yaka guḻku', yana wekaŋa dhipuŋuruyi nhä nhe yukurra ŋayathama, bala Godthunydja yurru ŋayaŋu-djulŋithirrina yana märramanydja nhokuŋu wekanharanydja ŋunhiyi. Liŋgu ŋayinydja yukurra nhäma ŋunha ŋayaŋu warray djinawa' warray, nhäyinyara ŋali ŋuli wekama. \p \v 13 Yaka ŋarra nhumalanha waŋa yukurra wekanharawu guḻku'wunydja, märr walala yurru ŋunha wiripu-guḻkuny'tja ḏaḏawyunna wekanharaŋuru. Yaka ŋarra ḏukṯuk nhumalaŋgunydja nhuma yurru nhina ŋurruwuyk ga marrya'. Ŋarranydja ḏukṯuk nhumalaŋgu nhuma yurru Garraywalaŋumirri yolŋu walala nhina rrambaŋi yana waŋganyŋura, märr yurru yaka ŋula yol marrya'yirrinydja goŋmiriwŋuranydja. \v 14 Dhiyaŋunydja-wala dhuwala nhumanydja yukurra ŋayathama guḻku'na wal'ŋu mirithirrina, bala nhumanydja yurru wekaŋana yana, guŋga'yurra ŋunhana yolŋu'-yulŋunha ŋunhi walala yukurra ŋayathama bäyŋu. Ga ŋunhi walalanydja yurru ŋayathama yukurra guḻku', bala walalanydja yurru guŋga'yun nhumalanhana. \v 15 Liŋgu ŋunha djorra'yu yukurra ḻakarama bitjan gam', \q1 “Ŋuriŋi yolŋuyu ŋunhi ŋayi ḻuŋ'marama ŋuli yukurra guḻku' mirithirri, \q2 yakana ŋayi yurru bäythinyara ŋayathama rulwaŋdhunarawunydja nhanŋuway. \q1 Ga ŋuriŋinydja yolŋuyu ŋunhi ŋayi ŋuli ḻurrkun' märrama, yutjuwaḻa yana, \q2 yakana yurru ŋayi nhina yukurra marryany'tja.” \s1 Ḻakarama yukurra Dätitjnha, ga wiripu-gulku'nha ŋunhi malthunaramirrinha nhanŋu \p \v 16 Yo, wirrki yana ŋarra buku-wurrpandja Godnha, liŋgu ŋayi yukurra djäma ŋunha Dätitjkalanydja ŋayaŋuŋura; yuwalkkuma yana ŋayi Dätitjtja ḏukṯukthirri yukurra guŋga'yunarawunydja nhumalaŋgu, bitjan yana liŋgu bitjan ŋarra. \v 17 Yaka ŋunhi ŋanapurrunydja ŋanya gur'-guryurruna marrtjinyarawu bala nhumalaŋgalanydja; ŋayipi ŋunhiyi djarr'yurruna, liŋgu ŋayi yuwalk yana ḏukṯukthirri yukurra nhumalaŋgu guŋga'yunarawunydja. \v 18 Ga bitjarrayi liŋgu ŋanapurru ŋunhi wiripunhanydja yolŋunha djuy'yurruna dhipali nhumalaŋgala, liŋgu Garraywalaŋumirriyunydja miṯtjiyu ŋuli bukmakthu yana ḻatju'-ḻakarama ŋanya, liŋgu ŋayi ŋuli ḻakarama birrŋ'marama Garraynha dhäwu' ḻatju'kuma dhika. Ŋayinydja yurru ŋunhiyinydja yolŋu marrtji galki Dätitjkala, bämara'yunmirri maṉḏa yurru. \v 19 Yo, ŋuriŋiyi Garraywalaŋumirriyunydja miṯtjiyu djarr'yurruna ŋanyana, bala nherrara guŋga'yunarawu ŋanapurruŋgunydja; ŋayinydja ŋuli yukurra marrtji ŋanapurruŋgala galki, ŋunhi ŋanapurru ŋuli marrtji wäŋalili ga wäŋalili bitjan bala, galkaṉ marrtji rrupiyanydja bala ŋuruku ŋurruwuykmirriwunydja. Ga ŋunhi yurru Godkala yolŋu'-yulŋuyu märryu-dhapinyayu wekama, bala walala yurru wiripu-guḻku'yunydja nhämana Godku ŋunhi ḻatjuny'tja rom, bala dharaŋanna walala yurru ŋilimurrunhanydja ŋunhi ŋilimurru yuwalkkuma yukurra märr-ŋamathirri walalaŋgu. \p \v 20 Yo, yolŋu'-yulŋuyunydja wiripuŋuyunydja wekaŋala dhirrimuknha dhikana rrupiya, ga ŋanapurrunydja yukurra dhuwala djäkana ŋurikiyi rrupiyawunydja ŋamathamana, liŋgu dhuwalayinydja rrupiya nhanŋuway Godku yana dhulŋuŋu. \v 21 Yakana yurru yolŋuyu waŋa ŋanapurrunha yätj-lakaramanydja, yanapi ŋanapurru yukirri djaw'-djawyurru ŋuliŋuruyi ŋanapurruŋguway, liŋgu ŋanapurru ŋuli djäma bukmak yuwalkkuma wal'ŋu yana, märr yurru ŋayipi Garrayyu, ga bukmakthu nhuma yolŋuyu walalay nhäma warraŋulnha baṉarra'lilina ŋanapurruŋguŋu djämawuynydja, ŋanapurru ŋuli djäma ŋamakurru' yana, yaka yätjtja. \p \v 22 Ga bitjandhi liŋgu ŋanapurru djuy'yun nhumalaŋgala wiripunhanydja dhuwalanydja wäwa'mirriŋunha ŋilimurruŋgu, ŋunhi ŋanya yukurrana gatjarr'yurruna guḻku'kurru romgurru. Ŋuriŋiyinydjayi yolŋuyu bitjanna liŋgu ŋuli yukurra djäma ŋamathamana yana, ga wirrki ŋayi yana ḏukṯuktja nhumalaŋgu guŋga'yunarawunydja, liŋgu ŋayi märr-yuwalkthirri yukurra nhumalanha. Ŋayinydja yurru yana marrtji nhumalaŋgala, dhambay ŋurikala maṉḏakala märrma'wala. \p \v 23 Liŋgu muka nhuma marŋginydja nhanŋu Dätitjkunydja. Ŋilinyu maṉḏa Dätitjthu ga ŋarra djämanydja yukurra rrambaŋi, ga nhumalanha ŋayi yurru guŋga'yundja. Ga ŋuriŋi wiripuŋuyunydja miṯtjiyu Garraywalaŋumirriyu djarr'yurruna ŋunha wiripu-guḻku'nhana gutha'mirriŋunha walalanha ŋilimurruŋgu, walala yurru marrtji galki Dätitjkala, liŋgu ŋunhayi walalaŋgalanydja yolŋu'-yulŋuyu ŋuli yukurra nhämana Christku ḻatjuny'tja dhikanydja rom. \p \v 24 Yo, buku-djulŋimirri. Gumurr-ŋamathiyanydja walalaŋgu märr-ŋamathinyarayu wal'ŋu yana, liŋgu walalanydja yurru roŋiyirri lili, ga ḻakarama yurru ŋunha wiripuwurruŋgunydja miṯtjiwu nhumalanha. Liŋguna ŋarra walalaŋgala ḻakaraŋalanydja nhumalanha, ŋunhi nhumanydja ŋamakurru'mirrina wal'ŋu yanana, ga ḏukṯuktja ŋarra, ŋunhi walala yurru malŋ'maramanydja yuwalk yana ŋunhi ŋarra yukurrana ḻakaraŋala. \c 9 \s1 Ŋunhi ŋilimurru yurru wekama nhanŋu Godku, ga ŋayinydja yurru ŋilimurruŋgunydja rarryundhi \p \v 1 Liŋgu muka nhuma ŋäthilinydja ŋäkula, ŋunhi ŋanapurru yukurra waŋgany-mana'-manapan rrupiya miṯtjiŋuru ga miṯtjiŋuru ŋuruku Godkalaŋumirriwu yolŋu'-yulŋuwu ŋunha Djudiyalili. Yakana ŋarra yurru biyapulnydja ḻakarama nhumalaŋgu. \v 2 Ŋarra marŋgi nhumalaŋgunydja, ŋunhi nhuma ḏukṯuk nhuma yurru guŋga'yun ŋunhayi ŋurruwuykmirrinha yolŋu'-yulŋunha, ga liŋguna ŋarra ḻakaraŋala yolŋu'-yulŋuwu dhiyala Matjataniyanydja nhumalanha ŋäthilinydja. Ŋarranydja nhumalaŋgala ŋurr'yurrunana bitjarrana gam', “Ŋunha Gorinbuy yolŋu'-yulŋu, ralpa-ralpa walala ŋunha yulŋunydja. Wirrki yana walala yukurra rrupiyanydja waŋgany-mana'-manapan wekanharawunydja,” bitjarra. Ga ŋunhi walala ŋäkula nhumalanha, ga walalanydja ŋurru-yirr'yurruna djäma wekanharawuna. \v 3 Dhuwalanydja ŋarra yurru djuy'yunna ŋunhinhanydja walalanha, ŋilimurruŋgu wäwa'mirriŋunhanydja walalanha, märr yurru nhuma djämana yana-wala. Buku-djulŋimirri, marrtjinyamaraŋana yana ŋunhiyi rrupiyanydja, ḻuŋ'maraŋana marrtjiya waŋgany-mana'-manaparrana, märr yurru ŋunhiyi rrupiyanydja girri'-ŋamathirrina ŋorra yukurra nhumalaŋguŋu. Yaka ŋarra ḏukṯuk ŋuruku Matjataniyapuyŋuwunydja, walala yurru birrka'yun yanapi ŋarra yukurrana waŋana djawukina, dhäruk waŋgany. \v 4 Liŋgu wiripunydja mak yurru dhipuŋuru Matjataniyaŋuru marrtji malthun ŋarraku, ga ŋuli walala yurru maḻŋ'marama ŋunhi nhuma yukurra bäyŋu ŋayathama rrupiya goŋdhu, ga ŋuriŋiyinydja ŋarra yurru gorana, ga nhuma yurru gorayi yana, liŋgu ŋarra ŋäthilinydja ḻakaraŋala walalaŋgala nhumalanha, ŋunhi nhuma yurru wekama be märryu-dhapinyayu yana. \v 5 Dhiyakuyina ŋarra yurru djuy'yun ŋunhayi wiripu-guḻku'nhanydja ŋathil'yundja ŋarrakalanydja, märr yurru nhumanydja ḻuŋ'maramana marrtji ŋunhi mundhurrnydja, ŋunhi nhuma dhawu'-nherrara. Nhumana yurru ŋäthilina ŋunhiyi ḏälkuŋanydja yukirriya, girri'-ŋamathiyana, yurruna ŋarra yurru buna. Ŋunhi walala yurru nhämanydja ŋunhiyi mundhurr, ŋunhi nhuma wekaŋala yäna ŋurikiyi ŋurruwuykkunydja guŋga'yunarawu, bala walalanydja yurru dharaŋanna ŋunhi nhumanydja wekaŋala nhumalaŋgalay warray yana ḏukṯukthu, yaka ŋarra nhumalanha gur'-guryurruna. \p \v 6 Guyaŋiya dhuwala gam': Ŋunhi ŋuli yolŋuyu ḻämu-nherraṉ ḻurrkun' märr maŋutji ŋatha, ŋuliŋuruyi ŋayi yurru märramanydja ḻurrkun' yana, ga ŋunhi ŋayi yurru ŋula yolthu ḻämu-nherraṉ guḻkuny'tja wal'ŋu, ŋayinydja yurru ŋuriŋiyinydja yolŋuyu märrama ŋuliŋuruyi dhirrimuk warray dhika wal'ŋu, biyapul warray. \v 7 Ga waŋga'-waŋganydhu nhuma yurru wekamanydja nhokalay nhe yana ŋayaŋuyu ŋunhiyinydja. Yaka yana wekaŋa djälthinyaramiriwnydja, ga yaka wekaŋa ŋula yolkala gur'-guryunarayu, yana wekaŋanydja nhokalay nhe djälyu, märryu-dhapinyayu ŋuriŋi wal'ŋu, liŋgu wirrki ŋayi yukurra Godtja märr-ŋamathirri ŋurikiyinydja yolŋuwu ŋunhi ŋayi ŋuli wekama märr-yiŋgathinyarayu yana. \v 8 Ŋunhi nhe yurru wekama märryu-dhapinyayunydja, nhepinydja yurru ŋunhi yakana nhina yukurra dhäpark, liŋgu Godthunydja yukurra ganydjarr ŋayathama wekanharawu biyapulŋuwu warray wal'ŋu, buku-yattjatkunharawu warray nhuŋu, märr yurru nhenydja bitjanna liŋguna ŋayathama yukurra gana'na, ga balanyara liŋgu nhe yurru ŋayathama nhä malanha gana'na yana guŋga'yunarawu ŋuruku wiripu-guḻku'wunydja yolŋu'-yulŋuwu. \v 9 Liŋgu ŋunha dhäruktja yukurra dhärra, ḻakarama yukurra bitjan gam', \q1 “Märr-yunupayunydja yolŋuyu ŋuli wekama märryu-dhapinyayu warray yana ŋuruku ŋurruwuykkunydja yolŋuwu, \q1 Nhanukuŋu ŋamakurruny'tja djämawuy yurru yukurra dhärra bitjanna liŋguna, yakana yurru ŋayi winya'yun.” \p \v 10 Yo, Godthunydja ŋuli wekama ŋatha maŋutji malanha yolŋuwu ḻämu-nherraṉarawu, bala ŋuliŋuruyinydja yurru ŋuthan marrtji ŋathanydja yolŋu'-yulŋuwunydja ḻukanharawuna. Ga ŋunhi nhe yurru wekama ŋula nhä wiripuŋuwunydja yolŋuwu, ŋunhiyinydja bitjan nhe yurru ḻämu-nherraṉ maŋutji; yuwalk yana ŋayi yurru Godthu ŋunhiyi yindikumanydja, bala nhenydja yurru märrama biyapul'nha wal'ŋu nhä malanha ŋamakurru' nhuŋuway nhe, ga wiripu-guḻku'wu wekanharawu. \v 11 Yo, ŋayinydja yurru Godthunydja bitjan warray liŋgu märryu-dhapinyayu wekamana-wala yana nhuŋu, märr yurru nhenydja bitjanna liŋguna wekamana-wala yukurra wiripu-guḻku'wuna. Yo, ŋunhi ŋanapurru yurru wekamanydja nhumalaŋguŋu mundhurrnydja ŋuruku ŋurruwuykmirriwunydja Djudiyalilinydja, bala guḻku'yuna yolŋuyu walalay yurru buku-wurrpan Godnhanydja. \v 12 Liŋgu ŋunhi nhuma ŋuli wekamanydja yukurra ŋunhiyinydja, guŋga'yun yukurra Godkuna yolŋu'-yulŋunha, yakana biyapulnydja walala yurru nhina dhäpark, goŋmiriwŋura, bala walala yurru wokthunna dhika wal'ŋu Godkunydja, buku-wurrpanarayuna manapanarayu. \p \v 13 Yo, nhumanydja ŋuli ḻakaranhamirri bitjanmirri, “Ŋanapurrunydja yukurra nhina Garraywala warray Romŋura,” bitjan. Ga ŋunhi nhuma yurru bitjandhiyi dhäruktja märrama Garraynha, bala wekama märryu-dhapinyayunydja wal'ŋu, bala walalanydja yurru ŋuruŋu wiripu-guḻku'yunydja dharaŋanna nhumalanha, ŋunhi nhumanydja yuwalk yana Godku yolŋu walala, bala guḻku'yuna yolŋuyu walalay yurru Godnhanydja ḻatju'-ḻakarama. \v 14 Bala walala yurru märr-ŋamathirrina nhumalaŋgu, bala bukumirriyamana nhumalaŋgu yurru yulŋunydja, liŋgu nhumalaŋgu Godthunydja yukurra rarryunna nhanŋuway nhä malanha ŋamakurruny'tja. Go ŋilimurru buku-wurrpanna Godnhanydja mirithirrina wal'ŋu yana, \v 15 liŋgu ŋunhiyinydja ŋunhi ŋayi Godthu wekaŋala mundhurr ŋilimurruŋgu biyapul'nha dhikana wakinnha wal'ŋu, ŋunhi yukurra yakana dhäruk ŋorra ḻakaranharawunydja. \c 10 \s1 Bol yukurra ḻakaranhamirri nhaltjan ŋayi ŋuli djäma Godku yukurra \p \v 1 Yo, wiripunydja nhuma ŋuli waŋa ŋarranha yalŋgi' ḻakarama, yanapi ŋarra ŋuli waŋi ŋayaŋu-yalŋgi'thi ŋunhi ŋilimurru ŋuli bukunydja nhänharamirri galkinydja, yurru dhäruk-ḏumurruna ŋarra ŋuli waŋa beŋurunydja barrkuŋurunydja, bitjanna ŋuli nhuma ḻakaranhamirri ŋarranhanydja. Yaka ŋarra ḏukṯuk ŋarra yurru waŋa marrtji nhumalanha dhäruk-ḏumurruyunydja, liŋgu ŋayinydja Djesu-Christtja ŋayaŋu-wurrkurrum' dhika wal'ŋu, yaka ŋayi ŋuli waḏutja maḏakarritjthirri, ga ŋarranydja dhuwala munguyun malthun marrtji ŋanyapinyaynha yana bala. \v 2 Buku-djulŋimirri, miṯtji-dhunupakunhamiya nhumalanhay nhuma ŋäthilinydja, yurruna ŋarra yurru marrtji nhumalaŋgala, liŋgu yuwalk yana ŋarra yurru waŋa ḏälyunydja dhärukthu ŋurikinydja walalaŋgu ŋunhi walala ŋuli waŋa yukurra ḻakaranhamirri ŋanapurrunha, yanapi ŋanapurru yukirri nhini dhiyakuyyu munatha'wuyyu romdhu yana. \v 3 Yuwalk muka dhuwala ŋanapurru nhinanydja yukurra dhiyala munatha'ŋuranydja, yurru djämanydja ŋanapurru yukurra dhuwala Godkala yana gali'ŋura, bitjan bumanydja marrtji ŋunha yätjnhanydja nhänha malaŋunha. \v 4 Yaka warray ŋanapurru ŋuli buma yätjtja ŋunhi dhiyakuyyu munatha'wuyyunydja girri'yu, liŋgu Godkunydja ŋunhi ganydjarr biyapul warray wal'ŋu wakin, ga ŋuriŋiyi Godkala warray ganydjarryu ŋanapurrunydja ŋuli buma marrtji buḻwaŋ'thunmarama wäŋanydja ŋurikiyi yätjkunydja, ŋunhiyinydja ŋunhi ŋayi yätj birrimbirr ŋuli yukurra ḻuku-dhärra ŋunhilimi, bala dhawaṯmaramana ŋanapurru ŋuli yukurra gukumana ŋunhiyi ganydjarr-ḏilkurrunhanydja mokuynha walalanha. \v 5 Wiripunydja ŋuli yolŋu garrwar-ḻakaranharamirri be ŋayi, yanapi ŋayi marŋgi bukmakku, bala Godkala yana ganydjarryu ŋali yurru ŋurrkama ŋunhiyi lanydjatkunharanydja, ŋunhi ŋayi ŋuli yolŋunha galkinyamarama, bala ḏaḏawmaramana ŋulaŋuru Godkalanydja marŋgithinyaraŋuru. Ga ŋunhi ŋuli yolŋuyu guyaŋirri djarrpi'kuma, yanapi nhanukuŋu guyaŋinyara ŋunhi djambatjnha dhikana wal'ŋu, ŋilimurrunydja ŋuli yana djaw'yunna ŋunhiyi guyaŋinyaranydja, bala ŋanydjaḻa'yunmarama bilmarama Christkalana, märr yurru ŋayi ŋuriŋiyi yolŋuyu dhäruk märrama waŋganynha, ŋanyapinyay Christnha yana. \v 6 Ga dhäŋuru ŋuliŋurunydja ŋunhi nhuma yurru miṯtji bilyunna, bala märramana yurru yukurra dhäruk Garraywu, bala yuwalknha yana ŋanapurru yurru dhä-ḏir'yun ŋunhinhanydja yolŋunha ŋunhi ŋayi yaka yurru ŋanydjaḻa'yun, ŋunhi ŋayi mukthun yukurra ŋuyulkthirri Godkalaŋuwu yuwalkku ŋunhi dhärukku. \p \v 7 Yana nhäŋa ŋunhinha yolŋunha be, ŋunhi ŋayi yukurra ŋurr'yun nhanukiyingala ŋayi, ŋunhi ŋayi be Christku yana nhanŋuway; ŋayi yurru ŋuriŋinydjayi yolŋuyu guyaŋirri ŋanapurrunhanydja, ŋunhi ŋanapurrunydja dhuwala yuwalkkuma nhanŋuway muka Christku yana. \v 8 Yo, yuwalk dhuwalayi yulŋunydja. Ŋunhi ŋarranydja ŋuli marrtji nhumalaŋgalaynydja, ŋunhiyinydja ŋarra malina ŋayipina Christnha, liŋgu ŋayina ŋarranha djuy'yurruna nhumalaŋgala. Yaka ŋarra yurru goranydja yana, ŋunhi ŋarra yurru ŋuriŋiyinydjayi ŋurr'yun, liŋgu ŋuriŋi nhanukalanydja dhärukthu ŋanapurru ŋuli bitjan gaŋgathinyamirriyamana nhumalanha, yakana yurru ŋanapurruŋgalanydja dhärukthu ŋula ŋurrkama barrku'-barrkuwatjkumanydja nhumalanha. \p \v 9 Yaka ŋarra wukirri ŋunhiyi djorra' nhumalaŋgu yana nhumalanha barrari-wukamanydja, bäyŋu yana. \v 10 Yurru wiripunydja nhuma ŋuli waŋa ḻakarama ŋarranha bitjan, “Bolyunydja ŋuli ŋunhi djorra'lilinydja wukirri dhäruk dhika ḏälnha, yanapi ŋayi ganydjarr-ḏumurruna wal'ŋu, yurru ŋayinydja ŋunhi yalŋgi' yana, ŋunhi ŋayi dhiyalami ŋilimurruŋgalanydja galki, ga dhäruktja nhanŋu ŋula nhäna ganydjarrmiriwnha.” Bitjanna walala ŋuli waŋanydja yukurra. \v 11 Yurru djawukinyarayŋu ŋunhiyinydja, bothinyara, liŋgu dhiyali nhumalaŋgala, ga djorra'ŋuru yana ŋanapurru ŋuli waŋa ḻakarama dhäruktja ŋupanayŋu yana waŋganygurru. \p \v 12 Yuwalk mak ŋanapurru wiripunydja märr ŋuli ya' yalŋgi’, liŋgu yakana ŋanapurrunydja ŋuli ŋunhi ŋurr'yun ŋanapurruŋgalaynydja, bitjandja bitjan ŋuli wiripu-guḻku' ŋunhi yolŋu'-yulŋu, ŋunhi walala ŋuli ḻakaranhamirri be walala bo'puyŋu Garraywu. Walalanydja ŋunhi ḻiya-dhumukmirrina, bawa'mirrina walala. Walala ŋuli ḻatju'-ḻakaranharamirri märryu walalaŋgalay walala yana. Ŋunhiyinydja dhalwurmirrina yana. \v 13 Yakana yurru ŋaŋapurrunydja ŋurr'yunmirri bitjandhiyi. Godthu yana ŋayipi nherrara ŋilimurruŋgunydja nhä ŋilimurru yurru yukurra djäma; ŋayina ŋanapurrunha djuy'yurruna ḻakaranharawu dhäwu'wu mulku'-mulkuruwunydja, ŋunhi walala yaka ŋäkula ŋäthili. Ga nhumanydja ŋunhi balanyarayi yolŋu walala, mulku'-mulkuru yana. \v 14 Ŋunhi ŋanapurru marrtjinanydja ga ḻakaraŋalanydja nhumalaŋgu Christnha, yana ŋanapurru yukurrana djämanydja ŋuliwitjarra liŋgu dharapulkurrunydja ŋunhi ŋayi Godthu wekaŋala ŋanapurruŋgala djämawu. \v 15-16 Yaka ŋanapurrunydja ŋuli ŋurr'yun yukurra wiripu-guḻku'walanydja ŋula djämayu, yanapi ŋunhiyinydja be ŋanapurruŋguŋuway djämawuy. Ŋarranydja yukurra galkun nhumalaŋgu, nhuma yurru ŋuthan marrtji bala yana Garraywalanydja, ga ŋunhi nhuma yukurra yuwalkkuma yana märr-yuwalkthirri, bala dhärra dharraḏa ga wuṉḏaŋarryirri, bala ŋuliŋurunydja dhurrwaraŋuru ŋanapurrunydja yurru marrtji ŋunha bala djuḻkthun wal'ŋu nhumalaŋgalanydja, ŋunha wiripuŋulili wäŋalili, bala ḻakarama dhäwu' Garraynha wiripu-guḻku'walana. Yurru djämanydja ŋanapurru yurru ŋunhiyi yana liŋgu ŋunhi nhaltjarra ŋayi Godthu ŋanapurruŋgu nherrara. Yakana ŋanapurru yurru marrtji ŋurikala yolŋu'-yulŋuwala ŋunhi walala liŋgu ŋäkula ŋula yolkuŋu ŋäthili; yakana ŋanapurrunydja yurru ŋurr'yun wiripuŋuwalanydja djämayu, yanapi ŋunhiyinydja be ŋanapurruŋguŋuway djämawuy. \p \v 17 Ŋunha Godkala djorra'yunydja yukurra ḻakarama bitjan, “Ŋuli nhuma yurru ŋurr'yundja ŋula nhäyu, yana ŋurr'yurranydja ŋuriki liŋgu ŋunhi nhaltjan ŋayi ŋuli Garrayyu djäma yukurra,” bitjan. \v 18 Bay', yolkuŋu djäma ŋunhi yuwalktja ga ḻatjuny'tja?... ŋurikiŋi yolŋuwuŋu ŋunhi ŋayi ŋuli wokthunmirri nhanŋuway ŋayi? Yääw yaka warray. Garraynydja yurru wokthun yolŋuwu ŋula yolku, ga ŋunhiyina ŋayi yuwalktja ḻatju' yolŋu. \c 11 \s1 Ḻakarama yukurra bothinyaramirrinha ŋunhi yolŋunha walalanha \p \v 1 Yo, bawa'mirrina yana yolŋuwu ŋunhi ŋayi ŋuli ŋurr'yundja bitjan märr-winya'yundja manapan nhanŋuway ŋayi, yurru ŋarranydja märr-winya'yun yurru ga ŋurr'yun ḻakaranhamirri, märr ŋuli ya', bitjan walala ŋunha wiripu-guḻku'. Nhuma buku-djulŋimirri, mäkiri'-witjurra ŋarrakunydja walala. \v 2 Yuwalk wal'ŋu yana ŋarra märr-ŋamathirrinydja yukurra nhumalaŋgu, bitjan yana liŋgu bitjan God yana ŋayipi nhumalaŋgu märr-ŋamathirri yukurra. Nhumanydja miṯtji dhuwala balanyara bitjan yolŋu dhäyka, dhawu'mirriyanhara ŋayi ŋula yolku ḏarramuwu, yurru Christku warray ŋarra nhumalanhanydja dhawu'mirriyaŋala ŋunhi, märr yurru nhuma waŋganydhirrina manapanmirri nhanukalaynha Djesuwalana, waŋganygalana yana. \v 3 Yurru warwuyundja ŋarra yukurra dhuwala nhumalaŋgu wirrkina. Wiripunydja mak gonha nhumalanha yurru ŋula yolthu mayali'-wilkthun, bitjan bitjarra ŋuriŋi bäpiyu mayali'-wilkthurruna miyalknha Yepnha ŋuriŋina nhanukalay ŋayi djambatjthuna dhikana dhärukthu. Wiripunydja nhumalanha mak ŋayi yurru bilyunmarama gatjpaḻ'marama, märr yurru nhuma yaka biyapulnydja nhanŋuway waŋganygu Christkunydja. \p \v 4-5 Yo, warwuyunna ŋarranydja yukurra nhumalaŋgu. Ŋayi ŋuli ḻakarama dhäwu' wiripuyamanydja ŋanya Djesunha ŋula yolthu, bala dhunupana yana nhuma ŋuli dhäruktja ŋanya märrama; dhunupana yana nhuma ŋuli ḏupthunna dhäwuny'tja ŋunhi ŋanapurruŋguŋunydja ḻakaranhara, bala märramana ŋuli ŋunha wiripuŋunhana birrimbirrnha. Yo, nhuma ŋuli gurrum'thunna dhika mäkiri'-witjundja ŋuruku wiripu-guḻku'wunydja ŋunhi walala ŋuli be ḻakaranharamirri walalanhawuy walala ŋurruŋu wal'ŋu be buŋgawa bo'puyŋu. Yurru ŋarranydja dhuwala yaka ŋunha dhuḏiŋura walalaŋgala. Nhämirri ŋuli nhuma mäkiri'-witjurru ŋarrakuwaynydja. \v 6 Mak ŋarra ŋuli yaka waŋa djambatj dhäruk bitjan walala ŋuli waŋa, yurru wirrkinydja ŋarra marŋgi yuwalkku ŋuriki wal'ŋu, ga warraŋulnha wal'ŋu ŋanapurru ḻakaraŋalanydja bukmak nhänydja yana malanha nhumalaŋgu. \p \v 7 Ŋäthilinydja ŋunhi ŋarra dhiyaliyi nhumalaŋgala, ŋarranydja ŋuli ḻakaranha warray nhumalaŋgala Godku dhäwu', yurru yaka ŋarra gombuŋala nhumalanha rrupiyawunydja ŋurikiyi djämawuywunydja. Nyilŋ'maranhamina warray ŋarranydja ŋunhi, ga djämanydja ŋarra ŋarrakalay goŋdhu yana, märr yurru ŋarra nhumalanha gaŋgathinyamarama muka. Nhä dhuwalayinydja?... yätj? \v 8 Ŋunhiyinydja bitjarra ŋarra djaw'yurruna rrupiya ŋulaŋuru ŋurikala wiripu-guḻku'wala Garraywalaŋumirriwala miṯtjiwala, walalana ŋarranhanydja yukurrana wekaŋala, märr yurru ŋarranydja guŋga'yun nhumalanha yänana. \v 9-10 Ŋunhi ŋarra dhiyaliyinydja nhumalaŋgalanydja, wiripunydja ŋarra ŋuli nhinanha nhämiriwnha, yurru walala Matjataniyapuyŋuyu yukurrana ŋarrakunydja gäŋala lili; yaka ŋarra yukurrana ŋäŋ'thurruna nhumalanha ŋula nhäkunydja. Yaka ŋarra ŋäŋ'thurruna ŋula nhä nhumalanha ŋarrakuwaynydja ŋarra ŋäthilinydja, ga yakana yana yurru ŋarra nhumalanha ŋäŋ'thun ŋunhalanydja bala. Garraynydja dhuwala yuwalk yana, ga dhuwala ŋayi nhinanydja yukurra ŋarrakalana. Yuwalk ŋarra nhumalaŋgu ḻakaramanydja yukurra. Yakana ŋarra yurru ŋula nhä rrupiyanydja märrama nhumalaŋguŋu Gorinbuyŋuwuŋunydja, yakana. Yakana nhuma yurru rrupiyayunydja bäyim ŋunhi dhäwuny'tja. \p \v 11 Ŋunhi ŋarra yukurra dhuwala waŋanydja bitjandhiyi, nhä dhuwalayinydja mayali?... yaka ŋarra nhumalaŋgu ŋuli märr-ŋamathirri? Godtja Gunhuny'tja ŋarraku marŋgi, ŋunhi ŋarranydja yukurra märr-ŋamathirri nhumalaŋgunydja wirrki yana wal'ŋu. \v 12 Yurru yakana yana ŋarra yurru rrupiyanydja märrama nhumalaŋguŋu, märr yurru ŋuruŋu wiripu-guḻku'yunydja, ŋuriŋinydja ŋunhi walala ŋuli be ḻakaranhamirri Garraywu bo'puyŋu, yakana walala yurru ḻakarama yanapi walalaŋgunydja djäma ŋupanayŋu ŋanapurruŋguŋu. Yakana ŋanapurru ŋuli djäma waŋganygurrunydja rrambaŋinydja walalaŋgala. \v 13 Ŋunha wiripu-guḻkuny'tja, yaka yuwalk walala Garraywu bo'puyŋu, yaka ŋunhiyinydja Christkuŋu walala djuy'yunara. Djawukinyaramirrina walala ŋunhiyinydja, ga djäma walala ŋuli dhuḏakthunmirrina yanana, yana mayali'-wama nhumalanha. \v 14 Walalanydja ŋunhi balanyarana yana bitjan buŋgawa ŋunhi walalaŋgu ŋurruŋu Satan, ŋunhi mayali'-wilkthunaramirri. Liŋgu ŋayinydja ŋunhiyi Satandja ŋuli wiripukunharamirri ŋanyapinyay ŋayi, märr yurru yolŋu'-yulŋuyunydja guyaŋirri yanapi ŋayi ŋulaŋuruna djiwarr'wuynha yolŋu, liŋgu maḻŋ'maranharamirrinydja ŋayi ŋuli ŋanyapinyay ŋayi djarraṯawun'mirri be ŋayi. \v 15 Yaka walala ṉirryurranydja ŋurikinydjayi, ŋunhi yurru Satangala djämamirriyu yolŋuyu wiripukunharamirri ŋanyapinyay ŋayi, ga waŋanydja ŋayi ŋuli mayali'-wilkthunaramirrinydja dhäruk bitjanna, “Ŋarra yurru nhumalanha marŋgikuma yukurra yuwalkkunydja wal'ŋu dhunupawunydja romgu,” bitjan. Ŋunha dhä-yaw'yunarayunydja Godthunydja yurru ŋunhiyi dhä-ḏir'yun yuwalkkumana yana gupaḏalkumana, liŋgu märramanydja walala yurru ŋupanayŋu yana ŋunhi, balanyara liŋgu nhaltjan walala ŋuli yukurra djäma. \s1 Bol ḻakaranhamina ŋanyapinyay ŋayi nhaltjarra ŋayi märraŋala ŋayaŋu-yätjthinyaramirri rom \p \v 16-17 Yo buku-djulŋimirri, yaka walala bawa'mirri ḻakaraŋa ŋarranha, ŋunhi ŋarra yurru ḻakaranharamirri ŋarranhawuy ŋarra. Yaka ḏaḏawyurranydja ŋarrakala ga mäkiriny'tja-dharyunmiya. Yaka ŋarranydja ḏukṯuk ŋarra yurru märr-winya'yun ga ŋurr'yun ŋarrakuwaynydja ŋarra, liŋgu bawa'mirrina dhuwalayinydja rom yanana. Bäyŋu ŋayi yukurrana Garraynydja märr-winya'yurruna ga ŋurr'yurruna nhanŋuwaynydja ŋayi. Yurru yuwalk dhuwala ŋarra yurru ḻakaranhamirrinydja nhumalaŋgu; ŋarra yurru waŋanydja dhuwala bitjan ŋuli ḻawaḻawa ŋunhi ḏalwur yolŋu waŋa, märr nhuma yurru dharaŋan ŋunhi ŋarranydja yaka ŋunha dhuḏiŋura ŋurikalanydja be bo'puyŋuwala walalaŋgala. \v 18 Guḻku' yolŋu walala ŋuli ŋurr'yun ga märr-winya'yun warraŋulwuy yana nhäwuy malaŋuwuy, ga ŋarranydja yurru märr-winya'yundhi bitjandhi liŋgu ŋurr'yun. \v 19 Yo, nhumanydja be ḻiya-djambatjmirri wal'ŋu, ŋayaŋu-djulŋithirri yana nhuma ŋuli mäkiri'-witjundja ŋurikiyi ḏalwurmirriwunydja yolŋu'-yulŋuwu, bala mäkiri'-witjurra muka ŋarrakunydja. \v 20 Yo, ŋayaŋu-djulŋithirrina nhuma ŋuli gumurr-ŋamathirrinydja ŋuriki yolŋuwu, ŋunhi ŋayi ŋuli buŋgawayirri nhumalaŋgu. Ŋayi ŋuli gombumanydja rrupiyanydja nhumalanha, ŋunhiyinydja bitjan ŋayi nhuna yurru gaṯmaramana, bala ŋayi yurru ritjan'thunna nhumalanha bitjanna nhumalanha yutjuwaḻa'kumana, yurru nhumanydja ŋuli yana märramana. \v 21 Yaka ŋanapurrunydja nhumalaŋgu bitjarrayi. Ŋarra gorana ŋarrakuwaynydja ŋarra yukurra. Ŋarranydja dhuwala yalŋgi, yaka balanyara bitjan wiripu-guḻku' ŋunhi walala wakinmirri be bathalimirri nhumalaŋgu buŋgawa. \p Yurru ŋarranydja yurru waŋa ḏalwurthirri bitjan, bitjan walala. Ŋarra yurru märr-winya'yun ga ŋurr'yun ŋarrakuway ŋarra. \v 22 Walalanydja yukurra ŋurr'yunmirri liŋgu walala Djuws, Yitjural bäpurru, yarraṯaŋuru ŋulaŋuru Yipurayimgala, ga ŋarranydja dhuwala balanyarayi bili Djuwyi yana, Yitjural bäparru, ŋulaŋuru Yipurayimgala yarraṯaŋuru. \v 23 Walalanydja ŋuli waŋa bitjanmirri, “Ŋanapurrunydja dhuwala djämamirri walala Christku warray,” bitjan, ga ŋarranydja dhuwala Christkuyi yana djämamirri, biyapul wal'ŋu ŋunha bala ŋarranydja walalaŋgalanydja. Dhuwalayinydja dhäruk yuwalk yana, yurru waŋanydja ŋarra yukurra dhuwala bitjanna bitjan ŋuli ḏalwur ŋunhi bawa'mirri yolŋu waŋa. Djämanydja ŋarra wirrki yana dhika wal'ŋu ŋurikala wiripu-guḻku'walanydja, ga guḻku'mirrina mirithirrina ŋarranha yukurrana galkara ḻoḻulili. Ŋula nhämunha'mirrina ŋarranha ŋunhi bumaranydja bartjunmaraŋalanydja biyapulnha dhika wal'ŋu ŋurikala walalaŋgala bukmakkalanydja, ga galkina ŋarra bini ŋunhi rakunydhinyana guḻku'mirrina. \v 24 Yo, ḏämbumirriyu ŋuruŋu waluyunydja ŋarrakalaynydja miṯtjiyu yolŋu'-yulŋuyu ŋarranha bartjunmaraŋalanydja yukurrana raki'yunydja, guḻku'mirrina mirithirrina, \v 25 ga buku-ḻurrkun'mirri ŋarranha walala Rawumbuyŋuyunydja miriŋuyu bartjunmaraŋala yukurrana dharpayunydja. Waŋganymirrinydja ŋarra rakunydhinyana bini ŋunhi walala ŋarranha bumara yukurrana guṉḏayu wirriw'-wirriwyurruna, ga ḻurrkun'mirri ŋarra bini ŋurru-ḻupthunanydja gapulilinydja, liŋgu mitjiya ŋunhi ḏaw'yurruna ṉapuŋga' gapuŋura, ga waŋganymirrinydja ŋarra marrtjina waythurruna gapukurru walu-ŋupara ga munha-ŋupara. \v 26 Bitjanna liŋgu ŋarra ŋuli yukurra marrtjinydja wäŋalili ga wäŋalili. Wiripunydja ŋarra ŋuli buḏapthuna marrtjinya mayaŋ'ku bawitjthu gapuyu, ga wiripunydja ŋarranha ŋuli manaŋganmirriyu yolŋu'-yulŋuyu ŋayathanha, bala bunhana bartjunmaranhana. Guḻku' yolŋu'-yulŋu ŋuyulkthirri yukurra ŋarrakunydja, ŋarrakuway ŋunhi gurruṯu'mirri walala ga bitjandhi liŋgu mulku'-mulkurunydja yolŋu'-yulŋu, wirrki walala ḏukṯukthirrinydja yana yukurra ŋarraku murrkay'kunharawunydja bunharawu, rumbal-winya'yunmaranharawunydja. Ŋunhi ŋarra ŋuli ṉapuŋgany'tja wäŋaŋuranydja, walalanydja ŋuli ŋayan'mirrina walala dhärra'-dharra bunharawuna ŋarraku, ga ŋunhi ŋarra ŋunhala ŋanhdharkŋuranydja wäŋaŋura ŋarra bini rakunydhinyana yana marrya'yinyarayuna, ŋula nhäyuna. Ga guḻku'mirri ŋarra bini ŋurru-ḻupthunanydja ga guḻwuḻyunanydja ritjimirriŋuranydja gapuŋura. Wiripu-guḻkuny'tja ŋuli ŋarraku ḻunduyinya yäna, märr yurru walala baḏuwaḏuyun djäma ŋarraku. \v 27 Ga guḻku'mirrina ŋarra ŋuli djawaryunanydja, bili weyinŋumirrina ŋarra yukurrana nhinana djämanydja ŋarrakiyingala ŋarra goŋdhunydja. Wiripunydja munhayu ŋarra bäyŋuna ŋorrana, bitjarrana ŋarra yukurrana bira'yurrunana munha-ŋupara, ga bitjanna liŋgu ŋarra ŋuli ŋanhdharkthinyanydja marrya'yinyanydja, ga wiripunydja ŋarra galki rakunydhinyana bini guyiŋarryuna. Guḻku'mirri ŋarra yukurrana marrtjina marimirrikurrunydja ga ŋoy-wutthunaramirrikurrunydja, \v 28 ga bitjanna liŋgu ŋarra ŋuli yukurra gäma ŋonuŋdja, liŋgu ŋarra warwuyunna ŋuli yukurra bukmakkuna yana Godkalaŋumirriwuna yolŋu'-yulŋuwu, miṯtjiwu ga miṯtjiwu. \v 29 Yo, ŋunhi ŋuli ŋula yol yolŋu ŋayaŋu-yalŋginy'tja, ga ŋarranydja ŋuli dhäkay-ŋänharamirri ŋayaŋu-yalŋgi' yana walalaŋgala dhambay, ga ŋunhi ŋuli ŋula yolnha gatjpaḻ'maramanydja yätjlili ŋula yolthu yolŋuyu, ŋarranydja ŋuli ŋuriŋiyinydja ŋoy-dhärrana manapan. \p \v 30 Wiripu-guḻkuny'tja ŋuli be ḻakaranharamirri walalanhawuy walala ḏälmirrina be walala, yurru ŋarranydja yurru märr-winya'yun ga ŋurr'yun ŋuriŋi warray liŋgu ŋunhi ŋarra yalŋgi, yaka ḏäl ŋarra yolŋu. \v 31 Godnha ŋayipina marŋgi ŋarrakunydja, ŋunhi ŋarranydja yukurra ḻakarama yuwalknha yana, yakana bothirri. Go, ŋilimurru wokthunna Godkunydja, ŋunhi ŋayi Bäpa'mirriŋu ŋilimurruŋgalayŋuwu Garraywu Djesuwu, ŋilimurru wokthunna nhanŋu yäkuwunydja bitjanna liŋguna. \p \v 32-33 Yo, ŋunhi ŋarra ŋäthilinydja wal'ŋu ŋunhalanydja Damatjkanydja wäŋaŋura, ga ŋayinydja buŋgawanydja ŋunhinydja wal'ŋu Giŋ Yaritanydja yukurranha ŋuli djäka ŋuriki wäŋawu, bala ŋayi nherraranydja ŋunhi miriŋunhanydja yolŋunha walalanha ŋunha dhälili ḻiw'maraŋala ŋunhiyi wäŋanha, märr walala bini mulkanha be ŋarranha. Walala bini bunha muka ŋarranha yulŋunydja, yurru ŋayi Godthunydja ŋarranha gungunhamirriyaŋala walŋakuŋala, ga walalanydja wiripu-guḻku'yu ŋunhi Garraywalaŋumirriyunydja walalay yupmaraŋala ŋarranha bathimirrina, bala ŋoylilina ŋunha warraŋullilina, bala ŋarra winya'yurrunana walalaŋgalanydja goŋŋuru. \c 12 \s1 Bol yaka ŋanyapinyay ŋayi ḻakaranhamina ŋurr'yunarawuynydja \p \v 1 Yo, ŋarra yurru ḻakaranhamirri ŋula nhäpuy ŋarrakalaŋuway ŋarra, bäy warray ŋunhi ŋuli ŋurr'yunarayunydja ŋuriŋinydja yakanydja guŋga'yun ŋula yolnha yolŋunha. Ŋarranydja yaka ḏukṯuk märr-winya'yunarawu ga ŋurr'yunarawunydja, yurru ŋarra yurru ḻakarama yulŋunydja maliwuy, ŋunhi ŋayi Garrayyu ŋarrakala wekaŋala, ga nhaltjarra ŋayi maḻŋ'maraŋala ŋarrakala. \v 2 Waŋganymirri märr-lurrkun'thu dhuŋgarrayu Garrayyu djaw'yurruna waŋganynha Garraywalaŋumirrinha yolŋunha, djaw'yurrunanydja ŋayi ŋunhana yana wal'ŋu djiwarr'lilina. Mak ŋayi ŋunhi marrtjinanydja rumbal manapara, mak ŋayaŋu ŋayi yana, yakana ŋarra marŋgi, ŋayipina Godnha marŋgi. \v 3 Yo, Godthu djaw'yurrunanydja ŋanya ŋunhiyi yolŋunha ŋunha yana nhanukalaynha ŋayi wäŋalili nherraranydja djiwarr'lilina. Mak ŋarra ŋunhi yuwalk marrtjinanydja ŋunhamalayi, mak ŋayaŋu ŋarraku yana, yakana ŋarra marŋgi, ŋayipina Godnha marŋgi. \v 4 Yo, ŋunhalayi djiwarr'ŋuranydja ŋarra ŋäkulanydja guḻku' nhä malanha dhäruktja, yurru yakana ŋarra yurru ḻakaramanydja bukmak nhä mala ŋunhi ŋarra ŋäkula ga nhäŋala; yakana ŋarraku ḻakaranharawunydja ŋuriki malaŋuwu. \v 5 Yuwalk yana Godthu ŋarranha djaw'yurruna bala djiwarr'lilinydja, yurru yakana ŋarra yurru ŋurr'yundja märr-winya'yundja ŋurikiyi; ŋarra yurru ŋurr'yundja ŋuriki liŋgu nhäku malaŋuwu ŋunhi ŋuli ŋuriŋiyi ŋarranha milkuma ŋunhi ŋarranydja yalŋgi'na yana, yakana be bathala wal'ŋu. \v 6 Ŋunhi ŋarra bini ŋurr'yunanydja ŋurikiyi, ŋunhiyinydja dhäruk ŋarra bini ḻakaranha yuwalk yana ŋunhi wal'ŋu, yakana ŋula nhä bawa'mirri. Yurru yakana ŋarra yurru be garrwar ḻakaranhamirrinydja ŋarranhawuy ŋarra. Liŋgu muka nhuma nhäŋalanydja nhaltjarra ŋarra yukurrana djäma, ga ŋäkula nhuma liŋgu nhä ŋarra ḻakaraŋala. Nhuma yurru märr-ŋal'yun ŋarrakalanydja ŋuriki bili ŋunhi nhä nhuma yukurrana nhäŋala ŋarrakala. \p \v 7 Ŋarra bini ŋunhi birka'yunminyanydja be bathalakunhaminya, liŋgu ŋarrakala ŋayi Godthu maḻŋ'maraŋalanydja warraŋulkuŋalanydja biyapulnydja wal'ŋu dhika nhä malanha, bala Godthunydja ŋarraku wekaŋala dhimirr'thinyara batjpatjtjunmaranharawu ŋarraku rumbalwu, bitjarrana ŋayi ŋarranha ŋuriŋiyinydja yutjuwaḻa'kuŋalana, guyaŋinyamirri-yaŋalana ŋarranha ŋunhi ŋarranydja yalŋgi'na yanana, yakana bathala. Ŋunhiyinydja bitjan Satandhu ŋarranha yukurra buma ḏur'-ḏuryun, märr yurru ŋarra yaka garrwarkunharamirrinydja ŋarranhawuy ŋarra bathalakunharamirrinydja. \v 8 Ḻurrkun'mirri ŋarra Godnha ŋäŋ'thurrunanydja yukurrana bukumirriyaŋalanydja ŋurikiyi winya'yunarawunydja, märr yurru ŋayi yätj nhä malanha ŋunhi waṉḏirrina ŋarrakala. \v 9 Yurru Garrayyunydja yaka ŋarrakala yana djaw'yurruna, yana ŋayi waŋana ŋarrakala bitjarra, “Nhenydja dhuwala ŋarrakala djäkaŋura, ga yakana nhe yurru galkirrinydja. Liŋgu ŋunhi nhe yalŋginy'tja dhika wal'ŋu, ŋuriŋi ŋarrakalanydja ganydjarryu yurru nhuna gäma marrtji warrpam' yana ḻatju'kuma,” bitjarrayina ŋayi Garrayyu ḻakaraŋalanydja ŋarraku. Bala ŋarra wirrkina yana ŋayaŋu-ŋamathirrinydja yukurra, goŋmirriyirrina dhikana wal'ŋu, ga yana ŋarra yurru ḻakaranhamirrinydja yalŋgi'na, märr yurru Christkalanydja ganydjarryu ŋarranha gunganhamirriyamana monygumana. \v 10 Yo, yakana ŋarra yukurra warwuyundja yalŋgi'thinyarawunydja ŋarrakuway ŋarra. Ŋunhi ŋuli yolŋuyu walalay waŋa yätjkumanydja ŋarranha, ga buma ŋayaŋu-yätjkumanydja, ga ŋunhi ŋarra yurru marrtji yukurra ŋayaŋu-wutthunaramirrikurrunydja bala, liŋgu ŋarra nhanŋuway Christku yana, ŋarranydja yurru märr-nherraṉmirri yana Garraywala. Liŋgu ŋayi yurru Garrayyunydja ŋarranha ganydjarrmirriyamana ŋulinyaramirriyunydja liŋgu ŋunhi ŋarra ganydjarrmiriw ga yalŋgi nhina yukurra, bala ŋarranydja yurru ganydjarrmirriyirrina ŋuriŋina liŋgu Garraywalana ganydjarryu. \s1 Bolnydja yukurra warwuyunna ŋuruku Gorinbuyŋuwu \p \v 11 Yo, ŋunhi ŋarra waŋananydja yukurrana ḻakaranhaminanydja bitjanminayi, ŋarra waŋananydja yukurrana ḻawaḻawa'yinana. Ŋunhi nhuma bini ŋarranha yakana nherraṉa ŋunha ŋoylili ŋurikala wiripu-guḻku'walanydja bo'puyŋuwala walalaŋgala, ŋarra bini yaka muka ŋurr'yunanydja märr-winya'yunanydja ŋurikiyi ŋarrakalaŋuwuynydja ŋarra. Nhumanydja bini ŋunhi ḻakaranhaminya ŋarranha muka, nhaltjarra ŋarra yukurrana djäma ŋamathaŋala. Ŋarrapinydja dhuwala yaka be bathala yolŋu, yurru yaka ŋarra ŋunha ŋoyŋuranydja ŋurikalanydja walalaŋgala ŋunhi walala ŋurruŋu wal'ŋu be bo'puyŋu walala. \v 12 Nhuma marŋgi muka ŋunhi ŋanapurrunydja yuwalk ŋulaŋuru Godkuŋu djuy'yunara, liŋgu nhuma nhäŋalana ŋunhi nhaltjarra ŋayi Godthu djäma ŋanapurruŋgalaŋukurru dhiyali nhumalaŋgala, ganydjarr-ḏumurru wal'ŋu ga ṉirryunaramirri ŋunhi rom, bäy warray ŋunhi ŋuruŋu wiripu-guḻku'yunydja ŋanapurruŋgu mari yukurrana djäma. \v 13 Yaka ŋanapurru wekaŋala nhumalaŋgu yalŋginy'tja ŋula dhäwu', yanapi nhuma ŋunha ŋoyŋura ŋurikala wiripu-guḻku'wala Garraywalaŋumirriwala miṯtjiwala. Yurru waŋganynha dhuwala yulŋunydja ŋarra yakanydja waŋana nhumalaŋgu, yaka ŋarra waŋana bitjarranydja, “Nhuma yurru bäyim rrrupiyayu ŋanapurrunha dhiyakuy djämawuynydja,” bitjarranydja. Buku-djulŋimirri, yana walala bäy-ḻakaraŋana ŋarraku, ŋunhi ŋarra bitjarrayi yätjkuŋala nhumalaŋgu. \p \v 14 Yo, liŋgu muka ŋarra marrtjina ŋäthilinydja balayi buku-märrma'mirri, ga galki ŋarra yurru biyapul marrtji nhumalaŋgala dhipali. Yakana ŋarra yurru gombuma ŋula rrupiyanydja nhumalanha ŋarrakuway ŋarra. Yaka ŋarra dhuwala ḏukṯuk nhäku malaŋuwu nhuma yukurra ŋayathama, rrupiyawunydja ŋula nhäku yakana; nhumalaŋguway yana ŋarranydja ḏukṯuk. Yakana ŋuli djamarrkuḻi'yunydja wekaŋu walalaŋgalayŋuwu bäpa'mirriŋuwunydja; ŋayi yurru bäpa'mirriŋuyu wekama nhä malanha yumurrku'nhanydja nhanŋuway yänana. \v 15 Yo, ŋarranydja yurru wekama nhumalaŋgunydja nhä ŋarra yukurra ŋayathama, märr yurru nhumanydja walŋathirri muka, bäy warray ŋunhi ŋarrapinydja yurru marrtji yalŋgi'yirri ga djawaryun ŋuriŋi wekanharayunydja. Mukthun yana ŋarranydja yurru märr-ŋamathirri yukurra nhumalaŋgu, bäy warray ŋunhi yurru nhumanydja märr-ŋamathirri ŋarrakunydja märr ŋuli yutjuwala warray. \p \v 16 Yo, yuwalk dhuwala yulŋunydja. Yaka ŋarra nhumalanha gombuŋala rrupiyanydja ŋula nhänydja. Yurru wiripu-guḻkuny'tja nhuma yukurra waŋa yana be ŋarra nhumalanha mayali'-wilkthurruna, bala gaṯmaraŋalana nhumalanha ŋuriŋiyina bothinyaramirriyuna. \v 17 Nhäkurru ŋunhiyinydja ŋarra bitjarrayi? Ŋunhi ŋarra djuy'yurruna yolŋunhanydja guŋga'yunarawu nhumalaŋgunydja, nhaltjarra ŋayi ŋuriŋiyinydjayi yolŋuyu?... djaw'-djawyurruna ga mayali'-wilkthurruna yukurrana nhumalanha? \v 18 Ŋarranydja ŋunhi djuy'yurruna Dätitjnha muka, ga ŋunha wiripunha ḏarramunha ŋunhi ŋayi marrtjina galki Dätitjkala. Nhaltjarra ŋayi Dätitjthunydja?... manaŋina ŋäthilinydja nhumalaŋgalaŋuŋuru? Ŋilinyunydja maṉḏa dhuwala Dätitjtja ga ŋarranydja waŋganynha ŋilinyu maṉḏa ŋayaŋunydja; ŋilinyunydja maṉḏa ŋuli nhina yukurra ŋunhilina liŋgu waŋganyŋurana romŋura. \p \v 19 Wiripunydja ŋuli nhuma guyaŋirri yanapi ŋanapurru yukirri ḻakaranhami ŋanapurrunhawuy ŋanapurru biyakuyina, märr nhumanydja yurru yakana ḻakarama ŋanapurrunha yätjtja. Yurru nhumanydja yaka mala-yarr'yunaramirri walala ŋanapurruŋgunydja. God ŋayipi ŋanapurruŋgu mala-yarr'yunaramirrinydja, ga waŋanydja ŋanapurru ŋuli yukurra dhäruktja nhanŋuway, Christku yana, märr yurru nhumanydja yuwalkkuma yana marŋgithirri Christku, ga nhina waŋgany-manapanmirrina galkina nhanukala. \p \v 20 Marrkapmirri walala ŋarraku, ŋarranydja warwuyunna yukurra nhumalaŋgunydja miṯtjiwu. Ŋunhi ŋarranydja yurru marrtji dhipali, ga nhämanydja ŋarra yurru nhumalanha romlilinydja wiripuŋulili yana, bala yakana ŋarra yurru galŋa-djulŋithirrinydja ŋayaŋu-ŋamathirrinydja nhumalaŋgala, ga nhumanydja yurru ŋayaŋu-ŋamathirri yakayi yana ŋarrakalanydja. Liŋgu ŋarranydja yurru waŋa dhunupa yana nhumalanha ḏälyuna dhärukthu, dhunupakunharawunydja nhumalaŋgu. Yaka ŋarra ḏukṯuk ŋarra yurru maḻŋ'marama nhumalanha ŋarrtjunminyaralilinydja ga maŋutji-ḏi'yunminyaralilinydja. Mak nhuma yukurra waḏutjanydja ŋaramurryirri nhumalaŋguway nhuma bala-lili'yunmirri, bala guyaŋinyamirri be nhunapinyay nhe bathalana. Yo, ŋuli nhuma yurru gupa-waŋanydja ŋula yolnha wiripuŋunha yolŋunha, ga mäkiri'kurru waŋa bothirrinydja ḻakaranharamirri, ga nhina barrkuwatjtja gali'ŋura ga gali'ŋura bitjandja bala ŋuyulkthinyaramirrinydja bala-lili'yunmirri nhumalaŋguway nhuma, ga bukmakthuna yukurra djämanydja nhanukalaynha ŋayi djälyu, ŋunhiyinydja yakana ŋamakurru'. Ŋunhi ŋarra yurru maḻŋ'marama nhumalanha balanyarayinydja, ŋarranydja yurru wirrkina yana waŋa ḏälyuna nhumalanha dhärukthu, raypirri'yun yurru wirrkina yana ḏälyuna. \p \v 21 Dhiyaŋunydja-wala ŋarranydja yukurra ŋoy-wiḻaŋ'thunna. Ŋunhi ŋarra yurru marrtjinydja dhipali, mak ŋayi yurru Godthunydja ŋarranha yutjuwaḻa'kuma nyilŋ'marama; mak ŋarra yurru ŋäthina dhuwala yulŋunydja bukmakkala nhumalaŋgala gumurrŋurana. Liŋgu ŋarranydja yurru ŋunhinydja ŋayaŋu-yätjthirrina, ŋäthina manapan ŋurukuna yolŋu'-yulŋuwu ŋunhi walala yukurrana rom-yätjthina ŋäthili, ga dhuwala mukthun nhina yukurra ŋunhi liŋgu ŋupanayŋu yana; yana walala yukurra marramba'na djäma, ga djäl-ḏumurruyirri dhäykawurruŋguna märranharawu yukurranharawu, ga yakana yukurra walala goranydja walalaŋgalay walala romdhunydja ŋuriŋiyi, bäyŋuna walala gonha'yurrunanydja ŋunhiyi dhukarr. \c 13 \s1 Dhawar'yunaramirrina dhuwalanydja dhäruk \p \v 1 Yo, ŋunha djorrany'tja yukurra waŋa bitjan, “Ŋuli yurru ŋula yolthu djäma yätjkumanydja, ŋäthilinydja nhuma yurru mäkiri'-witjun ŋurikiyi walalaŋgu ŋunhi walala marŋgimirri, liŋgu walala nhäŋala nhä ŋayi yukurrana djäma yätjkuŋala; ŋäka muka ŋäthilinydja märrma'wu wo ḻurrkun'ku yolŋuwu, ga yurruna nhuma yurru rom-nyamir'yundja ŋanya, bala dhä-ḏir'yunna.” Yo, yuwalk muka ŋarra marrtjinanydja balayi buku-märrma'mirri, bala ŋarra nhäŋalanydja yukurrana ŋunhiyi yolŋu'-yulŋunha, nhä walala yukurrana djäma yätjkuŋala. Ga galki ŋarra yurru dhuwala marrtjina balayi nhumalaŋgala yulŋunydja biyapul. \v 2 Ŋäthilinydja ŋarra ḻakaraŋala ŋurikala ŋunhi walala yukurrana djäma yätj malanha, ga nhumalaŋgala wiripu-guḻku'wala, ga dhiyaŋunydja-wala ŋarra yurru nhumalaŋgu ḻakaramayi biyapul; waŋanydja ŋarra yukurra bitjanna, bitjan dhuwalina ŋarra nhumalaŋgalana galkina, bäy warray ŋarra dhuwala dhiyala barrkunydja nhumalaŋgala. Ga ŋunhi ŋarra yurru marrtji nhumalaŋgala biyapulnydja, ga yuwalkkuma yana ŋarra yurru dhä-ḏir'yundja ŋunhinhanydja yolŋu'-yulŋunha ŋunhi walala yukurra djäma yätjkuma, ga yakana yurru ŋula waŋgany winya'yundja. \v 3 Nhuma yurru nhäma yulŋunydja ŋunhi ŋarranydja yuwalk yana Christku bo'puyŋu, djuy'yunara nhanukuŋuway, liŋgu Garraynydja ŋayipinydja yaka ŋula yalŋgi'. Yuwalk yana ŋayi yurru dhä-ḏir'yundja ŋunhinha dhuwurr-yätjmirrinhanydja miṯtjilili nhumalaŋgalanydja, ŋuriŋi nhanukalay ŋayi ganydjarryuna wal'ŋu. \v 4 Ŋulinyaramirriyunydja ŋunhi Garray Djesu yukurrana nhinana dhiyala rumbalnydja yolŋunydja yalŋgi' ga ganydjarrmiriw, walala ŋal'maraŋala muka ŋanya dharpaliliyaŋala, yurru ŋunhanydja ŋayi nhina yukurra walŋana ŋuriŋi Godkala ganydjarryu. Ga ŋanapurrunydja dhuwala balanyarayi liŋgu ganydjarrmiriwyi walala yana, dhambay-manapanmirrina yulŋunydja Christkalana, yurru djämanydja ŋanapurru yurru yukurra nhanukalay Godkala ganydjarryunydja yana ṉapuŋga nhumalaŋgala, liŋgu balakurrunydja ŋanapurruŋgalaŋukurrundja ŋayi yurru wirrkina yana dhä-ḏir'yun ŋunhinhanydja walalanha ŋunhi walala yukurra nhina yätjŋura wal'ŋu romŋura baḏak yana. \p \v 5-6 Ma' nhänharamiya, biyakayi ga maḻŋ'maranhamiya dhuwali nhumalanhaynydja nhuma. Yuwalk muka nhuma yukurra märr-yuwalkthirrinydja Djesunha? Ga yuwalk nhuma yukurra nhina galkinydja nhanukala?... bitjan gurruṯu'mirrinydja nhanŋu? Biyaka nhänharamiya nhumalanhay nhuma. Ŋuli nhuma yuwalkkuma yukurra nhanukala märr-nherraṉmirrinydja dhiyaŋi ŋayaŋuyunydja wal'ŋu, yaka dhärukthunydja waŋganydhunydja, bala nhumanydja yurru maḻŋ'maramana ŋunhi Djesu-Christtja yuwalk yukurra dhuwali nhina nhumalaŋgala ŋayaŋuŋura. Ŋarranydja dhuwala märr-yuwalkthirri yukurra nhumalanha, gatjpu'yunna manapan, ŋunhi nhuma yurru maḻŋ'maranhamirrinydja nhumalanhay nhuma, ŋunhi nhumanydja yuwalk yana nhanŋuway, ga yuwalk ŋayi dhuwaliyi nhumalaŋgalanydja nhina yukurra. Bala yuwalkthi nhuma yurru dharaŋan nhämanydja, ŋunhi ŋanapurrunydja yukurrana djäma yakana gulkuru. \p \v 7 Ŋanapurrunydja yukurra bukumirriyama ŋäŋ'thun Godnha nhumalaŋgu, märr yurru nhuma yaka djäma ŋula nhä yätjtja. Yaka ŋanapurru ŋuli ŋäŋ'thundja Godnha bitjandhi, märr yurru nhuma ḻakarama ŋanapurrunhanydja yuwalk yana bo'puyŋu, djuy'yunara ŋulaŋuru Godkuŋu. Ŋarranydja dhuwala ḏukṯuk nhumalaŋgu, nhuma yurru nhina märr-yunupa, dhunupa wal'ŋu, bäy warray ŋunhi yurru mukthundja yolŋuyu walalay ḻakarama ŋarranha yalŋginy'tja, yanapi ŋarra ḻakaranha yukurranha djawukinyana dhika wal'ŋu, ŋunhi ŋarra waŋana ḻakaraŋala dhä-ḏir'yunarawuy. \v 8 Liŋgu ŋanapurrunydja yurru yakana nhumalanha dhä-ḏir'yun, ŋunhi nhuma liŋguna nhina yukurra yurru yuwalkŋuranydja wal'ŋu romŋura, liŋgu ŋanapurrunydja dhuwala waŋganyŋura warray ŋurikalanydja walalaŋgala ŋunhi walala gali'ŋura yuwalkŋuŋura wal'ŋu. \v 9 Yo, ŋunhi nhuma yurru dhärra yukurra yuwalkŋuranydja yana, ŋanapurrunydja yurru ŋuriŋiyinydja wirrkina ŋayaŋu-djulŋithirri, bäy warray ŋunhi yurru yolŋu'-yulŋuyunydja ḻakarama ŋanapurrunha yalŋgi' bitjandja. Ŋanapurrunydja yukurra ŋäŋ'thun bukumirriyama nhumalaŋgu, märr yurru nhuma marrtji ŋuthanna bala ŋamathamana wal'ŋu, yana liŋgu-u-u, ga miṯtji nhuma yurru ḏarrtjalknha ŋula nhämiriwnha. \p \v 10 Dhiyakuyina märrwu ŋarra yukurra wukirri dhuwala djorrany'tja nhumalaŋgu ŋäthilinydja, yurruna ŋarra yurru marrtjinydja nhumalaŋgala. Ŋarranydja ḏukṯuk nhuma yurru dhuwali miṯtji ŋamathanharamirri yana, dhunupakunharamirri, märr yakana ŋarra yurru waŋa ḏälyunydja dhärukthu nhumalanha, ŋunhi ŋarra yurru bunanydja dhiyaliyi. Yaka ŋarra ḏukṯuk nhumalaŋgu dhä-ḏir'yunarawunydja ganydjarryu Garraywalanydja, liŋgu ŋayipi Garrayyunydja ŋarranha djuy'yurruna, märr ŋarra yurru nhumalanha gaŋga'thinyamirriyama. Yakana yurru ŋarra buḻwaŋ'marama barrkuwatjkumanydja nhumalanha. \p \v 11 Liŋguna dhuwala gutha walala, ŋarra yurru dhawar'maramana. Ŋarra ḏukṯuktja nhumalaŋgu, nhuma yurru ŋayaŋu-djulŋithirri nhina. Dhunupakuŋana marrtjiya nhumalanhay nhuma miṯtjinydja, ga mäkiri'-witjurra ŋarraku dhärukkunydja ŋunhi ŋarra wukirri dhipala djorra'lili marrparaŋ'kuŋala nhumalanha. Ŋunhi nhuma yurru nhina yukurra waŋganydja ŋayaŋu, ga waŋganydja ḻiya, bala ŋayinydja yurru Gunhuny'tja Godtja nhumalaŋgala bitjanna liŋguna, ŋunhiyinydjayi ŋunhi ŋayi God märr-ŋamathinyaramirri waŋarr. Nhanŋunydja yurru yolŋu walala nhina waŋganyŋurana, ŋayaŋu-yal'yunna yana marimiriwnha nhämiriwnha. \p \v 12 Ŋunhi nhuma yurru Garraywalaŋumirri yolŋu walala waŋgany-manapanmirrinydja ḻuŋ'thun, nhuma yurru dhangi'yunmiya märr-ŋamathiya nhumalaŋguway nhuma bala-lili'yunmiya, liŋgu ŋunhayinydja nhuma gutha'manydjina, gurruṯu'mirrina Garraywalanydja. Bukmakthu Garraywalaŋumirriyunydja yolŋuyu walalay djuy'yurruna nhumalaŋgu märr-ŋamathinyaranydja. \p \v 13-14 Ŋarra bukumirriyamanydja yukurra nhumalaŋgu, märr yurru nhuma nhina yukurra märr-ŋamathiyaraŋura dhika wal'ŋu dhambay-manapanmirri Garraywala Djesu-Christkala, Godkala yana märryu-ḏapmaranhamirriŋura, waŋganyŋurana ŋurikalayina Walŋamirriwalana Birrimbirrwala. Yo, ga liŋguna.