\id 1TH \h 1 DHATJALUNIKAPUYŊUWU \mt1 DHATJALUNIKALILI DHÄRUK \mt1 DJUY'YUNARA BOLWUŊU \toc1 DHATJALUNIKAPUYŊUWU NAMBA 1 DHÄRUK DHATJALUNIKALILI DHÄRUK DJUY'YUNARA BOLWUŊU \toc2 1 Dhatjalunikapuyŋuwu \toc3 1TH \c 1 \p \v 1 Yo, ŋanapurrunydja yukurra wukirri dhuwala nhumalaŋgu yulŋunydja, ŋarra Bolyu, ga Djälatjthu, ga Dimithiyu, djuy'yundja ŋanapurru yukurra märr-ŋamathinyara nhumalaŋgu Godkalaŋumirriwunydja yolŋu'-yulŋuwu dhipali Dhatjalunikalilinydja, bukmakku yana nhumalaŋgu ŋunhi nhuma nhanŋuway Godku Gunhu'wu yolŋu'-yulŋu ga Garraywu Djesu-Christku. Godthu yurru ŋayipi gäma yukurra nhumalanha ŋuriŋi nhanukalay ŋayi märr-ŋamathinyarayu ga ŋayaŋu-yal'yunarayu. \s1 Dhuwalanydja ḻakarama yukurra buku-wurrpanna walalanha \p \v 2 Bitjanna liŋgu ŋanapurru ŋuli yukurra bukumirriyamanydja nhumalaŋgu Godkala, ga mirithirri ŋanapurru buku-wurrpandja yukurra Godnha Bäpanhanydja nhumalaŋgu bukmakku. \v 3 Ŋanapurru guyaŋirri ŋuli yukurra nhumalanha, ŋunhi nhuma yukurra mirithirri yana wirrki wal'ŋu djämanydja Godku, liŋgu yuwalkkuma yana nhuma yukurra märr-nherraṉmirrinydja Garraywala, ga guŋga'yunmirri nhuma yukurra bala-lili'yunmirri, liŋgu dhiyaŋu ŋunhi nhuma yukurra ŋayaŋuyu-ḏapmaramana Garraynha Djesunhanydja. Ga bitjandhi liŋgu nhuma yukurra nhinanydja dhukarr-nhämana ŋurikina ŋilimurruŋgalayŋuwu Garraywuna Djesu-Christkuna, ŋunhi ŋayi yurru gumurr-ruŋiyirriyi lili. \v 4 Yo gutha walala, Godthu djarr'yurruna nhumalanhanydja nhanŋuwayliliyaŋala, liŋgu ŋayi märr-ŋamathirrinydja wirrki yana yukurra nhumalaŋgu. \v 5 Ga ŋunhiyi ŋunhi ŋanapurru gäŋala nhumalaŋgu ŋamakurru' dhäwu' Djesunha, nhuma wirrki wal'ŋu yana ŋaḏupthurrunanydja dhäwu'wu ŋurikiyi, liŋgu ŋanapurru ḻakaraŋalanydja yukurrana ŋunhiyi dhäwu' yaka yana dhärukthunydja waŋganydhunydja, yurru bitjarrayi liŋgu ŋanapurru djämayi yulŋunydja biyapul wal'ŋu ganydjarr-ḏumurru rom malanha ŋuriŋi Garrkuḻukthu Godkala Birrimbirryu, liŋgu wirrki yana ŋanapurru märr-yuwalkthinanydja Godnha ŋunhi ŋayinydja yurru yuwalk yana walŋakuma nhumalanha. Nhuma nhäŋala ŋanapurrunha yulŋunydja, nhäyinyara ŋanapurru yukurrana nhinana dhiyali nhumalaŋgala miṯtjiŋura, märr yurru nhuma yukurra marŋgiyirrina Garraywu. \v 6 Yo, nhäŋala nhuma yukurrana yulŋunydja, bala nhuma malthurrunana marrtjina ŋanapurruŋgalaŋuwu ŋuriki goyurrwunydja, ŋunhi nhaltjana ŋanapurru ŋuli marrtjinya. Yurru yuwalktja nhuma malthurrunanydja yukurrana Garraywu nhanŋuway, liŋgu nhuma yuwalkkuŋalana yana märraŋala ŋunhiyi dhäruk, bäy warray ŋunhi nhumalanha wiripu-guḻku'yunydja ŋayaŋu-yätjkuŋala baymatthurruna, yurru nhumanydja mukthurrunana yana marrtjinana-wala marimirrikurrunydja wäŋakurru, ŋayaŋu-yiŋgathinyarayu yana ŋayaŋuyu ŋurikalayi Garrkuḻukkala Birrimbirrwala. \v 7 Ga ŋuruŋu wiripu-guḻku'yunydja Garraywalaŋumirriyu yolŋu'-yulŋuyu nhäŋala yukurrana nhumalanha dhipaliyi, ŋuriŋi Matjataniyapuyŋuyunydja ga Gurikpuyŋuyunydja, bala walalanydja yukurrana marrtjina dhuḏakthurruna nhumalanha ŋamakurru'wuy rombuy. \v 8 Liŋgu ŋunhiyi Garraywunydja dhäruk barrku'-barrkuwatjthinana marrtjina baḻaka'yurruna dhipuŋuruyi nhumalaŋgalanydja, ga bukmakthu ŋuriŋiyi yolŋuyu walalay ŋäkulanydja, ŋuruŋu Matjataniyapuyŋuyu yolŋu'-yulŋuyu ga ŋuruŋu Gurikpuyŋuyu walalay, ga wiripu-guḻku'yu ŋunhi walala marrtji nhina ŋuli birrka'mirriŋura wäŋaŋura. Yaka ŋanapurrunydja ŋuli yukurra ḻakarama nhumalanha walalaŋgu, liŋgu walala liŋguna ŋunhi ŋäkulana nhumalanhanydja, ŋunhi nhuma yuwalkkuma yana yukurra märr-nherraṉmirrinydja Godkala. \v 9 Ga walalawuynha yukurra ḻakaranhamirrinydja nhumalanha, nhaltjarra nhuma gumurr-ŋamathina ŋanapurruŋgu nhumalaŋgalay wäŋalili, ga bitjanna walala yukurra ḻakaramanydja nhumalanha gam': “Way, ŋunha ŋunhi Garraywalaŋumirri yolŋu'-yulŋu, liŋguna walala gonha'yurrunana ŋunhiyi nhänydja malanha ŋunhi walala yukurrana waŋarrkuŋala walalaŋguway ŋäthili, liŋguna gonha'yurrunana walala walalaŋguway ŋunhi maḏayin'tja malanha, bala walala ŋunha bilyurruna Godkalana, ga dhiyaŋunydja-wala walala yukurra buku-ŋal'yundja ŋurikina bili waŋganyguna Godku yuwalkŋuwuna ŋunha ŋayi yukurra nhina walŋa-ḏikṯik wal'ŋu ŋunha. \v 10 Ga bitjandhi walala yukurra ŋunha nhina dhukarr-nhämanydja, galkundja yukurra nhanukalaŋuwu Gäthu'mirriŋuwuna, ŋunhi ŋayi yurru marrtji lili dhika ŋulaŋuru djiwarr'ŋuru, ŋunhinayi ŋunhi ŋayi Godthu ŋanya gaŋgathinyamirriyaŋala walŋakuŋala beŋuru rakunyŋuru, ŋunhi liŋgu yana waŋgany ŋayipi Djesu, ŋunhi ŋayi ŋilimurrunha walŋakuma ŋuli yukurra ŋilimurruŋgalanydja yätjŋuru, märr yurru ŋilimurrunhanydja yakana ŋula baḏuwaḏuyun ŋuriŋinydja waluyu ŋunhi yurru Godkala ŋaramurryunydja warrpam'thunna buwayakkumana nhä malanha yätjnhanydja.” Bitjandhina walala yukurra ḻakarama nhumalanhanydja Dhatjalunikapuyŋunhanydja yolŋu'-yulŋunha. \c 2 \s1 Dhuwalanydja ḻakarama yukurra Bolnha ŋunhi nhaltjarra ŋayipi djäma \p \v 1 Yo gutha walala, nhuma marŋgi muka ŋanapurruŋgunydja, ŋunhi yaka ŋanapurru yukurrana djäma gulkurunydja ŋulinyaramirriyu ŋunhi ŋanapurru marrtjina nhumalaŋgala. \v 2 Ŋuruŋu wiripu-guḻku'yunydja ŋanapurrunha yukurrana yätjkuŋala gäŋala ŋunhala Bilipaynydja wäŋaŋura, yurruna ŋanapurru marrtjina nhumalaŋgalaynydja; wirrki yana walala ŋayaŋu-yätjkuŋalanydja ŋanapurrunha yukurrana bumara, yurru yaka ŋanapurrunydja ḏaḏawyurruna ḻakaranharaŋuru dhäwu'ŋurunydja, liŋgu Godthu yana ŋayipi ŋanapurruŋgala wekaŋala ganydjarrnydja nhanŋuway, märr yurru ŋanapurru mukthun yana-wala marrtji ḻakarama ŋunhiyi dhäwu'. Bala ŋanapurru ḻakaraŋalanydja yukurrana nhumalaŋgu barrarimiriwnha nhämiriwnha yana, bäy warray ŋunhi yolŋuyu walalay bini bunha ŋanapurrunha murrkay'kunha, liŋgu walala ŋuyulkthina ŋurikiyi dhäwu'wu. \v 3 Yakana ŋanapurru ŋuli ḻakarama ŋula nhaltjandja bothirrinydja, ga yaka ŋanapurru ŋuli waŋa yukurra dhipuŋuru ŋanapurruŋgalaynydja guyaŋinyaraŋuru, yana mayali'-wamanydja yolŋunha. \v 4 Liŋgu Godthu ŋayipi wekaŋalanydja dhäwu' ŋunhiyi dharraylilinydja ŋanapurruŋgalana, ga ŋayi marŋgi ŋanapurruŋgunydja ŋunhi ŋanapurru ŋuli ḻakaramanydja dhunupa yana yuwalk. Yaka yana ŋanapurru yurru ḻakarama dhika ḻatjuny'tja dhäruk be, märr yurru walala yolŋu'-yulŋu ŋanapurruŋgu wokthun, liŋgu ŋanapurrunydja ḏukṯuk ŋayi yurru God yana ŋayipi ŋanapurruŋgunydja wokthun, ŋunhi yana liŋgu ŋunhi ŋayi yukurra nhäma dhuwala ŋayaŋu ŋanapurrunha. \v 5 Ga nhumanydja marŋgi muka ŋanapurruŋgu, ŋunhi ŋanapurru ŋuli yaka yana dhäparktja dhäruk waŋa, yana ŋamakurru' ḻakarama nhumalanha be, märr yurru nhuma ŋanapurruŋgunydja wekama ŋula nhä. Godtja marŋgi ŋanapurruŋgu, ŋunhi ŋanapurrunydja yaka wanaŋa-ḏumurru ŋula nhäku. \v 6 Yaka ŋanapurru ḻarrumanydja yukurra yolŋuwu, ŋunhi yurru nhuma wo ŋula yolthu ŋanapurrunha ḻakarama ḻatju'mirri bitjan. Manymak warray ŋunhi ŋanapurru bini ŋäŋ'thunanydja nhumalanha ŋathawunydja ŋula nhäkunydja, liŋgu ŋanapurrunydja dhuwala Christku nhanŋuway dhäwu'-gänharamirri. \v 7 Yurru yaka ŋanapurru nhumalanha bitjarrayi ŋäŋ'thurruna; yanana ŋanapurru djäkana nhumalaŋgu marrtjina, gäŋalana marrtjina gurrum'thurrunana yana, bitjarrana bitjan ŋäṉḏi'mirriŋu ŋuli djäka nhanukalayŋuwu ratha'wu, \v 8 liŋgu ŋanapurru yuwalk yana märr-ŋamathirrinydja yukurra nhumalaŋgu. Bala ŋanapurru wekaŋalana yänana Godkunydja dhäruk nhumalaŋgu, ga bitjarrayi liŋgu ŋanapurru warrkuluŋalayi nhumalaŋgu wekaŋala ŋanapurrunhawaynydja ŋanapurru, liŋgu wirrki yana ŋanapurru märryu-ḏapmaraŋalanydja nhumalanha. \p \v 9 Guyaŋiya gutha walala, nhaltjarra ŋanapurru yukurrana djäma wirrki wal'ŋu dhika; djämanydja ŋanapurru ŋuli yukurranha munha-ŋupana ga walu-ŋupana, märr ŋanapurru yakana bini gombunhanydja ŋäŋ'thunanydja nhumalanha ŋula nhäku, ŋunhi ŋanapurru yukurrana ḻakaraŋalanydja nhumalaŋgu dhäwuny'tja Godnha. \v 10 Nhumapinydja ŋunhi nhäŋala muka, nhaltjarra ŋanapurru yukurrana nhinana, ga Godthunydja ŋayipinydja nhäŋalayi yana ŋanapurrunha. Ŋayi marŋgi ŋanapurruŋgunydja, nhaltjana ŋanapurru ŋuli nhinanha yukurranha ḏarrtjalk yana ga ŋamakurru' ŋula nhämiriw. Yakana ŋanapurru ŋula nhä djäma djarrpi'kuŋalanydja nhumalaŋgu märr-yuwalkthinyaramirriwunydja walalaŋgu. \v 11 Ga nhumapinydja marŋgi muka ŋanapurruŋgunydja ŋunhi nhaltjana ŋanapurru ŋuli marrtjinya marŋgikunha nhumalanha bala, bitjana yana liŋgu bitjan ŋuli bäpa'mirriŋuyu marŋgikuma marrtji nhanŋuway ŋayi ŋunhi yumurrku'nha. Bitjanana liŋgu ŋarranydja ŋuli nhumalanha gänhana marrtjinya marrparaŋ'kunhana galkikunhana, ga bitjanayi liŋgu ŋarra ŋuli nhumalanha waŋanha raypirri'yunanydja yätjŋurunydja, ḏälyuna yana dhärukthu. \v 12 Ŋarra ŋuli ḻakaranhanydja nhumalaŋgu wirrki yana wal'ŋu, märr yurru nhuma yukurra nhina ŋamathama wal'ŋu yana, liŋgu nhumanydja dhuwala Godku muka yumurrku', ŋuriki muka ŋunhi ŋayi wäthurruna nhumalaŋgu, bala dhawaṯmaraŋalana nhuna walŋakuŋalana ŋuliŋuru yätjŋurunydja, märr yurru nhe nhina yukurra nhanukalaynha yana gatjaḻŋura, nhanukalaynha dhikana ḻatju'ŋura wal'ŋu gupadalnha-wala. \p \v 13 Yo, yuwalk yana ŋanapurru yukurra bitjan liŋgu buku-wurrpandja Godnha nhumalaŋgu, liŋgu nhuma ŋaḏupthurrunana yana märraŋalanydja Godku dhäruktja, ŋunhi ŋanapurru ḻakaraŋalanydja nhumalaŋgu, bili waŋananydja nhuma yukurrana bitjarrana, “Dhuwalanydja dhäruk yuwalknha yana, Godkuna nhanŋuwaynha dhäruk, yakana ŋula yolŋuwuŋunydja guyaŋinyarawuy.” Ga yuwalk ŋunhiyi dhäruk Godkuŋunydja yana wekanhara, ga ŋuliyi dhärukkurrunydja ŋayi yukurra djämana ŋunha ŋayaŋuŋuranydja ŋurikalanydja walalaŋgala nhumalaŋgala ŋunhi nhuma märr-yuwalkthinyaramirrinydja walala. \p \v 14 Yo, gutha walala, mirithirri ŋarra yana wokthundja Godku yukurra, ŋunhi nhuma mukthun yana dhärranydja yukurra ŋula nhäkurru marimirrikurru, malthundja yukurra dhuḏakthundja ŋurikiyi Godkalaŋumirriwu walalaŋgu ŋunha Djudiyapuyŋuwuna. Walalanhanydja yukurrana ŋayaŋu-yätjkuŋala walalaŋgalay walala miṯtjiyu yana Djuwsthu, liŋgu walala yukurrana nhinana waŋganyŋura yana Djesu-Christkala, ga bitjandhi liŋgu nhumalaŋgalanydja gurruṯu'mirriyu walalay ŋayaŋu-yätjkumayi yukurra yana nhumalanha, liŋgu ŋuriŋi Garraywalana yäkuyu. \v 15 Yo, ŋuriŋi Djuwsthu bäpurru'yu yolŋuyu walalay bumara Garraynha Djesunhanydja, ga bitjarrayi liŋgu walala bumarayi Godkunydja ŋunhi dhäwu'-ḻakaranhamirrinha walalanha yolŋu'-yulŋunha. Ga ŋuriŋi liŋgu walalay ŋanapurrunhanydja ŋupara dhawaṯmaraŋalana gukuŋala ŋuliŋuru walalaŋgala wäŋaŋurunydja, liŋgu yaka walala djälthina ŋanapurruŋgalaŋuwu dhäwu'wu. Yo, wirrki yana Gunhuny'tja ŋaramurrthirri yukurra ŋurikiyinydja yolŋu'-yulŋuwu, liŋgu ŋuriŋiyinydja walalaŋgalaynydja romdhu walala yukurra yolŋu'-yulŋunha muṉḏaṯaramana ŋayathama, märr yurru walala yaka Garraynha märr-yuwalkthirri, bala walŋathirrina. \v 16 Walala bini ḏaḏawmaranha ŋanapurrunha ḻakaranharaŋuru Godkalana dhäwu'ŋuru, liŋgu walalanydja yakana ḏukṯukthina ŋanapurru yurru ḻakarama ŋanya Djesunha ŋuruku mulku'-mulkuruwu yolŋu'-yulŋuwu, yakana walala ḏukṯukthina ŋurikiyi mulku'-mulkuruwunydja walŋathinyarawu. Bitjarrana liŋguna walala yukurrana djäma yätjkuŋalana yana, bukulili ŋal'-ŋalmaraŋalana marrtjina bala yätjnhanydja malaŋunha, yana liŋgu-u-u ga dhaŋaŋguŋala, ga dhawar'yurrunanydja dhiyaŋu-wala, bala Godkala ŋaramurryunydja yurru dhä-ḏir'yunna walalanha, buwayakkumana yana rrambaŋikumana yätjnha ŋunhi walalaŋguŋu djämawuy. \s1 Bol ŋayaŋu-ḏikṯikthina roŋiyinyarawu yana walalaŋgu \p \v 17 Yo gutha walala, weyinŋumirrina märr ŋilimurru yukurrana barrkuwatjthinanydja nhinana, yurru ŋunha ŋayaŋunydja ŋilimurru waŋganynha, galkina yana, yakana barrkuwatj, bäy warray ŋunhi ŋitjalaŋgu rumbalnydja barrkuwatjthina. Yurru wirrki yana ŋanapurru ḏukṯuktja nhänharawuna yana nhumalaŋgu. \v 18 Bitjarrana liŋguna ŋanapurru ḏukṯukthinanydja roŋiyinyarawuna bala nhumalaŋgala, ga bawala'mirriyunydja ŋarra bini Bol marrtjinyana nhumalaŋgalanydja, yurru ŋayi ŋuriŋiyi yätjthunydja Satandhunydja ŋarranha yukurrana gulmaraŋala warray. \v 19 Yo, nhumanydja dhuwala yolŋu'-yulŋu ŋanapurruŋgalanydja mel-wiḏi' yana wal'ŋu, liŋgu mirithirri yana ŋanapurru yukurra ŋurr'yun nhumalaŋgalaynydja. Ga ŋunhi ŋayi yurru Garraynydja Djesunydja buna, ŋanapurru yurru nhumalanha yana dhayuŋanna nhanukala, ŋayaŋu-yiŋgathirrina wekamanydja, “Ŋay’” bitjanna, “Dhuwalana ŋunhi yolŋu'-yulŋunydja nhuŋuna, liŋgu ŋanapurruŋgala djämayu.” \v 20 Yo, wirrkina ŋanapurru ŋurr'yundja yukurra nhumalaŋgala, ga mirithirrina ŋanapurru goŋmirriyirrinydja yukurra märr-ŋamathirrinydja nhumalaŋgala, liŋgu nhuma yukurra nhinanydja ḻatju'ŋurana dhika wal'ŋu romŋura. \c 3 \p \v 1 Yo, wirrkina yana ŋanapurru yukurrana ŋayaŋu-ŋapu'yurrunana wal'ŋu nhänharawunydja nhumalaŋgu, ga yakana ŋanapurru weyinguŋalanydja galkurruna. Bala ŋanapurru nherrarana ŋanapurruŋguwaynydja walu bitjarrana, ŋunhi ŋanapurrunydja yurru nhina yukurra dhiyala bäyma Yathandja wäŋaŋura, \v 2 yurru djuy'yundja ŋanapurru yurru ŋilimurruŋguway guthanhana Dimithinhana dhipali nhumalaŋgala Dhatjalunikalilinydja, liŋgu ŋayinydja Dimithinydja dhuwala Godku djämamirriyi; mirithirri yana ŋayi ŋuli djämanydja ŋanapurruŋgala galki, ḻakarama marrtji dhäwuny'tja Garraynha. Bala ŋanapurru ŋanyana djuy'yurruna nhumalaŋgalanydja bitjanarawu ganydjarr-wekanharawunydja, marrparaŋ'kunharawunydja nhumalaŋgu, \v 3 märr yurru nhuma mukthun-wala-yana märr-nherraṉmirrinydja Garraywala. Yakana ŋarra ḏukṯuk nhuma yurru ŋula waŋgany gatjpaḻ'-gatjpaḻyun, bala gonha'yunna ŋunhi Godkunydja miṯtjinha, liŋgu ŋuriŋiyinydja ŋunhi yolŋuyu yukurra marina djäma nhumalaŋgu. Ga nhumapinydja marŋgina, ŋunhi wiripunydja ŋilimurru yurru marrtji ŋuliwitjandhi ŋayaŋu-yätjthinyaramirrikurru marimirrikurrunydja-wala. \v 4 Ŋanapurru ḻakaraŋala nhumalaŋgu ŋäthili yana, ŋunhi ŋanapurru yukurrana dhiyali nhinana nhumalaŋgala, ŋanapurru waŋana ḻakaraŋalanydja bitjarra, “Marinydja yurru buna ŋilimurruŋgu Garraywalaŋumirriwunydja yolŋu'-yulŋuwu.” Bitjarrayi ŋanapurru ḻakaraŋala ŋäthilinydja nhumalaŋgu, ga yuwalkthi maḻŋ'thurrunanydja. \v 5 Bala ŋarra warwuyundja yukurra wirrki yana nhumalaŋgu, yakana ŋarra ŋunhi weyingumanydja galkun dhäwu'wunydja, yana ŋarra djuy'yunna ŋanya Dimithinha, märr yurru ŋarra ŋäma dhäwu' nhumalanha, nhaltjan nhuma yukurra nhina dhiyaŋu-wala,... mukthun yana märr-yuwalkthirri nhina yukurra? Warwuyurruna ŋarra nhumalaŋgu yulŋunydja, ga guyaŋina bitjarra, yanapi ŋayi ŋuriŋiyi yätjthu Mokuyyu nhumalanha bilmaranha dhärukthu gur'yunarayu, bala gatjpaḻ'maranhana Garraywala. Ŋarra guyaŋina yukurrana bitjarra, “Mak ŋanapurru yukurrana djämanydja birrka', dhäparknha yana,” bitjarra. \p \v 6 Bala dhuwalana ŋayi Dimithinydja roŋiyirrina yawungu beŋuruyi nhumalaŋgala, ga mirithina yana ŋanapurru goŋmirriyinanydja dhikana ŋäkulanydja nhanukuŋu dhäwuny'tja nhumalanha, liŋgu ŋayi ḻakaraŋala ŋanapurruŋgala ŋunhi nhumanydja yukurra mukthun warray yana märr-yuwalkthirri warray-wala Garraynha, ga yuwalk yana nhuma yukurra märr-ŋamathinyaramirrinydja nhumalaŋguway nhuma bala-lili'yunmirri. Ga ḻakaraŋalanydja ŋayi ŋunhi nhumalanhanydja, ŋunhi nhuma yukurra mukthun yana guyaŋirri ŋanapurrunhanydja, ga ḏukṯukthirri nhuma yukurra nhänharawu ŋanapurruŋgunydja yana, bitjan liŋgu yana bitjan ŋanapurru ḏukṯukthirri yukurra nhänharawu nhumalaŋgu. \v 7 Bala wirrkina yana ŋanapurru dhika marrparaŋ'thinanydja ŋuriŋiyinydja dhäwu'yu, ŋunhi ŋayi Dimithiyu ḻakaraŋala ŋanapurruŋgala. Liŋgu ŋuriŋi nhumalaŋgalanydja märr-yuwalkthinyarayu ŋanapurrunhana guŋga'yurruna marrparaŋ'kuŋala, ŋunhi ŋanapurru yukurra dhiyala marrtji mukthun yana ŋuliyi marimirrikurru. \v 8 Dhiyaŋunydja-wala ŋanapurru ḏäwalana dhikana djulŋithirrina yukurra nhina, liŋgu nhumanydja yukurra dhärrana ŋunhilina liŋgu Garraywalana yana. \v 9 Bala ŋanapurru buku-wurrpandja wirrkina yana Godnhanydja, liŋgu nhuma ŋanapurrunha ŋayaŋu ŋamathaŋala; ŋayaŋunydja ŋanapurruŋgu wirrkina yana wal'ŋu dhaŋaŋdhina, bala ŋanapurru buku-wurrpanna yukurra Godnhanydja nhumalaŋgu wirrkina. \v 10 Wirrkina yana ŋanapurru yukurra bukumirriyamanydja nhumalaŋgu munha-ŋupan ga walu-ŋupan, liŋgu ŋanapurru wirrki yana ḏukṯukthirri yukurra gatjpu'yundja nhänharawunydja nhumalaŋgu, märr yurru ŋanapurru guŋga'yun nhumalanha biyapul, märr yurru nhuma ḏälkuma yana wal'ŋu märr-yuwalkthirrinydja Garraywala, liŋgu wiripu-guḻkuny'tja nhuma yukurra märr-gaŋga märr-yuwalkthirri. \p \v 11 Yo, ŋanapurrunydja ḏukṯuk ŋayi yurru Godthu Bäpayu ŋayipi ga Garrayyu ŋilimurruŋgala Djesuyu dhukarrnydja ŋanapurruŋgu ḻapmarama, märr yurru ŋanapurru marrtjina yana nhumalaŋgala yulŋunydja waḏutjana. \v 12 Ga bitjandhi liŋgu ŋanapurru djäl, ŋayi yurru Garrayyu nhumalanha dhaŋaŋguma gäma marrtji bala ŋuriŋi nhanukalay märr-ŋamathinyarayunydja, märr yurru nhuma yana mukthunna-wala nhumalaŋguway nhuma märr-ŋamathinyaramirrina yukurra, ga bukmakku yolŋuwu walalaŋgu, bitjanna yana liŋgu bitjan ŋanapurrunydja yukurra nhumalaŋguna märr-ŋamathirri \v 13 Liŋgu ŋuliyinayi märr-ŋamathinyarayunydja Godthu yurru dharraḏakumanydja nhumalanha ŋayaŋunydja, märr yurru nhuma dhärra yukurra ḏarrtjalknha yana dhikana wal'ŋu ŋula nhämiriwnha gumurrŋura nhanukala ŋilimurruŋgalaŋuwala Bäpawalanydja, ŋulinyaramirriyunydja ŋunhi ŋayi boŋgama Garray Djesu marrtji lili roŋiyi, rrambaŋina yana nhanŋuwaynha ŋunhi yolŋu'-yulŋunhanydja bukmaknhana. \c 4 \s1 Dhuwalanydja ŋamakurru'wuynha rombuy ŋunhi yukurra ŋayaŋu-ŋamathama Godnha \p \v 1 Yo, gutha walala, dhuwalanydja dhäruk dhawar'yunaramirrina ŋanapurru yukurra dhuwala ḻakaramanydja ḏälnha wal'ŋu yana, dharraykuma yukurra nhumalanha yäkuyu Garraywala Djesuwala. Ŋäthilinydja wal'ŋu ŋunhinydja ŋanapurru nhumalanha marŋgikuŋalana yukurrana nhinanharawu ŋamathanharawu, märr yurru ŋayi Godtja wokthun muka nhumalaŋgu. Dhiyaŋunydja-wala nhuma nhina yukurra ŋamathamana yana, ga ŋarra djälnydja nhumalaŋgu, nhuma yurru nhina yukurra ŋamathamana wal'ŋu yana biyapulnha dhikana. \p \v 2 Guyaŋiya ŋunhi dhäwu' ŋunhi ŋanapurru nherrara nhumalaŋgu yäkuyu Garraywala Djesu-Christkala, \v 3 liŋgu ŋayi Godtja djäl nhumalaŋgu, nhuma yurru nhina yukurra ŋayaŋu-ḏarrtjalknha nhanŋuwaynha wal'ŋu ŋula nhämiriwnha, ganaŋ'thunna ŋuliŋuru yätjŋuru. Yaka nhuma yurru marramba'thirri, ga märranhamirri nhuma yurru djarrpi'kurrunydja yakana, liŋgu Godtja djäl nhumalaŋgu yarrkthunarawu ŋuliŋuruyinydjayi yätjŋurunydja ŋula nhäŋuru. \v 4 Ŋunhi nhe ḏarramunydja djälthirri yukurra märranharawu miyalkkunydja, märraŋanydja ŋanya yana ŋamathaŋa wal'ŋu, märr-ŋamathinyarayu ga ḏarrtjalkthu wal'ŋu guyaŋinyarayunydja. \v 5 Yaka yana miyalkkuŋa märraŋa ŋuriŋiyi ŋoy-ŋapu'yunarayunydja nhokalay nhe, biyakanydja bitjan ŋuriŋi wiripu-guḻku'yu ŋunhi walala yaka marŋgi Godku. \v 6 Yaka djaw'yurra märraŋa wiripuŋuwu miyalknha, ga ŋula nhä ŋunhi ŋayi yukurra ŋayathama. Yaka biyakayi djarrpi'kuŋanydja djäma ŋula yolku yolŋuwu. Ŋäthilinydja ŋunhinydja ŋanapurru waŋana yukurrana ḏälku'-ḏalkuŋala nhumalanha, bala yuwalkthi ŋayipinydja yurru ŋunhi Garrayyunydja buku-ruŋinyamaramayi yana ŋurikinydja yolŋuwu ŋunhi ŋayi ŋuli djarrpi'kuma wiripuŋunha yolŋunha. \v 7 Liŋgu Godthunydja ŋunhi ŋilimurrunha märraŋala nhanŋuwayliliyaŋalana, märr yurru ŋilimurru nhinanydja yukurra märr-yunupa yana. Yaka ŋayi djäl ŋilimurru yurru nhanŋunydja yolŋu'-yulŋu nhina yukurra yätjtja dhuwurr-djarrpiny'tja. \v 8 Ŋunhi ŋayi yurru ŋula yolthu yolŋuyu buku-nherraṉdja dhuwalanydjayi romnha, ga djäma yätjtja wal'ŋu, ŋuriŋinydjayi yolŋuyu yakana ŋayi yukurra ŋunhi buku-nherraṉ yolŋunhanydja, ŋunhiyinydja ŋayi yukurra Godnhana ŋanyapinyaynha bitjandhiyinydjayi buku-nherraŋ, ŋunhinhanayi ŋunhi ŋayi ŋuli wekama nhanŋuway ŋayi ŋunhi Garrkuḻuk Birrimbirr ŋayaŋulili nhokala. \p \v 9 Yakana ŋanapurru yurru ḻakarama nhumalaŋgu ŋurikiynydjayi märr-ŋamathinyaramirriwuynydja, liŋgu nhumapinydja ŋunhi marŋgina nhaltjan nhuma yurru märr-ŋamathirri ŋuruku ŋunhi Godkalaŋumirriwu walalaŋgu yolŋu'-yulŋuwu bukmakku, liŋgu Godthu ŋunhi ŋayipina nhumalanha marŋgikuŋala, ŋunhi nhuma yurru märr-ŋamathinyamirri bala-lili'yunmirri yana. \v 10 Ga liŋguna nhuma dhuwali märryu-ḏapmarama yukurra bukmaknha yana Garraywalaŋumirrinha yolŋu'-yulŋunha, ŋunhi walala yukurra nhina dhuwali ḻiw'marama Matjataniya wäŋakurru. Yurru ḻakaramanydja ŋanapurru yukurra nhumalaŋgu gutha walala, mukthurra-wala yana märr-ŋamathinyamiya biyaka marrtjiya bala nhumalaŋguway nhuma, wirrki wal'ŋu yana, \v 11 märr yurru nhuma nhinanydja yukurra wurrkurrum' dhika wal'ŋu, marimiriw ŋula nhämiriw yana. Yaka yana biyaka djäl-ḏumurruyiyanydja ŋurruŋuyinyarawunydja, ga yaka ḏukṯuk ŋuparra wiripu-guḻku'nhanydja yolŋunha walalanha. Nhenydja yurru djäma nhepinydja nhokalay nhe ŋarambiya'yu, biyakayi bitjarra ŋunhiyi ŋanapurru ŋäthili ḻakaraŋala nhumalaŋgu, \v 12 märr yurru ŋuruŋu wiripu-guḻku'yunydja nhämana ŋamakurru' nhumalaŋgalanydja rom, ŋuriŋinydja walalay ŋunhi walala yaka marŋgi Godku. Bala walala yurru ḻatju'-ḻakaramana nhumalanhanydja, ga yakana nhe yurru ŋunhi dhä-ŋäŋ'thun marrtji wiripu-guḻku'nhanydja. \s1 Dhuwalanydja gay' Garraywalaŋuwuynha roŋiyinyarawuy \p \v 13 Gutha walala, yaka ŋanapurru djäl nhumalaŋgu nhuma yurru nhina yukurra dhuŋanydja. Nhäku warray nhuma ŋuli yukurra warwuyun ŋurikinydja walalaŋgu Garraywalaŋumirriwu yolŋu'-yulŋuwu ŋunhi walala murrmurryurruna marrtjina?... ŋunhi rumbalnydja walalaŋgu liŋguna moluŋurana ŋorra marrtji? Yaka nhumanydja yurru warwuyurra biyakanydja bitjan ŋunhi dhuŋamirri yolŋu walala ŋuli galŋa-yätjthirri ga warwuyun, ŋunhinydja walala ŋunhi walala yaka märr-gatjpu'yun yukurra walŋawunydja nhinanharawu beŋuru rakunydhinyaraŋuru. \v 14 Liŋgu ŋilimurruna marŋginydja Garraywu Djesuwunydja, ŋunhi ŋayi rakunydhina, ga beŋurunydjayi rakunyŋurunydja ŋayi walŋathina biyapul. Ga bitjandhi bili Godthu yurru gämayi yukurra galki ŋunhinhanydja walalanha ŋunhi walala märr-nherraṉmina yukurrana Djesuwala ŋäthili, yurruna walala murrmurryurruna. \v 15 Liŋgu ḻakaramanydja ŋanapurru yukurra dhuwala nhumalaŋgu Garraywala yana dhärukthu, ŋayi waŋa yukurra ḻakarama ŋitjalanhana, dhuwalanha walalanha ŋunhi ŋali yurru yukurra nhina walŋa ŋulinyaramirriyu ŋunhi ŋayi yurru Djesu marrtji lili; yakana ŋäthili ŋilimurrunydja boŋguŋu marrtji bala Djesuwalanydja dhawuṯthurrunydja, ŋurruŋu-yuḻkmaraŋu ŋunhinhanydja walalanha ŋunhi walala liŋgu murrmurryurruna ŋäthili. \v 16 Liŋgu ŋayipinydja boŋguŋu Garraynydja waŋi yatjurruna wirrkina wal'ŋu, dhäruknha ŋunhi wekaŋu, bala ŋayi ŋunhi ŋurruŋunydja wal'ŋu yolŋu djiwarr'wuynydja yatjurruna boŋguŋu waŋi, ga Godku ŋunhi yiḏakinydja boŋguŋu ḻoḻ'thurruna wal'ŋu wirrkina, bala ŋayi boŋguŋu Djesuna ŋayipina marrtji lili ŋulaŋuru djiwarr'ŋurunydja rumbalnha ŋayi. Ga dhunupana walala boŋguŋu ŋunhiyinydja Garraywalaŋumirri walala ŋunha ŋorra'-ŋurra marrtji moluŋura, walala boŋguŋu ḏurryurru rumbal manapurru ŋäthilinydja. \v 17 Ga beŋuruyinydja ga ŋilimurruna boŋguŋu dhuwalana walala ŋunhi ŋilimurru yukurra nhina mukthun dhuwala munatha'ŋura, ŋilimurruŋgunydja rumbal dhunupana yana boŋguŋu wiripuŋuyina, bala ŋilimurrunha ŋayi boŋguŋu dhambay-manapurruna Godthunydja ŋunhiyinhana walalanha, bala yana djaw'yurru waŋupinililina dhawuṯmaraŋu. Bala ŋunhalana garrwarnha ŋilimurru boŋguŋu gumurr-wunanhami Garraynha. Ga ŋuliŋuruyinydjayi dhäŋuru ŋilimurru boŋguŋu nhinina biyakuna liŋgu Garraywalana galkina wal'ŋu yana gupaḏalnha. \v 18 Yakana nhumanydja galŋa-yätjthiya ŋuriki rakunymirriwunydja yolŋu'-yulŋuwu, yana biyaka marrparaŋ'kunhamiya marrtjiya nhumalanhay nhuma dhiyaŋuyi dhärukthu. \c 5 \s1 Galŋa'yurranydja galkurrana Garraywu roŋiyinyarawuna \p \v 1 Yo, gutha walala. Yakana ŋanapurru nhumalaŋgu yurru ḻakarama nhätha mak yurru Djesu liliyi yarrupthun. \v 2 Liŋguna nhuma ŋäkulana dhuwalayinydja, ŋunhi ŋayinydja yurru Garraynydja roŋiyirri lili birrka'mirriyu waluyu, ŋuriŋiyi warray ŋunhi yukurra yolŋu walala nhina yurru wawu. Ŋayi yurru marrtjinydja lili bitjan warray bitjan ŋuli manaŋgan yolŋu yuḻwutjun marrtji munhaku, ŋunhi yolŋu walala ŋuli marrtji ŋorra'-ŋurra yakurrmirrina. \v 3 Yolŋuyu walalay marrtji yurru ḻakaranhamirri waŋanharamirri bitjan, “Ḻatju'na dhuwalanydja ŋiniya-a-a, wurrkurrum'nha wäŋa, marimiriwnha nhämiriwnha,” ga ŋuriŋiyinydjayi dhunupana yurru ŋunhi marinydja marrtjina walalaŋgu, biyapul'nha wal'ŋu bathalana mari. Yo, ŋunhi ŋuli miyalk yukurra nhina yothu'mirri, ŋapawaṯnha nhanukuŋu yothu, ga dhunupana ŋayi ŋuli dhäkay-ŋäma ŋunhiyi batjpatjtja, bala waḏutjana yana nhanŋu yurru yothunydja dhawal-wuyaŋirrina. Ga bitjandhi yurru ŋunhi marinydja marrtji lili, ga yakana ŋula waŋgany yolŋu yurru winya'yundja, ŋula wanhamala waṉḏirri ŋuliŋuruyi mariŋurunydja. \p \v 4 Ga nhumanydja ŋarraku gutha walala, yakana nhuma yukurra nhina dhuwala buku-munha'ŋuranydja. Yakana nhe yurru ṉirryundja nhäma, ŋunhi yurru ŋunhiyinydja walu buna waḏutjanydja, liŋgu nhenydja yukurra ŋunhi nhina gatjpu'yunna yanana Garraywu bunanharawuna. \v 5 Yakana nhe yurru ŋorra yukurra yakurr, liŋgu nhenydja dhuwala yolŋu ŋurukuy waluwuy warray, ga nhinanydja nhe yukurra djarraṯawun'ŋura warray. Yaka nhenydja dhuwala munhawuy ŋurukuy yolŋu. \v 6 Yaka ŋalinydja yurru yukurra ŋorra yakurr, bitjan ŋuli ŋunha wiripu-guḻku'; ŋalinydja yurru yana bira'yun nhina yukurra, ralkthunarayu muḻkurryu yana, leŋumiriw. \v 7 Liŋgu munhakunydja ŋuli yolŋu'-yulŋunydja ŋorrana wawuna, yakurr mukthunna, ga bitjandhi ŋuli yolŋu'-yulŋuyu ḻuka ŋänitjiny'tja, leŋukunhamirri ḻiyana munhakurruyi yana. \v 8 Yurru ŋilimurrunydja dhuwala yolŋu walala ŋurukuy waluwuy warray, yaka warray munhawu, yana ŋali yurru nhina yukurra ralkthunara ŋitjalaŋgu guyaŋinyara, bira'yun yukurra, märr yurru ŋali guyaŋirri ŋamathama ga dhunupa. Gatjuy, dhaṯthunmiyana yana ŋuriŋi Godkalana girri'yu gunganharamirriyunydja, märr-yuwalkthinyaramirriyu ga märr-ŋamathinyaramirriyu. Yuwalkkuŋa yana märr-yuwalkthiyanydja Godnha dhäruktja, ga yuwalkkuŋa märr-ŋamathinyaramiya bala-lili'yunmiya nhumalaŋguway nhuma. Ga biyakayi liŋgu märr-nherraṉmiya Godnhanydja, ŋayaŋu-gatjpu'yurra yana yukirriya, märr yurru ŋayi Godthu walŋakuma ŋitjalanha, ga gunganhamirriyama ŋuliŋuru yätjŋuru, liŋgu ŋuriŋinydjayi gatjpu'yunarayu ŋitjalanha yukurra ḻiyana guyaŋinyarawuynha ŋunhina gunganhamirriyama barrariŋuruna ga djarrpi'ŋuruna guyaŋinyaraŋuru. \v 9 Liŋgu Godthu ŋunhi ŋitjalanha märraŋala nhanŋuwayliliyaŋala walŋawuna yana nhinanharawu. Yuwalktja ŋayi yurru baḏuwaḏuyundja ŋunhinha dhuwurr-yätjmirrinhana yolŋunha walalanha, ŋuriŋi ŋaramurrthinyarayunydja nhanukalay ŋayi, yurru ŋilimurrunhanydja dhuwalanydja ŋayi yurru walŋakuma warray, ŋuliwitjan ŋilimurruŋgalayŋuwala Garraywala Djesu-Christkala warray. \v 10 Liŋgu Djesunydja ŋunhi rakunydhina ŋilimurruŋgala dharapulŋura, märr yurru ŋilimurru nhina yukurra galkina yana nhanukala walŋamirrina, dhiyaŋu-wala ŋunhi ŋali yukurra nhina dhiyala munatha'ŋura, ga ŋunhala bala yalala, ŋuliŋurunydja ŋunhi ŋali yurru gonha'yunna dhuwala wäŋa, mukthun yana ŋali yurru nhinanydja yukurra galki yana wal'ŋu Djesuwala. \p \v 11 Dhiyakuyina märrwu nhuma yurru yukurra marrparaŋ'kunhamirri bitjan marrtji, ŋuthanmaranharamirri nhumalanhay nhuma bala dhiyaŋuyi malaŋuyu dhärukthunydja, bitjanna yana liŋgu bitjan nhuma yukurra dhuwala guŋga'yunmirri dhiyaŋu-wala Godkala dhärukthu. \s1 Dhuwalanydja dhawar'yunarayŋuna dhäruk \p \v 12-13 Yo gutha walala, ŋanapurru yukurra waŋanydja nhumalanha bitjan gam': Märr-ŋal'yurra ŋurikalanydja djäkamirriwalanydja walalaŋgala yolŋu'-yulŋuwala ŋunhi walala yukurra djäma dhuwali nhumalaŋgala miṯtjiŋura, ŋunhi walala yukurra ḻakarama nhumalaŋgu marŋgikuma Garraywala dhärukthu, ga bitjandhi walala ŋuli waŋa nhumalanha raypirri'yun yätjŋurunydja djämaŋuru. Märr-ŋamathiya walalaŋgu ga mäkiri'-witjurra ŋuriki dhärukkunydja walalaŋgalaŋuwu, liŋgu yuwalk yana walala yukurra djäma ŋunhi bitjandhinydja Godku. Yaka walalanha nyamir'yurranydja liŋgu mel-ḏi'yu ŋula nhäyu, yana biyaka nhiniya wurrkurrum' mukthurra, ŋarrtjunminyaramiriw nhämiriw; yaka walala mel-nyaḻyunmiyanydja nhiniya. \p \v 14 Ŋe gutha walala, ḻakaramanydja ŋanapurru yukurra nhumalaŋgu. Waŋiya dhar'thar-wekaŋa ŋunhinhanydja ŋunhi walala yukurra nhina ḏuŋḏuŋdhirri ŋuli. Marrparaŋ'kuŋa ŋunhinhanydja yolŋunha ŋunhi ŋayi ŋayaŋu-barrarimirri, ga ŋunhinhanydja guŋga'yurra ŋunhi ŋayi ganydjarrmiriw, ŋunhi ŋayi yaka marŋgi Godku wirrki wal'ŋu. Gäŋa walalanha marrtjiya biyaka gurrum'thurra bala, bukmaknha yana. \v 15 Ga ŋunhi ŋayi nhuna yurru ŋula yolthu yolŋuyu yätjkumanydja, yaka nhenydja buku-ruŋinyamaraŋa yätj nhanŋunydja; nhenydja yurru djäma yana ŋamakurru' marrtjiya-bala, guŋga'yunmiya biyaka bala-lili'yunmiya nhumalaŋguway nhuma miṯtjinha, ga bukmaknhayi. \p \v 16 Biyakana liŋguna goŋmirriyiyana wal'ŋu yanana, ŋayaŋu-yiŋgathiyana yukirriya, \v 17 ga bukumirriyaŋa biyaka liŋgu. \v 18 Biyakana liŋguna yukirriya buku-wurrpalana Godnhanydja ŋula nhäkurrunydja romgurru ŋunhi yurru maḻŋ'thun, liŋgu dhiyakuyi ŋayi God djälnydja nhuŋu bitjanarawuyi nhinanharawunydja, ŋurikinydja walalaŋgu ŋunhi nhuma Djesu-Christkala dhambay. \p \v 19 Yaka yana mukthunmaraŋa Godkunydja ŋunhi Garrkuḻuktja Birrimbirrnha, biyaka gonha'yurra djämalili yana ŋanya. \v 20 Ga ŋunhi ŋayi yurru ŋuriŋiyi Godkalanydja Birrimbirryu waŋa yolŋuwalanydja dhärukkurru, nhenydja märraŋa ŋunhiyi dhäruktja, yaka nhäŋiniŋ' ḻakaraŋanydja ŋäka, nyamir'yurranydja ŋunhiyi dhäruk. \v 21 Yurru gatjarr'yurra marrtjiya biyaka bukmak nhä malanha, yana maḻŋ'maraŋa marrtjiya biyaka nhä ŋunhi yuwalktja Godkuŋu wekanhara, bala mulkiyanydja baṯ biyakana nhä ŋunhi yuwalk wal'ŋu ŋamakurru'. \v 22 Yurru buku-nherralana yarrkthurrana ŋurikiyinydja ŋunhi ŋuli bäynha yätj, birrka'mirrina yana. \p \v 23 Yo, Godthu ŋayipina ŋuli ŋayaŋu-wurrkurrum'thinyaramirrinydja wekama yolŋu'-yulŋuwala. Ŋarra yukurra bukumirriyama ŋäŋ'thun ŋanya, märr yurru ŋayi nhumalanhanydja ganaŋ'maramana ŋuliŋuruyi yätjkalanydja, märr yurru nhuma nhina yukurra ḏarrtjalk wal'ŋu yana ŋula nhämiriw. Ŋarranydja ḏukṯuk ŋayi yurru gunganhamirriyama nhuna warrpam' yana, nhuŋu birrimbirr ga ŋayaŋu nhuŋu ga rumbal, märr yurru Garrayyu ŋilimurruŋgala Djesu-Christthu yakana maḻŋ'marama ŋula nhokala yätjtja, ŋunhi ŋayi boŋguŋu roŋiyinydja lili. \v 24 Godthu ŋayipi djarr'yurrunanydja nhuna, bala nhanŋuwayliliyaŋalana ŋayi nhuna ganaŋ'maraŋala, ga ŋayinydja ŋunhi märr-yuwalkthinyaramirri yana. Yuwalkkuma yana ŋayi yurru djämanydja yukurra nhokala ŋayaŋuŋuranydja, ŋäthilimirriyamana nhuna yukurra ŋurikinydja ŋunhi ŋayina yurru nhuna märrama nhanukalay ŋayi wäŋalili. \p \v 25 Gutha walala, bukumirriyaŋayi yukirriya ŋanapurruŋgunydja dhipalanydja. \p \v 26 Ŋunhi nhuma yurru Garraywalaŋumirri yolŋu walala waŋgany-manapanmirrinydja ḻuŋ'thun, nhuma yurru dhangi'yunmiya märr-ŋamathiya nhumalaŋguway nhuma bala-lili'yunmiya, bukmakku yana, liŋgu ŋunhiyinydja nhuma gutha'manydjina, gurruṯu'mirrina Garraywalanydja. \p \v 27 Waŋanydja ŋarra yukurra ḻakaramanydja dhuwala Garraywalaŋumirri yäkumirri yana, nhuma yurru mel-ḻaw'maramanydja dhuwala djorrany'tja bukmakku yana dhiyaku Garraywalaŋumirriwunydja miṯtjiwu. \p \v 28 Ŋarra bukumirriyamanydja yukurra nhumalaŋgu, märr yurru nhuma nhina yukurra märr-ŋamathinyaraŋura dhika wal'ŋu, dhambay-manapanmirri Garraywala ŋilimurruŋgalaŋuwala Djesu-Christkala. Ga liŋguna.