\id 1TI Gangam: Le livre de la Nouvelle Amitié 2010 \h 1 Timote \toc1 Kugbɔnkpiɛku kùa Pɔl kɛle' ki de' Timote nnɔ \toc2 1 Timote \toc3 1 Tim \mt2 Kugbɔnkpiɛku kùa Pɔl kɛle' ki de' \mt1 Timote \mt2 nnɔ \imt1 Nà wɔngeh kugbɔnku kuu te ma bo \ip Pɔl kɛle' Timote tigbɔnt tule nɛ. U kɛle' tù ki laa' u caan' Kristo ya táan ŋɔ nì ji sìen' bi li liike yɛ̀ ma bo ŋɔ Kristo yaab ń faake mitekjim ni nɛ. Timote ya naa yé Suf nɛ ki pɛ Kristo ya sɛn bo, nɛ uʼbaa yé grɛk ka pɛ Kristo ya sɛn bo. Timote là tɛ ki sɔnh nin Pɔl nɛ ki pìɛre' wɔ isɛn yà yɛbe ya jom. \ip Kugbɔnkpiɛku kuu ni, Pɔl tɔkeh Timote u li tien ma kí liike Kristo ya táan nnɔ nɛ. U tɔke' wɔ ki ye binib biba te itáan nnɔ ni ki wɔknh miwɔknm mà ŋa kpe sɛn (1:3-7; 4:1-4; 6:3-5), ki teh tibont tà te uŋɛndun wuu ni nnɔ ya tuba ŋa mɔn, ki teh binib ń dàan upiikuɔn, ki la jinh tijier tubambɛ. Nɛn bo nɛ Pɔl tɔke' Timote ki ye wɔ ń tiɛre Kristo yaab kí ye: Uwien ñɛn' nà kɛ nnɔ mɔn nɛ. \ip U wuɔn' wɔ u li tien ma kí gɛ̀nde itáan nnɔ ya ciɛnb, ki gbiere' binib bɛ ń li pukeh Uwien, kí li kàareh wɔ (iyul 2), ki tɔke' itáan nnɔ ya ciɛnb li fuobe ma bo (iyul 3). \ip Pɔl tɔke' Timote ki ye wɔ ń li likeh itáan nnɔ kɛ mɔnmɔnm (iyul 4-6). \c 1 \s1 Ifuonde \p \v 1 Min Pɔl, n yé *Yesu Kristo ya tond nɛ. Uwien tiʼŊmiɛnl nin Yonbdaan *Yesu Kristo wà yé tiʼdɛndɛnl nnɔ nɛ ye ń li yé uʼtond. \v 2 Timote, n kiɛh kugbɔnku kuu ń de sin nɛ. A yé nʼbumɔ̀nk kí ñɛ ti ŋmɔbe mitekjim mà nnɔ bo nɛ. Baa Uwien nin Yonbdaan *Yesu Kristo ń juoke ŋɛ, kí muɔ ŋɛ micɛcɛkm, kí de ŋɛ uyɛnduɔn. \s1 Liike aʼyul bo nin biwɔnwɔknb bà tulndeh binib nnɔ \p \v 3 N là joh Maseduɔnn ya tinfɛnm bó ma nnɔ, n là sure' ŋɛ á juore Efɛs ya du ni, kí pien binib bà te len ki wɔknh miwɔknm mà ŋa kpe sɛn nnɔ nɛ. \v 4 Bi la ji ń li tuuke gbɛyiɛnkaar nin biʼyaajɛb ya yel yà bi findeh iʼbo ka gbendeh nnɔ bo. Nɛn nɛ cèreh miniɛm bàareh. Na cèreh binib bɛndeh Uwien bonde' ma bo wɔ ń ŋmiɛn binib kí ñɛ mitekjim bo. \v 5 N là sure' ŋɛ á pien bɛ ŋɔ bɛ ń li yé binib bà ya fɛ̀l bo ŋa ŋmɔbe jɔknt, kí li yíe tɔb, kí li ŋmɔbe iyɛnmaalmɔnmɔn, kí li ŋmɔbe mitekjimɔ̀nm. \v 6 Binib biba te, ka ji pɛ u ya sɛn bo, bi tùre' nɛ, ki lienh gbɛfɛnfɛnm, \v 7 ki yih biʼba *Yiko ya wɔnwɔknb, ka bɛn bi lienh nà nnɔ ya tingi, ki niireh nin bi cɛ nà bo nnɔ. \p \v 8 Ti bɛn ki ye *yiko mɔn nɛ, nì yé unil taah wɔ ki sɔnh itùon niʼdonbó la. \v 9 Tùɔre mɛn kí cii kí ye yiko ŋa te ki de' nimɔ̀n, ama u te ki de' bà ŋa boh wɔ nin bà yìe' Uwien ya ñɔbu bó nin bà ŋa pɛ Uwien bo nin bibiɛrdɛnb nin bà yindeh Uwien nin uʼbont kɛ nin bà kuuleh biʼnaambɛ nin biʼbaambɛ nin bà kɛ yé binikub nin \v 10 isɔnsɔnd nin bà dàan' bipiib ki duɔndeh nin biʼjɛtɔb nin bà kuɔreh iyonbe nin bitonnɛndɛnb nin bà poleh itonnɛnpòl nin bà kɛ yìe' miwɔknm mà kpe usɛn nnɔ nɛ. \v 11 Mi ya wɔknm nɛ pɛ tigbɛmɔnmɔnt tà wɔngeh Uwien ya kpiɛke nnɔ bo. Uwien uyɛnduɔnciɛn ya daan nɛ taa' tù ki ŋukn' nni. \s1 Pɔl faareh Yesu Kristo \p \v 12 Yonbdaan *Yesu Kristo nɛ de' nni mituɔm. Nɛn bo nɛ n faareh wɔ. U du nʼbo nɛ ki gɛ̀nde' nni ń sɔn uʼtuonl. \v 13 Uyo uba n là lienh uʼbo fɛnfɛnm nɛ, ki jɛ̀ndeh uʼnib, ki bre ka muɔh bɛ cɛcɛkm, ama u muɔ' nni micɛcɛkm, kimɛ ma là bɛn n teh bà, ka laan là teke' wɔ ki jin' mɔ. \v 14 Yonbdaan *Yesu Kristo ya juokm yɛbe ki gbien' ma nnɔ nɛ u cère' n teke' wɔ ki jin', ki yíe wɔn nin uʼnib kɛ. \v 15 Tigbɛr tuu te nɛ, ki kpɛ binib ń tuo tuʼkɛ. Tun si: *Yesu Kristo baa' uŋɛndun wuu ni, wɔ ń lá ŋmiɛn bibiɛrdɛnb nɛ, nɛ min nɛ yé ubiɛrdaan ki cɛn' biʼkɛ. \v 16 *Yesu Kristo muɔ' nni micɛcɛkm, ŋɔ min wà yé ubiɛrdaan ki cɛn' binib kɛ nnɔ bo wɔ ń wuɔn u ŋmɔbe sukle ki gbien' ma bo nɛ. Nɛn nɛ li yé kudìɛku binib bà li teke wɔ, kí ji kí lɛ limiɛl là ŋa ŋmɔbe gbenm nnɔ bo. \v 17 Binib kɛ ń li pɛ̀keh Uwien, kí li kpiɛkreh wɔ uyo kɛ. Wɔn nɛ yé Uwenbaabe, nil ŋa lɛnh wɔ, u yé Ubɛrciɛn wà tuu ki te uyo kɛ nɛ. Ami. \p \v 18 Nʼbuk Timote, n ye ń tɔke ŋɛ tigbɛr tà sɔ kí ñɛ bi là sɔkn' Uwien ya ñɔbon yà aʼbo nnɔ. Ñi yɛn bo kí mɔ̀ limuɔl là mɔn, \v 19 kí li ŋmɔbe mitekjim nin iyɛnmaalmɔnmɔn. Binib biba dàan' i ya yɛnmaale nɛ ka ji ŋmɔbe tekjim. \v 20 Biʼni bile si: Himene nin Alɛksand. Nɛ n taa' bɛ ki ŋukn' Satan, ŋɔ bɛ ń bɛnde kí ye na mɔn bɛ ń ji ń suke Uwien. \c 2 \s1 Li kàareh mɛn ki dienh binib kɛ \p \v 1 Nɛn bo, tigbɛr tà yé tigbɛkpiɛkt n li tɔke nɛ si: ní li kàareh ki miɛh Uwien, ki gbáanh wɔ, ki faareh wɔ ki dienh binib kɛ \v 2 nin bibɛrb nin udu ya ciɛnb kɛ ŋɔ tí li te uyɛnduɔn ni, niba la ŋaabe tiʼyɛnm, kí li pɛ Uwien ya sɛn bo, kí li yé binib bà ya tetem kpɛ bɛ ń li boh bɛ. \v 3 Nɛn nɛ mɔn Uwien tiʼŊmiɛnl ya nun bó ki sɔnge uʼyɛnm. \v 4 U yíe binib kɛ ń ŋmɛre nɛ, kí bɛnde kí ye uʼgbɛr yé tigbɛmɔ̀nt. \v 5 Kimɛ Uwien te uba nɛ. Ucɛndɛnduol mɔ te uba nɛ binib nin Uwien ya siik ni. Wɔn si: *Yesu Kristo wà tien' uʼba unisaal, \v 6 ki tuo' ki teke' binib kɛ ya kuum ki kpo', ŋɔ wɔ ń dɛ bɛ kí wiɛ nnɔ. Nɛn nɛ wuɔn' ki ye Uwien yíe wɔ ń ŋmiɛn binib u ya yo nɛ. \v 7 Nɛn bo nɛ Uwien gɛ̀nde' nni ń li yé *Yesu Kristo ya tond, kí li kpaandeh uʼgbɛr, kí li wɔknh tù bà ŋa yé Sufmbɛ ŋɔ bɛ ń teke wɔ kí ji, kí bɛnde kí ye tù yé tigbɛmɔ̀nt nɛ. Ma nɛndeh n tɔkeh tigbɛmɔ̀nt nɛ. \v 8 Tɔ, n yíe Kristo yaab te nà saan kɛ la, bijɛb ń li kàareh, ki fìndeh inuɔ, ki la cère yì ń li yé binib bà ya fɛ̀l bo ŋmɔbe tijɔknt ya nuɔ, ki la li ŋmɔbe benpiebe, ki la li findeh nin tɔb. \s1 Bipiib li ŋmɔbe mitetem mà \p \v 9 Bipiib bɛn wɔn, n yíe bɛ ń li guoh nì kpɛ upii ń li guoh ma bo nɛ, ki la cère bi guo la, bɛ ń li lɛnh biʼfɛ, ki la wɔngeh biʼba, ki la li lùoh yulòle wà faa, ki la tungeh ñɔ̀km ya kɛnjɔnga wà ya daaku faa, ki la bɛ̀leh ilaan yà ya daaku faa, ki la guoh wɛngolkaar tà ya daaku faa. \v 10 Ama bɛ ń li sɔnh itùonmɔnmɔn. Nɛn nɛ mɔn ki de' bipiib bà kɛ lienh ki teh bi pɛ Uwien ya sɛn bo. \v 11 Bi wɔknh bɛ uyo wà la, bɛ ń li te suoo, kí li cengeh nin mibom. \v 12 Ma ń de bɛ sɛn bɛ ń wɔkn jɛb, ka ń de bɛ ciɛnt jɛb bo. Bɛ ń li te suoo. \v 13 Kimɛ Uwien là kpiɛ' ki ñɛn' Adam nɛ, ki tuɔn' Ɛfa. \v 14 Na yé uwɛ\f + \fr 2:14 \ft Bi ye \fq uwɛ \ft la, bi niireh Satan nɛ. Liike 2 Korɛnt 11:3.\f* là lɛre' Adam nɛ, u là lɛre' Ɛfa nɛ u saa' likuɔl ki bii' Uwien. \v 15 Ama upii juore' ki ŋmɔbe mitekjim nin miyíem, ki pɛ Uwien ya sɛn bo mɔnmɔnm, ka wɔngeh uʼba la, timɛr ŋa ń cère Uwien la ŋmiɛn wɔ. \c 3 \s1 Kristo ya táan yaab ya sɛnlierl li te ma bo \p \v 1 N ye ń tɔke tigbɛr tà nɔ tù te nɛ. Unil yíe wɔ ń li likeh Kristo ya taanl la, u gɛ̀nde' lituonmɔnmɔnl nɛ. \v 2 Nì kpɛ Kristo ya taanl yaab ya sɛnlierl ń li yé unil wà ŋa ŋmɔbe biil nɛ, kí li ŋmɔbe upii uba, kí li coh uʼba tibont kɛ ni, kí li ŋmɔbe miyɛnm, kí li yé unil wà bi boh wɔ, kí li teknh bicɛnb, kí li yé unil wà li fre kí wɔkn binib Uwien ya gbɛr mɔnmɔnm, \v 3 ki la taa' uʼba kí de daam, ki la ŋmɔbe jɛr. Wɔ ń li ŋmɛ nin binib kɛ, ki la findeh nin nib, ki la cère uʼnun ń li mɔ́n ilike bo, \v 4 kí li likeh uʼdencɛnl mɔnmɔnm, kí cère uʼbumu ń li ciih litubl, ki ŋmɔbe mibom nì kpɛ kibuk ń li ŋmɔbe mibom ma bo. \v 5 Kimɛ unil ŋa ń fre kí liike uʼdencɛnl mɔnmɔnm la, u li tien mila kí liike Uwien ya taanl yaab-i? \v 6 U la li yé wà ŋa wuɔke' Uwien ya sɛn ni. U yé unil wà ŋa wuɔke' Uwien ya sɛn ni la, nba la, u li ŋmɔbe tigbengt, nɛ kí lɛ utudɛre tɛn usɛnpol. \v 7 Nì kpɛ bà ŋa yé Kristo yaab ń li pɛ̀keh wɔ nɛ. U te nnɔ la, nil ŋa ń len uʼbo fɛnfɛnm, nɛ sɛnpol ya diɛku mɔ ŋa ń cuo wɔ. \s1 Kristo ya taanl ya totorb li te ma bo \p \v 8 Kristo ya taanl ya totorb mɔ li yé binib bà bi boh bɛ nɛ, ki la li yé iñuɔn ilele ya nib, ki la taa biʼba kí de daam, ki la jinh pònt. \v 9 Kí cère jɔknt la li te biʼfɛ̀l bo ŋɔ bɛ ń li pɛ tigbɛmɔ̀nt tà Uwien kpiire' tù nnɔ bo. \v 10 Bɛ ń kpiɛ kí fìin bɛ kí liike biʼtetem te ma bo kí yaan. Bi laa' ba ŋmɔbe biil la, bi li fre kí li sɔnh bitotorb ya tùon. \v 11 Bipiib bà yé bitotorb mɔ li yé binib bà bi boh bɛ nɛ, ki la lienh tɔb bo fɛnfɛnm, kí li coh biʼba tibont kɛ ni, kí li yé bipiib bà bi du biʼbo isɛn kɛ ni. \v 12 Kristo ya taanl ya totorb li ŋmɔbe upii uba uba nɛ, kí li likeh biʼbumu nin biʼdencɛn mɔnmɔnm. \v 13 Kimɛ binib bà sɔnh bitotorb ya tùon mɔnmɔnm nnɔ ya yel li kpienh nɛ. Bi ŋmɔbe midum ki gbien' bi teke' *Yesu Kristo ki jin' ma nnɔ bo. \s1 Nà cère' Pɔl kɛle' kugbɔnku kuu nɔ \p \v 14 N kiɛh ŋɛ kugbɔnku kuu nɔ ki daan n li baa aʼsaan na ń wuɔke nɛ. \v 15 Ma lì baa' tonm mɔnɔn la, kugbɔnku kuu li cère á bɛnde a li ŋmɔbe mitetem mà Uwien ya nib ni. Binib nnɔ yé Uwien limiɛl ya daan ya taanl nɛ. Lì te tɛn likpɛnkpɛnl nɛ ki co tigbɛmɔ̀nt ki dienh tù mituɔm. \s1 Uwien kpiire' tigbɛbɔlkaar ki wuɔn' binib \p \v 16 Imɔ̀n, Uwien bo ya paanm ya gbɛr tà buɔ u kpiire' tù nnɔ yé tigbɛciɛnt nɛ. \q1 Kristo nɛ yé tigbɛr tà buɔ nnɔ, \q1 ki tien' uʼba unisaal, \q1 ki ñɛn' uʼba upaan bo \q1 *Mifuoñaanm nɛ wuɔn' ki ye u yé ugbɛmɔ̀ndaan, \q1 u cère' Uwien ya tondb laa' wɔ, \q1 bi kpaande' uʼgbɛr bà ŋa yé *Sufmbɛ ni, \q1 nɛ binib teke' wɔ uŋɛndun ni ki jin', \q1 Uwien taa' wɔ uʼkpiɛke ni ki don' paaki bó.\f + \fr 3:16 \ft Bi li fre kí lɛbre \fq Uwien taa' wɔ uʼkpiɛke ni ki don' paaki bó \ft kí ye Uwien cère' uʼkpiɛke yɛbe mɔ.\f* \c 4 \s1 Miwɔknm mà ŋa kpe sɛn ya gbɛr \p \v 1 *Mifuoñaanm len' nì wien ki ye ufɔfɔryo binib biba li wiɛ mitekjim ya gbɛr, kí paan isɛnpol tulndeh binib ki cèreh bi wɔknh miwɔknm mà nnɔ bo. \v 2 Bi li cère binib bà yé iñuɔn ilele ya nib, ki yé bitonnɛndɛnb, ibiɛre tɛbe' biʼyɛnm tɛn kudìɛku kùa ŋa ŋmɔbe ŋmirm nnɔ, ń tuln bɛ. \v 3 Binib bugbɛn kùɔndeh upiikuɔn nin tijier tubambɛ ya jim nɛ. Uwien nɛ ñɛn' tijier nnɔ ŋɔ binib bà teke' wɔ ki jin' ki bɛn tigbɛmɔ̀nt nnɔ ń li jinh tù, ki faareh wɔ tuʼbo. \v 4 Uwien ñɛn' tibont tà kɛ nnɔ, tù mɔn nɛ. Ti la sèngeh tuba, ti jinh tà kɛ la, tí li faareh wɔ tuʼbo. \v 5 Kimɛ Uwien ya gbɛr nin ikaare nɛ mɔngreh nibonn kɛ. \s1 Pɔl tɔke' Timote u li te ma bo uʼtuonl ni \p \v 6 A wɔknh Kristo yaab tigbɛr tuu nɔ la, a li yé wɔn *Yesu Kristo ya tonsɔnl wà mɔn, kí cère Uwien ya gbɛr tà a teke' tù ki jin' nnɔ nin miwɔknmɔnmɔnm mà a tùɔre' ki paan' miʼbo nnɔ ń li yé aʼbo tijier. \v 7 La tuuke gbɛyiɛnkaar, kimɛ ta kpe Wien ya sɛn. Ñikn kí li pɛ Uwien ya sɛn bo mɔnmɔnm. \v 8 Unil ñikndeh ki tiinh uʼgbɛnɛnt ń jaare la, nì mɔn nɛ ama nì li tore wɔ waamu nɛ. Unil ñikndeh ki pɛ Uwien ya sɛn bo mɔnmɔnm la, nɛn nɛ li tore wɔ isɛn kɛ ni, kimɛ Uwien ye nɛn nɛ li cère binib ń li fuobe fɛnfɛnnɔ wuɔ nin uyo wà we ní nnɔ. \v 9 Tigbɛr tuu te nɛ, ki kpɛ binib ń tuo tuʼkɛ. \v 10 Ti sɔnh itùon nin inunmɔ́n, ki mɔ̀h limuɔl, kimɛ ti ŋmɔbe lidɛndɛnl Uwien limiɛl ya daan bo nɛ. Wɔn nɛ yé binib kɛ ya Ŋmiɛnl. U cinbe ki yé bà teke' wɔ ki jin' ya Ŋmiɛnl nɛ. \v 11 Wɔkn binib tigbɛr tuu, kí tɔke bɛ kí ye bɛ ń li teh nnɔ. \v 12 La cère uba ń yinde ŋɛ a yé kinacenfɛ̀nbuk ma nnɔ bo. Ama li yé wà cuube uʼlenm ni, ki ŋmɔbe mitekjim nin mitetemɔnmɔnm, ki yíe binib, ka ŋmɔbe biil ŋɔ bà teke' Uwien ki jin' nnɔ ń tɛkn aʼtaal ni. \v 13 Taa aʼba kí de *Uwien ya gbɔnku ya kàanm Kristo yaab ni, kí li sureh bɛ, kí li wɔknh bɛ haali nin nʼbaam. \v 14 La dàan *Mifuoñaanm ya paabu bùa te aʼni nnɔ. A laa' bù kí ñɛ bi là sɔkn' Uwien ya ñɔbon yà aʼbo nin Kristo ya taanl ya ciɛnb là taa' biʼnuɔ ki paan' aʼbo ma nnɔ bo nɛ. \v 15 Taa aʼba kí de nɛn kɛ, kí sɔn lituonl nnɔ tinɔjɛr tule. Nnɔ nɛ binib kɛ li lɛ aʼtùon cuonh ma bo. \v 16 Liike aʼtetem, kí li bɛn a wɔknh binib ma bo, kí li ñikndeh isɛn kɛ ni. A teh nnɔ la, sin bugbɛn li ŋmɛre, nɛ bà cengeh aʼbó nnɔ mɔ li ŋmɛre. \c 5 \s1 A li te ma bo nin Kristo yaab \p \v 1 La gbiereh jɛciɛn nin jɛr, ama li gbiereh wɔ tɛn aʼbaa, kí li gbiereh binacenfɛ̀nb tɛn aʼninjiɛb, \v 2 kí li gbiereh ipiiciɛn tɛn aʼnaambɛ, kí li gbiereh bijɛfɛ̀nb tɛn aʼninsiɛb, kí la kuɔn aʼba jɔknt nin bɛ. \v 3 Li toreh bikpopiib bà ŋa ŋmɔbe bà likeh bɛ. \v 4 Ukpopii ŋmɔbe mubumu bii iyaabii la, nì mɔn bɛn nɛ ń kpiɛ kí li toreh biʼden yaab, kí wuɔn kí ye bi boh bɛ. Bi teh nnɔ la, bi jiindeh biʼnaambɛ nin biʼbaambɛ bi là wube' bɛ ma nnɔ bo nɛ, kimɛ Uwien ya yɛnm sɔnge nɛn bo nɛ. \v 5 Ukpopii wà ŋa ŋmɔbe wà li likeh wɔ, ki juore' ki te uʼba kpein la, u du Uwien bo nɛ, ki tuu ki kàareh ki miɛh wɔ ñɔnku nin wien ni. \v 6 Ama ukpopii pɛ lisɔnsɔndl bo, ki teh uʼyɛnm yíe nà la, nin u fuobe ma kɛ nnɔ, Uwien ya sɛn bo wɔn, u kpo' ŋɔ. \v 7 Tɔke bikpopiib tigbɛr tuu nɔ ŋɔ nib la lɛ bi li dule nà bo kí biin bɛ. \v 8 Wà ŋa toreh uʼyaab, niʼkɛ tu nin wa toreh uʼtiɛma dencɛnl ni yaab la, u wiɛ' mitekjim ya sɛn nɛ, ki bre ki cɛn' wà ŋa teke' Kristo ki jin'. \p \v 9 A li kɛle ukpopii wà ya yel bikpopiib ya yel ya gbɔnku si: wà tì fii' ma, u kun' ticɛr miba kpein nɛ, ki ŋmɔbe ibin piluob. \v 10 U li yé upii wà sɔnh itùonmɔnmɔn binib kɛ pɛ̀keh wɔ iʼbo nɛ. Yɛn si: u wube' uʼbumu mɔnmɔnm, ki teke' bicɛnb, ki sɔkre' Uwien ya nib ya tàan, ki tore' bijiinb, uʼnun mɔ́n wɔ ń li sɔnh itùonmɔnmɔn. \p \v 11 Bikpopiib bà fàan bɛn wɔn, dàan bɛ, kimɛ bijɛb ya mɛnku lá cuo' bɛ la, bi li wiɛ Kristo ya gbɛr nɛ, kí li nuunh bɛ ń liɛbe kí kun ticɛr, \v 12 ka ń sɔn bi là len' ki ye bi li sɔn Kristo ya tuonl là nnɔ. Nɛn bo nɛ bi li ŋmɔbe libiil. \v 13 Ba ŋmɔbe tùon ma nnɔ, bi li cuonh ki lindeh iñiɛn nɛ. Na yé ba ŋmɔbe tùon baba nɛ, bi li yé biñɔkpɔbdɛnb nɛ, kí li kɔh binib ya gbɛr ni, kí li lienh gbɛfɛnfɛnm. \v 14 N yíe bikpopiib bà fàan nnɔ ń liɛbe kí kun ticɛr nɛ, kí maa mubumu, kí li likeh biʼden mɔnmɔnm, ki la cère' unɛnnɛnd ń lɛ u li dule nà bo kí len tiʼbo fɛnfɛnm, \v 15 kimɛ bikpopiib biba wiɛ' Kristo ya sɛn nɛ ki paan' *Satan bo. \p \v 16 Upii wà teke' Kristo ki jin' ki ŋmɔbe bikpopiib uʼden la, wɔ ń li toreh bɛ, ki la cère bɛ ń li yé Kristo ya taanl bo tukl, ŋɔ lɛ̀ ń fre kí li toreh bikpopiib bà ŋa ŋmɔbe bà likeh bɛ nnɔ. \p \v 17 Kristo ya taanl ya ciɛnb likeh Kristo yaab mɔnmɔnm la, bi kpɛ bɛ ń li boh bɛ, kí li pɛ̀h bɛ mɔnmɔnm nɛ. Niʼkɛ tu nin bà kpaandeh Uwien ya gbɛr, ki wɔknh tù nin inunmɔ́n nnɔ; \v 18 kimɛ nì kɛle' *Uwien ya gbɔnku ni ki ye: «A taa' unɛ u taanh iji la, ŋa ń lòle uʼñɔbu», ki liɛbe' ki ye: «Wà sɔnh lituonl la, u kpɛ bɛ ń pɛ̀ wɔ uʼpaaku nɛ.» \p \v 19 Bi biin' Kristo yaab ya ciɛn la, na yé mɔ̀nkunb bile bii bita nɛ biin' wɔ la, la cenge tù. \v 20 Kristo yaab ya ciɛnb ya uba tien' ibiɛre la, kɔnh nin wɔ binib kɛ ya nun bó ŋɔ bà sìen' nnɔ ń fɛnge. \p \v 21 N sureh ŋɛ Uwien nin *Yesu Kristo nin Uwien ya tondb bà cii' uʼñɔbu bó nnɔ ya nun bó nɛ, li pɛ n wuɔn' ŋɛ isɛn yà nɔ bo, ki la ŋmɔbe aʼñɔbu gbè nà bó, ki la ŋmɔbe gɛ̀ngɛ̀nde mɔ. \v 22 A ye á de unil lituonl Kristo ya taanl ni la, la yíe tonm kí pɔk kí yuon aʼnuɔ uʼbo kí kàare kí de wɔ. La kɔ tɔb ya biɛre ni. Cère sin bugbɛn ya tetem ń li wien. \p \v 23 A tuu ki bungreh ma nnɔ, la li ñuh ñunm baba, li lengeh midaam mɔ waamu, ŋɔ nɛ̀ ń li toreh aʼbenku. \v 24 Bi lɛnh binib biba ya biɛre upaan bo nɛ kí yaan kí bu bɛ tibuur. Bitɔb mɔ yi ŋa kpiireh tonm. \v 25 Itùonmɔnmɔn mɔ te upaan bo nɛ. Ìba lì buɔ mɔnɔn la, ya ń juore kí li buɔ. \c 6 \s1 Iyonbe nin iʼcɛnbaambɛ ya gbɛr \p \v 1 Binib bà kɛ yé iyonbe nnɔ bɛ ń li boh biʼcɛnbaambɛ mɔnmɔnm, nì kpɛ bɛ ń li boh bɛ ma bo, ŋɔ uba la lɛ u li dule nà bo kí len Uwien nin tiʼwɔknm bo fɛnfɛnm. \v 2 Iyonbe yà ya cɛnbaambɛ teke' Kristo ki jin' nnɔ, ì la likeh iʼcɛnbaambɛ nnɔ fɛnm, kí ye bi yé iʼninjiɛb ma nnɔ bo. Ama yì ń li tùɔreh ki sɔnh lituonl ki dienh bɛ, kimɛ bɛn bà jondeh iʼtùon bo nnɔ yé bà teke' Kristo ki jin' Uwien yíe bɛ nɛ. \s1 Miwɔknm mà ŋa kpe sɛn ya gbɛr \p A li wɔknh binib nà sɔ, ki sureh bɛ bɛ ń li teh nnɔ. \v 3 Unil wɔknh miwɔknm mà bore' miba, ka pɛ tiʼYonbdaan *Yesu Kristo ya gbɛmɔnmɔnt bo, ka pɛ miwɔknm mà kpe Uwien ya sɛn bo la, \v 4 tigbengt nɛ yɛbre' nin udaan nɛ wa bɛn niba, ki fɛ miniɛm, ki findeh iñɔbon bo. Nɛn nɛ cère' ibinbinbe nin ikɔ̀nkɔ̀n nin isuk nin itɛnfuonbiɛre te, \v 5 ki cèreh binib niɛh miniɛm ka gbendeh, kimɛ biʼyɛnmaale ŋa kpe sɛn, nɛ ba bɛn gbɛmɔ̀nt. Bi maaleh ki teh bi paan' Uwien ya sɛn bo la, bi li lɛ lifaal nɛ. \v 6 Imɔ̀n, unil ya yɛnm sɔnge u ŋmɔbe nà bo, ki pɛ Uwien ya sɛn bo la, nɛn nɛ yé lifaaciɛnl ki de' udaan. \v 7 Kimɛ ta tuke' niba ki baa' uŋɛndun wuu ni, ka ń tuke niba kí ñɛ uʼni mɔ. \v 8 Nɛn bo, ti ŋmɔbe tijier nin tiwɛngolkaar la, cère mɛn tiʼyɛnm ń li sɔnge tuʼbo. \v 9 Ama binib bà ya nun mɔ́n lifaal bo nnɔ luh mibiikm ni nɛ. Tijɔ̀rbont tà yɛbe, ki bre ya mɛnku li cuo bɛ tɛn kudiɛku, kí cère bɛ ń kɔ mikuum ni kí juore fɛnm. \v 10 Kimɛ ilike ya yíem yé ibiɛre kɛ ya ñaan ya uba nɛ. Binib biba taa' biʼba ki de' ilike ma nnɔ nɛ ki tùre', ka ji pɛ tekjim ya sɛn bo, nɛ ki nuun' biʼba bo ijɛndciɛn. \p \v 11 Sin Uwien ya nilɔ, la paan nɛn kɛ bo, kí li yé unil wà cuube, kí li pɛ Uwien ya sɛn bo, kí li ŋmɔbe mitekjim, kí li ŋmɔbe miyíem nin kuminku, kí li ŋmɛ nin unil kɛ. \v 12 Mɔ̀ mitekjim ya muɔl mɔnmɔnm, kí li nuunh limiɛl là ŋa ŋmɔbe gbenm. Uwien yin' ŋɛ li ya miɛl bo nɛ, kí ñɛ lidaali là a len' mɔnmɔnm bimɔ̀nkunb bà yɛbe ya nun bó ki ye a teke' wɔ ki jin' nnɔ. \v 13 N sureh ŋɛ Uwien wà dienh tibont kɛ limiɛl nin *Yesu Kristo wà là kun' imɔ̀n mɔnmɔnm Pɔns Pilat saan nnɔ ya nun bó nɛ. \v 14 Li boh n tɔke' ŋɛ nà kɛ nnɔ, kí li wien, kí la li ŋmɔbe biil kí tì baa uyo wà Yonbdaan *Yesu Kristo li baa ní nnɔ. \v 15 Uwien sien' uyo wà nnɔ lá baa' la, u li cère wɔ ń baa ní. Uwien nɛ yé uyɛnduɔn ya daan. Wɔn baba nɛ yé tibont kɛ ya Cɛnbaa, ki yé bibɛrb kɛ ya bɛr, ki yé yonbdɛnb kɛ ya Yonbdaan. \v 16 Wɔn baba nɛ ŋa ń kpo, ki te kuwenwenku kùa ni uba ŋa ń fre kí kɔ kuʼni. Uba ŋa kpele ki laa' wɔ, ka lì li fre kí lɛ wɔ mɔ. Wɔn si kupɛnpɛku nin mituɔm uyo kɛ. Ami. \p \v 17 Tɔke binib bà yé bifàadɛnb uŋɛndun wuu ni nnɔ kí ye bi la li ŋmɔbe gbengt, ki la li du lifaal nnɔ bo, kimɛ lì yé mitafaam nɛ. Ama bɛ ń li du Uwien bo, kimɛ wɔn nɛ dienh tɛ tibont kɛ ki gbiekeh ŋɔ tí li jondeh tuʼbo. \v 18 Tɔke bifàadɛnb nnɔ kí ye bɛ ń li teh mimɔnm, kí li sɔnh itùon yà mɔn ki gbien', kí li punh ki la cuɔleh, kí li gbiinh biʼbont nin binitɔb. \v 19 Bi teh nnɔ la, bi taakeh lifaal là mɔn ka ń saa nɛ ki blinh biʼba wenli bo bɛ ń wun lɛ limɛmɔ̀nl. \s1 Tigbɛfɔrkaar \p \v 20 Nʼyɔ Timote, li likeh Uwien guun' ŋɛ nà nnɔ mɔnmɔnm. La paan gbɛfɛnfɛnm bo, kimɛ tà kpe Wien ya sɛn, ki la paan bi niɛh miniɛm mà ki maaleh ki teh bi ŋmɔbe mibɛnm nnɔ mɔ bo. \v 21 Binib biba lienh ki teh bi ŋmɔbe mi ya bɛnm nɛ ki tùre', ka ji pɛ tekjim ya sɛn bo. Uwien ń juoke nɛ.