\id MRK mbvhc- Glavda \ide UTF-8 \h MARKUS \toc3 MK \toc2 Markus \toc1 ƏLBƏG MARAW TƏDVAD MARKUS \mt2 ƏLBƏG MARAW TƏDVAD \mt1 Markus \c 1 \s Əlbǝga Yuhwan Dadda kwa ɓagar Tsuufǝg kǝ Uudaha \p \v 1 Kwanǝnna iin nǝ ǝlbǝg maraw tǝghǝr kǝ Yesu Kǝristi, Zǝra Daadamazhigǝla. \p \v 2 Bandkwa fǝgharzha nǝ tlayang Ishay kǝ vindǝgaan ma kakkaɗaan taakiya, \q1 “Am Daadamazhigǝla, ‘Ənda ɓǝlgaan kǝ zǝr ɓǝlgar kiyava ɓadlak ɗuul lakuti aghada saaya.’ \q1 \v 3 Uudana ɓǝla tlǝhǝg ma tǝghala taakiya, ‘Ɓadlamarnaɓadlǝg kǝ ɗuulaan kǝ Yaazhigǝl ba ndǝɗɗa.’ ” \p \v 4 Tsugwa ba nǝ Yuhwan dadda tsufǝg ma tǝghala, kaa tagtǝr ǝlbǝga Daadamazhigǝl kǝ uudaha. Amaa taa kǝ iitǝra, pǝlampǝlǝg kǝ ghǝra ɓag kura nǝ uud kǝ tsuufǝga, dlaɓa ɓǝshkurna Daadamazhigǝl kǝ haipaharuwa. \v 5 Kaa ba sagau kǝ uudah baɗyak ma haiya Yahudiya, ard uudah ma kǝssa Wurshalim da vak Yuhwana. Ar tagaan kǝ haipahatǝra, ɓagtǝra kǝ iin kǝ tsuufǝg ma zaagha Judan. \v 6 Sǝɗavi tsuguv Yuhwan ɓagava dǝ guja adlǝgwama. Dǝga ndzǝɗa huɗaana ɓagava dǝ hǝluwa, dlaɓa dǝga zǝgaana, ndzaba ayayuwa ard yuwa mamma. \v 7 Kaa tagtǝrtag kǝ iin kǝ uudah taakiya, “Daddakwa da sagau tǝ halara jakwaraajig dǝ ndangǝra, kwa tlanalbi nai kǝ ngǝghrangǝg da pǝla aandzu zawwa kimbakaan biya. \v 8 Kai ǝn ɓagkur dǝ yu kǝ tsuffǝga, iina da ɓagkur dǝ Shǝɗǝkwa Daadamazhigǝl kǝ tsuffǝga.” \s Ɓagavaraɓag Tsuufǝg kǝ Yesu \p \v 9 Makwahiin kǝ sarta, sǝghaasǝg nǝ Yesu saama kǝssa Nazarat ma haaya Galili. Kaa ɓagaraɓag kǝ Yuhwan kǝ tsuffǝg ma zaagha Judan. \v 10 Bad sagal Yesu ma yuwa, kaa nǝghǝganǝghǝg kǝ ghǝrazhigǝl wurga, dlaɓa kaa tsugwatsugw Shiɗǝkwa Daadamazhigǝl saay da tǝghǝr kǝ iin band garava kakura. \p \v 11 Kaa cinngalcinng nǝ kungy sii ma ghǝrazhigǝl taakiya, “Kǝgh zǝrara, ǝn wayakwaig ba vaivaiya.” \s Fǝshafǝshǝg Shatanah kǝ Yesu \p \v 12 Zǝlamai tǝhala kwah biya, kaa langaan kǝ Shǝɗǝkwa Daadamazhigǝl kǝ Yesu damma tǝghala, \v 13 hǝngaan kwul uufaɗ ba vaakwaha, fǝshgaan Shatanaha. Yesu ndzar ǝmtaɗ dǝ dǝg tǝghalaha, dlaɓa zarha ɓǝlga Daadamazhigǝla sarǝvsǝg da mǝlgarumǝlga. \s Fǝgharzhafǝg Yesu kǝ ɓa tlǝraan ma Galili \p \v 14 Tǝhalakwa ɓǝlavdǝm Yuhwan ma guda bǝrfina, kaa dagal kǝ Yesu damma Galili taa ǝlbǝg maraw tǝghǝr kǝ Daadamazhigǝla. \v 15 Amaa, “Ɓagaaɓag sarta. Tlǝkǝsǝra Daadamazhigǝl hǝrzǝthǝrzǝg saaya. Pǝlampǝlǝg kǝ ghǝra, am fǝdghǝrǝt tǝ ǝlbǝg marawǝna.” \s Ɗahatǝrǝɗahǝg Yesu kǝ Lii Vaiya Kilfah Uufaɗa \p \v 16 Ghuda dagal nǝ Yesu tǝvǝgh kǝ yuwahaiya Galili, kaa nǝghǝganǝghǝg kǝ iin kǝ Siman ard zǝrababbaan Andrawus, ar bǝla amshiyaha vaiya kilf ma yuwahaiya aɗaba ar ya daddaha vaiya kilf nǝ iitǝra. \v 17 Am Yesu taa kǝ iitǝra, “Gatamkwagatǝga, ǝn da nǝkurdalnǝg kǝ lii ɗaha uudah sa vakara.” \v 18 Bat watswatsǝra, kaa ɗugarsɗuug kǝ iitǝr kǝ amshiyaha vaiya kilfatǝra, kaa gatǝgaan kǝ iitǝra. \v 19 Gavǝt ba nǝ iin da tǝvukw hǝɗikǝnana, kaa nǝghǝganǝghǝg kǝ iin kǝ zarha Zabadi, Yakuba ard Yuhwana. Ar ma pɛrayuwa, ar ɓadla amshiyaha vaiya kilfaatǝra. \v 20 Bat watswatsǝra kaa ɗahtǝrǝt kǝ iina, kaa ɗugarsɗuug kǝ iitǝr kǝ daddaatǝr Zabadi ma pɛrayu ǝmtaɗ dǝ lii hutsarant nǝ iitǝr kǝ ɓa tlǝra, kaa gataa Yesu kǝ iitǝra. \s Dadda kwad Shǝɗkw Ghwaɗa \p \v 21 Yesu ard lii gatǝgaan daragha damma kǝssa Kafarnahuma. Ɓagaa ba Faciya Ngiiga, kaa daas kǝ iin damma guda dzahava Yahudaha, kaa farzha tsagtǝr dǝgit kǝ uudaha. \v 22 Kaa ɓa jappǝr kǝ iitǝr dǝ tsagaanana, aɗaba tsagatǝr dǝgit ba kalkala, gǝrgǝr dǝ ɗuuli tsag nǝ lii tsaga adzahadzaha Musa. \v 23 Maay ma taaɗatǝr biya, kaa dǝgaadǝg kǝ uuda nǝ iin kwa dǝ shǝɗǝkw ghwaɗ damma guda dzahava, huulǝg taakiya, \v 24 “Au lambagh dǝ kǝmnd Yesu Uuda Nazaret? Agha sagau da ghyǝhha kǝmnda? Ən sǝrgasǝrga magha war nǝngnga. Kǝgh daddakwa Caccuwanacaccuwanan sahi vak Daadamazhigǝla.” \v 25 Kaa cagaraacag nǝ Yesu kǝ gyi kǝ shǝɗǝkw ghwaɗǝna, amaa taa kǝ iina, “Ɗǝw amǝnga. Assagal ma uudanǝna.” \v 26 Kaa gajagantgajag ba dladlaɗ nǝ shǝɗǝkw ghwaɗǝn kǝ uudanǝna. Kaa huulǝg kǝ iin dlaɓa kaa tsugwa dagalaana. \p \v 27 Baɗǝm nǝ uudahi ndzar vaakwahiin ar ɓa jappǝr ba vaivaiya, baz ndava ghǝrahaatǝr kǝ iitǝr taakiya, “Au wa nǝ iini? Kwar kǝ daala tsaga dǝgit wanii? Tsaga dǝgit ba kalkala. Baz fǝtǝraafǝg kǝ iin kǝ shǝɗǝkw ghwaɗah kǝ ɓa dǝgiti naag nǝ iina.” \v 28 Caaricaari nǝghar bak cinngalcinng nǝ ǝlbǝg tǝghǝr kǝ iin aandzu taakwar mahuɗa haaya Galili. \s Mbǝghanambǝg Yesu kǝ Babba uusa Bitrus \p \v 29 Ba dǝ Sagala Yesu ǝmtaɗ Yakub ar dǝ Yuhwana ma guda dzahava, kaa daas kǝ iitǝr da vǝgyaz Bitrus ar dǝ Andrawus. \v 30 Babba uusa Bitrus hǝngan njǝkǝn fǝɗa. Bat watswatsǝra, kaa tagartag kǝ iitǝr kǝ Yesu kǝ ǝlbǝg tǝghǝra. \v 31 Kaa dagau kǝ iin da vakaana, hakyǝnan kǝ dǝvaan ciyanta. Kaa ɗugarsɗuug fǝɗiina, tǝhalakwaha bagtǝra nǝ uusǝn kǝ dǝgzǝga. \v 32 Dǝghwaasa, tǝhala daaya faciya, kaa sǝdǝvsǝg kǝ uudah kǝ lii yangbi baɗǝm ard lii dǝ shǝɗkw ghwaɗ ma vǝghahaatra. \v 33 Kaa dzahav kǝ lii ma kǝsiin baɗǝm tǝghaiya hǝnyahiina, \v 34 kaa mbahnambahǝg nǝ Yesu kǝ lii dǝ kuzah shahshaha. Lagudan baz shǝɗǝkw ghwaɗ mavǝgh kǝ uudaha ba ɗyaka. Ɗuwatǝrnai kǝ shǝɗkw ghwaɗah kǝ taaghai biya, aɗaba ar sǝrgasǝrg ghǝravaatǝr taaki ma war nǝ iina. \s Dal da taa ǝlbǝg Maraw Yesu \p \v 35 Dlakadur ba wurra, lakuti cag nǝ kǝsa, ciyitciig nǝ Yesu ɗugharsɗuug kǝ hǝnyaha, kaa dagal kǝ iin da vakavaki maay band war biya. Dzugwa kǝ iin kǝ zhigǝl vaakwaha. \v 36 Kaa dagal kǝ Siman ǝmtaɗ dǝ tsaghwaha dagalaan da gatǝgaana. \v 37 Tlararaa ba nǝ iitǝra, kaa tagaratag kǝ iitǝr taakiya, “Baɗǝm nǝ uudah ar gatakǝgha.” \v 38 Ngwangwug nǝ Yesu amaa, “Jiyam dagal damma gǝdzǝr kǝssahi kwa hɛffa, kiyava da taa ǝlbǝg maraw kǝskai vaakwah dlaɓa. Aɗaba sanhi mbakyarvad kwah naiya.” \v 39 Tǝhala kwaha kaa gwaivagwaig kǝ iin baɗǝm ma haaya Galili, taa ǝlbǝga Daadamazhigǝla ma guda dzahavaatǝra. Lagwdaan dlaɓ kǝ shǝɗkw ghwaɗah ma vǝgha uudaha. \s Mbǝghanambǝg Yesu kǝ Dadda Vǝca \p \v 40 Mǝng nǝ uuda nǝ iin njǝkǝn vǝca sǝv sa vak Yesu, kǝla kǝ iin kǝ ghunja kaa ghalgaan taakiya, “Ma haighanthaiga, agha mbǝkwimbǝgga.” \v 41 Kaa zhugardaalazhug kǝ Yesu, ɓǝlaraa kǝ dǝva, amaa taa kǝ iina, “Haiyanant haiga, mbambǝgga.” \v 42 Bat watswatsǝra kaa ɗugarsɗuug kǝ kuza vǝciina, kaa mbǝgambǝg kǝ iina. \v 43 Kaa ɓǝlgaraɓǝlǝg nǝ Yesu kǝ magiya ba vaivaiya, ɓǝlars kǝ iin dagala. \v 44 “Tagarbi aandzu ndǝwar kǝ dǝgiti aa dzǝgardzǝg biya. Dǝga agha marda kǝ ghǝragh vak zhiil kǝsuufa, agha ɓaga kǝ kyulǝg bandkwa tagada Musa taakiya aa ɓagavɓag mbakyarvad caccuwagha. Ɓagnaɓag kwana kiyava fadghǝr kǝ uudah taakiya mbǝghambǝga.” \v 45 Dlakulva kwaha, kaa ba dagal kǝ ghwalvǝn kutǝgaana kǝ ɗuuli mbavǝna dǝ iina. Kwan wa fǝghǝra shǝɓav kǝ Yesu akwama dagal damma kwatlǝrǝn kǝ kǝssa, kaa ndza kǝ iin vakavaki maay ndǝwar biya. Bakǝvakwaha, ar fǝgarna ba sagau nǝ uuda da vakaan aandzu takwara. \tr \tc1 \c 2 \s Mbǝghanambǝg Yesu kǝ Daddakwa ǝmtsamtsan nǝ ghyaba Vǝgh palla \p \v 1 Tǝhala hǝnngaha, kaa gwiya daas dlaɓ kǝ Yesu damma Kafarnahuma, kaa cinngacinng kǝ uudah taaki, sǝghaasǝg sa hǝnnyaha. \v 2 Uudahi dzaharvǝt vaakwahiina, ndzar baɗyak ba vaivaiya, rǝghǝtrǝghǝg vak mbakyarvad uudah hǝnnyaha, baz tǝghaiya wakyagh ndakwani, maadlai vakavak biya. Kaa tagtǝr ǝlbǝg maraw kǝ iina. \v 3 Kaa lanngaan kǝ uudah uufaɗ kǝ uuda nǝ iin ǝmtsaǝmtsan nǝ vǝgha da vakaana. \v 4 Pletǝrvapilǝg daas dǝ vakai da vak Yesu mbakyarvad ɗyakǝra uudaha, kaa ba hurnahurg kǝ iitǝr kǝ ɗuul tǝ ghǝra gud kalkal dǝ Yesu. Wurarant ba nǝ iitǝr kǝ ghǝra gudǝna, kaa ɓǝlgaan kǝ iitǝr kǝ uudanǝn sii tǝ kǝjaana. \v 5 Nǝghǝgha ba Yesu kǝ fadghǝratǝra, amaa taa kǝ daddakwa ǝmtsaǝmtsa nǝ vǝghna, “Zǝrara, ɓǝshakanaɓǝshig nǝ uud kǝ haipahagha.” \p \v 6 Ndza mǝnng lii tsaga adzahadzaha Musa cihurgan vaakwahiina, ar dzama dǝgit ma ǝrviɗmahuɗahaatǝra, \v 7 Ar taakiya, “Aujilbǝg kǝ uudanǝn taaghai ǝndkwani? Kǝsghantkǝsǝg kǝ ghǝraan band Daadamazhigǝla. Warwa dǝ ndzǝɗa ɓǝsha haipah mamai ba Daadamazhigǝl pall biyi?” \p \v 8 Batwatswatsǝra, sǝrghaakasǝrg nǝ Yesu ma ǝrviɗmahuɗaana kǝ dǝgiti ar ɗunngɗunng nǝ iitǝr ma ǝrviɗmahuɗatǝra, amaa taa kǝ iitǝr, “Aujilbǝg kǝ sǝkuram dzama kwanahaanii? \v 9 Kwarwa juujiga, ngulǝm tagvar kǝ dadda kwa ǝmtsaǝmtsa nǝ ghyaba vǝgh pallǝn, taakiya, ‘Ɓǝshakanaɓǝshig nǝ uud kǝ haipahagh nii, nii taakiya, ciig kǝsantkǝsǝg kǝ kǝjagh dǝgdagalhi?’ \v 10 Manaa naagan mammaa sǝraaka taakiya Zǝra Uuda mǝnng dǝ ndzǝɗa ɓǝsha haipah ma duniya.” Mbakyarvad kwaha, amaa taa kǝ daddakwa ǝmtsaǝmtsa nǝ vǝghǝna, \v 11 “Amai kǝsǝkǝgha, ciiga, kǝssant kǝsǝg kǝ kǝjagha dǝg daas da hǝnnyaha.” \v 12 Kaa ciig kǝ iina, kǝssant kǝ kǝjaana, kaa mǝla dagalaana. Baɗǝm nǝ uudaha ar vazǝgaana. Kwan wa fǝgharaa aandzu war kǝ ɓa ajappǝra, kaa gala Daadamazhigǝl kǝ iitǝra ar taakiya, “Tapamndnabi kǝ nǝghǝg kǝ dǝgit ǝnd kwan biya.” \s Ɗahghantɗahǝg Yesu kǝ Lawi \p \v 13 Kaa gwiya dagal kǝ Yesu dat ghaiya yuwa haiya Galili. Kaa sagau kǝ uudah baɗyak da vakaana, dlaɓa kaa tsagtǝrtsag kǝ iin kǝ dǝgitaha. \v 14 Tǝghǝrdǝga dagala, kaa nǝghǝganǝghǝg kǝ iin kǝ Lawi zǝra Halfa cihurga vaka cauwa hadama. Am Yesu taa kǝ iina, “Gatkwagatǝga.” Ngal ba cigǝtciig kǝ iina, kaa gatarsa. \p \v 15 Davalitlǝrna, ndza kaf nǝ Yesu vǝgya Lawi. Kaa zǝgaan kǝ kyalǝma lii cauwa hadama ard kyalma yaa daddaha haipah kǝ kaf ǝmtaɗ dǝ ii ard mbǝrzahaana, baɗyak ndzar gata Yesu. Ar cuhwaran ar zuu kaf ǝmtaɗ dǝ iina ar dǝ mbǝrzahaana, aɗaba uudah baɗyak wa gatargatǝga. \v 16 Nǝghara ba lii tsaga adzahadzaha Musa kwar Farisah kǝ Yesu za kaf dǝ yaa dadda haipaha ard lii dza hadama. Kaa ndavgarundavǝg kǝ iitǝr kǝ mbǝrzahaan taakiya, “Aujilbǝg kǝ iin za kaf dǝ lii dza hadama, ard yaa dadda haipahi?” \v 17 Cinngha ba nǝ Yesu ǝnd kwana, amaa taa kǝ iitǝra, “Mai lamba lii yanng dǝ dakut biya, bamma lii yanng biya. Sanhi sa ɗa lii dǝ jiir bi nai biya, sanhi mbakyarvad yaa dadda haipaha.” \s Ndavǝg tǝghǝr kǝssa ndǝla \p \v 18 Mbǝrzaha Yuhwan dadda tsuufǝga ard dǝga Farisah ar kǝssa ndǝla. Kaa sagau kǝ uudahiin sa ndava Yesu taakiya, “Aujilbǝg kǝ mbǝrzaha Yuhwan ard dǝgaha Farisah ar kǝssa andǝla, kwakyarva dau kǝ dǝgahagh ar maay kǝssa andǝl biyi?” \v 19 Ngwatǝrangug Yesu amaa, “Kǝsgaan nǝ tsaghwaha zhiila ghwuul kǝ andǝl akwamar ǝmtaɗ dǝ zhiila ghwuula? Maba ar ǝmtaɗ dǝ zhiila ghwuula ar maay kǝssa ndǝl biya. \v 20 Mǝng sarti da sagauwa kwada kǝssav zhiila ghwuul dagal vakaatǝr ɗuuvtǝrsa. Ar da kǝssǝg ma sarta kwah nǝ iitǝr kǝ andǝla. \p \v 21 “Maay wa ghuda daala sǝɗav tlapant tǝ ǝnghura sǝɗava biya. Akwama dzǝghardzǝga, tǝhgaan daala sǝɗavǝn kǝ ǝnghura sǝɗaviina, badzǝgaan da jǝguujig kwandza wura. \v 22 Maay wa ɗiya daala yuwa inabi ma ǝnghura ambǝla hǝlǝw biya. Akwama ɗiyavdǝmɗiiga, kaa ciig kǝ yuwa inabiyin ciɓna kǝ hǝluwǝn, da ɗiya dagal nǝ yuwa inabi, dlaɓa ambǝla hǝluwǝn da badzǝga. Daala yuwa inabi ɗǝyav bamma daala ambǝla hǝlǝwa.” \s Ndavǝg tǝghǝr kǝ tsuufa Faciya Ngiiga \p \v 23 Daghuvala faciya ngiiga Yahudaha, Yesu ar dǝ mbǝrzahaan ar ghudadagal ma guha hǝiya. Kaa kalgaan kǝ mbǝrzahaan kǝ kyalma ghǝra hǝiya tǝ ghǝrdǝga. \v 24 Am Farisiyah taa kǝ Yesu, “Zharga, aujilbǝg kǝ mbǝrzahagh ɓa dǝgiti dzah kǝ ɓagaan davala ɗǝyakuɗǝgi?” \p \v 25 Ngwatǝranngug Yesu amaa, “Mbats, tapamnabi karanta dǝgiti ɓaga nǝ Dauda sartakwa mbakǝn waiy ard tsaghwahaan dlaɓa maay dǝgzǝg vakatǝr biya? \v 26 Ma zamani ndza Abiyatar nǝ maal ba tinngtimng ma zhiila kǝsuufaha, kaa daas kǝ Dauda damma Vǝgya Daadamazhigǝla, zuu kǝ bruudi kwa favaan ba kǝngǝɗa, hǝyu kǝ zǝgaan aandzu wara, bamma zhiila kǝsuufaha. Dlaɓa vǝltǝr baz tsaghwaha dagalaana” \v 27 Aiyam nǝ Yesu taa kǝ iitǝra, “Ɓagava kwakyarvad dǝ uud nǝ faciya ngiiga, ndǝrava bi nǝ uud kwakyarvad faciya ngiig biya. \v 28 Aɗabad kwaha, Zǝra Uuda, iin Yaazhigǝl baz dǝga faciya ngiiga.” \c 3 \s Mbǝghanbǝg Yesu kǝ daddakwa ǝmtsamtsa dǝv Palla \p \v 1 Gwiya dagha ba nǝ Yesu damma guda dzahava. Vaakwahiina ndza mǝng nǝ uuda nǝ iin ǝmtsaǝmtsan dǝv palla. \v 2 Ma uudahi ndzar vaakwahiina, kyalmahaatǝra ndzarandzǝg ba ɗewwa ar zhargaan mbatak da mbǝgaan kǝ uuda nǝ iin daghuvala faciya ngiiga, kiyava tlǝkǝtlǝg kǝ iitǝr dǝ haipa. \v 3 Am Yesu taa kǝ daddakwa ǝmtsaǝmtsan dǝvaana, “Assagal ghacaghacig tǝvuukw vaakwana.” \v 4 Kaa ndavtǝru ndavǝg kǝ Yesu amaa, “Haiyakiyamanthaig nǝ adzahadzaha Muus kǝ ɓa dǝgit maraw davala ngiig nii ɓagvǝna kǝladǝrhi? Ngǝdlǝvǝna shifǝgnii tsǝvanhi?” Maay wa mbǝɗghant ghaiyan biya. \v 5 Kaa vaztǝrvazǝg kǝ Yesu ba da palla pal dǝ badzǝga rǝviɗmahuda, kaa hǝrsa rǝviɗ kǝ iin mbakyarvad dǝgdǝgka ǝrviɗ mahuɗaatǝra. Aiyama taa kǝ daddakwa ǝmtsaǝmtsa dǝvna, “Vǝllǝg kǝ dǝvagha.” Kaa vǝlgaan kǝ iina, kaa mbǝgambǝg kǝ dǝvaan ba fakya. \v 6 Kaa ba dagal kǝ Farisiyaha da ɓa dabari ǝmtaɗ dǝ uudaha Hirudus kǝ ɗuuli ar da tsǝg nǝ iitǝr kǝ Yesu. \s Dzahav ɗyak tǝ ghaiya dǝlva Galili \p \v 7 Kaa ciya dagal kǝ Yesu ar dǝ mbǝrzahaan ma kǝsiina, da tǝ ghaiya dǝlva Galili ba davaatǝra, dlaba kaa gatǝgaan kǝ uudah ba ɗyaka vaivaiya ma haaya Galili, \v 8 ma kǝsa Wurshalima, ma Idumiya, ar dǝ lii kilga zaagha Judan, ar dǝ uudaha Taya ar dǝ Sidun. Aɗaba cinngaracinng kǝ dǝgitahi ɓag nǝ iina. \v 9 Mbakyarvad ɗyakǝra uudaha, kaa tagtǝrtag nǝ Yesu kǝ mbǝrzahaana, aa sarardǝvsǝg kǝ perayu kwa ngyikwaha, haik kǝ tlagaan kǝ iitǝra. \v 10 Mbakyarvad mbǝghanambǝg kǝ uudah ba ɗyaka, baɗǝm lii dǝ kuzaha ar tlagakǝva kiyava tapǝgaana. \v 11 Baɗǝm sarti ar nǝghǝga shǝɗǝkw ghwaɗaha, ar nǝghaghǝr ba kǝ mbǝɗǝg tǝvuukwana ar huulǝg ar taakiya, “Agha Zǝra Daadamazhigǝla.” \p \v 12 Kaa ɓǝltǝraɓǝlǝg kǝ iin kǝ magi ba vaivai kǝ shǝɗǝkw ghwaɗah taakiya, aa tagararbi kǝ uudah man war nai biya. \s Dzǝrghaaka dzǝrǝg Yesu kǝ mbǝrzah kǝlawa tar buwa \p \v 13 Tǝhala kwaha, kaa dagat kǝ Yesu damma aghwa, ɗahant kǝ lii naag nǝ iina, kaa da vakaan kǝ iitǝra. \v 14 Kaa dzǝrgaaka dzǝrǝg kǝ iin kǝ kǝlawa tar bu ma taatakatǝra (kwa ɗaatǝr nǝ iin dǝ Zǝrɓǝlgahaana). Aɗaba kiyava ndzǝgaan kǝ iitǝr ǝmtaɗ dǝ iina dlaɓa ɓǝltǝrǝt da taa ǝlbǝg marawa. \v 15 Da vǝltǝr dlaɓ kǝ ndzǝɗa lagwa shǝɗǝkw ghwaɗaha. \v 16 Wan kǝlawatar buna dzǝrghaaka nǝ iina. \li Siman, (kwa fǝgharva Yesu kǝ ɗaag Bitrus) \v 17 Yakubu zǝra Zabadi ar dǝ zǝrababaan Yuhwana, (kwa fatǝrva nǝ iin kǝ ɗaag Buwarnajis, zarha karazhigǝla) \v 18 Andrawus, Filigus, Bartilumi, Matiyu, Tuma, Yakub zǝra Halfa, Tadiyus, Siman, kwa naagaan kǝ zaa vuukwa kǝssaana, \v 19 Yahuda Iskariyuti, kwa vǝlǝt Yesu. \s Uudah ar taaki mǝng Baˈalzabul ma vǝgha Yesu \p \v 20 Tǝhala kwaha kaa daas kǝ Yesu da hǝnnyaha, kaa gwiya dzahav dlaɓ kǝ uudaha baz za kaf pǝletǝrvaapilǝg kǝ Yesu ar dǝ mbǝrzahaana. \v 21 Cinngara ba nǝ yaatǝr ndǝkwana, kaa dagau kǝ iitǝr da saa dǝ vakaiya, aɗaba yaatǝr ar taaki, “Nalnǝg kǝ valaaga.” \p \v 22 Am nǝ lii tsaga adzahadzaha Muusi saral ma Wurshalima, “Mǝng Baˈalzabul, Maala Shatanah ma vǝghaana. Tlakǝna vakaan kǝ ndzǝɗa lagwa shǝɗkw ghwaɗaha.” \p \v 23 Kaa ɗahtǝrantɗahǝg Yesu kǝ uudahiin, kaa tagtǝr kǝ ǝlbǝg dǝ garav taakiya, “Lagwalagw Shatanah kǝ zǝraabaan Shatanaha?” \v 24 Abi, ma tagwavǝmtagw nǝ kwarǝg hutsǝg buwa, kwan kǝ kwarǝga ghaciga biya. \v 25 Band kwah dlaɓa, ma tagwavǝmtagw hǝnnyah hutsǝg buwa, kwan kǝ hǝnnyaha ghacig biya. \v 26 Dlaɓa akwama cigharantciig shatanah kǝ ghǝraana tagwvǝm hutsǝg buwa, ghacig biya. Sǝghaasǝgga halavuwan. \v 27 Maay wa dzugwantdzugw kǝ daas damma vǝgya dadda ndzǝɗ hutsarva kǝ kadlangahaan biya, bamma viyit kǝ uudanǝn nguɗǝnan, Lakuti hutsǝgarvahutsǝg kǝ kadlangaha vǝgyaana. \v 28 “Ən tagkurtag kǝ jiira, da ɓǝshǝvtǝrnaɓǝshǝg aandzu hulfa kwar kǝ haipahi ɓagara nǝ uudaha, ar dǝ ǝlbǝga nenegahi ɓagarara nǝ iitǝr kǝ Daadamazhigǝla. \v 29 Ai ciya, baɗǝm dadda kwa tagǝda ǝlbǝga nenǝg tǝ Shǝɗǝkw Daadamazhigǝla, da ɓǝshvarnaabi ba tangw damma zǝrazǝra biya. Ɓagaaɓag kǝ haipi kwada ɓǝshvarnaabi ba tangw damma zǝrazǝr biya.” \p \v 30 Tagaatag Yesu kwan mbakyarvad ar taakiya, “Dǝ shǝɗkw ghwaɗ nǝ iina.” \s Babba Yesu ar dǝ zarha babbaana \p \v 31 Kaa sagau kǝ babba Yesu ar dǝ zarha babbaan. Ar ghacan gyimala ar ɓǝlant kǝ uud da ɗaagaana. \v 32 Ndza mǝng nǝ uudah ba ɗyaka ar cahwargan faɗagaan tǝghǝr kǝ iina, am nǝ uuda nǝ iin taa kǝ iina, “Wai baabagh ard zarha baabagh ar ghacǝga gyimala ar naa nǝgha kǝgha.” \p \v 33 Kaa ndavgaru ndavǝg kǝ Yesu taakiya, “War baabara, ard zarha baabarni?” \p \v 34 Kaa vaztǝrvazǝg kǝ iin kǝ lii cahwarga tǝvǝgh kǝ iina, aiyama, “Wan nǝ baabara ard zaraabahara. \v 35 Ba ɗǝm daddakwa ɓa dǝgiti naag Daadamazhigǝla, iin zǝraabara, iin nǝ dǝghwa baabara, iin dlaɓ baabara.” \c 4 \s Garava dadda riiga \p \v 1 Kaa gwiya tsagaan kǝ Yesu dlaɓ tǝ ghaiya dǝlva Galili. Uudahi faɗarvǝt da tǝghǝr kǝ iina ndzar ba ɗyaka, aɗabad kwaha, iin wa fǝghara daas kǝ iin damma pɛrrayiu cihuran ma vakaiya. Dzahava uudaha ar ghacigan tǝ ghaiya gardza zaagha. \v 2 Kaa tsagtǝrtsag kǝ iin kǝ dǝgitah baɗyak tǝdvad garava. Amaa taa kǝ iitǝra, \v 3 “Cinngamcinnga, dadda uusǝg dal da riig ma guhaana. \v 4 Riig nǝ iina, kaa ɓalgalɓalǝg kyalma hulf da tǝ ɗuula, kaa sagau kǝ ɗiikah ar caggu. \v 5 Kyalma hulfah ɓalal dat caccahǝlawa vakavaki maay haay ɗyak biya. Kaa laghǝra sagal kǝ iitǝr ba watswatsa aɗaba maay haay ɗyak vaakwahiin biya \v 6 Ghut ba faciya, kaa fuugalfuug kǝ hǝiy ghulala, aɗaba badi bi kǝ tlali biya. \v 7 Kyalǝm ɓalal damma takka, kaa ghubargaraa ghubarg kǝ takka kaa zǝgǝtzǝg kǝ takka tsarva kǝ ya zǝra. \v 8 Kyalǝm ɓalal dat haay marawa. Kaa laghǝra sagala kǝ iitǝr ar ghubaran ba marawa, kyalǝmaan yaa zǝr kulhǝkǝrɗ-kulhǝkǝrɗ, kwatlǝrǝn kul ǝngkwah ǝngkwaha, kyalǝm dlaɓa zǝr dǝrmǝk-dǝrmǝka.” \v 9 Tǝhala kwaha amaa, “Baɗǝm dadda kwad dǝ hyimya cinngaana aa cinnga.” \s Dǝgiti tuuk vakai garava dadda riiga \p \v 10 Ma sarta kwandza cǝhurgan nǝ Yesu ba daghwvǝna, kaa ghalgaan kǝ mbǝrzahaan kǝlawa tar buwa ard lii gatǝgaan maa tagtǝr kǝ dǝgiti tuuk vakai garavǝna. \v 11 Aiyama taa kǝ iitǝra, “Hayakuranthaig nǝ uud am sǝra kǝ dǝgiti shǝɓashǝɓan tǝghǝr kǝ tlǝkǝssǝra Daadamazhigǝla. Lii maay makuram biya, aandzu kwar kǝ dǝgita taggǝvtǝr bad garava. \v 12 Iin wa nǝ iina, \q1 “ ‘Aandzu ar ba vazǝgaana, ar nǝghǝga biya. \q2 Aandzu ar cinngaana, ar nǝghǝgaaka biya. \q1 Aɗaba haik kǝ nǝghǝgaakanǝghǝg kǝ iitǝra, \q2 ar pǝla kǝ ghǝra ɓǝshivtǝrnana.’” \p \v 13 Aiyam Yesu taa kǝ iitǝra, “Mbats nǝghamakai kǝ garavǝn biya? Am da nǝghǝgaaka ndar kaci kǝ kyalǝmani? \v 14 Dadda riigna, ǝlbǝga Daadamazhigǝl wa riig nǝ iina. \v 15 Hulfǝn ɓalal da tǝ ɗuulǝna, iitǝr garava lii cinngaracinng kǝ ǝlbǝga Daadamazhigǝla. Cinngara ba nǝ iitǝra, kaa sagau kǝ Shatanah hutsdan kǝ ǝlbǝgǝn riiyava ma rǝviɗ ma huɗaatǝrna. \v 16 Band kwah dlaɓ hulfǝn ɓalal dat caccahǝlawǝna, iin garava lii bad cinngacinngaatǝr kǝ ǝlbǝgǝna, kaa dlǝghgadlǝgh kǝ iitǝr bad ǝrviɗ ma huɗ palla. \v 17 Aɗaba ar maay tsau dǝ tlali biya, zǝlarmai vaivai biya. Akwama ciyitciig dlaɗ mbakyarvad ǝlbǝga Daadamazhigǝla, bat watswatsǝr kaa gwiya damma haal kǝ iitǝra \v 18 Hulfi ɓalal damma takka, iin garava uudahi cinngaracinng kǝ ǝlbǝgiina. \v 19 Bakǝva kwaha kǝmma dǝga duniya, ard naa hyahha, ard kǝmma kyalǝma dǝgitaha, dagha damma ǝrviɗ ma huɗɗaatǝr tsatǝrvatsǝg kǝ ghubarg ba kwal yiiga kǝ zǝra. \v 20 Hulfǝn ɓalal da tǝ haay marawna, iin garava lii cinngaracinng kǝ ǝlbǝga Daadamazhigǝla, ar dlǝghan, kaa ɓagaan iitǝr kǝ tlǝr dǝ vakaiya, kaa tlǝknatlǝg kǝ iitǝr kǝ yu tuuk vakaiya kyalǝm kul hǝkǝrɗ-kul hǝkǝrɗ, kwatlǝrǝn kul ǝngkwah ǝngkwaha, kyalǝm dlaɓa zǝr dǝrmǝk-dǝrmǝka.” \s Garava kaara jahuramba \p \v 21 Am Yesu taa kǝ iitǝra, “Am sagau dǝ kaara jahuramb am humbara kǝ taas nii? Nii am fǝg mazha ngyil kǝ piin hii? Abi am hǝrtǝg tǝ dǝga hǝrtǝggaan nǝ uuram kǝ kaara jahuramb? \v 22 Maay dǝgiti shǝɓashǝɓan kwa da sǝrvaaka biya. Dlaɓa maay nǝ dǝga gǝlgǝli kwada maay sagal dat ɓalaɓal biya. \v 23 Baɗǝm dadda kwad dǝ hyǝmmiya cinngaana, aa cinngacinnga.” \p \v 24 Amaa taa kǝ iitǝr dlaɓa, “Cinngamcinng ba maraw dǝgiya” “Darami agha kurǝg nǝng dǝ vakaiya, da kurak dǝ vakai nǝ uuda, da fǝkarna nǝ uuda. \v 25 Baɗǝm dadda kwa dǝ dǝgita, fǝvarnaafǝga, kwa maay nǝ dǝgaan biya, aandzu hǝɗikǝnǝn vakaana da kǝsvarǝvkǝsǝga.” \s Garava hulfi fǝtsalfǝtsǝga \p \v 26 Kaa za vuukw kǝ Yesu taakiya, “Band kwan nǝ ndzǝgana tlǝkǝsǝra Daadamazhigǝla. Band uudi riiya hulf ma guhaana. \v 27 Tǝhala hǝngngaha, kaa fǝtsǝgalfǝtsǝg kǝ hulfǝn ghubarana, sǝrghai nǝ uuda nǝ iin kǝ dǝgiti ɓagavanǝn biya. \v 28 Haay sagal dǝ dǝgwaiya bad ghǝraana, ba zǝngwa ɓagga kǝ ghuuva, kaa ɓa ghǝra, tǝhala kwah kaa dǝg kǝ zǝr tǝ vakaiya \v 29 Ma tǝhaltǝhǝg nǝ dǝgwaiya, kaa kǝssant kǝ iin kǝ hǝvva kiyava ghudgaana, aɗaba ɓagaaɓag sarta ghudgaana.” \s Garava hulfa Mastad \p \v 30 Kaa gwiya tagaan kǝ Yesu taakiya, “Kiyam da kurǝg dau kǝ tlǝkǝssǝra Daadamazhigǝli? Nii kiyam da gǝrǝg dǝ kwar kǝ garav kǝ ndzǝganani? \v 31 Da band dzakǝva hulfa zǝra mastad kwa iin wa mishshish ma hulfaha baɗǝm kwa riiyav damma haaya. \v 32 Bakǝva kwaha, akwama riyavariiga, ghwubarg juujig kǝ kyalǝma uufahi ma ɗyaghaara guha, dǝvahaan ɓa ba maandala, baz ɗiikah ar tsug ma shǝɗkwaana.” \p \v 33 Tagatǝr dǝ garav nǝ Yesu kǝ ǝlbǝga Daadamazhigǝla ba ɗyak, kalkal dǝ ghaala nǝghǝgaakanǝghǝgaatǝra \v 34 Maay nǝ dǝgiti tagatǝra nǝ iin kwal garav biya. Sarti ar ǝmtaɗ dǝ mbǝrzahaan ba davaatǝra, tagtǝr ba tǝ ɓalaɓal kǝ dǝgitaha. \s Caggharaacag Yesu kǝ gyi kǝ kalangasa \p \v 35 Ba daghuvalaa nǝ iina, hǝrzǝt ba faci kǝ ɓǝla daaya, am Yesu taa kǝ mbǝzahaana, “Jiyam da tǝ kwah kǝ ghyabba yuwa haiya” \v 36 Kaa ɗugarsɗuug kǝ iitǝr kǝ dzahava uudaha, kaa dagal kǝ iitǝr ma pɛrrayiwiin band ndzǝganaani ndza ma vakai nǝ iina. Mǝng dlaɓ kyalma pɛrra yuwah ǝmtaɗ dǝ iitǝra. \v 37 Kaa cigǝtciig kǝ kalangasa, fǝgharaafǝg baz yu ciya damma zhigǝla, dlaɓa kaa tsǝgaan kǝ iin kǝ pɛrra yuwa, kaa ghubǝɗa saas kǝ yu samma vakaiya hǝrz pɛrra yuwǝn kǝ righǝgga. \v 38 Ndza hǝnna haar nǝ Yesu ma hala pɛra yuwa, ɓǝla kǝ ghǝraan tǝ dǝga ɓǝla ghǝra. Ar ciyant mbǝrzahaana, am nǝ iitǝra, “Dadda tsaga dǝgita, wa kiyam ruuga, kats maay lambagh biya?” \p \v 39 Kaa ciig kǝ Yesu cagara kǝ gyi kǝ fǝɗa, amaa taa kǝ yuwa haiyina, “Ɗew amǝnga! Ndzandzǝgga!” Kaa ghacigaghacig kǝ fǝɗa, baɗǝm vaka ndzaandzǝg ba ɗewwa. \v 40 Amaa taa kǝ mbǝzahaana, “Aujilbǝg kǝskuram gǝdzǝg ndǝkwani? Gwastǝn am maay dǝ fadghǝr biya?” \p \v 41 Kaa gǝdzǝgǝtdzǝg kǝ iitǝr ba vaivaiya, am nǝ iitǝr taa kǝ ghǝrahaatǝra, “War wan kǝ uudi? Baz fǝɗa ar dǝ yu ndakwani ar cinngarnucinngi?” \c 5 \s Mbǝghanambǝg Yesu kǝ dadda kwad shiɗǝkw ghwaɗɗa \p \v 1 Dzǝvaradzǝvǝg Yesu ard mbǝzahaan kǝ yuwa haiya kwa ma larda Garisinaha \v 2 Bad tsugwa Yesu wah sagal ma pɛrra yuwa, kaa sagau nǝ uuda nǝ iin kwad dǝ shǝɗkwa shatanah ma gǝtlah da vakaana. \v 3 Kwanǝn kǝ uuda hǝnna bamma gǝtlaha. Maay wa ngwaɗnangwaɗǝg aandzu da tsavitsavi biya. \v 4 Aɗaba wura ndza ɗiyav nǝ atsaviyatsavi tǝ dǝvahaan ard shǝgahaan ba ngadlǝgaana. Maaydla wa dǝ ndzǝɗɗa gwiya ngwaɗɗǝgaan biya. \v 5 Ba kǝlla hǝng baz faci baz avǝɗ gwayav ma gǝtlaha, baz ma aghwa tsaha huulǝgga harra vǝghaan dǝ akura. \v 6 Kǝsgharu ba nǝ iin kǝ gyi kǝ Yesu saas vaka bitkya, kaa ǝmndǝra dagau kǝ iin kǝlla kǝ ghwunj tǝvukwaana. \v 7 Kaa huulǝg kǝ iin bad halavuwa ndzǝɗaana amaa, “Au lambagh dǝ kai, Yesu Zǝra Daadamazhigǝl kwa jujig dǝ ndangǝri? Ən ghala kǝgh ma ɗaaga Daadamazhigǝl, vǝlwabi kǝ dlaɗ biya.” \v 8 Taggaa mbakyarvad tagghartag Yesu taakiya, “Ɗuwarsɗuug kǝ uudanǝn, kǝgh shǝɗǝkwa shatanahna!” \v 9 Kaa ndavgarundavǝg Yesu taakiya, “War ɗaagaghi?” Kaa ngwangug kǝ iina amaa, “Ɗaagara baɗyaka, aɗaba kǝm baɗyaka.” \v 10 Kaa ba ghala Yesu kǝ iin baɗyakɗyak haik kǝ lagwtǝrlagw dagal ma lardiina. \v 11 Hǝrz dǝ kwahiin kǝ vakavaka mǝng maandala giɗɗya ghavzah piig tǝ kungula aghwiina \v 12 Kaa ghala Yesu kǝ shǝɗkwa shatanahǝn taakiya, “Ɗukǝmndǝsɗuug magha ɓǝlkǝmndǝs daadama ghavzahaana.” \v 13 Haiyatǝranthaig nǝ Yesu. Kaa ba sagal kǝ shǝɗukwa shatanahǝn ar dǝm ma ghavzahaan. Mǝng damma alfu bu nǝ ghavzah ma gyiɗɗǝna, kaa ǝmdǝra daay kǝ iitǝr damma yuwa haiy ar ruwana. \p \v 14 Nǝgharaba lii piya ghavzahaan kǝ dǝgiti dzǝghardzǝgǝna, kaa ǝmdǝra daas kǝ iitǝr da kutǝgaan ma kǝssahaatǝra ard gǝdzǝr kǝssaha. Kaa ba sagau kǝ uudah sa vazza dǝginǝn dzǝghardzǝgǝna. \v 15 Saragha ba nǝ iitǝr da vak Yesu, kaa nǝghganǝghǝg kǝ iitǝr kǝ uudanǝn kwa ndza cǝɓǝg shǝɗkwa shatanahǝn, cǝhurgan tsagwatsagwan ma sǝɗav sǝghaasǝg samma hǝnkalaan balapiya, kaa gǝdzǝgǝtgǝdzǝg kǝ iitǝra \v 16 Uudahi dzǝghaar vakatǝr wanǝnna, kaa ba kutǝgaan kǝ iitǝr kǝ dǝgiti dzǝghaar dǝ daddakwa cǝɓǝg shǝɗkwa shatanaha ar dǝ ghavzaahaana. \v 17 Kaa fǝgarzhafǝg kǝ uudah kǝ ghala Yesu maa ɗuwars kǝ haayatǝra. \v 18 Tǝ ghǝrdǝga daas Yesu damma pɛrayuwa, kaa ghalgaan kǝ daddakwa ndza tsǝg shǝɗkwa shatanahǝn maa hayarant maa dagal ǝmtaɗ dǝ iina. \v 19 Haigharant bi Yesu biya. Amaa taa kǝ iina, “Dǝg daa da hǝnyah vak zaraabahagha, agha tagtǝr kǝ ɗyakǝra dǝgitahi ɓagaka Yaazhigǝla, baz ɗuuli zhuwakadaala nǝ iina.” \v 20 Kaa daas kǝ uudanǝn, farzha kǝ kutǝgaan kǝ dǝginǝn dzǝghardzǝg ma larda Kǝsah Kǝlaw tǝghǝr kǝ dǝgitahaan ɗyakɗyakahaan ɓaghara Yesu. Baɗǝm nǝ uudah kaa ɓa jappǝra. \s Dǝghwa Yayirus ard Uusi Kǝla Avǝza \p \v 21 Gwiya dzǝva ba Yesu da tǝ kwah kǝ ghyaba yuwa hai ma pɛrayiwa, kaa dzahav kǝ uudah baɗyak da vakaana. Bamma sartǝn ndza ba tǝghaiya yuwa haiy nǝ iina. \v 22 Kaa dagau kǝ pal ma maalah tǝghǝr kǝ guda dzugwazhigǝla kwa ɗahav dǝ Yayirus. Nǝggha ba nǝ iin kǝ Yesu, kaa mbǝɗǝgambǝɗǝg kǝ iin tǝvuukwana. \v 23 Kaa ghalgaan kǝ iin ba vaivai, taakiya, “Zǝr dǝghwar tǝgherdǝga ǝmtsǝga. Ən ghala kǝgh magha dagau agha tapnan maa mban ndzan dǝ shifǝga.” \p \v 24 Kaa ba dagau kǝ Yesu ǝmtaɗ dǝ iina. Kaa gatgarsgatǝg kǝ uudah baɗyak ar jagwaana. \p \v 25 Ndza mǝng nǝ uus vaakwahiin viigaan kǝlaw tar buwa ba kǝla vǝzza. \v 26 Hǝɓuhǝbǝg kǝ dlaɗ ba vaivai mazha dǝva lii ɓa kǝrgun ba ɗyaka baz kwaɓaan tsatsǝg baɗǝmma. Dlakulva ɓa ngulma, gwiya mbǝrǝg bad mbǝrǝgga. \v 27 Ndza cinnghacinng kǝ ǝlbǝg tǝghǝr kǝ Yesu, mbakyarvad kwaha, kaa daas kǝ iin damma uudah kyilgaana, tapnan kǝ sǝɗavaana, \v 28 dzamgaan ma irǝviɗmahuɗaan taakiya, “Aandzu ba sǝɗavaan wan tapna naiya ǝn mbǝga.” \v 29 Ba tǝvakaitǝvakai, kaa ghacigaghacig kǝ avǝziin kǝlgiina, dlaɓa cinnghacinng ma vǝghaan taakiya mbavnambǝga. \v 30 Ma kwahiin kǝ sarta kaa nǝghǝgaakaa-nǝghǝg kǝ Yesu taakiya mǝng ndzǝɗ aa dǝgal ma vǝghaan, kaa gwivǝtgwiig kǝ iin, amaa, “Warwa tapa sǝɗavari?” \v 31 Am mbǝrzahaan taa kǝ iina, “Awɗa! Agha nǝghǝganǝghǝg kǝ kirfkirf uudah ndǝkwantsǝm, ‘Warwa tapaktapǝg amǝnga?’ ” \v 32 Kaa ɓalla gyi kǝ Yesu vazza daddakwa ɓa kwanǝna. \v 33 Nǝghaakanǝghǝg nǝ uusǝn kǝ dǝgiti ɓagavaran tsauwa, kaa saas kǝ iin da tǝvuukwa Yesu ma dladlawur dlaɓa vǝghaan tǝgga, mbǝɗa kǝ iin tǝvuukwanna, tagar kǝ iin kǝ jiiraan baɗǝmma. \v 34 Aiyama taa kǝ iina, “Dǝghwara, fadghǝragha mbakambǝga. Dǝg ma gabǝrǝrra, mbǝghambǝg tuuk kǝ kuzagha.” \v 35 Ba ndzǝgaan Yesu ba taaghai, kaa am nǝ uudahi saral ma vǝgya Yayirus, am nǝ iitǝra, “Abi, ǝmtsaaǝmtsǝg nǝ dǝghwiina, gwiya gargyabi kǝ dadda tsagadǝgit biya.” \v 36 Fabi nǝ Yesu kǝ taaɗ tǝ dǝgiti taggar nǝiitǝr biya, amaa kǝ maal tǝghǝr kǝ guda dzǝgwazhigǝlna, “Gǝdz biya, fǝdghǝrǝtfǝga.” \v 37 Tsatǝrvatsǝg kǝ gatǝgaan kǝ kyalma uudaha ba Bitrusa, Yakuba ar dǝ Yuhwan zǝrababba Yakuba. \v 38 Daragha ba nǝ iitǝr da ma vǝgya Yayirus, kaa nǝghǝganǝghǝg nǝ Yesu kǝ uudah uushit uushig ghǝratǝr ar tuuga ar huulǝga. \v 39 Dagha ba nǝ iin damma hǝnnyahiina, amaa taa kǝ iitǝra, “Aujilbǝg kǝ sǝkuram am tuug am huulǝg ndǝkwana? Abi, hǝnna haar dǝghwiina au mtsamtsǝga?” \v 40 Kaa ɓagar ghwuɓasga neneg kǝ iitǝra. Tǝhalakwaha laguda kǝ iin kǝ uudah da gimala, ɗahant kǝ iin kǝ dadda dǝghwiina, ar dǝ babbaana ar dǝ mbǝrzahaani mtaɗ dǝ iina, ngal daas kǝ iin da vakavaki dǝ dǝghwiina. \v 41 Viyit kǝ iin kǝ dǝva dǝghwna, amaa taa kǝiina, “Talita kumi,” Iin taakiya “Zǝr dǝghwa, ciiga.” \v 42 Ba tǝ watsǝra kaa ciig kǝ dǝghwǝn kaa dagala. Viiga dǝghwna kǝlawa tar buwa. Kwan fatǝraafǝg kǝ ɓa jappǝr ba vaivaiya. \v 43 Kaa ɓǝltǝrɓǝlǝg Yesu kǝ maggi taakiya aa cinngabi nǝ uudah kǝ dǝginǝn aa dzǝgardzǝgǝn biya, tagtǝr dlaɓ taakiya aa vǝlaralvǝlg kaffa. \c 6 \s Nahavanti Yesu ma Nazarat biya \p \v 1 Ɗughars ba Yesu kǝ vakava kǝ iin kaa gwiya daas kǝ iin damma kǝsaana, kaa daas kǝ iin ǝmtaɗ dǝ mbǝrzahaana. \v 2 Ɓagaa ba sarta ngiiga Yahudaha, kaa farzha kǝ iin kǝ tsagar dǝgit kǝ uudah ma guda dzǝgwazhigǝla. Baɗyak lii cinngaracinnga, ar ɓa jappǝra taakiya, “Tlakǝna mǝr nǝ uudanǝn kwanahaani? Hulfa kwar kǝ sǝrgasǝrgǝr wa vǝlavarvǝlǝg baz dǝga jappǝr ndakwi ɓaagaani?” \v 3 “Abi kafintǝn wanǝn? Zǝra Maryam, zǝrabaz Yakub, ard Isuvuu, Yahuda ar dǝ Siman biya? Abi yigahaan ngwasah wan ǝmtaɗ dǝ kǝmyamǝn?” Kaa za vǝgha dǝ iin kǝ iitǝra. \v 4 Aiyam Yesu taa kǝ iitǝra, “Aandzu ba war fǝgaarafǝg kǝ tlayang, maay ba nǝ uudaha kǝsaan ard zaraabahaan ard lii vǝgyaan biya.” \v 5 Ɓagaabi Yesu kǝ dǝga jappǝr vaakwahiin biya, mbǝghana ba uudah hǝɗikǝn tǝdvad fǝtǝra dǝva. \v 6 Kaa ɓa jappǝr kǝ iin tǝdvad maayrǝrra fadghǝghǝratǝra. \s Ɓǝlghantɓǝlǝg Yesu Kǝ Mbǝrzahaana \p Kaa gwaivagwaig kǝ Yesu ma kyalma gǝdzǝr kǝssah tsagtǝr dǝgita. \v 7 Kaa ba ɗahtǝrǝtɗahǝg kǝ iin kǝ kǝlawa tar buna, ɓǝltǝrǝt kǝiin bu-buwa, vǝltǝr dlaɓ kǝ ndzǝɗ tǝghǝr kǝ shiɗkwa shatanaha. \v 8 Ɓǝltǝra kǝ maggi taakiya, “Kǝsam bi kǝ dǝgit kwakyarvad dagalaru biya, aandzu dǝgzǝga, ma jilada, bi kwaɓ ma mbǝlaharu biya, ba zad kalti wam kǝssǝg nǝ uurama. \v 9 Famfǝg ba kǝ kimbaka, kǝsambi kǝ kwatlǝrn kǝ sǝɗav biya aandzǝg ba wa tǝ vǝgharuwa. \v 10 Baɗǝm hǝnyahi am dǝgaa nǝ uurama, am ndza vaakwah tangw damma sarti am da ɗuug nǝuuram kǝ kǝssiina \v 11 Baɗǝm vakavaki dlǝghakura bi nǝ uud biya, mam da ciiga am pangda kǝ alagwat tǝ shigahaaru kiyava nǝg kǝ shidaharuwa.” \v 12 Kaa ciya dagal kǝ iitǝr, ar tagtǝr ǝlbǝga Daadamazhigǝla kǝ uudah taakiya aa pǝlarpǝlg kǝ ghǝra. \v 13 Lagwardalagw kǝ shiɗkwa shatanah baɗyaka, ar mastǝra kǝ wal kǝ lii yangbi baɗyaka, dlaɓa ar mbahtǝrana. \s Əmtsǝga Yuhwan Dadda Tsuufǝga \p \v 14 Kaa cinngacinng kǝ tlǝkkǝs Hirudus kǝ ǝlbǝg tǝghǝr kǝ Yesu, aɗaba cinngalcinng nǝ ɗaagaan aandzu takwara. Baz tagaan kǝ kyalǝma uudah taakiya, “Yuhwan dadda tsufǝg wa ciyavant ma gǝtlaha, iin wa nǝ iin dǝ ndzǝɗa ɓaa dǝgaha jappǝr nǝ iin ǝnd kwana.” \v 15 Aiyam kyalma uudaha, “Tlayang Iliya.” Am kyalma, “maaya, kwatlǝrn kǝ tlayang shah, ma tlayangahi ndza wura.” \v 16 Cinngha ba nǝ Hirudus kǝ ǝlbǝgna, aiyama, “Abi, Yuhwan, kwa ghudananai kǝ ghǝr tǝ vakai wa ciyavant ma gǝtlaha!” \v 17 Aɗaba wura ndza Hirudus ba dǝ ghǝraan wa taga taakiya aa viivǝtviig Yuhwan nguɗvǝnan ma guda bǝrfina. Ɓagaaɓag Hirudus ndǝkwan mbakyarvad Hirudiya, uusa zǝraabaan Filigus, kwa kǝsuu Hirudus. \v 18 Aɗaba ndza taghartag Yuhwan kǝ Hirudus taakiya, “Kalkalaan bi kǝssa uusa zǝrabaabagh biya.” \v 19 Mbats, Hirudiya hǝkyaghanahǝkyag kǝ Yuhwan ma ǝrviɗmahuudaana, nahanahǝg maa tsǝvaan, bakǝva kwaha tlakǝna bi kǝ ɗuuli biya, \v 20 aɗaba Hirudus gǝdzgaan kǝ Yuhwaana. Sǝrgasǝrg nǝ iin taakiya uuda jiirjiir nǝ iina, dlaɓa ba cuwaɗaɗɗa, iin wa fǝghara kǝ Hirudus kǝ hǝkya Yuhwan ba marawwa. Ba cukw sarti taag Yuhwan kǝ ghaiya dǝ vakaiya, mbǝkǝnmbǝg ma ǝrviɗmahuɗaana, bakǝva vakwaha cinngaan kǝ ǝmtakǝra ǝlbǝgaana. \v 21 Tǝhalakwaha kaa tlǝkkǝnatlǝg kǝ uusiin kǝ ɗuula, daavala ɓa kwaanda Hirudus, kwa dzahghant nǝ iin kǝ ajanaha ar dǝ tlǝksaha ghwavahaana, ar dǝ uudahi maamaalah ma Galili kwakyarvad hwaɗaga kwandaana. \v 22 Dal ba nǝ dǝghwa Hirudiya da shakalǝg tǝvuukwa Hirudus ar dǝ ghulabahaana, cinngaracinng kǝ mtakǝr ba vaivaiya. Aiyama, “Au wagha naagnǝngi? Baɗǝm dǝgiti aa ghalga nǝng ǝn vǝlakvǝlǝga”. \v 23 Baz zangwaɗǝga, am tlǝkǝssa taa kǝ dǝghwna, “Baɗǝm dǝgiti aa ghalga nǝng ǝn vǝlakvǝlǝga, aandzu kyalma tlǝkǝssǝrara.” \v 24 Kaa dagal kǝ dǝghwǝn tagar kǝ babbaan, “Awanda ghalg naayi?” Aiyam babbaana, “Ghǝra Yuhwan dadda tsuufǝgga.” \v 25 Ba tǝ watsǝr kaa ǝmndǝra da vak tlǝkǝs kǝ iin amaa, “Ən naagan banda kwan ndakwan aa vǝlwavǝlǝg nǝ uud kǝ ghǝra Yuhwan dadda tsuufǝg tǝ pǝlaiya.” \v 26 Cinngha ba nǝ iin kwana, kaa njikǝnjiig ba vaivaiya, amaa mbakyarvad ngwaɗǝgi zuu nǝ iina, ar dǝ ghwulabahaana, naabi kǝ pigardapiig biya. \v 27 Kaa bǝlgantɓǝlǝg kǝ iin kǝ kapupuwaan taakiya aa sǝvardaasǝg ghǝra Yuhwan. Kaa dagau kǝ iin damma guda bǝrfin ghwudda kǝ ghǝra Yuhwana. \v 28 Sǝdaa kǝiin tǝ pǝlaiya, vǝlar kǝ dǝghwiina, dǝghwǝn dlaɓa vǝlar kǝ babbaana. \v 29 Cinngaraba mbǝrzaha Yuhwana, kaa dagau kǝ iitǝr ar kǝsant kǝ tluwaana, ar hǝɗnana. \s Gǝlghantgǝlǝg Yesu kǝ Uudaha lǝffu Dlǝɓa \p \v 30 Gwiyaragwiig dlakulva gyiya Yesu kwa ɓǝlatǝrǝt nǝ iinǝn saasa vakaana, ar tagar kǝ dǝgitahi ɓagara nǝ iitǝr baɗǝmma, ar dǝ dǝgiti tsagaar nǝ iitǝra. \v 31 Aɗaba uudah baɗyaka ba kwan daasa kwan sagala, bandva kaffa tlarkǝnai zǝrɓǝlgahaan kǝ ɗuula zǝgaan biya, aiyama taa kǝ iitǝra, “Jiyam dagal da vakavaki maay aandzu ndǝwar biya, am ɗiida kuɗǝg hǝɗikǝna.” \v 32 Kaa dǝgǝdmǝg kǝ iitǝr damma pɛrrayiwa ar dal da vakavaki maay aandzu ndǝwarbi ba iitǝr davaatǝra. \v 33 Nǝghara ba nǝ uudah baɗyak kǝ ciya dagalatǝra, dlaɓa nǝghartǝraakanǝghǝga. Kaa ǝmndǝra dagal kǝ iitǝr ba dǝ shǝg sagal ma kǝsah baɗǝmma, kaa tsugwatsug kǝ iitǝr lakuti sagau kǝ iitǝra. \v 34 Tsugwa ba nǝ Yesu kaa nǝghǝganǝghǝg kǝ uudah faɗǝgaan ba baɗyaka, zhutǝrdaala kǝ iina, Aɗaba ar band tuughah kwal dadda piiga. Kaa tsagtǝrtsag kǝ iin kǝ dǝgitah baɗyaka. \v 35 Hǝrz faci ɓǝladaya kaa sagau kǝ mbǝrzahaan da vakaana, am nǝ iitǝr taa kǝ iina, “Vaakwana maay ndǝwar biya. Faci dlaɓa hǝrz ɓǝladayaana. \v 36 Ɓǝlarsɓǝlǝg kǝ uudah maraa dal damma gǝdzǝrkǝssaha ar dǝ kǝssahaan mbɛvmbɛvǝn, maraa sagwa kǝ dǝgitahi da zǝ nǝ iitǝr.” \v 37 Ngwatǝrangwug Yesu amaa, “Vǝlamtǝrvǝlǝg nǝ uuram kǝ dǝg zǝgga.” Aiyam nǝ iitǝr taa kǝ iina, “Kǝm sugudasug kǝ dǝgzǝg kalkal dǝ kwaɓi ɗivar kǝ baryam dǝga kyil tǝhs, kǝm vǝltǝr ar zuwa?” \v 38 Amaa taa kǝ iitǝra, “Bruudi ngwen wa vakaruwi? Dam da vazǝgaana.” \p Vazarna ba nǝ iitǝra, aiyam nǝ iitǝra, “Bruudi dlǝɓa, ar dǝ kilf buwa.” \v 39 Kaa tagtǝrtag Yesu kǝ mbǝrzahaan aa tagartǝrtag kǝ uudah ar cahwara dakwal dakwala tǝ kazhakw dǝ gyiya. \v 40 Kaa cahwargacahwarǝg kǝ iitǝr dakwal dakwala, kyalǝm dǝrmǝk-dǝrmǝka, kyalǝm kul dlǝɓ kul dlǝɓa. \v 41 Kǝsghant ba nǝ iin kǝ ɗummba bruudi dlǝɓa, ar dǝ kilf buwna, dzǝgaan kǝ iin kǝ ghǝraan damma zhigǝl, tagar kǝ uus kǝ Daadamazhigǝla, lahnana kǝ iin kǝ ɗummbahaana vǝltǝr kǝ mbǝzahaana, ar vǝlar kǝ uudaha. Tagwtǝrnan dlaɓ kǝ kilf buuna kǝ mbǝrzahaan ar valtǝr kǝ uudah ba ɗǝmma. \v 42 Baɗǝmma zaruuzǝg tlatǝrtlǝga, \v 43 ar dzahant kǝ lahgaha bruudi ar dǝ kilfiina, tlavkǝna nǝ alghw kǝlawa tar buwa righarighan. \v 44 Ɗyakǝra uudahi zaru kwanǝn kǝ dǝgzǝga ghwalvah alfu dlǝɓa. \s Dal Yesu Tǝghǝra Yuwa \p \v 45 Ba tǝ watsǝra kaa fǝtǝraafǝg nǝ Yesu kǝ mbǝrzahaan damma perrayiwa maraa tsugwa ma Betsaida lakwti dagau kǝ iina, iin dlaɓa ɗiitǝrs kǝ uudaha. \v 46 Tǝhalakwa ɗiyatǝrǝs nǝ iin kǝ uudaha, kaa dagat kǝ iin dat kungula aghw da dzugwazhigǝla. \v 47 Ɓǝlaa ba hwaasa, pɛrrayuna ndza ma taataka yuwahaiya. Ndza ba dlaɓ nǝ Yesu tǝ ghaiya gardz ba daghwvaana. \v 48 Nǝgha ba nǝ iin kǝ dlaɗa ɗuulǝgaanaatǝr kwakyarvad ɓagavanaatǝr dǝ fǝɗa, band garava karfi hǝkǝrɗa avǝɗa. Kaa dagal kǝ iin tǝghǝra yu da vakaatǝra. Zǝkk amaa bandgi da ghuda dagala. \v 49 Nǝghara ba nǝ iitǝr dagal tǝ ghǝra yuwa, am nǝ iitǝr ndakwani daddkwa sǝgal tǝ afka, kaa huulǝg kǝ iitǝra, \v 50 aɗaba baɗǝm nǝgharanǝghǝga, kaa gǝdzǝg kǝ iitǝra. \p Kaa tagtǝrtag kǝ iin taakiya, “Ndavam biya! Ba kaiya, gǝdzam biya!” \v 51 Kaa daas kǝ iin damma pɛrrayu ǝmtaɗ dǝ iitǝr, kaa ghacgaghacig kǝ fǝɗiina. Kaa ɓa jappǝr kǝ iitǝr ba vaivaiya, \v 52 aɗaba ar sǝrgai kǝ dǝgiti tuuk vakai nǝ gǝlla uudah alfu dlǝɓǝn biya, kwakyarvad irrǝviɗmahuɗaatǝra dǝkdǝka. \s Mbǝghanimbǝg Yesu Kǝ lii Yang Biya \p \v 53 Dzǝvara ba nǝ iitǝr kǝ yuwa haiya, ar tsugwa ma Janisarat, ar nguɗǝna kǝ pɛrrayuwiin tǝ ghaiya yuwahaiya. \v 54 Ba sagalaatǝr wah ma pɛrrayuwa, caaricaari kaa sǝrgaakasǝrǝg kǝ uudah taaki, mbats Yesu. \v 55 Kaa ɓala ǝmdǝrg kǝ iitǝr aandzu takwar ma haiyin, kaa ba langarlang kǝ iitǝr kǝ lii yang bi tǝ dǝga hǝnganaatǝr da vakavaaki ar cinnga nǝ iitǝr taakiya vaakwah Yesu. \v 56 Baɗǝm vakavaki dǝgal nǝ iina, bi kǝs ɗyaka, ma zǝr kǝssa, bi ɓalaɓalaha, ar hǝngna kǝ lii ya yangbi tǝ ghaiya kasukwa, ar ghalǝg mbakyarvad lii yangbi maraa tappǝnan aandzu ba ghaiya sǝɗavaana. Baɗǝm lii taparnatapǝgga mbaharambahǝgga. \c 7 \s Adzahadzaha Lii Maamaala \p \v 1 Farisiyaha ar dǝ kyalma lii tsaga adzahadzaha Musa lii saral ma Wurshalima faɗarvǝt vak Yesu. \v 2 Kaa nǝghǝganǝghǝg kǝ iitǝr kǝ kyalǝma mbǝrzahaan ar zaa kaf kwal barga dǝva, tǝdvad adzahadzahaatǝra ar maay dǝ caccu biya. \p \v 3 Aɗaba Farisiyaha ard Yahudaha baɗǝm ar maay za kaf ǝndkwah biya, bamma bararabarǝg kǝ dǝvahaatǝra, tǝdvad adzahadzaha daadijahaatǝra. \v 4 Ma saraghasǝg saa ma kasukwa, ar maay za kaf ndan biya bamma bararabarga. Mǝng dlaɓ watlǝrǝn kǝ adzahadzaha daadijah baɗyak kwa gwiyaru nǝ iitǝra, dlaɓa ar tsuufǝgaana, band bara kuwa hǝɓɓa yuwa, shakaha, ar dǝ tǝfuwa. \v 5 Kaa ndavgarundavǝg kǝ Farisiyaha ar dǝ lii tsaga adzahadzaha Musa kǝ Yesu, “Aujilbǝg kǝ mbǝrzahagh ar maay gata adzahadzaha daadijah ar za kaf dǝ dǝv bakwal caccuwi?” \p \v 6 Ngwatǝrangug taakiya, “Mbats ba kalkal nǝ tlayanngǝra tagga nǝ Ishay tǝghǝr kǝskuram taakiya am muniya! Bandkwa vindava taakiya, \q1 “Am Daadamazhigǝla, ‘Ar fǝkwaara bad ghai nǝ uudah kǝskaiya, \q2 irrǝviɗmahuɗatǝr biky dǝ kaiya. \q1 \v 7 Ar ɓagwa ba gyagyaan kǝ kwatnahǝra. \q2 Ar tsagtǝr adzahadzaha uudaha, \q2 dlakulva ǝlbǝga Daadamazhigǝla.’ ” \p \v 8 “Ɗuwamarsɗuug nǝ uuram kǝ adzahadzaha Daadamazhigǝl kwa tagaa nǝ iin taaki aa gatavgatǝga am gata dǝga daadiij uudaha.” \v 9 Amaa taa kǝ iitǝra, “Am sǝrgasǝrg kǝ ɗuwa adzahadzaha Daadamazhigǝla mbakyarvad am gata dǝga daadijaharuwa! \v 10 Aɗaba tagaatag Musa taakiya, ‘Faarafǝg kǝ daadagha ar dǝ baabagha,’ dlaɓa, ‘Dadda kwa ɗaava daddana bi babbaana barari tsavva.’ \v 11 Am ɗuugarsɗuug nǝ uuram kǝ uudi maay tsa puuta daddaana ar dǝ babbaan biya, farwut taakiya baɗǝm nǝ dǝgit mamma ndza da tlǝkkǝna nǝ uuram vakara fanarafǝg kǝ Daadamazhigǝla. \v 12 Tsamarva ndǝkwah nǝ uuram kǝ mǝlgaru kǝ daddana ard babbaana. \v 13 Tǝdvad kwan wam neneg nǝ uuram kǝ ǝlbǝga Daadamazhigǝl mbakyarvad dǝga daadijahi am tsagtǝr nǝ uuram kǝ uudaha. Am ɓag band kwah dlaɓ nǝ uuram kǝ dǝgitah baɗyaka.” \s Dǝgiti Fǝgara Uud ndzǝga kwal Caccu Tǝvuukwa Daadamazhigǝla \p \v 14 Kaa gwiya ɗahtǝrǝtɗahǝg nǝ Yesu kǝ dlamakǝlaaa, amaa taa kǝ iitǝra, “Cinngamwacinng baɗǝmma, am nǝghaaka dlaɓ ba marauwa. \v 15 Dǝgiti dǝgaa damma vǝgh kǝ uud bi wa fǝgara ndzǝga kwal caccu tǝvuukwa Daadamazhigǝl biya, dǝgiti sagal ma vǝgh kǝ uud wa fǝgaraa ndzǝga kwal caccu tǝvuukwa Daadamazhigǝla.” [ \v 16 Daddakwad hyimiya cinngaana aa cinngacinnga.] \v 17 Tǝhala tagwavaan dǝ uudaha, kaa daas kǝ iin da hǝnyaha, kaa ndavgarundavǝg kǝ mbǝrzahaan kǝ dǝgiti tuuk vakai nǝ wanǝn kǝ garava. \v 18 Ngwatǝrangugga amaa, “Mbats kuram ndakwi nǝghamaaka biya? Nǝghamaaka bi taakiya Dǝgiti dǝgaa damma vǝgh kǝ uud bi wa fǝgaraa ndzǝga kwal caccu tǝvuukwa Daadamazhigǝl biya, \v 19 aɗaba aa dǝhi damma rǝviɗyan biya, aa dǝhi ba damma huɗaana, tǝhalakwaha kaa sagal ma vǝghaana.” (Vaakwana maradamarǝg Yesu taakiya makwar kǝ dǝgzǝga bad caccuwa.) \v 20 Kaa zavuukw dǝ taakiya, “Dǝgiti sagal ma vǝgh kǝ uud iin wa fǝgaraa uud ndza kwal caccuwa \v 21 Kwakyarvad sagal ma rǝviɗmahuɗa uud nǝ dzama ɓa kǝladǝra, shiɓǝlga, ɓa gǝla, tsa shifǝgga ar dǝ ɓa gwaragwara, \v 22 ard dlǝrmǝga, kǝlaadǝra, valla uudaha, ar dǝ kǝmma dǝga tsa zhǝrwa, ar dǝ shilga, ar dǝ badza ɗaaga, ar dǝ naaghǝra ar dǝ dlagǝra \v 23 Baɗǝm wanahaan kǝ dǝga kǝlaadǝra sagal bamma rǝviɗmahuɗuuda, badzǝgaan kǝ ndzǝgana uuda.” \s Fadghǝra uussa \p \v 24 Kaa ciya dagal kǝ Yesu vaakwahiin damma larda Taya ard Sidon. Kaa daas kǝ iin da vǝgya uudana, nahabi nǝ iin maa sǝran aandzu ndǝwar biya. Bakǝvakwaha pǝlewapǝlǝg kǝ shǝɓga. \v 25 Cinngha ba nǝ uusiin kwa tsaag shiɗkwa shatanaha kǝ zǝr dǝghwaan kǝ ǝlbǝg tǝghǝra, caaricaari kaa dagau mbǝɗan tǝvuukwana. \v 26 Uusna dǝghwa Helenaha. Yavva ma larda Finikiya ma haiya Suriya. Kaa ghalla Yesu kǝ iin maa lagwda kǝ shatanahǝn ma vǝgha dǝghwaana. \v 27 Am Yesu taa kǝ iina, “Aazaruuzǝg zarh ndan tlǝtǝra, kalkalbi kǝsvant kaf vǝlǝvtǝr kǝ ghǝgyah biya.” \v 28 Ngwangug nǝ uusǝna amaa, “Aana, bandkwah, dadda tsaga dǝgita, abi, zǝgaan nǝ ghǝgyah kǝ kafi ɓalgal vaka zǝgaa kǝ zarǝh.” \p \v 29 Aiyam Yesu taa kǝ iina, “Mbakyarvad ngwuggi aghaa ngugga nǝngna, dǝg daas da hǝnyaha, ɗuugharɗuug shatanahiin kǝ dǝghwagha.” \v 30 Kaa gwiya daas kǝ iin da hǝnyaha, tlǝghara hǝnga tǝ piin kǝ dǝghwaana, ɗuugharsɗuug shatanaha. \s Mbǝghnambǝg Yesu kǝ matanga kwa tagdabi kǝ ghaiya \p \v 31 Ɗuughars ba nǝ Yesu kǝ larda Taya, kaa ghuda dagal dǝ Sidon lakutti gwiya daas damma yiwahaiya Galili, ar dǝ ghaiya kǝs kǝlawa Dikapolis. \p \v 32 Vaakwaha ar sardǝv nǝ uudah kǝ matangng kwa tagǝda dlah kǝ ghaiya. Kaa ghalgaan kǝ iitǝr maa tappǝna kǝ uudanǝn maa mbanna. \v 33 Ɗahant kǝ iin kǝ matangǝn damma dlǝmmbaava vakavaki maay ndwar biya, kaa fahardǝm kǝ iin kǝ zarha dǝvaan damma hyemyahaana, dlaɓa tǝfa kǝ ashavaiya, tapǝna kǝ aryahaana da ashavayiina. \v 34 Kaa vazza damma zhigǝl kǝ Yesu kaa ɗǝya shifǝg kǝ iin bad ndzǝɗa, amaa taa kǝ iina, “Iffata!” Iin taakiya, “Wurga!” \p \v 35 Tagaa ba nǝ iin kwaha, kaa wurǝg kǝ hyimiyahaana, dǝgiti hǝkyǝghani aryahaana plǝmpǝlga, kaa tagaan kǝ iin kǝ ghai ba marawwa. \v 36 Ɓǝlatǝraaɓǝlǝg nǝ Yesu kǝ maggi aa tagarar bi aandzu war biya, bakǝvakwaha kaa kutgaan kǝ iitǝr kǝ dǝgiti dzǝghardzǝgǝn. \v 37 Kaa ɓa jappǝr kǝ uudah ba vaivaiya, am nǝ iitǝra, “Ɓagaaɓag kǝ dǝgit baɗǝm bakalkala! Baz lii matang ndza cinngacinng kǝ ǝlbǝga, lii hatstǝruu hyǝmiya ar tagaan kǝ ghaiya.” \c 8 \s Gǝlghantgǝlǝg Yesu Kǝ Uudah Alfu Uufaɗa \p \v 1 Makwahiin kǝ sarta, kaa gwiya faɗǝgǝtfaɗǝg kǝ uudah ba ɗyaka. Maay tsau nǝ dǝgzǝg vakatǝr biya, kaa ɗahgantɗahǝg nǝ Yesu kǝ mbǝrzahaan amaa taa kǝ iitǝra, \v 2 “Ən ɓa zhuwadaala uudahaana, hǝnga hǝkǝrɗ wan kwan ar ba vakar bakwal dǝgzǝga. \v 3 Akwama ɗiiyantǝrǝsɗiiga daas da hǝnnyaha dǝ waiya, ar da mbasda biya. Aɗaba kyalǝm saral vaka bǝtkya.” \p \v 4 Am mbǝrzahaana, “Da tlǝvkǝna mǝr nǝ dǝga zǝg makwanǝn kǝ tǝghal kwada tlǝgaara kǝ uudahaani?” \p \v 5 Kaa ndavatǝrundavǝg kǝ Yesu taakiya, “Bruudi ngwen wa vakaruwi?” Aiyam nǝ iitǝra, “Uuɗifa.” \p \v 6 Kaa tagtǝrtag kǝ iin kǝ uudah aa cahwararacahwarǝg tǝ haiya. Kǝsant kǝ iin kǝ bruudiin uuɗifna, kaa tagar uus kǝ Daadamazhigǝla, lahnana, vǝltǝr kǝ mbǝrzahaan kiyava tagwar kǝ uudaha. \v 7 Mǝng dlaɓ kilf mishish hǝɗiikǝn vakaatǝra. Faraa kǝ iin kǝ barka, amaa tagwamtǝrnatagw kǝ uudaha \v 8 Zaruuzǝg nǝ uudaha, tlatǝrtlǝga, ar dzahant nǝ mbǝrzahaan kǝ tǝmgaan alghw uuɗifa. \v 9 Lii zaruuzǝg ar mǝng damma alfu uufaɗa. Kaa ɗiitǝrǝs kǝ iin dagal kǝ uudaha. \v 10 Bat watsǝr kaa dǝgǝmdǝg kǝ iin damma pɛrrayu dǝ mbǝzahaan, ngal dagal kǝ iin damma larda Dalmanuta. \s Gata Dǝga Sǝrga \p \v 11 Kaa sagau kǝ Farisiyah sa ɓalagajau dǝ Yesu, Sarsaa fǝshgaana, kaa ghalgaan kǝ iitǝr maa martǝrda kǝ dǝga jappǝr kwada nǝg kǝ dǝga sǝrg saay ma ghǝrazhigǝla. \v 12 Kaa dǝya shifǝg kǝ iin bad ndzǝɗɗa, amaa, “Aujilbǝg kǝskuram uudaha zaman am gata dǝga sǝrgi? Ən tagkurtag kǝ jiira, maay watlǝrǝn kǝ dǝga sǝrǝgi da marvǝtǝr kǝ uudaha zamanǝn biya.” \v 13 Tǝhalakwaha kaa ɗuutǝrǝsɗuug kǝ iina, kaa daas kǝ iin damma perrayuwa, kaa dzǝva dagal kǝ iin dat ghyaba kwaha. \s Yista Farisiyaha Ard Hirudus \p \v 14 Viyatǝraavig kǝsa bruudi kǝ mbǝrzaha Yesu, ba pal wa vakatǝr ma pɛrrayuwa. \v 15 Kaa ɓǝlaatǝraɓǝlǝg nǝ Yesu kǝ maggiya, amaa, “Famfǝg kǝ hyǝmmi dǝgiya, dlaɓa am fǝgaan kǝ taaɗ tǝ yista Farisiyaha ar dǝ dǝga Hirudus.” \p \v 16 Kaa tagkǝvaatag kǝ mbǝrzah ma taatakaatǝr taakiya, “Mbakyarvad kiyam maay dǝ bruudi ha waa taag nǝ iin ndǝkwahini?” \p \v 17 Nǝghaakaba nǝ iin kǝ dǝgiti ar taag nǝ iitǝra, kaa ndavtrundavǝg kǝ iina, “Aujibǝg am taakiya am maay dǝ bruudi? Mbats, gwastǝn nǝghamaaka biya? Dlaɓa sǝramaaka biya? Mbats dǝkdǝk ghǝraruwa? \v 18 Am dǝ gyiyaha, am nǝghǝga biya? Am dǝ hyǝmmiyaha, am cinnga biya? Mbats dzamamna biya? \v 19 Ma sartakwa lahantǝru nai kǝ bruudi dlǝɓ kǝ uudah alfu dlǝɓna, alghw ngwen wa dzahamant nǝ uuram kǝ tǝmngaani?” \p Kaa ngugangug kǝ iitǝr taakiya, “Alghw kǝlawa tar buwa.” \v 20 “Bruudi uuɗifǝn kwa lahantǝru nai kǝ uudahna, maandala alghwah ngwen wa dzahamant nǝ uuram righarighan dǝ ghwadgahaanii?” \p Am nǝ iitǝr taa kǝ iina, “Alghw uuɗiffa.” \p \v 21 Aiyam Yesu taa kǝ iitǝra, “Gwaastǝn nǝghamaaka bi kǝ ǝlbǝgar biya?” \s Mbǝghanambǝg Yesu Kǝ Gulf ma Betsaida \p \v 22 Daragha ba nǝ iitǝr damma Betsaida, kaa sǝvardasǝg nǝ uudan gulf kǝ Yesu, kaa ghalgaan kǝ iitǝr maa tapna kǝ gulfiina. \v 23 Viyiit kǝ iin kǝ dǝva gulfǝna, taɗda kǝ iin dagal da gyilga kǝssa. Tǝfgharvaba nǝ iin kǝ ashavai kǝ uudanǝn magyiya, tapna kǝ iina. Ndavaru kǝ iin taakiya, “Agha nǝghǝganǝghǝg kǝ dǝgita?” \p \v 24 Kaa dzǝgantdzǝg kǝ gulfǝn kǝ ghǝran damma zhigǝl, amaa, “ǝn nǝghǝganǝghǝg kǝ uudaha, ǝn nǝghtǝr band uufaha, ar gwayaiva.” \p \v 25 Kaa gwiya tapgaan kǝ Yesu kǝ gyiyaana. Ngal wurgǝtwurǝg nǝ gyi tǝvakaiya, mbana, kaa nǝghǝganǝghǝg kǝ dǝgit ba marauwa. \v 26 Kaa ɓǝlgarsɓǝlǝg Yesu daas da hǝnyaha, amaa taa kǝ iina, “Gwiya tǝbi kǝ zǝrkǝss biya.” \s Haighanthaig Bitrus Taakiya Yesu iin nǝ Kǝristi \p \v 27 Yesu ard mbǝrzahaan daral damma zǝrkǝssah ma Kaisariya Filibi. Tǝghǝrdǝga kaa ndavtǝrundavǝg kǝ iin kǝ mbǝrzahaan taakiya, “Ən war nai ma tag nǝ uudahi?” \v 28 Kaa ngugangug kǝ iitǝr taakiya, “Kyallǝm ar taaki, agha Yuhwan dadda tsuufǝga, kyallǝm ar taakiya, agha Iliya tlayanga, kyallǝm dlaɓ ar taakiya, agha pal ma tlayangaha.” \p \v 29 Kaa ndavtǝruundavǝg kǝ iina, “Kuramǝm, ǝn warnai mam tlǝg nǝ uurami?” Ngwaangug nǝ Bitrus taakiya, “Kǝgh nǝ Kǝristi.” \v 30 Kaa ɓǝltǝra kǝ maggi kǝ mbǝrzahaan aa tagararbi aandzu ndǝwar kǝ ǝlbǝg tǝghǝr kǝ iin biya. \s Tagadatag Yesu Tǝghǝr Kǝ ǝmtsǝgaana \p \v 31 Makwanǝn kǝ sarta, kaa fǝgarzhafǝg kǝ Yesu tsagtǝr dǝgit tǝghǝr kǝ ɗuuli da hǝɓǝg Zǝra Uud kǝ dlaɗ shah-shaha. Ar da naabi nǝ maalah tǝghǝr kǝ dlamaa kǝlawa ard maalaha zhiila kǝssa uufah, ard lii tsaga adzahadzaha Muusa, da tsǝvaana, tǝhala hǝng hǝkǝrɗ da ciig dǝ shiifǝgga. \p \v 32 Taggada bat ɓalaɓal kǝ kwanǝn kǝ ǝlɓǝga. \p Kaa ɗahanat nǝ Bitrus kǝ Yesu damma dlǝmmbaava, buuraraana. \v 33 Kaa gwivǝt kǝ yesu vazǝna kǝ mbǝrzahaana, ngal caa gyi kǝ iin tǝ Bitrus taakiya, “Yagh vakar, shatanahna! Dzamaghǝragha band uuda duniya, band dzamaghǝra Daadamazhigǝl biya.” \p \v 34 Tǝhalakwaha ɗahant kǝ iin kǝ uudah ar dǝ mbǝrzahaan ba hǝrz dǝ iina, amaa taa kǝ iitǝra, “Baɗǝm daddakwa naa gata kaiya, ɗuwant kǝghǝraana, kǝssant kǝ tlaɓa hǝrtǝgaan kaa gatǝkwagatǝgga. \v 35 Baɗǝm daddakwa naa fa shifǝggaana, da tlǝkǝna biya. Dlaɓa baɗǝm daddakwa ɓǝlda shifǝggaan mbakyarvad kaiya, ar dǝ ǝlbǝga marawa, aafǝga ba dǝ fǝga. \v 36 Au payɗaan akwama tlakkǝnatlǝg nǝ uudan kǝ dǝga duni ba ɗǝm ɓǝlda kǝ shifǝggaani? \v 37 Dlaɓ au wada vǝlda nǝ uudan dlakulva shifǝggaani? \v 38 Baɗǝm daddakwa cinnga zhirwara ard dǝ ǝlbǝgar ma kwanǝn kǝ zamana kwa maay jiir mavakai biya dlaɓa dǝ haipah ba ɗyaka, Zara Uud ndakwi da cinngaan kǝ zhǝruwan ma sartǝn da saggau nǝ iin ma ndangǝra Daddaana ǝmtaɗ dǝ zǝrɓǝlgah kwar caccuwanacaccuwana.” \c 9 \p \v 1 Amaa dlaɓ taa kǝ iitǝra, “Ən tagkurtag kǝ jiira, mǝng lii ar ghacǝga vaakwan ar maay da ǝmtsǝg biya, bamma nǝgharanǝghǝg kǝ sagauwa tlǝksǝra Daadamazhigǝl bad ndzǝɗɗa.” \s Gwiyavǝtgwiig nǝ ndzǝgana Yesu \p \v 2 Tǝhala hǝngah ǝngkwaha kaa kǝsgankǝsǝg Yesu kǝ Bitrus, ard Yakuba, ard Yuhwana, kaa langtǝrdǝt kǝ iin dagat damma aghwa ba kyakkwa, ar ndzan ba davaatǝra vaakwahiina. Kaa gwivǝtgwiig kǝ ndzǝganaan tǝvuukwatǝra, \v 3 sǝɗvaan ndza maɗǝkw batǝl ar mbiiga, maay dadda bara kadlangi bardabarǝg ndkwah ma duni biya. \v 4 Kaa tsǝgwatsug tlayang Iliya ard tlayang Musa vakaatǝr ar taaghai dǝ Yesu. \v 5 Am Bitrus taa kǝ Yesu, “Dadda tsagadǝgita, maraw ndzǝganamiyam vaakwanǝna, kǝm tafgatafǝg kǝ tsakwamah hǝkǝrɗ, pal kǝskǝgha, pal kǝ tlayang Musa, pal dlaɓ kǝ tlayang Iliya.” \v 6 Sǝrgabi kǝ dǝgiti da tag nǝ iin biya, aɗaba gǝdzarǝtgǝdzǝga ba vaivaiya. \p \v 7 Kaa saay kǝ akumb hǝɗtǝrdu, kaa ba cinngalcinng kǝ kungy ma akumbiina, taakiya, “Kǝgh zǝrarra, kwan waig naiya. Cinngamarnuucinnga!” \v 8 Maay ma taaɗatǝr biya, kaa ɓala gyi kǝ iitǝra nǝgharabi ndǝwar biya, ba Yesu kalti wa ǝmtaɗ dǝ iitǝra. \p \v 9 Tǝghǝrdǝga saayatǝr maghwa, kaa ɓǝltǝr maggi kǝ Yesu aa tagararbi aandzu ndǝwar kǝ dǝgiti aa nǝghǝga nǝ iitǝr biya, bamma ciyitciig Zǝra Uud ma gǝtlah ndanna. \p \v 10 Ar ɗuwars kǝ ǝlbǝgǝn bamma taatakaatǝra, kaa ndava zaraabahaatǝr kǝ iitǝr taaki auwa tlatlǝg nǝ Yesu dǝ “Ciig ma gǝtlah”. \v 11 Tǝhalakwaha kaa ndavǝgarundavǝg kǝ iitǝr taakiya, “Aujilbǝgci kǝ lii tsaga adzahadzaha Musa ar taaki ba tlayang Iliya wada fǝgharzha saay ba zǝngwa, tǝhalakwaha kaa Yaazhigǝli?” \p \v 12 Ngwangug Yesu taakiya, “Ba jiira tlayang Iliya wada fǝgarzha saaya ba zǝngwa mbakyarvad ɓadla dǝgitah baɗǝmma. Bakǝvakwaha vindavindan taakiya Zǝra Uuda da hǝɓgaan kǝ dlaɗ shah-shaha, dlaɓa ar da naa biya. Nii ǝnd kwah bi hii? \v 13 Abi, sahisǝg nǝ Iliya, ɓagarraɓag nǝ uudah kǝ iin kǝ dǝgitah baɗǝm kwa naag nǝ ghǝratǝr baɗǝmma, band kwa vindavindan da dzǝgardzǝga.” \s Mbǝghanambǝg Yesu Kǝ Zǝra Kwa Dǝ Shatanaha \p \v 14 Gwiyarghǝra ba nǝ Yesu ar dǝ mbǝrzah hǝkǝrɗǝn savak kyalma mbǝrzaha, kaa nǝghǝganǝghǝg kǝ iitǝr kǝ uudah baɗyak faɗǝga tǝghǝr kǝ iitǝr. Lii tsaga adzahadzaha Musa dlaɓa ar ɓalla agajau dǝ iitǝr. \v 15 Nǝgharaba nǝ iitǝr kǝ Yesu kaa ɓa jappǝr ba vaivai kǝ dlamaa kǝlaw baɗǝmma, kaa ǝmdǝra da tagar uus kǝ iitǝra. \v 16 Kaa ndavatruundavǝg nǝ Yesu kǝ mbǝrzahaana amaa, “Agajawaw wam ɓag nǝ uuram dǝ iitǝri?” \p \v 17 Kaa ngwangug kǝ uuda nǝ iin ma dlamaa kǝlaw, amaa, “Dadda tsaga dǝgita, wan zǝrar naa sǝkadǝv naiya, kwa ciɓǝg nǝ shatanaha dlaɓa tsǝgharvatsǝg kǝ taaghaiya. \v 18 Ba tuukw sarti tsǝgwaraa nǝ iina, tlavgaarǝttlavǝg da tǝ haaya. Faraa kǝ kubǝg ma ghaiya, baz kǝrɗa tlǝrɗa, ghularant kǝ vǝgh ba dzǝghǝgha. Ɗahanɗahǝg kǝ mbǝrzahagh da lagwana, pilatǝrvaapilga.” \p \v 19 Ngwatǝrangug nǝ Yesu amaa, “Kuram uudaha zamana, am maay dǝ fadghǝr biya, ǝn da zǝlma ǝmkyangar nai dǝ kurami? Dlaɓa ǝnda ɓǝshkur hǝr nai kwanahaanii? Ayakam kǝ zǝriin da vakara.” \p \v 20 Kaa sǝgardǝvsǝg kǝ iitǝr kǝ zǝriina, nǝgha ba nǝ shatanahǝn kǝ Yesu, bat watsǝra kaa tlǝvgaarǝttlǝvǝg kǝ iin kǝ zǝriin dat tǝ haaya, kaa tǝg kǝ vǝghaana, gudɓǝlɓǝlga, baz kubǝg sagal ma ghaiyaana. \v 21 Kaa ndavgarundavǝg Yesu kǝ daddaana, “Fǝgharzha hǝr nǝ dǝginǝn kǝ ɓagarɓagi?” \p Aiyam nǝ daddaana, “Fǝgharzha bamma zarhǝra. \v 22 Ɓalgaan damma kaara ar dǝ yuwa, kiyava tsǝgaana. Akwama mǝng nǝ dǝgiti agha ɓaggnanǝnga, zhukǝmndalazhug agha mǝlkǝmndu.” \p \v 23 Aiyam nǝ Yesu taa kǝ iina, “Aujilbǝg agha ndava taakiya mbatak ǝn ɓagnaɓagi? Abi, makwar kǝ dǝgit ɓagaɓag vak dadda fadghǝra.” \p \v 24 Caaricaari kaa dzǝgantdzǝg kǝ dadda zǝrǝn kǝ kungy amaa, “Fandghǝrǝtfǝga, mǝlwadmǝlǝg ǝn farna kǝ fadghǝra!” \p \v 25 Nǝghaba Yesu kǝ uudah ar ba sagau dǝ ǝmdǝrga, kaa cagaraacag kǝ iin kǝ gyi kǝ shatanahǝn amaa, “Kǝgh shatanahǝn tsǝgharǝva kǝ zǝrǝn matang makwai kǝ taaghaiya ard cinngacinnga, assagal ma vǝghaana, gwiya dǝbi dlaɓ damma vǝghaan biya.” \p \v 26 Kaa huulǝg kǝ shatanahna, kaa gajagaan kǝ iin kǝ zǝrǝn ba vaivaiya dlaɓa kaa dagalaana. Kaa hǝngahǝng kǝ zǝrǝn band daddakwa ǝmtsaǝmtsana, baz tagaan kǝ kyalm taaki, “Abi, ǝmtsaǝmtsǝga.” \v 27 Kaa hǝkynan nǝ Yesu kǝ dǝvaan ciyanta, ghacana. \p \v 28 Dagha ba nǝ Yesu da hǝnyaha, kaa ndavgaruundavǝg kǝ mbǝrzahaan ma dlǝmmbaava, taakiya, “Aujilbǝg kǝskǝmnd pilekǝmndvaa lagwa shatanahiini?” \p \v 29 Kaa ngwanguga kǝ Yesu, amaa, “Hulfa kwan kǝ shatanaha laguvda biya bamma dǝ dzǝgwazhigǝla.” \s Gwiya Tagadatag nǝ Yesu Kǝ Əlbǝg Tǝghǝr Kǝmtsǝgaana \p \v 30 Kaa ciya dagal kǝ Yesu ar dǝ mbǝrzahaan vaakwaha, Kaa ghudadagal kǝ iitǝr ma huɗa Galili. Nahaabi Yesu sǝrvaaka vakavaki dǝ iitǝr biya, \v 31 aɗaba ndza tsaggtǝr dǝgit kǝ mbǝrzahaan taakiya, “Zǝra Uuda da vǝlvtǝr damma dǝv kǝ uudaha, da tsǝvana. Tǝhala hǝngah hǝkǝrɗa da ciiga.” \v 32 Nǝgharaakai kǝ dǝgiti tag nǝ iin biya, dlaɓa ar gǝdzǝg kǝ ndavgaana. \s Warwa juujig dǝ Ɗyakǝra \p \v 33 Daragha ba nǝ iitǝr damma Kafarnahuma. Kaa daas kǝ Yesu da hǝnyaha kaa ndavtrundavǝg kǝ iin kǝ mbǝrzahaan amaa, “Agajawaw wamaa ɓag nǝ uuram tǝ ghǝrdǝgi?” \p \v 34 Mbǝɗar bi kǝ ghaiyatǝr biya, aɗaba ɓalarɓalǝg kǝ agajaw tǝghǝrdǝg taaki war maal mataatakaatǝra. \v 35 Kaa cuhwurgacuhurg kǝ Yesu, ɗahant kǝ kǝlawa tar bu na, amaa taa kǝ iitǝra, “Baɗǝm wanaa nǝg kǝ dǝga zungwa, barari nal kǝ dǝga haal baɗǝmma, naal dlaɓ kǝ kwatnaha uudah baɗǝmma.” \v 36 Sǝddan kǝ zǝrzǝra, ghacna ma taatakaatǝra. Hǝkyna hǝɓǝk tǝvǝgh kǝ vǝghaana, amaa taa kǝ iitǝra, \v 37 “Baɗǝm daddakwa dlǝghǝga zǝrzǝr ǝndkwan mbakyarvad ɗaagara, dlǝghakwidlǝghǝg kǝskaiya. Dadda kwaa dlǝghkwi kai dlaɓa, kaibi wa dlǝghkwi nǝ iin biya, aa dlǝghǝga daddakwa ɓǝlakwadi kaiya.” \s Kwa Maay Tlǝghuma miyam Biya, ǝmtaɗ dǝ kǝmyama \p \v 38 Am Yuhwan taa kǝ iina, “Dadda tsaga dǝgita, mǝng nǝ uud kǝmnda nǝghǝgga nǝmnd lagwa shatanah ma ɗaagaha, kǝm tsarvana, aɗaba maay ma kǝmyam biya.” \v 39 Aiyam Yesu taa kǝ iitǝra, “Tsamarǝv biya, maay wa ɓa dǝga jappǝr ma ɗaagar tǝhalakwaha kaa taa ǝlbǝg ghwaɗ tǝ kai biya. \v 40 Baɗǝm wa maay ɓa tlǝghum dǝ kǝmyam biya, ǝmtaɗ dǝ miyama. \v 41 Ən tagkurtag kǝ jiira, baɗǝm waa vǝlkur yuwa hǝɓɓǝg, aandzu ba kwu palla aɗaba am dǝga Kǝristi, ǝn tagkurtag kǝ jiira, da pilwabi nǝ dǝgshigaan biya.” \s Dǝgitahi Fǝgara Uud Kǝ Ɓa Haipa \p \v 42 “Baɗǝm daddakwa fǝgaraa pal ma zǝrzarhahaan fadghǝraatǝr tǝ kaiyǝn kǝ ɓa haipa, da nǝg kǝ dǝga zhuwadaala. Da ngulǝm nguɗvardǝm nǝ akura vaar ma kungy, ɓǝldǝm damma dǝlva. \v 43 Akwama fǝkaa ɓa haip nǝ dǝvagha, agha ghuddana. Ngulǝm agha tlǝkkǝna kǝ shifǝgga damma zǝrazǝr dǝ dǝv palla, tǝghǝr kǝ damma kaar fai dǝ dǝvahagh bǝkurɗa, vakavakǝn da tsǝvabi nǝ kaarǝn biya. [ \v 44 Kwaɗyahanǝn kwar zǝtǝrzǝg vaakwahiina, ar maay ǝmtsǝg biya, dlaɓa tsǝva bi nǝ kaariin biya.] \v 45 Akwama shǝgahagha wa fǝkaa kǝ ɓa haipa, agha ghuddana. Ngulǝm agha tlǝkǝna shifǝga tangw damma zǝrazǝr dǝ shǝg pal, tǝghǝr kǝ damma kaara fai dǝ shǝgahagh bǝrkuɗa. [ \v 46 Kwaɗyahanǝn kwa zǝtǝrzǝg vaakwahiina, ar maay ǝmtsǝg biya, kaarǝn dlaɓ tsǝva biya.] \v 47 Akwama fǝkaa ɓa haip gyiyagha, ngulǝm agha tǝddana. Ngulǝm agha tlǝkǝna kǝ tlǝkǝsǝra Daadamazhigǝl dǝ gyi pal tǝghǝr kǝ damma kaara fai dǝ gyiyahagh ba bǝrkuɗa \v 48 vaakwahiina, ‘Kwaɗyahaan zǝtǝrzǝgna, ar maay ǝmtsǝg biya, \q2 Kaariin dlaɓa tsǝva biya.’ \v 49 Da fǝshav aandzu kwar kǝ uuda dǝ kaara, bandkwa fǝshav nǝ kyullǝg dǝ iizhamalaha. \p \v 50 “Iizhamalaha dǝgit marraw nǝ iina, akwma tagwazhatagw nǝ iizh dǝ yamyamana, am da gwida ndari? Aandz mǝng nǝ iizh ma kuram, am ndzan ma gabǝrǝr dǝ zaraabahaaruwa.” \c 10 \s Tsag Tǝghǝr Kǝ Lagwa Uusa \p \v 1 Kaa ɗuwa vakavak kǝ iin kǝ Yesu, kaa ciya dagal damma larda Yahudiya, kaa dzǝva kǝ iitǝr dat ghyaba zaagha Jodan. Uudah baɗyaka dlaɓ gwiya dzaharvǝtdzahǝg vakaana, kaa gwiya tsagtǝrtsag bandkwa nǝt nǝ iina. \p \v 2 Kyalma Farisah sarǝvsǝg sa fǝshgaana, kaa ndavgarundavǝg kǝ iitǝr taakiya, “Ma adzahadzaha Muusa, kalkalaan kǝ uudan lagwars kǝ uusaana?” \v 3 Kaa ngutǝrangug Yesu amaa, “Auwa tagakur na adzahadzaha Muus ɗaa?” \p \v 4 Ngwarangugga aiyam nǝ iitǝra, “Haighanthaig nǝ Muus taakiya agha vinndara kǝ kakkaɗa tagwavǝgh dǝ uusagha, dlaɓa agha lagwarsa.” \p \v 5 Am Yesu taa kǝ iitǝra “Vindakura mbakyarvad dǝkdǝka ghǝraru nǝ Muus kwanǝn kǝ adzahadzaha. \v 6 Bamma da zǝngwa, ndǝraandǝrg ‘Daadamazhigǝl kǝ uudaha ghwalva ar da uusa.’ \v 7 Mbakyarvad kwaha, ɗuugaan uud kǝ daddaan ar dǝ babbaan ǝmtsǝvǝt tǝ uusaana. \v 8 Ba bǝrkuɗ ar nal kǝ vǝgh palla. Tangw da tǝvuukwa ard ndzǝga band uud palla, maadlai uud bu biya. \v 9 Aɗabad kwaha, dǝgiti aa matlǝgant Daadamazhigǝla, aa tagw bi nǝ uudan biya.” \p \v 10 Gwiyara ba nǝ iitǝr da hǝnyaha, kaa ndavgarundavǝg nǝ mbǝrzahaan kǝ Yesu tǝghǝr kwanǝn kǝ ǝlbǝga. \v 11 Aiyamaa taa kǝ iitǝra, “Baɗǝm nǝ uudi lagwda uusaana, gak kwatlǝrǝn kǝ uusa, ɓagagharaɓag kǝ haipa gwaragwar kǝ uusa zǝngwa. \v 12 Akwama uus dlaɓ wa ɗuugars zhiilan kǝsuu kwatlǝrǝn kǝ zhiila, ɓagaaɓag kǝ haipa gwaragwara.” \s Fatǝraafǝg Yesu kǝ Bark kǝ Zǝr zarha \p \v 13 Kaa ba langarlang kǝ uudah kǝ zǝr zarh kǝ Yesu kiyava fǝtǝra barka, kaa burǝgaraaburǝg nǝ mbǝrzahaan kǝ uudaha. \v 14 Nǝgha ba Yesu, kaa badzǝg nǝ rǝviɗmahuuɗa, amaa taa kǝ iitǝra, “Aɗuwamtǝrɗuug kǝ zarǝh da vakara, tsamtǝrǝv biya. Aɗaba tlǝkǝsǝra Daadamazhigǝla dǝga jǝbba iitǝra. \v 15 Ən tagkurtag kǝ jiira, baɗǝm daddakwa dlǝghabi kǝ tlǝkǝsǝra Daadamazhigǝl band kwa dlǝghǝg zǝrzǝr biya, dǝgaabi damma vakai biya.” \v 16 Sǝtǝrdaa kǝ zarhiin da vakaan hǝkytǝrna ba hǝɓǝkka, fahtǝraa kǝ dǝva, dlaɓa fǝtǝraa kǝ barka. \s Daalazǝr Dadda Hyahha \p \v 17 Tǝghǝrdǝga ciyadagal Yesu vaakwahiina, kaa sagau kǝ uuda nǝ iin dǝ ǝmndǝrga, kǝlla kǝ iin kǝ ghwunj tǝvuukwana, kaa ndavarundavǝg kǝ iin taakiya, “Dadda tsagaa dǝgita jiijiira, awan da ɓag nai ǝn tlǝkkǝna kǝ shifǝga tangw damma zǝrazǝri?” \p \v 18 Aiyam Yesu taa kǝ iina, “Aujilbǝg kǝskǝgh ɗa kai dadda jiiri? Au mǝng dadda jiira, ba Daadamazhigǝl palla. \v 19 Abi agha sǝrgasǝrǝg kǝ dǝgiti taag na adzahadzaha, ‘Tsǝbi kǝ shiffǝg biya. Ɓagbi kǝ gwaragwar biya. Ɓagbi kǝ gǝl biya. Ɓagbi kǝ shiida fiid biya. Ɓagbi kǝ mbaɗiira biya. Agha faara kǝ daadagha ar dǝ baabagha.’ ” \p \v 20 Am daala zǝrna, “Dadda tsaga dǝgita, abi tsufananttsuufǝg kwanahaan ciigǝt bamma zarhǝra.” \p \v 21 Kaa vazǝgaan kǝ Yesu dǝ vazǝga wayakǝvǝra, amaa taa kǝ iina, “Ba dǝgit pal wa tǝmkaana. Dǝg valǝtvǝlǝg kǝ dǝgiti agha dǝ vakai nǝng baɗǝm, agha vǝltǝr kǝ talagaha, agha tlǝkkǝna kǝ hyah ba ɗyak ma ghǝrazhigǝla. Tǝhalakwha agha sagau da gatkwagtǝga.” \v 22 Bad cinngacinngaan wah kǝ ǝlbǝgna kaa badza huɗvǝg kǝ iina, kaa gwiya daas kǝ iin ma badzǝga ǝrviɗmahuɗa, aɗaba dadda hyah nǝ iin ba vaivaiya. \p \v 23 Kaa vaztǝrvazǝg Yesu kǝ mbǝrzahaan, amaa taa kǝ iitǝra, “Da dǝga ba dlah yaa daddaha hyah damma tlǝksǝrra Daddamazhigǝla!” \v 24 Kaa ɓa jappǝra kwanǝn kǝ ǝlbǝg kǝ mbǝrzahaana. Kaa gwiya tagǝtǝrtag kǝ Yesu, “Kuram zarhara, da dǝgaa ba dlah, nǝ uud damma tlǝksǝra Daadamazhigǝla! \v 25 Da tsaftsaf ba kǝ adlǝgwam dagal tǝ ɗuula liipǝr, tǝghǝr kǝ dadda hyah daadamma tlǝksǝrra Daadamazhigǝla.” \p \v 26 Cinngara ba nǝ mbǝrzahaan ǝndkwaha, kaa gwiya fǝgarna ɓa jappǝr kǝ iitǝr ar ndava ghǝrahaatǝr taakiya, “Mabba ndǝkwaha, warwa da tlǝkǝna katǝgi?” \p \v 27 Kaa vaztǝraavazǝg kǝ Yesu amaa, “Vak kǝ uudaha, mbǝlembǝlena. Vak Daadamazhigǝla mbǝle biya. Aɗaba makwar kǝ dǝgit ɓagaɓag vak Daadamazhigǝla.” \p \v 28 Aiyam nǝ Bitrus taa kǝ iina, “Ɗuwamndarsɗuug nǝmnd kǝ dǝgahaamnd baɗǝm kiyava gata kǝgha.” \p \v 29 Aiyam nǝ Yesu, “Ən tagkurtag kǝ jiira, daddakwa ɗuugars vǝgyaana, bi zǝrha babbaana, bi dǝghwaha babbaana, bi babbaana, bi daddaana, bi zarhaana, bi guhahaana mbakyarvad kaiya ard ǝlbǝg marawa, \v 30 dǝgiti da tlǝkǝna nǝ iin ma kwanǝn kǝ zamana, da jǝguujig shǝg dǝrmǝkka, tǝghǝr kǝ tlǝkna hǝnyaha, ard zarha baabaha, ard ɗughwaha baabaha, ard yahha, ard zarha, ard guhaha, bakǝva kwaha da tlǝkǝna bamma dlaɗa. Tǝhalakwaha ma zamanǝn da sagauna, da tlǝkna kǝ shifǝgga damma zǝrazǝra. \v 31 Baɗyak nǝ uudahi ar dǝga zǝngwa, ar da nǝg kǝ dǝga halla. Dǝga halla ar da nǝg kǝ dǝga zǝngwa.” \s Gwiya Tagadatag Yesu kǝ Əlbǝg Tǝghǝr kǝ Əmtsǝgaana \p \v 32 Ar tǝghǝrdǝga dagat damma Urshalima, Yesu tǝvuukwa mbǝrzahaan ar gatǝg tǝ halla ar ɓaa jappǝra. Uudahi gattǝr tǝ hal dlaɓa ar gǝdzǝga. Kaa ɗahtǝrǝtɗahǝg nǝ Yesu kǝ kǝlawa tar buna damma dlǝmmbaava, kaa gwiya tagǝtǝrtag kǝ iin kǝ dǝgiti da dzǝgaar dǝ iina. Amaa, \v 33 “Kiyam dagat damma Urshalima. Da vǝlvtǝrvǝlǝg nǝ Zǝra Uuda damma dǝv kǝ maalah ma zhiilakǝsuufah ar dǝ lii tsaga adzahadzaha Musa. Ard ghwudarda kǝ shariya ǝmtsǝga, ard vǝltǝr kǝ lii ar Yahudah biya. \v 34 Ar da nenegaana, ard tafarva kǝ ashavaiya, ar da kalaakan dǝ kiiɓa, ar da tsana. Tǝhala hǝnga hǝkǝrɗa da ciyit dǝ shifǝgga.” \s Ghalga Yakuba ard Yuhwana \p \v 35 Tǝhala kwaha, kaa sagau kǝ zarha Zabadi, Yakubu ard Yuhwana, davak kǝ Yesu, am nǝ iitǝr taa kǝ iina, “Dadda tsaga dǝgita, kǝm naa ghala dǝgit vakagha.” \p \v 36 Aiyama taa kǝ iitǝra, “Au wam naag nǝ uuram ǝn ɓagkurani?” \p \v 37 Aiyam nǝ iitǝra, “Kǝm ghala kǝgha mada dǝghaghan damma ndangǝra kwargagha, pallamnd maa ndzan tǝ dǝvaa kaffagha, pal tǝ dǝvaa ghyaɓɓagha.” \p \v 38 Am Yesu taa kǝ iitǝra, “Am sǝrgai kǝ dǝgiti am ghalǝg nǝ uuram biya. Am hǝɓɓǝgahǝɓǝg kǝ dlaɗǝn ǝn da hǝɓǝg naina? Nii am dzugwantdzug ɓagkura nǝ uud kǝ hulfa tsuufǝgi da bagǝwa nǝ uuda?” \p \v 39 Ngwaraangug taakiya, “Aana, kǝm dzugwantdzugwa.” \p Am nǝ Yesu taa kǝ iitǝra, “Aana, am da hǝɓɓǝgahǝɓǝg kǝ dlaɗi ǝn da hǝɓǝg naiya, da ɓagkura dlaɓ nǝ uud kǝ tsuufǝg dǝ hulfa tsuufǝgi da ɓaggwa nǝ uuda. \v 40 Ndzǝgga tǝ dǝvaa kaffara, bi tǝ dǝvaa ghyaɓara, tlǝrar bi nǝ wah biya. Dǝgaha lii ɓadlavǝtǝrna mbakyarvad iitǝr nǝ wah kǝ vakavaka.” \p \v 41 Cinngaraba nǝ kyalma mbǝrzah kǝlawǝn kwana, kaa badza ǝrviɗmahuɗ kǝ iitǝr dǝ Yakub ard Yuhwana. \v 42 Kaa ɗahtǝrǝtɗahǝg kǝ Yesu da vak palla amaa taa kǝ iitǝr, “Am sǝrgasǝrǝg ma lii Yahudah biya, lii sǝrǝvtǝrsǝrg dǝ kwarga, ar martǝr ndzǝɗ kǝ uudahaatǝra, uudah maamaalatǝr ndakwani ar martǝr ndzǝɗ kǝ uudahaatǝra. \v 43 Da maay ǝndkwah ma taatakaru biya. Mbakyarvad kwaha, baɗǝm daddakwa naa nǝg kǝ maal ma kurama, barari ɓagarnǝs kǝ kwatnahǝr kǝ kyalǝma. \v 44 Dlaɓa baɗǝm daddakwa naanǝg kǝ maal ma kurama, barari naal ɛɛva uudah baɗǝmma. \v 45 Aɗaba Zǝra Uuda sahi mbakyarvad ɓagvarnǝs kwatnahǝr biya, sahi da ɓa kwatnah nǝ iina, dlaɓa vǝlda kǝ shiffǝgaan kiyava varra uudah baɗyaka.” \s Mbǝghanambǝg Yesu Kǝ gulf Bartimawus \p \v 46 Daragha ba nǝ iitǝr damma Yariko. Ba iin ndakwani saggal ma Yariko dǝ mbǝrzahaana, ǝmtaɗ dǝ uudah baɗyaka, ndza mǝng nǝ uuda nǝ iin gulf cǝhurgan ma ghyaba ɗuul ghalga. Ɗaagaan Bartmawus, zǝra Timawus. \v 47 Cinngha ba nǝ iin taakiya Yesu zhiil Nazaret wa ghuda dagala, dzǝgant kǝ iin kǝ kungy taakiya, “Yesu, zǝra Dauda, zhukwadaalazhuga!” \p \v 48 Kaa burǝgaraaburǝg kǝ uudah baɗyak, ar taakiya “Ndzandzǝga,” bakǝva kwaha gwiya dzǝgant kǝ iin kǝ ghai baɗyaɗyaka amaa, “Zǝra Dauda, zhukwadaalazhuga!” \p \v 49 Kaa ghacgaghacǝg kǝ Yesu amaa, “Ɗahamwantɗahǝga.” \p Ar ɗahant kǝ iitǝr kǝ gulfna, am nǝ iitǝr taa kǝ iina, “Ciiga, dlaiga wa ɗaa kǝgh nǝ Yesu.” \v 50 Bǝlda kǝ nuurana, bǝrhwaat kaa ciig kǝ iin davak kǝ Yesu. \v 51 Kaa ndavǝgarundavǝg kǝ Yesu taakiya, “Au wagha naag nǝng ǝn ɓagkani?” Am gulfǝn taa kǝ iina, “Dadda tsaga dǝgita, manaa naa nǝghaganǝghǝgga.” \v 52 Aiyam Yesu taa kǝ iina, “Dǝga, fadghǝragha mbakambǝga.” \p Caaricaari kaa nǝghǝganǝghǝg kǝ iina, kaa gata Yesu kǝ iin dagal tǝ ɗuula. \c 11 \s Dagha nǝ Yesu Damma Wurshalima \p \v 1 Hǝrzarǝt ba nǝ iitǝr daadamma Wursalima, kaa ghacǝgagacǝg kǝ iitǝr ma Betafaji ard Betani, vaka Gaval kwa dǝ Uufaha Zaituna, kaa ɓǝlgantɓǝlǝg nǝ Yesu kǝ mbǝrzahaan buwa, \v 2 Amaa taa kǝ iitǝra, “Damdǝg damma gǝdzǝrkǝsǝn tǝvuukwaruna. Baɗ daasaruwa am da nǝghǝganǝghǝg kǝ gǝlaaɓa aghyungngw nguɗanguɗana, kwa tapavǝnai ɗalgaan biya. Pǝlamdaapǝlga \v 3 Akwama ndavakurundavǝg nǝ uud taakiya, ‘Aujilbǝg kǝskuram pǝlgaani?’ ‘Am tagar taakiya, Yaazhigǝl wa naagaana, da gwiigaan saas bandakwan ndakwana.’ ” \p \v 4 Kaa dagal kǝ iitǝra, ar nǝgha kǝ gǝlaaɓa aghyungngw nguɗǝga tǝ ghaiya hǝnnyaha tǝ ɗuula. Ar tǝghǝrdǝga pǝlgaana, \v 5 am lii ghacǝga vaakwahiin taa kǝ iitǝra, “Am pǝllǝg damǝr kǝ aghyungwini?” \p \v 6 Kaa ngwangug kǝ mbǝrzahaan buna bakalkal bandkwa tagatǝr Yesu, kaa ɗuutǝrǝsɗuug kǝ uudahiin dagal dǝ aghyungngwiina. \v 7 Sarardǝv ba nǝ iitǝr kǝ aghyungngwǝn kǝ Yesu, ar ɓalǝt kǝ sǝɗavahaatǝr tǝ vakaiya, kaa ɗalgaan kǝ Yesu cǝhura tǝ vakaiya. \v 8 Kaa ɓalgaɓalǝg kǝ uudah kǝ sǝɗavahaatǝr baɗyak tǝ ɗuula, kyalǝmah dlaɓa ɓalara dǝva uufahi ghwadarda nǝ iitǝr saama guhaha. \v 9 Lii tǝvuukwana ard lii tǝ halaana ar ɗiyaru kǝ cau taakiya, \q1 “Galyamgalǝg kǝ Daadamazhigǝla! \q2 Bark kǝ daddakwa saay \q2 ma ɗaaga Yaazhigǝla! \v 10 Bark kǝ tlǝkǝsǝrǝn da saayǝn kwa dǝga \q1 daadamnd Dauda. \q2 Galyamgalǝg kǝ Daadamazhigǝla.” \p \v 11 Dagha ba nǝ Yesu damma Wurshalima, kaa daas kǝ iin damma gaagazaiya vǝgya Daadamazhigǝl vazǝna kǝ dǝgitah badǝmma, ɓǝlaaɓǝlǝg tsau ba hwaasa, kaa gwiyaghǝra daas ǝmtaɗ dǝ mbǝrzahaam damma Betani. \s Tlafaatlafǝg nǝ Yesu Kǝ Uuffa Ghǝgyivva \p \v 12 Ciyarǝt ba nǝ iitǝr ma Betani dlakaduraana, kaa njǝkǝnjiig nǝ wai kǝ Yesu. \p \v 13 Nǝgha ba nǝ iin kǝ uufa ghǝgyiv kwad hyimiya, kaa da vazgaan mbatak tlǝkǝnatlǝg kǝ zǝr tǝ vakaiya. Dagha ba nǝ iin da tǝvǝgha, tlakǝnabi aandzu ndau tǝ vakai biya, ba hyimiya, aɗaba sarta yaa zǝra ghǝgyiv biya. \v 14 Amaa taa kǝ uuffa ghǝgyivǝna, “Ba ɗǝmma aa gwiya zǝbbi nǝ uud kǝ zǝr tǝ kǝgh biya!” Cinngaracinng mbǝrzahaan kǝ dǝgiti tagada nǝ iina. \s Yesu Ma Vǝgya Daadamazhigǝla \p \v 15 Dagha ba nǝ Yesu damma wurshalima, kaa daas kǝ iin damma gaagazaiya Vǝgya Daadamazhigǝla farzha kǝ lagwa lii sagwa dǝgitah ard lii vǝlgaana. Kaa tlagars dlaɓ baz tebǝraha lii mbǝɗa kwaɓa baz avǝdaha lii valla takalamasara. \v 16 Tsarva kǝ uudah kǝ ghwadadagal dǝ dǝgitah ma gaagazaiya Vǝgya Daadamazhigǝla. \v 17 Kaa ba tsagtǝrtsag kǝ iin kǝ uudah amaa, “Vindavavindǝg taakiya, \q1 “ ‘Da ɗahav nǝ vǝgyar dǝ \q2 Vǝgya dzǝgwazhigǝla dlamakǝlaaw baɗǝmma.’ \q1 Namdalnǝg nǝ uuram kwan kǝ ‘vakka shǝɓɓa gǝlaha.’ ” \p \v 18 Cinngaraba nǝ maalah ma zhiilakǝsuufah ar dǝ lii tsaga adzahadzaha Muus kǝ kwanǝn kǝ ǝlbǝga, kaa fǝgarzhafǝg kǝ iitǝr kǝ gata ɗuula tsǝgaana, aɗaba ar gǝdzǝgaana, kwakyarvad baɗǝm dzahava dlamakǝlaawǝn ar ɓa jappǝra tsagaanana. \v 19 Ɓǝlaa ba hwaasa, kaa mǝlla dagal kǝ Yesu ard Mbǝzahaan ma kǝssiina. \s Ghulalghulǝg Nǝ Ghǝgyivvǝn Tlaffa nǝ Yesuna \p \v 20 Dlakadur bawur ar ghudadagala, kaa nǝghǝganǝghǝg kǝ iitǝr kǝ ghǝgyivvǝn ghulalghulǝg tangw dat tlaliyaana. \v 21 Dzamghanidzamǝg Bitrusa, amaa taa kǝ Yesu, “Dadda tsaga dǝgita, zharga! Ghǝgyivvǝn tlafgha nǝngǝn ghulalghulǝgga!” \p \v 22 Ngwatǝrangug nǝ Yesu amaa, “Famdǝghǝrǝtfǝg tǝ Daadamazhigǝla! \v 23 Bak jiir wan tagkurtaga, akwama fǝdghǝrǝtfǝg nǝ uud tǝ Daadamazhigǝla, tagardatag kǝ aghwǝn taakiya ciig ɓǝldǝmɓǝlg kǝ ghǝragh ma yiwahaiya. Akwama ɓagaabi kǝ ndaundawur ma ǝrviɗmahuɗaan tǝghǝr kǝ dǝgiti aa tag nǝ iin biya, da ɓagvarɓaga. \v 24 Mbakyarvad kwaha wan tagkurtaga, baɗǝm nǝ dǝgiti am ghalǝg nǝ uuram ma dzǝgwazhigǝla, famdǝghǝrǝtfǝga taakiya tlamkǝnatlǝga, da nǝg kǝ dǝgaruwa. \v 25 Dlaɓa makwar kǝ sarti am ciigǝt nǝ uuram da dzugwazhigǝla, akwama mǝng dadda kwamma hǝkyna nǝ uuram ma ǝrviɗya, am ɓǝsharnana, aɗaba ghǝrava Daadaruwi maghǝrazhigǝl ndakwani da ɓǝshkurna kǝ haipaharuwa.” \p \v 26 Aiciya, akwamam maay ɓǝstǝrnaɓǝshǝg kǝ haipahaatǝr kǝ uudah biya, daadaruwi ma ghǝrazhigǝl ndakwani da maay ɓǝshkuranaaɓishǝg biya. \s Ar Ɓa Ndaundawur Tǝghǝr Kǝ Ndzǝɗɗa Yesu \p \v 27 Kaa gwiya daas kǝ iitǝr damma Wurshalima. Kaa gwaiyav kǝ Yesu ma gaagazaiya vǝgya Daadamazhigǝla, kaa sagau kǝ lii maalah ma zhiilakǝsuufaha, ard lii tsaga adzahadzaha Muusa, ard maalah tǝghǝr kǝ vǝgya Daadamazhigǝla sa vakaana. \v 28 Am nǝ iitǝr taa kǝ iina, “Agha ɓag dǝ kwar kǝ ndzǝɗ nǝng kwanahaan kǝ dǝgitahi? Warwa vǝlakak ndzǝɗa ɓaagaani?” \p \v 29 Am Yesu taa kǝ iitǝra, “Mǝng nǝ ndavǝgi ǝn na ndavkuru naiya. Am nguwi ghǝravaruwa, kai ndakwi ǝnda tagkurtag ma hulfa kwar kǝ ndzǝɗ wan ɓag nai kǝ tlǝr dǝ vakaiya. \v 30 Tagamwataga, ndzǝɗǝn ɓagga Yuhwan kǝ tsufǝg dǝ vakaiyǝntsa, vǝlghar Daadamazhigǝl nii uudhi?” \p \v 31 Kaa fǝgarzhafǝg kǝ iitǝr kǝ agajaw ma taatakaatǝr, taakiya, “Akwama tagǝyamatag taaki, ‘Vak Daadamazhigǝla,’ da tagkiyamtag taakiya, ‘Aujilbǝg famdǝghǝrǝt bi tǝ iin biyi?’ \v 32 Kiyam tagatag taaki, ‘Vak kǝ uud kwana?’” (Ar gǝdza dǝgiti da ɓagtǝr nǝ uudaha, aɗaba baɗǝm nǝ uudah kǝsarantkǝsǝg taakiya tlayanga Daadamazhigǝl nǝ Yuhwana.) \v 33 Kaa ngugarangug kǝ iitǝr kǝ Yesu taakiya, “Kǝm sǝrga biya.” \p Aiyam Yesu taa kǝ iitǝra, “Kai ndakwi ǝn maay tagkurtag kǝ ndzǝɗi ǝn ɓag nai kǝ tlǝr dǝ vakai biya.” \c 12 \s Garava Lii Cauwara Mbuuca Guhha Inabi \p \v 1 Kaa zavuukw kǝ Yesu dǝ tagtǝr garava. Amaa, “Ndza mǝng nǝ uuda nǝ iin kwa ndza ɓagaa guuha inabiya, ngal tsarvaara kǝ iin dǝ hǝrgha takka, kwaɗa kǝ vakka pǝrtsa zǝraana, ndǝra kǝ iin kǝ gud kiyava dadda uufǝgaana. Vǝltǝr kǝ mbuucaan kǝ yaa daddaha uusǝgga, kaa dagal kǝ iin damma kwatlǝrǝn kǝ larda. \v 2 Ɓaggaa ba sarta caa zǝra inabi, kaa ɓǝlgantɓǝlg kǝ dadda guhǝn kǝ kwatnahaan davak lii cauwara mbuca guhna, kiyava sǝgarda kyallǝma zarha inabi ma guha. \v 3 Kaa viigǝtviig kǝ lii cauwara mbuucǝna, ar kalaakan, ar lagwars dagal bad dǝvaan dlǝɓa. \v 4 Kaa gwiya ɓǝltǝrant kǝ kwatlǝrn kǝ kwatanaha. Kaa tsǝgaan kǝ iitǝr kǝ uudanǝn ma ghǝra, ar vǝlar kǝ dlaɗa. \v 5 Gwiya ɓǝlant kwatlǝrǝna, ar tsan lii cauwara mbuuca guhna. Ɓǝltǝrant dlaɓ kǝ kyalǝm baɗyaka, kaa kalgakalǝg nǝ lii cauwara mbuuca guhǝn kǝ kyallǝma, ar ciɓa kǝ kyallǝmahaatǝra. \v 6 Gwastǝn badlaɓ nǝ uud pall kwada ɓǝlǝg nǝ iina, iin nǝ zǝraana, kwa waig nǝ iina. Tǝhalakwaha kaa bǝlgaan kǝ iin da vakaatǝra, kaa tagaan kǝ iin taakiya, ‘Mbatak, ar da fǝgaarafǝg kǝ zǝrara.’ \v 7 Ar takkǝva lii cauwara mbuuca guhhǝn matatakatǝra, ‘Wanci nǝ dadda gwiya guhna, na tsiyamatsǝgga, kiyava nǝg guhiin kǝ dǝga miyama.’ \v 8 Kaa viigǝtviig kǝ iitǝra, ar tsana, ar ɗuuldan kǝ tluwa vǝghaan da gyǝlga ghǝrgha. \p \v 9 “Kaa ndavtǝrundavǝg kǝ Yesu, amaa, ‘Awa da ɓag nǝ dadda guhinii? Da sagau da cǝɓa kǝ lii cauwara mbuuca guhǝna, da vǝltǝr kǝ guhiin kǝ uudahitlǝrna. \v 10 Mbats tapamnabi kǝ karanta kwanǝn kǝ vindǝga ǝlbǝga Daadamazhigǝlǝn biya? Aɗaba vindavindan taakiya, \q1 “ ‘Akuri ɗuwarars yaa daddaha ndǝrga, \q2 Iin wa naal kǝ akura ndǝrǝg kwa juujig kǝ marawa. \q1 \v 11 Kwanna tlǝra Yaazhigǝla, \q2 dlaɓa dǝga jappǝr vakamiyama.’ ” \p \v 12 Kaa gata ɗuula viigaan kǝ maalaha Yahudaha, mbakyarvad nǝgharaakanǝghǝg taakiya tag tǝghǝr kǝ iitǝr kǝ garavǝna. Aɗaba gǝdzar uudaha. Mbakyarvad kwaha ar ɗuwars, kaa dagal kǝ iitǝra. \s Ndavǝg tǝghǝr kǝ ɗiigar hadam kǝ Kaisara \p \v 13 Tǝhala zǝlam hǝɗiikǝna, ar ɓǝlant kǝ kyalǝma Farisiyah ard uudaha Hirudusa, kiyava ngarant dlǝgǝd kǝ Yesu ma ǝlbǝgahi da tag nǝ iina. \v 14 Tsugwara ba nǝ-iitǝra, am nǝ iitǝr taa kǝ iina, “Dadda tsaga dǝgita, kǝm sǝrgasǝrǝg agha dadda jiira. Ba dǝgit pal nǝ uudah vakagha, aɗaba agha maay fa dagar ma uudah biya. Dlaɓa agha tsagaan kǝ ɗuula Daadamazhigǝl bak jiira. Magha tlǝg nǝng kalkalaan kǝskǝmnd ɗiigar hadam kǝ Kaisar tlǝkǝssa Ruma ɗyaka nii kalkalaan bihi? \v 15 Kǝm ɗiigaan nii, kǝm maay hii?” Nǝghaakanǝghǝg Yesu kǝ muniyaatǝra, amaa taa kǝ iitǝra, “Aujilbǝg kǝskuram fǝsha kaiyi? Anakam kwabiin ɗiyav hadamiin dǝ vakaiyǝn ndana.” \p \v 16 Kaa sǝgardaasǝg kǝ iitǝra, amaa taa kǝ iitǝr, “Garava war ard ɗaaga war wa tǝ vakaini?” \p Aiyam nǝ iitǝra, “Dǝga Kaisara.” \p \v 17 Am Yesu taa kǝ iitǝra, “Dǝga Kaisar am vǝlar kǝ Kaisara. Dǝga Daadamazhigǝl dlaɓa am vǝlar kǝ Daadamazhigǝla.” Kaa ɓaa jappǝraan kǝ iitǝr ba vaivaiya. \s Ndavǝg Tǝghǝr Kǝ Ciig Ma Gǝtlaha \p \v 18 Sarǝvsǝg nǝ kyalǝma Sadukiyah sa vak kǝ Yesu. Iitǝr wa taakiya maay ciig ma gǝtlah biya. Kaa ndavgarundavǝg kǝ iitǝr taakiya, \v 19 “Dadda tsaga dǝgita, vindakǝmndavindǝg nǝ Muusa taakiya akwama ǝmtsaaǝmtsǝg nǝ uudan kwal yigga kǝ zǝr dǝ uusaana, barari kǝsgaan nǝ zǝraabaan kǝ uusiina, yahara kǝ zarah kǝ zǝraabaana. \v 20 Ndza mǝng zarhabaabah uuɗiffa, kǝsuukǝsǝg yag kǝ uus mtsan bakwal yigga kǝ zǝra. \v 21 Kaa kǝsguukǝsǝg kǝ zǝra bu kǝ uusiina, ghǝravaan ndakwi ǝmtsaa bakwal zǝra. Dǝga hǝkǝrɗ ndakwani band kwaha. \v 22 Bandkwah dlaɓa uuɗif ǝmtaɗaatǝra, ǝmtsahara bakwal zǝra. Tǝhalakwaha kaa ǝmtsǝg kǝ uusiina. \v 23 Aitsa, da nǝg kǝ uusa warci pal ma iitǝr davala ciig magǝtlahi? Aɗaba uuɗifamtaɗatǝr kǝssarukǝsǝga.” \v 24 Ngwatǝrangug nǝ Yesu, amaa, “Dzamaghǝraru kalkal biya mbakyarvad am sǝrgabi kǝ Əlbǝga Daadamazhigǝl vindavindan biya, am sǝrgabi dlaɓ kǝ ndzǝɗa Daadamazhigǝl biya. \v 25 Masartǝn da ciig lii ǝmtsaharaǝmtsahǝg tǝ faaya, ar da maay ghwalvah kǝssa uus biya, ǝnghwasah ndakwani ar maay da kǝssa zhiil biya, ar da nǝg band zǝrɓǝlgah kwa ma ghǝrazhigǝla. \v 26 Tǝghǝr kǝ ciig ma gǝtlaha, tapamnabi kǝ karantǝgaan ma kakaɗa Muus tǝghǝr kǝ kaar zǝg tǝ uuf ma suuy, taakiya, ‘Kai Daadamazhigǝla Ibrahima, ard dǝga Ishaku, ard dǝga Yakubu biya’? \v 27 Iina, Daadamazhigǝla lii ruwaraaruug biya, dǝga lii dǝ shiffǝga. Tǝkamaatǝkǝg ba linglinga.” \s Adzahadzah Kwa Dǝ Ndzǝɗɗa \p \v 28 Pall ma lii tsaga adzahadzaha Muus tlatǝraatlǝg ar ɓalagajawa ma taatakaatǝra. Nǝghaaka ba nǝ iin taakiya ngwatǝrangug Yesu ba kalkala, kaa ndavǝgarundavǝg kǝ iin taakiya, “Kwar kǝ adzahadzah wa juujig ba vaivayi?” \p \v 29 Ngugharangug nǝ Yesu amaa, “Kwa juujig baɗǝmma iin taakiya, ‘Cinngamcinng, uudaha Israˈla, Yaazhigǝl Daadamazhigǝlamiyama, Yaazhigǝl ba palla. \v 30 Waig kǝ Yaazhigǝl Daadamazhigǝlagh dǝ ǝrviɗmahuɗagh baɗǝmma, ard shifǝggagh baɗǝmma, ard dzamaghǝragh baɗǝmma, ard ndzǝɗagh baɗǝmma.’ \v 31 Dǝga bu iin taakiya, ‘Waig kǝ tlǝghaarawakyaghagh band kwagha naag nǝng kǝ ghǝragh.’ Maay nǝ watlǝrn kǝ dzahadzahi juujig kǝ kwanahaan biya.” \p \v 32 Aiyam dadda tsaga adzahadzahǝn taa kǝ Yesu, “Tagghǝdatag bakalkal dadda tsagadǝgita, Daadamazhigǝl ba palla, maay watlǝrn biya ba iina. \v 33 Aa waiyavwaig bad rǝviɗmahuuɗ palla, ard dzamaghǝragh baɗɗǝmma, ard ndzǝɗagh baɗɗǝmma, agha waiyant kǝ tlǝghaarawakyaghagh band ghǝragha, juujig baɗǝm kǝ kyulǝgga ǝmcagga ard kyulǝgga hǝrga.” \p \v 34 Nǝgha ba nǝ Yesu kǝ ɗuuli ngwaa nǝ iin dǝ dabariya, aiyama taa kǝ iina, “Aghaba hɛɛf dǝ tlǝksa Daadamazhigǝla.” Tahalakwaha maadlai wa gwiya shughaana gyiya ndavgaru dǝgiti tlǝrn biya. \s Ndavǝg Tǝghǝr Kǝ Kǝristi \p \v 35 Ma sarta kwandza tsaga dǝgit nǝ Yesu ma vǝgya Daadamazhigǝla, kaa ndavtǝruundavǝg kǝ iin taakiya, “Ar tag ndar nǝ lii tsaga adzahadzah taakiya Kǝristi zǝra Daudi? \p \v 36 “Dauda kataghǝran ndakwi, tǝdvad Shǝɗɗǝkw Daadamazhigǝl tagaatag taakiya, \q1 “ ‘Am Yaazhigǝl taa kǝ Yaazhigǝlara, \q2 Ndzandzǝg tǝ dǝvaa kaffara, \q1 Bamma fantǝraafǝg kǝ tlǝghumahagh \q2 da mazhangyil kǝ shǝgahagha.’ ” \p \v 37 “Ba Dauda kataghǝran ndakwi ɗahaɗahǝg kǝ iin dǝ ‘Yaazhigǝla’. Da nǝg ndar kaci kǝ zǝr vak Daudi?” Cinngaraba nǝ uudah kǝ ǝlbǝgǝn taggada nǝ Yesuna, kaa dlaig kǝ iitǝra. \s Yesu ard Lii tsagga adzahdzaha Muusa \p \v 38 Ma tsagaanaana, am Yesu, “Famfǝg kǝ hǝnkal dǝ lii tsaga adzahadzaha Musa, ar naa ba gwaiyav ma sǝɗav ɗyakɗyaka. Dlaɓa ar naa ba tagvǝtǝr nǝ uuss ma kasukwa. \v 39 Ar naa ba vǝlǝvtǝr nǝ dǝga ndzǝganah ndang ma guda dzǝgwazhigǝla, ard dǝga ndzǝgaan maraw vakka hwaɗaga. \v 40 Iitǝr nǝ lii za kadlanga ǝnghwasahi ǝmtsahara zalahaatǝra. Dlaɓa ar dzǝgwazhigǝl tlaɗɗa kiyava nǝghǝvtǝrnǝghǝgga. Da vǝlǝvtǝrvǝlǝg dlad ba vaivaiya.” \s Ndzayau wagyigga \p \v 41 Cǝhurga ma guda dzǝgwazhigǝla nǝ Yesu vaka cauwa ndzayau, vazza ɗuuli ar diig nǝ uudah kǝ kwaɓatǝr ma dǝga ɗǝya ndzayau. Kyalǝma yaa dadda hyahha baɗyaka ar ɗiigaan kǝ kwaɓ baɗyaka. \v 42 Kaa sagau kǝ wagiggiin talaga, ɗǝya kǝ kalami buwa, kwa dǝt bi nǝ pallǝraan dat kwaɓ biya. \v 43 Kaa ɗahgantɗahǝg nǝ Yesu kǝ mbǝrzahaana, amaa kǝ iitǝra, “Ba jiirjiira, wan tagkurtaga, kwabǝn aa ɗiiga nǝ wagigǝn ma dǝga ɗǝya ndzayauna, juujig kǝ dǝga kyalma uudah baɗǝma. \v 44 Baɗǝmmaatǝr vǝlarda bamma ɗyakǝra dǝgiti ar dǝvakai nǝ iitǝra, wagyigna, ma ndzǝgana talagǝraana vǝladavǝlǝg kǝ dǝgiti dǝvakai nǝ iin baɗǝmma, baz dǝgiti tsaghǝr nǝ iin tǝ vakaiya.” \c 13 \s Tagadatag nǝ Yesu kǝ ǝlbǝg tǝghǝr kǝ dlǝga vǝgya Daadamazhigǝla \p \v 1 Tǝɗuula Sagal nǝ Yesu ma vǝgya Daadamazhigǝla, am pal ma mbǝrzahaan taa kǝ iina, “Dadda tsagga dǝgita, vazǝg kǝ maandala akurahaan ard ndǝrgahaana, dǝgaha jappǝra!” \p \v 2 Am Yesu taa kǝ iina, “Agha nǝghǝganǝghǝg kǝ maandala hǝnyahahaana? Da dlagav baɗǝmma. Da maay ɗuwav nǝ akur aandzu pal tǝghǝr kǝ zǝraabaan biya.” \s Dlaɗa Zǝngngwa \p \v 3 Cihurgan nǝ Yesu tǝ Aghwa Zaitun kwar vazakav magyimagyi dǝ Vǝgya Daadamazhigǝla, kaa ndavgarundavǝg kǝ Bitrusa, Yakuba, Yuhwana, ard Andrawus ba daghuvaatǝr taakiya, \v 4 “Tagkǝmndtaga, da dzǝgaar hǝr wanahaan kǝ dǝgitahi? Au nǝ dǝga sǝrgi da nǝghǝvaaka nǝ iin tǝ vakai akwama hǝrz sarta dzǝgardzǝgaani?” \p \v 5 Aiyam Yesu taa kǝ iitǝra, “Famfǝg kǝ hyǝmiya, aa valkurdai nǝ uudah biya. \v 6 Uudah baɗyak ar da sagau ma ɗaagara, ar da taakiya, ‘Kai nǝ iina,’ ar da valtǝrda kǝ uudah baɗyaka. \v 7 Akwama cinngamacinnga kǝ ǝlbǝga ghwaava ard dlaghalgaana, gǝdzam biya. Barari da dzǝgardzǝg wanahaana, bakǝvakwaha ghaalaan ndakwani sǝghǝv bi ndan biya. \v 8 Uudaha kǝssi tlǝrna, ar da dǝgaradǝg kǝ uudaha kǝssi tlǝrǝn dǝ ghwaava, kwarga ar da ɓa ghwaav dǝ kwarga. Da gajagav nǝ haay vakavak shahshaha, da mǝng baz waiya. Baɗǝm wanahaana iin bi gyigyiya dlaɗiin biya. Ba fǝgarzhaana. \v 9 Famfǝg kǝ hyimmi tǝ ghǝraharuwa, aɗaba da langkurlang nǝ uuda damma guda shariya, da kalkuraaka nǝ uud ma guda dzahava Yahudaha. Da langkurlang nǝ uud da tǝvuukwa tlǝvuukwaha ard tlǝkǝsaha mbakyarvad dǝ ɗaagara, am da tagǝda kǝ shiid maraw tǝghǝr kǝskai tǝvuukwatǝra. \v 10 Lakuti sagau nǝ halavuwaana, barari tagǝvtǝra nǝ ǝlbǝg maraw kǝ uudaha duni baɗǝma. \v 11 Ba kǝlaa sarti viikurǝt nǝ uuda, akwama dakurdaadǝg da vaka ta shariya, ndavambi kǝ dǝgiti am da tag nǝ uuram biya. Ndzaa ba tagamtag kǝ dǝgi da vǝlkur nǝ Daadamazhigǝl ma kwahiin kǝ sarta, aɗaba kurambi wa taaghaiy biya, Shǝɗǝkwa Daadamazhigǝla. \v 12 Zǝraaba da vǝlda kǝ zǝraabaan da tsǝvana, daad dlaɓa da vǝlda kǝ zǝraana. Zarh dlaɓ ar da ciyarant kǝ yaatǝra kwa da fǝgara cǝɓǝvtǝra nǝ yaatǝra. \v 13 Baɗǝm nǝ uudaha ar da naakur bi mbakyarvad ɗaagar biya, Baɗǝm nǝ daddakwa ghacaghacǝg dat ghalaana, da katavva.” \s Dlaɗa Ba Vaivaiya \p \v 14 “Akwama nǝghamanaghǝg kǝ dǝgit dzah ma vǝgya Daadamazhigǝla, kwada fǝgara uudah kǝ ɗuwa vakavakina, (Aa nǝghaakanǝghǝg dadda karantǝgaan taakiya) lii ma larda Yahudiya aa ǝmdǝrarǝmdǝrǝg dagat damma aghwaha. \v 15 Kwa tǝ ghǝragud dlaɓa, aa sǝbbi saay samma hǝnyah da kǝssa dǝgit biya.” \v 16 Dadda kwama guh dlaɓa, aa sǝbi saasa hǝnyah da kǝssa sǝɗavan biya. \v 17 Dǝga zhuwadaal kǝ ǝnghwasahi ǝnhuɗa ard lii dǝ zǝr ma dlaaga ma kwanǝn kǝ sarta! \v 18 Dzǝgwamdzǝg kǝ zhigǝl aa dzaarbi wanahaan kǝ dǝgitah ma sarta viyakǝsa biya. \v 19 Ma kwahiin kǝ sarta, da hǝɓav dlaɗ ba vaivai kwa tapavǝnabi kǝ hǝɓgaan ciigǝt ma sarta kwa vǝrɗya nǝ Daadamazhigǝl kǝ duni biya, tangw damma kwanǝn kǝ sarta. Da maadlai gwiya dzǝgardzǝg hulfa kwan kǝ dlaɗ ba dǝm biya. \v 20 Maa maay kwakyarvad gulghanigulǝg nǝ Yaazhigǝl kǝ hǝngahin biya, maa maay nǝ uuda dǝgshigi da ngǝdlǝg biya. Mbakyarvad uudahaan dzǝrghaaka nǝ iina, kaa gulǝnagulǝg kǝ iin kǝ hǝngaha. \p \v 21 “Ma kwahin kǝ sarta baɗǝm daddakwa tagkur taakiya, ‘Vazǝga, wai nǝ Kǝristi vaakwana!’ bi, ‘Vazǝg, wai nǝ iin vaakwaha!’ Haiyamant biya. \v 22 Aɗaba kǝristiya fiidfiida ard tlayangaha fiidfiida ar da sagala, ar da ɓa dǝga sǝrǝga ard dǝgaha jappǝrha, kiyava vala uudaha, akwama ɓagaɓaga, baz lii dzǝravtǝraakadzǝrga. \v 23 Mbakyarvad kwaha famfǝg kǝ hyǝmiya! Tagankuratag kǝ dǝgitah baɗǝm bamma sarta.” \s Saaya Zǝra Uuda. \p \v 24 “Aiciya, ma kwahiin kǝ sarta, tǝhala dlaɗǝn da sagauna, \q1 “ ‘Faci da ba niknikka. \q2 Kyil dlaɓa da maay ɓa parakrak biya. \q1 \v 25 Kwadladlah ar da ɓala saay ma ghǝrazhigǝla. \q2 Da gajagav nǝ dǝgitahi ɗyakɗyak tǝ zhigǝla.’ \p \v 26 “Tǝhala kwaha da nǝghǝvanǝghǝg Zǝra Uud saay ma akumba dǝ ndzǝɗa ard ndanggǝra. \v 27 Tǝhala kwaha da bǝldi kǝ zǝrɓǝlǝgahaan ar da dzahant kǝ lii dzǝrghaaka nǝ iin sagatsǝga, ard dagatdǝga, ard dagaldǝga ard saadǝsǝga, cigǝt tǝ ngyilla duniya dat ghaala zhigǝla. \s Tsag Tǝghǝr Kǝ Uufa Ghǝgiva \p \v 28 “Tsagamtsag kǝ ndzǝgana uufa ghǝgiva. Akwama fǝgharzhafǝg nǝ dǝvahaan kǝ ɓa ndaɗa, dlaɓa farzha kǝ ɗa daala hyǝmiya, sǝramasǝrǝg taakiya hǝrz nǝ madara. \v 29 Bandkwah dlaɓ akwama nǝghamanǝghǝg kwanahaan kǝ dǝgitah dzǝgaardzǝga, sǝramasǝrǝg taakiya hǝrz sarta, ba hɛɛf dǝ ghaiya wakyagha. \v 30 Bak jiijiira wan tagkurtaga, uudaha kwanǝn kǝ zamana ar da maay ǝmtsǝg biya, bamma dzǝghardzǝg wanahaan kǝ dǝgitah baɗǝmma. \v 31 Ghǝrazhigǝla ard haaya ar da ghyǝnga, ǝlbǝgara badǝmma da maay ghyǝng biya. \s Maay Wa Sǝrgasǝrǝg kǝ faci bi sart biya \p \v 32 “Kwan kǝ faciya ard sarta Maay wa sǝrgasǝrǝg biya, aandzu, zǝrɓǝlgahi ma ghǝrazhigǝla, aandzu Zǝriina, bamma Daad palla. \v 33 Famfǝg kǝ hyǝmiya, am ɓadlǝvǝghana, aɗaba am sǝrga bi kǝ faciya ard sarti da dzǝgaar wanǝn biya. \v 34 Band uudi kwa tǝghǝrdǝga dagala, akwama ɗuugharsɗug kǝ hǝnyaha fǝtǝrdǝm ma dǝv kǝ ɛɛvahaana, ma kwaratǝr bad tlǝri da ɓag nǝ iina. Tǝhalakwaha tagar kǝ dadda uuffa hǝnyaha taakiya aa ɓadlǝvaɓadlǝgga. \v 35 Mbakyarvad kwaha, ndzamandzǝg ba ɓadlaɓadlana, aɗaba am sǝrgabi kǝ sarti da saas daddahǝnyah biya, ma da saa dǝghwaasa, ma mahuɗa vǝɗɗa, bi sarta wiiga ghwatǝkala, bi dlakadur ba wurra. \v 36 Aa da tlǝkuraabi gahragw am hǝnahaar biya. \v 37 Dǝginǝn ǝn tagkur naina, ǝn tagtǝr kǝ uudah baɗǝma, ‘Ndzamandzǝg ba ɓadlaɓadlana!’ ” \c 14 \s Ɗiyaraɗiig nǝ tlǝvuukwah kǝ Sawariya Tsa Yesu \p \v 1 Tǝmmaa ba hǝng bu kǝ Hwaɗaga Haarakǝssa Dzava Hǝnyaha ard Hwaɗaga Haarakǝssa Bruudi Kwal Yista, kaa gata ɗuula viiya Yesu kǝ maalah ma zhiilakǝsuufah ard lii tsaga adzahadzaha Musa dǝ gǝlgǝla, kiyava tsǝgaan kǝ iitǝra. \v 2 Ar taakiya, “Aa ɓagavbi daghuvala hwaɗagga haarakǝs biya, aɗaba aa da ciyarantbi nǝ uudah kǝ uushav biya.” \s Ɗiyavarǝmɗiig nǝ walla tǝrshin kǝ Yesu ma Bitani \p \v 3 Ma sartǝn ndza ma Bitani nǝ Yesu, za kaf ma vǝgya Siman kwa njikǝn vǝcca, kaa saas kǝ uussiin dǝ mǝrta wala tǝrshan reghareghaan kwa ba pir ganaan ɓagava dǝ nardi, cǝɓnan ɗiyarǝm kǝ iin ma ghǝra. \v 4 Kaa Badza ǝrviɗ kǝ uudahi ndzar vaakwahiina, am nǝ iitǝr ma taatakaatǝra, “Aa badzǝvda kiyavau wallǝn tǝrshin ǝndkwani? \v 5 Akwmaa vǝlavǝt nǝ iina, maa tlavkǝnatlǝg nǝ kwaɓa bariyam kwa juujig kǝ dǝga viig palla, maa velvtǝr kwaɓiin kǝ talagaha!” Kaa caagyi kǝ iitǝr tǝghǝr kǝ uusiin ba vaivaiya. \v 6 Aiyam nǝ Yesu taa kǝ iitǝra, “Ɗuwamarsɗuugga. Am gargya kiyavauwi? Abi, dǝgit maraw waa ɓagwi nǝ iina. \v 7 Ba kǝlaahǝnga am ba ǝmtaɗ dǝ talagaha. Mam naagaan am ɓagtǝraaɓag kǝ hɛrǝr aandzu ba hǝra, aɗaba kaiya ǝn maay kǝlaahǝng ǝmtaɗ dǝ kuram biya. \v 8 Ɓagaaɓag kǝ kǝlaa ndzǝɗaana. Ɗaighwaaɗaig nǝ iin kǝ walla tǝrshǝn tǝ vǝghaar lakuti kǝ da hǝɗakai kǝ uuda. \v 9 Bak jiirjiira wan tagkurtagga, baɗǝm vakavaki da tagav nǝ ǝlbǝg marawǝn ma duniya, da dzamav nǝ uussǝn kwakyarvad dǝgiti aɓaga nǝ iina.” \s Haighanthaig nǝ Yahud kǝ vǝlla Yesu \p \v 10 Tǝhalakwaha, kaa dagau kǝ Yahuda Iskariyoti pal ma mbǝrzah kǝlawa tar buna davak maalah ma zhiilakǝsuufah kiyava vǝltǝru Yesu. \v 11 Cinngaraba nǝ iitǝr ǝndkwana, kaa dlaig kǝ iitǝr ba vaivaiya, dlaɓa ar tara kǝ langiya vǝlgar kwaɓa. Kaa fǝgarzhafǝg kǝ Yahud kǝ gata ɗuula vǝlgaana. \s Kaffa Hwaɗaga Haarakǝssa Dzavgaara Hǝnyaha \p \v 12 Daavala faciya zǝngwa hwaɗagga haarakǝssa bruudi kwal yista, kaa harra mbaklaka kǝ iitǝr bandkwa narǝt nǝ daadijahaatǝr kǝ ɓagaan kiyava hwaɗaga haarakǝssa dzavgaara hǝnyaha, kaa ndavgarundavǝg nǝ mbǝrzahaan kǝ Yesu taakiya, “Vaakwar wa magha naagnǝng ma kǝmnda ɓadlǝkana kǝ vaki agha da zǝg nǝng kǝ haarakǝssa dzavgaara hǝnyahi?” \v 13 Kaa ɓǝlgantɓǝlg kǝ iin kǝ mbǝrzahaan buwa, amaa taa kǝ iitǝra, “Damdǝg damma huɗakǝssa. Am da nǝghǝganǝghǝg kǝ uudan dǝ tǝfuwa yuwa. Gatamarsgatǝga. \v 14 Aandzu kwar kǝ hǝnyah wa dǝgaa nǝ iina, am tagar kǝ dadda hǝnyahiin taakiya, ‘Dadda tsaga dǝgit wa ndava taaki mǝr nǝ gudi ǝn da zǝg nai ard mbǝrzahar kǝ kaffa Hwaɗaga Haarakǝssa Dzavgaara Hǝnyahi?’ \v 15 Da markurdamarǝg nǝ iin kǝ maandala gud tǝghǝr kǝ guda sharaw kwa ɓadlavǝna mbakyarvad haarakǝssiina. Am da ɓadlkiyamna vaakwah kǝ dǝgzǝga.” \p \v 16 Kaa dagal kǝ mbǝrzahaan damma huɗakǝssa, tlararatlǝg kǝ dǝgitah bandkwa tagatǝr Yesu. Kaa ɓadlǝna kǝ iitǝr kǝ dǝgzǝga Hwaɗagga Haarakǝssa Dzavgaara Hǝnyaha. \p \v 17 Bagaa ba hwaasa, kaa saas kǝ Yesu ard mbǝrzahaan kǝlawa tar buwa da hǝnyahiina. \v 18 Ar tǝghǝrdǝgga za kaffa, kaa am Yesuwa, “Bak jiirjiira wan tagkurtaga, pal makuram da vǝlkwavǝlga, kwa bandakwan za kaf ǝmtaɗ dǝ kaiya.” \p \v 19 Cinngarubi nǝ mbǝrzahaan kǝ ǝmtakǝra ǝlbǝgǝn biya, kaa ba ndavǝg kǝ iitǝr ba da pallapalla, “Kai nii?” \p \v 20 Ngwatǝrangug nǝ Yesu amaa, “Pal ma kuram kǝlawa tar buwna, kwa kǝm zǝg nǝmnd kaf ma kuu palla. \v 21 Da ǝmtsǝg nǝ Zǝra Uuda, bandkwa vindava tǝghǝr kǝ iina. Da dǝga zhuwadaal kǝ daddkwa da vǝlla Zǝra Uuda! Ngulǝm maa yaavabi vaani.” \s Jibiya Yaazhigǝla \p \v 22 Ar tǝghǝrdǝgga za kaffa, kaa kǝsǝgankǝsǝg nǝ Yesu kǝ bruudiya, tagar kǝ uus kǝ Daadamazhigǝla, lahǝnan vǝltǝr kǝ mbǝrzahaana, amaa, “Cauwamcauga, kwana iin nǝ vǝghara.” \p \v 23 Tǝhala kwan dlaɓa, kǝsant kǝ iin kǝ kuwa yuwa inabi, tagar kǝ uus kǝ Daadamazhigǝla, vǝltǝra. Kaa hǝɓguhǝɓǝg kǝ iitǝr baɗǝmmaatǝra. \v 24 Aiyama taa kǝ iitǝra, “Kwana iin nǝ avǝzara. Avǝza rǝgha langiya. Kwa da ɗǝyav dagal mbakyarvad uudah baɗyaka. \v 25 Bak jiijiir wan tagkurtaga, ǝn maadlai da hǝɓɓa yuwa inabi biya, bamma daghuvali ǝn da hǝɓɓǝg nai kwatlǝrǝn kǝ daalaan ma tlǝkǝssa Daadamazhigǝla.” \p \v 26 Ɓǝlaraa ba nǝ iitǝr kǝ ǝngsa, tǝhala kwaha kaa dagal kǝ iitǝr dat Gaval kwa dǝ Uufaha Zaituna. \s Da Ɓalla Gajawa Sǝrgai Kǝ Yesu Nǝ Bitrusa \p \v 27 Am Yesu taa kǝ mbǝrzahaana, “Baɗǝmmaruw am da ǝmndǝrga am da ɗuukwaɗuuga, bandkwa vindava taakiya, \q2 ‘Ən da tsǝggaan kǝ dadda piigga, dlaɓa ar da tadagal nǝ tuughwaha.’ \p \v 28 “Tǝhala ciigar ma gǝtlaha, ǝn da dǝgaa nai zǝngw tǝghǝr kǝskuram damma Galili.” \p \v 29 Aiyam Bitrus taa kǝ iina, “Aandzu ar ǝmndǝra baɗǝm ar ɗuukǝssa, ǝn da ɗuukǝs bi nai biya.” \p \v 30 Am nǝ Yesu taa kǝ Bitrus, “Bak jiirjiir wan tagaktaga, haniina, lakuti wiig kǝ ghwatǝkal shǝg bu ma huuda vǝɗɗa, aghada ɓaggaan kǝ agajawa sǝrkwabi shǝg hǝkǝrɗa.” \v 31 Kaa ba gwaigarsgwaig kǝ Bitrus ba vaivai taakiya, “Aandzu da tsǝkwatsǝg nǝ uud ǝmtaɗ dǝ kǝgha, ǝn maay da ɓala gajawa sǝrak bi ba dǝm biya.” Baɗǝmaatǝr tagar band kwaha. \s Dzǝgwadzǝgw nǝ Yesu kǝ zhigǝl ma Getsemani \p \v 32 Kaa dagal kǝ iitǝr da vakavakin kwa ɗahav dǝ Getsemani, aiyam nǝ Yesu taa kǝ mbǝrzahaana, “Ndzamandzǝg vaakwana. Ən dagal da dzǝgwazhigǝla.” \v 33 Kaa dagal kǝ iin ǝmtaɗ dǝ Bitrusa, ard Yakuba, ard Yuhwana. Tǝhalakwaha kaa mbǝkǝnmbǝg nǝ dlaɗǝn da hǝɓɓǝg nǝ iin ba vaivaiya, dlaɓa tsǝgharatsǝg kǝ vǝgha. \v 34 Aiyama taa kǝ iitǝra, “Shifǝgara hǝɓɓa dlaɗa ba vaivaiya bandgi na tsǝkwatsǝgga. Ndzamadzǝg vaakwana, famfǝg kǝ hyǝmiya, uufamuufǝgga.” \p \v 35 Gavǝt ba nǝ iin da tǝvuukw hǝɗiikǝnan, kǝlla kǝ ghunji tǝ haiya, Kaa dzǝgwazhigǝl taaki akwama ɓagaɓaga, maa kǝsvaaran nǝ dlaɗna. \v 36 Amaa, “Abba, Daada, aandzu kwar kǝ dǝgita ɓagaɓag vakagha. Kǝswaarakǝssǝg kǝ kuwa dlaɗna. Bakǝvakwaha, ɓag kǝ dǝgiti agha naag nǝnga, dǝgiti ǝn naag nai biya.” \v 37 Sagha ba nǝ iina, kaa tlǝtǝraatlǝg kǝ iin kǝ mbǝrzahaan hǝnahaara, amaa taa kǝ Bitrusa, “Bitrus, agha hǝnahaara? Mbats agha dzǝgwanti kǝ fahyǝmi aandzu dǝga aw pall biya? \v 38 Famfǝg kǝ hyǝmiya, am dzǝgwan kǝ zhigǝla haik kǝ mbǝɗǝg kǝsuram tǝɗuula fǝshǝga. Bak jiijiira, naaghantnaag nǝ shǝɗǝkwa, vǝgh wa maay ndzǝɗ biya.” \v 39 Kaa gwiya dagal kǝ iin da dzǝgwazhigǝla, gwayaars bak kwahiin kǝ dzǝgwazhigǝla. \v 40 Gwiyaghǝra ba nǝ iin saassa, tlatǝraa ba hǝnahaara mbakyarvad haar ma gyiyaatǝr ba vaivaiya. Pǝletǝrvapelǝg nǝ dǝgiti ar da tagar nǝ iitǝra. \v 41 Gwiyaa ba nǝ iin da vakaatǝr kǝ dǝga hǝkǝrɗa, amaa taa kǝ iitǝra, “Gwaastǝn am ba ndzǝggaan hǝnahaar am ɗǝya kuɗǝgga? Atlanama! Wa ɓagaaɓag sarta kwada vǝlav Zǝra Uud damma dǝv kǝ yaa dadda haipaha. \v 42 Ciyamciiga, jiiyam dagala! Wa sǝghǝvsǝg daddakwa da vǝla kaiya!” \s Viyavǝtviig nǝ Yesu \p \v 43 Ba ndzǝggaan Yesu ba taa ghaiya, kaa sagau kǝ Yahud pal ma mbǝrzahaan kǝlawa tar buwna, sarǝv ǝmtaɗ dǝ uudah ba ɗyaka dǝ katsakarah ard zadah vakaatǝra, ɓǝlartǝrǝt nǝ maalah ma zhiilakǝsuufaha, ard lii tsaga adzahadzaha Muusa, ard tlǝvuukwaha. \v 44 Tagatǝratag nǝ Yahud kǝ ɗuuli da vǝlǝg nǝ iin kǝ Yesu, amaa, “Daddakwa ǝn da bǝrhuug naiya, iin nǝ uud nǝ iina. Viiyamǝtviiga, langamlanga, hǝkyamnahǝkyig ba marawa.” \v 45 Bad dagauwa Yahud wah da vak Yesu, amaa taa kǝ iina, “Dadda tsagadǝgit!” Kaa bǝrhugaan kǝ iina. \v 46 Kaa viigǝtviig kǝ uudahiin kǝ Yesu, ar hǝkinan ba marawa. \v 47 Kaa tǝɗdatǝɗǝg nǝ pal ma mbǝrzaha Yesu kwandza ghacǝga tǝvǝgh kǝ iina, kǝ katsakaraana, ghudarda kǝ hyǝmi kǝ kwatǝnah maala zhillakǝsuufa. \v 48 Am Yesu taa kǝ iitǝra, “Amaa sagal dǝ katsakarah ard zadah sa viiya kai bandgi ǝn dadda zaa ɗuula? \v 49 Ba kǝlahǝnga ǝn ba ǝmtaaɗ dǝ kuram ma gaagazaiya vǝgya Daadamazhigǝl ǝn tsagadigita, viiyamkwa biya. Barari righǝvant nǝ dǝgiti vindava ma kakaɗa Daadamazhigǝla.” \v 50 Tǝhalakwaha baɗǝm mbǝrzahaan ɗuwarǝsɗuga, ǝmndraraǝmndrǝga. \v 51 Ndza mǝng nǝ daala zǝriin gata Yesu tǝhala, maay nǝ sǝɗav tǝ vǝghaan biya, ba nuura kalti. Naha viiyarviig nǝ uudaha, \v 52 Kaa ɗugarǝsɗug kǝ sǝɗavan ma dǝvaatǝra, kaa ǝmdǝradagal bad suuha. \s Yesu Tǝvuukwa Gyiɗya Maalaha \p \v 53 Kaa lanngaan kǝ iitǝr kǝ Yesu da vǝgya maal batingting ma zhiilakǝsuufa, kaa dzahvǝtdzahǝg kǝ maalah ma zhiilakǝsuufaha, ard tlǝvuukwaha, ard lii tsaga adzahadzaha Musa da vaakwahiina. \v 54 Kaa gatǝgaan kǝ Bitrus kǝ Yesu tǝhal tǝhala, ba bǝtky tagwavaatǝra. Gatǝgharsgatǝg ba tangw damma huɗa gaagazaiya vǝgya zhillakǝsuuf ba tingtinga. Cǝhura kǝ iin ǝmtaɗ dǝ lii uuffa hǝnyaha, ɗiira kaara. \v 55 Gatargatǝg nǝ maalaha ma zhillakǝsuufaha ard gyiɗa maalah badǝm kǝ dǝgiti maraa da tlǝkǝna nǝ iitǝr kǝ shiid tǝghǝr kǝ Yesu taakiya, ɓagaɓag kǝ haipa kiyava tsǝgaan kǝ iitǝra, bakǝvakwaha, viiyarǝti dǝ haip biya. \v 56 Ghwadararsghwadǝg nǝ uudah ba ɗyak kǝ fiid kǝ Yesu, bakǝvakwaha ndzaabi ghaiyatǝr tǝ dǝgit pal biya. \v 57 Tǝhalakwaha kaa gwiya ciig kǝ kyǝlǝm uudaha, ar ghwudars kǝ fiid kǝ Yesu taakiya, \v 58 “Cinngamndacinng tagadatag taakiya, ‘Ən dlagnadlag kǝ vǝgya Daadamazhigǝlǝn kwa ndǝraran nǝ uudaha, ǝn ndǝrant kwatlǝrǝn bamma hǝng hǝkǝrɗa, kwa ndǝrg uud biya.’ ” \v 59 Bakǝvakwah ǝlbǝgahaatǝr ndzaabi tǝ dǝgit pal biya. \v 60 Kaa ciig kǝ maal batinting ma zhillakǝsuufah ghacan mataatakaatǝra, kaa ndavǝgarundavǝg kǝ iin kǝ Yesu, amaa, “Agha maay dǝ ǝlbǝg biya? Əlbǝgahaan aa tagav tǝghǝr kǝskǝgh nǝm?” \v 61 Bakǝvakwaha mbǝɗabi nǝ Yesu kǝ ghaiyan biya, ndza kǝ iin ba ɗǝwa. Kaa gwiya ndavgarundavǝg kǝ maal batingting ma zhillakǝsuuf taakiya, “Kǝgh haa nǝ Kǝristi, Zǝra Daddakwa dǝ barkna?” \v 62 Ngwangw nǝ Yesu taakiya, “Aana ba kaiya. Am da nǝghanǝghǝg kǝ Zǝra Uuda ndzǝgan tǝ dǝvaa kaffa Daadamazhigǝl ǝmkyaɗaka, dlaɓa da saay ma akumba zhigǝla.” \v 63 Kaa tahnatahǝg kǝ maal batingting ma zhillakǝsuuf kǝ sǝɗavahaana, amaa, “Kwar kǝ shiid dlaɓ wa kiyam naag nǝ miyami? \v 64 Cinngamacing dlaɓa ghǝravaru kǝ badza ɗaaga Daadamazhigǝl aa tag nǝ iina! Auwam nǝ urami?” Kaa ghudgardaghud nǝ uudahi ndzar vaakwahiin baɗǝm kǝ shariya taakiya aa tsǝvatsǝgga. \v 65 Kaa fǝgarzhafǝg nǝ kyalǝmah kǝ tafgarǝv ashavaiya, ar mbuusaaraka kǝ gyiya, dlaɓa ar dlagharaa kǝ tsǝgga, am nǝ iitǝr taa kǝ iina, “Tagga kǝ daddakwa tsakǝgha!” Lii uuffa wakyagh dlaɓa ndakwani kaa kalgaan kǝ iitǝra. \s Ɓalaaɓalǝg nǝ Bitrus kǝ agajawa sǝrgabi kǝ Yesu biya \p \v 66 Ndza mangyila gaagazaiya hǝnyaha nǝ Bitrusa, kaa sagau kǝ dǝghwiin pal ma kwatnaha maal batingting ma zhiilakǝsuuf da vaakwahiina. \v 67 Nǝgha ba nǝ iin kǝ Bitrus ɗiira kaara, kaa vazǝgaan kǝ iin ba marawa, amaa taa kǝ iina, “Kǝgh ndakwi agha ǝmtaɗ dǝ Yesu zhilla Nazareta!” \v 68 Kaa ɓalla gajau kǝ Bitrusa, amaa, “Ən sǝrgabi var kǝ dǝgiti agha tag nǝng biya. Nǝghanaakabi ba lingiling biya!” Tagada ba nǝ iin kǝ kwaha, Kaa ciya dagal kǝ iin damma bǝrcama hǝnyahiina, kaa wiig kǝ ghwatkala tǝhala kwaha. \v 69 Gwiiya nǝgha ba nǝ dǝghwǝn kǝ Bitrus vaakwaha, kaa tagatǝrtag kǝ iin kǝ lii ghacǝga vaakwahiina, “Kwan ndakwani pal ghǝravaan ma iitǝra.” \v 70 Kaa gwiiya ɓalla gajau kǝ Bitrus dlaɓa. Tǝhala zǝlam hǝɗiikǝnana, aiyam lii ghacǝga tǝvǝgh kǝ Bitrus taa kǝ iina, “Bak jiijiira agha pal nǝng yan miitǝra. Aɗaba agha zhiil Galili nǝ ghǝravagha.” \v 71 Kaa fǝgarzhafǝg kǝ Bitrus ɗaava ghǝraana, dlaɓa kaa tlafa ghǝran baz ndaha waɗǝg tǝvukwatǝr taakiya. “Ən sǝrgai var kǝ uudanǝn am tag nǝ uuram kǝ ǝlbǝg tǝghǝrǝn biya.” \v 72 Batwatswatsǝra kaa wiig kǝ ghwatǝkala kǝ dǝga buwa. Kaa dzamnadzamǝg nǝ Bitrus kǝ ǝlbǝgi taghar nǝ Yesu taakiya, “Lakwti wiig nǝ ghwatǝkala shig buwa, agha da ɓallǝgaan kǝ agajauwa sǝrkwabi shig hǝkǝrd biya.” Dzamghana ba nǝ iin kwan kǝ ǝlbǝga. Kaa ɓǝlaru kǝ iin kǝ tuuga. \c 15 \s Yesu tǝvuukwa Bilatus \p \v 1 Dlakadur bawura, kaa ɗiya sawari kǝ maalaha zhiil kǝsauufaha, ard tlǝvuukwah ard lii tsaga adzahadzaha Musa, ard dzahava lii ma gyiɗ baɗǝmma. Kaa ngwaɗǝnangwaɗǝg kǝ iitǝr kǝ Yesu, ar langda da tǝvuukwa Bilatusa, ar fardǝm ma dǝva. \v 2 Kaa ndavgaruundavǝg nǝ Bilatus kǝ Yesu taakiya, “Kǝgh tlǝkǝssa Yahudaha?” \p Ngwugharangug Yesu amaa, “Aana, bandkwa tagǝda nǝnga.” \p \v 3 Kaa ghwadgarǝva ǝlbǝgah ba ɗyak nǝ maalaha zhiila kǝsauufaha. \v 4 Kaa gwiya ndavgarundavǝg nǝ Bilatus taakiya, “Agha maay mbǝɗa ghai biya? Cinng kǝ dǝgitahi ar tag nǝ iitǝr tǝghǝr kǝskǝgh ba ɗyaka.” \p \v 5 Gwastǝna, mbǝɗabi Yesu kǝ ghaiyan biya, kwana vǝlgharvǝlǝg kǝ Bilatus kǝ dǝga jappǝr. \s Ghudavardaghudǝg nǝ shariya ǝmtsǝg kǝ Yesu \p \v 6 Dǝgiti nǝt tlǝkǝs kǝ ɓagaan sarta hwaɗaga iin taakiya, ɓǝlars kǝ uud palla kwa ghalga nǝ uudah sagal ma guda bǝrfina. \v 7 Mǝng nǝ uuda nǝ iin ɗaagaan Barabbas kwa ɓǝlaavdǝm ma guda bǝrfina, ǝmtaɗ dǝ lii dzagwara dlagwam kwa tsara uuda ma sartǝn ciyit nǝ dlagwamǝna. \v 8 Kaa sagau kǝ dzahava dlamakǝlaaw da ghala Bilatus maa ɓagtǝra kǝ dǝgiti nǝt nǝ iina kǝ ɓagaana. \v 9 Ngwatǝrangug nǝ Bilatus amaa, “Am naagaan ǝn ɓǝlkurnǝs kǝ tlǝkǝssa Yahudaha?” \p \v 10 Aɗaba nǝghaakanǝghǝg nǝ Bilatus taakiya, ba shilǝg wa fatǝra maalah zhiilakǝsauufah kǝ vǝlla Yesu damma dǝvaana \v 11 Maalaha zhiilakǝsauufah wa shaharant uudah kǝ taakiya aa ɓǝlkǝmndarsɓǝlǝg nǝ uud kǝ Barabaas tǝghǝr kǝ Yesu. \v 12 Kaa ndavtǝrundavǝg nǝ Bilatus taakiya, “Au kaci wanda ɓag nai dǝ kwam ɗaag nǝ uuram dǝ tlǝkǝssa Yahudahni?” \p \v 13 Ar ɗǝyaru kǝ iitǝr kǝ cau ar taakiya, “Aa hǝrtǝvǝthǝrtǝgga!” \p \v 14 Aiyam nǝ Bilatus taa kǝ iitǝra, “Mbakyauwi? Au nǝ haipaani?” \p Ar gwiya dzǝgant kǝ kungy ar taakiya, “Aa hǝrtǝvǝthǝrtǝgga!” \p \v 15 Naagaan tsau nǝ Bilatus hǝngtǝrna kǝ ǝrviɗmahuɗaatǝra, ɓǝltǝrnǝs kǝ Barabaas. Tǝhalakwa fǝgharaa nǝ iin kǝ uudah kǝ dlaghgaru kiiɓ kǝ Yesu, kaa vǝltǝr kǝ iin kiyava hǝrtǝgga. \s Nenerneneg Tlaujah Kǝ Yesu \p \v 16 Kaa dadǝg nǝ tlaujah kǝ Yesu damma gaagazaiya vǝgya gumna. Ar dzahant kǝ tlaujah baɗǝmma. \v 17 Ar tsǝgwardǝm kǝ sǝdav kyang hulfa dǝga tlǝkǝssaha, dlaɓa ar ɓagara kǝ dzakwa takka, ar fardǝm ma ghǝra. \v 18 Ar farzha kǝ tagar uus taakiya, “Kǝm ma barkagh tlǝkǝssa Yahudaha!” \v 19 Kaa kalgaan kǝ iitǝr dǝ zad ma ghǝra, ar tafarǝva kǝ ashavaiya. Tǝhalakwaha ar kǝlla kǝ ghunj tǝvuukwana am nǝ iitǝra ar fǝgaaradfǝga. \v 20 Ghyǝngara ba nǝ iitǝr kǝ nenegaana, ar sǝɗarda kǝ sǝɗava tlǝksǝna, ar tsagwɗǝm ma sǝɗavahaana. Tǝhalakwaha ar langda dagal da gyǝmal kiyava hǝrtǝgaana. \s Hǝrtavǝthǝtǝg nǝ Yesu \p \v 21 Ar tǝghǝrdǝga dagala, kaa nǝghǝganǝghǝg kǝ iitǝr kǝ uuda nǝ iin ghwudadagal, kwa ɗahav dǝ Siman, zhiila Sayirina, daddaatǝr kǝ Alekzanda ard Rufus, saas ma gǝdzǝr kǝssa, ar faraa baɗ ndzǝɗ kǝ kǝssa tlaɓa hǝrta Yesu. \v 22 Ar langda kǝ Yesu da vakavakiin kwa ɗahav dǝ Golgata, (dǝgiti tuuk vakai nǝ iina “Vakka kuwa ghǝra”). \v 23 Vǝlarar vaakwahiin nǝ iitǝr kǝ yuwa innabi laɓalaɓan dǝ mur\f + \fr 15.23 \fr*\ft Mur laɓalaɓan dǝ yuwa inabi, vǝlvar kǝ daddakwa hǝrtǝvǝt dǝ hǝrtǝg kiyava kǝhyǝgarna dlaɗa.\ft*\f*, luwa kǝ hǝɓgaana. \v 24 Ar hǝrtǝtta. Ar tagwna dlaɓ kǝ sǝɗavahaan ma taatakaatǝra, kaa tsa tsats kǝ iitǝr tǝghǝr kiyava vaza dǝgiti aa tlǝkǝna aandzu waratǝra. \v 25 Hǝrtarǝt ma sarta vaslambaɗa dlakadura. \v 26 Ar vinda tǝ tlaɓa hǝrtǝg kǝ ǝlbǝgi ghwudararva nǝ iitǝr taakiya, “TLƏKƏSSA YAHUDAHA.” \v 27 Ar hǝrtǝt kǝ gǝlah buwa ǝmtaɗ dǝ iina, pal tǝ dǝvaa kaffaana, pal dlaɓ tǝ dǝvaa ghyaɓɓaana. [ \v 28 Kwan iin nǝ righǝgga tlayangǝr kwa tagaa taakiya, “Kǝdlavǝna ma lii haipaha.”\f + \fr 15.28 \fr*\ft Kyalǝma vindǝgahi ndza wura, ar maay dǝ kwanǝn kǝ aay biya.\ft*\f*] \p \v 29 Uudahi ghudadagal ar tagar ǝlbǝga nenega, ar gajaga ghǝr ar taakiya, “Caa! Kǝghi agha dlagǝnadlag kǝ vǝgya Daadamazhigǝla, dlaɓa agha da gwiya ndǝrant bamma hǝng hǝkǝrɗa, \v 30 katǝg ci kǝ ghǝragha, agha sii bi dlaɓ tǝ tlaɓa hǝrtǝg biya!” \p \v 31 Bandkwah dlaɓ nǝ maalah ma zhiilakǝsauufah ard lii tsaga adzahadzaha Musa, kaa nenegaan kǝ iitǝr ma taatakaatǝr ar taakiya, “Katǝghankatǝg kǝ kyalǝma, pilgharvaapilǝg kata ghǝraana! \v 32 Aa sasii ci ndan Kǝristi tlǝkǝssa Israˈilǝn ndakwan tǝ tlaɓa hǝrtǝgǝna, kiyava nǝghǝganǝghǝg kǝskǝmnd kǝm fǝdghǝrǝta!” Baz gǝlahǝn hǝrtavǝt ǝmtaɗ dǝ iinǝn ndakwani kaa taa ǝlbǝgahi ghwaɗghwaɗ kǝ iitǝr tǝ iina. \s Əmtsǝga Yesu \p \v 33 Bad vacci tǝghǝra, kaa hǝɗgarduhǝɗǝg nǝ gurtl kǝ lard baɗǝma, tangw damma hǝkǝrɗa hwassa. \v 34 Tǝhalakwaha, sarta hǝkǝrɗa hwaasa, kaa dzagantdzǝg nǝ Yesu kǝ kuungy bad halavuwa ndzǝɗaan, amaa, “Eloi, Eloi, lama sabaktani?” Iin taakiya, “Daadamazhigǝl Daadamazhigǝla, agha fiikwada daɓawi?” \p \v 35 Cinngara ba nǝ lii ghaciga vaakwahiin kwaha, aiyam nǝ iitǝra, “Wai nǝ iin ɗaa tlaiyang Iliya.” \v 36 Kaa ǝmdǝrǝg kǝ pallǝraatǝra, rǝmda kǝ abarabar dǝ yuwa inabi kwarekreka tǝ zadda, vǝlar kǝ Yesu kiyava hǝɓɓǝga, aiyama, “Vazyamvazǝg ndana! Mbatak da sagau nǝ tlayang Iliya da sii dǝ vakaiya.” \p \v 37 Kaa dzǝgantdzǝg Yesu kǝ kungy bad halavuuwa ndzǝɗaana, tǝhalakwaha, kaa ɗiya shifǝgga halavuuwana, ǝmtsana. \p \v 38 Kaa tǝhgǝmtǝhǝg kǝ ɓǝlyaɓǝlya Vǝgya Daadamaazhigǝl hutsǝg buwa ciigǝt ma ghǝraan tangw damma suhwaana. \p \v 39 Nǝgha ban nǝ tlaujin ndza ghaciga tǝvuukwa Yesu kǝ ɗuuli ǝmtsa nǝ iina, aiyama, “Ba pakat uudanǝn Zǝra Daadamazhigǝla!” \p \v 40 Kyalma ǝnghwasaha, ghaccara ba ndzaɗɗa ar vazǝggaana. Ma iitǝra mǝng Maryam Magadala, ard Maryam babba Yakub kudǝrkudǝra ard Isuvuwa, ard Salomi. \v 41 Gatarars ciigǝt sagat ma Galili nǝ ǝnghwasahaan ar ba mǝlgarumǝlga. Dlaɓa baɗyak nǝ kyalǝma ǝnghwasah kwa darǝt ǝmtaɗ dǝ iin ma Wurshalim ndakwi ndzar ba vaakwaha. \s Hǝɗa Yesu \p \v 42 Ɗǝm ba faciya hwaasa, kaa ɓadlav kǝ uudaha, aɗaba dlakaduraan Faciya Ngiiga. \p \v 43 Kaa sagal kǝ uuda nǝ iin ma Arimatiya ɗaagaan Isuvuwa. Pall ma gyiɗya lii maalmala nǝ iina, dlaɓa fǝvaarafǝga, kwa pakka saaya tlǝkkǝssǝra Daadamazhigǝla. Shughanashug kǝ gyi da vak Bilatus, da ghala ma vǝlvar nǝ tlǝwa vǝgha Yesu. \p \v 44 Cinngha ba nǝ Bilatus taakiya ǝmtsaǝmtsǝg nǝ Yesu, vǝlgharvǝlǝg kǝ dǝga ajappǝra. Ɗahant kǝ iin kǝ maala tlaujiin ndavaru taakiya bak jiirjiira ha ǝmtsaǝmtsǝg nǝ Yesu. \v 45 Cinngha ba nǝ iin vak maala tlaujin taakiya band kwaha, kaa vǝlar kǝ iin kǝ Isuvu kǝ tlǝwa vǝgha Yesu. \v 46 Kaa sǝgwdaasǝgw nǝ Isuvu kǝ kǝlpakana, sǝddi kǝ iin kǝ tlǝwa Yesu tǝ tlaɓa hǝrtǝgga, faɗant ma kǝlpakana, fǝdǝm kǝ iin ma gǝtl kwa kwaɗava ma kura. Tǝhala kwaha, hutambardi kǝ akura hǝɗardu kǝ iin kǝ ghaiyan dǝ vakaiya. \p \v 47 Nǝghǝranǝghǝg nǝ Maryamu Magadala ard Maryamu babba Isuvu kǝ vakavaki fava dǝ tlǝwa vǝgha Yesu. \c 16 \s Ciiga Yesu Ma Gǝtlaha \p \v 1 Dal ba faciya ngiigga, kaa sǝgwasǝgw kǝ Maryam Magadala, ard Maryam babba Yakub, ard Salomi kǝ tǝrshan kiyava dzuupǝg tǝ tlǝwa Yesu. \v 2 Davala faciya zǝngw ma maaka, kaa dagal kǝ iitǝr damma gǝtlah ba dlakaduur wur kǝssa. \v 3 Tǝghǝrdǝgga dagala, am nǝ iitǝr mataatakaatǝra, “War wada tlǝkkiyamarwatlǝg kǝ akuriin tuuk kǝ ghaiya gǝtli?” \v 4 Daragha ba nǝ iitǝr da vaakwahiina, dzǝgarant ba nǝ iitǝr kǝ ghǝraatǝra, kaa nǝghǝganǝgh kǝ iitǝr mbats tlǝgavarwatlǝg nǝ akuriin dagala. Akuriin ndza maanda. \p \v 5 Daragha ba nǝ iitǝr damma gǝtliina, kaa nǝghǝgaanǝghǝg kǝ iitǝr kǝ daala zǝr tsagwatsagwan ma sǝɗav maɗǝkwa cǝhurga tǝ ghyaɓa dǝvaakaffa, kaa gǝdzǝgǝtgǝdzǝg kǝ iitǝra. \p \v 6 Am daala zǝrǝn taa kǝ iitǝra, “Ɓagambi kǝ ajappǝr biya. Am gata Yesu uuda nazare kwa hǝrtavǝtǝna? Abi, ciyitciiga. Maay vaakwan biya. Wan vakavaki hǝngavna nǝ iina. \v 7 Damdǝga, am tagar kǝ mbǝrzahaana, ard Bitrus, taakiya da dǝga nǝ iin tǝghǝr kǝ iitǝr damma Galili, ar da nǝghǝga vaakwah nǝ iitǝr bandkwa tagatǝr nǝ iina.” \v 8 Kaa ǝmndǝra saggal kǝ ǝnghwasahahaana, ar ɓa jappǝr dlaɓa tǝg nǝ vǝghatǝra. Tagararbi aandzu ndǝwar kǝ ǝlbǝg biya, aɗaba gǝdzarǝtgǝdzǝgga. \s Maradamarǝg Yesu Kǝ Ghǝraan Vak Maryama \p [ \v 9 Ciyit ba nǝ Yesu ma gǝtlah dlakadur ba wur davala faciya zǝngw ma maaka, marda kǝ ghǝraan ba zǝngw vak Maryamu Magadala, kwa lagwgharda nǝ iin kǝ shatanah uuɗiif ma vǝghaana. \v 10 Kaa daas kǝ iin tagtǝr kǝ uudahi ndzar ǝmtaɗ ba bawur dǝ iina, lii taa dzǝgwagha ar tuuga. \v 11 Cinngaraba nǝ iitǝr taakiya dǝ shifǝg nǝ Yesu, dlaɓa nǝghghanǝghǝg nǝ Maryama kǝ iina, fardghǝrǝt biya. \s Maradamarǝg nǝ Yesu Kǝ Ghǝran Vak Mbǝrzah Buwa \p \v 12 Tǝhalakwaha, kaa mbǝɗvǝghambǝɗǝg nǝ ndzǝgana vǝgha Yesu, kaa mardamarǝg kǝ ghǝraan vak mbǝrzah buwa masarta kwa ndzar tǝ ɗuula dagal damma gǝdzǝrkǝsa. \v 13 Kaa gwiyadaas kǝ lii buna ar tagar kǝ kyalmaha, bakǝvakwaha larwalǝg kǝ fadǝghǝr tǝ ǝlbǝgiina. \s Tlǝri Vǝlatǝr nǝ Yesu Kǝ Mbǝrzahaana \p \v 14 Tǝhalakwaha, kaa mardamarǝg nǝ Yesu kǝ ghǝran vak kǝlawa tǝmkikǝn ma sarta kwa ndzar za kaffa. Kaa cagtǝraacag kǝ iin kǝ gyi tǝghǝr kǝ maira fadghǝraatǝra ard dǝkdǝka ghǝraatǝra, aɗaba fadghǝrǝtbi dǝ lii nǝgharanǝghǝg tǝhala ciigaan biya. \p \v 15 Amaa taa kǝ iitǝr dlaɓa, “Damdǝg damma duni baɗǝmma, tagamtǝrtag kǝ ǝlbǝg maraw kǝ uudah dǝshiga. \v 16 Baɗǝm daddakwa fadghǝrǝtfǝga, dlaɓa ɓagvara nǝ tsuufǝgga, da tlǝkkǝnatlǝg kǝ katǝgga. Baɗǝm daddakwa fadghǝrǝt biya da vǝlǝvtǝr dlaɗa. \v 17 Wan nǝ dǝgiti da ɓag lii gata kaiya kiyava marra fadǝghǝratǝra. Ar da lagwan kǝ shatanah ma ɗaagara, ar da tagaan dlaɓa kǝ ǝlbǝg dǝ daala ghaiyaha. \v 18 Ar da kǝssǝggaan kǝ ghavalah dǝ dǝvahaatǝra. Ma hǝɓaruhǝɓǝg kǝ gurra, maay nǝ dǝgiti da ɓagtǝr nǝ iin biya. Ar da fǝgaan dlaɓa kǝ dǝvahaatǝr tǝ lii yangbiya, ar da mbǝgga.” \s Kǝssavantkǝsǝg nǝ Yesu dagat damma Ghǝrazhigǝla \p \v 19 Tǝhala kwa tagatǝra nǝ Yaazhigǝl Yesu kǝ kwanǝn kǝ ǝlbǝga, kaa kǝsvantkǝsǝg dǝvdǝt damma ghǝrazhigǝla, ndza kǝ iin tǝ dǝvaa kaffa Daadamazhigǝla. \v 20 Kaa dagal kǝ mbǝrzahaana, kaa taa ǝlbǝg maraw kǝ iitǝr aandzu takwara. Ɓagaɓag nǝ Yaazhigǝl kǝ tlǝr ǝmtaɗ dǝ iitǝra, dlaɓa mara jiira ǝlbǝgahatǝr tǝdvad dǝgaha sǝrgah kwa vǝlla jappǝr fatǝraa nǝ iin kǝ ɓaggaan ǝmtaɗ dǝ ǝlbǝgahiina.]