\id 2CO - Glavda \ide UTF-8 \toc2 2CO \toc1 2CO \mt1 2CO \c 1 \p \v 1 Bulus kwa nal kǝ dlakulva gyiiya Tlǝkatǝg Yesu dǝ naaga Daadamazhigǝla, ard zǝraabamiiyam Timoti, da vak dlamakǝlaaa lii gata Daadmazhǝgǝl ma Korinti, ǝmtaɗ dǝ yaa daddaha gatǝg baɗǝm ma larda Akaya. \v 2 Herǝrra ard gabǝrǝr vak Daadamazhigǝl Daadamiiyama ard Yaazhǝgǝl Yesu Tlǝkatǝga aa ndzarandzǝg ǝmtaɗ dǝ kuurama. \s Daadamazhigǝla dadda taa dzǝgwagha \p \v 3 Tagiyamartag kǝ uus kǝ Daadamazhigǝl Daadamiyama, kwa iin Daada Yaazhǝgǝl Yesu Tlǝkatǝga, Daada kwa dadda zhǝwadal ba dyǝk dyǝka, Daadamazhigǝl kwa tagkiyam aandzu hulfa kwar kǝ dzǝgwagha! \v 4 Takkiyamtag nǝ Daadamazhigǝl kǝ dzǝgwagh ma dlaɗa miiyam baɗǝmma, aɗaba kǝmyam ndakwani kiyam tagtǝr kǝ dzǝgwagh kǝ kyalmaha ma dlaɗi kwar huɓǝg nǝ iitǝra, dǝ kwanǝn kǝ taa dzǝgwagha kwa tlǝyamkǝna nǝ miiyam vak Daadamazhigǝla. \v 5 Bandkwa kiyam huɓǝg nǝ miiyam kǝ dlaɗa huɓu bandkwah nǝ Tlǝkatǝg dǝ ghǝraana kǝ dlaɗa, kiyam da tlǝkǝna tǝdvad Tlǝkatǝg kǝ taa dzǝgwagha Daadamazhigǝla \v 6 Aandzu ma kiyam huɓa dlada, kiyam huɓǝg mbakyarvad nal kǝ dǝga taa dzǝgwagh kǝskuurama dlaɓa da fǝkurna kǝ ndzǝd ma ndzǝgana gatǝgaruwa. Akwama tagkiyam dzǝgwagh nǝ uuda, ba kuuram ndakwani tlamkǝnatlǝg kǝ taa dzǝgwaghiina kwam da tlǝkǝna nǝ uuram kǝ ndzǝɗa fa ǝrvǝdmahud dǝ dlaɗa kwa kiyam huɓǝg nǝ miiyamna. \v 7 Kǝm maay ɓa ndaundau dǝ kuuram aandzu ba hǝdiikǝn biya, aɗaba kǝm sǝrgasǝrǝg taakiya am huɓa dlaɗa band kwa kǝm huɓǝg nǝmnda, kuram ndakwani am da tlǝkǝnatlǝg kǝ hulfa taa dzǝgweaghǝn ɓagakǝmnda nǝ uuda. \v 8 Kǝm naay taaki am dzan kwal sǝrgasǝrǝg tǝghǝr kǝ hulfa dlaɗǝn huɓamǝndu nǝmnd ma haay Asiya, zaraabahar biya, kwan kǝ dlaɗa dyǝkadyǝk ba vaivaiya mandki kǝm da ǝmtsaaga. \v 9 Baz tlatlǝgan kǝskǝmnd taaki manki shariya ǝmtsǝg wa tǝkǝmnda nǝ uuda. Dzǝghardzǝg nǝ wana haik fadghǝr kǝskǝmnd tǝ ghramǝnda, bamma kǝm fadghǝr tǝ Daadamazhigǝla, kwa iin wa ciya lii ǝmtsahara ǝmtsahǝga \v 10 Sakǝmndasǝg nǝ Daadamazhigǝl sagal ma ǝmtsǝga dlaɗa, famdǝghǝrtfǝg taakiya da katkǝmndkatǝga, famdǝghǝrǝt ba tǝ iina mbakyarvad gwiiya katkǝmndǝtta. \v 11 Mǝlamkǝmndu mǝlǝg dǝ dzǝgwazhigǝla. Tǝdvad kwah war da tagar nǝ uudah ba dyǝka kǝ uus kǝ Daadamazhigǝl mbakyarvad kǝmnda, mbakyarvad bark badyak kwa kǝmnda tlǝkǝna nǝmnda tǝdvad dzǝgwazhigǝla. \s Gwiighant gwiig nǝ Bulus kǝ duula taa uusa \p \v 12 Dǝgiti fǝkiiyama kǝ tsa kusghǝgha, aɗaba dzamaghǝramiiyam wa tagkiyamtag taakiya ɓagiyamɓag kǝ ndzǝgan ba cuwaɗaɗ ma duniya bad ǝrvǝdmahuɗ palla, kyambar ndzǝgani kwa ndzamda nǝmnd dǝ kuurama. Ən tagan taakiya ndzǝmnda bad jiira hulfa dǝga Daadamazhigǝla, tǝdvad herǝrra Daadamazhigǝla, kwakyarvad dyǝmdyǝmǝr kwan kǝ duni biya. \v 13 Kǝm viindkur dǝgiti am da karantǝga karantǝg nuurama am nǝghaakana, Bakǝvakwaha nǝghamaka nǝghǝg ǝnkyǝkwahan ndakwana, mandlǝg naiya am da nǝghǝgakanǝghǝg kǝ dǝgitah baɗǝmma, \v 14 Aɗaba sartǝn da saay nǝ Yaazhǝgǝlamiiyam Yesu, am da tsa kushǝg dǝ kǝmnd, band kwa kǝmnda tsa nǝmnd kǝ kushǝg dǝ kuurama. \v 15 Mbakyarvad haiyananthaig naiy kwana, iin wa nahan naiy kǝ sagau da vakaru ba zǝngwa, aɗaba am tlǝkǝna kǝ bark shig buwa. \v 16 Ɓadlanvaɓadlǝg kǝ da vakaruwa akwaman da dagal dama Makidoniya, ǝn da ghacan dlab vakaruwa akwaman da gwiiya saasa, aɗaba ǝn tlaran kǝ dǝgiti am da mǝlgwad nǝ uurama kiyava langan kǝskai dama Yahudiya. \v 17 Mam zharǝg nǝ uuram tsa na ɓadlava ba kwal dǝ sǝrgasǝrgar ha kǝskuurama? Nii mam zharg nǝ uuram ɓadlava dǝ ndzǝgana hǝnkala uudǝrha , aɗaba ǝn taga taaki,“aana” ǝn gwiiya tagan dlab taaki “ǝndkwah bihi”? \v 18 Bandkwa maay nǝ ndaudau biya Daadamazhigǝl iin jiira, bandkwah dlab nǝ ǝlbugǝn kǝm tagkur nǝmndna dǝga taaki “Aana” ard “Aˈa biya.” \v 19 Mbakyarvad Zǝra Daadamazhigǝla Yesu Tlǝkatǝga, wa tagan naiya ard Sila ard Timoti kǝ ǝlbǝg maraw tǝghǝra, dǝga taaki “Aana”ard “Aa” biya, ba kǝlahǝnga ba “Aana”. \v 20 Aɗaba righant tǝdvad Yesu nǝ Daadamazhigǝl kǝ langyi taa nǝ iin baɗǝmma.Iin wa kiyam tag nǝ miiyam tǝdvad Yesu Tlǝkatǝg taaki “Aandz bandkwaha” kiyava fǝgaara kǝ Daadamazhigǝla. \v 21 Ba Daadamazhigǝl pal, wa da vǝlkiyam tlǝkǝna shifǝg ma Tlǝkatǝga, baz kǝmnda baz kuurama, ba iin dlaɓ fakiyamafǝga. \v 22 Fakiyamǝtfǝg kǝ dǝga sǝrgan tǝ kǝmyam kwa da mara taaki kiyam dǝgaana, vǝlakiyamvǝlǝg dlab kǝ gyagyaan shǝkwan ma ǝrvidmahuɗamiiyama mbakyarvad markiyamdadan kǝ dǝgiti da ɓag nǝ iin tǝvuuka. \v 23 Ba Daadamazhigǝl nǝ shidara, akwama fiid wan tag nai taakiya kwa gwiiya na bi nai dagal dama korinti biya, mbakyarvad aa gwiiya fankuraabi kǝ dlaɗ biya. \v 24 Kwakyarvad kǝm naa markuura ndzǝɗ tǝghǝr kǝ fadghǝraru biya, maaya, kiyam ɓaa ba tlǝr ǝmtaɗa, kiyava hwaɗag kǝskuurama, mbakyarvad am ghacan bad ndzǝɗ ma fadghǝraruwa. \c 2 \p \v 1 Mbakyarvad kwaha fanɗǝmfǝg ma ghǝrar taaki ǝn madlai da vakaru ǝn badzǝdkurda kǝ ǝrvǝdmahuɗ biya, \v 2 Aitsa, akwama fankuraafǝg kǝ badzǝga ǝrvǝdmahuɗa, war wada fǝgwa ciinga ǝmtakǝr kǝskai, akwama maay ban daddakwa ǝn fǝgara naiy kǝ badzǝga ǝrvǝdmahuɗ biyi? \v 3 Kwa viindankura nai kǝ kwah kǝ wakiita, aɗaba iin naiya taakiya akwama danǝvdǝga ǝn tlara kǝ uudahi kwa dlayatǝr kǝ fǝgwa hwaɗaga, ar da badzǝwadan kǝ ǝrvǝdmahuɗ biya. Aɗaba fandǝghǝrtfǝg naiy taakiya, akwama ǝn da hwaɗaga naiya, baɗǝmmaru ndakwani am da hwaɗaga. \v 4 Viindankura mbakyarvad ǝn ma dlaɗa ard badzǝga ǝrvǝdmahuɗ ba dyǝkdyǝka, baz kǝla yuwa tuug kǝskai ba vaivaiya, kwakyarvad ǝn fǝkura kǝ badzǝga ǝrvǝdmahuɗ biya, aɗaba am sǝran taaki ǝn waikurwaig ba vaivaiya. \s Ɓǝshgarna haip kǝ daddakwa ɓagaa haipa \p \v 5 Akwama ɓagaɓag nǝ uudan kǝ dǝga saa dǝ badzǝga ǝrvǝdmahuɗa, aa ɓaggwi kǝskai pal bi nǝ iini, aa ɓagkura baz kuuram baɗǝmma. Aɗaba ǝn taa kwana naiya kwakyarvad ǝn mbǝkurs biya. \v 6 Kiiɓa ndaigǝn aa tlǝkǝna nǝ uudanǝn vak dlamakǝlaaa, tlatlan bandkwaha. \v 7 Ndakwan ciya, ɓǝshamarna_ɓǝshǝga, am farna kǝ ndzǝɗa, haik duugars duug kǝskuuram ma badzǝga ǝrvǝdmahuɗa kwa da juugujǝg kǝ ndzǝɗaana. \v 8 Mbakyarvad kwaha ǝn ghalakuurama, am marardan taakiya am waigan ba vaivaiya. \v 9 Na viindkura kwan kǝ wakiita mbakyarvad ǝn fǝsha kuurama, aɗaba ǝn sǝran mbatak am da gatǝgaan kǝ ǝlbǝgi tagankur ba kǝlahǝnga. \v 10 Baɗǝm daddakwama ɓǝshgarna nǝ uurama, ba kai ndakwani ɓǝshanarnaɓǝshǝga. Dǝgiti na ɓǝshna naiya, akwama ba mǝng nǝ dǝgiti ǝnda ɓǝshgarna naiya, ɓǝshǝnna ɓǝshǝg mbakyarvad kuurama, ma barka Tlǝkatǝga, \v 11 Haik tlǝkǝnatlǝg nǝ shatanah kǝ duula valla kǝmyama, mbakyarvad kiiyam sǝrgasǝrg kǝ dǝga kǝladǝrahan bat ɓalaɓala. \s Dǝgiti njikǝn kǝ Bulus ma Toruwasa \p \v 12 Danal ba nai damma toruwasa da taa ǝlbǝga marawa tǝghǝr kǝ Tlǝkatǝga, wurghuntwurǝg dlaɓ nǝ Yaazhǝgǝl kǝ duula ɓa tlǝr vaakwana, \v 13 bakǝvakwaha ɓallabi nǝ ghǝrar biya, aɗaba nǝghǝghanabi kǝ zǝraabar Titus vaakwa nǝ iin biya. Tǝhalakwaha kaa duutǝrasduug kǝskai kǝ uudaha, kaa dagal kǝskai damma Makidoniya. \s Zaa fiir ma gata Tlǝkatǝga \p \v 14 Aa tagvartag nǝ uus kǝ Daadamazhigǝla, kwa iin wa ba kǝlahǝng vǝlkiyam zaa fiir tǝdvad Tlǝkatǝga. Ɓa tlǝr dǝ kimyam kiyava langa ǝlbǝg marawa Tlǝkatǝga Aandzu takwara band tǝrshǝn bǝtbǝta kwa pǝsvapǝshǝga. \v 15 Aɗaba kiyam band tǝrshǝn bǝtbǝt nǝ miiyam kwa vǝlgar nǝ Tlǝkatǝg kǝ Daadamazhigǝla, kwa kwazakwazǝg dama lii katavtǝrǝtkatǝga ard lii tǝ duula ǝmtsǝga. \v 16 Kiyava lii tǝ duula ǝmtsǝga, bǝtbǝtna vaka ǝmtsǝga, kwa saa dǝ ǝmtsǝga, kiyava lii tlarkǝnatlǝg kǝ katǝga, bǝtbǝtna iin shifǝga kwa saa dǝ shifǝga. Maay daddakwa dzǝgwantdzuug kǝ ɓa kwan kǝ tlǝr biya. \v 17 Aɗaba kǝmnda kǝm band kyalma uudah biya, kwar taa ǝlbǝg marawa Daadamazhigǝl kiyava tlǝkǝna riibatǝra. Aɗaba aa ɓǝlkǝmdǝt nǝ Daadamazhigǝl kǝskǝmnda, kǝm taa ba jirjir tǝvuukwana, kwakyarvad kǝm lii ɓa tlǝra Tlǝkatǝga. \c 3 \s Lii ɓatlǝra daala langiya \p \v 1 Aitsa, kǝmnda fǝgarzha gwiya dlǝba ghǝramnd ha nǝmnda? Nii kǝm gata wakita shid da vakaruw ha, aandzu ma vakaruwa, band kwa ɓag nǝ kyalmah hi? \v 2 Abi ba kuuram dǝ ghǝraru nǝ wakiti kwa kǝm dǝvakai nǝmnda, kwa viindava ma ǝrvidmahuɗamǝnda aɗaba nǝghan andzu ba wara dlaɓa karantana. \v 3 Maramdamarg nǝ uuram taaki am wakita Tlǝkatǝg nǝ uurama, kwa iin nǝ dǝgshǝga tlǝramnda. Kwan kǝ wakita viindava dǝ dǝga viindǝg biya, viindava dǝ shǝdkw cacuwana cacuwana dǝga Daadamazhigǝl kwa dǝ shifǝga. Viindava tǝ fafakǝlama akur biya, viindava ma ǝrvidmahuɗ uudaha. \v 4 Kǝm taa kwana mbakyarvad kǝm dǝ jiir tǝvuukwa Daadamazhigǝl tǝdvad Tlǝkatǝga. \v 5 Maay nǝ dǝgiti kwa kǝm da mardamarg taakiya ɓagamnd dǝ sǝrgasǝrgamnd kǝ tlǝriin biya, Sǝrgasǝrgamǝda saal vak Daadamazhigǝla. \v 6 Iin wa namndal nǝmnd kǝ lii ɓa tlǝra daala langiya kwa viindava tǝdvad adzahadzah biya, viindava tǝdvad shǝdkwa. Adzahadzahǝn kwa viindavana iin wa saa dǝ ǝmtsǝga, shǝdkwa cacuwana iin wa vǝla shifǝga. \v 7 Viindava viindǝg na adzahadzaha muus tǝ fafakǝlama akura, dlaɓa ndanghǝra Daadamazhigǝla mararmarg ma sarta kwa vǝlavdan nǝ iina. Aaandzu ba dǝgitǝn ndza mbiig tǝ huɗvǝga Muus da zǝlma biya, kaaa mbiig ba caacan huɗvǝgaan ba vaivaiya pelatǝrvapelǝg kǝ zarha Israˈila kǝ vazgaana. Akwama adzahadzahi kwa saa dǝ ǝmtsǝga sǝghǝvsǝg dǝ ndanghǝr ǝndkwana, \v 8 Aitsa, da ɓaga ndar ka cii nǝ dyakǝra ndanghǝra kwa dǝga ɓaa tlǝra shǝdkwa cacuwana- cacuwan kǝ ndzǝgani? \v 9 Akwama ba dǝgiti saa dǝ ǝmtsǝga tlakǝnatlǝg kǝ ndanghǝra, ba jirjira dǝgiti saa dǝ tlƙǝkǝna jira Daadamazhigǝla juujig kǝ iin ba dyakdyaka. \v 10 Ba jirjira, ndanghǝra umghura langiya madlabi dǝ ndanghǝr ndakwan biya, akwama gǝravanagǝrǝg dǝ ndanghǝra daala langiya. \v 11 Akwama dǝgiti da ghyǝnng nǝ zamanana sǝghǝvsǝg dǝ ndanghǝra, da nǝg ndandar ka cii nǝ dǝgiti kwa da ndzǝg ba tangw dama zǝrazǝri! \v 12 Mbakyarvad kiiyam mǝng dǝ hulfa kwan kǝ fantaara, iin wa kiyam mǝng dǝ ndzǝd ba vaivaiya. \v 13 Kiiyam maay nǝ miiyam band Muus biya, kwa hǝdgharduu huɗvǝgan dǝ sǝɗav biya, haik nǝghǝganǝghǝg nǝ uudaha Israilaha kǝ ghyǝnnga ndanghǝr kwa da dagal nǝ zamanana. \v 14 Aɗaba ghǝratǝra ba dǝkdǝka, tangw dat hiinanna, mǝng nǝ dǝgiti tsǝtǝrva nǝghǝga jiira akwamar karanta umghura langiya. Tǝhavdabi nǝ sǝɗavǝn ba kǝvakwan biya, aɗaba tǝhǝvdabiya, bamma tǝdvad Tlǝkatǝg kalti lakwti tǝhǝvdatǝhǝga. \v 15 Tangw dat hiinanna, akwamaar karanta kakaɗa muusa, kaa hǝɗtǝrduhǝɗǝg nǝ sǝɗavǝn kǝ ǝrvǝdmahuɗaatǝra. \v 16 Tǝhvǝdatǝhǝga nǝ sǝɗaviina akwama gwiiyagwiig nǝ uudan da vak Tlǝkatǝga. \v 17 Aiciiya, Yaazhǝgǝla iin nǝ sǝdkwa cacuwana-cacuwanna. Vakavaki dǝ sǝdkwa Yaazhǝgǝla mǝng nǝ kwaraghǝr vakwahiina. \v 18 Kǝmyamǝn hǝɗavarduubi nǝ huɗvǝgamiiyamǝn biya, kiiyam mara paraka ndanghǝra Yaazhǝgǝl band akwatǝrama, dlaɓa gwiikiyamant gwiig nǝ uud kiyam nal band Yaazhǝgǝla. Kwan kǝ gwiiya vǝghǝn ɓaga kiiyama nǝ uudǝna fǝgara bad fǝga ma ndanghǝra kwa sal vak Yaazhǝgǝla, kwa iin sǝdkwa caccuwanacaccuwana. \c 4 \s Hyahǝr ma dǝfuuwa luuwa \p \v 1 Mbakyarvad kwaha, kiiyam mǝng tsuu dǝ kwan kǝ tlǝra kwakyarvad zhǝwadaala Daadamazhigǝla, aa ngadlavbi nǝ ǝrvǝdmahuɗamiyam biya. \v 2 Maay lambamnd dǝ shǝɓa hulfa dǝga muuniya kwa saa dǝ dǝga tsa zhǝru biya. Maay lambamnd dǝ valuuda ma taa fiid dǝ ǝlbǝga Daadamazhigǝl biya. Kǝm taa ba jiir nǝmnda bat ɓalaɓala. Da ɓag ǝndkwah nǝ uudah kǝ shiida jiirjir kwa ɓagamnda nǝmnd tǝ vuuka Daadamazhigǝl ma ǝrvǝdmauɗaana. \v 3 Akwama ǝlbǝg marawǝn kwa kǝm tag nǝmnd kǝ ǝlbǝg tǝghǝrǝn shǝɓashǝɓanna, shǝɓashǝɓan bak lii tǝ duula ǝmtsǝga. \v 4 Ar lii maay dǝ fadghǝr nǝ iitǝr biya, aɗaba shatanaha duniya gulfatǝrǝtgulfǝg kǝ ǝrvǝdmahuɗaatǝra. Tsatǝrvatsǝg kǝ nǝghǝga paraka kwa ba caacan tǝghǝr kǝ iitǝra, parakǝn kwa sǝghal ma ǝlbǝg marawa aa ndanghǝra Tlǝkatǝga, kwa iin nǝ garava Daadamazhigǝla. \v 5 Mbakyarvad kǝm taa ǝlbǝg marawa ghǝramnd biya, bamma dǝga Yesu Tlǝkatǝga, taakiya iin Yaazhǝgǝla, kǝm band kwatǝnaharu nǝmnd mbakyarvad Yesu. \v 6 Daadamazhǝgǝlǝn kwa tagaa taaki, “Aa ndzadzǝg nǝ parak ba parakrak ma gurtla,” iin wa fafǝg kǝ parakan kwa ba parakrak ma ǝrvǝdmahuɗamiiyamma, kiyava ba parakrak kǝ uudaha mara sǝran kǝ ndanghǝra Daadamazhigǝl tǝvuukwa Tlǝkatǝga. \v 7 Bakǝvakwaha, kǝmyamǝn kiiyam dǝ kwan kǝ hyahǝra ma gatǝga, kiiyam band tǝfuwa luuwa. Niiyamalmǝg band ǝndkwaha, aɗaba marvǝdan taakiya ndzǝɗi kwa juujig baɗǝmma sal vak Daadamazhigǝla, sal vakamnd biya. \v 8 Vǝlkǝmnd vǝlǝg nǝ uud kǝ dlaɗ nǝ uud aandzu ta kwar kǝ ɗuula, bakǝvakwaha fakǝmnda bi nǝ uud kǝ kuɗǝg dǝ tlǝriin biya. Davalitlǝrna kǝm ɓagan kǝ ndaundauwa, aɗaba gǝndzamdǝt biya. \v 9 Vǝlkǝmnd vǝlǝg nǝ uud kǝ mbahǝlla, bakǝvakwaha duuwa kǝmndarsbi nǝ Daadamazhigǝl biya. Daghuvaliitlǝr dlaɓa tsǝkǝmǝndtsǝg nǝ uud dǝ zaada, bakǝvakaha ciiɓakǝmndabi nǝ uudya. \v 10 Ba kǝlahǝnga kǝm ba tǝ duula ǝmtsǝga band kwa ɓagavara kǝ Yesu, mbakyarvad marvǝdan nǝ ndzǝgana Yesu tǝ vǝgha miiyam kwa dǝga ǝmtsǝga. \v 11 Ma ba kiiyam ndzǝga bad shifǝg ma duniya, kiiyam ba tǝ duula ǝmtsǝg mbakyarvad Yesu, aɗaba nǝghǝvan nǝ ndzǝgana Yesu tǝ vǝghamiiyam kwa dǝga ǝmtsǝga. \v 12 Iin wa ba kǝlahǝnga kǝm ba tǝ duula ǝmtsǝga, mbakyarvad am tlǝkǝna nǝ uuram kǝ shifǝga. \v 13 Viindaviindan ma kakaɗa Daadamazhigǝl taakiya,“Fandǝghǝrǝtfǝga, mbakyarvad kwaha taganataga.” Aandzu ba kiiyam dǝ fadghǝr hulfa dǝgit palla, ba kǝmnd ndakwani famdǝghǝrtfǝga, kǝm tag mbakyarvad kwan nǝmnd kǝ ghaiya. \v 14 Kǝm sǝrgasǝrg taakiya Daadamazhigǝl kwa ciighant Yaazhǝgǝl Yesu ma gǝtlaha, da ciikiyamciig ǝmtad dǝ Yesu, da sǝkiiyamnda da tǝvuukwana baz kǝ uurama. \v 15 Baɗǝm nǝ wana mbakyarvad da mǝlkuuru kǝskuurama, aɗaba herrǝra Daadamazhigǝla da fǝgarabadfǝg da tǝghǝr kǝ uudaha ba dyǝkka, da nǝg kǝ dǝgshǝga gwiiya fǝgara taa uus kǝ uudah kǝ Daadamazhigǝla, kiyava vǝlva nǝ ndangǝra. \s Ndzǝgan tǝdvad fadghǝra \p \v 16 Mbakyarvad kwaha gǝdzamdǝt biya, aandzu ba vǝghamnda dǝga uuda duniya da badzǝga, bakǝvakwaha kǝm nǝg bak daal ma gatǝg ba kǝlahǝnga. \v 17 Aɗaba kwan kǝ zǝr dlaɗǝn kǝm huɓǝg nǝmnda da zǝlmabiya, kǝm da tlǝkǝnatlǝg kǝ ndanghǝr ba dyǝkka, kwa juujig kǝ taga, da ndzǝg ba tangw damma zǝrazǝrra. \v 18 Kwakyarvad dǝgitahi zharǝg nǝ gyiya wa kǝm fǝg nǝmnd kǝ taaɗ tǝ vakai biya, bamma dǝgitahi kwa nǝghvabiya. Aɗaba dǝgitahi kwa nǝghǝvanǝghǝga da zǝlmabi nǝ zamanan kǝ dagal biya, dǝgitahi kwa nǝghǝvabiya dǝga tangw damma zǝrazǝrra. \c 5 \p \v 1 Sǝryamasǝrg taakiya akwama dlagavnadlag nǝ tsakwamǝn kwa kiiyam ndzǝga nǝ miiyama mavakaina, kwa iin nǝ vǝghǝghamiiyama dǝga kwan kǝ duniya, ɓagakiymaɓag nǝ Daadamazhigǝl bad ghǝran kǝ hǝnyah ma ghǝrazhigǝla. Kwan kǝ hǝnyaha ndǝra nǝ uud biya, da ndzǝg nǝ iin ba tangw dama zǝrazǝrra. \v 2 Ndakwana, kiiyam fǝgaan kǝ ǝrvǝdmahuɗa, kiiyam hwaɗag ba vaivaiya kiiyam da tlǝkǝna kǝ sǝɗav da tǝ vǝgha ma ghǝrazhigǝla. \v 3 Akwama da vǝlyakiiyam vǝlǝg nǝ uud kǝ sǝɗava, da tlǝkiiyamabi nǝ uud dǝ suuh biya. \v 4 Ma sarta kwa kiiyam ndzǝgan nǝ miiyam dǝ vǝgha kwan kǝ duniya, kiiyam ngiiga mbakyarvad dlaɗa kwa kiiyam huɓǝg nǝ miiyama. Kwakyarvad kiiyam na tagguva dǝ vǝgha kwan kǝ duni biya, ma naaga miiyama ma kiiyama tlǝkǝna kǝ sǝɗav kwa dǝga ghǝrazhigǝla, aɗaba dǝgit dǝ shifǝga tangw dama zǝrzzǝrra gwiighantgwiig kǝ dǝga ǝmtsǝga baɗǝmma. \v 5 Ba Daadamazhigǝl dǝ ghǝraan wa ɓadlǝghani kwan kǝ gwiiya vǝgha, vǝlakiiyamvǝlǝg dlaɓ kǝ shǝdkwan kiyava markiiyamndan kǝ dǝgiti da ɓagkiiyam nǝ iin tǝvuukwa. \v 6 Mbakyarvad kwaha iin wa bakǝlahǝng kiiyam tsa ǝrvǝdmahuɗa miiyama, kiiyam sǝrgasǝrg dlaɓ taakiya akwama ba kiiyam dǝ vǝgha kwan kǝ duniya, kiiyam ba bǝkyǝ dǝ hǝnyaha miiyam kwa ǝmtaɗ dǝ Yaazhǝgǝla. \v 7 Aɗaba kiiyam ndzǝgan ma fadghǝra , dǝga nǝgha gyi biya. \v 8 Bak jiijira ghacamnda ghacig tsau ba tankara, maa tǝ naagamnda makǝma tagguva dǝ kwan kǝ vǝgha, kǝm ndzan ǝmtaɗ dǝ Yaazhǝgǝl ma ghǝrazhigǝla. \v 9 Mbakyarvad kwaha, aandzu kǝm ma kwan kǝ duniya aandzu kǝm maghǝrazhǝgǝla ma tǝ naagamnd ma ciingu kǝ ǝmtakǝramnda . \v 10 Aɗaba barari kǝskǝmyam kiyam ghachaan tǝvuukwa Tlǝkatǝga baɗǝmma, kiyava tǝkitam kǝ shariya. Ma bawara da caawa dǝgshǝga tlǝraani ɓagaa nǝ iin dǝ vǝgha kwan kǝ duniya, aandzu marawa aandzu marau biya \s Ɓadla ndzǝgan uudah dǝ Daadamazhigǝla \p \v 11 Kiiyam sǝrgasǝrg tsau kǝ dǝgiti tagav dǝ gǝdza Daadamazhigǝla, iin wa kǝm ɓa kǝlaa ndzǝɗamnda ma kǝma sǝdaa kǝ kyalmaha. Sǝrgasǝrǝg nǝ Daadamazhigǝl kǝ ndzǝgana miiyan baɗǝmma, mandlǝg naiya am sǝrgasǝrǝg kǝ kwan ma ǝrvǝdmahuɗaruwa. \v 12 Kwakyarvad kǝm dlǝba ghǝramnd tǝvuukwaru biya, kǝm ɓa kǝla ndzǝɗamnda kǝm tagkur kǝ ɗuuli am da ciinggu nǝ uuram kǝmtakǝramnd ba vaivaiya, kiyava ngutǝrangug kǝskuuram kǝ lii naa ghǝraatǝr mbakyravad ar uudah dyǝkdyǝka, dlakulva hǝnkalatǝra. \v 13 Kǝm valaagah nǝmnd band nkwa taag nǝ kyalmaha? Aandzun kǝm ba valaaga, kǝm valaag mbakyarvad ndangǝra Daadamazhigǝla. Akwama kǝm valaag bi nǝmnd biya, ba kwa vakaru ci waha. \v 14 Baɗǝm nǝ dǝgiti ɓagamnda nǝmnda, ɓagamnd kiyava tlǝkǝna dǝgshǝg kǝ ghǝramnd biya, ɓagamnd mbakyarvad waiyakǝva Tlǝkatǝga kwa ɓa tlǝr dǝ kǝmnda. Fǝyamdǝghǝrǝtfǝg tsau taakiya ǝmtsaǝmtsǝg nǝ Tlǝkatǝg mbakyarvad uudah baɗǝmma, mbakyarvad kwaha baɗǝm ǝmtsahara ǝmtsahǝg ǝmtaɗ dǝ iina. \v 15 Əmtsaǝmtsǝg nǝ iina mbakyarvad uudah baɗǝmma, aɗaba haik ɓa dǝgiti naag nǝ ghǝratǝr kǝ lii dǝ shifǝga, bamma ar ɓa ndzǝgan mbakyarvad daddakwa ǝmtsa kwakyarvad iitǝra, ciiyavantciig dlaɓ mbakyarvad iitǝra. \v 16 Mbakyarvad kwaha kǝm madlabi zhara ndzǝgana uud dǝ hǝnkala duni biya, aandzu ba tapamndǝna tapǝg kǝ dzamaghǝr tǝghǝr kǝ ndzǝgana Tlǝkatǝg band ndzǝgana uudǝra, ndakwana kǝm madlabi ndzamgan ǝndkwah biya. \v 17 Mbakyarvad kwaha akwama nzdǝgan ma Tlǝkatǝg nǝ uudana, nalnǝg kǝ daala vǝrɗǝga, baɗǝm nǝ ǝnghura dǝgitaha daal zamanana, aandzu ba auwa, nalnǝg kǝ daala. \v 18 Baɗǝm nǝ wana ba vak Daadamazhigǝla, kwa ɓadlǝghani ndzǝgana taataka miiyam ǝmtaɗ dǝ iin tǝdvad Tlǝatǝga, vǝlakǝmǝndvǝlǝg dlaɓ kǝ tlǝra ɓadla ndzǝgana taataka uudah dǝ Daadamazhigǝla. \v 19 Əlbǝgamnda iin taakiya ɓadlǝghaniɓadlǝg nǝ Daadamazhigǝl kǝ ndzǝgana taataka uuda dǝgshiga ard iin tǝdvad Tlǝkatǝga, maay dlaɓ kǝdla haipahatǝr tǝghǝr kǝ iitǝr biya. Vǝlakǝmndvǝlǝg nǝ Daadamazhigǝl kǝ dǝgshiga ɓa tlǝra ɓadla ndzǝgana uudaha ard iina. \v 20 Mbakyarvadkwaha kǝm dlakulva gyiya tlǝkatǝg nǝmnda, mandki ba Daadamazhigǝl dǝ ghǝraan wa taaghai tǝdvad kǝmnda. Ma ɗaaga Tlǝkatǝga, kǝm ghaala kuurama ɓadlamvaɓadlǝg dǝ Daadamazhigǝla am nal kǝ tsaghwahaana, lii ɓa tlǝghum dǝ iin biya. \v 21 Tapghanabi nǝ Tlǝkatǝg kǝ ɓa haip biya, mbakyarvad kǝmyamma nadalnǝg nǝ Daadamazhigǝl kǝ Tlǝkatǝg band dadda haipa. Tǝdvad kwan kǝ ɗuul, wa kiiyam da tlǝkǝna kǝ jiira ma ɗaaga Tlǝkatǝg vak Daadamazhigǝla. \c 6 \p \v 1 Ma huɗa tlǝri ɓagamnd nǝmnd ǝmtaɗ dǝ Daadamazhigǝla, kǝm ghalakuuramǝn tlamkǝnatlǝg kǝ herǝrra Daadamazhǝgǝlna, duuwamarsbi nal ba gyagyan biya. \v 2 Cinngamcing kǝ dǝgiti aa taag nǝ, Daadamazhigǝla, amaa,“Sǝghǝv ban sarta kwa ɓagankur nai kǝ herǝrra, cinngankurana cinnga. Sǝghǝv ba sarta katǝga, mǝlankurumǝlǝga.” Cinngamcinnga! kwan sarta kwam da caaug nǝ uuram kǝ herǝrra Daadamazhigǝla, hiinan nǝ faciya katǝga! \v 3 Nǝyamalbi kǝ duula mbǝdǝg aandzu kǝ war biya, aɗaba haika tlǝkǝna duula ghudǝkiiyamas ǝlbǝg tǝghǝr kǝ tlramiiyama. \v 4 Dlakulvakwaha, baɗǝm nǝ dǝgiti kiiym ɓag nǝ miiyama, ɓagyamɓaga mbakyarvad kiiyam mardan takiya kiiym lii ɓa tlǝra Daadamazhigǝla. Kiiyam ɓagan dǝ fa ǝrvǝdmahuɗa, ard huɓa dlaɗa, mbahǝlla, ard dlaɗa ndzǝgana. \v 5 Kalakǝmndakakalǝg nǝ uuda, ar ɓǝlkǝmdǝm dama guda bǝrfina, dlaɓa ar fakǝmdǝt nǝ uud kǝ vavǝrra ma sarta ciiga hǝnkala, ɓagamndaɓag kǝ tlǝr kwa juujig kǝ ndzǝɗamnda, hǝnamndu bi kǝ haar biya dlaɓa famndu bi kǝ kaff biya. \v 6 Tǝdvad hǝnkalamnd kwa cacuwana, ard sǝrgasǝrgamnda, ard fa ǝrvǝdmahuɗamnda ard taa jiira, maramnda marǝg taakiya kǝm lii ɓa tlǝra Daadamazhigǝl tǝdvad shǝdkwa cacuwana cacuwana, ard waiyakǝvamnda ba jiijiira, \v 7 Ard ǝlbǝgamnda kwa ba jiijiira, ard ndzǝɗa Daadamazhigǝla. Kǝm mǝng dǝ jiira kwa iin wa band dǝgdǝva kwa kiiyam hǝkyǝg nǝ miiyam ma dǝva kaffa ard dǝva ghyǝɓa. \v 8 Fakǝmndarafǝg nǝ uuda, dlaɓa vǝlakǝmnd vǝlǝg nǝ uud kǝ dlaɗa, dlǝbakǝmdǝt dlǝbǝg nǝ uuda, dlaɓa bazdakǝmnda badzǝg nǝ uud kǝ ɗaaga. Nakǝmdadalnǝg nǝ uud kǝ lii taa fiida, bakǝvakwaha kǝm taa ba jiir nǝmnda. \v 9 Mandki sǝrkǝmnd bi nǝ uud biya, tambar sǝrkǝmndsǝrǝg nǝ uuda ba vaivaiya, Mandki kǝm ba tǝ duula ǝmtsǝga, iin wan kwana kǝm bad shifǝga. Ar vǝlkǝmnd dlaɗa, bakǝvakwaha ciiɓakǝmndabi nǝ uudi, \v 10 Ma huɗa dlaɗǝn vǝlakǝmnd nǝ uudna, fakǝmnda ba hwaɗaaga. Aandzu ba kǝm maay dǝ dǝgit biya, bakǝvakwaha tlakǝnatlǝg nǝ uudah badyǝk kǝ hyahǝr tǝdvad kǝmnda. Mandki kǝm maay aandzu ndau biya, mbats baɗǝm nǝ dǝgita ba dǝgamnda. \v 11 Kuuram uudaha Korintiyaha, shǝbamndkurvabi aandzu ndauw biya, dlaɓa maramndadamarǝg nǝmnd taakiya kǝm waikurwaiga ba vaivaiya. \v 12 Au kǝmnd wa duuwamndkurars duuga, abi kuuram wa haiyamantbi dǝ kǝmnd ma ǝrvǝdmahuɗaru biya. \v 13 Ən taagkur kwan naiya band kwa taagtǝr nǝ Daad kǝ ǝlbǝg kǝ zarhaana, kuuram ndakwani am markǝmndadan kǝ waiyakǝvaruwa. \s Haɗambi kǝ ghǝr dǝ lii maay gatǝg biya \p \v 14 Haɗambi kǝ ghǝr dǝ uudahi kwar maay gata Yaazhǝgǝl biya. Əndzǝgandzǝg nǝ uuda jiirjir ba lapi dǝ dadda ɓa kǝlandǝrra? Nii auwa dzǝtǝrǝm paraka ard gurtli? \v 15 Tsaghwa shatanah nǝ Tlǝkatǝga? Nii auwa dzǝtǝrǝm lii gata Yesu ard lii maay gata Yesu biyi? \v 16 Auwa dzǝtǝrǝm vǝgya Daadamazhigǝla ard hǝnyaha ɓa ghǝlli? Kǝm vǝgya Daadamazhigǝl nǝmd kwa dǝ shifǝga. Band kwa tagaa nǝ Daadamazhigǝl taaki,“Ən da ndzǝgan ǝmtaɗ dǝ iitǝra, ǝn gwaiva miitǝra. Ən nal dlaɓa kǝ Daadamazhǝgǝlatǝrra, ar nal dlaɓ nǝ iitǝr kǝ uudahara. \v 17 Mbakyarvad kwaha asamasagal ma lii ar maay gata Yesu biya, wahamzhawahǝg kǝ ghǝraru dǝ iitǝra, am nǝ Yaazhǝgǝla. Haɗambi kǝ ghǝraru dǝgiti kwa maay cacuwana cacuwan biya, ǝn da haikurǝt tǝdvad kwan naiya am nǝ Daadamazhigǝla. \v 18 Ən da nǝg kǝ Daadaruwa, kuuram dlaɓ am nal kǝ zarhahar ghwalvaha ard ǝnghwasaha. Am nǝ Yaazhǝgǝl kwad ndzǝɗ baɗǝmma.” \c 7 \p \v 1 Takiiyamatǝg tsau nǝ uud kǝ langyiya dǝgitahan baɗǝm zaraabahara, mbakyarvad kwaha aandz ba cuwaɗad nǝ vǝghamiiyama ard ǝrvidmahuɗamiiyam haik ɓa haip kǝskǝmyama. Kiiyam nal dlaɓ ba caccuwanacaccuwana ma gǝdza Daadamazhigǝla. \s Hwaɗag nǝ Bulus mbakyarvad pǝlarapǝlǝg nǝ Korintiyah kǝ ghǝra \p \v 2 Haiyamanthaig dǝ kǝmnd ma ǝrvǝdmahuɗaruwa. Ɓagamndarabi kǝ haip aandzu kǝ war biya, badzamdardabi dlaɓ kǝ ǝrvidmahuɗ aandzu kǝ war biya, dlaɓa zamndubi aandzu dǝga war biya. \v 3 Na fǝkura haip naiya kwakyarvad na tagda kwah biya, band kwa taggankurda naiy taakiya, maay nǝ dǝgiti da tagkuratagw dǝ waiyakǝvǝmnd biya, aandzu kǝm ǝmtsaǝmtsana aandzu kǝm dǝ shifǝga. \v 4 Haiyankurǝthaig ba vaivaiya, ǝn tsa kushǝgh dlaɓ dǝ kuurama. Ərvidmahuɗara ba panahnah ba vaivaiya. Aandzu ba kǝm huɓa dlaɗa, ǝrvǝdmahuɗara ba dzaiya. \v 5 Aandzu ba sarti damdaghan nǝmnd damma haaya Makidoniya, diiyamndubi kǝ kuɗǝgg biya.Aandzu kǝm takwara ba dlaɗa, tǝ ɓalaɓala ndakwani pǝkya ghaiyamnd nǝ uuda, ma huɗa kǝssa gǝgzǝtgǝdzǝg nǝ ǝrvǝdmahuɗamnda. \v 6 Daadamazhǝgǝli kwa fǝgara ndzǝɗ kǝ daddakwa gǝdzǝga, fakǝmndafǝg kǝ nzdǝɗ dǝ sagauwa Titusa. \v 7 Kwakyarvad sagauwa Titus kalti bi wa fakǝmnda hwaɗag biya, ǝlbǝgahi tagakǝmnd nǝ iin kǝ duula kwa famarna nǝ uuram kǝ ndzǝɗa.Tagakǝmndtag dlaɓ kǝ ɗuuli am na nǝghǝkwa nǝ uurama ba vaivaiya, ard ɗuuli badzamdadda nǝ uuram tǝghǝr kǝ dǝgiti dzǝghardzǝga, ard kwa ɓagam nǝ uuram kǝ kǝla ndzǝɗaru kǝ tlahǝgus ǝlga. Kwan wa fǝghwa kǝ cinnga ǝmtakǝr ba vaivaiya. \v 8 Aandzu ba badzakurdabadzǝg nǝ wakiitar kǝ ǝrvǝdmahuɗa, njikwa biya. Ndza badzanda badzǝg kǝ ǝrvǝdmahuɗa ma sartakwa ndza wura aɗaba sǝranasǝrǝg taaki ndza tapghant tapǝg nǝ wakiitar kǝ ǝrvǝdmahuɗaruwa, aandzu ba dǝga sart ǝnkyǝkwaha. \v 9 Ndakwana ǝn hwaɗaaga , aandzu ba cǝnnganubi kǝmtakǝra kwa badzankurdanai kǝ ǝrvǝdmahuɗ biya, aɗaba badzǝga ǝrvǝdmahuɗaru wa fakura pǝlla ghǝra am ɓadlǝna kǝ hǝnkalaruwa. Badzǝga ǝrvǝdmahuɗaruwa hulfa kwa naag nǝ Daadamazhigǝla, mbakyarvad kwaha ɓagamndkurabi kǝ haip tǝghǝr kǝ dǝgiti ɓagamndkura nǝmnd biya. \v 10 Aɗaba badzǝga ǝrvǝdmahuɗi kwa hulfa dǝga Daadamazhigǝla wa fǝgaraa pǝlaghǝr kǝ uuda, gwiiyan davak Daadamazhigǝla, da tlǝkǝna ǝndkwah kǝ katǝga. Dlaɓa maay nǝ taaki“ma sǝranasǝrg” mavakai biya. Aɗaba badzǝga ǝrvǝdmahuɗi sǝgarda nǝ uudan kǝ ghǝraana , saa dǝ ǝmtsǝga. \v 11 Zharamzharǝg kǝ dǝgiti aa sǝkurda nǝ badzǝga ǝrvǝdmahuɗ hulfa kwa naag Daadamazhigǝl dama kuurama. Fakuraafǝg kǝ panahnaha ɓagana, ard mara taaki ɓagama bi kǝ dǝgit kalkal biya. Fakuurafǝg kǝ nguɗa ǝrvǝdmahuɗa, dlaɓa gǝdzamǝtgǝdzǝga. Fakurafǝg kǝ ɓa fantara, dlaɓa ɓagamaɓag kǝ tlǝra. Fakurafǝg am ɓadlǝvan da caauwa kiiɓa ndaiga kwa kalkalana. Əlbǝg tǝghǝr kǝ kwan kǝ dǝgita, bak jiijiira aandzu tǝ kwar kǝ duula maramdamarg nǝ uuram taakiya am maay dǝ haip biya. \v 12 Ma sarta kwa viindananai kǝ kwah kǝ wakita, ndza maay lambar dǝ uudi kwa ɓaga haip biya, aandzu ma daddakwa ɓagǝvara nǝ haipa. Dlakulvan wana viindkuranai kiyava markurdan ba da palla pal taaakiya sǝrgasǝrg nǝ Daadamazhigǝl haiyamanthaig dǝ kǝmnda ba vaivaiya. \v 13 Kwakyarvad kwan wa tlamkǝna nǝmnd kǝ ndzǝɗ ma ǝrvidmahuɗamnda. Maay ba nǝ tlǝkǝna ndzǝɗ ma ǝrvidmahuɗamnd biya, bakǝvakwaha kǝm fǝgara ba hwaɗag ba vaivaiya aɗaba hulfa hwaɗagǝn mavakai nǝ Titus na, mbakyarvad baɗǝmmaruwa mǝlamarumǝlǝg dǝ tlǝkǝna ndzǝɗ ma ǝlbǝgaha. \v 14 Aandzu ba taganartag nai taakiya ǝn tsa kushǝg dǝ kuurama, da nǝmbi damma zhǝru biya. Band kwa tagamndkurnǝmnd kǝ dǝgitah baɗǝm bak jiijiira, bandkwah dlaɓ tsa kushǝghamnd dǝ kuurama nalnǝg bak jiirjiir tǝvuukwa Titusa. \v 15 Waiyakǝvǝn kwa ɓagkur nǝ Titus na, fǝgara bad fǝg ba vaivaiya akwama dzamghanadzamǝg kwa famaara nǝ uuram nǝ uuram baɗǝmma, ard hulf hǝnkali maramarda nǝ uuram ma sarta kwa caawama nǝ uurama. \v 16 Ən hwaɗag ndakwana mbakyarvad haiyananthaig dǝ kuurama bak jiirjiira. \c 8 \s Dǝgiti vǝlarda nǝ yaa daddaha gatǝga \p \v 1 Ndakwan ci Zaraabaharra, kǝm naagan am sǝran kǝ dǝgiti ɓagaa nǝ herǝrra Daadamazhigǝl ma dlamakǝlaaa lii gatǝga kwar ma makidoniya. \v 2 Aɗaba huɓaruuhuɓǝg kǝ dlaɗ ba vaivai mbakyarvad dlaɗǝn darǝm nǝ iitǝr da mavakaina, bakǝvakwaha dyǝkǝra hwaɗaagatǝra fatǝrafǝg kǝ ɓa tlǝra herǝrra kǝ mǝltǝru kǝ kyalmaha, aandzu ar bamma talagǝraatǝra. \v 3 Fandǝghǝrtfǝg nai taakiya araa vǝlda ba kalkala ndzǝɗaatǝra juujig kwa nahava. Vǝlardavǝlǝg bad haiga ghǝratǝra, favtǝra dǝ ndzǝɗ biya. \v 4 Ghalarkǝmnd ghalǝga ma kǝma vǝltǝr kǝ duula ɓa tlǝra mǝltǝru kǝ uudaha, aɗaba iitǝr ndakwani mara dǝm damma lii mǝltǝru kǝ lii gatǝga kwar ghyǝba Yahuda. \v 5 Vǝlardavǝlǝg juujig ba kǝ dǝgiti tlatlamnd nǝmnda. Aɗaba vǝlardavǝlǝg kǝ ghǝratǝr ba ma zungwǝr kǝ Yaazhǝgǝla, ar vǝldan dlaɓ kǝ ghǝraatǝr kǝskǝmnda, band kwa naag nǝ Daadamazhigǝla. \v 6 Nǝghamnda ba nǝmnd ǝndkwaha, kaa ghala Titus kǝskǝmnd ma zaavuuk dǝ tlǝra dzaha dǝgitahi ndzahavanta, aɗaba iin wa fǝghazhafǝga. \v 7 Aandzu bamma kwar kǝ dǝgita, ba kuuram wa tǝvuukwa, aandzu tǝ fadghǝr ma Tlǝkatǝga, aandzu ba tǝ taa ǝlbǝga, ma sǝrga dǝga jiirjiira, ma tǝ na ɓa tlra, ard waiyakǝvǝri am ɓagkǝmnd nǝ uurama. Mbakyarvad kwaha zamzǝg kǝ vuuk dǝ ɓa tlra vǝlǝg naaga ghǝra. \v 8 Na fǝkuraa barari bi naiya, ǝn markur ɗuuli ɓagar nǝ kyalmah kǝ tlǝra mǝlagaru kǝ uudaha. Kwan wa da marda waiyakǝvi am dǝ vakai nǝ uurama. \v 9 Aɗaba am sǝrgasǝrǝg kǝ herǝrra Yaazhǝgǝl Yesu Tlǝkatǝga. Aandzu ba dadda hyahǝr nǝ iina, bakǝvakwaha nadalnǝg kǝ ghǝraan kǝ talaga mbakyarvad kǝ uurama, aɗaba tǝdvad talagǝrana,am da tlǝkǝnatlǝg nǝ uuram kǝ dǝgit baɗǝm tǝvuukwa Daadamazhigǝla. \v 10 Sawariyi ǝn vǝlkurnaiya, ǝn taaakiya, ɓagaɓag kǝ maraw am ghyǝnngna kǝ dǝgiti famarzha nǝ uuram ma viigǝn kwa daal na, kwakyarvad vǝlamndavǝlǝg kalti biya, ǝndkwah biya, aɗaba am naagan kǝ ɓagana. \v 11 Ghyǝnngamna ghyǝnng ci kǝ tlǝrǝn famarzha nǝ uuram bad ǝrvǝdmahuɗ pallna, ɓagamɓag ba kǝla ndzǝɗaaruwa. \v 12 Akwamam dǝ ǝrvǝdmahuɗa vǝlgaana, da ciingan nǝ Daadamazhigǝl kǝmtakǝra valgaanaruwa, akwama vǝlamndavǝlǝg kalkala ndzǝɗaaruwa. Naa bi nǝ Daadamazhigǝl kǝ ɓa dǝgiti kwa dǝtbi nǝ ndzǝɗaaru dat vakaiy biya. \v 13 Kwakyarvad ǝn vǝltǝr kǝ dǝgit tsaftsaf kǝ kyalmaha, tǝhalakwaha ǝn fǝkura kǝ dǝgit dǝmdǝm biya. \v 14 Kwakyarvad taguvnan nǝ tlǝriin ba kalkal band kwa nahava, mǝlamtǝrumǝlǝg ba ndkwana aɗaba am dǝ duula mǝltǝrumǝlǝga. Kuuram dlaɓa ar da mǝlkurumǝlǝg ma sarta kwa da maay nǝ dǝgit vakaru biya, iitǝr dlaɓa ar da mǝlkuru, sarti ma da mǝng nǝ dǝgit vakatǝra. Tǝdvad kwah wa da ba kalkal nǝ ndzǝgana. \v 15 Bandkwa viindaviindan ma kakaɗa Daadamazhigǝl taaki, “ Daadakwa dzagant ba dyǝka, da jǝguubi kǝ ndzǝɗa biya, Daadakwa dzagant ba ǝnkyǝkwaha, hǝtsal bi kǝ iin biya.” \s Titusa ard tsaghwahaana \p \v 16 Kǝm tagar uus kǝ Daadamazhigǝl kwa fǝghara kǝ Titus kǝ ɓa tlǝra mǝlgaru kǝ uudah, bandkwa naag naiya. \v 17 Kwakyarvad ghalgamnd bi wa fǝghara kǝ dagau da vakaru biya, aɗaba naha ba wur nǝ iin kǝ da vakaruwa. \v 18 Wa ɓǝlamndantɓǝlǝg baz zǝraabamiiyam ǝmtaɗ dǝ iina, kwa daal nǝ daagan vaka taa ǝlbǝg maraw kǝ dlamakǝlaaa lii gatǝg baɗǝmma. \v 19 Maay waha ndakwani, kǝsghakakǝsǝg nǝ dlamakǝlaaa lii gata kǝ iina ma dahadagal ǝmtaɗ dǝ kǝmnda da vaka ɓatlǝra herǝrra kwa kǝm ɓag nǝmnd mbakyarvad galla Yaazhǝgǝla, dlaɓa kiyava mardamarǝg taakiya kǝm mǝng dǝ ǝrvǝdmahuɗa mǝltǝru kǝ uudaha. \v 20 Kǝm gǝdza dǝgiti da tagav tǝ kǝmnd tǝghǝr kǝ ɗuuli kǝmnda tagw nǝmnd dǝ dǝgitahi dzahavant dǝ haiga ghǝra. \v 21 Naagamnda kǝm ɓaga kǝ dǝgit marawa, kwakyarvad tǝvuukwa Yaazhǝgǝl pall biya, baz tǝvuukwa uudaha. \v 22 Ɓǝlamndantɓǝlǝg kǝ zǝrabamiiyam ǝmtaɗ dǝ iitǝra, kwa shǝg ba dyǝk kǝm ba fishǝgaana dlaɓa famndǝghǝrtfǝg dǝ iin tǝghǝr kǝ dǝgitah shah-shaha. Ndawana gwiiya fǝgharafǝg kǝ mǝlkurumǝlǝg mbakyarvad haiyakurǝrhaig dǝ kuurama. \v 23 Dzamamnadzamǝg taakiya Titusa tsagwa ɓa tlǝrarra, baz iina baz kaiya kǝm ɓa tlǝr mbakyarvad kuurama. Kyalma zaraabahamiiyami kwar ǝmtaɗ dǝ iina, ɓǝlatǝrǝt nǝ dlamakǝlaaa lii gata Yesu, tlǝraatǝra fǝgara ba galaa Tlǝkatǝga. \v 24 Maramtǝrdamarǝg kǝ uudaha kǝ hulfa waiyakǝvǝn ɓagamtǝra nǝ uuramana. Ar da cinngacinng nǝ dlamakǝlaaa lii gata Yesu kwa ɓǝlatǝrǝrɓǝlǝg kǝ dǝgiti ɓagamtǝra nǝ uurama, kwan wa da martǝrdamarǝg taakiya tsa kushǝghamnd dǝ kuurama mbats bak jiirjiira. \c 9 \s Mǝltǝru kǝ lii gata Yesu \p \v 1 Maay nǝ tlǝra viindkur wakit kǝskai tǝghǝr kǝ mǝltǝru kǝ yaa dadda gatǝg biya. \v 2 Aɗaba ǝn sǝrgasǝrǝg nai am naagan kǝ mǝlgaru kǝ uuda, baz tsa kushǝgh kǝskai vak kǝ uudaha makidoniya tǝghǝr kwana. Ən tagtǝrtag taakiya kǝ uuram uudaha Akaya ɓadlǝvaɓadlǝg bamma viigǝn kwa dalna. Hulfa fa ndzǝɗǝn maramnda nǝ uurama iin wa fatǝrafǝg kǝ ghǝravatlǝr kǝ fa ndzǝɗa. \v 3 Ndakwan ciya, wan ɓǝlgan kǝ uudahaan zaraabaharra, aɗaba haik kǝ nǝg nǝ tsa kushǝghamǝnd dǝ kuuram kǝ dǝga bandza. Ən naagan an ndzan ba ɓadlaɓadlana, band kwa tagankur nai wurra taaki am ndzana. \v 4 Mbakyarvad kwaha akwama da sarǝvsǝg ǝmtaɗ dǝ kyalma lii gatǝga kwar ma Makidoniya, ǝn naay ar tlǝkuuran ba kwal dzahgant dǝgit biya. Akwama dzǝghardzǝg ǝndkwana, ǝm da ciinga zhǝruwa mbakyarvad dyakǝra tsa kushǝghǝn ǝn tsǝg nai dǝ kuurama, ba kai pal bi wam da tsǝgwi nǝ uuram kǝ zhǝru biya, baz kǝ uurama. \v 5 Mbakyarvad kwaha, maa ɓagaɓag kǝ maraw ǝn ghalu kǝ Zaraabahǝn mara sǝv saa vakaru lakwti ǝn da dagau naiya, mbakyarvad mara dzahant kǝ dǝgitahaan tama nǝ uuram kǝ langyi vǝlgaana, aɗaba ma tlǝvaran dzahadzahana. Kwan wa da mardamarǝg taakiya vǝlamnda bad naaga ghǝraruwa, faakuura dǝ ndzǝɗ nǝ uud biya. \v 6 Dzamam-nadzamǝga, daddakwa riiga hulf ǝnkyǝkwaha, da tlǝkǝna ba ǝnkykwah kǝ dǝgita ma guuha, kiyava daddakwa riiga hulf ba dyǝkka, da tlǝkǝnatlǝg kǝ dǝgit ma guuh ba dyǝkka. \v 7 Ma bawara aa vǝldavǝlǝg band kwa haigant nǝ iina, dǝ badzǝga ǝrvǝdmahuɗ biya dǝ barari biya, aɗaba naa daddakwa vǝlda bad huɗ pal nǝ Daadamazhigǝla. \v 8 Da vǝlkurvǝlǝg nǝ Daadamazhigǝl kǝ bark ba kwa juujig kǝ dǝgiti am naag nǝ uurama, aɗaba aandzu ba hǝra am tlǝkǝna kǝ dǝgiti am naad nǝ uuram baɗǝmma, baz kwa juujig kwaha, kiyava ɓa dǝga herǝrr kǝskuurama. \v 9 Bandkwa viindaviindan ma kakaɗa Daadamazhigǝl taakiya, “Vǝltǝrvǝlǝg kǝ dǝgit kǝ talagaha. Jirjiira aandz ba tangw damma Zǝrazǝra.” \v 10 Ba Daadamazhigǝl wa vǝlga hulfa riig kǝ dadda riiga, vǝlar dlab kǝ dǝg zǝga. Mbakyarvad kwaha da vǝlkurvǝlǝg nǝ Daadamazhigǝl kǝ hulfa riiga, iin dlaɓ wa da fǝgara hulf kǝ ghubarga. Tǝdvad kwah wa da fǝgara nǝ iin kǝ bark tǝghǝr kǝ dǝgiti amaa vǝlda nǝ uurama dǝ haiga ghǝra kiyav ɓa dǝga herǝrra. \v 11 Aandzu ba hǝrra da fǝkurafǝg kǝ bark ma dǝgiti am da ɓag nǝ uuram kiyava vǝlgan kǝskurama dǝ haiga ghǝra ba kǝlahǝnga. Ar da tagar ǝndkwah nǝ uudah ba dyǝk kǝ uus kǝ Daadamazhigǝl mbakyarvad gyagyaan kwam da vǝltǝr nǝ uuram tǝdvad kǝmnda. \v 12 Aɗaba tlǝra herǝrrǝn am ɓag nǝ uuram kiyava pǝlla puuta yaa dadda gatǝg kalti biya, gwiiya ba fǝgaraa tagar uus badyak dyak kǝ Daadamazhigǝla. \v 13 Mbakyarvad tlǝrahi kwam ɓag nǝ uurama, ar da galgan nǝ uudah ba dyǝka kǝ Daadamazhigǝl mbakyarvad fǝgarafǝgaruwa kwa gwiiya tǝhala kwa caawamanuuram kǝ ǝlbǝg marawa Tlǝkatǝga, dlaɓa mbakyarvad kwa mǝlamtǝru nǝ uuram kǝ iitǝra ard kyalma uudaha baɗǝmma. \v 14 Ar da dzǝkurdzug nǝ iitǝr kǝ zhǝgǝla, dlaɓa ar da dzamkurdzamǝmǝg ma ǝrvǝdmahuɗaatǝr mbakyarvad herǝrr kwa juujig kǝ taga kwa ɓagakura nǝ Daadamazhigǝla. \v 15 Tagiiyamartag kǝ uus kǝ Daadamazhigǝl mbakyarvad gyagyanǝn vǝla kiiyam nǝ iin, gyagyan kwa juujig kǝ taga. \c 10 \s Ngǝdla ghǝran nǝ Bulus tǝghǝr kǝ tlǝrana \p \v 1 Ba kai Bulus dǝ ghǝrara , ǝn ghalakurama, kwa ɗaakwa nǝ uud, “Daddakwa dǝ hǝnkala” akwaman ǝmtaɗ dǝ kuurama, akwama ǝn maay ǝmtaɗ dǝ kuuram biya “Ən daddakwa mbǝgar kǝ uuda” ma barka kalaliya ard hǝnkala Tlǝkatǝga, \v 2 Ən ghalakuurama, famwabi ǝn mbukurǝs akwama da danǝvdǝg da vakaru biya, aɗaba ǝn sǝrgasǝrǝg ǝn da mbǝtǝrasmbǝg kǝ lii taaki dǝgiti kǝm ɓag nǝmnda, ba dǝga duniya. \v 3 Aandzu ba kǝm ɓa ndzǝgan ma duniya, ghwavi kǝm ɓag nǝmnda dǝga duni biya. \v 4 Aɗaba kadlanga ghwavamnda dǝga duniya biya, dǝga ndzǝɗa Daadamazhigǝla. Kǝm dlag tǝdvad iitǝr nǝmnd kǝ vakavakahi dǝ ndzǝɗa kwa ndzamǝg nǝ tlǝghumaha kǝ dǝga fiidfiida. \v 5 Kǝm zaafir tǝghǝr kǝ lii ɓala gajauwa, kǝm dlagan aandzu kwar kǝ dǝgiti da tsǝgarva sǝrga Daadamazhigǝla, kǝm gwiidan dlaɓ aandzu hulfa kwar kǝ dzamaghǝr da tǝ ɓa kwatǝnahǝra ard fǝgara kǝ Tlǝkatǝga. \v 6 Ɓadlamvaɓadlǝg nǝmnd kǝm vǝla kǝ kiiɓa ndaig kǝ daddakwa lawalǝg kǝ fǝgaara kǝ Tlǝkatǝga, akwama ba am fǝgarafǝga. \v 7 Zharamzharǝg kǝ dǝgit bat ɓalaɓala! akwama tagaatag nǝ uudan taaki dǝga tlǝkatǝg nǝ iina, aa gwiiya dzamǝg nǝ uudanǝn kǝ ghǝra, da nǝghǝgakanǝghǝg nǝ iin taakiya ba kǝmnd ndakwani kǝm dǝga tlǝkatǝga. \v 8 Aaandzu ba mana tsa kushǝgh dǝ ndzǝɗǝn kwa vǝlakǝmnd nǝ Yaazhǝgǝl kiyava fǝkura ndzǝɗa, kwakyarvad gulkura nǝ uud biya, ǝn da dǝgǝmbi dama zhǝru mbakyarvad tlǝrar biya. \v 9 Tlatlambi taaki ǝn na vǝlkur tlatlau nai ma wakiitahar biya. \v 10 Aɗaba tagav taakiya,“Wakiitaha Bulusa ba dladlaɗana ard ndzǝɗa, akwama ba iin dǝ ghǝran wa vakamiiyama, maay nǝ iin taaghai dǝ ndzǝɗ biya, dlaɓa ǝlbǝgahaana tlalbi kǝ dǝgiti biya.” \v 11 Barari hulfa kwan kǝ uudaha ar sǝran taakiya maay nǝ gǝrgǝr ma taataka dǝgiti viindamnda nǝmnd ma wakiitamnda akwama kǝm maay vakwani, ar dǝ dǝgiti kǝm da ɓag nǝmnd akwama kǝm ǝmtaɗ dǝ kuurama. \v 12 Kǝm war nǝmndi! tlamdalbi nǝmnd kǝ gǝra ghǝramnd dǝ uudahi kwa ma zharg nǝ iitǝra jarujig aandzu ma bawara. Kwan kǝ uudaha ar kura ghǝraatǝr dǝ zaraabahatǝra, ar na sǝraakan kǝ gǝrgǝr mataatakatǝra, ar dlagaha nɪitǝra! \v 13 Kǝm maay tsa kushǝgh kwa juujig kǝ ndzǝɗ biya, bamma kǝm ghachan bat ghala dǝgiti aa ghutǝkǝmnda nǝ Daadamazhigǝla, kwa ndzakiiyamǝt baz kuurama. \v 14 Abi baz kuuram ndakwani am ba ma ghaali kwa ghudgwi nǝ Daadamazhigǝla, mbakyarvad kwaha dzǝvanai kǝ ghala guh kwakyarvad na dǝgal da vakaru da taa ǝlbǝg marawa Tlǝkatǝg biya. \v 15 Tsa kushǝghamnda juubi kwa nahav biya, tapghantbi dlaɓ kǝ tlǝra kyalmah biya. Aɗaba kǝm dǝ fantar taakiya fadghǝraruwa da fǝgara bad fǝga, tǝdvad kwah nǝ vaka ɓa tlǝramnd ma kǝ uurama fǝgara bad fǝg ba vaivaiya, \v 16 Kǝm da taagan kǝ ǝlbǝg maraw ma kwatlǝrn kǝ kǝsah kwa tǝvuukwaruwa, ba kwal gata daag vaka ɓa tlǝri ɓaga nǝ uudan tǝ vakavaki favan nǝ iin biya. \v 17 Bandkwa viindaviindan ma kakaɗa Daadamazhigǝl taakiya, “Baɗǝm nǝ daddakwa tsa kushǝgha, aa tsatsǝg kǝ kushǝgh dǝ Yaazhǝgǝla.” \v 18 Daddakwa dlǝba ghǝran bi wa haivanthaig dǝ iin biya, bamma daddakwa dlǝbgant nǝ Yaazhǝgǝla. \c 11 \s Bulusa ard lii taa ǝlbǝg fiidfiida \p \v 1 Am da fa ba ǝrvǝdmahuɗ dǝ kaiya, aandzu ba mǝng zǝr dlaghǝr vakara. Famafǝg kǝ ǝrvidmahuɗ dǝ kaiya! \v 2 Ən sǝlga mbakyarvad kuurama, dǝ hulfa sǝlga waiyakǝva kwa ɓag nǝ Daadamzhǝgǝl tǝghǝr kǝskuurama. Am band ghuul cacuwanacacuwan kwa tavara langyi kǝsgan kǝ zhiila ba pal ba nǝ iina, iin Tlǝkatǝga. \v 3 Ən gǝdzǝg naiya aa nalbi band kwa dzǝghaar dǝ Hauwa, da dzaar dǝ kuuram biya. Valadavalǝg nǝ ghavala bad dyǝmdyǝmǝraana ɓagaɓag kǝ haipa. Am band kwah nǝ uurama, nǝgalnǝg nǝ dzamaghǝraru kǝ dǝga jiirǝr biya, tǝdvad kwaha, am vǝldabi kǝ ghǝraru bak jiirjiir kǝ Tlǝkatǝg biya. \v 4 Aɗaba am haigant ba wats dǝ lii sǝgǝv da vakaruwa. Haiyamanthaig dǝ ǝlbǝgahi ar tagkur nǝ iitǝr tǝghǝr kǝ Yesu, aandzu ba shah dǝ kwa tsagamndkuuru nǝmnda kǝ ǝlbǝg marawana. Haiyamanthaig dlaɓ dǝ hulfa shǝdkwi tagarkur nǝ iitǝra, bakǝvakwaha kwan kǝ shǝdkwa shiɗkwa cacuwanacacuwan bi wa caawama nǝ uur biya. Haiyamanthaig dlaɓ dǝ hulfa ǝlbǝg marawatǝra, aandzu ba shah dǝ kwa caawama nǝ uuram vakamnda. \v 5 Manzharg naiya jarkwarabi nǝ lii am tagtǝr nǝ uuram taaki “Ar dlakulva gyiyah Yesu” dǝ dǝgit biya. \v 6 Aandzu ba tsaghwad bi nǝ uud kǝ taaghai biya, bakǝvakwah ǝn sǝrgasǝrǝg kǝ dǝgita. Maramndkurdamarg nǝmd kwan aandzu tǝ kwar kǝ ɗuula. \v 7 Tagankuratag nai kǝ ǝlbǝg marawa Daadamazhigǝl ba gyagyana. Nanenanenǝg nai kǝ ghǝrarra, kiyava fǝkuraaran nǝ uuda. Baganaɓag kǝ haip ciya? \v 8 Nalnǝg mandki na pǝrɗigu kwaɓ vak kyalma dlamakǝlaaa lii gatǝga kwakyarvad ǝn ɓakura kǝ tlǝra. \v 9 Ma sartǝn ndzan ba ǝmtaɗ dǝ kuurama, nahanahǝg nai kǝ kwaɓa, bakǝvakwaha ndavankur biya, aɗaba sarwadǝvsǝg nǝ zaraabahamiyam kwa sarǝv ma Makidunkiya kǝ dǝgiti ǝn naag nai baɗǝmma. Fankuraabi nai ma sartakwahiin biya, dlaɓa ǝn da zaa ba vuukw bandkwana. \v 10 Kwakarvad jiira Tlǝkatǝga kwa ma kaiya, maay wa tsǝkwavatsǝg baɗǝm ma haaya Akaya kǝ taaki ɗuuwarɗug kǝ tsa kushǝgh biya. \v 11 Aujibǝg kǝskai ǝn taa kwani? Mbakyarvad ǝn maay waiyakurami ciya? Sǝrgasǝrg nǝ Daadamazhigǝl taaaki ǝn waikurwaiga. \v 12 Ən zaa ba vuuk nai dǝ ɗuuwa kwaɓi kwam da mǝlgwad nǝ uurama, mbakyarvad ǝn tsǝtǝrva kǝ “Dlakulvaha gyiyi Yesu kwa dyǝkdyǝkǝn” kǝ ɗuula tsa kushǝgh taakiya, ar ɓa tlǝr ba kalkal dǝ kǝmnda. \v 13 Hulfa kwan kǝ uudaha ar dlakulva gyiya Yesu aa jiirjiir biya, lii ɓa tlǝra fiida. Ar na ghǝraatǝr band dlakulva gyiya Tlǝkatǝga. \v 14 Dǝga jappǝr biya, aɗaba shatanah dǝ ghǝraan ndakwani naa ghǝraan band zǝrɓǝlǝg paraka. \v 15 Mbakyarvad kwaha, dǝga jappǝr bi akwama nardalnǝg nǝ lii ɓagar tlǝr kǝ Shtanah kǝ ghǝraatǝr band lii ɓa tlǝra jiirjiira. Tǝhala ghyǝnnga duniya ar da cauwa dǝgshǝgatǝr ba kalkal dǝ tlǝraatǝra. \s Dlaɗi huɓuu nǝ Bulus ma ɓa Tlǝraana \p \v 16 Ən gwiiya ba tagan naiya, aa tlatl bi nǝ uudan taakiya ǝn dlag biya. Akwmam tlatlǝgan band kwaha, aciya, haiyamanthaig dǝ kai band dadda dlaga, aɗaba kai ndakwani ǝn tlǝkǝna kǝda tsa kusǝgha. \v 17 Hulfa tsakushǝghǝn ǝn tsǝg naiyna, kwakyarvad tagaa nǝ Yaazhigǝl ǝndkwah biya. Aˈa, ma kwanǝn kǝ ǝlbǝga ǝn tsakushǝgh band dlaaga. \v 18 Aɗaba mǝng nǝ lii tsakushǝgh band kwa ɓag nǝ uudaha duniya, ba kai ndakwani ǝn ɓagan band kwaha. \v 19 Am ba dyǝmdyǝm nǝ uuram ba vaivaiya, baz hwaɗag kǝskuurama am ɓǝsha dǝgiti ɓagkur nǝ dlaagaha! \v 20 Aɗaba ma fakuraafǝg nǝ uud kǝ ɓa kwatǝnahǝra, am ba ɓǝshǝgana, aandzu pǝrkurva dǝga ruuwa, ma markura ndzǝɗa, ma ɓalkura mahǝpǝngw ma hudvǝga. \v 21 Ən cinnga zhǝruw nai kǝ taaki mbakyarvad maira ndzǝɗamnd wa ɓagamnda bi kǝ kwanahaan kǝ dǝgitah biya! Akwama mǝng nǝ daddakwa fa ndzǝɗa tsa kushǝgh dǝ dǝgiti tlǝrna, ba kai ndakwana ǝn fǝgaan kǝ ndzǝɗ bandkwaha. Ən tag band dlag naiy kǝ ghaiya vakwana! \v 22 Akwamaa Ibraniyah nǝ iitǝra, kai ndakwani bandkwaha. Akwamar kuɗǝga Ibrahim nǝ iitǝra, ba kai ndalwani bandkwaha. Akwamar Isra ilah nǝ iitǝra, ba kai ndakwani bandkwaha. \v 23 Akwama ar lii ɓatlǝra Tlǝkatǝg nǝ iitǝra, jantǝrarajig naiya! ǝn taa ghaiya mandki nanalnǝg kǝ valaaga! abi jantǝrarajig naiy dǝ tlǝr ba vaivaiya, danaghadǝg damma guda bǝrfina, huɓanuhuɓǝg kǝ tsǝgga ba dyǝkdyǝka, shǝg badyǝk kǝskai kǝ ngǝdlǝga tǝ duula ǝmtsǝga. \v 24 Shǝg dlǝɓa kǝ Yahudah kalkwakalǝg dǝ kiiɓ kulhǝkǝrd taar vaslambada. \v 25 Shǝg hǝkǝrd kalkwakalǝg nǝ Rumaha dǝ kiiɓa. Tapavnatapǝg dlaɓ ɗawalkwaɗawalǝg nǝ uud da akura shǝg palla. Shǝg hǝkǝrd kǝ pǝrayuwa caaɓǝg ǝn bama vakaiya. Tapannatapǝg dlaɓ kǝ hǝnnga baz vanng bama dǝlva, lakwti sǝkwadasǝg nǝ uuda. \v 26 Ma dahadagali ɓagan naiya fǝrtanafǝrtǝg kǝmtsǝg ma zaagha, dlaɓa fǝrtanatǝrtǝg kǝmtsǝg ma dǝva gwarɗaaha. Fǝrtanafǝrtǝg kǝmtsǝg ma dǝva zaraabahar Yahudaha, dlaɓa fǝrtanafǝrtǝg ma dǝva lii kwar yahudah biya. Fǝrtanafǝrtǝg kǝmtsǝg ma kǝssah dyǝka, fǝrtanafǝrtǝg kǝmtsǝg ma tǝghala, fǝrtanafǝrtǝg kǝmtsǝg ma dǝlva, fǝrtanafǝrtǝg dlaɓ kǝmtsǝg ma dǝva zaraabah fiidfiida. \v 27 Ɓaganaɓag kǝ tlǝra, tlakwatlǝg dlaɗa, hǝnnanubi kǝ haar maraw biya ,ɓǝshanuɓǝshǝg kǝ waiya ard andǝla. Shǝg ba dyǝkka ǝn tlǝkǝnabi kǝ kaff biya, tlakwatlǝg nǝ akwǝhya, pǝlghwavapǝlǝg nǝ sǝdav ǝn da fǝg nai biya. \v 28 Maay ba nǝ kyalma dǝgitahi shah shah biya, ba kǝlahǝnnga ǝn kǝsa dlaɗa faahyǝmi tǝ yaa daddaha gatǝg baɗǝmma. \v 29 Akwama mǝng nǝ daddakwa hǝtsalhǝtsǝga, mandki kai wa hǝtsǝgalhǝtsǝga, akwama mǝng nǝ daddakwa dǝgǝm damma haipa, fǝgwafǝg kǝ badza ǝrvǝdmahuɗ ba vaivaiya. \v 30 Akwama nalnǝg ba jiirjir kǝskai tsakushǝgha, ǝn tsakushǝgh dǝ dǝgitahi kwa mara hǝtsǝgalhǝtsǝgara. \v 31 Sǝrgasǝrǝg nǝ Daadamazhigǝl taaki fiidbi wan tag naiya, kwa iin Daadamazhigǝla, dlaɓa Daada Yaazhǝgǝl Yesu Tlǝkatǝga. Aa ndzandzǝg bark tǝghǝr kǝ iina ba tangw damma zǝrazǝra! \v 32 Ma sarta kwa ndzan ma Dimashku naiya, faafǝg nǝ gwammna kwa miizhangil kǝ tlǝkǝsa Aretas kǝ uuda tuuk kǝ ghaiya guda kǝs dyǝkka Dimashku kiyava viiya kaiya. \v 33 Sarkwada nǝ tsaghwahar ma alghwa tǝ ghǝra dǝlga kǝssiina, ngǝdlanarva ǝndkwaha. \c 12 \s Dǝgitahi margharda Yesu kǝ Bulus ma sǝnga \p \v 1 Aandzu ba da maay nǝ tlǝran biya, barari kǝskai tsakushǝgha. Bandkwannǝn, ǝn zaavuuk dǝ taa taa ǝlbǝgah tǝghǝr kǝ dǝgitahi marghwada nǝ Yaazhǝgǝl Yesu Tlǝkatǝg ma sǝnnga ard ba ghwǝm dǝ gyiya. \v 2 Ən sǝrgasǝrg kǝ uuda nǝ iina kwa viigan kǝlawatar uufad hiinanna, kǝsavantkǝsǝg dagat damma ghǝrazhigǝla dǝga hǝkǝrɗa tǝdvad ndzǝɗa Tlǝkatǝga, mbatak ma ndzǝgana vǝgha, mbatak ma ndzǝgana vǝgh biya, ǝn sǝrga biya, sǝrga ba nǝ Daadamazhigǝl palla. \v 3 Ən ba sǝrgasǝrǝg dlaɓ kǝ uuda nǝ iina, kwa kǝsavantkǝsǝg dagat damma ghǝrazhigǝla dǝga hǝkǝrɗna, mbatak ba maa ndzǝgana vǝgh nǝ iina, mbatak ma ndzǝgana vǝgh biya , ǝn sǝrga biya, sǝrga ba nǝ Daadamazhigǝl palla. \v 4 Cinnghacinng kǝ kyalma dǝgitahi vakwah kwa da tagǝvda biya, hulfa kwa tagdabi nǝ uuda dǝgshǝg kǝ ǝlbǝg tǝghǝr biya. \v 5 Ən tsǝgan nai kǝ kushǝgh dǝ uudana, ǝn tsǝgabi kǝ kushǝgh dǝ ghǝrar biya, bamma tǝghǝr kǝ dǝgitahi kwa mara hǝtsǝgalhǝtsǝgara. \v 6 Akwaman naagan kǝ tsakushǝgha, ǝn nǝgalbi kǝ dlaagi, aɗaba ǝn da taa ba jiira. Ən maay da tsakushǝgh biya, mbakyarvad aa dzambi nǝ uudan mandki ǝn shah dǝ kwa sǝrkwa nǝ iin biya, ard kwa cinngha nǝ iin vakara. \v 7 Aɗaba haik tsakushǝgh kǝskai dǝ kwanahaan dǝ sǝnnga kwa juujig kǝ dǝga jappǝra, ngal ba ɓǝlgusɓǝlǝg nǝ uud kǝ kuzza kwa nal kǝ tak ma vǝghara. Nalnǝg wan kǝ zǝrɓǝlga shatanah kiyava vǝlgwa dlaɗ tsǝkwavan dlaɓ kǝ tǝɗa fǝɗavgha. \v 8 Shǝg hǝkǝrd kǝskai ǝn ba ghaala Yaazhǝgǝl mana tagwzha dǝ kwan kǝ dǝgita, \v 9 Aiyama kǝskaiya,“Tlakaratlǝg nǝ herǝrra, aɗaba tǝdvad hǝtsǝgalhǝtsǝgah wa da nǝghǝvanǝghǝg nǝ ndzǝɗaara.” Mbakyarvad kwaha ǝn da fǝgara bad hwaɗag nai kǝ tsakushǝgha hǝtsǝgalhǝtsǝgar kiyava ndzǝg nǝ ndzǝɗa Tlǝkatǝg ǝmtaɗ dǝ kaiya. \v 10 Mbakyarvad kwaha nǝghǝghanakanǝghǝg dǝ hǝtsǝgalhǝtsǝgara, ard zaa hǝtǝr ma vǝga kwa ɓaghwi nǝ uuda, ard huɓa dlaɗa, ard mbahǝlla, ard dǝgitahi dzaghardzag mbakyarvad Tlǝkatǝga. Aɗaba akwma hǝtsanalhǝtsǝga, ǝn da tlǝkǝna ma sartakwah nai kǝ ndzǝɗa. \s Dǝgiti njǝkǝn kǝ Bulus tǝghǝr kǝ yaa daddaha gatǝg ma kurinti \p \v 11 Ɓaganaɓag kǝ dlagǝra, famwaba nǝ uurama. Ma kuuram wa kalkalan kǝ dlǝba kaiya. Aandzu ba tlanal ndau biya, nal bi taaki “mallaha dlakulva gyiya Yesu ruwa” jarkwaraa biya. \v 12 Ɓagaɓag nǝ Daadamazhigǝl kǝ dǝga sǝrga ard tlǝraha jappǝr tǝdvad kai makuurama, kwa ɓagana nai kǝ tlǝrar dǝ fa ǝrvǝdmahuɗa. Kwanahan kǝ dǝgaha jappǝra maradamarǝg taakiya ǝn dlakulva gyiya Yesu ba jiijira. \v 13 Ta kwar kǝ ɗuul wa marandanai taakiya namalbi kalkal dǝ kyalma dlamakǝlaaa lii gatǝg biyi? Nii mbakyarvad tsankǝrvatsǝg kǝ mǝlgwad dǝ kwaɓhi? Ɓǝshamwanaɓǝshǝg ci kwan kǝ haipa! \v 14 Ɓadlamvaɓadlǝg kǝ dǝga hǝkǝrd da nǝghakuuram ndakwana. Ən fǝkuraabi kǝ ɓa dǝgit biya, aɗaba kuuram wan naag naiya, kwaɓaruu biya. Aɗaba kalkalnabi ƙǝ zarh kǝ dlaɗa ɓa dǝgit kǝ Daddaatǝrta ard Babbaatǝr biya, bamma Daddaatǝra ard Babbaatǝr wa kǝsa dlaɗa zarhahatǝra. \v 15 Ən cǝnngan ǝmtakǝr akwama tsanatsǝg kǝ dǝgit vakar baɗǝmma, baz ghǝrarra kwakyarvad ǝn mǝlkuruwa. Akwamma ǝn zaa ba vuukw dǝ waiya kǝ uurama, mbats am da gulgan kǝ waiyakǝvaru mbakyarvad kaiya? \v 16 Am da haiganthaig dǝ kai taakiya nanaibi naiy kǝ dǝgit kǝskuuram biya . Aɗaba mǝng wa da tagan taaki na markura dyǝmdyǝmǝra, na patkuru bad fiida. \v 17 Zankuruzǝg nai tǝdvad kwatlǝr kǝ uud ma lii ɓǝlantǝr nai da vaakaruwa? \v 18 Ghalanghalǝg kǝ Titus ma dǝvakaruwa, ɓǝlanantɓǝlǝg kǝ zǝraab kwa dadda gatǝg ǝmtaɗ dǝ iina. Am tagan taakiya zakuruzǝg nǝ Titusa? Mbats kaiya ard iina ba dǝgit pall nǝmnd biya? Dlaɓa kǝm taa ba ɗuul pal biya? \v 19 Mbats tlatlam ba wur nǝ uuranm taakiya kǝm ɓa kǝla ndzǝɗamnd kǝ ngǝdla ghǝramnd vakaruwa. Ba Daadamazhigǝl nǝ shiidamnda, kǝm taa ba jiijir ma Tlǝkatǝga. Aandzu kǝm ɓa bau nǝmnda, kuuramǝn ǝn waikur naiya, ɓagamnd kwakyarvad am tlǝkǝna kǝ ndzǝɗa. \v 20 Ən gǝdzǝga, mbatak sarti ǝn da sagau naiya, ǝn tlǝkuuran band kwan naag nai biya, dlaɓa am tlǝkwa nǝ uuram band kwam naag nǝ uuram biya. Ən gǝdza aa tlanarai kǝ ushava, ard sǝlga, ghwaɗa hǝnkala, ard naa ghǝra ard badza ɗaaga, ard amaaha,ard dǝkdǝka ghǝra, ard ciya hǝnkala. \v 21 Ən gǝdza taakiya akwama da gwiiyanagwiig da vakaruwa, da fǝgwafǝg nǝ Daadamazhǝgǝlar kǝ cinnga zhǝruwa tǝ vuukwaruwa. Ən gǝdza haik badza ǝrvǝdmahuɗ kǝskai mbakyarvad uudah ba dyǝkka kwa ndzar ɓa ba haip wura, lii pǝlarabi kǝ ghǝr vaka ɓa gwaragwar biya, ard ɓa fǝdǝra ard gata duula cǝnga ǝmtakǝra dǝga tsa zhǝruwa. \c 13 \s Ɓǝla magiya Bulus dǝga mbasuumbasa \p \v 1 Dǝga hǝkǝrd nǝ wan kǝskai ǝn ba sagau da nǝghkuranǝghǝga. “Ba jiijira da sǝrvaka tǝ shidah buwa ma hǝkǝrd nǝ jiira ǝlbǝga” band kwa viindava ma kakaɗa Daadamazhigǝla. \v 2 Dagawar da vakaru kǝ dǝga buwa, ɓǝlanaɓǝlǝg kǝ magiya kǝ lii ɓagara haipa ard kyalma uudah baɗǝmma mara duuwars kǝ ɓa haipa. Aandzu ban maay ǝmtaɗ dǝ kuuram biya, ǝn gwiiya gwaigarsgwaig kǝ hulfa kiiɓa ndaigǝn tagankur nai na, aɗaba akwama gwiiyanagwiig da vakaruwa maay nǝ daddakwa da ngǝdlǝgarwangǝdlǝg kǝ kiiɓa ndaig biya. \v 3 Akwama ba am na sǝran kǝ jiira taakiya taaghai nǝ Tlǝkatǝg tǝdvad kaiya, wayam ci nǝ jiirana, hǝtsalbi nǝ tlǝkatǝg ma kuuram biya, dlakulvakwaha mara ndzǝɗan ma kuurama. \v 4 Aandzu ba hǝrtavǝthǝrtǝg nǝ Yesu tǝdvad mara ndzǝɗa, bakǝvakwaha dǝ shifǝg nǝ iin tǝdvad ndzǝɗa Daadamazhigǝla. Aandzu ba kiyam maira ndzǝɗ nǝ miiyam ma Yesu, bakǝvakwaha kiyam dǝ shifǝg ma Yesu tǝdvad ndzǝɗa Daadamazhigǝla mbakyarvad tlǝrǝn ɓagamnd nǝmnd ma kuurama. \v 5 Sǝramakasǝrǝg ndan kǝ ghǝraruwa mbakyarvad am sǝrakan taakiya am gatǝgaan kǝ Yesu bak jiijiira. Sǝramakasǝrǝg kǝ kǝ ndzǝgana ruuwa. Mbats am sǝrgai taakiya Tlǝkatǝg ba ma kuuram biya? Akwama am sǝrgabiya, nalnǝg mbǝɗamambǝdǝg tǝ duula fǝshiga. \v 6 Mantlǝg naiya am da sǝrgaakasǝrǝg taakiya hǝtsamndalbi nǝmnd biya. \v 7 Kǝm dzǝgwazhǝgǝl kǝ Daadamazhigǝl taakiya ɓagam bi kǝ dǝgiti kwa kalkal biya. Kwayarvad kǝm ɓa dabariya nǝdal ghǝramnd mandki kǝmnd wa zamndu fiir biya, mbakyarvad am ɓagan nǝ uuram kǝ dǝgiti kalkala, aandzu ar ba da tlatlǝgan nǝ uudah taaki mandki hǝtsamdalhǝtsǝga. \v 8 Aɗaba kǝm naiy kǝ dǝgiti maay nǝ jiir mavakai biya, kǝm naa ba dǝga jiira. \v 9 Kǝm hwaɗag nǝmnda akwama hǝtsamndalhǝtsǝga, aɗaba am tlǝkǝna nǝ uuram kǝ ndzǝɗa. Ɗlaɓa kǝm dzǝgwazhǝgǝl am nal ba kǝ uudah jiirjiira. \v 10 Iin wa viindankura nai kǝ kwana aandzu ban maay ǝmtaɗ dǝ kǝ uuram biya, aɗaba akwama sanǝvsǝga, aa da nal bi kǝ barari kǝskai ǝn da vǝlkur kǝ dlaɗ dǝ mara ndzǝɗǝn kwa vǝlghwa nǝ Yaazhǝgǝla, ndzǝɗa fǝgaraadǝfǝga, dǝga badzǝg dǝ badzǝg biya. \s Əlbǝga mbasuumbasa \p \v 11 Dǝga mbasuumbas ci zaraabahara, da ba daghuvalitlǝrn. Ɓagamɓag kǝ kǝla ndzǝɗaaru am nal kǝ uudah jiirjiira, cǝngamcǝng kǝ ghalgara, haiyamanthaig dǝ zaraabaharuwa am ndzan ba lapiya. Tǝdvad kwah wa da ndzǝg nǝ Daadamazhigǝl kwa waiyuuda ard gabǝrra ǝmtaɗ dǝ kǝ uurama. \v 12 Tagamartag kǝ uus kǝ zaraabaharuwa dǝ taa uus bǝrhuga kwa caccuwanacaccuwana. \v 13 Ar tagkur uus nǝ yaa daddaha gatǝg baɗǝmma. \v 14 Aa ndzandzǝg nǝ herǝrra Yaazhǝgǝlamiiyam Yesu Tlǝkatǝga, ard waiyakǝva Daadamazhigǝla, ard ndzǝgan shǝdkwa caccuwanacaccuwana ǝmtaɗ dǝ kuuram baɗǝmma. Amin.