\id MAT Kubokota Adapt ,Date start 7/05/2018 , First draft by Aldrine Apusae, Team check date start 07/03/2022 date finish, Consultant checking start by Katena Tarakabu, 11/04/2022, date finish 22/04/2022; Dr Zobule Revision and TC Check: Feb2023, TC Dr Zobule TC Revising Aug2022 to June2023, TC: Translation Team Read-thru- May 31 to June16, 2023, IBM House Hon- Simion Ipakolo, Aisake Talu, Aldrin Apusae, Timothy Kolo, Geoffrey Pinau, Second Round editing by Dr Zobule, Oct15, 2023, TC/Translation Final Team Read- Nov 1-18, 2023, IBM House Hon- Emosi Irapio, Patson Madikera, Aldrine Apusae, Timothy Kolo, Geoffrey Pinau, Dr AGZobule \ide UTF-8 \h Matiu \toc3 Matiu \toc2 Matiu \toc1 Matiu \mt I Matiu \c 1 \s Na Tututi ti Jisu Karisito \r (Luke 3.23-38) \p \v 1 Ani za na kutina na tutina i Jisu Karisito aza na tutina i Devita aza na tutina i Ebarahami. \p \v 2 I Ebarahami za vaporea i Aisake, ko i Aisake za vaporea i Jekopi, ko i Jekopi za vaporea i Jiuda beto ria na taina na tugana marene. \v 3 I Jiuda za vaporedi ti Tama ari Parezi i Zara, i Parezi za vaporea i Gezironi, ko i Gezironi za vaporea i Rami. \v 4 I Rami za vaporea i Aminadabi, i Aminadabi za vaporea i Nasoni, ko i Nasoni za vaporea i Salamoni. \v 5 I Salamoni za vaporeni ti Regabi i Boazi, ko i Boazi za vaporeni ti Ruti i Obedi, ko i Obedi za vaporea i Jese, \v 6 ko i Jese za vaporea i Devita na bangara. \p Ko i Devita za vaporeni tana maqotana i Uria i Solomone. \v 7 I Solomone za vaporea i Roboama, i Roboama za vaporea i Abija, ko i Abia za vaporea i Asa. \v 8 I Asa za vaporea i Josapati, i Josapati za vaporea i Jorama, ko i Jorama za vaporea i Uzia. \v 9 I Uzia za vaporea i Jotama, i Jotama za vaporea i Agazi, ko i Agazi za vaporea i Gezekae. \v 10 I Gezekae za vaporea i Manase, i Manase za vaporea i Amoni, ko i Amoni za vaporea i Josia. \v 11 I Josia za vaporea i Jekonia beto ria na taina marene, totonai qari taraputu lao pa Babiloni ria na tinoni Izireli. \p \v 12 Pa liguna qari taraputu lao pa Babiloni ria na tinoni Izireli za i Jekonia za vaporea i Salatieli, ko i Salatieli za vaporea i Zorobabele. \v 13 I Zorobabele za vaporea i Abiuda, i Abiuda za vaporea i Eliakimi, ko i Eliakimi za vaporea i Azoa. \v 14 I Azoa za vaporea i Zadoki, i Zadoki za vaporea i Akimi, ko i Akimi za vaporea i Eliuda. \v 15 I Eliuda za vaporea i Elieza, i Elieza za vaporea i Matani, ko i Matani za vaporea i Jekopi. \v 16 I Jekopi za vaporea i Josepa na marenena i Mere, ko ti Mere za podo vei i Jisu aza za tagigala na Karisito. \p \v 17 Ko na ngutidi ria doru podopodo zazae tinoni podalai ti Ebarahami ko za lame kamu ti Devita za ka manogamade podopodo, ria za podalai ti Devita ko za lame kamu totonai qari taraputu lao pa Babiloni ria na tinoni Izireli za ka manogamade podopodo, beto za koko totonai qari taraputu lao pa Babiloni ko za lame kamu tana Karisito za ka manogamade podopodo. \s Na Podona i Jisu Karisito \r (Luke 2.1-7) \p \v 18 Ego ari za vei za na vavakatona na podona i Jisu Karisito. I Mere, aza na tinana i Jisu, za perangaina tu za tavatiolata vakole vani i Josepa. Ba totonai qari oqoro makarai suvere varikamu ari kori, i Mere za tori vaporeni iapana tu na Ongu Tabuna. \v 19 I Josepa na marenena ani za maka tinoni tuvizina aza. Ko zake nyorogua vavotuni vavakato varivakeana aza i Mere, ko za roquroqua ko bi koroto golomo paleni aza i Mere za gua. \v 20 Ba totonai za korapa roverove vei zara i Josepa, za ani za votu tana pa putagita za maka mateana tana Bangara, ko ari za guni vei, <> za gua za na mateana. \p \v 22 Ego doru zakazava ari za qari taroiti ko qari vagore votua za na paranga perangaina tu za pojai na Bangara tana tinoni korokorotai i Aisea, ari za gua vei, \q1 \v 23 <>\x - \xo 1.23 \xo*\xt Aisea 7.14.\xt*\x* za gua. \m Na ginuana na paranga Imanuela za \bd Na Tamaza za suvere tavitigita\bd*. \p \v 24 Pa liguna na putagita za iqolo i Josepa ko za roitini aza vei za garununi na mateana tana Bangara ko za tekua aza i Mere ko na maqotana. \v 25 Ko zake puta tavitia i Josepa i Mere tinganai za vapodoa tu aza na tuna marene. Ko za vakukuni i Jisu aza na izongona. \c 2 \s Ria na Tinoni Gigigalai pa Kale Zagere Tapo \p \v 1 Ego totonai za podo i Jisu pa Betilihema pa Jiudia, aza na totozo za bangara i Herodi, ari kaki tinoni gigigalai qari taloi koko vei pa kale zagere tapo ko qari bola pa Jerusalema, \v 2 ko qari nanaza, ari qari gua vei, <> qari gua ria. \p \v 3 Ego totonai za nongoria i Herodi na bangara za na veveina aza, za takulanga aza beto ria dorudi pa Jerusalema. \v 4 Ko za kuku varikamudi i Herodi ria na kuta iama beto ria na tinoni varivagigalai tadiria na tinoni, ko za nanazaria, <> za gudi. \p \v 5 Nari za ari qari guni vei, <\x - \xo 2.6 \xo*\xt Maika 5.2; 2 Samuela 5.2.\xt*\x* za gua,>> qari guni. \p \v 7 Nari za kuku kaledi i Herodi ria na tinoni gigigalai, ko za nyaqo votuni tadiria za na totozo za bola votu na seru. \v 8 Beto za garunu goredi pa Betilihema, ari za gudi vei, <> za gudi. \p \v 9 Pa liguna qari nongoria na bangara nari za qari taloi keni ria na tinoni gigigalai ari. Ko ani aza na seru, aza qari batini pa kale zagere tapo perangaina, za tokaria, ko tinganai za lao vanogoto pa narena totona ketakoi za kole na koburu. \v 10 Ko totonai qari batia na seru za qari qera vitivitigi. \v 11 Ko qari luge lao pa ruma nari za qari batia za na koburu beto i Mere na tinana. Ko qari gona nyumu sori tungutungu ko qari vatarazaea za na koburu, beto za qari raua ria na dia baeke varivana ko qari vani na qolo, na parakenisenisi beto na moa za na koburu. \v 12 Beto za votudi pana putagita za na ule vabalau ko marike mule zae ti Herodi za gua, ko qari tutia na goto zona tu ko qari mule kenidia pa dia guguzu ria na tinoni gigigalai. \s Na Uku Gore pa Ijipi \p \v 13 Ego pa liguna qari taloi kenidia ria na tinoni gigigalai ari, nari ani za votu ti Josepa pa putagita za na mateana tana Bangara, ko ari za guni vei, <> za guni. \p \v 14 Nari za turu i Josepa, za tokai za na koburu beto na tinana na bongina tugu aza, ko za taloi keninana pa Ijipi. \v 15 Ko za suvere ketakoi aza ko tinganai za uke tu i Herodi. Ko za gore votu za na paranga za pojai na Bangara tana tinoni korokorotai, ari za gua vei, <>\x - \xo 2.15 \xo*\xt Gosea 11.1.\xt*\x* za gua. \s Na Vaukedi na Koburu Pekipeki pa Betilihema \p \v 16 Ego totonai za gilagilai i Herodi za ria na tinoni gigigalai za qari vagonai gu aza, za za tagigiri vikevikereni. Ko za varigarunu ko mari vai vauke paledi ria doru koburu marene pa Betilihema beto pa guguguzu varilivutaina, ria koburu kori aorodi ko mi gore tadiria na melalu za gua. Na ngutina na aorodi ria na koburu za padani aza podalai tugu na totozo za nyaqo votuni aza tadiria na tinoni gigigalai. \v 17 Ko za gore votu za na paranga za lame vei ti Jeremae na tinoni korokorotai, ari za gua vei, \q1 \v 18 <>\x - \xo 2.18 \xo*\xt Jeremae 31.15.\xt*\x* za gua. \s Na Gabala Mule koko pa Ijipi \p \v 19 Ego ko pa liguna za uke i Herodi, za ani na mateana tana Bangara za votu pa putagita ti Josepa pa Ijipi, \v 20 ari za gua vei, <> za gua aza. \p \v 21 Nari za turu i Josepa, za tokai za na koburu beto na tinana ko za mule pa pezo Izireli. \v 22 Ba tonai za nongoroni i Josepa za i Akiliasi za sogai i Herodi na tamana ko za bangara pa Jiudia qari gua, za matagutu mule suvere ketakoi aza. Ko tonai za votu pa putagita za na ule vabalau nari za taloi keni vei pa pikata guguguzu pa Qalili tu. \v 23 Ko za zae suvere pa guguzu na izongona pa Nazareti. Ko za gore votu za na paranga za gore vei tadiria na tinoni korokorotai, ari qari gua vei, <> qari gua. \c 3 \s Na Taraena i Jone Paputaiso \r (Maka 1.1-8; Luke 3.1-18; Jone 1.19-28) \p \v 1 Ego ko pana rane ria za votu lame i Jone Paputaiso, ko za podalai tarae pa qega pa Jiudia, \v 2 ari za gua vei, <> za gua aza. \v 3 I Jone tugu ani za korotoni i Aisea na tinoni korokorotai, tonai ari za gua vei, \q1 <\x - \xo 3.3 \xo*\xt Aisea 40.3.\xt*\x* za gua,>> za gua i Aisea. \p \v 4 Ego ko i Jone na nana poko za na vurungudi gu na kameli, na nana doko za na kopo vulitini manugu mademade nenedi gu, beto na nana tekutekuna za na kupo beto na muji pirudi gu. \v 5 Ko qari kamu tana ria pa Jerusalema, ria doru pa Jiudia beto ko ria doru pa varilivutaina pa pie Jodani. \v 6 Ko qari ule votudi na dia sela beto i Jone za paputaisoria pa pie Jodani. \p \v 7 Ba totonai za batiria i Jone za na motadi ria na Parese na Sadusisi za qari lame ko mi paputaisoria aza qari gua, nari ari za gudi vei aza ria, <> za gua i Jone. \s I Jisu za Tapaputaiso \r (Maka 1.9-11; Luke 3.21-22) \p \v 13 Ego za kamu koko pa Qalili i Jisu ko za gore pa pie Jodani ko mi tapaputaiso ti Jone za gua. \v 14 Ba i Jone za podeke vanogotia aza, ari za guni vei, <> za gua. \p \v 15 Ba za oe laoa i Jisu aza, <> za gua aza. Nari za vazotoa i Jone aza. \p \v 16 Ko aza tugu za tapaputaiso ko za iolo loia na pie i Jisu, za ani za tarevanga vani aza za na oka, ko za batia aza za na Ongonguna na Tamaza za tigoro gore lagere vei maka kuru ko za lagere togai aza. \v 17 Beto za maka mamalaingi za koko lagere vei pa noka, ari za gua vei, <> za gua. \c 4 \s Na Toketokena i Jisu \r (Maka 1.12-13; Luke 4.1-13) \p \v 1 Ego pa liguna aza za toka zaeni pa qega na Ongu Tabuna i Jisu ko mi toketokea na bangaradi na tomete za gua. \v 2 Ko za tabutabu ganigani ka madengavuluputa ranena beto madengavuluputa bongina aza, ko za burana. \v 3 Ko totonai za kamu za na bangara toketoke, ko ari za guni vei aza, <> za gua aza. \p \v 4 Ba za oea i Jisu aza, ari za gua vei, <\x - \xo 4.4 \xo*\xt Vavanau 8.3.\xt*\x* za gua,>> \q1 za gua i Jisu. \p \v 5 Ego beto za toka laoni na bangaradi na tomete pa guguzu tabuna pa Jerusalema i Jisu, ko za vaturua pa are babanana na kakabarena na zelepade, beto ari za guni vei, \v 6 < za gua,>> \q1 za gua na bangaradi na tomete. \p \v 7 Nari za oea i Jisu za na bangaradi na tomete, ari za guni vei, <\x - \xo 4.7 \xo*\xt Vavanau 6.16.\xt*\x* za gua,>> za gua i Jisu. \p \v 8 Nari za toka zaeni mule na bangaradi na tomete pa maka kubo ululuna i Jisu, ko za vabatini doru binangara pa kasia guguzu beto na dia neqi lavalavatadi. \v 9 Beto ari za guni vei i Jisu, <> za gua. \p \v 10 Nari za oea i Jisu aza, <\x - \xo 4.10 \xo*\xt Vavanau 6.13.\xt*\x* za gua,>> \q1 za gua i Jisu. \p \v 11 Nari za taloi keni za na bangaradi na tomete, ko ani ria na mateana qari kamu ko qari tokani i Jisu. \s I Jisu za Podalaini na Nana Roiti pa Qalili \r (Maka 1.14-15; Luke 4.14-15) \p \v 12 Ego totonai za nongoroni za i Jone za qari tori valugea tu pa ruma varipiu qari gua, nari za taloi keni veinana pa Qalili i Jisu. \v 13 Ko za iolo loia za pa Nazareti ko za gore suvere vei pa Kepaniami pa keketai ovuku pa Qalili, pa pikata ia pa Zabuloni beto pa Naputalai. \v 14 Ko za gore votu za na paranga za pojai i Aisea na tinoni korokorotai, ari za gua vei, \q1 \v 15 <>\x - \xo 4.16 \xo*\xt Aisea 9.1-2.\xt*\x* \q2 za gua i Aisea. \p \v 17 Podalai na totozo aza za podalai tarae i Jisu, ari za gua vei, <> za gua aza. \s I Jisu za Kukuria ari ka Made Tinoni Abu \r (Maka 1.16-20; Luke 5.1-11) \p \v 18 Tonai za korapa popoananana pa ovuku Qalili i Jisu, nari za batiria ari kori tamatazi ari Saimone aza za tavaizongo i Pita beto i Aduru na taina. Qari korapa vaqaradia pa ovuku, ura na tinoni abu ari kori. \v 19 Ko ari za gudi vei i Jisu ari kori, <> za gudi. \v 20 Na totozo tugu aza qari loi paledi ketakoi ari kori za na dia vaqara, ko qari lao tutiadia i Jisu. \p \v 21 Ego ko za jola lao nari za batiria gu mule i Jisu ari kori goto tamatazi, ari Jekopi beto i Jone, kori tuna marene i Jebeti. Qari korapa tugu zae tavitia pa koaka za na tamadi i Jebeti, ko qari korapa oke tuvakaria na dia vaqara, nari za kukuria i Jisu ari kori tamatazi ria. \v 22 Na totozo tugu aza za qari loi paledi ari kori za na dia koaka beto na tamadi, ko qari lao tutiadia i Jisu. \s I Jisu za Varivagigalai, za Tarae, beto za Varisalana \r (Luke 6.17-19) \p \v 23 Ego ko za lekoria i Jisu za doru ia pa Qalili, ko za kole varivagigalai pa dia ruma varivarikamudi, za taraeni na nongoro leana na binangara tana Tamaza beto za salana paledi aza ria doru mo beto na vagauru qari koleria na tinoni. \v 24 Ko na nongorona i Jisu za lekoia na doru ia pa Siria. Ko qari toka kamudi tana ria doru za koleria na okokoto mo vagauru, ria qari gozororia na vitigi lavalavata, ria za lugeria na tomete ikikeredi, ria qari kirekirenge, beto ria za uke kale na kobukobu tinidi. Ko za salana betoria i Jisu ria doru. \v 25 Ko qari tutia i Jisu za ria na minete lavata koko veidi pa Qalili, pa Manogaguguzu, pa Jerusalema, pa Jiudia, beto ria pa maka karovona Jodani. \c 5 \s Na Qeraqera Zozotona \r (Luke 6.20-23) \p \v 1 Totonai za batiria i Jisu ria na minete tinoni, nari za keza zae pa kubokubona. Ko totonai za nyumu aza nari za qari lame varivarikamu tana ria na nana sepele. \v 2 Nari za podalai vagigalairia aza ria, ari za gua vei: \q1 \v 3 <> za gua i Jisu. \s Gamu na Solo beto na Kabere \r (Maka 9.50; Luke 14.34-35) \p \v 13 <> za gua i Jisu. \s Na Varivagigalaina na Vavanau ti Mosese \p \v 17 <> za gua i Jisu. \s Na Varivagigalaina na Kokora \p \v 21 < za gua. \v 22 Ba ara ma pojadigamu gamu: na tinoni za korakorani na taina za mina gozoria na varituti. Aza ari bi guni vei na taina, bi guni, za mina lao pa koti tadiria na tinoni Jiu. Aza ari bi gua vei, bi gua, za mina lao pa iku pa heli.\f + \fr 5.22 \fr*\ft Na paranga za tapeluku \ft*\fk Heli\fk* pani beto vei tugu pa pikata 29, 30, za pa paranga Qiriki pa Qehena. Pa Qehena za na izongona na lolomo pa peguruna pa Jerusalema, ketakoi qari gonagona pale nyanyao na ikika beto qari vatoni iku na rane na bongi ko na iku za toa laonana gu doru totozo. Pa Vinaego Koregana za pa heli na ia qari lao ria qari gozoria na vinakilasa tana Tamaza.\f* \p \v 23 Ko za vei za vei bu korapa varivanani pa ia vavavuina ao za na mua varivana nari za ketakoi tu za bu roquroqu kamua ao za maka sela qu roitini ao tana taimu, \v 24 nari za mu loi vakolea ketakoi pa moena na ia vavavuina za na mua varivana ko mu mule keni bulea mae za na taimu beto za mu lao varivanani za na mua varivana. \v 25 Mu siqarai bulea na mua kana totonai gamu korapa lalaomiu pa zona, keta na mua kana mi valaogo tana tinoni varituti, ko na tinoni varituti mi valaogo tana na nabulu kopu, ko aza mi gona lugenigo pa ruma varipiu. \v 26 Ma poja zozotonigo ara ao: pala munake izongo votu taloi ketakoi ao tinganai muna lipu vaokotia na poata betobetona,>> za gua i Jisu. \s Na Varivagigalaina na Barabarata \p \v 27 <\x - \xo 5.27 \xo*\xt Votu 20.14; Vavanau 5.18.\xt*\x* za gua. \v 28 Ba ara ma pojadigamu gamu: na tinoni za dogodogoro nyoroguani gu za maka reko tiolata, za tori baratia tugu pa bulona aza. \v 29 Ko vei na mata kale matuamu ao za bi valotugo, za mu ujolia ko mu gona paleni. Ura vei maka kobu tinimu ao za bi takobu pale za aza za leana jolani na tini dorumu ao bi tagona lao pa heli. \v 30 Beto vei na lima kale matuamu ao za bi valotugo ao, za mu kobua ko mu gona paleni. Ura vei maka kobu tinimu ao za bi takobu pale za aza za leana jolani na tini dorumu ao bi tagona lao pa heli,>> za gua i Jisu. \s Na Varivagigalaina na Variloi Tamabaragozo \r (Matiu 19.9; Maka 10.11-12; Luke 16.18) \p \v 31 <\x - \xo 5.31 \xo*\xt Vavanau 24.1.\xt*\x* za gua. \v 32 Ba ara ma pojadigamu: na tinoni zake variputa taviti goboro na maqotana ba za loi pale goboro, za vabarabaratia za na reko ani beto na marene za nagoa na reko za taloi pale ani ba za barabarata tugu,>> za gua i Jisu. \s Na Varivagigalaina na Maulu \p \v 33 <\x - \xo 5.33 \xo*\xt Iama 19.12; Nguti 30.2; Vavanau 23.21.\xt*\x* za gua. \v 34 Ba ara ma pojadigamu: muke izongo maulu totonai mu roitini maka taringutinguti. Muke maulu lao pa noka, ura aza na nana nyumunyumuna bangara na Tamaza. \v 35 Muke maulu lao pa pezo, ura aza za na nana tetetena na nenena aza. Muke maulu lao pa Jerusalema, ura aza na guguzu tana Bangara lavata. \v 36 Beto muke maulu lao pa batumu, ura maka galu vurungumu gu ba quke boka vakekai babi vakudekudea. \v 37 Goto na miu paranga za mi E gu tonai mi E beto mi Dai gu tonai mi Dai. Goto vei kaki paranga mule muna jokadi, nari za ria na koko veidi gu tana kutana nikerena ria,>> za gua i Jisu. \s Na Varigigalaina na Raja Varisogana \r (Luke 6.29-30) \p \v 38 <\x - \xo 5.38 \xo*\xt Votu 21.24; Iama 24.20; Vavanau 19.21.\xt*\x* za gua. \v 39 Ba ara ma pojadigamu: muke raja sogani ikerena za na ikerena. Goto bi poaria maka tinoni na papara kale matuamu, za mu balinga lao vani mule keta pa kale merimu ao. \v 40 Vei bi nyorogua toka lao rajanigo pa varituti za maka tinoni ko mi teku vakeninigo na mua soti bi gua, za mu vamalumu vani tugu vei na mua koti ao. \v 41 Vei maka tinoni bi jujukigo ko mu pogozo vani maka maelo bi gunigo, za mu tuti pogozo vani kori maelo tu ao. \v 42 Na tinoni za tepago za mu vani, beto na tinoni za nyorogua teku gu maqalai tamu bi gua za muke uku peleni tu,>> za gua i Jisu. \s Roquroquria na Mua Kana \r (Luke 6.27-28, 32-36) \p \v 43 < za gua. \v 44 Ba ara ma pojadigamu gamu: mu roquroquria ria na miu kana beto mu varavara tokadi ria qari komitigamu, \v 45 ko mu tuna na Tamamiu pa noka za gamu ura aza na nana tapo za vaalangadi ria na tinoni ikeredi beto na tuvizidi beto na okoro za vagoredi ria tinoni na leadi beto ria na seladi. \v 46 Ura vei ria gu qari roquroqugamu za muna roquroquria gamu, nari na pinia za muna tekua? Ria gu na tinoni tekuteku takisi ba qari bokadia roitini aza. \v 47 Beto vei muna gozoro qeraqeraniria ria na miu baere gu gamu, nari za gamu oqoro roitini maka za bi goto za gamu. Ria gu na tinoni rodomo ba qari bokadia roitini aza. \v 48 Ko gamu za mi maladoruru na miu variroqu vei tugu na Tamamiu pa noka ba za maladoruru na nana variroqu,>> za gua i Jisu. \c 6 \s Na Roiti Tuvizidi \p \v 1 <> za gua i Jisu. \s Na Tokani na Tinoni Varivasevina \p \v 2 <> za gua i Jisu. \s Na Veveina na Varavara \r (Luke 11.2-4) \p \v 5 < mu gua. \p \v 14 Ura vei muna taleozodi gamu ria na sela qari roiti lamedi ria na tinoni tadigamu, nari za na Tamamiu pa noka ba mina taleozodigamu tugu za gamu. \v 15 Goto vei munake taleozodi gamu ria na tinoni, nari za na Tamamiu ba minake taleozodigamu tugu na miu sela za gamu,>> za gua i Jisu. \s Na Tabutabu Ganigani \p \v 16 <> za gua i Jisu. \s Ria na Izizongo pa Noka \r (Luke 12.33-34) \p \v 19 <> za gua i Jisu. \s Na Jukena na Tini \r (Luke 11.34-36) \p \v 22 <> za gua i Jisu. \s Na Tamaza beto na Izizongo \r (Luke 12.22-34) \p \v 24 < babi babi muke gua. \v 32 Ura doru zakazava vevei ari za ria gu na tinoni rodomo qari kole nyaqo tokatokaria. Goto gamu za na Tamamiu pa noka za tori gilagilarianana tu za qari poreveveina muna toadi gamu za doru zakaza ari. \p \v 33 Goto mu nyaqo momoea za na binangara tana Tamaza beto na nana tuvizi, beto aza mina tamo vadigamu ria doru zakazava vevei ari. \v 34 Ko muke takulangani za uka, ura uka za mina takulangani makana. Ria doru rane qari okoto pogozoria makadi za na dia tapata,>> za gua i Jisu. \c 7 \s Muke Pituria na Goto Tinoni \r (Luke 6.37-38, 41-42) \p \v 1 < qu gua? Ba dotu! Na lomoto kobukobu pa matamu! \v 5 Ao na tinoni sekesekemu na vavabatamu ao! Momoe za mu kazi pale mae tu na lomoto kobukobu pa matamu, beto za pala muna batabata valeana ao ko muna boka kazi pale ao za na opopu pa matana na taimu. \p \v 6 Muke gona vadi na zakazava madidi ria na sie,\f + \fr 7.6 \fr*\ft Na sie beto na borogo za na veveidi ria na tinoni qarike tavaraguani na paranga tana Tamaza. Ria na tinoni veveidi za pala mari vavaledeni gu za na paranga tana Tamaza tonai mari nongoria.\ft*\f* ura pala mari gabala mule garatagamu gu. Beto ko muke gona vadi na miu patu poreveveidi ria na borogo, ura pala mari tete anyanyudi gu pa pezo,>> za gua i Jisu. \s Mu Tepa, Mu Nyaqo beto Mu Kikia \r (Luke 11.9-13) \p \v 7 <> za gua i Jisu. \s Mu Lugea na Atakamana Ngijupuna \r (Luke 13.24) \p \v 13 <> za gua i Jisu. \s Na Suvege beto na Vuana \r (Luke 6.43-44) \p \v 15 <> za gua i Jisu. \s Ria zake Gilagilaria na Bangara \r (Luke 13.25-27) \p \v 21 < za mari lugea na binangara pa noka, goto ria gu qari roitini na nyorogua tana Tamaqu pa noka. \v 22 Tonai mina kamu za na rane varituti, za pala kubo tinoni za ari mariguniziu vei ara, mari gua. \v 23 Ba ari pala mana ule votu veini vadi ara ria, mana gudi,>> za gua i Jisu. \s Kori goto Tinoni qari Nongoria na Paranga \r (Luke 6.47-49) \p \v 24 <> za gua i Jisu. \s I Jisu za Varivagigalai Pa Neqi \p \v 28 Ego ko totonai za beto varivagigalaidi na paranga ari i Jisu, za qari gabara vitivitigini ria na minete tinoni za na varivagigalai tana, \v 29 ura aza za kole varivagigalai vei na tinoni za izongia na neqi beto zake vevei ria qari varivagigalaini na Vavanau. \c 8 \s I Jisu za Salania maka Tinoni za Poqupoqu \r (Maka 1.40-45; Luke 5.12-16) \p \v 1 Ego totonai za taloi pa kubo ko za gore i Jisu, za ria na minete tinoni lavata za qari tutia aza. \v 2 Ko ani za maka tinoni poqupoqu za lame nyumu sori tungutungu pa moena aza, ko ari za gua vei, <> za gua. \p \v 3 Nari za kaqamani na limana ko za ulia i Jisu za na tinoni aza beto ari za guni vei, <> za guni. Na totozo tugu aza za tataloso valioso gu za na poqupoquna aza. \v 4 Beto ari za poja veini i Jisu aza, <> za gua aza. \s I Jisu za Salania maka Tinoni Matamata Gogoto \r (Luke 7.1-10; Jone 4.43-54) \p \v 5 Totonai za luge lao pa Kepaniami i Jisu, za lame tana za maka tinoni matamata gogoto, ko za tepa tokatokani varitokai, \v 6 ari za gua vei, <> za gua. \p \v 7 Nari ari za guni vei i Jisu aza, <> za gua. \p \v 8 Ba za paranga za na tinoni matamata gogoto aza, ari za gua vei, < qaguni, nari za laonana tugu, beto qa parangia za nari, qaguni, nari za lamenana tugu. Ko na qua nabulu aza, qa guni, za roitini gu,>> za guni i Jisu. \p \v 10 Totonai za nongoria i Jisu nari za gabara vitivitigi, ko ari za gudi vei ria qari kole tututia aza, <> za gua. \p \v 13 Beto i Jisu za parangia na tinoni matamata gogoto ani, ari za guni vei, <> za gua aza. Pa totozo tugu aza za tasalana za na nabulu tana tinoni matamata gogoto aza. \s I Jisu za Salanaria kubo Tinoni \r (Maka 1.29-34; Luke 4.38-41) \p \v 14 Ego tonai za kamu pa ruma ti Pita i Jisu, za batia za na qoele roana i Pita za mangini na tinina ko za korapa kole momonana pa lovu. \v 15 Ko za arua i Jisu za na limana, nari za taloi tana za na mo mangini ko za tatakole vatana vani na tekutekuna aza i Jisu. \p \v 16 Totonai za gore na veluvelu nari za qari toka kamudi ti Jisu ria na mota tinoni za lugeria na tomete ikikeredi. Ko za iju paledi na nana paranga i Jisu ria na ongu ikikeredi, beto za salanaria ria qari mo. \v 17 Ko za gore votu za na paranga za pojai i Aisea na tinoni korokorotai, ari za gua vei, \q1 <> za gua.\x - \xo 8.17 \xo*\xt Aisea 53.4.\xt*\x* \s Ria Qari Nyorogua Tutia i Jisu ba Qari Rabeke \p \v 18 Ego ko tonai za batia i Jisu za na minete tinoni qari lame varilivutaini, za garunu ria na nana sepele ko mari toka lao pa maka kale karovona na ovuku Qalili za gudi. \v 19 Maka aza za varivagigalaini na Vavanau za lame ko ari za guni vei i Jisu, <> za gua. \p \v 20 Nari ari za guni vei i Jisu, <> za gua. \p \v 21 Maka goto nana sepele ari za guni vei aza, <> za gua. \p \v 22 Nari ari za guni vei i Jisu aza, <> za guni. \s I Jisu za Vabulea na Ranebongi \r (Maka 4.35-41; Luke 8.22-25) \p \v 23 Ego za zae pa maka koaka i Jisu beto ria na nana sepele, ko mari toka lao pa maka kale karovona na ovuku Qalili qari gua. \v 24 Nari za raja vasiboro pa kolo za maka ranebongi, ko za vavapoara tarini na ololobagea za na koaka. Ba i Jisu za kole putagana tugu. \v 25 Ko qari lao vaiqolia ria na nana sepele aza, ari qari guni vei, <> qari guni. \p \v 26 Nari za oeria i Jisu ria, <> za gudi. Beto za tatakole aza ko za tokea za na gava beto na kolo, nari za bule elava za na kota. \p \v 27 Nari za qari gabara beto ria doru, ko qari kole variparanga mule makadi, <> qari gua ria. \s I Jisu za Salanaria kori Tinoni za Koleria na Tomete Ikikeredi \r (Maka 5.1-20; Luke 8.26-39) \p \v 28 Ego totonai za paro pa maka kalena tata pa guguzu pa Qadara i Jisu, za qari koko lame vei pa bevi varivarigolomona ketakoi za kori tinoni za lugeria na tomete ikikeredi ko qari lame gozoria i Jisu. Qari aru tapata, ko kepore maka tinoni za nyorogua tokai za na zona za lao vei ketakoi. \v 29 Tonai qari batia ari kori i Jisu za qari velavela votu, ari qari gua vei, <> qari gua ari kori. \p \v 30 Ego nake zouna pa ia aza za maka godo borogo lavata qari korapa nyubenyubelegedi. \v 31 Ko ria na ongongu ikikeredi qari tepa vitivitigia i Jisu, ari qari gua vei, <> qari guni. \p \v 32 Nari ari za gudi vei i Jisu, <> za gudi. Ko qari taloi keni tadi ari kori tinoni ari ria na tomete ikikeredi, ko qari lao luge tadiria na borogo. Ura ko qari sasuru turu taloi keni gu mule ria na borogo ari, ko qari tulai gore za na taba mamavarana, ko qari tuluzu gore pa leo kolo ko qari kuju uke beto pudaladia tu. \p \v 33 Ego ko za vei aza nari za qari uku muledia pa guguzu ria na tinoni qari kopudi na borogo, ko qari vavakato beto vadi ria ria doru zakazava qari taroiti tadi ari kori za lugeria na tomete ikikeredi. \v 34 Ko qari lao gozoria ria doru tinoni pa guguzu aza i Jisu. Tonai qari batia, nari za qari tepa vitivitigia aza ko mi loia na dia guguzu aza qari guni. \c 9 \s I Jisu za Salania Maka Tinoni za Uke Kaki Kale Tinina \r (Maka 2.1-12; Luke 5.17-26) \p \v 1 Ego za surana pa koaka i Jisu ko za toka karovo lao pa nana guguzu zozoto. \v 2 Ko qari pogozo kamuni pa nana kolekolena za maka tinoni za uke kale na tinina. Tonai za batia i Jisu za na rangerange tadiria, za ari za guni vei aza za na tinoni za uke kale na tinina, <> za guni. \p \v 3 Ego tonai za kaki ria qari varivagigalaini na Vavanau za qari kole variparanga golomo makadi, <> qari gua. \p \v 4 Ba za tori gilagilainana tu i Jisu aza vei qari korapa roquroqua ria, ko ari za gudi vei, < bi gua, babi na poja vei, bi gua? \v 6 Ba koviria ma vabatidigamu ara za na Tuna na Tinoni za kolenana nana neqi pa pezo ko mina taleozodi ria na sela,>> za gua aza. \p Beto ari za guni vei za na tinoni za uke kale na tinina, <> za guni. \v 7 Nari za soqolo turu gu za na tinoni ko za keninana pa nana ruma. \v 8 Totonai qari batia za vei zara ria na minete tinoni nari qari matagutu beto qari vatarazaea za na Tamaza, ura na Tamaza za vani na tinoni za na neqi vevei zara. \s I Jisu za Kukua i Matiu \r (Maka 2.13-17; Luke 5.27-32) \p \v 9 Ego za taloi pa ia aza i Jisu ko za korapa lalaonana, za batia aza za maka tinoni tekuteku takisi, na izongona i Matiu, za korapa nyumunana pa nana ia roroitina aza. Ari za guni vei i Jisu aza, <> za guni nari za turu i Matiu ko za tutianana i Jisu. \p \v 10 Ko tonai za korapa nyumu tekuteku pa ruma ti Matiu i Jisu beto ko ria na nana sepele, za na motadi ria na tinoni tekuteku takisi beto ria na tinoni seladi qari somana nyumu tekuteku tavitia i Jisu beto ria nana sepele. \v 11 Ko qari batiria ria na Parese za qari vei aza, ko qari nanazaria ria na sepele ti Jisu, <> qari gua ria. \p \v 12 Nari za nongoro vairia i Jisu, ko ari za gudi vei, <\x - \xo 9.13 \xo*\xt Gosea 6.6.\xt*\x* za gua. Ura qake lame ara ko ma kukuria na tinoni tuvizidi qa gua, goto ria tu na tinoni seladi,>> za gua i Jisu. \s Na Veveina na Madi ko na Tabutabu Ganigani \r (Maka 2.18-22; Luke 5.33-39) \p \v 14 Ego qari lao ria na sepele ti Jone, ko qari nanazia i Jisu, ari qari guni vei, <> qari gua. \p \v 15 Nari za ari za gudi vei Jisu ria, <> za gua i Jisu. \s I Jisu za Salania Maka Reko beto za Vatoa Mulea na Tuna Reko Maka Tiolata Matamata \r (Maka 5.21-43; Luke 8.40-56) \p \v 18 Totonai za korapa paranga vei zara i Jisu, za kamu opo ovoro sori tungutungu pa moena aza za maka tiolata matamata tadiria na Jiu, ko ari za gua vei, <> za gua aza. \p \v 19 Nari za turu i Jisu beto ria na nana sepele ko qari tutia za na tinoni aza. \p \v 20 Ego maka reko aza za varajani na mo malea ko za kole gu vakeni orungu ka manogori aoro za tuti pa liguna ko za ulia za na uquna na poko ti Jisu. \v 21 Za kole paraparanga golomo makana, <> za gua. \p \v 22 Ko za balinga mule za gua i Jisu nari za batia za na reko, ko ari za guni vei, <> za gua aza. Nari za na totozo tugu aza za tasalana gu za na reko aza. \p \v 23 Ego totonai za lao kamu pa ruma tana tiolata matamata i Jisu, nari za batiria aza ria na tinoni qari lukana popoelai na romaroma beto qari lukana kebokebo, \v 24 za ari za gudi vei, <> za gua. Tonai za paranga vei aza nari za qari auni ria doru tinoni aza. \v 25 Ko tonai qari votu beto pa peguru ria doru, za luge i Jisu ko za arua na limana na reko nari za tatakole za na reko. \p \v 26 Ko na nongorona na roiti ani za tapiara lekoia doruna na kota aza. \s I Jisu za Salanaria Kori Tinoni Nake Batabatadi \p \v 27 Ego totonai za taloi ketakoi i Jisu za kori tinoni nake batabatadi za qari tutia aza, ko qari velavela votu, ari qari gua vei, <> qari gua. \p \v 28 Tonai za luge pa ruma i Jisu nari za ari kori tinoni nake batabatadi ba qari lao tugu luge. Nari za nanazaria i Jisu, <> za gudi. \p Nari za ari qari guni vei, <> qari gua. \p \v 29 Nari za uliria i Jisu za na matadi beto ari za gua vei, <> za gudi. \v 30 Nari za qari batabatadia tugu za na matadi ari kori. Beto za paranga vabalauria i Jisu ari kori, ari za gudi vei, <> za gudi. \p \v 31 Ba qari taloi keni ari kori, ko qari vavavakatoni doru kota ketakoi za na veveina aza. \s I Jisu za Salania na Tinoni za Poka \p \v 32 Ego pa ligudi gu qari keni ari kori ari, za qari toka kamuni tana ria kaki tinoni za maka tinoni za lugea na tomete ikikerena ko za poka. \v 33 Tonai za iju pale i Jisu za na tomete ikerena ani nari za podalai paranga gu za na tinoni aza. Ko qari gabara beto ria na minete tinoni, ko ari qari gua vei, <> qari gua ria. \p \v 34 Ba qari paranga ria na Parese, <> qari gua ria. \s I Jisu za Roquroquria Ria na Tinoni \p \v 35 Ego za rerege betoria i Jisu ria na guguzu lavalavatadi na guguzu pekipekidi. Ko za varivagigalai aza pa ruma varivarikamuna, za taraeni aza za na nongoro leana na veveina na binangara tana Tamaza, beto za salanaria aza ria na tinoni qari vavarajadi na okokoto mo na vagauru. \v 36 Totonai za dogoro laoria aza ria na minete tinoni, za roquroqu vitivitigiria, ura qari vevei rerege beto qari nyunyala vei na sipi kepore na dia sepati. \v 37 Nari ari za gudi vei ria na nana sepele, <> za gua i Jisu. \c 10 \s Ari ka Manogori Tinoni Tagarunudi \r (Maka 3.13-19; Luke 6.12-16) \p \v 1 Ego za kuku varikamudi i Jisu ari ka manogori sepele ko za vadi na neqi ko mari ijiju paledi na tomete ikikeredi, mari salana paledi na okokoto mo beto doru vagauru za gudi. \p \v 2 Ko ari ria na izongodi ari ka manogori tinoni tagarunudi: momoe, i Saimone (maka izongona i Pita) beto i Aduru (na taina i Pita), i Jekopi beto i Jone na taina (Ari kori tuna i Jebeti), \v 3 i Pilipi, i Batolomiu, i Tomasi, i Matiu aza na tinoni tekuteku takisi, i Jekopi na tuna i Alepiasi, i Tadiasi, \v 4 i Saimone aza perangaina za somanadi ria qari raja adu pale na qavuna pa Romu, beto i Jiudasi Isikarioti aza za gabala kanai i Jisu. \s Na Garunudi ari ka Manogori Tinoni Tagarunudi \r (Maka 6.7-13; Luke 9.1-6) \p \v 5 Ko ari ka manogori ari za vavanauria i Jisu beto za garunuria, ari za gudi vei, < mu gua. \v 8 Mu salanaria ria qari mo, vatoa muleria ria qari uke, mu taloso valiosoria ria qari poqupoqu, beto mu iju paledi ria na tomete ikikeredi. Gamu ke vaia aza gamu tekua, ko muke vavaini aza gamu variiani. \v 9 Muke pogozo qolo, na siliva, babi kaki poata pa miu kurakurani poata. \v 10 Muke pogozia maka mane, muke pogozo vakori poko, muke pogozo sadolo babi na opata pa miu rerege. Na tinoni roiti za pada tugu ko mina taiani za nana tekutekuna. \p \v 11 Totonai muna kamua maka guguzu lavata babi na guguzu peki, za mu lugea na guguzu aza ko mu dogoro nyaqoa za maka tinoni mina qeradigamu ko mina vatogagamu. Muna suvere gu tana tinganai muna loia na ia aza za gamu. \v 12 Tonai muna luge pa ruma za mu gozoro qeraqeradi ria na tinoni ketakoi. \v 13 Vei mari vakamu valeanagamu ria pa ruma aza, za mu tepai na Tamaza ko mi manadi. Goto vei marike tavaraguadigamu ria, za mu teku muleni na miu bule. \v 14 Vei kaki ruma babi na guguzu za barike nyorogua vakamugamu beto barike nyorogua nongorogamu, nari za mu turu iolo votu pa ia aza beto mu tavuzu paledi pa nenemiu za na kavuruni pezo pa guguzu aza. \v 15 Ma poja zozotodigamu ara za gamu: mina jolani na varituti qari gozoria ria pa Sodomo beto pa Qomora za na varituti tana Tamaza mina gozoria na guguzu aza na rane varituti,>> za gua i Jisu. \s Ria na Tinoni Tagarunudi mari Takomiti Vikevikere \r (Maka 13.9-13; Luke 21.12-17) \p \v 16 <> za gua i Jisu. \s Aza Mu Matagutuni \r (Luke 12.2-7) \p \v 26 <>. Pa Qehena za na izongona na lolomo pa peguruna pa Jerusalema, ketakoi qari gonagona pale nyanyao na ikika beto qari vatoni iku na rane na bongi ko na iku za toa laona gu doru totozo. Pa Vinaego Koregana za pa heli na ia qari lao ria qari gozoria na vinakilasa tana Tamaza. Dogoria vei pa 5.22, 29, 30; 18.9; 23.15, 33.\f* \p \v 29 Maka pene peki gu na vaidi za kori kiri tu, ba zake pae tu pa roquroqu tana Tamaza za totonai za lotu pa pezo maka ari kori kiri ari. \v 30 Ko gamu ba doru vurungumiu pa batumiu ba za tori nguti betoria tu na Tamaza. \v 31 Ko muke matamatagutu. Gamu za gamu poreveveina joladi kubo ngavulu avara kiri,>> za gua i Jisu. \s Ria Qari Uleni beto Ria Qari Kilu Pale i Jisu \r (Luke 12.8-9) \p \v 32 <> za gua i Jisu. \s Na Bule beto na Varipera \r (Luke 12.51-53; 14.26-27) \p \v 34 <> za gua i Jisu. \s Na Pinia \p \v 40 <> za gua i Jisu. \c 11 \p \v 1 Totonai za beto vavanauria ari ka manogori nana sepele i Jisu, nari za taloi ketakoi ko za keni varivagigalai beto za tarae pa guguguzu pa ia ketakoi. \s Ria na Tinoni Pogozo Nongoro ti Jone \r (Luke 7.18-35) \p \v 2 Ego za korapa suvere pa ruma varipiu i Jone Paputaiso za nongoroni aza ria na roiti za roitidi na Karisito, ko za garunu laodi aza tana ria kaki nana sepele, \v 3 ko ari qari guni vei, <> qari gua. \p \v 4 Nari za oeria i Jisu ria, <> za gua i Jisu. \p \v 7 Ego ko pa ligudi qari taloi keni ria na sepele ti Jone ari, za pojai i Jisu tadiria na minete tinoni za na veveina i Jone, ari za gudi vei, <\x - \xo 11.10 \xo*\xt Malakai 1.2.\xt*\x* za gua. \p \v 11 Ara ma poja zozotodigamu za gamu: za kepore maka tinoni podona za poreveveina jolani i Jone. Ba na tinoni za kepore veveina jola pa binangara pa noka za poreveveina jolani i Jone. \v 12 Za podalai totonai za kole tarae i Jone Paputaiso ko za kamu koviria za na binangara pa noka za qari rapatia ko ria na tinoni tuara ikeredi qari saputu ragata tekua. \v 13 Ria doru tinoni korokorotai beto na Vavanau ti Mosese za qari ulule votuni tinganai qari lame kamua na totozo ti Jone. \p \v 14 Vei muna nyorogua vazozotoa za, i Jone gu ani za i Elaija, aza za korapa lamelamenana qari guni ria. \v 15 Na tinoni za pore na talingana za mi vainongoro valeana! \p \v 16 Na za mana vavavapadadi ara ria na zazae tinoni ari? Ria na tinoni koviria za qari vei gu ria na koburu qari nyumunyumudia pa ia makemaketina ko qari kole varivarikuku karovo, ari qari kuku vei, \q1 \v 17 qari gua. \m \v 18 Totonai za lame i Jone za boka madimadi ko zake tekuteku beto zake bukubuku vaini aza. Nari qari paranga ria na tinoni, qari guni. \v 19 Tonai za lame mule na Tuna na Tinoni ko za tekuteku beto za buku, nari za ari qari guni vei, qari guni. Ba na tavagigala tana Tamaza za tabata votu pa vuana na toa tadiria na tinoni qari vazozotoa,>> za gua i Jisu. \s Na Guguguzu Qarike Vazozoto \r (Luke 10.13-15) \p \v 20 Ego ko za podalai tokeria i Jisu ria na guguzu ketakoi za roitidi ria na kubo roiti varivagabaradi aza, ura qarike gabala loiria na dia sela. Ari za gudi vei, \v 21 <> za gua i Jisu. \s Lame Taqu ko Mu Minyere \r (Luke 10.21-22) \p \v 25 Ego pa totozo aza za paranga vei ari i Jisu, <> za gua i Jisu. \c 12 \s I Jisu na Bangarana na Rane Minyere \r (Maka 2.23-28; Luke 6.1-5) \p \v 1 Ego na totozo aza za rerege jola vei pa maka inuma vuiti na rane Minyere i Jisu. Ko ria na nana sepele za vairia na burana ko qari podalai ravuzu teku vuiti ko qari kole ngojagedi. \v 2 Ko tonai qari batiria qari roiti vei, nari za ria na Parese ari qari guni vei i Jisu, <> qari gua ria. \p \v 3 Nari za oe laoria i Jisu ria, <\x - \xo 12.7 \xo*\xt Gosea 6.6.\xt*\x* za gua. Ko vei bu gilagila valeania miu gamu za na ginuana na paranga ani, za buke jutu goborodi na tinoni seladi gamu ria na tinoni qarike sela. \p \v 8 Ura na Tuna na Tinoni za na bangarana na rane Minyere,>> za gua i Jisu. \s Na Tinoni za Raiqo maka Kale Limana \r (Maka 3.1-6; Luke 6.6-11) \p \v 9 Ego ko za taloi ketakoi i Jisu, za lao pa maka ruma varivarikamuna tadiria na Jiu, \v 10 ko ketakoi za korapa za maka tinoni za raiqo maka kale limana. Ko ria qari korapa nyaqo rokaga ko bari jutuni kaki sela i Jisu za ari qari guni vei aza, <> qari gua. \p \v 11 Nari za oe laoria i Jisu ria, ari za gua vei <> za gua i Jisu. \p \v 13 Beto nari za paranga laoa aza na tinoni za raiqo maka kale limana, <> za guni. Ko za radonia aza za na limana nari za leana soga vei tugu maka kale limana. \v 14 Nari za qari taloi keni ko qari varingodo roquroqu ria na Parese ko mari vaukea i Jisu qari gua. \s Na Nabulu Tamijatana tana Tamaza \p \v 15 Totonai za gilagilai i Jisu za na kukiti tadiria ani, za za taloi keninana ketakoi aza. Ko ria na minete tinoni lavata za qari tutia aza, ko za salana betoria i Jisu ria doru. \v 16 Beto za pojadi ria ko marike vavavakatoni tadiria na tinoni za na veveina aza za gua. \v 17 Ko ani za na vagore votuna na paranga tana Bangara za pojai i Aisea, na tinoni korokorotai, ari za gua vei, \q1 \v 18 <>\x - \xo 12.21 \xo*\xt Aisea 42.1-4.\xt*\x* \q2 za gua za na Bangara. \s I Jisu beto i Beelizebulu \r (Maka 3.20-30; Luke 11.14-23; 12.10) \p \v 22 Ego pa liguna aza za qari toka kamuni mule ti Jisu ria za maka tinoni za lugea na tomete ikikerena ko zake vabatabatai beto za vapokai tugu vei. Ko za salania i Jisu aza ko za paranga beto za batabata soga. \v 23 Ko qari gabara beto ria na mineminete tinoni, ko qari kole varivarinanaza, ari qari gua vei, <> qari gua. \p \v 24 Ba ria na Parese za totonai qari nongoria nari za ari qari gua vei, <> qari gua. \p \v 25 Ba za tori gilagilainana tu i Jisu za na dia roquroqu za vei zara ko ari za gudi vei, <> za gua i Jisu. \s Na Suvege beto na Vuana \r (Luke 6.43-45) \p \v 33 <> za gua i Jisu. \s Kaki Tinoni Matamata qari Tepai maka Roiti Varivagabarana \r (Maka 8.11-12; Luke 11.29-32) \p \v 38 Pa liguna za vei zara, za qari lao nanazia ria kaki qari varivagigalaini na Vavanau beto ria na Parese i Jisu, <> qari guni. \p \v 39 Nari za ari za gudi vei i Jisu ria, <> za gua i Jisu. \s Na Gabala Ligu tana Tomete Ikikerena \r (Luke 11.24-26) \p \v 43 < za gua. Ko za mule za gua nari za batia na kobakobana ko za tori tasaqu valioso na tavatana valeana tu za na ruma. \v 45 Nari za mule keni aza ko za keni toka kamudi ari ka vitu tomete qari ikere jolani makana, ko qari kamu suveria za na ruma aza. Ko tonai za na toa tana tinoni aza za ikere jolani na totozo momoe. Mina vei putaputa tugu aza za na zazae tinoni ikikeredi koviria,>> za gua i Jisu. \s Na Tinana beto Ria na Taina i Jisu \r (Maka 3.31-35; Luke 8.19-21) \p \v 46 Tonai za korapa paraparangaria i Jisu ria na tinoni, za kamu turu pa sebesebe ruma za na tinana beto ria na taina marene, ko mari parangia aza qari gua. \v 47 Ko maka ria qari korapa varikamu ketakoi za paranga laoa aza, ari za gua vei <>\f + \fr 12.47 \fr*\ft Kaki kutikuti kolekoledi zake koleria na pikata 47.\ft*\f* za guni. \p \v 48 Ba za oe laoa i Jisu aza, <> za gua. \v 49 Beto za uduku laoria ria nana sepele beto za paranga, <> za gua aza. \c 13 \s Na Vavakato Vavapadana na Tinoni Umuma \r (Maka 4.1-9; Luke 8.4-8) \p \v 1 Ego na rane tugu aza za taloi pa ruma aza i Jisu, ko za lao pa keketaina na ovuku ko za nyumu ketakoi. \v 2 Na minete tinoni lavata za qari varikamuni aza, ko za lao tu zae ko za nyumu pa maka koaka aza. Goto na puku minete tinoni za qari turu gu pa paroparona. \v 3 Ko kubo zakazava za vagigalaidi aza pa vavakato vavapada. Ko za vavakato vei ari aza. \p <> za gua i Jisu. \s Na Ginuana za Varivagigalai pa Vavakato Vavapada i Jisu \r (Maka 4.10-12; Luke 8.9-10) \p \v 10 Ego aza tugu za beto za qari rijo lao tata ko qari nanazia ria na nana sepele i Jisu, <> qari guni. \p \v 11 Nari za oeria i Jisu ria, ari za gudi vei, <\x - \xo 13.14-15 \xo*\xt Aisea 6.9-10.\xt*\x* \q2 za gua na Tamaza. \p \v 16 Ba gamu gamu tamana za gamu, ura gamu boka dogodogoro vatavagigala beto na nonongoro vakoititi. \v 17 Ura ma poja zozotodigamu ara za gamu: na zoku ria na tinoni korokorotai beto ria na tinoni tuvizidi pa moa za qari nyoroguani ko bari batiria ba bari nongoria ria qe gua na zakazava gamu batiria beto gamu nongororia gamu ari, ba qarike boka,>> za gua i Jisu. \s Na Vakaberena na Vavakato Vavapadana na Tinoni Umuma \r (Maka 4.13-20; Luke 8.11-15) \p \v 18 <> za gua i Jisu. \s Na Vavakato Vavapadana na Buruburu ikeredi \p \v 24 Ego za vavakatoni mule i Jisu tadiria za maka vavakato vavapada, ari za gudi vei, < qari gua ria. \p \v 28 Nari za oe lao aza, za gua aza. \p Nari qari paranga ria na pinauzu, qari gua. \p \v 29 Ba za paranga za na tinoni porenana inuma, za gua,>> za gua i Jisu. \s Na Vavakato Vavapadana na Kiko Masitadi \r (Maka 4.30-32; Luke 13.18-19) \p \v 31 Beto za vavakatoni mule i Jisu tadiria za maka vavakato vavapada, ari za gua vei, <> za gua i Jisu. \s Na Vavakato Vavapadana na Vavakovuruni Palava \r (Luke 13.20-21) \p \v 33 Beto za vavakatoni mule i Jisu tadiria za maka vavakato vavapada, ari za gua vei, <> za gua i Jisu. \s Na Ginuana za Varoitiria na Vavakato Vavapada i Jisu \r (Maka 4.33-34) \p \v 34 Za kole varivagigalai laonana gu pa vavakato vavapada i Jisu totonai za kole varivagigalai tadiria na minete tinoni. Ko kepore za maka nana vavakato lao tadiria bike vavapodeke pa vavakato vavapada. \v 35 Za roiti vei ari aza ko za vagore votua za aza vei za pojai na tinoni korokorotai, ari za gua vei, \q1 <>\x - \xo 13.35 \xo*\xt Kera Vatarazae 78.2.\xt*\x* za gua. \s I Jisu za Vakaberia na Vavakatona na Buruburu ikeredi \p \v 36 Ego beto za taloi tadiria na minete tinoni i Jisu ko za luge pa leo ruma, nari za qari lao nanazia ria na nana sepele aza, ari qari guni vei, <> qari gua ria. \p \v 37 Nari za oe laoria i Jisu ria, ari za gua vei, <> za gua i Jisu. \s Na Vavakato Vavapadana na Izizongo Kole Golomona \p \v 44 <> za gua i Jisu. \s Na Vavakato Vavapadana na Patu Poreveveina Jola \p \v 45 <> za gua i Jisu. \s Na Vavakato Vavapadana na Vaqara \p \v 47 <> za gua i Jisu. \s Na Zakazava Leludi beto na Koregadi \p \v 51 Ego beto za nanazaria i Jisu ria na nana sepele, ari za gua vei, <> za gua. \p Nari za, <> qari gua ria. \p \v 52 Nari ari za gudi vei, <> za gua i Jisu. \s I Jisu za Takilu Pale pa Nazareti \r (Maka 6.1-6; Luke 4.16-30) \p \v 53 Ego ko pa liguna za beto varivagigalaidi i Jisu ria doru vavakato vavapada ari, za taloi pa ia aza aza, \v 54 ko za lao pa nana guguzu ketakoi za lavata zae ko za varivagigalai aza pa ruma varivarikamuna ketakoi. Ko qari gabara beto ria doru totonai qari nongoria na nana varivagigalai. Ko qari paranga ria, <> qari gua. \v 57 Ko qari kilu pale ria aza. \p Ba ari za gudi vei Jisu ria, <> za gua aza. \p \v 58 Ko zake roitidi zoku roiti varivagabaradi pa ia aza i Jisu, ura koko vei ria na tinoni qarike vazozotoa aza. \c 14 \s Na Ukena i Jone Paputaiso \r (Maka 6.14-29; Luke 9.7-9) \p \v 1 Pana totozo ria za nongoroni i Herodi, na bangara pa ia pa Qalili, za na vavakatona i Jisu. \v 2 Ko za pojadi ria na nana tiolata lavalavata, ari za gudi vei, <> za gua. \p \v 3 Ari za roquroqu vei aza ura perangaina tu za tori garunuria tu i Herodi ria nana tinoni ko qari piua i Jone Paputaiso ko qari valugea pa ruma varipiu. Za tapiu aza pa ginuguana gu i Herodiasi na maqotana i Pilipi na taina. \v 4 Ura kaki totozo qari lao rari za vapoja zozotoni i Jone Paputaiso i Herodi, ari za guni vei, <> za guni. \v 5 Ko pa ginuana aza za i Herodi za nyorogua vaukea i Jone, ba za matagutudi ria na tinoni Jiu ura ria na tinoni Jiu qari vazozotoa za maka tinoni korokorotai tugu i Jone qari gua. \p \v 6 Ego ba totonai za kamu za na rane podo ti Herodi, za na tuna reko i Herodiasi za lao kole pekapeka pa moedi ria na tinoni qari tasoru valame pa varikamu. Ko za qera vitivitigini i Herodi za na pekapekana aza, \v 7 ko za ule votu tarini na maulu aza za doru zakazava mina tepai aza za mina vani gu za guni za na reko ani. \v 8 Ko pa roquroqu tana tinana za lao ti Herodi za na reko ko za tepa vei ari, <> za gua. \v 9 Za takulanga vitivitigi i Herodi tonai za nongoria na tepa tana reko, ba za tori maulu vakole tu pa moedi ria na tinoni za soruria, ko za pojadi gu ria na nana tinoni ko mari vani gu aza vei za tepai na reko za gua. \v 10 Ko za garunuria aza ria kaki nana tinoni varipera, ko qari lao kujukia pa ruma varipiu i Jone Paputaiso. \v 11 Beto za qari petalani pa maka peleta za na batuna ko qari pogozo kamu vani za na reko, beto za aza za lao vani za na tinana. \v 12 Pa liguna aza za qari lao pogozia ria nana sepele za na kobukobu tinina i Jone, ko qari keni golomia. Beto za qari keni pojani i Jisu. \s I Jisu za Vatekutekuria ka Lima Vuro Tinoni \r (Maka 6.30-44; Luke 9.10-17; Jone 6.1-14) \p \v 13 Ego totonai za nongoroni i Jisu za na veveina i Jone Paputaiso, za taloinana ketakoi pa maka koaka aza ko za keni vakaloinana pa maka ia kaloina. Ba tonai qari nongoro ria na minete tinoni za aza, za qari turu loidi ria na dia guguzu ko qari are tutia i Jisu. \v 14 Totonai za tete paro i Jisu, za batia za na puku minete tinoni lavata, ko za roquroqu vitivitigiria aza ria ko za salanaria tugu aza ria qari mo. \v 15 Totonai za gore za na veluvelu za qari lao ria na nana sepele ko ari qari guni vei, <> qari gua ria. \p \v 16 Nari ari za gudi vei i Jisu ria, <> za gua. \p \v 17 Nari za qari paranga ria na nana sepele, <> qari gua. \p \v 18 <> za gua i Jisu. \v 19 Beto za pojadi aza ria doru na tinoni ko qari nyumu beto pa buruburu, beto za tekuria za ka lima bereti beto kori igana, ko za enga zae pa noka beto za paranga leanadi. Beto za kipakiparia za na bereti ko za vadi ria na nana sepele, ko ria na sepele qari iaria ria na tinoni. \v 20 Ko qari tekuteku ko qari pote beto ria doru tinoni. Beto za qari tekuria ria na sepele za ka manogori topa ko qari vapugele nyonyoadi na kipakipa ganigani kole joladi. \v 21 Na ngutidi ria na marene qari tekuteku ari ka lima vuro, goto ria na reko beto ria na koburu za qarike tanguti. \s I Jisu za Rerege pa Vuliti Kolo \r (Maka 6.45-52; Jone 6.16-21) \p \v 22 Ego pa liguna tugu aza, za pojadi i Jisu ria na nana sepele ko mari zae pa koaka ko mari karovo lao momoe pa maka kale karovona na ovuku, goto aza mi suvere ko mina garunu vamuleria mae na tinoni pa okotodia guguguzu za gudi. \v 23 Pa liguna za vakeni betoria na tinoni, za zagere zae pa maka kubo makana aza ko za varavara. Ko totonai za gore na veluvelu, za kole tugu suverenana makana ketakoi aza. \v 24 Ko tonai za tori zou lao tu pa korapa kolo za na koaka, ko za vaqevulu lao lameni na boguzu za na koaka, ura na gava turu koimoa za viva. \p \v 25 Ego ko pa varikorapaina kue koloko volavolaza ko za lao kamu pa vonomo koloko volavolaza lea za rerege tuti lao pa vuliti kolo i Jisu. \v 26 Totonai ria na sepele qari batia aza za korapa rerege lame pa vuliti kolo, za qari takulanga vitivitigi ria, <> qari gua, ko qari velavela gagateana. \p \v 27 Nari zake oriavo tugu parangaria i Jisu, ari za gua vei, <> za gua aza. \p \v 28 Nari za paranga lao i Pita, ari za guni vei, <> za gua aza. \p \v 29 <> za gua i Jisu. \p Nari za taloi tugu pa koaka i Pita ko za podalai rerege lao ti Jisu pa vuliti kolo. \v 30 Ba totonai za vagilagilai i Pita za na giburuna na gava nari za matagutu ko za podalai dururu, nari za uui, <> za gua. \p \v 31 Aza tugu za paranga vei zara i Pita nari za kaqama lao aru tamania i Jisu za na limana aza beto ari za guni vei, <> za guni. \p \v 32 Ko totonai qari zae beto pa koaka ari kori doru, za nogoto betonana za na gava. \v 33 Ko ria na sepele pa koaka za qari vatarazaea i Jisu, ari qari gua vei, <> qari guni. \s I Jisu za Salanaria Ria na Tinoni qari mo pa Qenesareti \r (Maka 6.53-56) \p \v 34 Ego qari karovia ria za na ovuku Qalili ko qari lao paro pa guguzu pa Qenesareti. \v 35 Ko qari dogoro gigalia ria na tinoni pa ia aza i Jisu, ko qari vareregia pa varilivutaina na guguzu lavata aza za na nongorona aza, ko qari okoto toka kamudi ti Jisu ria doru tinoni qari mo. \v 36 Ko qari tepa jujukia i Jisu ko mari boka ulia gu za na uquna nana poko qari gua. Ko ria doru tinoni momodi qari ulia na uqu poko tana, za qari tasalana beto tugu. \c 15 \s Na Varivagigalai Kolena Tadiria na Tinoni Jiu \r (Maka 7.1-13) \p \v 1 Ego pa liguna aza za na koko veidi pa Jerusalema qari kamu ria kaki Parese beto ria qari varivagigalaini na Vavanau ko qari lao nanazia i Jisu, ari qari gua vei, \v 2 <> qari gua. \p \v 3 Nari za oeria i Jisu, ari za gudi vei, <\x - \xo 15.4 \xo*\xt Votu 20.12; Vavanau 5.16.\xt*\x* za gua, beto ko, \x - \xo 15.4 \xo*\xt Votu 21.17; Iama 20.9.\xt*\x* za gua. \v 5 Ba gamu za gamu paranga tu za vei maka tinoni bi parangia na tinana babi na tamana, ari biguni, bi gua, \v 6 nari za gamu gua za gamu. Ko pa zona vei ani za gamu vakeporea gamu za na paranga tana Tamaza, ko gamu tutia gu gamu na miu uana tututi makamiu. \v 7 Na tinoni jola vavabatamiu na sekesekemiu za gamu! Za zotonana gu za i Aisea tonai za ululeni na veveimiu gamu: \q1 \v 8 \x - \xo 15.8-9 \xo*\xt Aisea 29.13.\xt*\x* za gua,>> za gua i Jisu. \s Na Zakazava za Vapajia na Tinoni \r (Maka 7.14-23) \p \v 10 Ego beto za kuku valameria i Jisu ria na minete tinoni, ko ari za gudi vei, <> za gua i Jisu. \p \v 12 Beto za qari lame ti Jisu ria na nana sepele ko ari qari guni vei, <> qari gua. \p \v 13 Nari za oeria i Jisu, ari za gudi vei, <> za gua aza. \p \v 15 Nari za oe lao i Pita, ari za guni vei, <> za gua. \p \v 16 Nari ari za gua vei i Jisu, <> za gua i Jisu. \s Na Rangerange tana Reko pa Kenani \r (Maka 7.24-30) \p \v 21 Ego za iolo ketakoi i Jisu ko za taloi keninana pa pikata ia pa Turosi beto pa Sidoni. \v 22 Ko za taloi lame za maka reko Kenani na suvesuverena pa guguzu aza, ko za kuku lukalukana lao ti Jisu, <> za gua aza. \p \v 23 Ba zake pavu vagalani i Jisu aza. Beto qari lame ria na sepele ko qari kole tepa tokatokai ari qari guni vei aza, <> qari gua. \p \v 24 Nari ari za gua vei i Jisu, <> za gua aza. \p \v 25 Totonai za rerege lao tu za na reko ani ko za lao nyumu sori tungutungu pa moena i Jisu ko ari za gua vei, <> za gua. \p \v 26 Nari za oe i Jisu, ari za guni vei, <> za gua aza. \p \v 27 Nari ari za gua vei za na reko ani, <> za gua za na reko. \p \v 28 Nari za oe i Jisu, ari za guni vei, <> za gua. Ko na totozo tugu aza za za tasalana za na tuna reko aza. \s I Jisu za Salanaria Kubo Tinoni \p \v 29 Ego za taloi ketakoi i Jisu ko za poana vei pa ovuku Qalili, beto za zagere zaea aza za maka kubo ko za nyumu ketakoi. \v 30 Ego ko qari varikamu lame tana ria zoku pukupuku minete tinoni. Qari okoto toka lamedi tana ria qari qao, ria za uke kale kaki kobu tinidi, ria nake batabatadi, ria na poka beto kubo tinoni mo mule. Ko qari lao loiria pa kekerena i Jisu, ko za salana betoria i Jisu. \v 31 Ko qari gabara beto ria na tinoni tonai qari batia na poka za paranga, ria za uke kale na tinidi qari leana soga, na qao za rerege beto nake batabatadi ba qari batabata. Ko qari vatarazaea ria za na Tamaza tadiria na tinoni Izireli. \s I Jisu za Vatekutekuria ka Made Vuro Tinoni \r (Maka 8.1-10) \p \v 32 Ego za kuku tekuria i Jisu ria na nana sepele ko ari za gudi vei, <> za gua aza. \p \v 33 Nari qari paranga ria na nana sepele, <> qari gua ria. \p \v 34 <> za gua i Jisu. \p <> qari gua ria. \p \v 35 Nari za pojadi i Jisu ria na minete tinoni ko qari nyumu beto pa pezo. \v 36 Beto za tekuria aza za ka vitu bereti beto vei tugu na igana, ko za paranga leanadi, beto za kipakiparia, ko za vadi ria na sepele ko ria na sepele qari ia lao vadi na minete tinoni. \v 37 Ko qari tekuteku beto ria doru tinoni, ko qari pote valeana beto. Beto za qari tekuria ria na sepele za ka vitu topa, ko qari vapugele nyonyoadi na ganigani kole joladi. \v 38 Ko na ngutidi ria na tinoni qari tekuteku ari ka made vuro na marene, goto ria na reko beto ko ria na koburu za qarike tanguti. \p \v 39 Ego ko pa liguna za garunu vamule keniria i Jisu ria na minete tinoni, nari za lao zae pa koaka aza, ko za toka lao vei tu pa guguzu Magadani. \c 16 \s Ria na Tinoni Lavalavata qari Nyorogua batia Maka Roiti Varivagabarana \r (Maka 8.11-13; Luke 12.54-56) \p \v 1 Ego qari lame dogoria i Jisu ria kaki Parese beto ko na Sadusisi ko mari vagonai aza qari gua, ko qari garunia aza ko mi roiti vavotu vadi maka roiti varivagabarana jola tana Tamaza, ko vei za mari vazozotoa na koko lamena tugu tana Tamaza aza qari gua. \p \v 2 Ba za oeria i Jisu ria, ari za gudi vei, <<(Totonai za gore na veluvelu, za ari gamu gua vei za gamu, gamu gua. \v 3 Goto na volavolaza za ari gamu gua vei, gamu gua. Gamu boka dogoro gilagilai gamu za ae mina vevei na vavagalo kota tonai gamu dogoria na oka, goto gamuke boka dogoro gilagilai gamu ria na vinagilagila pa totozo koviria.)\f + \fr 16.3 \fr*\ft Kaki kutikuti kolekoledi zake koleria za na kobuna pikata 2 beto na doruna na pikata 3.\ft*\f* \v 4 Ao na zazae tinoni ikikeremu beto na vakevakeporea na Tamaza za gamu korapa nyoroguani maka roiti varivagabarana jola? E, ba kepore za maka roiti varivagabarana muna tavadogoroni, goto aza tugu na roiti varivagabarana muna tavadogoroni gamu za makana gu na roiti varivagabarana za taroiti ti Jona na tinoni korokorotai,>> za gudi. Beto za loiria ria ko za keninana. \s Na Vavakovuruni Palava tadiria na Parese beto na Sadusisi \r (Maka 8.14-21) \p \v 5 Totonai qari toka karovo lao pa maka kale karovona na ovuku za qari roqu muma ria na sepele, ko qarike pogozo bereti besa. \v 6 Nari ari za gudi vei i Jisu, <> za gua aza. \p \v 7 Totonai qari nongoria za gua vei zara aza, za qari kole variparanga mule makadi ria, ari qari gua vei, <> qari gua. \p \v 8 Ba za tori gilagilainana tu i Jisu aza na manugu qari kole pojai ria, ko ari za gudi vei, <> za gua aza. \p \v 12 Tonai za qari gilagila kamua ria na sepele za nake veveina na vavakovuruni palava bereti za korapa vabalau muledi aza, goto na varivagigalai tu tadiria na Parese beto na Sadusisi za guni aza. \s I Pita za Ule Votuni na Karisito \r (Maka 8.27-30; Luke 9.18-21) \p \v 13 Ego za taloi keni i Jisu ko za lao pa maka ia tata pa guguzu lavata pa Sizaria Pilipae. Ko ketakoi za nanazaria i Jisu ria na nana sepele, <> za gua aza. \p \v 14 Nari ari qari gua vei ria na sepele, <> qari gua. \p \v 15 Nari ari za gudi vei, <> za gua. \p \v 16 Nari za oe i Saimone Pita, ari za gua vei, <> za gua aza. \p \v 17 Nari za oea i Jisu, ari za guni vei, <> za gua aza. \p \v 20 Beto za naquria i Jisu ria na nana sepele ko marike vatavatarangeni za na veveina aza tugu za na Karisito za gudi. \s I Jisu za Vavakatoni za na nana Vitigi na Uke \r (Maka 8.31-9.1; Luke 9.22-27) \p \v 21 Ego ko podalai tugu pana totozo aza za podalai vavakato vakabere valeleanani i Jisu tadiria na nana sepele za na veveina nana vitigi. Ko ari za gudi vei, <> za gua aza. \p \v 22 Nari za toka kaleni i Pita i Jisu ko za tokea, ari za guni vei, <> za gua i Pita. \p \v 23 Nari za bata kekeria ko ari za guni vei i Pita, <> za gua i Jisu. \p \v 24 Beto ari za gudi vei i Jisu ria na nana sepele, <> za gua i Jisu. \c 17 \s Za Dogoro Goto na Tinina i Jisu \r (Maka 9.2-13; Luke 9.28-36) \p \v 1 Ego za jola gu ka vonomo rane, za tokai i Jisu i Pita beto ari Jekopi i Jone kori tamatazi, ko qari zagere zae pa maka kubo ululuna ko qari kole suvere makadi ketakoi. \v 2 Ko tonai qari dogoro laoa i Jisu za dogoro goto za na tinina. Na izumatana za tolanga vei na tapo, goto na nana poko za keka valavalaka. \v 3 Beto ani! Qari bola votu kamuria ari Mosese i Elaija ko qari kole paraparangia i Jisu. \p \v 4 Nari za paranga i Pita, ari za guni vei i Jisu, <> za gua aza. \p \v 5 Ko za korapa tugu paraparanga vei zara i Pita, za lame maka lei keala ko za amu vapaeria ria doru. Beto qari nongoria za maka mamalaingi pa leona na lei ari za gua vei, <> za gua. \p \v 6 Totonai qari nongoria ari kue sepele za na mamalaingi nari za qari matagutu vitivitigi, ko qari gona nyumu pa pezo ko qari todongo. \v 7 Nari za lao i Jisu ko za uliria ari kue, beto ari za gudi vei, <> za gua aza. \v 8 Ko tonai mari enga qari gua za kepore mule za maka tinoni bari batia goto i Jisu gu makana. \p \v 9 Tonai qari korapa mule gore na kokodi pa kubo, za naquria i Jisu ari kue, ari za gudi vei, <> za gudi. \p \v 10 Qari nanazia ria na sepele i Jisu, ari qari gua vei, <> qari guni. \p \v 11 Nari za oeria i Jisu ria, ari za gua vei, <> za gua i Jisu. \v 13 Ego ko ketakoi za qari gilagila vakabere valeania ria na sepele za i Jone Paputaiso gu za guni aza. \s I Jisu za Salania maka Marene za Kolea na Tomete Ikikerena \r (Maka 9.14-29; Luke 9.37-43) \p \v 14 Ego totonai qari gabala mule kamu tadiria na minete tinoni ria, za lao gona nyumu sori tungutungu pa moena i Jisu za maka tinoni, \v 15 ko za paranga, <> za gua aza. \p \v 17 Nari za oea i Jisu, ari za guni vei, <> za gua i Jisu. \v 18 Beto za iju pale i Jisu za na tomete ikikerena za kole tana marene, ko za votu keni tana, ko za tasalana tugu na totozo aza aza. \p \v 19 Beto za tonai qari suvere makadi tu za qari lame ti Jisu ria na sepele ko qari nanaza, <> qari gua. \p \v 20 Nari ari za gudi vei i Jisu, < bu gua, za pala mina lao tugu. Kepore za maka zava mina tapatagamu. \v 21 (Na tomete ikikerena veveina zana, za zake tasalana goboro, goto pa varavara beto pa tabutabu tekuteku gu za pala mina boka taiju pale,)>>\f + \fr 17.21 \fr*\ft Na pikata 21 ani za zake kole pa zoku kutikuti kolekoledi.\ft*\f* za gua aza. \s I Jisu za Vavakatoni Mule na Veveina na nana Uke \r (Maka 9.30-32; Luke 9.43-45) \p \v 22 Totonai qari varikamu pa Qalili ria doru sepele, za ari za gudi vei i Jisu, <> za gudi. Ko qari mamata vitivitigi ria na sepele. \s Na Tabarana na Takisi Ruma Zelepade \p \v 24 Totonai za kamu i Jisu beto ko ria na sepele pa Kepaniami, za qari lao ti Pita ria na tinoni tekuteku takisi ruma zelepade ko qari nanazia, <> qari gua. \p \v 25 <> za gua i Pita. Aza tugu za luge pa leo ruma i Pita za paranga i Jisu, <> za gua i Jisu. \p \v 26 Nari ari za gua vei i Pita, <> za guni. \p <> za gua i Jisu. <> za gua aza. \c 18 \s Na Tinoni za Poreveveina Jola pa Binangara pa Noka \r (Maka 9.33-37; Luke 9.46-48) \p \v 1 Ego pana totozo tugu aza za qari lao ria na sepele ti Jisu ko ari qari nanaza veini aza, <> qari guni. \p \v 2 Nari za kuku tekua i Jisu za maka koburu peki, ko za vaturua pa moedi ria, \v 3 beto ari za gudi vei, <> za gua i Jisu. \s Ria na Zakazava qari Vatatupeni na Tinoni \r (Maka 9.42-48; Luke 17.1-2) \p \v 6 <> za gua i Jisu. \s Na Vavakato Vavapadana na Sipi Mumana \r (Luke 15.3-7) \p \v 10 <> za gua i Jisu. \s Na Taimu za Sela \p \v 15 <> za gua i Jisu. \s Na Vavakato Vavapadana na Nabulu zake Taleozoni maka Tavitina \p \v 21 Beto za lao nanazia i Pita i Jisu, <> za gua aza. \p \v 22 Nari ari za guni vei i Jisu aza, < za gua za na bangara. \p \v 26 Nari za gona nyumu sori tungutungu pa moena na bangara za na nabulu ani ko ari za tepa vei, za gua aza. \v 27 Nari na bangara za roqua gu mule za na nabulu aza, ko za taleozoni gu za doruna nana lipulipu beto za vamalumu kenia. \p \v 28 Ba beto totonai za taloi ko za votu keni za na nabulu ani, za lao gu gozoria za maka nabulu tavitina aza ka viza poata gu nana lipulipu tana. Za lao ragata tekua ko za rae orangia na ruana, beto ari za guni vei, za guni. \p \v 29 Nari za gona nyumu sori tungutungu mutugu za na nabulu tavitina ani beto za paranga, za gua aza. \p \v 30 Ba za dainana za na nabulu ani goto za lao gona valuge pale pa ruma varipiu tinganai mina lipu betoria tu nana lipulipu za gua. \v 31 Ego ko qari dogoro vaia ria kaki nabulu tavitina za aza za roiti vei aza nari za qari takulanga jola, ko qari lao ule vani na bangara aza vei za roitini na nabulu aza. \p \v 32 Nari za kuku muleni na bangara za na nabulu aza, ko ari za guni vei, za guni. \v 34 Ko za tagigiri vitivitigi za na bangara, ko za valao pale pa ruma varipiu za na nabulu aza, ko mi tavakilasa tinganai mina lipu betoria tu aza ria dorudi nana lipulipu za gua. \p \v 35 Ko aza zara pala mina okoto veidigamu na Tamaqu ara pa noka za gamu doru vei munake okoto taleozo zozotodi pa bulomiu gamu ria na turamiu,>> za gua i Jisu. \c 19 \s Na Varivagigalaina na Varielava \r (Maka 10.1-12) \p \v 1 Ego totonai za beto varivagigalaidi i Jisu ria na zakazava ari, za taloi pa Qalili aza ko za zae pa ia pikata guguzu Jiudia pa maka karovona na pie Jodani. \v 2 Ko na varikamu tinoni lavata za qari tutia aza, beto ketakoi tugu za salana betoria aza. \p \v 3 Ego ria kaki Parese za qari lame tana ko qari nyorogua podekia aza. Ko qari gonani na nanaza ria aza, ari qari gua vei, <> qari gua. \p \v 4 Nari za oeria i Jisu, ari za gudi vei, <'\x - \xo 19.4 \xo*\xt Podapodalaina 1.27.\xt*\x* za gua. \v 5 Beto ari mutu za gua vei, \x - \xo 19.5 \xo*\xt Podapodalaina 2.24.\xt*\x* za gua. \v 6 Ko marike pikataori ari kori, ba maka gu. Ko aza vei za tori varipuku taridi tu na Tamaza za kepore maka tinoni mi varivizudi,>> za gua i Jisu. \p \v 7 Nari qari nanaza soga ria na Parese, <> qari gua ria. \p \v 8 Nari za oeria i Jisu ria, <> za gua i Jisu. \p \v 10 Nari qari parangia ria na nana sepele, <> qari gua ria. \p \v 11 Nari za oeria i Jisu ria, <> za gua i Jisu. \s I Jisu za Manadi ria na Koburu Pekipekidi \r (Maka 10.13-16; Luke 18.15-17) \p \v 13 Ego ria kaki za qari toka laodi ti Jisu ria na koburu ko mi vaopodi na limana beto mi manadi aza qari gua, ba qari tokeria ria na sepele ria na tinoni qari varitoka lame. \p \v 14 Ba ari za gua vei i Jisu, <> za gua aza. \v 15 Beto za vaopodi na limana aza ria na koburu pekipekidi ko za manadi, beto za taloi keni. \s Na Izizongo beto na Binangara tana Tamaza \r (Maka 10.17-31; Luke 18.18-30) \p \v 16 Ego kolenana za maka tinoni za kamu ti Jisu ko ari za gua vei, <> za gua aza. \p \v 17 Nari za oea i Jisu, ari za gua vei, <> za gua aza. \p \v 18 <> za gua za na tinoni ani. \p Nari za paranga i Jisu, <> za gua aza. \p \v 20 Nari za paranga za na tinoni ani, <> za gua aza. \p \v 21 Nari ari za guni vei Jisu aza, <> za gua aza. \p \v 22 Totonai za nongoria na tinoni koregana ani za na paranga aza za takulanga ko za keninana, ura za zoku nana izizongo aza. \p \v 23 Beto ari za gudi vei i Jisu ria nana sepele, <> za gua aza. \p \v 25 Totonai qari nongoria ria na sepele ani za qari gabara vitivitigi ko ari qari gua vei, <> qari gua ria. \p \v 26 Nari za dogoro tariria i Jisu ria beto ari za gudi vei, <> za gua aza. \p \v 27 Nari za oe i Pita, ari za guni vei, <> za gua aza. \p \v 28 Nari ari za gudi vei i Jisu ria, <> za gua i Jisu. \c 20 \s Ria na Tinoni Roiti pa Inuma Qurepi \p \v 1 < za gudi vei aza ria. \v 5 Ko qari taloi keni tugu roiti ria. \p Ego pa manogori koloko, beto pa kue koloko ba za roiti vei tugu, ko za tekuria tugu kaki tinoni ko za garunu vakeni roitiria. \v 6 Totonai za tori tata lima koloko tu za mule soga lao pa ia makemaketina aza, za batiria mule za kaki tinoni qari korapa turu goborodia. Nari za parangaria, za gudi. \p \v 7 Nari za ari qari guni vei, qari guni. \p za gudi. \p \v 8 Ego totonai za gore na veluvelu, na tinoni kolenana inuma za pojani za na tinoni za matamatani na roiti, za guni. \p \v 9 Ego ko ria na tinoni qari podalai roiti lima koloko za vadi maka poata siliva pa maka tinoni. \v 10 Ko totonai mari lao teku tabara qari gua ria qari roiti momoe, za qari kole roquroqu pala mami teku vakubo qari gua. Ba totonai qari okoto teku, za qari varitoto vei tugu ria qari podalai roiti liguligu ria. \v 11 Ko tonai qari tekuria na poata za qari kole qumiqumini ria za na tinoni za varoitiria pa nana inuma. \v 12 Qari paranga ria, qari gua ria. \p \v 13 Nari za oea na tinoni kolenana inuma za maka ria, ari za guni vei, za guni. \p \v 16 Ko zara za vei za ria qari liguligu za mari momoe, goto ria qari momoe za mari liguligu,>> za gua i Jisu. \s Na Vinaue Totozo za Pojai i Jisu na Nana Uke \r (Maka 10.32-34; Luke 18.31-34) \p \v 17 Tonai za korapa rerege zae pa Jerusalema i Jisu, za za teku kaledi ria na nana sepele ko za pojadi, ari za gua vei, \v 18 <> za gua i Jisu. \s Na Tepa tana Tinadi ari Jekopi i Jone \r (Maka 10.35-45) \p \v 20 Pa liguna aza za lao ti Jisu za na maqotana i Jebeti beto kori tuna marene, ko za todongo pa moena aza ko mi tepai maka za tana za gua. \p \v 21 Nari za nanazia i Jisu za na reko aza, <> za guni. \p Nari za oe lao aza, <> za gua. \p \v 22 Nari za oeria i Jisu ria, ari za gudi vei, <> za gua aza. \p Nari qari oe lao ari kori, <> qari gua. \p \v 23 Nari za ari za gudi vei i Jisu ari kori, <> za gua i Jisu. \p \v 24 Tonai qari nongoria ari ka manogaputa sepele za vei zara, za qari tagigiridi ari kori tamatazi. \v 25 Nari za kuku varikamudi i Jisu ria doru sepele ko ari za gudi vei, <> za gudi i Jisu. \s I Jisu za Salanaria Kori Tinoni nake Batabatadi \r (Maka 10.46-52; Luke 18.35-43) \p \v 29 Ego tonai za taloi pa Jeriko i Jisu beto ria nana sepele, nari za maka minete puku tinoni lavata za tutiria. \v 30 Ego ko qari nongoroni ari kori tinoni nake batabatadi qari korapa nyumu pa zona za i Jisu za korapa rerege jola lame qari gua, za qari kuku votu, <> qari gua. \p \v 31 Nari qari tokeria ria na minete tinoni ari kori ko mari nogoto qari gudi. Ba tonai za qari kuku vaiolo viviva tu, <> qari gua. \p \v 32 Nari za turu nogoto i Jisu ko za kukuria beto ari za gudi, <> za gudi. \p \v 33 <> qari gua. \p \v 34 Nari za roquroqu vitivitigiria i Jisu ari kori ko za lao uliria na matadi, nari za qarike ruavo tugu na batabatadia ari kori ko qari tutiadia aza. \c 21 \s Na Luge ti Jisu pa Jerusalema \r (Maka 11.1-11; Luke 19.28-40; Jone 12.12-19) \p \v 1 Totonai mari toga pa Jerusalema qari gua ko qari kamu pa Betipezi aza pa Kubo pa Olive i Jisu beto ko ria na nana sepele, za za garunu lao momoedi i Jisu ari kori nana sepele, \v 2 ari za gudi vei, < munagu, za pala mari vamalumu vadigamu,>> za gua aza. \p \v 4 Ko za taroiti vei ari ani ko za gore votu za na paranga tana Bangara za lame vei tana tinoni korokorotai, aza ari za gua vei, \q1 \v 5 < mugudi,>>\x - \xo 21.5 \xo*\xt Aisea 62.11; Zakarae 9.9.\xt*\x* za gua. \p \v 6 Ko qari taloi lao ari kori sepele, ko qari roitini tugu aza vei za garunudi i Jisu. \v 7 Qari toka kamuni ari kori za na dongiki beto ko na tuna, beto ko qari lovaza vaakedi ria pa pokotodi za na dia koti beto za zae i Jisu. \v 8 Ria na minete tinoni lavata qari lovazadi na dia koti za na zona, goto kaki qari kaele teku suvege ko qari lovaza vakoledi pa zona. \v 9 Na puku minete tinoni za qari rerege pa moena beto pa liguna i Jisu beto qari kukuku, \q1 <>\x - \xo 21.9 \xo*\xt Kera Vatarazae 118.25-26.\xt*\x* qari gua ria. \p \v 10 Totonai za luge lao pa Jerusalema i Jisu, za kirikanoko za na guguzu doruna, <> qari gua. \p \v 11 Nari za qari oe lao ria na puku minete qari tutia aza, <> qari gua. \s I Jisu za Aduria ria qari Vavai pa Kakabarena na Zelepade \r (Maka 11.15-19; Luke 19.45-48; Jone 2.13-22) \p \v 12 Ego ko za luge lao pa kakabarena na zelepade i Jisu ko za adu votuvotudi ria doru qari korapa vavai beto qari vavaidi na zakazava pa kakaberena zelepade, beto za peluku vaopo paledi ria na tevolo tadiria na tinoni sogasoga poata karovodi beto ria na nyumunyumudi tadiria qari vavaidi na kuru vavavuidi. \v 13 Beto ari za gudi vei ria, <\x - \xo 21.13 \xo*\xt Aisea 56.7.\xt*\x* za gua, ba gamu za gamu roiti veini na bevi ovovona tadiria na tinoni raja ikikodi,\x - \xo 21.13 \xo*\xt Jeremae 7.11.\xt*\x*>> za gudi. \p \v 14 Ego ko qari lao tana pa kakabarena na zelepade ria nake babatadi beto na qao, ko za salanaria aza. \v 15 Ba ria na kuta iama beto ria qari varivagigalaini na Vavanau za qari tagigiri totonai qari batiria na roiti varivagabaradi za roitidi i Jisu beto ko qari nongoria na kukuku irirangadi na koburu pa kakabarena na zelepade ari qari gua vei, <> qari gua. \p \v 16 Ko ari qari guni vei i Jisu, <> qari guni. \p Nari, < za gua,>>\x - \xo 21.16 \xo*\xt Kera Vatarazae 8.3.\xt*\x* \q1 za gua i Jisu. \p \v 17 Ego tonai za taloi tadiria pa kakabarena na zelepade aza nari za lao pa Betani ko na bongina aza za puta ketakoi. \s I Jisu za Leveleveni na Suvege Piqi \r (Maka 11.12-14, 20-24) \p \v 18 Tonai za rerege mule soga lao pa Jerusalema na volavolaza leana i Jisu, nari za vaia na burana. \v 19 Ko za batia za maka suvege piqi pa keketai zona, ko za lao kamua ba kepore maka vuana bi batia goto galegale equruna gu. Nari ari za guni vei za na suvege piqi, <> za guni. Aza tugu za paranga vei zara aza, nari za zake oriavo tugu malei ukenana za na suvege aza. \p \v 20 Tonai qari batia ria na sepele za vei zara za qari gabara vitivitigi, ko qari paranga ria, <> qari gua. \p \v 21 Nari za oeria i Jisu, ari za gudi vei, < bu gua, za pala mina gore votu gu. \v 22 Beto vei muna vazozoto za gamu, za pala muna tekua gu gamu aza vei gamu tepai pa varavara,>> za gua i Jisu. \s Na Nanazana na Neqi ti Jisu \r (Maka 11.27-33; Luke 20.1-8) \p \v 23 Ego za mule lao pa kakabarena na zelepade i Jisu ko za korapa varivagigalai, za qari kamu nananazia ria na kuta iama beto ria na tiolata matamata tadiria na tinoni aza, <> qari guni. \p \v 24 Nari za oeria i Jisu, ari za gudi vei, <> za gua aza. \p Totonai qari nongoria za paranga vei zara aza, za qari kole varigua makadi, < tana gua, za pala mina paranga aza, pala mina gudigita. \v 26 Goto vei tana paranga, tana gua, za varivamatagutu mutu za na za mari gudigita ria na tinoni. Ura ria doru tinoni za qari tori vazozotoa tu i Jone za maka tinoni korokorotai,>> qari gua. \p \v 27 Ko qari oea gu i Jisu, ari qari guni vei, <> qari gua ria. \p Nari za ari za gudi vei i Jisu, <> za gua aza. \s Na Vavakato Vavapadana Kori Marene \p \v 28 < za guni. \p \v 29 za gua za na tuna moa, ba za zovai nari ari za soga roquroqu ko za keni tugu. \p \v 30 Beto za lao mutugu tana tuna pa ligu za na tamadi ko za garunu veini mutugu aza za poja veini na tuna moa, nari ari za oe veini, za guni, beto za zake pavu keni roiti aza. \p \v 31 I zei ari kori ari za roitini aza za nyoroguani na tamadi?>> za gua i Jisu. \p Nari za qari paranga ria, <> qari gua ria. \p Nari za paranga i Jisu, <> za gua i Jisu. \s Na Vavakato Vavapadadi ria na Tinoni Roiti pa Inuma Qurepi \r (Maka 12.1-12; Luke 20.9-19) \p \v 33 < za gua za na roverove tana. \p \v 38 Ba totonai qari batia ria na tinoni roiti za na tuna, za qari kole variparanga, qari gua. \v 39 Ko qari lao ko qari ragata tekua, beto qari gona votuni keta peguruna na inuma, ko qari vauke pale aza,>> za gua i Jisu. \p \v 40 Beto za nanaza laoria i Jisu ria, <> za gua aza. \p \v 41 Nari za qari oea ria aza, <> qari gua. \p \v 42 Nari za parangaria i Jisu ria, <\x - \xo 21.42 \xo*\xt Kera Vatarazae 118.22-23.\xt*\x* za gua,>> \q1 za gua i Jisu. \p \v 43 <> za gua i Jisu. \p \v 45 Totonai qari nongoria ria na kuta iama beto na Parese za na vavakato vavapada ti Jisu, za qari gilagilai za aza za korapa gu pojai na veveidi ria qari gua. \v 46 Ko qari kole podepodeke ko bari aru tamania qari gua, ba qari matagutudi na minete tinoni, ura ria doru tinoni za qari vazozotoa maka tinoni korokorotai i Jisu qari gua. \c 22 \s Na Vavakato Vavapadana na Vavolo Varielava \r (Luke 14.15-24) \p \v 1 Ego i Jisu za vavakato vadi mule kaki vavakato vavapada ria. Ari za gudi vei, \v 2 < za gudi. \p \v 5 Ba qarike pavu vagalani ria qari tasoru za na paranga ani. Rari vei qarike gudi tugu ria na nabulu goto qari kole gu tapatianani na dia roitina. Kaki qari kenidia tu pa dia inuma, kaki qari keni tu nyaqodia poata, \v 6 goto ria kaki qari tasoru za qari lao tu ko qari aru tamanaria ria na nabulu tagarunudi ari ko qari komiti vikevikereria beto qari vaukeria. \v 7 Nari za tagigiri vikevikeredi na bangara ria, ko za garunuria ria na nana tinoni varipera ko qari lao vai vauke betoria ria qari vaukeria na nana nabulu, beto qari vurungu paleni za na dia guguzu. \p \v 8 Beto za kukuria ria kaki nana nabulu mule ko ari za gudi vei, za gudi. \v 10 Ko qari keni ria na nabulu ko qari kuku vakamu betoria ria na tinoni ria vei qari batiria, na tinoni leadi beto ria nake tinoni leadi. Ko qari pugelia ria na tinoni za na ruma ketakoi za taroiti na vavolo varielava. \p \v 11 Ego ko tonai za luge lao za na bangara, ko mi dogororia ria na tinoni tasorudi za gua, nari za batia za maka tinoni zake vazaeria na poko varielava. \v 12 Ko za nanazia na bangara aza, za guni. Ba zake vagala za na tinoni aza. \p \v 13 Nari za parangaria na bangara ria na nabulu, za gua. \p \v 14 Ura kubo ria qari tasoru, ba ari ka viza gu za qari tamijata,>> za gua i Jisu. \s Na Nanazana na Tabara Takisi \r (Maka 12.13-17; Luke 20.20-26) \p \v 15 Ego qari varikamu ria na Parese ko qari varivavavakato ko mari vagonai pa kaki dia nanaza i Jisu qari gua. \v 16 Qari garunu laoni ria tana za kaki dia sepele beto ko kaki ria na tinoni qari somana jukai i Herodi. Ko ari qari guni vei, <> qari gua ria. \p \v 18 Ba za tori batia tu i Jisu za na dia roquroqu ikikerena qari vatanani ria. Ko ari za gudi vei ria, <> za gudi. Ko tonai qari pogozo laoni tana za maka poata siliva, \v 20 Nari za nanazaria, <> za gudi. \p \v 21 Nari za qari paranga ria, <> qari gua. \p Nari ari za gudi vei i Jisu ria, <> za gua aza. \p \v 22 Totonai qari nongoria za na oe tana za qari gabara ria ko qari loi pale ko kenidia. \s Na Nanazana na Turumule pa Uke \r (Maka 12.18-27; Luke 20.27-40) \p \v 23 Ego pana rane tugu aza za qari kamu ti Jisu ria na Sadusisi, ria qarike vazozotoa na veveina na tinoni mina boka turu mule pa uke, ko ari qari guni vei aza, \v 24 < za gua. \v 25 Ego ko koledia za ari ka vitu tamatazi marene. Aza pa moa zozoto ria za varielava ko za oqoro pore na tuna beto za uke aza, ko za loia za na naboko ko za elavia mule na taina marene aza za tuti tana tugana moa. \v 26 Ba aza na marene vinaori ani ba za vei tugu na tugana, za oqoro pore na tuna beto za uke. Na marene vinaue ba maka moqaza podeke tugu, ko qari beto pudala tugu ari ka vitu tamatazi. \v 27 Beto za liguligu tu beto za uke za na reko. \v 28 Ego, ko na rane mari turu mule pa uke ria na tinoni, za i zei ari ka vitu tamatazi ari na maqotana za na reko aza? Ura ari ka vitu doru za qari elavia aza!>> qari gua. \p \v 29 Ba za oeria i Jisu ria, ari za gudi vei, <\x - \xo 22.32 \xo*\xt Votu 3.6.\xt*\x* za gua aza. Ko aza za nake Tamaza tadiria na tinoni ukedi, goto tadiria tu na tinoni toadi,>> za gua i Jisu. \p \v 33 Totonai qari nongoria ria na minete tinoni za ani, za qari gabara betoni ria za nana varivagigalai. \s Na Garunu Poreveveina Jola \r (Maka 12.28-34; Luke 10.25-28) \p \v 34 Ego totonai qari nongoria za vapapakaria i Jisu ria na Sadusisi, nari za qari varikamu ria na Parese. \v 35 Ko maka ria na Parese aza za varivagigalaini na Vavanau za nyorogua vagonai i Jisu. \v 36 Ko za paranga, <> za gua. \p \v 37 Nari za oea i Jisu, ari za guni vei, <> za gua i Jisu. \s Na Karisito za na Bangara Kole Jolana \r (Maka 12.35-37; Luke 20.41-44) \p \v 41 Ego tonai qari korapa tugu varikamu ketakoi ria na Parese, za nanazaria i Jisu ria, \v 42 <> za gua. \p Nari qari oe lao ria, <> qari gua. \p \v 43 Nari za parangaria i Jisu ria, <\x - \xo 22.44 \xo*\xt Kera Vatarazae 110.1.\xt*\x* za gua. \m \v 45 Ego, ko vei bi gigalani nana Bangara bi guni i Devita aza, za ae za vei beto mina na tuti lamena tu ti Devita za na Karisito?>> za gua i Jisu. \v 46 Kepore maka ria bi boka oea i Jisu. Ko podalai pa rane aza za qarike tumanani nanaza sogai ria aza. \c 23 \s Qari Tapitu ria qari Varivagigalaini na Vavanau beto ria na Parese \r (Maka 12.38-40; Luke 11.37-52; 20.45-47) \p \v 1 Ego beto za paranga laoria i Jisu ria na minete tinoni beto ria na nana sepele, ari za gudi vei, \v 2 < mari gudi na tinoni qari gua. \p \v 8 Ba gamu na qua tinoni za munake tagigala na ura na tamatazi gu za gamu, beto ko maka moqazana gu za na miu Tinoni varivagigalai. \v 9 Muke gigalani na za maka tinoni pa pezo, ura maka moqazana gu za na Tamamiu, aza na suverena pa noka. \v 10 Muke gigalani na tinoni matamata za maka tinoni, ura na Karisito gu za na miu tinoni matamata. \v 11 Aza na tinoni za poreveveina jola gamu za mi nabuludigamu za gamu. \v 12 Aza za valavata muleni makana za pala mina tavapeki, beto aza za vapeki muleni makana za pala mina tavalavata. \p \v 13 Mu takulangagemiu tugu za gamu gamu varivagigalaini na Vavanau beto na Parese! Na tinoni jola nyonyoravamiu! Ura gamu pate suqutia gamu pa moedi na tinoni za na atakamanana na binangara pa noka. Ko makamiu gamuke boka luge laoa tugu beto ko gamu suquturia tugu ria qari korapa podepodeke ko mari luge qegua. \p \v 14 (Mu takulangagemiu tugu za gamu gamu varivagigalaini na Vavanau beto na Parese! Na tinoni jola nyonyoravamiu! Gamu iko toaria na ruma beto na zakazava tadiria na nabonaboko, beto gamu jola varavara vakakazamiu pa moedi na tinoni! Zara gamu vei ko mina lavata jola za na vinakilasa muna gozoria.)\f + \fr 23.14 \fr*\ft Na pikata 14 ani zake kole pa zoku kutikuti kolekoledi.\ft*\f* \p \v 15 Mu takulangagemiu tugu za gamu gamu varivagigalaini na Vavanau beto na Parese! Na tinoni jola nyonyoravamiu! Gamu karovoria na kolo ka kolo beto gamu reregeria na ia ka ia, ko gamu vagabalia maka tinoni ko za tutia na Vavanau, beto totonai za gabala nari za ikere joladigamu mule gamu ko za padana na gana gu pa heli za na tinoni aza. \p \v 16 Mu takulangagemiu tugu za gamu na tinoni varitoka nake batabatamiu! Ura ari gamu vavanau vei za gamu, gamu gua za gamu. \v 17 Gamu duviduvili nake batabata za gamu! Ae ari kori za na poreveveina jola, na qolo ba na zelepade madina? Na zelepade madina gu za poreveveina, ura ketakoi gu qari boka tavamadi ria na qolo qari tavaroiti pa vatarazaena na Tamaza. \v 18 Beto za ari mule gamu vavanau vei, gamu gua za gamu. \v 19 Za iapekigana tugu za nake batabata za vaigamu gamu! Aza tu na idi patu vavavuina za vamadia na varivana za za poreveveina jolani za na varivana za tavaake pa narena aza. \v 20 Za vei zara za, na tinoni za maulu lao pa ia vavavuina za maulu lao tugu za tadiria doru varivana qari tavakole pa narena. \v 21 Beto ko na tinoni za maulu lao pa zelepade madina za maulu tavitini tugu za na Tamaza za suvere pa leo zelepade madina. \v 22 Beto ko na tinoni za maulu zae pa noka, za maulu lao tugu za pa nyumunyumuna bangara, beto ko za maulu tavitini tugu za na Tamaza za nyumu pa nyumunyumuna aza. \p \v 23 Mu takulangagemiu tugu za gamu gamu varivagigalaini na Vavanau beto na Parese! Na tinoni jola nyonyoravamiu! Ura gamu valao vani na Tamaza za maka pa manoga pa miu umuma qari vavalingilingia na tekutekuna vevei na miniti, na dilli beto na kiumini. Ba gamu dogoro paledi gamu ria na uana poreveveidi pa Vavanau, na roiti vatuvizi lao tana na tinoni, na variroqu varitokai, beto na tuti valeania na Tamaza. Ari ria na uana za pada ko muna kopudi na roiti tutidi, beto ko vei tugu ria kaki tuti zara. \v 24 Na tinoni varitoka nake batabatamiu za gamu! Gamu podeke vitivitigi ko gamu teku pale za na lango peki za lao pa gemiu kapa pie bukuna, ba beto gamu ponyolo toaia za na kameli tu naregogoto! \p \v 25 Mu takulangagemiu tugu za gamu gamu varivagigalaini na Vavanau beto na Parese! Na tinoni jola nyonyoravamiu! Ura gamu valiosoria na pegurudi na miu kapa beto na peleita, goto pa leodi za pugeleria na zakazava ikikeredi gamu tekuria gamu pa miu zona ngangangulu beto na muino. \v 26 Na Parese nake batabatamu ao! Mu valioso momoea mae tu na leona na mua kapa, beto za pala mina lioso mutugu za na peguruna. \p \v 27 Mu takulangagemiu tugu za gamu gamu varivagigalaini na Vavanau beto na Parese! Na tinoni jola nyonyoravamiu! Gamu kale na bevi varivarigolomoni kobukobu tinoni ukedi, za tapedi vakeka ko za batabata lea na peguruna, ba pa leona za za pugelia na pudapuda beto na nyabo tomete. \v 28 Ko zara gamu vei putaputa za gamu. Pa pegurumiu za gamu dogoro vei na tinoni tuvizimiu pa dogodogoro tana tinoni, goto pa bulomiu za pugelia na nyonyorava beto doru roiti ikikeredi. \p \v 29 Mu takulangagemiu tugu za gamu gamu varivagigalaini na Vavanau beto na Parese! Na tinoni jola nyonyoravamiu! Gamu roiti valeadi beto gamu vasari vabatabata learia tugu vei ria na poudi ria na tinoni korokorotai beto na merumerudi ria na tinoni tuvizidi pa moa. \v 30 Gamu paranga za gamu, gamu gua. \v 31 Ko zara za vei za gamu ule votuni gu pa miu uana za gamu za na tinoni veveimiu gu ria qari vaukeria na tinoni korokorotai pa moa! \v 32 Ko mu laomiu gu ko mu roiti vaokotoni tu aza qari tori podalaini tu ria na tamamiu pa moa. \p \v 33 Boko dole! Boko tuni dole ikikeremiu! Ae vei, muna boka ukuni gamu za na vinakilasa pa heli? \v 34 Ko za vei za mu vainongoro! Ara qa korapa garunu lamedi ara tadigamu ria na tinoni korokorotai, na tinoni gigigalai, beto ria na tinoni varivagigalai. Kaki ria za pala muna vaukeria tugu gamu, kaki mule za pala muna vaukeria pa korosi, beto kaki za pala muna majamajaria pa ruma varivarikamuna beto ko muna adu vatagatagararia pa guguguzu. \v 35 Gamu vaukeria ria na tinoni tuvizidi ko na tinajutu za muna gozoria gamu. Ko ria muna gozoroni tinajutu gamu za podalai ti Ebolo na tinoni tuvizina ko za lame kamu ti Zakarae na tuna marene i Barakia aza gamu vai vaukea gamu pa varikorapaina na zelepade madina beto na ia vavavuina.\x - \xo 23.35 \xo*\xt 2 Roiti Bangara 24.20-21.\xt*\x* \v 36 Ma poja zozotodigamu ara za gamu: na vinakilasa tadiria dodoru qari vai tinoni ari, za mari gozoria tugu ria na zazae tinoni koviria,>> za gua i Jisu. \s I Jisu za Roquroqua na Guguzu Jerusalema \r (Luke 13.34-35) \p \v 37 <\x - \xo 23.39 \xo*\xt Kera Vatarazae 118.26.\xt*\x* muna gua,>> za gua i Jisu. \c 24 \s I Jisu za Korotoni na Jegarana na Ruma Zelepade \r (Maka 13.1-2; Luke 21.5-6) \p \v 1 Ego tonai za taloi pa kakabarena na zelepade i Jisu, za qari lao tana ria na nana sepele, ko qari vadogoroni aza za na roitina na ruma zelepade doruna. \v 2 Nari za parangaria i Jisu ria, <> za gudi. \s Ria na Tapata mari Gozororia ria na Sepele \r (Maka 13.3-13; Luke 21.7-19) \p \v 3 Ego totonai za korapa nyumunana pa batu kubo pa Olive i Jisu, za qari peki lao makadi tana ria na nana sepele, ko ari qari gua, <> qari guni. \p \v 4 Nari za oeria i Jisu ria, ari za gudi vei, < mari gua, ko mari toka vapirudi ria na zoku tinoni. \v 6 Pala muna nongorodi ria na varipera beto na vavakatodi na varipera, ba munake matagutu. Pala mari pidoko tugu za na zakazava zara, ba nake aza za na vinabetobetona. \v 7 Maka puku tinoni mina turu talea maka goto puku tinoni, beto maka binangara mina turu talea maka goto binangara. Beto na songe beto na nunu mari raja doru kota. \v 8 Doru zakazava ari za vei na podapodalaina na vitivitigi teku koburu. \p \v 9 Na totozo aza za pala muna taaru tamana za gamu ko mari toka laodigamu tadiria na tinoni ko muna tavakilasa beto mari vaukegamu. Pana ginuana gamu tutiziu ara za pala marike tavaraguadigamu ria na tinoni karovodi za gamu. \v 10 Kubo tinoni za na dia rangerange mina lotu ko mari taloi rijodia taqu, beto ko mari varigabala vikere beto marike varitavaragua ria. \v 11 Beto kubo tinoni korokorotai sekesekedi za mari votu lame ko pala mari toka vapiruria ria zoku tinoni. \v 12 Pala zara mina koi vei gigiri vei za na reregena na toa ikikerena ko na toa variroqu tadiria na tinoni za mina lomozo betonana. \v 13 Ba aza gu za vangaju kamua na betobetona za mina taalo. \v 14 Ko na nongoro leana ani, aza na veveina na binangara tana Tamaza, za mina tatarae pa kasia guguzu doruna ko ria doru tinoni karovodi mari nongoria. Pa liguna tu aza za mina lame za na vinabetobetona na totozo,>> za gua i Jisu. \s Na Zakazava Ikerena Jola \r (Maka 13.14-23; Luke 21.20-24) \p \v 15 < babi, bi gua, ba keta vazotoa. \v 24 Ura pala mari votu lame ria na karisito sekesekedi beto na tinoni korokorotai sekesekedi ko mari roitidi ria na roiti varivagabara poreveveidi beto mari vavoturia na dia vinagilagila, ko vei mari boka za mari toka vapiruria tugu vei ria na tinoni tamijatadi tana Tamaza. \v 25 Mu vainongoro! Za oqoro kamua na totozo aza za qa korapa pojadigamu ara ani. \p \v 26 Ko vei ari bari ule veini vadigamu ria na tinoni, bari gua, za keta votu lao. Babi, bari gua, za keta vazotoria. \v 27 Ura na bola lame tana Tuna na Tinoni za pala mina vei gu na kapi za malara podalai pa kale zagere tapo ko za kamu pa kale suvu tapo. \v 28 Ketakoi za kole na kobukobu tinoni ukena za pala mari varikamu ketakoi za na nyae,>>\f + \fr 24.28 \fr*\ft Na nyae babi maka manugu za vei na zako ko za boka ganigani nyabo babi na tini kobukobu tinoni.\ft*\f* za gua i Jisu. \s Na Bola Lame tana Tuna na Tinoni \r (Maka 13.24-27; Luke 21.25-28) \p \v 29 <> za gua i Jisu. \s Na Rane na Totozo Qarike Tagilagila \r (Maka 13.32-37; Luke 17.26-30, 34-36) \p \v 36 <> za gua i Jisu. \s Na Nabulu Tarangena beto na Nabulu nake Tarangena \r (Luke 12.41-48) \p \v 45 <> za gua i Jisu. \c 25 \s Na Vavakato Vavapadadi ari ka Manogaputa Reko \p \v 1 < qari gua. \p \v 7 Nari qari okoto sasuru iqolo beto ari ka manogaputa reko koregadi ko qari okoto piju vatoria za na dia juke. \v 8 Beto za ari ka lima reko duviduvilidi qari paranga laoria ari ka lima tavagigaladi, ari qari gua vei, qari gua. \p \v 9 Ba qari oe lao ria na tavagigaladi, qari gua ria. \p \v 10 Ego ko pa ligudi tu qari korapa keni nyaqo oela ari ka lima reko duviduvilidi ari, za kamu gu za na tinoni varielava. Ko ari ka lima reko tavagigaladi qari tori vatana vakoledia tu za qari luge lao tavitia aza pa vavolo varielava. Ko qari luge beto ria za tapate gu za na atakamana. \p \v 11 Ko liguligu tu beto za qari kamu ari ka lima reko koregadi duviduvilidi. Ko qari kamu kole kukuku, ari qari gua, qari gua. \p \v 12 Ba za oe laoria na tinoni varielava ria, za gudi na tinoni varielava. \p \v 13 Ko za vei za mu suvere gelegele, ura gamuke gilagilai gamu za na ranena beto na totozo tonai mina lame na Tuna na Tinoni,>> za gua i Jisu. \s Na Vavakato Vavapadapadadi ari kue Nabulu \r (Luke 19.11-27) \p \v 14 < za gua. \p \v 21 Nari za parangia na bangara aza, za guni. \p \v 22 Beto za luge lao gu mule aza na tinoni za tekuria kori baeke poata, ko ari za guni vei, za gua aza. \p \v 23 Nari za parangia na bangara aza, za guni. \p \v 24 Beto za luge liguligu lao za na nabulu za tekua maka baeke poata, ko za paranga, za guni. \p \v 26 Nari za oea na nana bangara, ari za guni vei, za gudi,>> za gua i Jisu. \s Na Tuna na Tinoni mina Tutidi ria Dodoru Tinoni \p \v 31 < mina gua. \p \v 37 Nari mari oea ria na tinoni tuvizidi, ari mari gua, mari gua. \p \v 40 Nari mina oeria na Bangara ria, ari mina gudi vei, mina gua. \p \v 41 Beto za mina paranga laoria aza ria pa kale merina, ari mina gua vei, za gua aza. \p \v 44 Nari za mari oea ria za na Bangara, ari mari gua vei, mari gua ria. \p \v 45 Nari mina oeria na Bangara ria, ari mina gua vei, mina gudi. \p \v 46 Ko ria na tinoni ikeredi ari za mari tavalao pa vinakilasa kole jolana, goto ria na tinoni tuvizidi za mari lao pa toa jola,>> za gua i Jisu. \c 26 \s Ria na Tinoni Matamata qari Kukitini i Jisu \r (Maka 14.1-2; Luke 22.1-2; Jone 11.45-53) \p \v 1 Ego totonai za beto varivagigalaidi i Jisu ria doru zakazava ari, za ari za gudi vei ria nana sepele, \v 2 <> za gua. \p \v 3 Ko na totozo tugu aza za ria na kuta iama beto ria na tiolata matamata tadiria na tinoni za qari varikamu pa ruma ti Kaiapasi aza na kuta iama lavata. \v 4 Ko qari roitidi kaki roquroqu vei beto mari aru tamana golomia ko mari vaukea i Jisu qari gua. \v 5 Ba ari qari kole variparanga vei ria, <> qari gua. \s I Jisu za Talumu pa Betani \r (Maka 14.3-9; Jone 12.1-8) \p \v 6 Ego za lao suverenana pa Betani i Jisu, pa ruma ti Saimone aza za rajai na poqupoqu perangaina. \v 7 Ko tonai za korapa tekuteku i Jisu za luge lao za maka reko za pogozia maka tototona za taroiti pa maka patu batabata leana. Za pugelia na lumu omanga lea beto za zae viva na vaina za na tototona aza. Ko za lobitia, beto za vuvani pa batuna i Jisu. \p \v 8 Nari totonai qari batia ria na sepele ani, za qari tagigiri ria ko qari paranga, <> qari gua. \p \v 10 Ba za tori gilagilainana tu i Jisu za na paranga qari pojai ria, ko ari za gudi vei, <> za gua i Jisu. \s I Jiudasi za Tatabara ko Mina Gabala Kanai i Jisu \r (Maka 14.10-11; Luke 22.3-6) \p \v 14 Pa liguna aza za maka ari ka manogori sepele, na izongona i Jiudasi Isikarioti, za lao tadiria na kuta iama, \v 15 ko ari za gudi vei, <> za gudi. Nari qari nguti tekuria za ka uengavuluputa poata siliva, ko qari vani. \v 16 Ko za podalai tugu na totozo aza za podalai nyaqonyaqoa i Jiudasi za maka lolomo leana vei beto mina tokadi ko mari boka aru tamania ria i Jisu za gua. \s I Jisu beto ria na Sepele qari Makarai tekua na Vavolo Alokata \r (Maka 14.12-21; Luke 22.7-14, 21-23; Jone 13.21-30) \p \v 17 Tonai za kamua za na rane momoe tonai mina taroiti za na vavolona na Bereti Nake Kovuruna, za qari lao ria na nana sepele ko qari nanazia i Jisu, <> qari guni. \p \v 18 Nari ari za gudi vei, < muna guni,>> za gua i Jisu. \v 19 Ko qari lao tugu ria na sepele ko qari vatanani za na tekutekuna Alokata aza vei za pojadi i Jisu. \p \v 20 Ego ko totonai za gore na veluvelu za nyumu tekuteku tavitiria i Jisu ari ka manogori nana sepele. \v 21 Ko tonai qari korapa tekuteku ria za paranga i Jisu, <> za gua. \p \v 22 Nari za qari takulanga beto ria na sepele, ko qari okoto nananaza makamakai aza, <> qari okoto gua. \p \v 23 Nari za oeria i Jisu, ari za gudi vei, <> za gua i Jisu. \p \v 25 Nari za paranga i Jiudasi, aza na tinoni za malumu ko mina gabala kanai i Jisu, <> za gua. \p Nari za oea i Jisu aza, <> za guni. \s Na Vavolo tana Bangara \r (Maka 14.22-26; Luke 22.15-20; 1 Koriniti 11.23-25) \p \v 26 Ego totonai qari korapa tekuteku ria, za tekua i Jisu za na bereti, ko za manani, beto za kipakipai ko za iadi ria na nana sepele, beto za paranga, <> za gua. \p \v 27 Beto aza za ovulia za na kapa, ko za paranga leana laoni tana Tamaza, ko za vadi ria na nana sepele beto za paranga, <> za gua i Jisu. \p \v 30 Beto za jola gu za vei zara, za qari kerani maka kera, beto qari votu ko qari taloi lao pa kubo pa Olive. \s Za Korotoni i Jisu za i Pita mina Kilu Paleni aza \r (Maka 14.27-31; Luke 22.31-34; Jone 13.36-38) \p \v 31 Ego ketakoi za parangaria i Jisu ria na nana sepele, <\x - \xo 26.31 \xo*\xt Zakarae 13.7.\xt*\x* za gua. \m \v 32 Ba pa liguna mana turu mule pa uke ara, za mana lao momoe pa Qalili ara,>> za gua. \p \v 33 Nari ari za gua vei i Pita, <> za gua. \p \v 34 Nari ari za guni vei i Jisu aza, <> za guni. \p \v 35 Nari za paranga i Pita, <> za gua. Ko ria doru sepele za qari paranga vei beto tugu zara. \s Za Varavara pa Qetisemani i Jisu \r (Maka 14.32-42; Luke 22.39-46) \p \v 36 Ego beto za tokaria i Jisu ria na nana sepele, ko qari lao pa maka ia na izongona pa Qetisemani. Beto za poja veidi ari, <> za gudi. \v 37 Ko i Pita gu beto kori tuna marene gu i Jebeti za tokaria. Za takulanga beto za roquroqu mamata vitivitigi aza, \v 38 ko za parangaria ari kue, <> za gudi. \p \v 39 Beto za rerege rijo lao iapeki aza, ko za gona kole opo kokou pa pezo, ko za varavara, <> za gua. \p \v 40 Beto za rerege mule lao tadi ari ka kue sepele, ko za batiria qari korapa putagedi nari za parangia i Pita, <> za gua aza. \p \v 42 Beto za gabala mule soga lao varavara i Jisu, ari za gua vei, <> za gua aza. \p \v 43 Za beto aza za gabala mule soga lame mutugu tadi ari ka kue sepele za batiria qari korapa puta betogedi, ura za ngaolo vitivitigiria na nyoro puta. \v 44 Ego za loiria mutugu i Jisu ari ka kue ko za mule keni soga varavara na vinaue totozo, ko za maka pojaria mutugu aza ria za tori varavaradi tu. \p \v 45 Beto za gabala mule tadi ari ka kue sepele, ko ari za gudi vei, <> za gua i Jisu. \s I Jisu qari aru Tamania ria qari Kanai \r (Maka 14.43-50; Luke 22.47-53) \p \v 47 Ko za korapa tugu paranga vei zara i Jisu za bola gu i Jiudasi, aza maka ari ka manogori sepele. Qari garunu vatutini ria na kuta iama beto na tiolata matamata tadiria na tinoni za maka puku minete tinoni lavata. Qari okoto pogozo benete variperana beto na kubau. \v 48 Ko za tori poja vakoledi tu ria i Jiudasi perangaina za maka vinagilagila mina roitini ti Jisu, ari za gudi vei, <> za gudi. \v 49 Ko za rerege toto lao gu i Jiudasi i Jisu, ko za gozoro qeraqerani, <> za gua, beto za aoa i Jisu. \p \v 50 Nari ari za guni vei i Jisu aza, <> za gua aza. \p Beto za qari aru tamania ria i Jisu. \v 51 Na totozo tugu aza za maka ria na sepele za tutia i Jisu za saputu tekua za na nana benete variperana ko za taqaza teusu pale za maka kale talingana na pinauzu tana kuta iama lavata. \p \v 52 Nari za lao i Jisu ko za tokea za na tinoni aza, <> za guni i Jisu aza. \p \v 55 Na totozo aza za ari za gudi vei i Jisu ria na minete tinoni, <> za gua aza. Beto za ria doru sepele za qari okoto uku loi pale aza. \s I Jisu za Tatoka lao pa Kauniseli Tadiria na Jiu \r (Maka 14.53-65; Luke 22.54-55, 63-71; Jone 18.13-14, 19-24) \p \v 57 Ego ko ria tugu qari aru tamana tekua i Jisu za qari toka laoni aza pa ruma ti Kaiapasi, aza na kuta iama lavata. Ko ketakoi qari kole suvere varivarikamudia ria qari varivagigalaini na Vavanau beto ko ria na tiolata matamata. \v 58 Ba i Pita za kole tututi vazozounana tu pa liguligu, tinganai za lame kamu pa bolebole sebesebe na ruma tana kuta iama lavata. Beto za luge lao pa leo kakabarena na ruma ko za lao nyumu varirurainana tadiria na nabulu kopu ko mi dogoria aza za na roiti mari roitini ria ti Jisu za gua. \p \v 59 Qari podekia ria na kuta iama beto ko ria doru tiolata pa kauniseli ko mari nyaqo votudi za kaki vinazozoto sekesekedi, ko mari boka vaukea i Jisu qari gua. \v 60 Ko kubo ria za qari turu vavotuvoturia na paranga sekesekedi, ba kepore za maka ginugua leana bari batia vei bari boka vaukea aza. Pana vinabetobetona za qari turu za kori tinoni, \v 61 ko ari qari gua vei, < za gua,>> qari gua ari kori. \p \v 62 Nari za turu za na kuta iama lavata ko za nanazia i Jisu, <> za guni. \v 63 Ba zake vagala i Jisu. \p Nari za paranga za na kuta iama lavata, <> za gua. \p \v 64 Nari za paranga i Jisu, <> za gua i Jisu. \p \v 65 Aza tugu za nongoria za paranga vei zara i Jisu za bako rikata pale na kuta iama lavata za nana poko beto ari za gua vei, <> za gudi. \p Nari qari oe ria na tinoni lavalavata, <> qari gua. \p \v 67 Beto nari za qari tue taria na izumatana beto qari iriruni na variiriruna. Ria kaki tinoni qari kole popoaria \v 68 za ari qari paranga veini aza, <> qari guni. \s I Pita za Kilu Paleni i Jisu \r (Maka 14.66-72; Luke 22.56-62; Jone 18.15-18, 25-27) \p \v 69 Ego totonai za korapa nyumunana pa kakabarena na ruma tana kuta iama lavata i Pita, za lame za maka nabulu reko ko za parangia, <> za guni. \p \v 70 Ba za kilu paleni aza pa moedi ria doru, ari za gua vei, <> za gua. \p \v 71 Tonai za votu lao pa atakamanana na kakabarena na ruma za batia mule maka nabulu reko aza, ko ari za gudi vei ria na tinoni qari suvere ketakoi, <> za gua. \p \v 72 Ba za kilu pale mutugu taviti maulu i Pita, ari za gua vei, <> za gua. \p \v 73 Za oqoro zovai gu za vei zara, beto za qari lao gu ria na tinoni qari kole turu ketakoi ko ari qari guni vei i Pita, <> qari guni. \p \v 74 Nari za paranga i Pita, <> za gua. \p Ego aza tugu za paranga vei zara i Pita, nari za kiu gu za na kokorako. \v 75 Beto za gilagilai kamua i Pita za aza vei za pojai perangaina i Jisu tonai ari za guni vei, <> za guni. Ko za votu pa peguru i Pita ko za lukana vapazani. \c 27 \s I Jisu za Tatoka Lao ti Paelati \r (Maka 15.1; Luke 23.1-2; Jone 18.28-32) \p \v 1 Na volavolaza leana za qari varikamu ria na kuta iama beto ria na tiolata matamata, ko qari kole varingodoni kaki roquroqu vei beto mari vaukea i Jisu qari gua. \v 2 Beto za qari piua i Jisu ko qari toka laoni ti Paelati na qavuna. \s Na Ukena i Jiudasi \r (Roiti 1.18-19) \p \v 3 Ego tonai za gilagilai i Jiudasi, aza za gabala kanai i Jisu, za tapitu ko mina tavauke i Jisu, nari za roqu mule aza ko za pogozo mule laodi tadiria na kuta iama beto na tiolata matamata za ka uengavuluputa poata siliva, \v 4 ari za gua vei, <> za gua. \p Nari ari qari guni vei ria aza, <> qari guni. \p \v 5 Nari za lao gona paleni pa zelepade madina i Jiudasi za na poata, beto za taloi keni boru ukenana. \p \v 6 Ko qari tekua ria na kuta iama za na poata, beto ari qari gua vei, <> qari gua. \v 7 Ko qari varingodoni ria za na roquroquna na poata aza ko qari vaini maka iapeki kobu pezo tana tinoni za roiti raro patu, ko ketakoi za na varivarigolomona tadiria na tinoni gotodi. \v 8 Zara za vei ko na ia aza za qari vaizongoni na Kobu Pezo Orungu, ko za korapa kole tinganai za kamua tu pa rane pa ngenari ani aza. \v 9 Ko za gore votu tugu za na korokorotai aza za lame vei ti Jeremae na tinoni korokorotai, ari za gua vei, <>\x - \xo 27.9-10 \xo*\xt Zakarae 11.12-13; Jeremae 19.1-13; 32.6-9.\xt*\x* za gua. \s I Paelati za Nanazia i Jisu \r (Maka 15.2-5; Luke 23.3-5; Jone 18.33-38) \p \v 11 Ego ko za lao turu pa moena i Paelati na qavuna i Jisu, ko za nanazia na qavuna aza, <> za guni. \p Nari ari za gua vei i Jisu, <> za guni. \p \v 12 Tonai qari jutuni doru paranga ria na kuta iama beto na tiolata matamata, za zake pavu oeria i Jisu ria. \v 13 Nari za parangia i Paelati aza, <> za guni. \v 14 Ba kepore tugu za maka pakata paranga peki bi oe laoni i Jisu, ko ketakoi za gabara jola za na qavuna. \s I Jisu za Tamijata ko mina Tavauke \r (Maka 15.6-15; Luke 23.13-25; Jone 18.39-19.16) \p \v 15 Ego pa doru totozo vavolo Alokata za na nana tutina tugu na qavuna za boka ruvata vadi ria na tinoni Jiu za maka tinoni tapiuna mari tepai. \v 16 Ko pa totozo aza za kolenana za maka tinoni tapiuna na tagilagila valeanana za maka tinoni ikikerena jola aza, na izongona i Jisu Barabasi. \v 17 Ko totonai qari lao varikamu beto ria doru tinoni za nanazaria i Paelati ria, <> za gua. \v 18 Ura za gilagila valeanarianana i Paelati ari ka viza tiolata matamata za qari konoa gu i Jisu ko vei za qari loi laoni tana. \p \v 19 Totonai za korapa nyumunana pa nana nyumunyumuna pa ia varivaritutina i Paelati, za garunu laoni na maqotana tana za maka nongoro, ari za gua vei, <> za gua. \p \v 20 Ego pa totozo aza za ria na kuta iama beto na tiolata matamata za qari paranga sorisoriria ria na minete tinoni, ko mari parangia tugu i Paelati ko mi ruvatia i Barabasi goto i Jisu za mina tavauke tugu qari gua. \p \v 21 Ba i Paelati za nanazaria mule ria na minete tinoni, <> za gudi. \p Nari za, <> qari gua. \p \v 22 Nari za parangaria i Paelati ria, <> za gua. \p Nari za qari oe lao ria doru, <> qari gua. \p \v 23 Ba za nanaza liguria mutugu i Paelati ria, <> za gudi. \p Ba totonai za qari velavela vaiolo viviva ria, ari qari gua vei, <> qari gua. \p \v 24 Totonai za dogoro gilagilai i Paelati za kepore mule maka za mina boka roitini aza goto na varipera gu za pala mina podo za gua, nari za lao nobu pie ko za loqa lima pa moedi ria na minete tinoni, beto ari za paranga vei, <> za gua aza. \p \v 25 Qari paranga ria na minete tinoni doruna, <> qari gua. \p \v 26 Ko za garunuria i Paelati ria na solodia ko qari ruvatia i Barabasi, beto za pa liguna qari iruni variiriruna i Jisu za loi lao vadi ko mari vaukea za gua. \s Qari Vavagoreni Qera i Jisu \r (Maka 15.16-20; Jone 19.2-3) \p \v 27 Beto za qari toka laoni ria na solodia ti Paelati pa kakabaarena na ruma tana qavuna i Jisu, ko qari lao turu varilivutai betoni ria na minete solodia doruna aza. \v 28 Qari jokolo vagore pale za nana poko, beto qari vazae sogani maka poko gojo jemejemerena. \v 29 Beto qari tekua na kae suvege variokana ko qari polo vadididolai varipilupiluaini beto za qari vasolapani pa batuna, beto qari tekua maka kolu ko qari vaaruni pa lima kale matuana. Beto za qari kole totodongo pa moena ko qari kole vavagoreni qera, ari qari gua vei, <> qari gua. \v 30 Beto za qari tue taria, beto qari majai na batuna. \v 31 Pa liguna qari beto vavagoreni qera veini zara, za qari vagore pale za na poko jemere qari vazaeni, ko qari vazae sogani nana poko, beto za qari toka votu laoni ko mari vaukea pa korosi qari gua. \s Za Tavauke pa Korosi i Jisu \r (Maka 15.21-32; Luke 23.26-43; Jone 19.17-27) \p \v 32 Ego totonai qari taloi keni za qari lao gozoria za maka tinoni pa Saerini, na izongona i Saimone. Qari juju tarini ko qari vapogozoni aza ria na solodia za na korosi ti Jisu. \v 33 Qari lao kamua ria za maka ia na izongona pa Qoloqota, na ginuana za na Kota Batu Tomete.\f + \fr 27.33 \fr*\ft Zake tagilagila vei beto za tagigala na \ft*\fk Kota Batu Tomete\fk* za na ia ani. Palu na dogorona pa zouna za na kubo aza za dogoro vei na batu.\f* \v 34 Pa ia ketakoi za qari vani na vaini aza qari varisomanaini na zakazava pazana za vamalibua na vitigi. Ba tonai za gilagilai na lingilingina za paza nari za dainana bukua. \p \v 35 Qari vaukea pa korosi ria aza, beto za qari gonani na patu mijamijata ko qari mijatia i zei mina tekuria ria nana poko. \v 36 Beto nari za qari kole nyumu dogoro kopuni. \v 37 Qari kuti vakolea pa korosi pa toto batuna pa narena aza ria na paranga za tajutuni aza, ari za gua vei: ANI I JISU NA BANGARA TADIRIA NA JIU. \v 38 Ko qari makarai vauke tavitini aza za kori tinoni raja ikikodi, maka keta pa kale matuana, maka keta pa kale merina. \p \v 39 Ria na tinoni qari rerege jola za qari begobegolo beto bekubekuturia na batudi beto qari au beto poja vikevikere pale i Jisu, \v 40 ari qari gua vei, <> qari guni. \p \v 41 Ko ria na kuta iama, ria qari varivagigalaini na Vavanau beto ko ria na tiolata matamata ba qari kole ngangangulu veini tugu zara i Jisu, ari qari gua vei, \v 42 < za gua. Ko aria ko tadogodogoro kopuni moko! Mina nyorogua tugu beka aloa na Tamaza aza!>> qari gua. \v 44 Ari kori tinoni raja ikikodi qari titi tavitia aza pa kori kalena ba qari somana paranga ngangangulu veini tugu aza. \s Na Ukena i Jisu \r (Maka 15.33-41; Luke 23.44-49; Jone 19.28-30) \p \v 45 Ego podalai na korapa rane za udea na rodomo kunikuni za na doru kota, ko za kole rodomo pada kue aoa. \v 46 Ko za kamua padapada vei kue koloko za kukuku lukana i Jisu, <> za gua. (Na ginuana za ari za gua vei, <>\x - \xo 27.46 \xo*\xt Kera Vatarazae 22.1.\xt*\x* za gua.) \p \v 47 Kaki ria qari korapa turu ketakoi za qari nongoriadia za paranga vei zara aza, ko qari paranga ria, <> qari gua. \p \v 48 Ko maka ria za siqarai abutu lao tekua maka poko, ko za vatubuluni maka buku pazana, ko za vakolea pa uquna na kolu, beto za alaka zaeni ko mi vabukua za gua. \v 49 Ba qari paranga ria kaki, <> qari gua. \p \v 50 Beto za maka lukana vaiolo viviva i Jisu, beto za loia na singo. \p \v 51 Ko pana totozo tugu aza za na toba poko babana za piko pa ia madina pa zelepade za tarikataori, za podalai tu pa nulu ko za gore tu kamu pa uquna pa pezo. Ko za jojou za na pezo ko qari tapaqapaqala za na patu, \v 52 ria na bevi varivarigolomona za qari tajejegara ko qari tarevanga, ko na motadi ria na tinoni tana Tamaza qari tori uke tu pa moa za qari tavatoa mule. \v 53 Ko qari turu taloi pa dia bevi, ko pa liguna za turu mule i Jisu za qari luge lao pa guguzu tabuna pa Jerusalema, ko qari batiria ria na mota tinoni suveredi ketakoi. \p \v 54 Na tinoni matamata gogoto beto ko ria na tinoni varipera qari suvere tavitia aza ko qari kole kopuni i Jisu za qari matagutu vitivitigi totonai qari vagilagilai na nunu beto doru zakazava qari taroiti, ko qari paranga ria, <> qari gua. \p \v 55 Ego na motadi ria na reko qari rererege tavitia i Jisu na koko lame veidi pa Qalili ko qari tokatokani aza za qari kole tugu suveredia ketakoi. Qari turu pa zouna ko qari kole dogodogoro lao. \v 56 Ko ari Mere pa guguzu Magadalene, i Mere na tinadi ari Jekopi i Josepa, beto na maqotana i Jebeti za qari kole tugu suvere varisomanaidia tadiria na reko ketakoi. \s I Jisu za Tavapae \r (Maka 15.42-47; Luke 23.50-56; Jone 19.38-42) \p \v 57 Ego totonai za gore za na veluvelu za kamu i Josepa maka tinoni izizongo pa Arimatia. Maka sepele tugu ti Jisu aza. \v 58 Za lao ti Paelati aza ko za tepai za na kobukobu tinina i Jisu. Nari za vamalumia i Paelati ko mari loi lao vani i Josepa za na kobukobu tinina i Jisu za gua. \v 59 Ko za lao teku vagorea i Josepa za na kobukobu tinina i Jisu, ko za udeni maka poko liosona. \v 60 Beto za lao vakolea pa nana bevi koregana, aza za koni ruri vaoqilia pa patu. Ko za bokili laoni maka patu lavata za pa atakamanana na bevi, beto za keninana. \v 61 Ko i Mere pa guguzu Magadalene, beto maka goto Mere mule za qari kole tugu nyumu bata lao veidia tugu pa bevi aza. \s Ria na Solodia qari Kopuni na Bevi \p \v 62 Ego za rane soga na kota, na rane Minyere, za qari makarai lao kamua i Paelati ria na kuta iama beto na Parese. \v 63 Ko qari paranga ria, < za gua. \v 64 Ko muna garunu laodi tu kaki tinoni kopu za pa bevi ko mari kopu valeanani tinganai mina jola tu kue rane. Keta ria na nana sepele gu mari kamu iko tekua za na kobukobu tinina beto mari lao sekeseke tadiria na tinoni, keta mari gua. Ko aza na sekeseke aza za keta mi ikerena jolani na momoena,>> qari gua. \p \v 65 Nari za ari za gudi vei i Paelati, <> za gudi. \v 66 Nari qari taloi keni ria ko qari lao varamata valeania maka vinagilagila pa patu patena na bevi, beto za qari vasuvereria na tinoni kopu ko mari kopu valeanani qari gua. \c 28 \s I Jisu za Toa Mule pa Uke \r (Maka 16.1-8; Luke 24.1-12; Jone 20.1-10) \p \v 1 Ego pa liguna na rane Minyere ko na volavolaza leana na rane momoe pa vuiki, za i Mere na reko pa guguzu Magadalene beto maka goto Mere mule za qari lao ko mari dogoria na bevi qari gua. \p \v 2 Nari za raja za maka nunu lavata, ura maka mateana tana Bangara pa noka za gore lagere beto ko za bokili varijo pale za na patu za tapateni na bevi, beto za keza kole nyumunana pa narena. \v 3 Ko na dogorona na tinoni aza za vei na malarana na kapi, beto nana poko ba qari keka keala lelei. \v 4 Ria na tinoni kopu ba qari matagutu vitivitigini aza, ko qari gona kole neqeneqere vei na tinoni mari uke qegua. \p \v 5 Beto ari za gudi vei na mateana ari kori reko, < muna gudi. Mu roquroqua aza qa koni pojadigamu ani,>> za gua za na mateana. \p \v 8 Ko qari taloi siqasiqarai pa bevi ari kori. Qari matagutudia tugu, ba qari qera vitivitigi tugu, ko qari abutu keni ko qari lao pojadi ria na nana sepele qari gua, \v 9 za lame tugu gozoro qeraqeradi i Jisu, <> za gua. Nari qari lao tana ari kori, ko qari todongo aru tamana pa kori nenena, ko qari vatarazaea aza. \v 10 Beto za parangaria i Jisu ari kori, <> za gua aza. \s Na Vavakato tadiria na Tinoni Kopu pa Bevi \p \v 11 Ego ko totonai qari korapa rerege mule kenidia ria na reko, za kaki ria na solodia qari kopu pa bevi za qari lao pa Jerusalema, ko qari lao vavakatodi tadiria na kuta iama ria doru ginugua qari podo ari. \v 12 Nari qari varikamu ria na kuta iama na tiolata matamata ko qari vaturua za maka roquroqu ko qari vani vazokudi na poata ria na solodia qari kopu pa bevi, \v 13 beto ari qari naqu veidi, < muna gua. \v 14 Vei mina nongoria na qavuna za na ginugua ani, za gami pala mami paranga valomolomozia aza ko gamu munake gozoro tapata,>> qari gua. \v 15 Ko qari aru vakarovia ria na solodia qari kopu pa bevi za na poata, beto qari tutia tugu aza vei muna roiti vei qari gudi ria na kuta iama. Ko na vavakato aza za tavarerege tadiria na tinoni Jiu tinganai za kamua pa rane pa ngenari. \s Za Votu Tadiria na nana Sepele i Jisu \r (Maka 16.14-18; Luke 24.36-49; Jone 20.19-23; Roiti 1.6-8) \p \v 16 Ego ko qari taloi lao pa Qalili ria na nana sepele pa kubo ketakoi za poja vakoledi i Jisu mari adono za gudi. \v 17 Ko totonai qari batia ria i Jisu za qari vatarazaea ria aza, ba kaki qari orirabeke tugu vei. \v 18 Beto za rerege tata laoria i Jisu ria, ko za parangaria, <> za gua i Jisu.