\id 1TI 1 ,Kubokota in Solomon Islands, 1st draft by Coleman Vavira 8/02/2019-18/3/2019, TC DrZobule TC Revising Aug2022-June2023, TC/Translation Team Read-thru- May 31-June16, 2023, IBM House Hon- Simion Ipakolo, Aisake Talu, Aldrin Apusae, Timothy Kolo, Geoffrey Pinau, TC/Translation Final Team Read- Nov 1-18, 2023, IBM House Hon- Emosi Irapio, Patson Madikera, Aldrine Apusae, Timothy Kolo, Geoffrey Pinau, Dr AGZobule \ide UTF-8 \h 1 Timote \toc3 1 Timote \toc2 1 Timote \toc1 1 Timote \mt Ti Timote Momoe \c 1 \s Na Podapodalaina na Leta \p \v 1 Ara Paula na tinoni tagarunuqu tana Karisito i Jisu ko qa tagarunu pana neqi tana Tamaza nada inaalo beto tana Karisito i Jisu aza taqe korapa gelegeleni. \p \v 2 Na leta ani za lao tamu Timote ao qu vei na tuqu zozoto pana toa rangerange. \p Na variroqu varialona, na variroqu varitokai beto na bule tana Tamaza na Tamada beto tana Karisito i Jisu na nada Bangara mari somana tamu. \s Na Paranga Vinabalauna na Varivagigalai Sekesekedi \p \v 3 Aza tugu vei qa tori paranga vaneqinigo tu totonai qa rererege lao vei pa Masidonia za mu suvere pa Episasi qagunigo, ko mu paranga vaneqineqiria za ria kaki ketakoi ko mari nogoto varivagigalaini na varivagigalai sekesekedi \v 4 beto marike tapatianani goborodi ria na vavakato goborodi gu beto na tututidi ria na dia tite. Ria na zakazava ari za qari vapodo varigua goborodi gu goto qarike ule votuni na vareregena na varialo tana Tamaza aza za lame vei pana rangerange. \v 5 Na vinaokotona na vavanau ani za na variroqu, aza za koko vei pana bulo liosona beto pana monana leana beto pana rangerange zozotona. \v 6 Ria kaki ari za qari tori gabala vapiru tu ko qari gabala vasela laoria na varigua paranga za kepore na veveidi. \v 7 Qari nyoroguani ko bari tinoni varivagigalaini na Vavanau za ria, ba qarike vakoinono podekedi ria na zakaza qari pojaria beto ria na zakazava qari paranga vaneqidi. \p \v 8 Taqe gilagilainada gita za na Vavanau za leana vei mina tavaroiti pana vavanau tuvizina. \v 9 Ko taqe gilagilainada tugu vei gita za na Vavanau za zake tavanyumu vani na tinoni tuvizina, goto ria tu na tinoni qari daidia tuti vavanau beto na tinoni duviduvilidi, ria qari kiluni na Tamaza beto ria na tinoni seladi, ria qarike toani na toa madina beto qari kanai na Tamaza, ria qari vaukea na tinadi na tamadi beto ria na tinoni varivaidi, \v 10 ria na tinoni lulasadi beto na marene qari varivori vei na manugu, ria qari ikiko golomo pinauzu, ria qari sekeseke beto qari maulu sekeseke, beto ria qari roitidi na roiti qarike leana pana varivagigalai tuvizina. \v 11 Ko na varivagigalai aza za tabata pana nongoro leana aza za udukuniziu ara na Tamaza ko mana uleni, aza za na nongoro leana tana Tamaza lavatana za pada ko mina tavatarazae. \s I Paula za Paranga Leana lao ti Jisu na Inaalo \p \v 12 Ara qa paranga leana lao tana Karisito Jisu na nada Bangara. Aza za vaneqiziu ko qa boka nabuluni beto ko za dogoro rangeziu ko za udukuniziu za na roiti ninabuluna aza. \v 13 Pana totozo qari jola lao rari ara za na tinoni varivariaja vagorequ, na tinoni nganganguluqu, beto na tinoni varipoja vikevikerequ ara. Ba na Bangara za roquroqu tokaniziu ara ura totonai za qa oqoro vazozotoa aza ko qake gilagilai na manugu qa roitini. \v 14 Beto nada Bangara zake beto vadogoroniziu nana roquroqu lavatana jola ko qa boka rangea aza beto qa boka roquroquria ria na goto tinoni tonai qa kole maka pana tana Karisito i Jisu. \v 15 Na paranga tarangenga ani ko za pada ko mina tateku vakatapa: na Karisito i Jisu za lame pa kasia guguzu ko mi aloria ria na tinoni seladi za gua. Ko ara tugu za maka na tinoni ikikerequ jola. \v 16 Ba na ginuana za roquroqu tokaniziu ara za na Bangara za ari gu za vei. Pana taqu za vatadogoro momoeni na Karisito i Jisu za na veveina aza za boka adono vamomozoni za na tinoni ikikeredi vevei ara. Ko ara za maka dogodogoro tutina tadiria mari rangea aza ko mari tekua za na toa jola. \v 17 Na Bangara lavata na kole jolana, zake boka uke, za pae, beto maka makamakai Tamaza zozotona, aza za mi kole na pangaga beto na vinalavata kamua na kamua. Agua. \s I Paula za Pojani i Timote ko mi Neqi pana nana Rangerange \p \v 18 Na vavanau ani za qa varangenigo ao Timote na tuqu marene, ko muke mumadi ria na korokorotai veveimu ao qari pojaria ria na tinoni korokorotai tonai qu tavamadi, ko ria tugu za mari vabokago ko muna variperani na varipera leana, \v 19 beto mu kopuni na mua rangerange beto na monana leana. Ria kaki za qari kilu pale za na roquroqu tuvizina ko na dia rangerange za vei na vaka za jule vikevikereni pa mati. \v 20 Kori ria na tinoni vevei ari za ari Humenaiosi beto i Alekezada. Ko ari kori ari za qa tori loi laodi tu ti Setani ara ko mari tavagigala ko marike poja vikevikeria na Tamaza. \c 2 \s Na Vavanauna na Varavara \p \v 1 Ego ko za vei za, momoe, ara qa paranga vaneqini ko mu varavara tepatepa, varavara vadi, tepatepa tokadi, beto mu paranga leana vadi lao tana Tamaza za ria doru tinoni, \v 2 ria doru bangabangara beto ria qari aruria na nyumunyumuna poreveveidi, ko gita ta izongia na toa bulebulena beto na momozona pana doru nada uana pangagana na Tamaza beto na uana tuvizina. \v 3 Na toa varavara vevei ani za leana beto za varivaqera pana dogodogoro tana Tamaza na nada inaalo, \v 4 aza za nyorogudi doru tinoni mari taalo ko mari lame tekua na gigalaina na zozotona. \v 5 Ura maka gu za na Tamaza, beto maka gu za aza za varikarovaidi ria na tinoni beto na Tamaza, ko na tinoni varikarovai aza za na Karisito i Jisu. \v 6 Aza za vani na nana toa makana ko na ruvatadi doru tinoni, ko na ule votuna za gore votu pa nana totozona. \v 7 Ko aza za qa tamijatani na tinoni tarae beto na tinoni tagarunuqu ara (qa korapa pojai na zozotona ara, qake sekeseke) beto na tinoni varivagigalai tadiria na tinoni karovodi ko qa varivagigalaini na rangerange zozotona. \s Na Uana Tadiria na Reko pana Totozo Vatarazae \p \v 8 Ego ko na nyorogua taqu za ria na tiolata marene doru kota za mari alakadi na limadi ko mari varavara pana bulo liosona zake kolea na korakora beto na varivaqumiqumi. \v 9 Ko qa nyoroguani tugu vei za ria na tiolata reko ba mari vazaedi na poko pangaga padadi na uana pangaga beto na tavagigala, marike vinyulu vagotogotoria na vurungudi babi na saridi na qolo babi na pakupaku batabata lea babi na poko za zae gigiri na vaidi. \v 10 Goto na roiti leadi tu za mari saridi na dia toa aza vei za dogoro padadi ria na tiolata reko qari vatarazaea na Tamaza. \v 11 Na reko za mi nogoto ko mi tekunana gigalai pana doru uana vakole vakaurai. \v 12 Ara qake vamalumia na reko ko mina varivagigalai babi bangabangarani za na marene, goto na reko za mi nogoto tu. \v 13 Ura i Adama mae tu za taroiti vapodaka beto za taroiti vapodaka i Ivi. \v 14 Beto nake i Adama za tatoka vapiru momoe, goto na reko tu za tatoka vapiru ko za lotu pana sela. \v 15 Ba na reko za mina taalo pana vapododi na koburu vei mari turu pana rangerange, mari toani na toa variroqu beto na toa liosona beto ko vei mari toani ria pana pangaga za na toa ari. \c 3 \s Ria na Tiolata Matamata pa Ekelesia \p \v 1 Na paranga tarangena za ani. Na tinoni za kulikulini na roiti tana tinoni kopu, nari za na roiti leana jola za nyoroguani aza. \v 2 Ko za vei za na tinoni kopu za mina tinoni kepore nana pake, mina tinoni maka gu na maqotana, minake tinoni gua goboro, mina boka gaiti valeania na roquna, mina pangaga na nana uana, mina tinoni vakamu goto tinoni, mina bokanana na varivagigalai, \v 3 minake tinoni digedigere aruna, minake tinoni varivaripera goboro, goto mina tinoni valeana lao tana goto tinoni, minake tinoni varikomiti, beto minake tinoni bulo poata. \v 4 Na tinoni kopu za boka toli valeani na nana tatamana makana ko ria na tuna za qari suvere vapekai pana doru uana pangagana. \v 5 Na tinoni zake balau tolini za nana tatamana makana, za ae mina vei mina boka dogoro kopuni aza za na ekelesia tana Tamaza? \v 6 Minake tinoni koni gabalana aza, ura keta mi vapugeleni na roqu muleni makana ko mi lotu pana varituti za gozoria na bangaradi na tomete. \v 7 Beto ko za poreveveina za mina maka tinoni tapangagana tadiria na tinoni pa peguruna aza, ko minake tatupe pana varipoja ikikeredi tadiria na tinoni beto minake lotu pana saduru tana bangaradi na tomete. \s Ria na Tinoni Varitokai pa Ekelesia \p \v 8 Ria na tinoni varitokai tugu vei za mari tinoni tapangagadi, minake gani varikale na dia paranga, marike tapiuni na bukubuku vazoku vaini, marike nyaqo izizongodia pana zona selana. \v 9 Mari aru vamauruni na vonana liosona za na gigalai golomona na rangerange. \v 10 Ko ria ba mari taviloto valeana mae tugu, ko vei mina kepore na dia pake nari za qari tavamalumu ko mari tinoni roiti varitokai. \p \v 11 Ria na reko varitokai tugu vei za mari tinoni tapangagadi, marike pojapoja vikere tinoni, marike tinoni gua goborodi, beto mari tarange pana doru dia uana. \p \v 12 Na marene varitokai za mina maka gu na maqotana, mina boka totoli valeanaria na nana koburu beto na nana tatamana. \v 13 Ura ria na tinoni qari varitokai valeana za qari teku izongia maka tuturuna leana beto qari varene valeana pana dia rangena na Karisito i Jisu. \s Na Varivagigalai Zozotona \p \v 14 Qa rovea ara za nake zovaina beto mana lao kamugo ao. Ba qa kuti laodi ara pana tamu ria na zakaza ari, \v 15 ko vei mina pekipeki za na lao taqu nari ba ao muna tori gilagilaimua tu za na uana za pada tana toani gita na tinoni pana tatamana tana Tamaza. Na tatamana aza za na ekelesia tana Tamaza toana, ko na ekelesia aza za na barabara eveva beto na kokovana mauruna za vamauria na varivagigalai zozotona. \v 16 Ko kepore maka tinoni mina boka vasekea za na poreveveina jola na gigalai golomona na pangagana na Tamaza: \q1 Aza za bola votu pana tini masa, \q2 za taule votu na tuvizina pana ongongu, \q3 za tabata tadiria na mateana. \q1 Za tatarae tadiria na tinoni karovodi, \q2 za tavazozoto pa kasia guguzu, \q3 za tateku vazae pa neqi. \c 4 \s Ria na Tinoni Varivagigalai Sekesekedi \p \v 1 Ego na Ongu Tabuna za poja lodakia za pana totozo betobetodi ari kaki tinoni za pala mari balinga loi paleni za na rangerange ko mari tutiria ria na ongongu sekesekedi beto na varivagigalai tadiria na tomete. \v 2 Na varivagigalai vei ari za qari lame vei tadiria na tinoni sekesekedi qari vavadogoro mule veidi na tuvizidi ria qari gua. Ria tinoni ria za na monanadi za tori taparogo vaukeni tu na patu dagalana. \v 3 Ria na tinoni ari za qari varisogarani na varielava beto qari vatabutaburia za na ganigani. Ba na ganigani zara za na Tamaza tu za vapodakaria ko ria qari rangea aza beto qari gilagilai na zozoto za mari tekuria pana paranga leana. \v 4 Ura doru vinapodaka tana na Tamaza za na leadi ko marike takilu pale goto mari tateku pana paranga leana, \v 5 ura na paranga tana Tamaza beto na varavara qari vamadiria. \s Na Nabulu Leana tana Karisito i Jisu \p \v 6 Pala muna maka nabulu leleamu tana Karisito i Jisu ao vei muna vanonogaria ao ria na tinoni lotu ria na varivagigalai ari beto vei muna meme valeananigo na varivagigalaina na nada rangerange beto na varivagigalai leadi qu korapa tuti vikitivokotoria. \v 7 Ria na vavakato ikikeredi beto na gobogorodi beto na kepore veveidi za mu uku paledi. Goto mu ngurungausu vaneqinigo tu na pangagana na Tamaza. \v 8 Ura na ngurungausu vaneqina na tini za za kolenana iapeki poreveveina, ba na pangagana tu na Tamaza za poreveveina doru totozo, ura za kolea na taringutingutina na toa koviria beto na toa za korapa lame. \v 9 Na paranga tarangena ani ko za pada ko mina tateku vakatapa. \v 10 Ani za na ginuana taqe pavu taleni beto taqe varipera vivivani gita: ura taqe korapa totoravuzu kulikulini gita za na Tamaza toana, aza na inaalo tadiria doru tinoni ko na inaalo aza za tabata votu tadiria qari rangea aza. \p \v 11 Mu paranga vaneqidi beto mu varivagigalaidi ao ria na zakaza ari. \v 12 Muke vamalumuria na tinoni ko mari vakepore veveinigo za ao na tinoni koregamu, goto ao za mi maka dogodogoro tutina tu tadiria na tinoni rangerange pana mua paranga, na mua uana, na mua variroqu, na mua rangerange beto na mua uana liosona. \v 13 Mu aru tokaria ria na roiti ari tinganai mana lame kamu ara: na tiro votuna na Kutikuti Tabuna, na paranga varivaneqi beto na varivagigalai. \v 14 Muke dogoro pale za na varivana za kole tamu, aza qu tekua tonai qari korokorotainigo beto qari vaoponigo na limadi ria na tinoni matamata. \v 15 Mu rove vakoriria beto mu tapatianani na zakaza ari, ko na ijoko zae tamu mari bati vakaberia ria doru tinoni. \v 16 Mu dogoro kopunigo makamu beto na mua varivagigalai. Muke aru loloiria ria na roiti ari. Ura vei muna roiti vei aza ao, za pala muna alo mulenigo makamu beto ria na tinoni qari nongorigo. \c 5 \s Na Uana tana Tinoni Matamata lao tadiria Goto Tinoni \p \v 1 Muke toke sasasururia ria na baragozo goto mu paranga vaneqi veidi na tamamu makamu ria. Ria na marene koregadi mu veidi na taimu marene. \v 2 Ria na qoqoele mu veidi na tinamu. Ria na reko koregadi mu veidi na lulumu pana doru uana liosona. \p \v 3 Mu pangagadi ria na qoqoele naboko qari naboko varivasevi zozoto. \v 4 Goto na naboko qoqoele za pore tuna babi na nana mabuzu, za ria ari za mari balau roiti votuni mae pana dia tatamana makadi za na zona vatarazaena na Tamaza ko mari sogai na pavudi ria ketakoi qari pidoko votu lame vei. Ura na toa vei aza za varivaqera pa dogodogoro tana Tamaza. \v 5 Na naboko za varivasevi zozoto beto za taloi vamakai za totoravuzia na Tamaza beto na rane na bongi zake korotoni na varavara beto na tepatepa lao tana Tamaza. \v 6 Goto na naboko za vapugeleni qeraqera kasia guguzu na nana toa za korapa toanana ba na tori ukena tu. \v 7 Ko mu paranga vaneqidi ria na zakaza ari, ko ria na tinoni mi keporedi na pake. \v 8 Goto na tinoni zake dogoro kopudi ria na turana makana vevei ria pa nana tatamana zozoto makana, nari za aza za kilu paleni aza za na nana rangerange beto ko za ikere jolani na tinoni keporenana rangerange aza. \v 9 Na naboko vevei gu ani za mu kuti vagorea ko mina tatoka: aza gu za jola vonomongavulu na aorona, za maka gu na marenena, \v 10 na roiti leadi za roitidi perangaina na tagilagilana valeana vevei na pauzu koburu, na vakamu goto tinoni, na loqana na nenedi ria na tinoni tana Tamaza,\f + \fr 5.10 \fr*\ft Na nenedi ria na tinoni kamudi za na tuti tadiria pa totozo aza, totonai qari vakamuria ria na tinoni qari kamu pa ruma.\ft*\f* na tokadi ria na tinoni qari gozoro tapata beto na tutidi ria doru leadi. \p \v 11 Goto ria na naboko korekoregadi za muke kuti valugeria ura totonai za neqi jolani na Karisito za na dia nyonyorogua nari za qari nyorogua varielava soga. \v 12 Ko qari teku taridi za na varituti ura qari tetea na dia rangerange qari maulu momoeni. \v 13 Beto ko aza tugu vei qari gigalaini za na udapelu kole rererege varikarovai rumaruma gu. Ba nake udapelu gu makana za qari roitini, goto qari vavavotu goboro paranga tugu, qari rara karovoria na dia ginugua na goto tinoni, beto qari pojaria na zakazava zake garo bari pojaria. \v 14 Ko za vei za ara qa nyoroguani za ria na naboko koregadi za mari varielavadia gu, mari izongo koburu, beto mari kopuni na dia tatamana, ko mi keporedi lolomo mari vakezadigita na paranga ikikeredi ria qari kanagita. \v 15 Ura ria kaki naboko koregadi za qari tori gabala vapele tutiadia tu i Setani. \v 16 Na reko rangerange za koledia na tavitina nabonabokodi za mi kopu valeadi gu ko mike vatapatianania na ekelesia, ko na ekelesia mi boka tokadi ria na nabonaboko varivasevi zozoto. \p \v 17 Ria na tinoni matamata qari totoli valeana pana dia varitoka za na padadi mari tatabarani kori boko vinalavata, ko za poreveveina jola za muna veidi za ria qari pavu taleni na tarae beto na varivagigalai. \v 18 Ura za paranga za na Kutikuti Tabuna, ari za gua vei, <>\f + \fr 5.18 \fr*\ft Vavanau 25.4 (1 Koriniti 9.9). Na ginuana vei ani za vei ko mina boka ganigana kiko tugu vei ura za roiti ko za padana tugu mina tekua na tabarana.\ft*\f* za gua, beto ko <>\f + \fr 5.18 \fr*\ft Luke 10.7; Matiu 10.10\ft*\f* za gua. \v 19 Na tinajutu za tajutuni na tinoni matamata za muke nongoria, goto vei kori babi kue tu bari dogoroni matadi bari pogozo lameni za na tinajutu nari za mu nongoria ko mu pitua. \v 20 Ria na tinoni matamata qari toani na toa selana za mu uduku votudi pa moedi doru tinoni, ko ria doru tinoni ba mari matagutu. \v 21 Pa moena na Tamaza na Karisito i Jisu beto ria na mateana tamijatadi qa poja vaneqineqinigo ara ao ko mu kopu valeanadi ria na zakaza ari. Tonai qu oqoro dogoro vilotia na zakaza nari muke vanyumu momoea na mua mijamijata beto muke tokatoka kale. \v 22 Muke oqanai benyobenyo vaopodi na limamu ko mu vamadiria pana roitina ria na tinoni beto muke somanani na dia sela na goto tinoni. Mu kopu valioso mulenigo makamu. \p \v 23 Koviria muke buku galegale pie gu, goto mu tekua tugu vei iapeki vaini tu ko mi valeania na iapamu beto na vioro za kamukamugo. \p \v 24 Na sela tadiria kaki tinoni za kabere valeleana gu ko za momoedi lao pa varituti, goto ria kaki na dia sela za za tuti liguliguria. \v 25 Za varitoto vei tugu na roiti leadi tadiria na tinoni ba qari kabere valeleana, ko ria qarike kabere valeana ba pala marike boka pae. \c 6 \s Na Uana tadiria na Pinauzu \p \v 1 Ria na pinauzu za mari roqu veidi za pada tugu ko mari pangagadi ria na dia bangara, ko kepore maka tinoni mina poja vikevikeria na izongona na Tamaza beto na varivagigalaina na Karisito. \v 2 Ria qari izongia na bangara za tinoni rangerange za marike vakeporea na dia bangara ura koviria qari makarai tamatazi pana rangerange. Goto mari nabulu valeana jolani tu perangaina ura ria na bangara qari tokadi ari ba na tinoni rangerange tugu ko qari roquroquria tugu vei. Mu varivagigalaidi beto mu paranga vaneqidi ria na zakaza ari. \s Na Varivagigalai Sekesekedi beto na Izizongo Zozoto \p \v 3 Na tinoni za varivagigalaini maka goto varivagigalai tu ko zake vazotoa na paranga tuvizidi ta nada Bangara i Jisu Karisito beto zake vazotoa na varivagigalaina na pangagana na Tamaza, \v 4 nari na tinoni aza za pugelia na roqu muleni makana beto kepore maka zava bi gilagilai. Goto za mo na roquna za na tinoni vei aza ko za kole gu varivarikalo paranga beto varivarigua paranga. Ko na varipera paranga vei ari za vavotua na nyonyoroguani na izizongo tana goto tinoni, na varivaripiarai, na varivaripoja vikevikere, beto na dogodogoro roveroveni na goto tinoni pana zona ikikerena. \v 5 Qari kole gu varitoke vikevikere ria za gani vikere na vonanadi beto qari daidiani na zozoto. Ria qari roquroqua za na pangagana na Tamaza za maka zona mari izizongoni qari gua. \p \v 6 Ba na pangagana na Tamaza za kolea na uana dogoro vagaroni na zakazava za na izizongo lavata. \v 7 Ura gita za kepore maka za taqe pogozo lugeni pa kasia guguzu, ko kepore tugu za maka za tana boka pogozo votuni pana kasia guguzu. \v 8 Ko vei tana izongia gita za na tekutekuna beto na poko, nari za tana dogoro vagaroa gita za ari. \v 9 Goto ria qari nyonyorogua izizongodia za qari lotu pana toketoke beto pana saduru, beto qari lotudi zoku roquroqu gobogoborodi beto na varivaringanguludi qari vadururia ria na tinoni ko qari gozoroni tapata beto na tapipiara. \v 10 Ura maka kutana doru roiti ikikeredi za na bulo poata. Ria kaki za qari kulikuli vitivitigini za na poata ko qari tatoka vapiru pana rangerange beto na bulodi za soberia zoku takulanga. \s Na Uana Tuvizina tana Nabulu tana Karisito \p \v 11 Goto ao, na tinoni tana Tamaza, za mu ukudi tu ria na zakazava ikikeredi ari. Mu nyaqo tokai tu za na tuvizi, na pangagana na Tamaza, na rangerange, na variroqu, na vangaju beto na valeana lao tadiria na goto tinoni. \v 12 Mu varipera vivivani na varipera leana pana rangerange. Mu aru tamania na toa jola, aza za sorunigo ao na Tamaza ko muna tekua za gua tonai qu ule votuni na mua rangerange pa moedi zoku tinoni qari nongorigo. \v 13 Pa moena na Tamaza aza za vatoaria doru zakazava beto na Karisito i Jisu aza za ule votuni na ulule leana pa moena i Ponitiasi Paelati, qa paranga vaneqineqinigo ara ao \v 14 ko mu kopuni za na garunu ani pana uana kepore pajina beto kepore pakena tinganai mina bola votu lame za na nada Bangara i Jisu Karisito. \v 15 Ko na nana bola votu aza za mina gore votu pana totozo tamijatana za vakolea na Tamaza aza za pada ko mina tavatarazae, na Bangara ululuna makana, na Bangara tadiria na bangara beto na Tamaza tadiria na tamaza. \v 16 Aza makana zake boka uke beto za suvere pana kabere varivakeana jola, aza kepore maka tinoni bi tori batia mae tu babi mina boka batia aza. Tana aza na vinalavata beto na neqi kole jolana. Agua. \s Vavanau tadiria Qari Izizongo \p \v 17 Ria qari izizongo pa kasia guguzu ani za mu paranga vaneqidi ko marike valavata muledi makadi beto marike totoravuzia na izizongo za boka murimuri, goto na Tamaza tu aza za vadigita doru izizongo ko na vaqera valeanada gita za mari totoravuzia. \v 18 Mu poja vaneqidi ko mari roitini na leana, mari izizongodi na roiti leadi, mari varitokai valeana beto ko mari ngalingalini na variia. \v 19 Tonai mari vei zara za qari korapa boko varikamudia izizongo za vei maka kokovana leana tana toa uka riza, ko mari aru tamania za na toa zozotona. \s Na Paranga Vinabetobetona \p \v 20 Timote, mu kopu vasareni za aza za qu tarangeni ko mu kopuni. Mu gabala loi paledi ria na paranga tuturudi zake koleria na pangagana na Tamaza beto na varigua goborodi qari gigala goborodi na gigalai. \v 21 Ria kaki za qari tori izongia tu za na gigalai aza qari gua, ko qari tori gabala loi pale tu za na dia rangerange. \p Na variroqu varialona mi vavaburogamu gamu.