\id PHP - Patpatar NT [gfk] -Papua New Guinea 1997 (DBL 2014) \h PILIPAI \toc1 No Pakpakat ta Pol tupas ira Pilipai \toc2 Pilipai \toc3 Pil \mt2 No Pakpakat ta Pol tupas ira \mt1 PILIPAI \ip Ing Pol ga haan uras Masedonia wara harharpir ma no tahut na hinhinawas, ga haan tano pise na hala Pilipai (nes Apostolo 16.9-40) gaam a so no lotu kaia, gaam haan laah balin. Ari a tinahon namur di ga palim kawase Pol aras tiga mes na taman, di gaam bul ie narako tano hala na harpidanau. Ira haleng na ut na mintot diet lik bia kenas Rom (Apostolo 28.14-31). Kaia narako tano hala na harpidanau Pol ga pakat iakan ra pakpakat wara tangtanga tahut ta diet ira Pilipai kanong diet gate tule ra hartabar taar tana wara harharahut ie (Pilipai 1.5; 4.10-19). Ga hinawase mah diet bia i ngan hohe mei kaia ra winwisaan. Ma ari a tunotuno diet ga wara hatirih no nilon ta Pol iesen Pol pa ga manga lilik ta diet bia ira uno winwisaan. Taie. Ga guama mon bia no tahut na hinhinawas ga hanahaan harbasia (1.12-26). Ma no magingin na gungunuama tiga tamat na linge ta iakan ra pakpakat (1.4; 1.18; 2.2; 2.17-18; 2.28-29; 3.1; 4.1; 4.4). Io, Pol ga haragat ira Kristian aras Pilipai bia \bd diet na tur dadas tika ma ra balaraan tano tahut na hinhinawas ma bia diet pa na burte diet ing diet ga wara hanghagahe diet (1.27-30).\bd* Iakano no suruno ta iakan ra pakpakat bakut. Ga saring mah ira Pilipai bia diet na matien na tunotuno hoing Krais nong God ie, iesen ga hanuat tunotuno ma hoing tiga tultulai wara gaie dahat (2.1-11). Ga hinawase mah diet bia na tule ira iruo bilai na tunotuno, Timoti ma ne Epaparoditus tupas diet (2.19-30). Ma ga hakatom diet ta ira tena harausur bisbis ing diet ga tange bia tikai i tale bia na mur ira bilai na gingilaan na tunotuno mon bia na takodas ra matmataan ta God. Iesen Pol ga tange bia dahat na nurnur mon ta Krais waing dahat naga takodas (3.1-21). \c 1 \p \v 1 Iau Pol, mir ma ne Timoti, mir ira iruo ut na tinaram tano pinapalim ta Krais Jisas. Ma mir tule ken ra nianga tupas muat ira matanaiabar tus ta God ing muat kis narako ta Krais Jisas kaia Pilipai. Ma mir tule ken ra nianga mah tupas ira iruo mangana lualua na lotu, muat ira kabinsit ma muat ira ut na harharahut. \v 2 A harmarsai ma ra malum ta muat meram ho God no adahat Sus ma mekaia ta Jisas Krais no Watong. \s1 Pol ga sasaring ta ira Pilipai kanong diet tur tika mei ma bia diet na tahuat hanahaan ta ira bilbilai. \p \v 3 Ma iau tanga tahut tupas God uta ira pakana bung bakut ing muat ga lik leh iau muat gaam tar ra harharahut tupas iau. \v 4 Ta ira bung iau la saasaring ta muat, iau la saasaring ma ra gungunuama kanong muat te tur tika ma iau tur leh mekaia tano luena bung tuk taar katin ta iakan ra pinapalim tano tahut na hinhinawas. \v 5-6 Ma iau la saasaring ma ra gungunuama huo mah kanong iau nunure tun at bia aie nong ga haburen no bilai na gingilaan narako ta muat na papalim hanahaan huo tuk taar bia na hapataam ie narako ta muat tano bung ta Krais Jisas. \p \v 7 Hokaiken, i tahut tagu bia ni kilingane iakan ra mangana kilkilinganai huo uta muat kanong muat kis taar narako tano katigu. God i te tabar bia mon muat ma ra harharahut bia muat naga tale wara turtur tika ma iau ta ira kaba linge sa i haan tupas iau. Bia iau kis taar kai ta ra winwisaan, bia iau tur bat ira hartutung tar tano tahut na hinhinawas, bia iau hatutun iakano hinhinawas, io, muat kakaap tika ma iau. Ma iakano no burena bia iau gi manga sip muat huo. \v 8 I tale bia God na suro haut ta ing no tingegu i manga mur muat haruat ma no harmarsai ta Jisas Krais tupas muat. \p \v 9 Ma iau sasaring bia no numuat harmarsai na tamtamat hanahaan ma bia no numuat mintot wara nunure kilam ira tahut ma ira sakena na kure timaan iakano harmarsai. \v 10 Iau sasaring bia muat naga ngan huo muat naga nes kilam ira linge i manga bilai sakit ma muat kabi puko ta ira linge i sakena, ma bia muat na tahut harsakit wara tangtagure muat wara utano bung ta Krais. \v 11 Ma iau sasaring mah bia ira numuat nilon na hung ma ra hunena no magingin takodas ing i hanuat meram narako tano numuat kinkinis tika ma Jisas Krais, ma bia ta ira hunue muat da pirlat ma da hatamat God. \s1 No nilon ta Pol pa ga tamat tano uno lilik, iesen bia no tahut na hinhinawas na hanahaan kakari. \p \v 12 Ira bar hinsakagu ta Krais, iau sip bia muat na palai bia ira linge ing i te hanuat tagu i te harahut balik no tahut na hinhinawas wara hinahaan harbasia. \v 13 Io kaik, ira umri tano tamat na lualua sakit kai, ma ira mes na tunotuno mah, diet nunure bia no winwisaan iau ga kap, uta Krais ie. \v 14 Ma no winwisaan di ga gil tagu, i te haragat halengin sakit ta ira hinsaka dahat tano udiet kinkinis narako tano Watong. Io, ta ing hokaiken, diet te manga balaraan wara hinarpir tano nianga gar ta God, ma taie ta bunurut i kis ta diet. \p \v 15 I tutun bia ari diet harharpir ta Krais kanong diet lilik sakasaka tano nugu kinkinis na lualua ma diet la bala ngungut taar tagu. Iesen ta ira mes, diet harharpir meram narako ta ira bilai na bala diet. \v 16 Ma diet kaiken ra tunotuno, diet gilgil huo ma ra harmarsai kanong diet nunure bia God i te tibe iau bia ni turtur bat ira hartutung tano tahut na hinhinawas. \v 17 Ma sen diet ira mes ing diet harpir ta Krais, diet harababo mon. Diet nes kalak ira mauho na kinkinis na tamat. Diet lik bia i tale diet bia diet na hatut purpuruan taar tagu ing iau kis taar ta iakan ra winwisaan. \v 18 Iesen taie ta linge. Bia diet na harpir ma ra harababo na lilik bia tutun na lilik, iakan pai tamat na linge. Iesen no linge i tamat, hoken, bia da mur ira ngaas bakut wara hinarpir ta Krais. Io kaik, iau guama um. \p \v 19 Io, ma iau ni guama hanahaan kanong iau nunure bia ira linge i te hanuat taar tagu na gil iau bia ni langalanga um ta ira numuat sinasaring ma tano harharahut mekaia tano Tanuo gar ta Jisas Krais. \v 20 Ma iau ni langalanga um huo haruat ma no nugu tamat na sinisip bia kabi gil tiga linge ing na hahirhir iau. Ma iau manga lik bia i tutun, bia pa ni gil huo. Iesen iau sip bia ni hung ma ra balaraan waing kaiken no nugu kidilona nilon na hatamat Krais hoing iau la gilgil hait huo. Ing bia ni lon bia ni maat, iau sip mon bia ni hatamat Krais. \v 21 Ma hokaiken, tano nugu lilik, bia ni lon, Krais no suruno tano nugu nilon. Ma bia ni maat, iakano na manga bilai tagu. \v 22 Ma bia ing iau lalon baak ta iakan ra palatamaigu iau nunure bia na mon hunena tano nugu pinapalim. Iau pai nunure bia ni gilamis gahim ta dir, kaik pai tale bia ni hinawas palai ta iakan. \v 23 No nugu sinisip i sapek harbasia ta dir. Iau sip bia ni haan talur iakan ra nilon uram ho Krais kanong iakano nong i manga tahut sakit. \v 24 Iesen i manga tahut wara gaie muat bia ni kis taar baak ta iakan ra lon. \v 25 Ma kanong iau manga palai bia no nugu nilon na harahut muat huo, iau gi nunure bia ni lon taar baak ma ni kis tika ma muat bia muat na tahuat hanahaan ta ira numuat nurnuruan ma bia muat na kap ra gungunuama ta ira linge muat nurnur ine. \v 26 Iau ni lon baak waing muat na manga pirlat Krais Jisas tano nugu hinanuat baling tupas muat. \s1 Dahat na tur dadas tika tano tahut na hinhinawas ma ra balaraan. \p \v 27 Ma no tamat na linge aie hoken, bia muat na tatalen hoing no tahut na hinhinawas ta Krais i tange huo. Muat na tatalen huo waing nigi hadade ta linge uta muat. Bia i tale iau bia ni hanuat tupas muat bia pataie, io, iau sip bia ni hadade bia muat tur dadas ma tiga kapawena lilik ma bia muat walwalar ma ra baso hoing tiga kapawena tunotuno wara gaiena ira linge dahat nurnur ine meram narako tano tahut na hinhinawas. \v 28 Ma iau sip bia ni hadade mah bia pataie anumuat ta da bunurut uta diet ing diet sukuane muat. Kaiken ra linge i hamines hapalaine uta diet bia God na haliare diet ma sen na halon muat. \v 29 Kaiken ra linge na kabit muat huo kanong God i te tabar muat ma ra bilai na kinkinis wara gaie Krais ma hoken, bia muat na nurnur tana, sen bia pai iakano sen mon. Taie. Muat na kilingane mah um ra ngunngutaan utana. \v 30 Ma i palai bia muat te kap ra ngunngutaan huo kanong muat te laka mah tano hinarubu tika ma ira haraubaal nong muat ga nes bia ga kabit iau menalua. Ma hoing muat te hadade, iakano ra hinarubu at iau tur taar narako baak tana kaiken. \c 2 \s1 Dahat na hansiksik dahat hoing Krais ga gil huo. \p \v 1 Io, ma no numuat kinkinis narako ta Krais i la habalaraan muat. No uno harmarsai i habaibai muat. Muat la tiktika ma no Halhaliana Tanuo. Muat gil ra tahut ma muat harmarsai hargilaas. \v 2 Kaiken ra linge i tutun. Io kaik, i tahut bia na tikai mon ira numuat lilik ma na tiga mangana harmarsai mon muat na hamines ta muat hargilaas. I tahut mah bia na tiga bala muat harbasia ma bia na tiga kapawena sinisip uta ira tintalen muat sip bia muat na mur. Ing bia muat na gil huo, iau ni manga kanakana sakit. \v 3 Waak muat gil ta linge wara hatahutne habaling muat sen, ma ira mes um pataie. Waak muat hatamat bia habaling muat. Iesen i tahut bia muat bakut tikatikai, muat na matien na tunotuno, muat naga lik bia ira mes diet tamat at ta muat. \v 4 Muat bakut tikatikai, muat pa na nagarane ira numuat linge sen mon, iesen ira linge gar na mes mah. \p \v 5 I tahut bia ira numuat mangana lilik na haruat ma no lilik ta Krais Jisas, ma i hoken. \v 6 Sige tun at Krais Jisas? I palai bia God at ie. A tutun, iesen ing Krais ga nes kilam bia i haruat ma God, pa ga lik bia na papalim ma no uno kinkinis na tamat wara hatahutne habaling ie. \v 7 Taie. Ga waak se no uno tamat na kinkinis ma ga kap no tintalen hoing tiga tultulai, di gaam kahai hoira tunotuno. \v 8 Bia di ga nes kilam ie bia a tunotunoi, ma ga hasiksik habaling ie ma ga taram God tuk taar tano uno minaat, a mangana minaat aram tiga ula kabai at. \v 9 Io kaik, God ga manga hatamat ie ma ga tar no hinsang tana nong i lua ta ira hinsang bakut. \v 10-11 Ga gil huo bia diet bakut aram ra mawe, ma kai ra pise, ma menapu mah tano pise, diet na singa bukunkek wara urur tano hinsane Jisas ma bia ira karame diet bakut na hinawas palai bia Jisas Krais a Watong ie. Ma ing diet na gil huo diet na hatamat God no adahat Sus. \s1 Dahat na bilai harsakit. \p \v 12 Io kaik, ira nugu bilai na harwis, hoing muat git murmur no magingin na tartaram nianga ing iau ga kis tika taar ma muat, iau manga sip bia muat na taram nianga huo kaiken ing iau kis taar tapaka ta muat. Iau sip bia muat na walwalar ma ra baso ma ra tamat na urur ma ra dinedar bia muat na lon haruat ma no harhalon muat te hatur kawase. \v 13 Muat na lon huo kanong nong i papalim ma ra baso narako ta muat, aie ne God. I papalim narako ta muat bia muat na kanan ma muat na petlaar wara gilgil haruat ma no uno bilai na sinisip. \p \v 14-15 I tahut bia ta ira linge muat gil, waak muat ngurungur bia hargor waing muat naga bilai harsakit ma tikai pa na tale bia na kilam tar tiga sakena ta muat. I tahut bia muat ira nati God ing pataie ta nironga ta muat ing muat lon taar nalamin ta diet ing diet halilie ira tutun ma i pusuko ira udiet tintalen talur ira takodasiana. Muat na pilpilakas nalamin ta diet hoing ira tiding aram ra mawe. \v 16 I tale bia muat na tatalen huo ing muat na tur dadas tano nianga na nilon. Muat na gilgil huo waing nigi latlaat tano bung ta Krais bia iau pai ga hilau harkoskos bia ma iau pai ga papalim bia. \v 17 Iesen bia ing a dadas na linge sakit i haan tupas iau, io, iau ni guama mon. Ira numuat nurnuruan i haruat ma ra hartabar na tuntuan muat gil tupas God. Ma ing bia di burange tar ira degu hoing tiga hartabar na wain aram naliu tano numuat hartabar, io, iau ni kanakana tika ma muat. \v 18 Io, muat mah, i tahut bia muat na kanakana ma muat na guama tika ma iau. \s1 Timoti ma Epaparoditus, airuo bilai na tultulai dir. \p \v 19 Ing bia no Watong i sip huo, iau sip bia ni tule hagasiaan Timoti ukaia ho muat, waing iau mah nigi kilingane ra gungunuama bia ni hadade ira hinhinawas uta muat. \v 20 Iau ni tulei kanong taie mah um ta tiga nong hutet tagu ing i tikai ira numir lilik wara gaie muat. Ma aie sen mon mah ing muat la kis taar tano katine. \v 21 Ira mes bakut diet mamai mur ira udiet sinisip at, ma pataie uta ira linge gar ta Jisas Krais. \v 22 Ma muat nunure tar bia Timoti i te hamines ta muat bia a bilai na tunotunoi. I te papalim tika ma iau hoing tiga bulu ma no ana sus ing mir ga papalim hoing ira tultulai tano tahut na hinhinawas. \v 23 Io kaik, iau sip bia ni tulei ukaia ho muat ing at mon bia iau palai bia a mangana linge sa na haan tupas no nugu nilon. \v 24 Narako tano nugu nurnuruan tano Watong iau nunure tar bia pa na halis ma iau mah, ni hanuat. \p \v 25 Iesen iau lik bia i manga tahut bia ni tule Epaparoditus no tasigu ta Krais ukaia ho muat. Aie nong i te papalim tika ma iau. Ma i te pusak mah ira tinirih tika ma iau narako ta iakan ra hinarubu. Ma aie mah no numuat tultulai nong muat ga tulei wara harharahut iau. \v 26 I tahut bia ni tulei kanong i manga marmaris ma i sip bia na nes muat. Ma i tahut mah bia ni tulei kanong ga manga tirih no uno lilik pane muat ing ga ser leh bia muat ga hadade utana bia i maset. \v 27 A tutun sakit bia ga maset ma ga wara minaat. Iesen God ga marsei. Ma taie bia aie sen. Ga marse mah iau, bia iau kabe kilingane tiga tamat na tapunuk sakit. \v 28 Io kaik, i manga mamahien no balagu bia ni tulei waing muat naga guama baling bia muat na nes ie, ma bia no nugu tapunuk naga napu hanahaan. \v 29-30 I tahut bia muat na bale leh ie ma ra kanakana hoing tiga tasi muat narako tano Watong. Muat na ruru ira mangana tunotuno hoing ie kanong ga hutet bia na maat wara gaiena no pinapalim ta Krais. A tutun, pa ga manga lilik utano uno nilon bia na hiruo. Taie. Ing muat pa ga petlaar bia muat na harahut iau, ga sip mon bia na kap no numuat mauho wara tahtaho iau. \c 3 \s1 Dahat pa na nurnur ta ira gingilaan ta ira tunotuno mon bia dahat naga takodas. Dahat na nurnur ta Krais. \p \v 1 Io, ma tiga linge mah bar hinsakagu ta Krais. I tahut bia muat na guama tano numuat kinkinis tano Watong. Pai tirih tagu bia ni pakat habaling kaiken ra linge tupas muat. Taie. Kaiken ra linge na hakatom mah muat. \v 2 Muat na balaure bat muat ta ira ut na gil sakena ing diet haruat hoira bilingana paap ma diet la kutkut haliare ira palatamai na tunotuno. \v 3 Iau tange huo kanong dahat at, dahat ira matanaiabar tutun ta God hoing no magingin na kunkutaan ta ira palatamainari git hakhakilang uta diet nalua. Dahat ira uno matanaiabar ing dahat lotu tupas God narako tano udahat kinkinis tano Tanuana. Dahat at ing dahat lat Krais Jisas ma dahat pai nurnur bia a mon harharahut ta ira magingin ma ira mangana kinkinis na nilon ta ira tunotuno mon. \v 4 A tutun bia pataie ta harharahut i tahuat laah ta ira magingin ma ira mangana kinkinis ta ira tunotuno, iesen iau balik, iau gor tale bia ni lik bia ira gingilaan ma ira mangana kinkinis ta ira tunotuno mon i tale bia na tar ra harharahut. Ing bia sige tiga nong i lik bia i tale bia na so no uno lilik ta ira uno gingilaan ma tano uno mangana kinkinis wara hatahutne habaling ie, io, gor manga tale tun at iau bia ni lik bia ira nugu gingilaan ma no nugu mangana kinkinis na nilon na hatahutne iau. \v 5 Kanong warah, di ga kut no palatamaigu tano liman ma itul na bung. Ma iau tiga tunotuno na Israel tano hun ta Beniamin. Iau ga mur ira magingin ta ira Israel sen mon. A Parisi iau, kaik iau gaam manga mur timaan ira harkurai ta Moses. \v 6 Ga manga mamahien no nugu sinisip wara murmur timaan God, kaik iau gaam helar ta ira matanaiabar na lotu gar ta Krais. Tano ninanaas uta ira harkurai ta Moses iau ga takodas harsakit, pa ga tale tikai bia na kilam tar tiga ronga tagu. \p \v 7 Kaike ra mangana linge ing iau ga lik nalua bia na hatahutne iau, io kaiken balik, iau nes kilam bia a linge na harhagahai kanong i wara turtur bat iau bia pa ni kap Krais. \v 8-9 Ma pataie bia kaike ra linge sen mon. Iau nes kilam bia ira gingilaan bakut a linge na harhagahai kanong i wara turtur bat iau bia kabe nunure Krais Jisas no nugu Watong. Io, ma wara nunure Krais, iakano no linge nong i manga tahut sakit. Ma iau te waak se ira linge bakut wara gaie Krais. Iau nes kilam kaike ra linge bia a mapus na kurkuruan kanong iau sip bia ni kap Krais ma bia ni hatur kawase tiga mangana kinkinis narako tana. Hokaiken, iau at pataie nugu ta takodasiana kinkinis ing ira harkurai ta Moses i tale bia na tar tagu ing iau mur kaike ra harkurai. Iesen iau takodas kanong iau nurnur ta Krais. Iakan ra takodasiana kinkinis i hanuat meram ho God ing tikai i nurnur. \v 10 Iau sip bia ni nunure Krais ma bia ni kilingane no dadas tano uno tuntunut hut sukun ra minaat. Iau sip mah bia ni tur tika mei ta ira uno ngunngutaan ma bia ni haruat mei tano uno minaat. \v 11 Iau wara kapkap iakan ra kinkinis narako ta Krais kanong iau manga sip bia ni tut hut sukun ra minaat. \s1 Dahat na hilau sot ukaia tano bilai na haphapataam. \p \v 12 Iau pai tange bia iau te pet haruatne bia iau te bilai harsakit. Taie. Iesen iau basbaso wara kapkap iakan ra kinkinis nong Krais ga kap iau bia ni hatur kawasei. \v 13 Ira bar hinsakagu ta Krais, ing iau nes habaling iau, iau pai lik bia iau te hatur kawase baak iakan ra kinkinis. Iesen tiga linge iau gil ma i hoken: iau pai lik leh ira linge iau te sakit. Taie. Iau manga baso bia ni tupas no linge menalua tagu. \v 14 Hokaiken, iau pai sangeh iesen iau manga baso tuk taar tano haphapataamne tano hilau harkoskos waing nigi kap no bilai na hartabar. Tano nugu kinkinis narako ta Krais Jisas, God ga tatau iau huo bia ni kap iakano hartabar aram naliu. \p \v 15 Io kaik, dahat bakut ing dahat te patpatuan ta ira linge gar ta Krais, dahat na kap iakan ra mangana lilik. Ma bia i mes ira numuat lilik uta tiga linge, io, God na hamadaraas ie ta muat. \v 16 Ma tiga tamat na linge aie hoken, bia dahat na lon mur iakano ngaas nong dahat murmur ie tuk taar kaiken. \s1 No udahat huntunaan i kis aram ra mawe, dahat naga lon haruat huo. \p \v 17 Bar hinsakagu ta Krais, muat na tur tika wara murmur ira nugu mangana tintalen. Muat na nes timaan leh ta diet ing diet lon haruat ma no mangana nilon het ga hamines tar ta muat. \v 18 Kanong warah, a halengin, ira udiet tintalen i hamines bia diet malentakuane no kabai ta Krais. Hoing iau ga hinawas nalua ma kaiken baling, iau hinawase muat ma ra luur na matagu. \v 19 Ma no haphapataamne ta diet, no hiniruo. No sinisip ta ira palatamai diet no udiet watong. Diet bul haut ira magingin ing gor tahut bia diet na hirhir tana. Ma diet la lilik sen mon ta ira linge mekai ra ula hanuo. \v 20 Iesen dahat at, a huntunaan tutun i kis aram ra mawe. Ma dahat nanaho ma ra tamat na masmasingan utano udahat ut na Halon, no Watong Jisas Krais, bia na hansur mekaia. \v 21 Aie nong na kios ira maluruana palatamai dahat ing i tale bia na maat, waing na haruat ma no mangana palatamaine nong i hung ma ra bilai na minarine. Ma na gil huo ma iakano dadas nong i la paapalim mei wara bulbul ira linge bakut ra hena no uno harkurai. \c 4 \s1 Ira harharagat tano gungunuama, ira udahat sinasaring, ma uta ira bilai na lilik. \p \v 1 Io kaik, bar bilai na hinsakagu ta Krais, muat na tur dadas huo hokaiken narako tano Watong. Iau tange huo ta muat ing iau manga sip muat. Ma iau manga marmaris bia ni nes muat. Muat ira bilai na harwis, muat haguama iau ma ira numuat nilon i hatatik iau. \p \v 2 Ma iau manga saring Sintike ma ne Eudia bia dir na tiga bala dir, haruat ma no udir kinkinis narako tano Watong. \v 3 Tutun sakit. Ma iau sip bia ni saring ugu mah tiga linge kanong augu tiga tutun na tunotuno ma u ga turtur tika ma iau. Iau saring ugu bia nu harahut dir kaiken ra iruo hahin kanong dir ga papalim dadas tika ma iau wara gaiena no tahut na hinhinawas, hoing mah Klemen ma diet bakut mah ira mes ing diet ga papalim tika ma iau. Ira hinsa diet bakut di te pakat halaka tano pakpakat na nilon. \p \v 4 I tahut bia muat na guama hait tano numuat kinkinis narako tano Watong. Ma iau te tange se tar ma iau ni tange habaling, bia muat na guama. \v 5 Muat na hamines ta diet ira matanaiabar bakut, bia a matmatien na tunotuno muat. No Watong i te hutet um. \v 6 Waak muat ngarngarau uta tiga linge. Iesen ta ira kaba linge bakut muat na sasaring ma ra sinasaring na tangtanga tahut. Muat na tar ira numuat kaba sunupi ukaia ta God huo. \v 7 Io, ma no malum ta God ing i manga naliu sakit ta ira udahat minminonas na nes mur timaan um ira numuat lilik ma ira numuat kidilona nilon bakut mah. \p \v 8 Bar hinsakagu ta Krais, tiga mes na linge mah. Muat na lilik uta ira linge i bilai ma i tale bia da lat. Hokaiken, muat na lilik uta ira linge i tutun, ira linge da ru, ira linge i takodas, ira linge i gamgamatien, ira linge i manga tahut, ma ira linge a mon minarine. \v 9 Muat na gilgil haitne kaiken ra linge ing muat ga harausur ma muat ga kap usurane leh mekai ho iau. Muat na gilgil kaiken ra linge ing muat ga hadade ma muat ga nes leh tano nugu nilon. Io, ma God nong i tar no malum na kis um tika ma muat. \s1 Pol ga tanga tahut ta ira Pilipai uta ira udiet hartabar tupas ie. \p \v 10 Tano nugu kinkinis narako tano Watong iau manga guama kanong muat te lilik baling utagu. Iau nunure bia muat ga lilik hait utagu iesen taie ta mauho wara numuat bia muat na hamines ie tagu. \v 11 Iau pai tange huo kanong iau mon sunupi. Taie. Iau te harausur bia pa ni ngarngarau uta tiga linge sa ing i haan tupas iau. \v 12 Iau te nunure no sunupi ma iau te nunure mah ing i haleng ira nugu linge. Iau te laka tano nilon na bala maat ing iau pa gi ngarngarau uta tiga linge i haan tupas iau. Taie ta linge bia iau taburungan bia iau hahos. Taie ta linge mah bia pai haruat ira linge iau tinane bia i manga haruat. \v 13 I haruat ira nugu dadas ta kaiken ra mangana kinkinis bakut kanong iau kis ta nong i tar dadas tagu. \p \v 14 I tutun, iesen i tahut bia muat te laka tika ma iau ta ira nugu tinirih. \v 15 Muat mah ira matanaiabar na Pilipai, muat palai ta ira numuat harharahut ta ira luena bung ing muat ga laka laah tano tahut na hinhinawas. Muat nunure bia taie tiga lotu mah ga harahut iau ing iau ga haan sukun no hanuo Masedonia. Taie. Muat sen mon. \v 16 Bia iau ga kis ares Tesalonaika ma iau ga mon sunupi, muat ga tule ra harharahut tupas iau. Ma pai tiga pakaan sen mon. \v 17 Iau pai tange huo kanong bia iau sisilih ta ira numuat hartabar. Taie. Iau sisilih ta ira hunena ing muat na kap halaka leh ta ira numuat nilon. \v 18 Iau wara hapalaine muat bia iau te kap ira linge bakut ing muat ga tabar iau me. Ma i manga haruat sakit. Epaparoditus i te kap hawaat ira numuat hartabar tupas iau ma kaiken ra linge i manga banot ira nugu sunupi. Kaiken ra numuat hartabar i hoing ra hartabar kala mismisien tupas God, a mangana hartabar ing God na bale leh ma ra kanakana. \v 19 Io, ma no nugu God na banot ira numuat kaba sunupi haruat ma ira uno haleng na tahut na linge. Ma na gil huo tar ta muat narako tano numuat kinkinis ta Krais Jisas. \p \v 20 Da hatamat hatikane God no adahat Sus. Tutun sakit. \p \v 21 Muat na haatne ira matanaiabar gar ta God ing diet kis ta Krais Jisas. Ira hinsaka dahat narako ta Krais ing diet tika ma iau, diet haatne leh muat mah. \v 22 Ira matanaiabar gar ta God bakut kai diet haatne leh muat. Ma tutun sakit, huo mah ta diet ing diet papalim tano tamat na lualua sakit kai. \p \v 23 No harmarsai tano udahat Watong Jisas Krais na kis tika ma muat. Amen.