\id PHP - SOKAREK Published 
\h PILIPAI 
\toc3 Pilipai 
\toc1 No Pakpakat tane Pol tupas ira PILIPAI 
\toc2 PILIPAI 
\mt2 No Pakpakat tane Pol tupas ira  
\mt1 PILIPAI  
\ip Be Pol ga hana utusu Masedonia ura harpir ma no tahut na hininaawas, ga hana tano taman Pilipai (nes Apostolo 16:9-40) gom so no lotu kaia, igom hana leh baling. Ari tinohon namur di ga palim kawase Pol tusu tike mes na taman, di gom bul ie naramon tano hala na harpadano. Ira haleng na ut na minanes di lik be rusu Rom (Apostolo 28:14-31). Kaia naramon tano hala na harpadano Pol ga pakat ikin ra pakpakat ura tangtanga tahut ta di ira Pilipai kinong di gate tule ra hartabar ter tana ura harahut ie (Pilipai 1:5; 4:10-19). Iga hinawase bileng di be i ngan hohaam ma ie kaia ra hala na harpadano. Ma ari turadi di ga ura hatirih no nilon tane Pol iesene Pol pai gale manga lilik ta di. Pata. Iga laro mon be no tahut na hininaawas ga hanana harbasie (1:12-26). Ma no tintalen na gungunuama tike tamat na linge ta ikin ra pakpakat (1:4; 1:18; 2:2; 2:17-18; 2:28-29; 3:1; 4:1; 4:4). Io, Pol ga haragat ira Kristian tusu Pilipai be di na tur dades tikai ma ra balaraan tano tahut na hininaawas ma be pa di nale burte dong ing di ga ura hagae di (1:27-30). Ikinong no surno ta ikin ra pakpakat bakut. Iga saring bileng ira Pilipai be di na matien na turadi hoke Krais nong God ie, iesene ga hanawat turadi ma hoke tike tultule uta dait (2:1-11). Iga hinawase bileng di be na tule ira iruo bilai na turadi, Timoti ma ne Epaparoditus tupas di (2:19-30). Ma iga hakatom di ta ira tena harausur harabota ing di ga tange be tikenong i tale be na mur ira bilai na gingilaan na turadi mon be na takados ra matmataan tane God. Iesene Pol ga tange be dait na nurnur mon tane Krais waing dait nage takados (3:1-21).  
\c 1  
\p
\v 1  \x - \xo 1:1 \xt Apostolo 16:12-40\x*Iou Pol, mir ma ne Timoti, mir ira iruo ut na tinaram tano pinapalim tane Krais Jisas. Ma mir tule karek ra nianga tupas mu ira matanabar tus tane God ing mu kis naramon tane Krais Jisas kaia Pilipai. Ma mir tule karek ra nianga bileng tupas ira iruo mangana tamat tano lotu, mu ira tena harbalaurai ma mu ira ut na harharahut.  
\v 2 A harmarsai ma ra malum ta mu metuma hone God no Tama dait ma mekaia hone Jisas Krais no Watong.   
\s1 Pol ga sasaring ta ira Pilipai kinong di tur tikai ma ie ma be di na tahuat hanana ta ira bilbilai.  
\p
\v 3 Aiou tanga tahut tupas God uta ira pana bung bakut ing mu ga lik leh iou mu gom ter ra harharahut tupas iou.  
\v 4 Taitus ira bung iou la saasaring ta mu, iou la saasaring ma ra gungunuama kinong mu te tur tikai ma iou tur leh mekaia tano luaina bung tuk ter katiak ta ikin ra pinapalim tano tahut na hininaawas.  
\v 5-6  \x - \xo 1:5-6 \xt 1 Korin 1:8\x*Ma iou la saasaring ma ra gungunuama hobi bileng kinong iou nunure tutuno iat be aie nong ga haburuana no bilai na gingilaan naramon ta mu na papalim hanana hobi tuk ter be na hapatam ie naramon ta mu tano bung tane Krais Jisas.   
\p
\v 7 Hokakarek, i tahut tagu be ni kilingane ikin ra mangana kilkilinganai hobi uta mu kinong mu kis ter naramon tano katigu. God te tabar bia mon mu ma ra harharahut be mu nage tale ura tutur tikai ma iou ta ira kaba linge so i hana tupas iou. Be iou kis ter kira ra hala na harpadano, be iou tur bat ira hartutung ter tano tahut na hininaawas, be iou hatutuno ikino hininaawas, io, mu kakaap tikai ma iou. Ma ikinong no burwana be iou ge manga sip mu hobi.  
\v 8 I tale be God na suro haut ta ing no tingagu i manga mur mu haruat ma no harmarsai tane Jisas Krais tupas mu.   
\p
\v 9 Ma iou sasaring be no numu harmarsai na tamtamat hanana ma be no numu minanes ura nunure kilam ira tahut ma ira sana na kure timaan ikino harmarsai.  
\v 10  \x - \xo 1:10 \xt 1 Tesolonaika 5:23\x*Iou sasaring be mu nage ngan hobi mu nage nes kilam ira linge i manga bilai sakit ma mu nahula puko ta ira linge i sana, ma be mu na tahut harsakit ura tangtagure mu utano bung tane Krais.  
\v 11 Ma iou sasaring bileng be ira numu nilon na hung ma ra puspusno no tintalen takados ing i hanawat metuma naramon tano numu kinkinis tikai ma ne Jisas Krais, ma be ta ira hunuei ta mu da pirlet ma da hatamat God.   
\s1 No nilon tane Pol pai gale tamat tano nuno lilik, iesene be no tahut na hininaawas na hanana kakari.  
\p
\v 12 Ira bar hinsaagu tane Krais, iou sip be mu na palai be ira linge ing ite hanawat tagu ite harahut balik no tahut na hininaawas ura hinana harbasie.  
\v 13  \x - \xo 1:13 \xt Apostolo 28:30\x*Io kaie, ira umri tano tamat na lilie sakit kira, ma ira mes na turadi bileng, di nunure be iou karek ra hala na harpadano kinong iou la murmur Krais.  
\v 14 Ma no nugu kinkinis kira ra hala na harpadano, ite haragat haleng sakit ta ira hinsaa dait tano nudi kinkinis naramon tano Watong. Io, kakarek, di te manga balaraan ura harpir mano nianga tane God, ma pata ta bunurut i kis ta di.   
\p
\v 15 I tutuno be ari di harpir tane Krais kinong di lilik saasa tano nugu kinkinis na lilie ma di la bala ngungut ter tagu. Iesene ta ira mes, di harpir metuma naramon ta ira bilai na tinga di.  
\v 16 Ma di kakarek ra turadi, di gilgil hobi ma ra harmarsai kinong di nunure be God te tibe iou be ni tutur bat ira hartutung tano tahut na hininaawas.  
\v 17 Ma sene di ira mes ing di harpir tane Krais, di harababo mon. Di nes kalak ira mahuo na kinkinis na tamat. Di lik be i tale di be di na hatut purpuruan ter tagu ing iou kis ter ta ikin ra hala na harpadano.  
\v 18 Iesene pata ta linge. Be di na harpir ma ra harababo na lilik be tutuno na lilik, ikin paile tamat na linge. Iesene no linge i tamat, horek, be da mur ira ngas bakut ura hinarpir utane Krais. Io kaie, iou laro um.   
\p
\v 19  \x - \xo 1:19 \xt 2 Korin 1:11\x*Io, ma iou ni laro hanana kinong iou nunure be ira linge ite hanawat ter tagu na gil iou be ni langalanga um ta ira numu sinsaring ma tano harharahut mekaia tano Tanuo tane Jisas Krais.  
\v 20 Ma iou ni langalanga um hobi haruat ma no nugu tamat na sinisip be nihula gil tike linge ing na hahirhir iou. Ma iou manga lik be i tutuno, be pa nile gil hobi. Iesene iou sip be ni hung ma ra balaraan waing kakarek no nugu kudulena nilon na hatamat Krais hoke iou la gilgil hait hobi. Ing be ni lon be ni mat, iou sip mon be ni hatamat Krais.  
\v 21  \x - \xo 1:21 \xt Galesia 2:20\x*Ma hokakarek, tano nugu lilik, be ni lon, Krais no surno tano nugu nilon. Ma be ni mat, ikinong na manga bilai tagu.  
\v 22 Ma be ing iou lolon baak ta ikin ra palatamaigu iou nunure be na mon puspusno tano nugu pinapalim. Iou paile nunure be ni gilamis garum ta dur, kaie paile tale be ni hinawas palai ta ikin.  
\v 23  \x - \xo 1:23 \xt 2 Korin 5:8\x*No nugu sinisip i harbasie ta dur. Iou sip be ni hana talur ikin ra nilon utuma hone Krais kinong ikino nong i manga tahut sakit.  
\v 24 Iesene i manga tahut uta mu be ni kis ter baak ta ikin ra lon.  
\v 25 Ma kinong iou manga palai be no nugu nilon na harahut mu hobi, iou ge nunure be ni lon ter baak ma ni kis tikai ma mu be mu na tahuat hanana ta ira numu nurnur ma be mu na kap ra gungunuama ta ira linge mu nurnur ine.  
\v 26 Iou ni lon baak waing mu na manga pirlet Krais Jisas tano nugu hinanawat baling tupas mu.   
\s1 Dait na tur dades tikai tano tahut na hininaawas ma ra balaraan.  
\p
\v 27  \x - \xo 1:27 \xt Epesas 4:1; 1 Tesolonaika 2:12\x*Ma no tamat na linge aie horek, be mu na tatalen hoke no tahut na hininaawas tane Krais i tange hobi. Mu na tatalen hobi waing nige hadade ta linge uta mu. Be i tale iou be ni hanawat tupas mu be pata, io, iou sip be ni hadade be mu tur dades ma tike kapawena lilik ma be mu walwalar ma ra baso hoke tike kapawena turadi uta ira linge dait nurnur ine metuma naramon tano tahut na hininaawas.  
\v 28 Ma iou sip be ni hadade bileng be pata a numu ta da bunurut uta dong ing di sungute mu. Karek ra linge i hamanis hapalaine uta di be God na haliare di ma sene be na halon mu.  
\v 29  \x - \xo 1:29 \xt Apostolo 16:19-40\x*Karek ra linge na kabit mu hobi kinong God te tabar mu ma ra bilai na kinkinis ura utane Krais ma horek, be mu na nurnur tana, sene be pata be ikinong sene mon. Pata. Mu na kilingane bileng um ra ngunngutaan utana.  
\v 30 Ma i palai be mu te kap ra ngunngutaan hobi kinong mu te lala bileng tano hinarubu tikai ma ira harubaal nong mu ga nes be ga kabit iou nalalie. Ma hoke mu te hadade, ikinong ra hinarubu iat iou tur ter naramon baak tana kakarek.   
\c 2  
\s1 Dait na hasiksik dait hoke Krais ga gil hobi.  
\p
\v 1 Io, ma no numu kinkinis naramon tane Krais ila habalaraan mu. No nuno harmarsai i hangoingoi mu. Mu la tiktikai ma no Halhaaliena Tanuo. Mu gil ra tahut ma mu harmarsai harbasie.  
\v 2 Karek ra linge i tutuno. Io kaie, i tahut be na tikenong mon ira numu lilik ma ina tike mangana harmarsai mon mu na hamanis ta mu harbasie. I tahut bileng be na tike tinga mu harbasie ma be na tike kapawena sinisip uta ira tintalen mu sip be mu na mur. Ing be mu na gil hobi, iou ni manga laro sakit.  
\v 3  \x - \xo 2:3 \xt Galesia 5:26\x*Waak mu gil ta linge ura hatahutne habaling mu sene, ma ira mes um pata. Waak mu hatamat bia habaling mu. Iesene i tahut be mu bakut tiketike, mu na matien na turadi, mu nage lik be ira mes di tamat iat ta mu.  
\v 4  \x - \xo 2:4 \xt 1 Korin 10:24\x*Mu bakut tiketike, pa mu nale nagarane ira numu linge sene mon, iesene ira linge gar na mes bileng.   
\p
\v 5 I tahut be ira numu mangana lilik na haruat ma no lilik tane Krais Jisas, ma i horek.  
\v 6  \x - \xo 2:6 \xt Jon 1:1-2; 17:5\x*Nesi tutuno iat Krais Jisas? I palai be God iat ie. A tutuno, iesene ing Krais ga nes kilam be i haruat ma ne God, pai gale lik be na papalim ma no nuno kinkinis na tamat ura hatahutne habaling ie.  
\v 7  \x - \xo 2:7 \xt 2 Korin 8:9; Jon 1:14\x*Pata. Iga waak leise no nuno tamat na kinkinis ma iga kap no tintalen hoke tike tultule, di gom kaho ie hoke ra turadi.  
\v 8  \x - \xo 2:8 \xt Hibru 5:8; 12:2\x*Be di ga nes kilam ie be a turadi ie, iga hasiksik habaling ie ma iga taram God tuk ter tano nuno minat, a mangana minat tuma tike ula kabai iat.  
\v 9  \x - \xo 2:9 \xt Apostolo 2:33; Epesas 1:20-21; Hibru 1:3-4\x*Io kaie, God ga manga hatamat ie ma iga ter no hinsang tana nong i lie ta ira hinsang bakut.  
\v 10-11  \x - \xo 2:10-11 \xt Rom 14:11\x*\x - \xo 2:10-11 \xt Rom 10:9\x*Iga gil hobi be di bakut tuma ra mawe, ma kira na pu, ma menapu bileng tano pu, di na saga bukunkek ura urur tano hinsane Jisas ma be ira karame di bakut na hinawas palai be Jisas Krais a Watong ie. Ma ing di na gil hobi di na hatamat God no Tama dait.   
\s1 Dait na bilai harsakit.  
\p
\v 12 Io kaie, ira nugu bilai na harwis, hoke mu git murmur no tintalen na taram nianga ing iou ga kis tikai ter ma mu, iou manga sip be mu na taram nianga hobi kakarek ing iou kis ter tapa ta mu. Iou sip be mu na walwalar ma ra baso ma ra tamat na urur ma ra dinader be mu na lon haruat ma no haralon mu te hatur kawase.  
\v 13 Mu na lon hobi kinong nong i papalim ma ra baso naramon ta mu, aie ne God. I papalim naramon ta mu be mu na kanan ma mu na petlaar ura gilgil haruat no nuno bilai na sinisip.   
\p
\v 14-15  \x - \xo 2:14-15 \xt Dan 12:3; Pilipai 1:10; 1 Tesolonaika 2:19\x*I tahut be ta ira linge mu gil, waak mu ngurungur be hargor waing mu nage bilai harsakit ma tikenong pai nale tale be na kilam ter tike sasana ta mu. I tahut be mu ira natine God ing pata ta sasana ta mu ing mu lon ter nalamin ta dong ing di halilie ira tutuno ma i pusuko ira nudi tintalen talur ira takadoswana. Mu na lulungo nalamin ta di hoke ira tiding tuma ra mawe.  
\v 16 I tale be mu na tatalen hobi ing mu na tur dades tano nianga na nilon. Mu na gilgil hobi waing nige latlaat tano bung tane Krais be iou pai gale hilo harkiaskias bia ma iou pai gale papalim bia.  
\v 17 Iesene be ing a dades na linge sakit i hana tupas iou, io, iou ni laro mon. Ira numu nurnur i haruat ma ra hartabar na tuntuan mu gil tupas God. Ma ing be di burange ter ira degu hoke tike hartabar na wain tuma nalu tano numu hartabar, io, iou ni laro tikai ma mu.  
\v 18  \x - \xo 2:18 \xt Pilipai 3:1; 4:4\x*Io, mu bileng, i tahut be mu na laro ma mu na laro tikai ma iou.   
\s1 Timoti ma Epaparoditus, airuo bilai na tultule dur.  
\p
\v 19 Ing be no Watong i sip hobi, iou sip be ni tule haiane Timoti ukaia ho mu, waing iou bileng nige kilingane ra gungunuama be ni hadade ira hininaawas uta mu.  
\v 20 Iou ni tule ie kinong pata bileng um ta tikenong hutate tagu ing i tike ira numir lilik uta mu. Ma aie sene mon bileng ing mu la kis ter tano katna.  
\v 21  \x - \xo 2:21 \xt 2 Timoti 4:10\x*Ira mes bakut di mamai mur ira nudi sinisip iat, ma pata be uta ira linge tane Jisas Krais.  
\v 22 Ma mu nunure ter be Timoti te hamanis ta mu be a bilai na turadi ie. Ite papalim tikai ma iou hoke tike bulu ma no Tamana ing mir ga papalim hoke ira tultule tano tahut na hininaawas.  
\v 23 Io kaie, iou sip be ni tule ie ukaia ho mu ing iat mon be iou palai be a mangana linge so na hana tupas no nugu nilon.  
\v 24 Naramon tano nugu nurnur tano Watong iou nunure ter be pai nale halis ma iou bileng, ni hanawat.   
\p
\v 25  \x - \xo 2:25 \xt Pilipai 4:18\x*Iesene iou lik be i manga tahut be ni tule Epaparoditus no tasigu tane Krais ukaia ho mu. Aie nong ite papalim tikai ma iou. Ma ite pusak bileng ira tirih tikai ma iou naramon ta ikin ra hinarubu. Ma aie bileng no numu tultule nong mu ga tule ie ura harahut iou.  
\v 26 I tahut be ni tule ie kinong i manga marmaris ma i sip be na nes mu. Ma i tahut bileng be ni tule ie kinong iga manga tirih no nuno lilik uta mu ing iga ser leh be mu ga hadade be iga maset.  
\v 27 A tutuno sakit be iga maset ma iga ura minat. Iesene God ga marse ie. Ma pata be aie sene. Iga marse bileng iou, be nihula kilingane tike tamat na tapunuk sakit.  
\v 28 Io kaie, i manga mamahien no tingagu be ni tule ie waing mu nage laro baling be mu na nes ie, ma be no nugu tapunuk nage napu hanana.  
\v 29-30 I tahut be mu na bala leh ie ma ra gungunuama hoke tike tasi mu naramon tano Watong. Mu na ru ira mangana turadi ho ie kinong iga hutate be na mat utano pinapalim tane Krais. A tutuno, pai gale manga lilik utano nuno nilon be na hiruo. Pata. Ing pa mu gale petlaar be mu na harahut iou, iga sip mon be na kap no numu mahuo ura tahtaho iou.   
\c 3  
\s1 Dait pai nale nurnur ta ira gingilaan ta ira turadi mon be dait nage takados. Dait na nurnur tane Krais.  
\p
\v 1 Io, ma tike linge bileng bar hinsaagu tane Krais. I tahut be mu na laro tano numu kinkinis tano Watong. Paile tirih tagu be ni pakat habaling kakarek ra linge tupas mu. Pata. Karek ra linge na hakatom bileng mu.  
\v 2 Mu na balaure bat mu ta ira ut na gil sana ing di haruat hoke ra bilingana pep ma di la kutkut hagae ira palatamai na turadi.  
\v 3  \x - \xo 3:3 \xt Rom 2:29\x*Iou tange hobi kinong dait iat, dait ira matanabar tutuno tane God hoke no tintalen na kunkutaan ta ira palatamainari git hakilang uta di nalalie. Dait ira nuno matanabar ing dait lotu tupas God naramon tano nudait kinkinis tano Tanuana. Dait iat ing dait let Krais Jisas ma dait paile nurnur be a mon harharahut ta ira tintalen ma ira mangana kinkinis na nilon ta ira turadi mon.  
\v 4  \x - \xo 3:4 \xt 2 Korin 11:18\x*A tutuno be pata ta harharahut i tahuat leh ta ira tintalen ma ira mangana kinkinis ta ira turadi, iesene iou balik, iou gor tale be ni lik be ira gingilaan ma ira mangana kinkinis ta ira turadi mon i tale be na ter ra harharahut. Ing be nesi tikenong i lik be i tale be na so no nuno lilik ta ira nuno gingilaan ma tano nuno mangana kinkinis ura hatahutne habaling ie, io, igor manga tale tutuno iat iou be ni lik be ira nugu gingilaan ma no nugu mangana kinkinis na nilon na hatahutne iou.  
\v 5  \x - \xo 3:5 \xt Luk 1:59; 2 Korin 11:22; Apostolo 23:6\x*Kinong urah, di ga kut no palatamaigu tano liman ma itul na bung. Ma iou tike turadi na Israel tano huno tane Beniamin. Iou ga mur ira tintalen ta ira Israel sene mon. A Parisi iou, kaie iou gom manga mur timaan ira harkurai tane Moses.  
\v 6  \x - \xo 3:6 \xt Apostolo 8:3\x*Iga manga mamahien no nugu sinisip ura murmur timaan God, kaie iou gom haragawai ta ira matanabar na lotu tane Krais. Tano ninanaas uta ira harkurai tane Moses iou ga takados harsakit, pai gale tale tikenong be na kilam ter tike nirara tagu.   
\p
\v 7  \x - \xo 3:7 \xt Matiu 13:44,46\x*Kike ra mangana linge ing iou ga lik nalalie be na hatahutne iou, io kakarek balik, iou nes kilam be a linge na haragawai kinong i ura tutur bat iou be pa nile kap Krais.  
\v 8-9  \x - \xo 3:8-9 \xt Rom 3:21-22\x*Ma pata be kike ra linge sene mon. Iou nes kilam be ira gingilaan bakut a linge na haragawai kinong i ura tutur bat iou be nihula nunure Krais Jisas no nugu Watong. Io, ma ura nunure Krais, ikinong no linge nong i manga tahut sakit. Ma iou te waak leise ira linge bakut ura utane Krais. Iou nes kilam kike ra linge be a mapus na kurkuruan kinong iou sip be ni kap Krais ma be ni hatur kawase tike mangana kinkinis naramon tana. Hokakarek, iou iat pata nugu ta takadoswana kinkinis ing ira harkurai tane Moses i tale be na ter tagu ing iou mur kike ra harkurai. Iesene iou takados kinong iou nurnur tane Krais. Ikin ra takadoswana kinkinis i hanawat metuma hone God ing tikenong i nurnur.  
\v 10  \x - \xo 3:10 \xt Rom 6:3-5; 8:17\x*Iou sip be ni nunure Krais ma be ni kilingane no dades tano nuno tuntunut hut sukun ra minat. Iou sip bileng be ni tur tikai ma ie ta ira nuno ngunngutaan ma be ni haruat ma ie tano nuno minat.  
\v 11 Iou ura kapkap ikin ra kinkinis naramon tane Krais kinong iou manga sip be ni tut hut sukun ra minat.   
\s1 Dait na hilo tus ukaia tano bilai na haphapatam.  
\p
\v 12  \x - \xo 3:12 \xt 1 Timoti 6:12,19\x*Iou paile tange be iou te pet haruatne be iou te bilai harsakit. Pata. Iesene iou basbaso ura kapkap ikin ra kinkinis nong Krais ga kap iou be ni hatur kawase ie.  
\v 13 Ira bar hinsaagu tane Krais, ing iou nes habaling iou, iou paile lik be iou te hatur kawase baak ikin ra kinkinis. Iesene tike linge iou gil ma i horek: iou paile lik leh ira linge iou te sakit. Pata. Iou manga baso be ni tupas no linge menalalie tagu.  
\v 14  \x - \xo 3:14 \xt 1 Korin 9:24\x*Hokakarek, iou paile sangeh iesene iou manga baso tuk ter tano haphapatam tano hilo harkiaskias waing nige kap no bilai na hartabar. Tano nugu kinkinis naramon tane Krais Jisas, God ga tato iou hobi be ni kap ikino hartabar tuma nalu.   
\p
\v 15  \x - \xo 3:15 \xt 1 Korin 2:6\x*Io kaie, dait bakut ing dait te dades ta ira linge tane Krais, dait na kap ikin ra mangana lilik. Ma be i mes ira numu lilik uta tike linge, io, God na hamadares ie ta mu.  
\v 16 Ma tike tamat na linge aie horek, be dait na lon mur ikino ngas nong dait murmur ie tuk ter kakarek.   
\s1 No nudait huntunana i kis tuma ra mawe, dait nage lon haruat hobi.  
\p
\v 17  \x - \xo 3:17 \xt 1 Korin 4:16\x*Bar hinsaagu tane Krais, mu na tur tikai ura murmur ira nugu mangana tintalen. Mu na nes timaan leh ta dong ing di lon haruat ma no mangana nilon mem ga hamanis ter ta mu.  
\v 18 Kinong urah, a haleng, ira nudi tintalen i hamanis be di malentakuane no kabai tane Krais. Hoke iou ga hinawas nalalie ma kakarek baling, iou hinawase mu ma ra lur na matagu.  
\v 19  \x - \xo 3:19 \xt Rom 16:18\x*Ma no haphapatam ta di, no hiniruo. No sinisip ta ira palatamai di no nudi watong. Di bul haut ira tintalen ing gor tahut be di na hirhir tana. Ma di la lilik sene mon ta ira linge mekira ra ula hanuo.  
\v 20  \x - \xo 3:20 \xt Epesas 2:6,19\x*Iesene dait iat, a huntunana tutuno i kis tuma ra mawe. Ma dait nanahe ma ra tamat na namnamas utano nudait ut na Haralon, no Watong Jisas Krais, be na hanasur mekaia.  
\v 21  \x - \xo 3:21 \xt 1 Korin 15:28,43-53\x*Aie nong na kios ira maluruana palatamai dait ing i tale be na mat, waing na haruat ma no mangana palatamaine nong i hung ma ra bilai na minamar tana. Ma ina gil hobi ma ikino dades nong ila paapalim ma ie ura bulbul ira linge bakut ra hena no nuno harkurai.   
\c 4  
\s1 Ira harharagat tano gungunuama, ira nudait sinsaring, ma uta ira bilai na lilik.  
\p
\v 1  \x - \xo 4:1 \xt 1 Tesolonaika 2:19-20\x*Io kaie, bar bilai na hinsaagu tane Krais, mu na tur dades hobi hokakarek naramon tano Watong. Iou tange hobi ta mu ing iou manga sip mu. Ma iou manga marmaris be ni nes mu. Mu ira bilai na harwis, mu halaro iou ma ira numu nilon i hatatik iou.   
\p
\v 2 Ma iou manga saring Sintike ma ne Euodia be dur na tike tinga dur, haruat ma no nudur kinkinis naramon tano Watong.  
\v 3  \x - \xo 4:3 \xt Luk 10:20\x*Tutuno sakit. Ma iou sip be ni saring ugo bileng tike linge kinong ugo tike tutuno na turadi ma u ga tutur tikai ma iou. Iou saring ugo be nu harahut dur kakarek ra iruo haine kinong dur ga papalim dades tikai ma iou utano tahut na hininaawas, hoke bileng Klemen ma di bakut bileng ira mes ing di ga papalim tikai ma iou. Ira hinsa di bakut di te pakat halala tano pakpakat na nilon.   
\p
\v 4 I tahut be mu na laro hait tano numu kinkinis naramon tano Watong. Ma iou te tange leise ter ma iou ni tange habaling, be mu na laro.  
\v 5  \x - \xo 4:5 \xt Hibru 10:25; Jemes 5:8-9\x*Mu na hamanis ta di ra matanabar bakut, be a matmatien na turadi mu. No Watong te hutate um.  
\v 6  \x - \xo 4:6 \xt Matiu 6:25-34; Kolose 4:2\x*Waak mu ngaangel uta tike linge. Iesene ta ira kaba linge bakut mu na sasaring ma ra sinsaring na tangtanga tahut. Mu na ter ira numu kaba sunupi ukaia tane God hobi.  
\v 7  \x - \xo 4:7 \xt Ais 26:3; Jon 14:27; Kolose 3:15\x*Io, ma no malum tane God ing i manga nalu sakit ta ira nudait minminanes na nes mur timaan um ira numu lilik ma ira numu kudulena nilon bakut bileng.   
\p
\v 8 Bar hinsaagu tane Krais, tike mes na linge bileng. Mu na lilik uta ira linge i bilai ma i tale be da let. Hokakarek, mu na lilik uta ira linge i tutuno, ira linge da ru, ira linge i takados, ira linge i gamgamatien, ira linge i manga tahut, ma ira linge a mon minamar tana.  
\v 9  \x - \xo 4:9 \xt Rom 16:20\x*Mu na gilgil haitne kakarek ra linge ing mu ga harausur ma mu ga kap usurane leh mekira ho iou. Mu na gilgil kakarek ra linge ing mu ga hadade ma mu ga nes leh tano nugu nilon. Io, ma ne God nong i ter no malum na kis tikai ma mu.   
\s1 Pol ga tanga tahut ta ira Pilipai uta ira nudi hartabar tupas ie.  
\p
\v 10 Tano nugu kinkinis naramon tano Watong iou manga laro kinong mu te lilik baling utagu. Iou nunure be mu ga lilik hait utagu iesene pata ta mahuo ura numu be mu na hamanis ie tagu.  
\v 11 Iou paile tange hobi kinong iou mon sunupi. Pata. Iou te harausur be pa nile ngaangel uta tike linge so ing i hana tupas iou.  
\v 12 Iou te nunure no sunupi ma iou te nunure bileng ing i haleng ira nugu linge. Iou te lala tano tintalen na kinkinis matien ing iou pa nige ngaangel uta tike linge i hana tupas iou. Pata ta linge be iou taburungan be iou hahos. Pata ta linge bileng be paile haruat ira linge iou tinane be i manga haruat.  
\v 13  \x - \xo 4:13 \xt 2 Korin 12:10\x*I haruat ira nugu dades ta kakarek ra mangana kinkinis bakut kinong iou kis ta nong i ter dades tagu.   
\p
\v 14 I tutuno, iesene i tahut be mu te lala tikai ma iou ta ira nugu tirih.  
\v 15  \x - \xo 4:15 \xt 2 Korin 11:9\x*Mu bileng ira matanabar na Pilipai, mu palai ta ira numu harharahut ta ira luaina bung ing mu ga lala leh tano tahut na hininaawas. Mu nunure be pata tike lotu bileng ga harahut iou ing iou ga hana sukun no katano Masedonia. Pata. Mu sene mon.  
\v 16 Be iou ga kis tusu Tesalonaika ma iou ga mon sunupi, mu ga tule ra harharahut tupas iou. Ma pata be tike pana sene mon.  
\v 17 Iou paile tange hobi kinong be iou sisilih ta ira numu hartabar. Pata. Iou sisilih ta ira puspusno ing mu na kap halala leh ta ira numu nilon.  
\v 18 Iou ura hapalaine mu be iou te kap ira linge bakut ing mu ga tabar iou me. Ma i manga haruat sakit. Epaparoditus ite kap hawat ira numu hartabar tupas iou ma kakarek ra linge i manga banot ira nugu sunupi. Karek ra numu hartabar i hoke ra hartabar kala mimisien tupas God, a mangana hartabar ing God na bala leh ma ra gungunuama.  
\v 19 Io, ma no nugu God na banot ira numu kaba sunupi haruat ma ira nuno haleng na tahut na linge. Ma ina gil hobi ter ta mu naramon tano numu kinkinis tane Krais Jisas.   
\p
\v 20 Da hatamat hatikane God no Tama dait. Tutuno sakit.   
\p
\v 21 Mu na haatne ira matanabar tane God ing di kis tane Krais Jisas. Ira hinsaa dait naramon tane Krais ing di tikai ma iou, di haatne leh mu bileng.  
\v 22 Ira matanabar tane God bakut kira di haatne leh mu. Ma tutuno sakit, hobi bileng ta dong ing di papalim tano tamat na lilie sakit kira.   
\p
\v 23 No harmarsai tano nudait Watong Jisas Krais na kis tikai ma mu. Amen.