\id JAS - Hinsaal \h Jemes \toc1 No Pakpakat ta Jemes \toc2 Jemes \mt2 No Pakpakat ta \mt1 Jemes \ip I nanaas bia Jemes no tasi Iesu ga pakat iakan ra pakpakat. Ia no lualua tano lotu na Ierusalem (nas Apostolo 15.13). Ga pakat ia taar ta ira Iudeia ing diet gata nurnur ta Karisito (Jemes 1.1; 2.1). No suruna iakan ra pakpakat hoken, bia \bd tikai pai tale bia na tangai sena mon bia i nurnur ta Karisito. Taia. Ira nuna bilai na gingilaan na haminis no nurnur tutuna. Ma bia pataia ta bilai na tintalen tano nuna nilon, io, no nuna nurnur a linga bia ia (2.26). \bd* Ma ira harwalaam ma ira tinirih i sala walwalar ira nudahat nurnur wara hamhaminis bia i tutuna (1.2-18). Waak dahat hadadei bia mon no tahut na hinhinawas, senbia dahat na gil asa ing no nianga i tangai (1.19-27). Jemes i manga iangianga ta ira tintalen ta ira Kristian. Dahat na balaurei timaan ira kamaria dahat (3.1-12), dahat na kap no mangana mintota maram naliu (3.13-18), ma dahat na hansiksik dahat ma ra tahut na magingin (4.1-17), kaba dahat gi tur ra warkurai (5.1-11). Ma aring hausur ta Jemes i manga huteta dahina ta ira hausur ta Iesu tano buk ta Matiu 5-7. \c 1 \p \v 1 Iau Jemes, tiga tena tinaram tano pinapalim ta Kalou ma no Watong Iesu Karisito. Ma iau pakat kaiken ra nianga tupas muat ira sangahul ma irua na huntunaan gar Israel ing kana muat kis harbasiai taar tano ula hanua \p Ma iau tula harkaro ta muat ma kaiken ra nianga. \s1 Da tur dadas ta ira tinirih i walar ira nudahat nurnur \p \v 2-3 Kaba tasigu ta Karisito, i tahut bia muat na manga guama bia ira mangana harwalaam i haan tupas muat, kanong muat nunurei bia ken ra tinirih i walwalar ira numuat nurnur na haminis bia ira numuat nurnur pa na puka, ing muat naga tale wara tuntunur dadas. \v 4 Ma kaba bungbung muat na balamasa wara tuntunur dadas hanahaan. Io hua, ira numuat nilon na tahuat timaan. Muat na tur dadas bia muat naga patpatuan ma muat naga takodas harsakit, ma pa muat na supi ta linga wara murmur timaan Kalou. \s1 Kalou na tar ra mintota \p \v 5 Iasen bia tikai ta muat i supi ra mintota wara nilon mur no nemnem ta Kalou, na sasaring tupas ia. Ma Kalou na tar ia tana kanong i manga tagura taar wara hartabar ma pa na ngangarei ia tano nuna sinsaring. \v 6 Iasen bia na sasaring, na bilai bia na nurnur ma pa na airua ira nuna lilik. No tunatuna nong i airua ira nuna lilik i haruat ma ira pakananah tano tes ing a dadaip i hus gi guaguar. \v 7-8 Iakano tunatuna pa na lik bia na kap tiga linga maram tano Watong, kanong i airua no nuna lilik. Na nem bia na mur kanin ma na mur tiga mesa balik. \p \v 9 Bia tiga tasi dahat ta Karisito i kap ra kinkinis na maris, i tahut bia na latlaat kanong a tabi hinsana ra matmataan ta Kalou. \v 10 Ma hua mah bia tikai i kap ra kinkinis na watong. I tahut bia na latlaat bia Kalou na bul hasur no hinsana kanong na panim talur no nuna kinkinis na watong hoing ira lamara hura. \v 11 No kasakesa i sala hananhut ma ra tamat na mamahien ma i sala rangrang bing ira hura. Ira lamarina i sala pukpuka laah ma i sala hanghagawai no nuna ninaas. Io, hoing a mon mah tano tunatuna nong i kap ra kinkinis na watong. Ing bia i gilgil baa ira nuna binlan, na panim talur no nuna kinkinis na watong. \s1 Ira nudahat sakana nemnem i walaam dahat \p \v 12 I daan no tunatuna nong i tur dadas ta ira harwalaam kanong Kalou na tabar ia ma no nilon bia i hanuat palai bia iakano tunatuna pai puka ta ira harwalaam. Ma Kalou ga kukubus taar ta diet ing diet sip ia bia na tabar diet ma iakano nilon. \v 13 Ma bia ken ra harwalaam i haan tupas tikai, waak i tangai bia, “Kalou i walwalaam iau.” Taia. Pai tale bia tiga linga na walaam Kalou bia naga gil ra sakena. Ma ia iat pa na walaam ta tikai. \v 14 Senbia ira harwalaam na haan tupas tikai hoken: no nuna sakana nemnem na lam ia ma na hamangaha ia wara gilgil ra sakena. \v 15 Ma bia no sakana nemnem i ta kap bala taar hoing ira hahina, na kaha hapuasnei ra sakena. Ma bia no sakena i ta tamat haruat na kaha hapuasnei no minaat. \v 16 Kaba tasigu ta Karisito iau sip muat. Waak muat taram lah iakan ra mangana linga kaba gi lam habisbis lah muat. \p \v 17 Ira bilai ma ira gamgamatien na hartabar bakut diet sala hanansur maram ta Kalou nong ga hakisi ira lulunga aram ra mawai. Ma Kalou pai sala kikios hoira molmol ing bia a kasakesa i hatalona ia bia na hakumkum ia. \v 18 Ga nem bia na hatahuat dahat ma no hinhinawas utano tutuna, bia dahat na hanuat nuna mataniabar at. I nanaas bia dahat haruat ma ira luena hartabar tupas ia ta ira nuna hakhakisi bakut. \s1 Waak dahat hadadei pakis mon no tahut na hinhinawas \p \v 19-20 Kaba tasigu ta Karisito iau sip muat. Muat na lilik timaan ta iakan iau wara tangtangai ia. I tahut bia muat bakut, muat na manga tagura wara hanhadoda. Senbia waak muat gasien wara nianga ma wara ngalngaluan kanong ira nginaluan ta ira tunatuna pai sala hathatahuat ira takodasiana magingin Kalou i nem bia dahat na gil. \v 21 Io, muat na kap sei ira bilingana magingin bakut tikai ma ira mangana sakana gingilaan ta ira numuat nilon. Muat na hansiksik muat ma muat na kap timaan lah no nianga di ga so ia ta ira bala muat. Iakano nianga i tale bia na halon muat. \v 22 Waak muat hadadei mon no nianga. Ing bia muat hadadei pakis mon ia, muat bisbis habal at muat bia a mangana tunatuna sa muat. Senbia i tahut bia muat na mur haruatanei no nianga. \v 23 Ing bia ta tikai na hadadei mon no nianga ta Kalou, iasen pa na mur haruatanei ia, ia hoing tiga tunatuna nong i nas no matmataan tana tiga tirtirewa. \v 24 Ma bia i ta nas habal tar ia, na haan laah. Ma kaikek at na lik luban bia i sala matmataan taar hoeh. \v 25 Senbia no nianga ta Kalou, ia hoing tiga tirtirewa mah. Ma bia tikai i nanaas tana, na nas no warkurai nong i takodas sakit. Ma iakano warkurai nong i sala halangalanga sei dahat. Ma bia i nas haitnei ia, Kalou na haidanei iakano tunatuna ta ira linga i gil. Senbia waak i hadadei mon no nianga ma na lik luban sei ia. Taia. Kalou na haidanei iakano tunatuna nong i mur haruatanei no nianga ta Kalou. \p \v 26 Bia tiga tunatuna i lik bia i murmur Kalou senbia pai balaurei timaan no kamariana, io, tutuna sakit, pai mur at Kalou. Taia. I bisbis habal ia. \v 27 Bia dahat na mur Kalou no adahat Sus, i nem bia dahat na mur ia hoken. I nem bia dahat na kol ira nat na soi ma ira makosa ta ira nudiet tinirih. Ma i nem bia dahat na balaurei ira nudahat hinahaan, waing ira magingin tano ula hanua pa na habilinga dahat. Ma ing bia dahat mur Kalou hua, Kalou na nas kilam iakan ra tintalen bia i gamgamatien sakit ma taia ta bilinga tana. \c 2 \s1 Ira nudahat tintalen tupas ira watong ma ira maris \p \v 1 Kaba tasigu, muat nurnur tano nudahat dadas na Watong Iesu Karisito nong i tamat no minamarina. Io hua, waak muat nas kilam ira mangana kinkinis ta ira tunatuna ma muat naga miligiruanei tikai ma muat naga ruu no mesa. \v 2 Ing bia tikai i laka tano numuat kinkinis hulungai ma i ta sigasigam taar ma ra sigasigam ing a tabi matana ma i palai bia a watong ia, muat na gil hoeh? Ma ing tiga maris balik na laka tano numuat kinkinis hulungai ma i ta sigasigam taar ma ra put na sigasigam, muat na gil hoeh? \v 3 Na ngan hoeh bia muat na manga lik no tunatuna nong i sigasigam taar ma ira bilai na sigasigam ma muat na tangai tana bia, “U na kis kai tano bilai na kinkinis.” Ma na ngan hoeh mah ing bia muat na tangai tano maris bia, “Tur katika,” bia, “Kis mon napu tano bilingana sibaan iau sala bulbul ira kakigu kaia.” \v 4 Io, ing muat gil hua, tutuna sakit muat ta palagai harbasianei muat. Muat ta warkurai hua kanong i hanuat maram narako ta ira numuat sakana lilik ma ta ira numuat sakana sinisip. \p \v 5 Kaba tasigu ta Karisito ing iau sala sipsip muat, muat hadadei timaan. Tutuna sakit bia Kalou ga pilak ira maris makai tano ula hanua bia diet na watong ta ira nudiet nurnur. Ga pilak diet bia diet na laka tano nuna matanitu, haruat ma no nuna kunubus taar ta diet ing diet sip Kalou. \v 6 Senbia muat, muat ta malentakuanei ira maris. Ma gahim ta diet ing diet sala hanghangungut muat? Ma siga ta diet ing diet sala sarsarat muat bia muat na tur ra warkurai? Tutuna sakit, diet mon ira watong. \v 7 Ma diet at diet sala tangtangai hagawai mah no bilai na hinsana nong di hatinaan muat ma ia. \p \v 8 Iasen bia muat tartaram no suruna ta ira warkurai Kalou i ta bul tar ta diet ing i kurei ma i balaurei diet, muat ta lon takodas. Ma iakano warkurai i tangai hoken: \qt “U na marsei tikai hoing u marsei at uga.” \qt* \v 9 Iasen bia muat nas kilam ira mangana kinkinis ta ira tunatuna kaikek muat naga miligiruanei tikai ma muat naga ruu no mes, muat ta gil ra sakena. Ira warkurai ta Kalou diet kurei uga bia a tena laka warkurai. \v 10 Ma i tale bia iau na tangai hua kanong, bia siga tikai i sala tartaram ira warkurai bakut senbia i puka ta tikai, i ta puka ta diet bakut ira kaba warkurai. \v 11 Ma iakan i palai kanong nong ga tangai bia, \qt “Waak u sua tikai ma tikai pai a num ia,” \qt* ga tangai mah bia, \qt “Waak u harubu bingbing bia.”\qt* Io, ing bia pau puka tano magingin na sinsinua tikai ma tikai pai num ia, senbia u ta bu bing bia mon tikai, io, uga tiga tena laka warkurai um. \v 12 Ma no warkurai nong i halangalanga sei muat na kurei muat. Io, i tahut bia muat na balaurei timaan ira numuat nianga ma ira numuat gingilaan. \v 13 Muat na balaurei timaan hua kanong tano pakana bung bia Kalou na gil no warkurai, pa na marsei nong pa ga marsei ira mesa. Ma ing bia tikai na tar ra harmarsai, no warkurai pa na karat ia. \s1 No nurnur ma ira bilai na magingin \p \v 14 Kaba tasigu ta Karisito, na harahut tutun hoeh bia tikai i tangai bia i nurnur ta Karisito ma taia ta bilai na magingin i haminis? Pa na harahut ia. Ma i tale bia iakano mangana nurnur na halon ia? Taia. \v 15 Ma hoeh bia tiga tasim bia tiga hinhinim narako ta Karisito na hanuat ma pai haruat ira nuna sigasigam ma i supi nian mah? \v 16 Ma muat lik hoeh bia tikai ta muat na tangai mon tana bia, “Kom kaia, u na haan tatohun. Ma iau nem bia u na silhei ra sigasigam ma u na iaan timaan.” Ing bia na tangai senbia pa na banot kaiken ra nuna mangana sunupi, muat lik bia kaiken ra nianga mon na harahut ia? Taia. \v 17 Ma hua mah bia tikai na tangai bia i nurnur ta Karisito senbia no nuna nurnur pai kis tikai ma ira bilai na magingin. Iakano mangana nurnur a minatina mon ia kanong ia sena mon kana. \p \v 18 Io, ma tikai na tangai bia, “Tiga tunatuna i sala mon nurnur. Tiga mesa balik i sala mon ira bilai na magingin.” Iasen bia ena tangai, Kaia, u na walar wara hamhaminis tagu no num nurnur ing bia taia ta bilai na magingin tana. Pau tale. Senbia ira nugu bilai na magingin at na haminis hapalainei taam no nugu nurnur. \v 19 U nurnur bia tiga kapawena God mon. U lik bia iakanong i manga tahut? Taia. Ira sakana tanua diet nurnur taar mah hua. Senbia diet sala dadedar ma ra bunurut. \v 20 A ba uga! Iau na haminis taam bia a linga bia mon no num nurnur ing bia pai kis tikai ma ra bilai na magingin mah. Io, u na hadadei baa. \v 21 Hoeh tano hintubu dahat Abraham? Kalou ga kurei bia i takodas ra matmataan tana warah? Kanong Abraham ga bul Aisak no natina tano suuh na tun hartabar hoing tiga hartabar tupas Kalou. Io, Kalou ga nas no nuna bilai na magingin gaam kurei bia i takodas. \v 22 Io, iau nem bia u na palai tano nuna mangana nurnur. No nuna nurnur ga haan tikai ma ira nuna bilai na magingin. Io, no nuna nurnur ga hanuat tutuna kanong ga tikai ma ira bilai na magingin. \v 23 Ma no nianga ta Kalou di ga pakat ia ga tutuna um ing ga tangai hoken: \qt “Abraham ga nurnur ta Kalou ma Kalou ga was lah no nuna nurnur bia Abraham i takodas ra matmataan tana.” \qt* Ma di ga kilam ia bia no talai ne Kalou. \v 24 Io, i palai um, bia Kalou na nas ira bilai na magingin ta tikai, kaikek naga kurei bia iakano tunatuna i takodas ra matmataan tana. Ma ing bia tikai na nurnur sen mon, Kalou pa na kurei bia iakano tunatuna i takodas. \v 25 Ma hua mah ta Rahap no hilawai. Kalou ga nas ia ing ga balak lah ira munmunuai na umri gar na Israel ma ga tulei sei diet taar tiga mes na ngaas. Io, Kalou ga nas ira nuna bilai na magingin hua gaam kurei bia i takodas. \v 26 Io, i hoken ta ira palatamai dahat. A minatina ia ing bia pai kis tikai ma ira tanua dahat. Ma i hua mah ira nudahat nurnur. A minatina ia ing bia pai kis tikai ma ira bilai na magingin. \c 3 \s1 Dahat na balaurei timaan ira kamaria dahat \p \v 1 Kaba tasigu ta Karisito i tutuna bia ira mataniabar na tur ra warkurai ta Kalou. Senbia dahat nunurei bia no nuna warkurai na manga dadas ta dahat ira tena hausur. Io hua, waak bia ta haleng ta muat na tena hausur. \v 2 Iau tangai hua kanong dahat bakut dahat sala pukpuka ta haleng na mangana magingin. Ma ing bia tikai pa na puka ta ira nuna nianga, ia tiga tena takodas sakit. Ma na tale bia na balaurei timaan mah no nuna kidilona nilon bakut. \v 3 Dahat sala bulbul ira pala riam ta ira ha diet ira hos bia diet na taram dahat. Hua dahat gi tale bia dahat na gau lah no palatamaina bakut. \v 4 Ma i ngan mah hua ta ira tamat na mon. Diet tamat ma diet sala hanahaan ma ira tamat na dadaip. Senbia manamur tano mon tiga nat na hosa i sala kis taar ing i tale bia tikai na gau lah ia haruat ma no nuna sinisip. \v 5 Ma hua mah ta ira kamaria dahat. A nat na sibaan mon ia ta ira palatamai dahat senbia i tale bia na latlaat ta ira tamat na linga ing no tunatuna i gil. Nas baa! Tiga nat na kamariana iaah i tale bia na hasusung tiga tamat na pitoka. \v 6 Ma ira kamaria dahat i haruat ma ra iaah mah. Ma i hoing bia ira sakena tano ula hanua bakut i papalim ma ira kamaria dahat. Ia no sibaan ta ira palatamai dahat i sala halamlam tar ira sakena tano palatamai dahat. Ma i sala tuntun hagawai no kidilona tunatuna bakut hoing tiga iaah. Ma i hoing bia iakano iaah i hanuat maras ra ula iaah at ta Satan. \v 7-8 Ma ira kamaria dahat i sala hagawai hua kanong taia tikai i tale bia na balaurei ia. Ira tunatuna diet tale bia diet na balaurei lah ira roka ma ira mangana maan. Ma diet tale bia diet na balaurei lah ira kaba kirip ma ira kaba linga diet sala kaikaiau. Ma senbia taia tikai pai tale bia na balaurei timaan no kamariana. I sala tur tagura taar wara gilgil ira sakena. Ma i haruat ma ra sui i tagura taar wara karkarat bing tikai. \v 9 Ma iakan ra kamaria dahat, dahat sala pirpirlat no Watong no adahat Sus ma ia ma dahat sala tangtangai hagawai ira tunatuna mah ma ia. Ma kaikek ra tunatuna ing Kalou ga hakisi diet haruat tano nuna tintalen. \v 10 Maram narako tano kapawena hana tiga tunatuna na haidanei tikai ma na tangai hagawai tikai. Kaba tasigu ta Karisito, kaikek pai tale bia na ngan hua! \v 11 A taah i mela ma ra ududuhuana taah pai sala salsaal laah tiga puat sena mon. \v 12 Kaba tasigu, tiga ina fig mah pai tale bia na kaha ta hunena olip. Ma no ina gerep pai tale bia na kaha ta hunena fig. Ma no tes pai sala tartar no ududuhuana taah. \s1 Siga a tena mintota tutun? \p \v 13 Hoeh, tikai nalamin ta muat a mintatona ia? Ma i palai mah tano tahut ma no sakena? Ing bia hua i tahut bia na haminis ira nuna mintota hoken: na bilai no nuna nilon ma na gil ira bilai na magingin hoing tiga matien na tunatuna nong a mintatona tutun ia. \v 14 Iasen ing bia muat lilik sakasaka taar ta ira mesa ma muat mangaha ta ira nudiet mahua na lualua, waak muat lik hatamat habal muat. Ing muat na gil hua muat bisbis mon. Ma ira numuat nianga pa na haut lah ira linga Kalou i kilam bia i tutuna. \v 15 Ing bia muat gil hua, kaikek ra numuat mangana mintota pai la hananhuat maram naliu. Taia. I hanuat makai napu tano ula hanua. Pai hanuat maram tano Halhaliana Tanua. Taia. I hanuat makaia ta ira sakana tanua. \v 16 Tano sibaan bia ira tunatuna diet lilik sakasaka taar ta ira mesa ma diet mangaha ta ira mahua na lualua, a mon kinkinis harbasiai ta diet ma ira kaba sakana magingin. \v 17 Senbia no luena linga tano mintota maram naliu bia i gamgamatien. Ma a malum i kis tana mah ma i sala murmur ra matmatien na tintalen. I la baa tagura taar wara hauhaut lah no tutuna. I hung ma ra harmarsai ma i manga huai ma ra bilai na pinapalim. Pa na harbabo, ma pa na bul haut tikai ma pa na bul hasur tiga mes. \v 18 No tunatuna nong i lon ma ra malum ma i sala tartar ra malum nalamin ta ira mataniabar, na hatahuat ira magingin takodas kaia ta diet ira tunatuna. \c 4 \s1 Dahat na hanapu habal dahat ta Kalou \p \v 1 Maha um kaiken ra mangana hinarubu ma ra hinarngangaar nalamin ta muat? I hanuat ma narako ta ira numuat nemnem na gungunuama bia mon. Ma kaiken ra mangana nemnem ing i sala harharubu ma ira bilbilai narako ta ira numuat nilon. \v 2 Muat sala sipsip taring linga senbia pa muat hatur kahai diet. Io hua, muat sala halhaliarei ira mes na tunatuna. Muat sala mangaha ta ira linga gar na mesa senbia pai tale bia muat na hatur kahai. Io hua, muat sala harngangaar ma muat sala harharubu. Pa muat hatur kahai kanong pa muat saring Kalou wara utanei. \v 3 Ma ing muat sala saasaring, pa muat hatur kahai kanong muat sasaring uta ira linga ing na hatahuat ira numuat gungunuama bia mon. Io, Kalou pa na tar ira linga ing muat saring kanong i ronga ira numuat lilik. \v 4 Pa muat tutun ta Kalou. Muat hoing ra hilawai na hahina i sua tikai ma tiga mes na tunaan. Hoeh, pa muat nunurei ing bia uga tiga harhis tano ula hanua, u sala malmalentakuanei Kalou? Tutun sakit, siga tikai i nem bia na harhis ma no ula hanua, na hanuat ebar ta Kalou. \v 5 Waak muat lik bia ira nianga ta Kalou di ga pakat a nianga bia mon. Taia. I tangai bia Kalou ga hakisi dahat ma a mon tanua dahat. Hua i manga nem bia dahat na mur sena mon ia. \v 6 Ma no harmarsai ta Kalou tupas dahat i tamat ta ira nudahat sakana sinisip. I hoing no nianga ta Kalou di ga pakat ia i tangai, \qt “Kalou i sala bul hasur diet ing diet hatamat habal diet. Ma i sala tartar no nuna harmarsai ta diet ing diet hanapu habal diet.” \qt* \p \v 7 Io, i tahut bia muat na hanapu tar muat ta Kalou. Muat na paas hasur Satan ma na hilau talur muat. \v 8 Muat na haan huteta ta Kalou ma Kalou na haan huteta ta muat. Muat ira tena sakena, i tahut bia muat na kap sei ira sakena ta ira numuat nilon hoing tikai i hilhilim sei ira bilinga tano limana. Ma muat ing i harkata ira numuat lilik, muat na hagamgamatien ira bala muat. \v 9 Ma i tahut bia muat na gil hua ma ra tapunuk ma ra tamat na sunuah. Waak muat kurus ma ra gungunuama. Na tahut bia muat na suah ma a maguruh na puka burung muat. \v 10 Muat na hansiksik muat ra matmataan tano Watong ma no Watong na hatamat muat. \p \v 11 Kaba tasigu ta Karisito, waak muat tangai hagawai hargilasanei muat. Siga tikai i tangai hagawai no tasina ta Karisito bia i kurei ia, i hoing bia i tangai hagawai ma i kurei no warkurai ta Kalou. Ma ing bia u kurei no warkurai ta Kalou i nanaas bia uga nong pau sala tartaram iakano warkurai. U ta bul hatamat uga hoing tikai i tale bia na kurei iakano warkurai ma na bul no nuna lilik bia no warkurai i tahut bia i sakena. \v 12 Kalou sena mon nong ga tar ra warkurai. Ia sena mon nong na kurei ira tunatuna. Ma ia sena mon i tale wara harhalon ma wara halhaliarei. Senbia siga balik uga nong u kurei tiga mes na tunatuna? \p \v 13 Aring ta muat, muat sala pingpingit bia, “Katin bia marakan dahat na haan ukaia ta iakan ra pisa na hala bia iakan ra mesa. Dahat na papalim kaia tiga tinahon wara gil kinewa.” Io, i tahut bia muat ing muat tangai hua, muat na hadadei timaan! \v 14 Muat tangai hua iasen pa muat nunurei bia ira numuat nilon na gil hoeh marakan. Muat haruat ma ra waal. Na kis dahina mon ma na panim laah balin. \v 15 Waak muat tangai hua. I tahut bia muat na tangai hoken: “Ing bia no Watong i nem hua, dahat na lon ma dahat na gil kan bia kanin.” \v 16 Senbia muat balik, muat sala hathatamat habal muat ma muat sala latlaat uta ira linga muat na gil. Ira magingin na latlaat i sakena. \v 17 Io, siga ta tikai i nunurei tar ira bilai ma pai gil, i ta gil ra sakena. \c 5 \s1 Kalou na hapidinau ira watong ing diet hagawai ira maris \p \v 1 Muat ira watong, muat hadadei timaan! Na tahut bia muat na manga suah utano tamat na tinirih, dahina um ma na haan tupas muat. \v 2 Ira numuat tamat na bunbulaan na marota ma ira ipas diet na ien hagawai ira numuat sigasigam. \v 3 Ira numuat mangin na tutuarain. Ma kaikek ra mangin i tutuarain na hinawas palai bia muat ta gil ra sakena. Ma iakano hinhinawas na haliarei muat hoing ra iaah i tun hadado tiga linga. A tutuna bia no haphapataam ta ira pakana bung i ta hanuat um, senbia muat ta bul hasisingen balik ira numuat tamat na bunbulaan! \v 4 Pa muat tar ira nudiet harkul ta diet ing diet papalim ta ira numuat uma. Ma diet kilam muat bia muat ta gil ken ra sakena. Ma diet ing diet kap hulungai ira numuat matukena nian, diet sasaring marmaris tupas Kalou. Ma no Watong, no Tamat na Umri, i ta hadadei diet ma na taram. \v 5 Ira numuat nilon kai ra ula hanua i ta hung ma ira bilai na linga sakit. Ma muat ta banot ira numuat nilon ma ira linga muat ga nem wara haguama habal muat. Hoing tikai na tabar hatamat tiga bulumakau utano bung da bing ia, muat ta tabar hatamat habal muat utano tamat na bung na hinirua. \v 6 Muat ta kurei ira takodasiana tunatuna bia i haruat bia diet na kap harpidinau. Muat ta kurei bia diet na maat. Ma pa diet ngangarei muat. \s1 Dahat na tur dadas ta ira tirtirih \p \v 7 Kaba tasigu ta Karisito bia kaiken ra tinirih na haan tupas muat, muat na balamasa tuk taar tano bung na hinanuat tano Watong. Muat na lilik uta ira tena sinso. Tiga tena sinso i manga supi ira matukena nian tano nuna uma. Hua, i kis kahai bia na matukal. Na balamasa tuk taar bia no pakana bung no bata i ta pataam. \v 8 Muat mah, muat na tur dadas taar ma muat na balamasa kanong i ta huteta um bia no Watong na hanuat. \v 9 Kaba tasigu, waak muat ngut harbasianei muat, kaba muat gi tur ra warkurai. Nas baa! No Tena Bul Warkurai i ta manga huteta um, hoing bia i tur taar ra matanangas ma i wara hinaan laka. \v 10 Kaba tasigu, muat na lik lah ira poropet ing diet ga harharpir kanong no Watong ga tulei diet. Diet ga tur dadas ma ra bala malum ta ira tinirih. Muat na mur ira nudiet mangana tintalen hua. \v 11 Tutuna sakit, diet ing diet ga tur dadas, da nas kilam diet bia diet daan. Muat ta hadadei no hinhinawas uta ne Iop bia ga tur dadas ta ira tirtirih. Ma muat palai tano haphapataam tano pir bia no Watong ga harahut ia hoeh. Muat palai bia no Watong i hung ma ra harmarsai. \p \v 12 Kaba tasigu, tiga linga i tamat sakit ma i hoken: waak u hasasalim wara hatutuna ira num nianga. Waak u hasasalim uram naliu bia ukai ra pisa bia ta tiga mes na linga mah. Senbia i tale bia u na haut mon bia u na harhus. Ira warkurai ta Kalou kaba gi karat uga. \s1 Ira ina minaset ma ira tena sakena \p \v 13 Ing bia tikai nalamin ta muat i kilinganei ra tinirih, i tahut bia na sasaring. Ing bia tikai i guama, i tahut bia na rudu na pirharlat tupas Kalou. \v 14 Ma ing bia tikai i manga maset, i tahut bia na tatau ira lualua na lotu ing diet naga sasaring utana. Ma ing diet saasaring diet na salaap ia ma ra wel ma no dadas tano hinsana no Watong. \v 15 Diet na sasaring ma ra nurnur. Ma kaiken ra mangana sinsaring na halon no ina minaset, ma no Watong na halangalanga ia, naga taman tut talur no nuna suuh. Ma ing bia a nuna ta sakana magingin mah kana, Kalou na lik luban sei. \v 16 Hua, i tahut bia muat na hapuasnei hargilasanei ira numuat sakana magingin. Ma muat na sasaring hargilaas uta muat bia muat na langalanga talur ira numuat minaset. No pinapalim na sinsaring ta tiga tena takodas i manga dadas. \v 17 Elaija a tunatuna mon ia hoing dahat. Ga sasaring ma ra tutuna bia pa na bata. Ma pataia ta bata ra aitul a tinahon ma sibaan. \v 18 Tiga pakaan baal ga sasaring ma no bata ga puka suur maram ra mawai. Ma ira nian ga kubur baal tano pisa. \p \v 19-20 Kaba tasigu ta Karisito, ing bia tikai nalamin ta muat i rawai no takodasiana ngaas tano nuna nilon, ma tikai i lam pukus ia, na tahut bia na lilik ta iakan: siga tikai i lam pukus tiga tena sakena talur no nuna sakana ngaas i halon ia talur no minaat. Ma na tagurei no ngaas bia Kalou naga tale bia na kap sei kaikek ra haleng na magingin sakena.