\id ROM - Fakai Translation \ide UTF-8 \h Roma-ne̱ \toc1 Ran-u Burus u̱ do̱'e̱ u̱du̱ Roma-ne̱ \toc2 Roma-ne̱ \toc3 Roma \mt2 Ran-u Burus u̱ do̱'e̱ u̱du̱ \mt1 Roma-ne̱ \c 1 \s1 U̱s-vu̱k \p \v 1 Me̱, Burus wa-doru̱ Kiristi Ye̱so̱, me̱ pane̱ uno̱ ran-o̱. Ru̱-u̱ dak me̱ Wa-to̱m-u̱ Ye̱so̱. Wa dak me̱ remu̱ u̱m nom-u̱t bu̱t-tu̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r su̱ u-Ru̱. \v 2 Kanda haan-u̱r Ye̱so̱, Ru̱-u̱ no̱ng este̱du̱ Rem-u̱s se̱ m-tumb ne̱, su̱ rwu̱ne̱ du̱gu̱ nu-u̱ a-warru̱ Rem-su̱ u-Ru̱ ne̱, u̱ka o̱tte̱ m-pan u̱-me̱ Ran-u̱ Rem-su̱ u-Ru̱ u-he̱n. \v 3 Rem-su̱ m-Re̱me̱r u̱ se̱, su̱ mo̱ttu̱ Wa'-u̱ wa se̱, wu̱ shu̱'u̱te̱ ne̱t tu̱msu̱ wa rwu̱u̱n du̱gu̱ ko̱-u̱r Dawuda. \v 4 Tu̱msu̱ Ru̱-u̱ ko̱ske̱ u̱zu̱ Wa'-u̱ u-Ru̱ wa Ye̱so̱ o̱ye̱. Ru̱-u̱ no̱ng iya remu̱ be̱b-du̱ Yar-u wa da-u̱ na yu̱nsu̱ Ye̱so̱ du̱gu̱ m-mar. Wu̱na o̱ Ye̱so̱ Kiristi Wa-ko-uyan in. \v 5 Wu̱na dage̱ me̱ remu̱ u̱m shu̱'u̱te̱ Wa-to̱m-u̱ wa. Ru̱-u̱ yaag me̱ u-nya u̱m shu̱'u̱t Wa-to̱m-u̱ Ye̱so̱. Wa no̱ng iya remu̱ i-za-Yahuda-ne̱ da, e̱ de̱ yadu̱ wu̱n m-ze̱g tu̱msu̱ e̱ do̱r rem-u̱s rò remu̱ yadu̱ jab-u̱ e̱ no̱me̱ remu̱ bu̱t-tu̱ u̱m no̱mu̱ u̱n. \v 6 No̱ ne̱t-tu̱ bo̱-u̱ Roma, no̱ o̱ te̱k-u̱ ne̱t-tu̱ Ru̱-u̱ fage̱ e̱ shu̱'u̱t a-doru̱ Ye̱so̱ Kiristi. \p \v 7 U̱m o̱ panu̱ no̱ uno̱ ran-o̱, no̱ a-dor-ne̱ Roma be̱e̱t i Ru̱-u̱ o̱ u̱t-cwan tu̱msu̱ wa du̱g e̱ shu̱'u̱t ne̱t-u̱t wa: \p U̱m no̱ng u̱s-to̱o̱g u̱du̱ u-Ru̱ U̱so-u in u̱ Ye̱so̱ Kiristi ne̱ Wa-ko-uyan, wa re̱ shu̱ u̱ no̱mu̱ no̱ u-nya tu̱msu̱ wa ya' no̱ jab-u̱ pus-o̱. \s1 Burus cwanu̱g ha-mu̱ Roma \p \v 8 No̱m u̱m u̱t-sa u̱t-zu̱ u̱r-taku̱n, u̱m no̱ng u̱t-vam remu̱ no̱ a-dor be̱e̱t i bo̱-u̱ Roma. U̱m kerge̱ no̱mu̱ u-Ru̱ u̱t-vam remu̱ no̱m-u̱ Ye̱so̱ Kiristi no̱me̱, yaag in u-fu̱n in no̱m-u̱t u̱s-rem u-Ru̱ ne̱. Tu̱msu̱ u̱m no̱me̱ u-Ru̱ u̱t-vam remu̱ zu̱ ne̱t-tu̱ o̱ rem-su̱ yadu̱ jab-u̱ no̱ u̱-me̱ u-dak u-be̱e̱t. \v 9 Ru̱-u̱ nak u̱ka u̱m hopte̱ no̱mu̱ no̱ u̱s-to̱o̱g ko̱-uyan da-o̱. U-ho̱ m-gyu̱p ne̱ u̱-me̱ to̱o̱g-u̱s ri u̱m haatu̱n ko̱n-u̱s no̱ u̱du̱ Ru̱-u ri, wu̱ u̱m o̱ u̱t-do̱r jab gan, tu̱msu̱ u̱m o̱ do̱nse̱-du̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r su̱ Wa'-u̱ wa. \v 10 To̱o̱g-u̱s ri ko-uyan da, Ru̱-u̱ upse̱ me̱ u-fu̱n u̱m haan u̱m hyen-u̱t no̱, abite̱ iya wa o̱tte̱ u̱ssa. \p \v 11 U̱m cwanu̱g u̱r-haan u̱du̱ no̱, u̱m no̱mu̱ no̱ u̱s-to̱o̱g no̱ kum-u̱t nya-u̱ u-Yar remu̱ no̱ shu̱'u̱te̱ u̱t-mo̱r u-Ru̱ tu̱msu̱ no̱ sur m-wa jab-u̱s no̱ u̱du̱ rò. \v 12 Cwan-u̱t ri o̱ u̱zu̱, me̱ u̱ no̱ ne̱ in swu̱ru̱n hi-u̱t in m-shiriktin u̱ yadu̱ jab u̱du̱ Ye̱so̱. \v 13 O̱r-u̱t ri, u̱m u̱t-sa no̱ nap, u̱s-fu̱n u-tát, u̱m saag u̱m haan u̱du̱ no̱. Se̱di u̱m kwu̱mu̱g u̱r-ke̱r da u̱ haan u̱ da-o̱. U̱m cwanu̱g u̱m haan u̱m se̱gu̱ no̱ u̱ka no̱ do̱te̱ swu̱ru̱ u̱r-be̱b u̱-me̱ Ye̱so̱ Kiristi. U̱m cwanu̱g u̱m no̱mu̱ no̱ iya u̱ka u̱m no̱mtu̱ e̱ke̱n ne̱ i za-Yahuda-ne̱ da. \p \v 14 Shu̱'u̱te̱ me̱ u̱ka u̱r-mag u̱-me̱ jab-u̱ ri u̱du̱ u̱t-ne̱t u̱t-be̱e̱t. Shu̱'u̱te̱ me̱ u̱r-mag u̱du̱ ne̱t-tu̱ Girik u̱ ya za Girik-ne̱ da, tu̱msu̱ u̱du̱ a-m-nap-ne̱ u̱ a-za-m-nap-ne̱. \v 15 O̱ wu̱te̱ u̱m zo̱ngte̱ u̱t-bu̱t su̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r u̱du̱ no̱ i o̱ bo̱-u̱ Roma. \s1 Be̱b-du̱ rem-u̱s Ye̱so̱ \p \v 16 U̱m za ho̱g-du̱ e̱'-mu̱ warru̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r da. Remu̱ zu̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r u̱ se̱ o̱ be̱b-du̱ u-Ru̱ ne̱ du̱ u-u̱ku̱r u̱du̱ ne̱t-tu̱ ya jab: Ru̱-u̱ taku̱n u̱kru̱ Yahuda-ne̱ i ya jab, se̱ i-za-Yahuda-ne̱ da. \v 17 Remu̱ me̱ rem-su̱ m-Re̱me̱r jab-u̱ so̱-o̱ du̱gu̱-du̱ u-Ru̱ ko̱ske̱, jab-u̱ so̱-o̱ u̱ o̱o̱ge̱ u̱du̱ yadu̱ u̱t-nip du̱gu̱ u̱r-taku̱n m-ha m-vaste̱, u̱ka rem-su̱ u-Ru̱ pu̱nte̱ se̱ u̱zu̱ <>\f + \fr 1:17 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Haba 2:4\xt*.\f* \s1 Ryab-su̱ u-Ru̱ u̱du̱ // a-u̱t-ba'as-ne̱ \p \v 18 Ru̱-u̱ ko̱ske̱ ryab-u̱s wa su̱ rwu̱ne̱ du̱gu̱ do̱m u-ru̱ u̱du̱ a-za-jab-u̱s so̱-se̱ ne̱ u̱ a no̱m-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ ne̱. Remu̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ tu̱ ne̱t-tu̱ o̱ u̱t-no̱m wa'ag e̱ takke̱ u̱t-nip. \v 19 Kamu̱g u̱ kowan u̱ nap u̱ka Ru̱-u̱ o̱tte̱, remu̱ zu̱ Ru̱-u̱ ko̱ske̱ e̱ m-zu̱n ko̱wana wa o̱o̱ge̱. \v 20 Du̱gu̱ da-u̱ Ru̱-u̱ no̱me̱ u-dak, no̱m-tu̱ u-Ru̱, tu̱ na hyente̱ u̱ is da, u̱ shin-m wa mu̱ za u̱t-ta da, tu̱msu̱ u̱ka wa o̱tte̱ ne̱, ko̱ske̱ m-zu̱n cas u̱-me̱ no̱m-tu̱ Ru̱-u̱ no̱me̱. Remu̱ iya ka u̱t-no̱m zarra u̱ ne̱t-u̱ zu̱ wa nak u-Ru̱ da. \p \v 21 E̱ nak u-Ru̱, se̱di e̱ ye'et wa m-sek u̱ka u-Ru̱ da, tu̱msu̱ e̱ no̱m-tu̱ wa u̱t-vam remu̱ no̱m-u̱ wa no̱me̱ da. Remu̱ zu̱ dorog-u̱s u̱n shu̱'u̱te̱ m-zan, tu̱msu̱ jab-u̱s e̱ shu̱u̱g u-cwu̱m. \v 22 E̱ o̱ m-hyan u̱ka zu̱ u̱n o̱ u̱s-ve̱r ne̱, se̱di dorog-u̱s u̱n su̱ m-rag se̱. \v 23 E̱ swase̱ no̱m-du̱ u̱t-huuk u̱du̱ u-Ru̱ wu̱ za u̱r-ma da, se̱di e̱ hu̱ no̱mu̱ u̱t-ryu̱n tu̱ o̱tte̱ sha-mu̱ u̱t-ne̱t tu̱ de̱ m-mar u̱ no ne̱ u̱ u̱t-bisa ne̱ u̱ no̱m-u̱ u̱r-fat ne̱. \p \v 24 Remu̱ iya, Ru̱-u̱ yage̱ u̱n, e̱ hu̱ no̱m-du̱ no̱m-tu̱ e̱ cwane̱ u̱ jab-u̱s e̱. E̱ hu̱ yu̱-du̱ m-o̱ u̱-me̱ du̱ ko̱b-du̱ ya-du̱ war-tu̱ o̱r-u̱t u̱n ne̱ m-ze̱g. \v 25 E̱ yage̱ do̱rru̱ Ru̱-u̱ u̱t-nip, e̱ ship u̱s-bi. E̱ hu̱ u̱t-huuk u̱ m-to̱k ne̱ u̱du̱ no̱m-tu̱ Ru̱-u̱ no̱me̱, se̱di Ru̱-o̱ no̱me̱ u̱n be̱e̱t. Ru̱-o̱ ko̱re̱ na no̱me̱ u̱t-vam za u̱r-ma. U̱ shu̱'u̱t iya. \p \v 26 Remu̱ iya, Ru̱-u̱ yage̱ e̱, e̱ nom-u̱t no̱m-tu̱ e̱ cwane̱ tu̱ m-'e̱. Ko̱ ne̱ta-ne̱ e̱ yage̱ m-roog campa-u̱t e̱ ne̱, e̱ hu̱ m-roog u̱ o̱r-u̱t e̱ ne̱ ne̱ta-ne̱. \v 27 Campa-ne̱ tu̱msu̱ e̱ yage̱ m-roog u̱ ne̱ta-u̱t e̱ ne̱. Se̱di e̱ to m-o̱ u̱ o̱r-u̱t e̱ ne̱. Campa-ne̱ no̱mo̱g cwu̱-tu̱ m-'e̱ u̱ o̱r-u̱t e̱ ne̱, tu̱msu̱ e̱ swaag u̱r-ko̱b remu̱ no̱m-tu̱ e̱ no̱me̱. \p \v 28 Ba shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ e̱ gu̱gu̱mte̱ e̱ kum nap-mu̱ u-Ru̱, se̱ wa yage̱ e̱ dor dorog-su̱ m-zan u̱n. E̱ hu̱ no̱m-du̱ no̱m-tu̱ kame̱ u̱zu̱ u̱n no̱ng da. \li \v 29 Jab-u̱s u̱n o̱ shu̱yi-shu̱yi u̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱. \li E̱ o̱ u̱ no̱mu̱ ne̱t-ne̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱. \li E̱ paste̱ cwan-tu̱ m-zan. \li E̱ o̱ no̱mu̱ ne̱t-ne̱ no̱m-tu̱ de̱ naasu̱ e̱ jab. \li E̱ paste̱ u̱r-shu̱b. \li E̱ o̱ u̱ ho̱-du̱ u̱ ne̱t-ne̱. \li E̱ paste̱ u-har. \li E̱ parru̱ ne̱t-ne̱. \li E̱ o̱ jab-u̱ rim-o̱ ne̱. \li E̱ o̱ m-shat. \li \v 30 E̱ o̱ tu̱du̱ dim-tu̱ ne̱t-ne̱. \li E̱ yakke̱ u-Ru̱. \li E̱ paste̱ ju̱rmu̱ u̱t-ne̱t. \li E̱ paste̱ jaksu̱ u̱t-do̱s. \li E̱ yu̱kke̱ hu̱k-mu̱ u̱r-hi. \li Dorog-u̱s e̱ su̱ yo̱-se̱ se̱. \li E̱ o̱ ko̱b-du̱ kab-du̱ rem-su̱ i mate̱ e̱ ne̱. \li \v 31 E̱ zatte̱ u̱r-hi da. \li E̱ nom-u̱t no̱mu̱ e̱ cinte̱ u̱s-rem da. \li E̱ hog-u̱t o̱n-du̱ ne̱t da. \m \v 32 E̱ nak u̱zu̱ Ru̱-u̱ zu̱u̱g, i nome̱ no̱m-u̱t to̱ e̱ ko̱rge̱ na ho̱ e̱. Se̱di e̱ ze̱nge̱ u̱ no̱m-du̱ no̱m-tu̱ za so̱-to̱. E̱ maag u̱ku̱n da, e̱ hu̱ swu̱ru̱ e̱ke̱n be̱b-du̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ to̱. \c 2 \s1 Ru̱-u̱ kwu̱p-du̱ // u̱s-rem ho̱n-ho̱n \p \v 1 O̱r-u̱ ri, bo̱ wa hyan-du̱ ba'as-tu̱ o̱r-u̱ ró, bo̱ zatte̱ no̱m-u̱t war da. Remu̱ zu̱ da-u̱ bo̱ kwu̱pu̱ waku̱n u̱s-rem, bo̱ o̱ e̱ngu̱sse̱ hi-du̱ war ró, remu̱ zu̱ no̱m-u̱ bo̱ o̱tte̱ kwu̱pu̱ waku̱n u̱s-rem, o̱ bo̱ o̱ u̱t-no̱m. \v 2 U̱m zu̱u̱g iya remu̱ zu̱ Ru̱-u̱ nak u̱t-nip da-u̱ wa o̱ kwu̱p-du̱ u̱s-rem su̱ ne̱t-tu̱ o̱ no̱m-du̱ go̱-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ to̱. \v 3 Bo̱ ne̱t, wa kwu̱pu̱ ne̱t-ne̱ u̱s-rem remu̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱, se̱ bo̱ o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ ko̱ bo̱, ¿Bo̱ o̱ m-hyan u̱zu̱ bo̱ ku̱s-mu̱ kwu̱p-du̱ u̱s-rem su̱ u-Ru̱? \v 4 Kamu̱g in napu̱n u̱zu̱ Ru̱-u̱ no̱ngu̱ in no̱m-u̱t so̱-to̱, u̱ o̱n-u̱r wa ne̱ tu̱msu̱ wa zatte̱ ho̱r-mu̱ u̱s-nip da. A in ju̱ru̱m wu̱n da remu̱ gag-du̱ jab-u̱ wa u̱du̱ in. Napu̱n u̱zu̱ Ru̱-u̱ ko̱su̱ in o̱n-u̱r wa, remu̱ in byu̱rtu̱n u̱du̱ wa tu̱msu̱ in yage̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as. \p \v 5 Se̱di remu̱ ko̱b-du̱ ho̱g-mu̱ u̱s-rem, u̱ ko̱b-du̱ u̱t-byu̱ru̱n ne̱ u̱du̱ u-Ru̱, bo̱ o̱ naknu̱ hi-u̱r ró swadu̱ u̱r-ko̱b u̱ ho̱-du̱ ryab-su̱ u-Ru̱. U̱ Ho̱-u̱r re̱ wa de̱ no̱mu̱ ne̱t-ne̱ kwu̱p-du̱ u̱s-rem ho̱n-ho̱n. \v 6 Ru̱-u̱ <>\f + \fr 2:6 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 62:12; ShaR 24:12\xt*.\f* \v 7 Ru̱-u̱ de̱ yadu̱ fat-du̱ za u̱r-ma u̱du̱ ne̱t-tu̱ o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t so̱-to̱, tu̱msu̱ u̱du̱ i wa jab e̱ kum u̱t-fu̱'u̱bse̱, m-sek ne̱ u̱ wadu̱ jab ne̱ u̱ Ru̱-u̱ ya u̱n fat-du̱ za u̱r-ma. \v 8 Se̱di to̱ko̱n ne̱t-to̱ o̱tte̱ cwan-tu̱ u̱r-hi, e̱ yaag jab-u̱ no̱m-u̱ Ru̱-u̱ zu̱ye̱ nip-to̱ da. E̱ re shu̱ u̱ no̱m-du̱ no̱m-tu̱ za so̱-to̱. Ru̱-u̱ de̱ yadu̱ u̱n u̱r-ko̱b sok. \v 9 Wa de̱ yadu̱ ne̱t be̱e̱t wu̱ o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ u̱r-ko̱b sok u̱ namu̱ jab ne̱, Ru̱-u̱ de̱ he̱e̱se̱ yadu̱ Yahuda-ne̱ u̱r-ko̱b, kanda wa ya' i-za-Yahuda-ne̱ u̱r-ko̱b. \v 10 Se̱di Ru̱-u̱ de̱ yadu̱ ko̱wan wu̱ o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t so̱-to̱, m-ze̱g, m-sek ne̱, u̱ res-du̱ jab ne̱. Ru̱-u̱ de̱ u̱t-taku̱n u̱du̱ Yahuda-ne̱, kanda wa ya' i-za-Yahuda-ne̱. \v 11 Remu̱ zu̱ Ru̱-u̱ ko̱ste̱ m-ku̱u̱k da. \p \v 12 I za-Yahuda-ne̱ da, a e̱ no̱me̱ u̱t-ba'as, Ru̱-u̱ de̱ kwu̱pu̱ e̱ u̱s-rem ko̱ u̱ka e̱ zatte̱ bo̱r-u̱t Ru̱-u̱ yase̱ Mosa da. Tu̱msu̱ Yahuda-ne̱ i o̱tte̱ bo̱r-u̱t Mosa, a e̱ no̱me̱ u̱t-ba'as, Ru̱-u̱ de̱ kwu̱pu̱ e̱ u̱s-rem remu̱ ko̱b-du̱ do̱rru̱ u̱t-bo̱r. \v 13 No̱ng ho̱n-ho̱n na ya u̱n u̱r-ko̱b, remu̱ za ne̱t be̱e̱t wu̱ nape̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱ wa o̱ ne̱t-u̱ jab-u̱ so̱-o̱ da. Se̱di ne̱t-tu̱ o̱ do̱rru̱ no̱m-u̱ bo̱r-tu̱ Ru̱-u̱ yase̱ Mosa, Ru̱-u̱ de̱ fag-du̱ ne̱t-u̱ wa, wa jab-u̱ so̱-o̱. \v 14 E̱ke̱n i za-Yahuda-ne̱ dor bo̱r-tu̱ Ru̱-u̱ yase̱ Mosa. Ko̱ske̱ u̱zu̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱ o̱ u̱-me̱ jab-u̱s u̱n, ko̱ ba shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ waku̱n ya'aste̱ u̱n bo̱r-tu̱ Ru̱-u̱ yaase̱ Mosa da. \v 15 Yu̱-u̱r u̱n ko̱ske̱ u̱zu̱ e̱ nak u̱-me̱ jab-u̱s e̱ no̱m-u̱ Ru̱-u̱ u̱t-sa u̱-me̱ u̱t-bo̱r. Remu̱ zu̱ da-u̱ e̱ no̱me̱ no̱m-u̱ za so̱-o̱, jab-u̱s e̱ ko̱su̱ e̱, tu̱msu̱ a no̱me̱ u̱ so̱-o̱ jab-u̱s e̱ ko̱su̱ e̱. \v 16 Remu̱ iya, u̱ka no̱ hogte̱ me̱ bu̱t-tu̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r o̱ u̱t-war, iya do̱te̱ shu̱'u̱te̱. Ru̱-u̱ de̱ yadu̱ Ye̱so̱ Kiristi m-shin mu̱ wa do̱te̱ kwu̱pu̱ ne̱t-ne̱ u̱s-rem, ko̱ dorog-su̱ m-yasa su̱ jab-su̱ u̱t-ne̱t u̱s-be̱e̱t. \s1 Yahuda-ne̱ u̱ Bo̱r-u̱t Mosa ne̱ \p \v 17 Bo̱ foge̱ hi-u̱r ró <> bo̱ to̱ste̱ jab-u̱ ró u̱ do̱m-u̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱, tu̱msu̱ bo̱ o̱ u̱t-u̱k u̱ yu̱-u̱r ró u̱zu̱ bo̱ ne̱t-u̱ u-Ru̱ wa. \v 18 Bo̱ nak no̱m-u̱ Ru̱-u̱ o̱ u̱t-cwan. Remu̱ zu̱ ne̱t-tu̱ iis-tu̱ bo̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱, tu̱msu̱ bo̱ nak no̱m-tu̱ kame̱ bo̱ dag tu̱ o̱ ho̱n-ho̱n. \v 19 A mu̱ne̱ u̱zu̱ bo̱ zatte̱ u-sakna da u̱zu̱ bo̱ o̱o̱ge̱ dor-u̱t ne̱t-tu̱ o̱ po̱-ne̱, tu̱msu̱ bo̱ o̱ bo̱ m-zu̱n u̱du̱ ne̱t-tu̱ o̱ u̱-me̱ u-cwu̱m. \v 20 Bo̱ kabe̱ u̱zu̱ bo̱ wa-u̱t-ko̱se̱ a-ko̱b-du̱ m-nap ne̱ wa u̱ ya'ag-u̱ re̱k-e̱ ne̱, remu̱ zu̱ bo̱ nak u̱zu̱ bo̱r-tu̱ Ru̱-u̱ yase̱ Mosa o̱tte̱ m-nap u̱ u̱t-nip ne̱. \v 21 Bo̱ wa iis-u̱ e̱ke̱n, ¿bo̱ iiste̱ hi-u̱r ró? Bo̱ wu̱ o̱ u̱t-bu̱t u̱zu̱ ne̱t-tu̱ yage̱ u-hiw, ¿bo̱ gwak-u̱t no̱m-u̱ bo̱ o̱ u̱t-war u̱r-zwar ne̱ u̱zu̱ bo̱ nom-u̱t u-hiw da? \v 22 Bo̱ wu̱ o̱ u̱t-zu̱ a ne̱t-tu̱ no̱m m-o̱ da, ¿bo̱ gwak-u̱t no̱m-u̱ bo̱ o̱ u̱t-war u̱r-zwar ne̱ u̱zu̱ bo̱ no̱m-u̱t m-o̱ da? Bo̱ wu̱ tonte̱ m-gir da, ¿bo̱ nom-u̱t u-hiw u̱ pyu̱ m-gir da? \v 23 Bo̱ wu̱ o̱ u̱t-u̱k u̱zu̱ bo̱ o̱tte̱ bo̱r-tu̱ Ru̱-u̱ yase̱ Mosa. ¿Se̱di bo̱ gwak-u̱t u̱zu̱ bo̱ naaste̱ dim-du̱ u-Ru̱ da-u̱ bo̱ pase̱ rem-su̱ u-bo̱r da? \v 24 De̱ wu̱te̱ Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱u̱t, <>\f + \fr 2:24 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 52:5; E̱zik 36:22\xt*.\f* \p \v 25 No̱m-du̱ u̱r-pe̱s o̱tte̱ u̱r-zwar, a ne̱t-u̱ do̱re̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱. Se̱di a ne̱t do̱re̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱ da wa shu̱'u̱te̱ u̱s-gan u̱ ne̱t-tu̱ na no̱me̱ u̱r-pe̱s ne̱ da. \v 26 A shu̱'u̱te̱ zu̱ i zatte̱ u̱r-pe̱s da, e̱ o̱ do̱rru̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱, Ru̱-u̱ de̱ kab-du̱ e̱ ne̱t-u̱t wa. \v 27 Na de̱ kwu̱pu̱ no̱ u̱s-rem remu̱ zu̱ no̱ o̱tte̱ bo̱r-u̱t Mosa tu̱msu̱ no̱ no̱mo̱g u̱r-pe̱s, se̱di no̱ o̱ pas-du̱ bo̱r-u̱t to̱. \p \v 28 Wa-Yahuda wu̱ u̱t-nip wa bo̱ o̱ye̱ da, a-bo̱ shu̱'u̱te̱ wa-Yahuda u-war. Se̱di o̱tte̱ u̱r-zwar bo̱ shu̱'u̱t wa-Yahuda u̱ jab u-war ne̱. \v 29 Wa-Yahuda u̱t-nip wa o̱ wu̱ jab-u̱ wa o̱o̱ge̱ ho̱n-ho̱n u̱du̱ u-Ru̱. Yar u-Ru̱ o̱ do̱'e̱ no̱mu̱ jab-u̱ ne̱t u̱r-pe̱s za bo̱r-tu̱ ne̱t pane̱ da. Go̱-du̱ ne̱t-u̱ wa kum u̱t-vam du̱gu̱-du̱ u-Ru̱, za du̱gu̱-du̱ ne̱t da. \c 3 \s1 Ru̱-u̱ o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱ // wa zu̱ wa u̱t-no̱m \p \v 1 ¿De̱ku̱n se̱ge̱-de̱ o̱ro du̱ Yahuda-ne̱ kume̱ du̱ i-za-Yahuda-ne̱ kumte̱ da? ¿Yan-o̱ ne̱t de̱ u̱t-kwu̱m ana no̱mu̱ wa u̱r-pe̱s? \v 2 Se̱ge̱-du̱ o̱ro du̱ ne̱t do̱'e̱ u̱t-kwu̱m u̱s-fu̱n u-tát! Ru̱-u̱ ya'aste̱ rem-u̱s wa u̱du̱ Yahuda-ne̱ remu̱ e̱ got se̱ u̱r-zwar ne̱. \p \v 3 Yahuda-ne̱ u-tát e̱ zatte̱ yadu̱ jab u̱du̱ u-Ru̱ u̱ka e̱ nomte̱ este̱du̱ u̱s-rem u̱zu̱ u̱t-ya jab da. Waku̱n u̱t-kere̱ u̱t-shu̱t u̱zu̱, <<¿No̱ o̱ m-hyan u̱zu̱ a Yahuda-ne̱ shu̱'u̱te̱ a-ko̱b-du̱ yadu̱ jab, u̱t-wa u̱ Ru̱-u̱ yage̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱ wa nom-tu̱ Yahuda-ne̱ es-du̱ u̱s-rem?>> \v 4 Za u̱t-no̱me̱ da iya! Ko̱ ne̱t-ne̱ be̱e̱t shu̱'u̱te̱ a-u̱s-bi, u-Ru̱ wa-u̱t-nip wa, u̱ka Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱tte̱: \q1 <> \p \v 5 Abite̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ in o̱ u̱t-no̱m ko̱ske̱ no̱m-u̱t so̱-to̱ tu̱ Ru̱-u̱ no̱me̱, ¿In de̱e̱n u̱t-zu̱ Ru̱-u̱ no̱ng ho̱n-ho̱n da a wa ya' in u̱r-ko̱b? (Sin-se̱ dorog-su̱ u̱r-ma ne̱t se̱.) \v 6 Za u̱t-no̱me̱ iya da! A shu̱'u̱te̱ Ru̱-u̱ no̱me̱ ho̱n-ho̱n da ko̱-uyan da, ¿re̱ne̱ o̱ wa do̱te̱ no̱mu̱ ne̱t-tu̱ u-dak kwu̱p-du̱ u̱s-rem ho̱n-ho̱n ne̱? \v 7 Waku̱n wa u̱t-kere̱ u̱t-zu̱, <> \v 8 To̱ko̱n ne̱t-to̱ ke̱k-tu̱ it u̱s-rem u̱zu̱ it zu̱u̱g, <> Se̱di Ru̱-u̱ de̱ kwu̱pu̱ u̱n u̱s-rem ho̱n-ho̱n. \s1 Waku̱n za ne̱t-u̱ so̱-o̱ da \p \v 9 ¿Yan-o̱ in do̱'e̱ u̱t-zu̱? ¿In Yahuda-ne̱ ze̱g m-ze̱g i-za-Yahuda-ne̱ da? Ko̱ o̱ko̱n, na ko̱sku̱ u̱zu̱ u̱t-ne̱t u̱t-be̱e̱t! U̱ Yahuda-ne̱ u̱ i-za-Yahuda-ne̱ da ganse̱ na o̱ye̱ remu̱ be̱b-du̱ u̱t-ba'as de̱ o̱ dor-tu̱ na. \v 10 U̱-me̱ Rem-su̱ u-Ru̱, na panu̱g no̱m-u̱t tun-to̱ u̱t-be̱e̱t: \q1 <>\f + \fr 3:12 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 14:1-3; 53:1-3; WBu̱t 7:20\xt*.\f* \q1 \v 13 <>\f + \fr 3:13 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 5:9. \xt*\f* \q1 <> \f + \fr 3:13 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 140:3\xt*.\f* \q1 \v 14 <>\f + \fr 3:14 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 10:7. \xt*\f* \q1 \v 15 <>\f + \fr 3:17 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 59:7-8\xt*.\f* \q2 \v 18 <>\f + \fr 3:18 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 36:1\xt*.\f* \p \v 19 U̱ da-o̱ in nak u̱zu̱ Yahuda-ne̱ e̱ na u̱t-sa e̱ do̱r bo̱r-tu̱ u-Ru̱ tu̱ Mosa pane̱. Na no̱mo̱g iya hen remu̱ ne̱t-tu̱ taagte̱ no̱m-u̱t war, tu̱msu̱ Ru̱-u̱ de̱ kwu̱pu̱ ne̱t-tu̱ dak-u uno̱ u-be̱e̱t u̱s-rem. \v 20 Remu̱ iya, waku̱n zaar wu̱ de̱ u̱t-shu̱'u̱t wa za u̱t-ba'as remu̱ do̱rru̱ no̱m-u̱ bo̱r-tu̱ zu̱ na no̱m da. No̱m-u̱ bo̱r-tu̱ nome̱ o̱ ko̱su̱ ne̱t u̱ka ba'as-u̱t wa o̱tte̱.\f + \fr 3:20 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 143:2; Gara 2:16\xt*.\f* \s1 Yadu̱ jab u̱du̱ Ye̱so̱ wa'ag // in a-jab-u̱s so̱-se̱ ne̱ \p \v 21 Se̱di u̱ da-o̱ Mosa u̱ a-warru̱ Rem-su̱ u-Ru̱ ne̱ ko̱ske̱ in fu̱n-yu̱ yadu̱ jab-u̱ so̱-o̱, za remu̱ do̱rru̱ no̱m-tu̱ bo̱r-tu̱ u̱t-sa da. \v 22 Uno̱ jab-u̱ so̱-o̱ du̱gu̱-du̱ u-Ru̱ hagu̱n du̱gu̱-du̱ yadu̱ jab u̱du̱ Kiristi u̱du̱ i ya'e̱ u̱t-nip be̱e̱t. Mo̱ko̱n ku̱u̱k-mo̱ zaar da.\f + \fr 3:22 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Gara 2:16\xt*.\f* \v 23 Ne̱t-ne̱ kowan no̱ng u̱t-ba'as, tu̱msu̱ e̱ no̱mo̱g m-ra u̱ sek-mu̱ u-Ru̱ ne̱. \v 24 Tu̱msu̱ Ru̱-u̱ no̱ng se̱ge̱-u̱r wa remu̱ nya-u̱ wa no̱mu̱ in jab gan. Wa no̱mo̱g iya remu̱ Kiristi Ye̱so̱ wu̱ rure̱ in du̱gu̱ swadu̱ u̱r-ko̱b du̱ u̱t-ba'as. \v 25 Ru̱-u̱ ya'aste̱ Ye̱so̱ u̱ka u̱r-to̱o̱g du̱ hastu̱ u̱t-ba'as. Wa no̱mo̱g iya remu̱ wa mu̱tte̱ ne̱t-ne̱ za u̱t-ba'as u̱du̱ u-Ru̱ da-u̱ e̱ ya jab u̱du̱ Ye̱so̱ wu̱ mare̱ u̱ remu̱ in tu̱msu̱ wa azu̱g hyu̱-m wa. To̱o̱g-u̱ o̱ ko̱ske̱ u̱zu̱ Ru̱-u̱ zatte̱ m-ku̱u̱k da, tu̱msu̱ remu̱ gag-du̱ jab-u̱ wa, wa ruuste̱ u̱ fu̱n-u̱ ba'as-tu̱ e̱ no̱me̱ u-dim wa yaag u̱n u̱r-ko̱b da. \v 26 Ru̱-u̱ no̱ng gag-du̱ jab-u̱ uno̱ da-o̱ remu̱ wa ko̱ste̱ u̱zu̱ wa o̱tte̱ jab-u̱ so̱-o̱. Tu̱msu̱ ne̱t be̱e̱t wu̱ ya' jab u̱du̱ Ye̱so̱ wa de̱ u̱t-shu̱'u̱t wa jab-u̱ so̱-o̱. \p \v 27 U̱ da-o̱ hen, ¿yan-o̱ na do̱te̱ u̱t-u̱k? O̱ko̱n zarra! Ru̱-u̱ za kab-du̱ ne̱t remu̱ zu̱ a o̱ do̱rru̱ bo̱r-u̱t Mosa da, se̱di wa kab i o̱ yadu̱ jab u̱du̱ Ye̱so̱ u̱ to̱o̱g-u̱ wa ne̱. \v 28 In nak u̱zu̱ Ru̱-u̱ o̱ kab-du̱ u̱t-ne̱t remu̱ yadu̱ jab-u̱ e̱ za remu̱ do̱rru̱ u-bo̱r da. \v 29 ¿Ru̱-u Yahuda-ne̱ o̱ war-o̱? ¿Ru̱-u a-za Yahuda-ne̱ wa ko̱ e̱ da? Iya o̱, Ru̱-u̱ ne̱t-ne̱ be̱e̱t o̱. \v 30 Ru̱-o̱ u-gan, wa de̱ muutu̱ Yahuda-ne̱ e̱ shu̱'u̱t a-jab-u̱s so̱-se̱ u̱du̱ wa, remu̱ yadu̱ jab-u̱ u̱n. Tu̱msu̱ muut i za-Yahuda-ne̱ da a-jab-u̱s so̱-se̱ u̱du̱ wa, remu̱ yadu̱ jab-u̱ u̱n. \v 31 ¿No̱ o̱ m-hyan in mu̱u̱tu̱n bo̱r-tu̱ Ru̱-u̱ yase̱ Mosa m-zan u̱ remu̱ mo̱ttu̱ ya-du̱ jab? Ko̱ cashi iya o̱ da! Se̱di a inya jab u̱du̱ Ye̱so̱, u̱t-ko̱se̱ u̱zu̱ bo̱r-u̱t Mosa o̱tte̱ m-shin. \c 4 \s1 Yadu̱ jab-u̱ Ibrahi \p \v 1 ¿A in o̱ dorog-su̱ mo̱ttu̱ bo̱r-u̱t Mosa tu̱msu̱ u̱ka ne̱t do̱te̱ u̱t-shu̱'u̱t wa jab-u̱ so̱-o̱, kamu̱g in baksu̱n Ibrahi, u̱so-u̱ u̱so-u̱t Yahuda-ne̱. \v 2 Abite̱ remu̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t so̱-to̱ Ibrahi o̱ Ru̱-u̱ has-tu̱ wa u̱t-ba'as, Ibrahi za kwu̱mu̱g no̱m-u̱ u̱t-u̱k u̱-me̱ u̱t-ne̱t, se̱di wa za kum-u̱t no̱m-u̱ u̱t-u̱k u̱du̱ u-Ru̱ da. \v 3 Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱u̱g, <>\f + \fr 4:3 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Taku̱ 15:6; Gara 3:6\xt*.\f* \p \v 4 Da-u̱ ne̱t-u̱ no̱me̱ u-pama, to̱p-u̱ na do̱'e̱ to̱p-du̱ wa ho̱s-mo̱ da. Se̱di to̱p-u̱ no̱m-u̱ wa no̱me̱ o̱. \v 5 Se̱di na got ne̱t-ne̱ a-jab-u̱s so̱-se̱ ne̱, za remu̱ pama-u̱s e̱ da, se̱di remu̱ yadu̱ jab-u̱ e̱ u̱du̱ u-Ru̱ wu̱ nome̱ ho̱-du̱ u̱t-ba'as. \v 6 Dawuda waru̱g rem-u̱s se̱ da-u̱ wa no̱me̱ rem-su̱ kom-u̱ u-Ru̱ u̱du̱ ne̱t-u̱ wu̱ Ru̱-u̱ fage̱ wa jab-u̱ so̱-o̱ za wa no̱m o̱ko̱n pama-o̱. \q1 \v 7 <>\f + \fr 4:8 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 32:1-2\xt*.\f* \p \v 9 ¿Kom-u̱ u-Ru̱ o̱ do̱m-u̱ a-u̱r-pe̱s-ne̱ u̱ war-e̱ kyak i na no̱me̱ u̱r-pe̱s? ¿Ko̱ be̱e̱t u̱ a-za-u̱r-pe̱s-ne̱? No̱m-u̱ in o̱ u̱t-zu̱, <>\f + \fr 4:9 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Taku̱ 15:6\xt*.\f* \v 10 ¿Yan da-o̱ Ru̱-u̱ muutu̱ Ibrahi wa jab-u̱ so̱-o̱? ¿Da-u̱ na no̱mu̱ wa u̱r-pe̱s o̱ ko̱ kanda na no̱mu̱ wa u̱r-pe̱s? Ru̱-u̱ fak Ibrahi wa jab-u̱ so̱-o̱ kanda na no̱m-tu̱ wa u̱r-pe̱s o̱. \v 11 Se̱di wa kabu̱g nap-su̱ u̱r-pe̱s remu̱ yadu̱ jab-u̱ rò u̱du̱ u-Ru̱ u̱zu̱ wa haste̱ ba'as-u̱t rò. Remu̱ iya Ibrahi shu̱'u̱te̱ u-u̱so u̱ yadu̱ jab u̱du̱ a-yadu̱ jab ne̱ ko̱ ba na no̱me̱ u̱n u̱r-pe̱s da. Ru̱-u̱ o̱ hyan-du̱ u̱n a-jab-u̱s so̱-se̱ ne̱ remu̱ yadu̱ jab-u̱ u̱n. \v 12 Tu̱msu̱ wu̱na u̱so-u i na no̱me̱ u̱r-pe̱s, za rem u̱r-pe̱s u̱ warre̱ da se̱di do̱rru̱ da-tu̱ yadu̱ jab-u̱ u̱so-u in Ibrahi kanda na no̱me̱ wa u̱r-pe̱s. \s1 Este̱du̱ u̱s-rem u-Ru̱ haagu̱n // u̱du̱ in remu̱ yadu̱ jab \p \v 13 Ru̱-u̱ no̱ngu̱ este̱du̱ u̱s-rem u̱ yaase̱ u-dak u-be̱e̱t u̱du̱ Ibrahi u̱ ko̱-u̱r wa ne̱, za remu̱ do̱rru̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱ da se̱di remu̱ zu̱ Ibrahi yaag jab u̱du̱ u-Ru̱. Remu̱ iya, Ru̱-u̱ zu̱ Ibrahi ne̱t-u̱ jab-u̱ so̱-o̱. \v 14 Abite̱ es-du̱ u̱s-rem su̱ u-Ru̱ u̱ i o̱ do̱rru̱ u-bo̱r ne̱ o̱ u̱ war-o̱, ko̱ske̱ u̱zu̱ yadu̱ jab-u̱ ne̱t zan-mo̱, tu̱msu̱ este̱du̱ u̱s-rem su̱ Ru̱-u̱ no̱me̱ zatte̱ m-kim da. \v 15 U̱m zu̱u̱g iya, remu̱ zu̱ bo̱r-tu̱ naku̱n ryab-su̱ u-Ru̱. Tu̱msu̱ be-du̱ bo̱r-tu̱ zatte̱ da, ne̱t za u̱t-shu̱'u̱t wa-ko̱b-du̱ kab-du̱ rem-su̱ u-bo̱r da. \p \v 16 Remu̱ iya, este̱du̱ u̱s-rem haan u̱ remu̱ yadu̱ jab. Ru̱-u̱ no̱ngu̱ in o̱ u̱ka m-ho̱s, u̱du̱ ne̱t-tu̱ o̱ u-me̱ ko̱-u̱r Ibrahi, za ne̱t-tu̱ na yaase̱ ne̱ u-bo̱r u̱ war-e̱ da, se̱di u̱r-kot u̱ i o̱tte̱ yadu̱ jab u̱ka Ibrahi. Wu̱na o̱ u-u̱so u̱ i ya jab be̱e̱t u̱du̱ este̱du̱ u̱s-rem su̱ u-Ru̱. \v 17 Rem-su̱ Ru̱-u̱ waru̱g u̱zu̱, <>\f + \fr 4:17 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Taku̱ 17:5\xt*.\f* Ru̱-u̱ no̱ng iya remu̱ zu̱ Ibrahi yaag jab u̱du̱ u-Ru̱ u̱zu̱ wa o̱tte̱ be̱b-du̱ yadu̱ u̱r-fat u̱du̱ wu̱ mare̱, tu̱msu̱ wu̱ nome̱ no̱m-u̱t po-to̱ u̱-me̱ no̱m-tu̱ za o̱ko̱n da. \p \v 18 Ko̱ ba shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ Ibrahi zatte̱ o̱ko̱n u̱ wa do̱te̱ wadu̱ jab da, se̱di wa re̱e̱g shu̱ u̱ yadu̱ jab ne̱ u̱zu̱ wa de̱ shu̱'u̱te̱ u̱so-u̱ u̱t-dak u-tát, u̱ka Ru̱-u̱ zu̱tte̱ wa u̱zu̱, <> \v 19 Ibrahi yakke̱ u̱ yadu̱ jab-u̱ wa u̱ mar da, ko̱ ba shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ wa no̱ng u̱s-hak u̱t-shik u̱t-tan, tu̱msu̱ ne̱ta wa Saratu aru̱kte̱ da-u̱ u̱r-mat. \v 20 Se̱di wa no̱ng u-sakna u̱ jab remu̱ este̱du̱ u̱s-rem su̱ Ru̱-u̱ no̱me̱ da, se̱di wa swu̱ru̱g yadu̱ jab, tu̱msu̱ wa no̱mu̱ u-Ru̱ m-sek. \v 21 Ibrahi yaag jab, Ru̱-o̱ keru̱ no̱m-du̱ no̱mu̱ wa zu̱ wa u̱t-no̱m. \v 22 Remu̱ yadu̱ jab Ibrahi, Ru̱-u̱ kabu̱g wa, <> \v 23 U̱ka na pu̱nte̱ u̱ Rem-su̱ u-Ru̱, <> Tu̱msu̱ za remu̱ Ibrahi o̱ war-o̱ na pu̱nte̱ da. \v 24 Se̱di na panu̱g rem-u̱s sin-se̱ remu̱ in, remu̱ zu̱ Ru̱-u̱ mutte̱ in a-jab-u̱s so̱-se̱, ne̱t be̱e̱t wu̱ ya' jab u̱du̱ wa, wu̱ yu̱nse̱ Ye̱so̱ Wa-ko-uyan in du̱gu̱ m-mar. \v 25 Remu̱ ba'as-u̱t in, to̱ ne̱t-tu̱ hote̱ wa, tu̱msu̱ wa yu̱ne̱ du̱gu̱ m-mar remu̱ wa jaaste̱ ba'as-u̱t in. \c 5 \s1 Ru̱-u̱ de̱ yadu̱ in ru̱s-du̱ jab a // in to̱ste̱ jab-u̱s in u̱du̱ wa \p \v 1 Ba shu̱'u̱te̱ u̱zu̱, Ru̱-u̱ jaaste̱ ba'as-u̱t in remu̱ yadu̱ jab u̱du̱ Ye̱so̱, in o̱tte̱ ru̱s-du̱ jab u-me̱ Wa-ko-uyan in Ye̱so̱ Kiristi. \v 2 Remu̱ yadu̱ jab-u̱ in, Kiristi upuste̱ in ke̱rru̱ kwu̱m-du̱ nya-u̱ u-Ru̱ u̱ in o̱tte̱ u̱r-yu̱. Tu̱msu̱ in no̱ng u̱r-so̱ remu̱ wadu̱ jab-u̱ Ru̱-u̱ de̱ ko̱su̱ in fu̱'u̱bse̱-tu̱ u-Ru̱. \v 3 Tu̱msu̱ in no̱mo̱n u̱r-so̱ da-u̱ ne̱t-tu̱ o̱ yadu̱ in u̱r-ko̱b remu̱ yadu̱ jab-u̱ in u̱du̱ Kiristi, remu̱ zu̱ in nak u̱zu̱ swadu̱ u̱r-ko̱b u̱ in do̱'e̱ naknu̱ in gag-du̱ jab. \v 4 A ne̱t-u̱ shu̱'u̱te̱ wa gag-du̱ jab, Ru̱-u̱ de̱ muutu̱ wa ne̱t-u̱ u̱r-ka. Tu̱msu̱ a ne̱t-u̱ shu̱'u̱te̱ ne̱t-u̱ u̱r-ka, wa de̱ shu̱'u̱tu̱ wa wadu̱ jab u̱du̱ u-Ru̱. \v 5 Wadu̱ jab za yadu̱ bo̱ m-'e̱ da ko̱ cashi, remu̱ zu̱ Ru̱-u̱ ko̱ske̱ in cwan-u̱t u̱ wa sok. Wa yaag in Yar-u wa, u̱-me̱ jab-u̱s in. \p \v 6 Da-u̱ in za keru̱ u̱kru̱ hi-u̱r in da, regne̱ ho̱n-ho̱n da-u̱ Kiristi mare̱ remu̱ ba'as-u̱t in. \v 7 U̱t-po̱ ne̱ na kum-u̱t waku̱n wu̱ de̱ m-mar remu̱ waku̱n wa-jab-u̱ so̱-o̱, jiya na u̱t-kere̱ kwu̱m-du̱ ne̱t wu̱ de̱ u̱t-mar remu̱ ne̱t-u̱ o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t so̱-to̱. \v 8 Se̱di Ru̱-u̱ ko̱ske̱ in cwan-u̱t wa, u̱ wa to̱mto̱n in Kiristi wa mu̱r u̱ remu̱ in, da-u̱ in o̱o̱ge̱ a-u̱t-ba'as-ne̱. \p \v 9 Ru̱-u̱ jaaste̱ ba'as-u̱t in remu̱ hyu̱-m Kiristi, za u-sakna, wa de̱ hen u̱ u̱kru̱ in du̱gu̱ ryab-su̱ u-Ru̱. \v 10 Da-u̱ in o̱o̱ge̱ m-ra u-Ru̱ ne̱, Ru̱-u̱ ho̱ngu̱ssu̱ in u̱ wa ne̱ remu̱ mar-mu̱ Wa'-u̱ wa. In nak u̱zu̱ Ye̱so̱ u̱ keru̱ u̱kru̱ in, tu̱msu̱ remu̱ zu̱ wa o̱ u̱r-fat. \v 11 Maag u̱ku̱n da, in do̱'e̱ no̱m-du̱ u̱r-so̱ remu̱ mar-mu̱ Wa-ko-uyan Ye̱so̱ Kiristi no̱me̱ wa samge̱ in u-Ru̱ ne̱. \s1 M-mar du̱gu̱-du̱ Adamu // u̱r-fat u̱du̱ Ye̱so̱ \p \v 12 U̱ka ba'as-tu̱ cwatu̱n u̱-me̱ u-dak du̱gu̱-du̱ ne̱t gan, mar-mu̱ cwaan remu̱ zu̱ ne̱t-ne̱ be̱e̱t no̱ng u̱t-ba'as. Tu̱msu̱ mar-mu̱ haan u̱du̱ u̱t-ne̱t u̱t-be̱e̱t, remu̱ ba'as-tu̱ Adamu no̱me̱. \v 13 Kanda na hattu̱n bo̱r-tu̱ Ru̱-u̱ yase̱ Mosa, ne̱t-tu̱ o̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as. Se̱di na kabu̱g se̱ u̱ka u̱t-ba'as da, remu̱ zu̱ bo̱r-tu̱ zaar tu̱ ne̱t de̱ u̱t-pas da. \v 14 Ko̱ ba shu̱'u̱te̱ iya, mar-mu̱ takku̱n du̱gu̱ da-u̱ Adamu u̱ haan u̱ da-u̱ Mosa, tu̱msu̱ u̱ i no̱me̱ ne̱ u̱t-ba'as remu̱ pas-du̱ u-bo̱r da u̱ka Adamu nomte̱. Adamu tu̱msu̱ wa o̱o̱ge̱ ryu̱n-u̱ wu̱ de'e̱ haan. \f + \fr 5:14 \fr*\ft Wu̱ do̱'e̱ haan wa o̱ Ye̱so̱.\ft*\f* \p \v 15 Se̱di hastu̱ ba'as-u̱t in tu̱ Ru̱-u̱ no̱me̱ o̱ u̱ka m-ho̱s u̱du̱ in, za u̱ka ba'as-u̱t Adamu da. Remu̱ zu̱ ba'as-u̱t wa-gan nakku̱n mar-mu̱ u̱t-ne̱t u-tát. Se̱di nya-u̱ u-Ru̱ o̱ u-tát, remu̱ ho̱s-mu̱ wa no̱me̱ u̱-me̱ ne̱t gan u̱ wa, Ye̱so̱ Kiristi hattu̱n nya-u̱ u-Ru̱ u̱du̱ u̱t-ne̱t u-tát. \v 16 Tu̱msu̱, nya-u u-Ru̱ ganse̱ o̱o̱ge̱ u̱ ba'as-u̱t Adamu ne̱ da. U̱m zu̱u̱g iya remu̱ ba'as-u̱t to̱ tu̱ Adamu no̱me̱ to̱ nakku̱n kwu̱p-du̱ u̱s-rem su̱ u-Ru̱ u̱du̱ ne̱t-tu̱ u-dak u̱t-be̱e̱t. Se̱di nya-u u-Ru̱ muute̱ in za u̱t-ba'as ko̱ ba in no̱me̱ u̱t-ba'as u-tát. \v 17 Mar-m no̱mo̱g u̱r-faru̱k u̱-me̱ u̱t-ne̱t remu̱ ba'as-tu̱ ne̱t gan, Adamu. Se̱di m-ze̱g iya, Ye̱so̱ Kiristi samge̱ in u-Ru̱ ne̱. Ru̱-u̱ yaag in wa u̱ka m-ho̱s u-tát, tu̱msu̱ i kabe̱ wa, e̱ de̱ re̱-du̱ be̱b-du̱ u̱t-ba'as m-mar ne̱ u̱-me̱ Ye̱so̱ Kiristi. \p \v 18 Remu̱ ba'as-tu̱ wa u-gan no̱me̱, to̱ haatu̱n ne̱t-ne̱ be̱e̱t swadu̱ u̱r-ko̱b, tu̱msu̱ iya-o̱ hen no̱m-u̱ u-gan u̱ Kiristi no̱me̱, o̱ haatu̱n u-u̱ku̱r u̱-me̱ ko̱wan, u̱ka Ru̱-u̱ do̱te̱ yadu̱ ne̱t-ne̱ fat-du̱ za u̱r-ma. \v 19 Remu̱ ba'as-u̱t ne̱t gan no̱me̱, de̱ wu̱te̱ ne̱t-ne̱ be̱e̱t e̱ shu̱'u̱te̱ a-u̱t-ba'as-ne̱. Iya-o̱ hen tu̱msu̱ remu̱ jab-u̱ so̱-o̱ u̱ ne̱t gan no̱me̱, ne̱t-ne̱ u-tát e̱ de̱ u̱t-shu̱'u̱t a-jab-u̱s so̱-se̱ ne̱. \p \v 20 Ru̱-u̱ ya'aste̱ bo̱r-u̱t wa u̱du̱ Mosa remu̱ ne̱t-tu̱ hyen-u̱t ba'as-u̱t e̱ m-zu̱n. Se̱di da-u̱ ba'as-tu̱ sure̱ u-tát, nya-u̱ u-Ru̱ zeg u-tát sok. \v 21 U̱ka ba'as-tu̱ nomte̱ u̱r-faru̱k u̱-me̱ u̱t-ne̱t u̱t-be̱e̱t tu̱msu̱ hatu̱n u̱n m-mar, iya o̱ hen nya-u̱ u-Ru̱ do̱te̱ no̱m-du̱ u̱r-faru̱k remu̱ jab-u̱ so̱-o̱, u̱ de̱ hatu̱n fat-du̱ za u̱r-ma remu̱ Ye̱so̱ Kiristi Wa-ko-uyan in. \c 6 \s1 Kiristi getu̱mte̱ be̱b-du̱ u̱t-ba'as \p \v 1 ¿Yan-o̱ in do̱'e̱ u̱t-zu̱? ¿In de̱e̱n u̱ re-du̱ shu̱ u̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as remu̱ wa jaaste̱ ba'as-u̱t in tu̱msu̱ wa swu̱ru̱ in u-nya? \v 2 Za u̱t-no̱me̱ iya da! A in kabe̱ Ye̱so̱, no̱m-tu̱ wadu̱ in u̱ yu̱-du̱ u̱t-ba'as to̱ maru̱g, ¿re̱ do̱te̱ u̱t-no̱m in ha u̱r-yu̱ u-me̱ u̱t-ba'as? \v 3-4 U̱ka na no̱m-tu̱ in u̱t-yu̱bu̱sse̱ m-bu̱, in maru̱g tu̱msu̱ na dok in u̱ Kiristi ne̱ u̱ka wa mu̱rte̱ tu̱msu̱ na dok wa. Na no̱ngu̱ in u̱t-yu̱bu̱sse̱ m-bu̱ remu̱ in nom-u̱t yu̱-u̱r po-de̱ u̱ka u̱s-gan, u̱ka Ye̱so̱ yu̱nte̱ du̱gu̱ m-mar, u̱-me̱ fu̱'u̱bse̱-tu̱ u-Ru̱ Uso-u in. Iya o̱ in kumte̱ fat-u̱r po-de̱. \f + \fr 6:3-4 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Koro 2:12\xt*.\f* \p \v 5 Ba in shu̱'u̱te̱ u̱s-gan u̱ Kiristi ne̱ remu̱ mar-m Kiristi, iya o̱ hen in do̱te̱ u̱t-shu̱'u̱t u̱s-gan u̱ yu̱ne̱-u̱r wa u̱r-fat u̱ka wa yu̱nte̱. \v 6 U̱ka in nu̱pte̱ u̱zu̱ na taru̱g yu̱-du̱ u̱t-ba'as u̱ in u̱-do̱m u-kan da-u̱ na tare̱ Ye̱so̱ u̱-do̱m u-kan, taas u̱ ba'as-tu̱ kum-u̱t u̱r-be̱b u̱ jab-u̱s in da. Na no̱mo̱g sin-se̱ u̱s-be̱e̱t taas in shu̱'u̱t to̱k-ne̱ i u̱t-ba'as da. \v 7 In nak u̱zu̱ ba'as-tu̱ zatte̱ u̱r-faru̱k u̱ do̱m-u̱ ne̱t-tu̱ mare̱ da. \p \v 8 Ba shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ in maru̱g u̱ Kiristi ne̱, in o̱ yadu̱ jab u̱zu̱ in do̱'e̱ u̱r-fat u̱ wa ne̱. \v 9 In nakku̱n u̱zu̱ Ru̱-u̱ yu̱nste̱ Kiristi du̱gu̱ m-mar, tu̱msu̱ wa zamu̱n u̱t-swu̱r m-mar da. Mar-mu̱ zatte̱ u̱r-be̱b u̱du̱ Ye̱so̱ da. \v 10 Remu̱ mar-mu̱ wa mare̱, ba'as-tu̱ zatte̱ u̱r-be̱b u̱-me̱ wu̱n da, tu̱msu̱ u̱ da-o̱ wa o̱ yu̱-du̱ no̱mu̱ u-Ru̱ u̱t-fu̱'u̱bse̱. \p \v 11 Remu̱ iya hen, kab hi-u̱r ró u̱ka wu̱ mare̱ taas u̱ ba'as-tu̱ dor-u̱t wa da, se̱di bo̱ kab hi-u̱r ró wa u̱r-fat u̱du̱ u-Ru̱ u̱-me̱ Kiristi Ye̱so̱. \v 12 Remu̱ iya, a no̱ yage̱ u̱ ba'as-tu̱ no̱m u̱r-faru̱k u̱-me̱ war-u̱t no̱ tu̱ de̱ m-mar da, taas no̱ do̱r zwarru̱ no̱m-u̱ war-u̱t no̱ o̱ u̱t-sa da. \v 13 A no̱ yase̱ o̱g-tu̱ war-u no̱ to̱ to̱ shu̱'u̱t cwu̱-tu̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as da. Se̱di no̱ yase̱ hi-u̱r no̱ u̱du̱ u-Ru̱, remu̱ zu̱ no̱ o̱gu̱ maru̱g se̱di u̱ da-o̱ no̱ o̱tte̱ fat-u̱r po-de̱. Remu̱ iya yaase̱ war-u no̱ u̱ shu̱'u̱t u̱ka cwu̱-tu̱ m-ank u̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t so̱-to̱ remu̱ fu̱'u̱bse̱-tu̱ u-Ru̱. \v 14 A no̱ yage̱ u̱ ba'as-tu̱ no̱m u̱r-faru̱k u̱-me̱ no̱ da, remu̱ zu̱ bo̱r-tu̱ zatte̱ u̱r-be̱b u̱-me̱ no̱ da. Se̱di, no̱mo̱n u̱r-yu̱ u̱-me̱ shin-mu̱ nya-u̱ u-Ru̱. \s1 No̱mo̱n u̱r-yu̱ u̱ka to̱k u-Ru̱ u̱ // no̱m-du̱ pama-u̱ jab-u̱ so̱-o̱ \p \v 15 Ba shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ nya-u u-Ru̱ u̱ku̱rte̱ in du̱gu̱ u̱t-bo̱r, ¿u̱t-shu̱'u̱t u̱zu̱ na re̱ shu̱ u̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as ne̱? O'o! Ko̱ ca! \v 16 ¿No̱ nak u̱zu̱ a no̱ yaase̱ hi-u̱r no̱ u̱du̱ waku̱n u̱ka to̱k-ne̱ nomte̱ m-to̱k, no̱ shu̱'u̱te̱ to̱k-u̱ wa, remu̱ zu̱ no̱ o̱ do̱rru̱ wa da? No̱ keru̱ shu̱'u̱tu̱ to̱k-ne̱ u̱t-ba'as tu̱ hu̱u̱tu̱ ne̱t-ne̱ u̱du̱ m-mar, ko̱ no̱ keru̱ do̱rru̱ Rem-su̱ u-Ru̱ su̱ de̱ wadu̱ ne̱t u̱ yu̱-du̱ jab-u̱ so̱-o̱. \v 17 Se̱di u̱t-vam u̱du̱ u-Ru̱, remu̱ u̱r-taku̱n no̱ o̱o̱g m-to̱k u̱-me̱ u̱t-ba'as, se̱di u̱ da-o̱ no̱ kabu̱g ko̱se̱-tu̱ it no̱mu̱ no̱ jab gan. \v 18 Ru̱-u̱ ruute̱ no̱ du̱gu̱ to̱k-mu̱ u̱t-ba'as, no̱ shu̱'u̱te̱ to̱k-ne̱ u̱ no̱m-du̱ yu̱-du̱ jab-u̱s so̱-se̱. \p \v 19 U̱m ko̱sku̱ no̱ sha-mu̱ u̱s-rem mu̱ to̱k remu̱ no̱ gotu̱ u̱r-nu, remu̱ jab-u̱ u̱r-ma ne̱t. U̱r-taku̱n no̱ o̱o̱gu̱ yasu̱ o̱g-tu̱ war-u̱t no̱ u̱ no̱m-du̱ no̱m-tu̱ za u-he̱n tu̱msu̱ u̱ swu̱rru̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱. Remu̱ iya u̱ da-o̱, yasu̱n o̱g-tu̱ war-u̱t no̱ remu̱ no̱ no̱m-u̱t yu̱-du̱ jab-u̱s so̱-se̱ u̱ no̱ shu̱'u̱te̱ u-he̱n ne̱. \v 20 U̱ da-u̱ dim, no̱ o̱o̱g to̱k-ne̱ u̱t-ba'as, waku̱n wa'ag no̱ u̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t so̱-to̱ u̱r-be̱b da. \v 21 U̱ da-u̱ dim no̱ no̱mo̱g no̱m-tu̱ no̱ ho̱g-du̱ e̱'-mu̱ no̱m-du̱ to̱ u̱ da-o̱. ¿Yan to̱p-o̱ no̱ kume̱ remu̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t to̱? To̱p-u̱ no̱m-u̱t to̱ mar-mo̱. \v 22 Se̱di u̱ da-o̱, Ru̱-u̱ rwu̱ru̱g no̱ du̱gu̱ u̱t-ba'as, no̱ shu̱'u̱te̱ to̱k-ne̱ u-Ru̱. Nya-u u-Ru̱ u̱ no̱ de̱ u̱t-kwu̱m o̱ jab u-he̱n, tu̱msu̱ no̱ de̱ kwu̱m-du̱ fat-du̱ za u̱r-ma. \v 23 To̱p-u̱ u̱t-ba'as mar-mo̱, se̱di nya-u u-Ru̱ fat-du̱ za u̱r-ma du̱ u̱-me̱ Ye̱so̱ Kiristi Wa-ko-uyan in. \c 7 \s1 In o̱ u̱ka u̱r-gu̱ u̱ Kiristi ne̱ \p \v 1 O̱r-u̱t ri ne̱, no̱ nak u̱ka bo̱r-tu̱ o̱tte̱, no̱ nu̱pu̱ste̱ no̱m-u̱ u̱m de̱ u̱t-war, bo̱r-tu̱ nom u̱r-faru̱k u̱-do̱m ne̱t-u̱ o̱ u̱r-fat u̱ war-to̱. \v 2 A in gwate̱ ne̱ta u̱r-gu̱, wa o̱ m-shu̱p u̱ bo̱r-tu̱ u̱r-gu̱ ne̱, da-u̱ campa wa o̱ u̱r-fat. Se̱di da-u̱ campa wa mare̱, wa rwu̱u̱g u̱ bo̱r-tu̱ u̱r-gu̱. \v 3 Remu̱ iya a wa ga waku̱n campa wa, u̱ campa wa ne̱ u̱r-fat, na zu̱ wa wa-u-as. Se̱di a campa wa mare̱, wa rwu̱u̱g u̱-me̱ ho-yu̱ u̱r-gu̱, a ne̱ta-u ya ga waku̱n, wa no̱ng m-o̱ da remu̱ zu̱ campa wa maru̱g. \p \v 4 Remu̱ iya no̱ o̱ o̱r-u̱t ri ne̱, mar-m Kiristi u̱-do̱m u-kan o̱ wa'ag no̱ shu̱'u̱te̱ marimari-ne̱ u̱du̱ u-bo̱r. Iya no̱ shu̱'u̱te̱ u̱s-gan, u̱ wu̱ yu̱ne̱ du̱gu̱ m-mar ne̱ remu̱ in no̱m-tu̱ u-Ru̱ u̱s-pama. \v 5 Da-u̱ in o̱ shu̱'u̱t u̱-me̱ yu̱-du̱ u̱t-ba'as tu̱ o̱ u̱r-yu̱ u̱-me̱ in, ko̱se̱-tu̱ u-bo̱r to̱ yu̱nstu̱n dorog-su̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ tu̱ haatu̱n in m-mar. \v 6 Se̱di u̱ da-o̱ in kwu̱ng u-u̱ku̱r, Ru̱-u̱ rwu̱ru̱g in du̱gu̱ u̱t-bo̱r. U̱ da-o̱ hen in o̱ do̱rru̱ u-Ru̱ u̱ fu̱n-yu̱ fat-u̱r po-de̱ yu̱ Yar-u wa. Fu̱n-yu̱ u-ut yu̱ na pane̱ u̱-me̱ u̱t-bo̱r in dor-u̱t ya da. \s1 Bo̱r-u̱t Mosa u̱ // be̱b-du̱ u̱t-ba'as ne̱ \p \v 7 E̱ke̱n o̱ro i o̱ u̱t-zu̱, <> E̱ o̱ u̱t-zu̱ nap-mu̱ u̱t-bo̱r wa'ag in u̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as u-tát, se̱di no̱ng u̱r-zwar e̱ no̱m u̱s-dorog iya da. Bo̱r-tu̱ u-Ru̱ to̱ ko̱su̱ me̱ ba'as-u̱t ri. U̱m za nak u̱zu̱ shu̱b-du̱ no̱m-u waku̱n ba'as-to̱ da, se̱ da-u̱ bo̱r-tu̱ zu̱, <>\f + \fr 7:7 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Rwu̱u̱ 20:17; Muut 5:21\xt*.\f* \v 8 Se̱di remu̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱ to̱, de̱ wu̱te̱ ba'as-tu̱ kum-u̱t u̱r-ke̱r to̱ yu̱nsu̱n ko̱-uyan go̱-du̱ dorog-su̱ wadu̱ u̱r-is u̱ no̱m-u waku̱n u̱-me̱ jab-u̱ ri. U̱zu̱ bo̱r-tu̱ o̱ro da, ba'as-tu̱ za o̱tte̱ u̱r-be̱b da. \v 9 U̱ da-u̱ dim kanda u̱m nap no̱m-u̱ bo̱r-tu̱ u̱t-sa, u̱m o̱o̱g u̱ e̱kse̱ hi-u̱r ri u̱ no̱m-tu̱ u̱m o̱ u̱t-no̱m da. Se̱di da-u̱ u̱m nape̱ ko̱se̱-tu̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱, za rem u̱m nu̱p u̱zu̱ u̱m o̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as. \v 10 Se̱ u̱m mu̱r, bo̱r-tu̱ kame̱ u̱zu̱ to̱ hatu̱n u̱r-fat, to̱ hatu̱n m-mar mu̱ mo̱te̱ me̱ du̱gu̱-du̱ u-Ru̱. \p \v 11 Ba'as-tu̱ kwu̱ng u̱r-ke̱r, to̱ paru̱g me̱ to̱ wu̱ me̱ u̱s-dorog u̱zu̱ me̱ keru̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as tu̱msu̱ u̱m do̱r u̱t-bo̱r u-da u-gan u̱ka u̱m do̱te̱ kwu̱m-du̱ fat-du̱ za u̱r-ma, se̱di o̱ mo̱k-u̱t du̱gu̱-du̱ u-Ru̱.\f + \fr 7:11 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Taku̱ 3:13\xt*.\f* \v 12 Ko̱ ba shu̱'u̱te̱ iya, bo̱r-u̱t u-Ru̱ to̱ o̱ u-he̱n ne̱ tu̱msu̱ no̱m-tu̱ Ru̱-u̱ zu̱ na no̱m ne̱ to̱ o̱ u-he̱n ne̱ tu̱ jab-u̱ so̱-o̱, tu̱msu̱ tu̱ so̱-to̱ sok. \v 13 ¿Se̱di yan-o̱ in do̱'e̱ u̱t-zu̱, bo̱r-tu̱ u-Ru̱ o̱ so̱-to̱ tu̱msu̱ to̱ hatu̱n in m-mar? Iya o̱ da ko̱ cashi! Ba'as-to̱ hatu̱n me̱ m-mar. Ba'as-tu̱ do̱ro̱g dim-u̱ bo̱r-u̱t so̱-to̱, to̱ hatu̱n me̱ m-mar. No̱ hyanu̱g u̱ka ba'as-tu̱ o̱tte̱ yo̱-to̱. To̱ do̱ro̱g bo̱r-u̱t so̱-to̱ tu̱ u-Ru̱ remu̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱. \s1 Gag-mu̱ o̱ye̱ u̱-me̱ ne̱t remu̱ ba'as-u̱t wa \p \v 14 In nak u̱zu̱ bo̱r-tu̱ Ru̱-u̱ yase̱ Mosa, du̱gu̱ Yar-u u-Ru̱ o̱ rwu̱ne̱. Se̱di me̱ ne̱t-wa, tu̱msu̱ to̱k u̱-me̱ u̱t-ba'as. \v 15 U̱m nak no̱m-u̱ u̱m de̱ u̱t-no̱m da. Remu̱ zu̱ no̱m-u̱ u̱m u̱t-sa u̱t-no̱m, u̱m nom-u̱t o̱ da, no̱m-u̱ u̱m gu̱gme̱ o̱ u̱m o̱ u̱t-no̱m.\f + \fr 7:15 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Gara 5:17\xt*.\f* \v 16 Abite̱ no̱m-u̱ u̱m o̱ u̱t-no̱m, o̱ u̱m u̱t-sa u̱t-no̱m da, u̱m kabu̱g u̱zu̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱ to̱ o̱ ho̱n-ho̱n. \v 17 Me̱ wa u̱ hi-u̱r ri u̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ da, se̱di ba'as-tu̱ o̱ me̱n-tu̱ jab-u̱ ri. \v 18 U̱m nak u̱zu̱ o̱ko̱n za u̱ so̱-o̱ u̱ o̱ u̱-me̱ jab-u̱ ri u̱r-ma ne̱t da, se̱di ba'as-to̱ o̱ u̱-me̱ jab-u̱ ri. U̱m zu̱u̱g iya remu̱ zu̱ u̱m cwanu̱g u̱zu̱ u̱m no̱mo̱g no̱m-u̱t so̱-to̱, se̱di u̱m kerte̱ u̱t-no̱m da. \v 19 U̱m wa'ag jab u̱m no̱m no̱m-u̱t so̱-to̱, se̱di u̱m o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ tu̱ u̱m za cwan-tu̱ u̱t-no̱m da. \v 20 A u̱m no̱me̱ no̱m-u̱ u̱m za u̱ssa u̱t-no̱m da, ko̱ske̱ u̱zu̱ me̱ wa o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ to̱ da, se̱di ba'as-tu̱ o̱ u̱-me̱ jab-u̱ ri. \p \v 21 U̱m hyanu̱g u̱zu̱, no̱m-u̱ u̱m nome̱ ko-uyan da-o̱; a u̱m u̱t-sa no̱m-du̱ no̱m-u so̱-o̱, u̱m hyen no̱m-u̱t yo̱-to̱ u̱r-kot u̱-me̱ ne̱ remu̱ o̱ hooste̱ me̱ no̱m-du̱ no̱m-u so̱-o̱. \v 22 Du̱gu̱ me̱n-tu̱ jab-u̱ ri, u̱m o̱ cwan-tu̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱. \v 23 Se̱di u̱ war-u ri u̱m o̱ hyan-du̱ o̱ko̱n u̱ o̱ m-gag u̱-me̱ jab-u̱ ri. O̱ dor-tu̱ me̱, tu̱msu̱ o̱ muutu̱ me̱ to̱k u̱t-ba'as. \v 24 No̱m-tu̱ u̱r-o̱n to̱ u̱m o̱ye̱! Wana de̱ u̱kru̱ me̱ du̱gu̱ no̱m-u̱ war-u ri u̱t-sa, taas u̱ mo̱t me̱ du̱gu̱-du̱ u-Ru̱? \v 25 U̱t-vam u̱du̱ u-Ru̱ u̱-me̱ Ye̱so̱ Kiristi Wa-ko-uyan in! \p Se̱di u̱ka u̱m ku̱bte̱ iya, u̱-me̱ dorog-u̱s ri u̱m u̱t-sa u̱m do̱r no̱m-tu̱ bo̱r-tu̱ zu̱ na no̱m, se̱di war-u o̱ wadu̱ me̱ u̱m shu̱'u̱t u̱ka to̱k u̱t-ba'as. \c 8 \s1 U̱r-yu̱ u̱ shin-mu̱ // Yar-u u-Ru̱ \p \v 1 Remu̱ iya u̱ da-o̱, kwu̱p-du̱ u̱s-rem su̱ m-mar zamu̱n da, u̱du̱ i o̱ u̱-me̱ Kiristi Ye̱so̱. \v 2 Remu̱ bo̱r-tu̱ u-yar, tu̱ mu̱u̱tu̱n in u̱r-fat u̱ same̱-du̱ u̱t-hi u̱ Kiristi Ye̱so̱ ne̱, to̱ ruute̱ me̱ du̱gu̱-du̱ bo̱r-tu̱ u̱t-baas, u̱ m-mar ne̱. \v 3 No̱m-u̱ bo̱r-u̱t Mosa kere̱ u̱t-no̱m da remu̱ jab u̱r-ma ne̱t, Ru̱-u̱ no̱mo̱g o̱. Ru̱-u̱ to̱mgo̱n Wa'-u̱ wa u̱ war-u̱ m-ma-ne̱t remu̱ wa shu̱'u̱te̱ u̱r-to̱o̱g remu̱ u̱t-ba'as, tu̱msu̱ wa haste̱ be̱b-du̱ u̱t-ba'as du̱gu̱ war-u̱t in. \v 4 Ru̱-u̱ no̱ng iya, remu̱ in no̱m-u̱t no̱m-tu̱ bo̱r-tu̱ zu̱ na nom. In no̱ng iya da-u̱ Yar-u̱ u-Ru̱ o̱ dor-tu̱ in, za m-ma-ne̱t du̱ dor-u̱t in da. \p \v 5 Ne̱t-tu̱ o̱ u̱r-yu̱ u̱ka dorog-su̱ jab-u̱s e̱ ko̱ste̱ e̱, jab-u̱s e̱ shu̱'u̱t u̱ shi u̱ no̱m-tu̱ dorog-su̱ u̱r-ma ne̱t u̱t-sa. Se̱di i Yar-u u-Ru̱ o̱ dor-tu̱ e̱, e̱ nom dorog-su̱ no̱m-u̱ Yar-u u-Ru̱ u̱t-sa. \v 6 Yagu̱ jab-u̱s no̱ u̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as haatu̱n m-mar, se̱di wadu̱ jab-u̱ no̱ u̱ no̱m-tu̱ Yar-u̱ u-Ru̱ haatu̱n u̱r-fat u̱ ru̱s-du̱ jab ne̱. \v 7 Kowan wu̱ muute̱ jab-u̱ wa u̱ dorog-su̱ u̱r-ma ne̱t, wa shu̱'u̱tu̱ hu̱u̱b-u̱ yo̱-o̱ u-Ru̱ ne̱. U̱m zu̱u̱g iya remu̱ zu̱ wa do̱ro̱g bo̱r-tu̱ u-Ru̱ da, tu̱msu̱ wa u̱t-kere̱ u̱t-do̱r da. \v 8 Ne̱t-tu̱ o̱ dorog-su̱ u̱r-ma ne̱t, Ru̱-u̱ za ho̱g-du̱ zwarru̱ go̱-du̱ ne̱t-u̱t to̱ da. \p \v 9 Se̱di a in yage̱ dorog-su̱ u̱r-ma ne̱t u̱ dor-u̱t in da. Yagu̱n u̱ Yar-u u-Ru̱ o̱ dor-u̱t in, remu̱ zu̱ wa o̱ u̱r-yu̱ u̱-me̱ in. Ne̱t-tu̱ zatte̱ Yar-u̱ rwu̱ne̱ u̱du̱ Kiristi da, Kiristi nak wa da. \v 10 A regne̱ Kiristi o̱ u̱r-shu̱'u̱t u̱-me̱ no̱, ko̱ da war-u̱t no̱ maru̱g remu̱ u̱t-ba'as, Yar-u u-Ru̱ de̱ ya' no̱ u̱r-fat remu̱ zu̱ Ru̱-u̱ kabu̱g no̱ a-jab-u̱s so̱-se̱. \v 11 Yar-u u-Ru̱, u̱ yu̱nse̱ Ye̱so̱ du̱gu̱ m-mar, o̱ u̱-me̱ jab-u̱s no̱. U̱ka Ru̱-u̱ yu̱nste̱ Kiristi du̱gu̱ m-mar, wa de̱ yadu̱ no̱ u̱r-fat u̱ war-u̱t no̱ tu̱ m-mar remu̱ Yar-u wa u̱ o̱ u̱-me̱ no̱.\f + \fr 8:11 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt 1Kor 3:16\xt*.\f* \p \v 12 Remu̱ iya, hu̱u̱b-u̱t ri ne̱, in o̱tte̱ no̱m-u̱ u̱t-no̱m, se̱di za u̱ka dorog-su̱ no̱m-tu̱ m-ma-ne̱t du̱ u̱t-sa da. \v 13 A-bo̱ o̱ u̱r-yu̱ u̱ka m-ma-ne̱t du̱ o̱tte̱ u̱ssa, no̱ do̱'e̱ m-mar. Se̱di abite̱ no̱ o̱ do̱rru̱ no̱m-u̱ Yar-u u-Ru̱ u̱t-sa, tu̱msu̱ no̱ yage̱ u̱t-ba'as, no̱ de̱ kwu̱m-du̱ u̱r-fat. \v 14 Remu̱ zu̱ i Yar-u u-Ru̱ o̱ dor-tu̱ e̱, e̱ o̱ yaag u-Ru̱. \v 15 No̱ kwu̱mu̱g Yar-u de̱ muutu̱ no̱ to̱k-ne̱ da, remu̱ iya a no̱ shu̱'u̱t u̱ ho̱g-du̱ u-gye̱r da. Se̱di Yar-u o̱ de̱ u̱t-wa in shu̱'u̱t yaag u-Ru̱, u̱ remu̱ shin-mu̱ Yar-u o̱ in do̱'e̱ fag-du̱ u-Ru̱, <>\f + \fr 8:15 \fr*\ft U̱t-Arameki: <>\ft*\f* \v 16 Yar-u u-Ru̱ u̱ yar-u in ne̱ o̱ waru̱ in u̱zu̱ yaag u-Ru̱ in o̱ye̱. \v 17 Ba shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ yaag u-Ru̱ in o̱ye̱, shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ a kwu̱m-tu̱ u-U̱so in o̱ye̱. In re̱e̱n kwu̱m-tu̱ u̱t-fu̱'u̱bse̱ tu̱ u-U̱so u̱r-kot u̱ Wa'-u̱ wa Kiristi ne̱. Se̱di a in kume̱ fu̱bu̱sse̱ tu̱ U̱so, ka u̱t-no̱m zarra, se̱ in swaag u̱r-ko̱b u̱r-kot u̱ Kiristi ne̱.\f + \fr 8:17 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Gara 4:7\xt*.\f* \s1 Ru̱-u̱ de̱ yadu̱ ya'ag-u̱ // wa u̱t-fu̱'u̱bse̱ \p \v 18 U̱m nak u̱zu̱, in za keru̱ ho̱ngu̱sse̱ fu̱'u̱bse̱-tu̱ Ru̱-u̱ de̱ yadu̱ in u̱ ko̱b-du̱ in o̱ u̱t-swa ne̱ u̱ da-o̱ da. \v 19 No̱m-u̱ Ru̱-u̱ no̱me̱ u-be̱e̱t du̱gu̱ taku̱n-du̱ u-dak, o̱ wadu̱ jab o̱ hyan da-u̱ Ru̱-u̱ de̱ ko̱se̱ ko̱ re̱ ya'ag-u̱ wa o̱tte̱. \v 20 Remu̱ no̱m-tu̱ ba'as-tu̱ no̱me̱, no̱m-tu̱ Ru̱-u̱ no̱me̱ u̱t-be̱e̱t, e̱ kerge̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱ Ru̱-u̱ cwane̱ e̱ no̱m da. Ru̱-u̱ wa'ag jab u̱zu̱\f + \fr 8:20 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Taku̱ 3:17-19\xt*.\f* \v 21 no̱m-tu̱ wa no̱me̱ to̱ u̱t-kwu̱m u̱t-wu̱z du̱gu̱ m-to̱k u̱t-zu̱m ne̱. Wa o̱ wadu̱ jab e̱ de̱ kwu̱m-du̱ u̱t-fu̱'u̱bse̱ tu̱ na de̱ yadu̱ yaag u-Ru̱. \p \v 22 In nak u̱zu̱ no̱m-tu̱ Ru̱-u̱ no̱me̱ u̱t-be̱e̱t e̱ o̱ u̱r-e' u̱ haan u̱ uno̱ da-o̱ e̱ o̱ u̱s-eku̱s u̱ka ne̱ta o̱ ho̱g-du̱ re̱mu̱ u̱r-mat nomte̱. \v 23 Za no̱mu̱ Ru̱-u̱ no̱me̱ o̱ u̱s-eku̱s u̱ war-o̱ da, u̱ in ne̱ be̱e̱t, in i Ru̱-u̱ no̱me̱ u-nya u̱ Yar-u̱ u-Ru̱ in o̱ u̱s-eku̱s u̱-me̱ jab-u̱s in. In o̱ u̱r-'e tu̱msu̱ u̱ wadu̱ jab ne̱ da-u̱ Ru̱-u̱ de̱ muutu̱ in ya'ag-u̱ wa, tu̱msu̱ wa guut war-u̱t in.\f + \fr 8:23 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt 2Kor 5:2-4\xt*.\f* \v 24 Remu̱ wadu̱ jab, o̱ wu̱te̱ Ru̱-u̱ u̱ku̱rte̱ in. Se̱di wadu̱ jab-u̱ no̱m-u̱ no̱ hyane̱ wadu̱ jab de̱ da. Waku̱n za wadu̱ jab-u̱ no̱m-u̱ wa o̱tte̱ u̱t-kom da. \v 25 Se̱di a in o̱ wadu̱ jab-u̱ no̱m-u̱ in zatte̱ da, ko̱ske̱ u̱zu̱ in o̱ u̱r-'e u̱ gag-du̱ jab ne̱. \p \v 26 Iya o̱ hen Yar-u u-Ru̱ o̱tte̱ no̱mu̱ in u̱r-se̱ge̱ u̱ ko̱b-du̱ u̱r-be̱b u̱ in. In nak u̱ka no̱m-du̱ u̱s-to̱o̱g da, se̱di Yar-u̱ u-Ru̱ o̱ u̱s-to̱o̱g u̱ u̱t-shig ne̱ u̱du̱ u-Ru̱ remu̱ in u̱t-gom ne̱ tu̱ za u̱t-ware̱ da. \v 27 Ru̱-o̱ nape̱ jab u̱t-ne̱t be̱e̱t. Wa nu̱p u̱ka dorog-su̱ Yar-u̱ u-Ru̱ u̱ o̱ u̱s-to̱o̱g u̱ remu̱ ne̱t-u̱t wa. Da-u̱ Yar-u̱ u-Ru̱ no̱mu̱ in u̱s-to̱o̱g wa nak no̱m-u̱ Ru̱-u̱ u̱t-sa. \s1 In ze̱kku̱n i re̱ u̱r-ko̱rro̱ \p \v 28 In nak u̱zu̱ u̱ te̱k-u̱ u̱t-no̱m u̱t-be̱e̱t Ru̱-u̱ o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t so̱-to̱ u̱du̱ i o̱ cwan-u̱t wa ne̱. Wa nom iya u̱du̱ ne̱t-tu̱ wa dage̱ u̱ remu̱ e̱ nom-u̱t no̱m-tu̱ wa zo̱nge̱ e̱ no̱m. \v 29 I Ru̱-u̱ dage̱ du̱gu̱ u̱r-taku̱n wa dak wa tu̱n e̱ shu̱'u̱t sha-mu̱ wa'-u̱ wa, remu̱ wa-u̱ wa shu̱'u̱te̱ mat-du̱ u̱r-taku̱n u̱-me̱ ban-du̱ o̱r-u̱t wa ne̱. \v 30 Remu̱ i Ru̱-u̱ dage̱, i wa bane̱. E̱ wa jaase̱ ba'as-u̱t e̱. Tu̱msu̱ in i Ru̱-u̱ jaase̱ ba'as-u̱t e̱, wa de̱ no̱mu̱ e̱ u̱t-fu̱'u̱bse̱. \s1 Waku̱n zaar wu̱ de̱ u̱t-wa u̱ // Ru̱-u̱ yage̱ cwan-u̱t in da \p \v 31 Gwatu̱n go̱-du̱ rem-u̱s sin-se̱, ¿Yan-to̱ in do̱'e̱ u̱t-zu̱? ¿A Ru̱-u̱ o̱ u̱r-kot u̱ in ne̱, wana de̱ m-gag u̱ in ne̱? \v 32 Ru̱-u̱ hoostu̱ Wa'-u̱ wa m-mar u̱-do̱m u-kan remu̱ in da, se̱di wa ya'aste̱ in Wa'-u̱ wa, wa keru̱ no̱mu̱ in ho̱s-mu̱ ko̱-uyan. \v 33 ¿Wana de̱ saku̱ i Ru̱-u̱ dage̱ u̱t-ba'as? Waku̱n zarra, remu̱ zu̱ Ru̱-u̱ muute̱ u̱n za u̱t-ba'as. \v 34 ¿Wana de̱ kere̱ u̱t-kwu̱p u̱zu̱ na ho̱ in? Ko̱ ne̱t! Ye̱so̱ Kiristi maru̱g, wa yu̱ne̱ du̱gu̱ m-mar, u̱ da-o̱ wa o̱ shu̱'u̱t u̱ kom u̱s-cwa u-Ru̱. Wa o̱ u̱s-to̱o̱g u̱du̱ u-Ru̱ remu̱ in. \v 35 Waku̱n zaar wu̱ de̱ u̱t-wa u̱ Kiristi yage̱ cwan-u̱t in da! Ko̱ u-taag, Ko̱ swa-u̱ u̱r-ko̱b, ko̱ u̱s-me̱r, ko̱ u̱r-so, ko̱ u-ra, u̱r-ho̱nse̱ ne̱, ko̱ m-mar, o̱ko̱n zaar u̱ de̱ hoosu̱ u-Ru̱ cwan-u̱t in da. \v 36 U̱ka Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱tte̱, \q1 <>\f + \fr 8:36 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 44:22\xt*.\f* \m \v 37 Ko̱ ba shu̱'u̱te̱ u̱zu̱, no̱m-u̱t yo̱-to̱ tun-to̱ u̱t-be̱e̱t to̱ kwu̱mu̱ in, in aru̱kte̱ na fag in a re̱-du̱ u̱r-ko̱rro̱, remu̱ Kiristi o̱ cwan-u̱t in. \v 38-39 U̱m nu̱pu̱ste̱ u̱zu̱, waku̱n zaar wu̱ do̱'e̱ u̱t-wa u̱ Ru̱-u̱ yage̱ cwan-u̱t in da: \li ko̱ m-mar, \li ko̱ u̱r-fat, \li ko̱ a-to̱mu̱ u-Ru̱, \li ko̱ faru̱k-u̱ no̱m u̱s-te, \li ko̱ no̱m-u̱ na o̱ te̱k u̱t-no̱m, \li ko̱ u̱ na de̱ u̱t-no̱m u̱ da-u̱ o̱o̱n ne̱, \li ko̱ yan go̱-du̱ u̱r-faru̱k, \li ko̱ m-ja, \li ko̱ u̱r-ra, \li ko̱ o̱ko̱n no̱m-o̱ u̱t-kwu̱s u̱t-kwu̱s, \li to̱ ko̱rge̱ to̱ mo̱t in u̱ cwan-tu̱ Ru̱-u̱ ne̱ da. Ru̱-u̱ ko̱ske̱ u̱zu̱ wa o̱ cwan-u̱t in, u̱ wa to̱mto̱n Ye̱so̱ Kiristi Wa-ko-uyan in wa mu̱r u̱ remu̱ in. \c 9 \s1 Ru̱-u̱ dak ne̱t-tu̱ Isra \p \v 1 Remu̱ shu̱'u̱t-u̱r ri wa-doru̱ Kiristi, u̱m o̱ warru̱ u̱t-nip, Yar-u̱ u-Ru̱ o̱ dor-tu̱ jab-u̱ ri tu̱msu̱ o̱ ko̱ske̱ u̱zu̱ bise̱ u̱m o̱tte̱ da. \v 2 Jab-u̱ ri naag sok, me̱n-tu̱ du̱ng-te̱ me̱ za u̱r-ma. \v 3 U̱m no̱mo̱g dorog-u̱s se̱ remu̱ o̱r-u̱t ri ne̱ Isra-ne̱ campa-ne̱ u̱ u̱t-ne̱ta ne̱, u̱m cwanu̱g u̱zu̱ Ru̱-u̱ yagu̱ me̱ u̱m shu̱'u̱t u̱ka ne̱t wu̱ na wa-e̱ u-nu, na mo̱t me̱ u̱ Kiristi ne̱ remu̱ u̱ku̱r u̱ ne̱t-u̱t ri Isra-ne̱. \v 4 Ne̱t-tu̱ Isra, to̱ o̱ ne̱t-tu̱ Ru̱-u̱ mu̱tte̱ ya'ag-u̱ wa, wa ko̱sku̱ u̱n fu̱u̱bse̱-u̱t wa. Wa no̱ngu̱ u̱n este̱du̱ u̱s-rem, wa yasu̱ u̱n Bo̱r-u̱t wa. Wa ko̱su̱ u̱n fu̱n-yu̱ u̱t-huuk u̱t-nip ne̱ tu̱msu̱ u̱ este̱du̱ u̱s-rem ne̱.\f + \fr 9:4 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Rwu̱u̱ 4:22\xt*.\f* \v 5 Ibrahi, Ishaku, u̱ Yakubu e̱ o̱ye̱ ne̱nge̱n-tu̱ u̱so-tu̱ u̱so-u̱t in, tu̱msu̱ Kiristi wa-Isra wa u̱ mat-du̱ ne̱t. Wu̱na o̱ u-Ru̱. Wu̱na o̱ faru̱k-u̱ ko̱wan be̱e̱t, tu̱msu̱ wa ko̱rge̱ na no̱mu̱ wa u̱t-vam za u̱r-ma, U̱ shu̱'u̱t iya! \p \v 6 Za remu̱ zu̱ es-du̱ u̱s-rem u-Ru̱ zatte̱ u̱r-be̱b da, se̱di remu̱ zu̱ ne̱t-tu̱ Isra to̱ u̱t-be̱e̱t ne̱t-tu̱ u-Ru̱ da. \v 7 Tu̱msu̱ za ne̱t-tu̱ ko̱-u̱r Ibrahi to̱ o̱ ne̱t-tu̱ u-Ru̱ da. Remu̱ iya, Ru̱-u̱ zu̱ Ibrahi, <>\f + \fr 9:7 \fr*\ft Taku̱ 21:12.\ft*\f* \v 8 Yaag-u̱ na mate̱ u-war, e̱ o̱ ya'ag-u̱ Ru̱-u̱ da, se̱di ya'ag-u̱ este̱du̱ u̱s-rem, e̱ o̱ ya'ag-u̱ Ibrahi i u̱t-nip. \v 9 Baksu̱n no̱m-u̱ Ru̱-u̱ zu̱ye̱, da-u̱ wa no̱me̱ este̱du̱ u̱s-rem, <>\f + \fr 9:9 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Taku̱ 18:10,14\xt*.\f* \p \v 10 Mo̱ko̱n sha-mu̱ o̱ro tu̱msu̱. Yaag-u̱ Rebeka o̱tte̱ u-u̱so u-gan, wu̱na o̱ u̱so-u in Ishaku. \v 11-12 Se̱di kanda na mat ya'ag-u̱ e̱ yu̱r, Ru̱-u̱ wargu̱ Rebeka u̱zu̱, <>\f + \fr 9:11-12 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Taku̱ 25:23\xt*.\f* Ru̱-u̱ zu̱u̱g iya kanda e̱ nom-u̱t o̱ko̱n no̱m-o̱ u̱ so̱-o̱ ko̱ u̱ yo̱-o̱. Ru̱-u̱ zu̱u̱g iya remu̱ zu̱ wu̱na dage̱ Yakubu remu̱ zu̱ iya-o̱ Ru̱-u̱ cinte̱. \v 13 U̱ka Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱tte̱, <>\f + \fr 9:13 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Mara 1:2-3\xt*.\f* \p \v 14 ¿Yan-o̱ in do̱'e̱ u̱t-zu̱? ¿No̱ o̱ m-hyan u̱ka zu̱ Ru̱-u̱ no̱ng ho̱n-ho̱n da? Iya-o̱ da! Ko̱ cashi! \v 15 Remu̱ Ru̱-u̱ zu̱u̱g Mosa, \q1 <>\f + \fr 9:15 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Rwu̱u̱ 33:19\xt*.\f* \m \v 16 Remu̱ iya, za remu̱ cwan-mu̱ ne̱t mo̱ ko̱ pama-u̱s wa da, se̱di remu̱ o̱n-du̱ u-Ru̱ kyak. \v 17 Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱ye̱ Faru̱k-u̱ Masar, <>\f + \fr 9:17 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Rwu̱u̱ 9:16. \xt*\f* \v 18 Iya Ru̱-u̱ hogte̱ o̱n-du̱ wu̱ wa cwane̱ wa ho̱g o̱n-u̱r wa, tu̱msu̱ wa rindu̱sse̱ jab-u̱ wu̱ wa cwane̱ u̱t-rindu̱sse̱. \s1 Ryab-su̱ u-Ru̱ u̱ // o̱n-u̱r wa ne̱ \p \v 19 Waku̱n u̱t-kere̱ u̱t-zu̱, <> \v 20 ¿Se̱di wana bo̱ mat-du̱ ne̱t bo̱ no̱m-u̱t inan u-Ru̱ ne̱? ¿No̱m-u̱ Ru̱-u̱ no̱me̱, o̱ u̱t-kere̱ u̱t-zu̱, <>\f + \fr 9:20 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 29:16; 45:9\xt*.\f* \v 21 Wu̱ o̱ ma-u̱ u̱t-tur, wa keru̱ kab-du̱ u̱t-rwab wa no̱m u̱ka wa o̱tte̱ u̱ssa. Wa kere̱ kab-du̱ kwu̱s-du̱ u̱t-rwab u̱r-gan, wa mu̱u̱t u̱t-tur remu̱ ho̱-du̱ u̱r-mo̱ro̱g, tu̱msu̱ to̱ko̱n tur-to̱ hen remu̱ ne̱t-tu̱ daaste̱ u̱t-opos u̱-me̱. \p \v 22 Iya Ru̱-u̱ nomte̱ pama-u̱s wa, wa ko̱se̱ ryab-u̱s wa remu̱ u̱t-ba'as tu̱msu̱ wa ko̱se̱ u̱zu̱ remu̱ shin-m wa, wa keru̱ yadu̱ ne̱t-ne̱ u̱r-ko̱b i no̱me̱ u̱t-ba'as. Se̱di wa o̱tte̱ gag-du̱ jab u̱du̱ i wa de̱ ko̱su̱ ryab-u̱s wa, ne̱t-tu̱ kame̱ wa ya' e̱ u̱r-ko̱b. \v 23 Iya-o̱ wa o̱tte̱ u̱ssa wa ko̱se̱ fu̱u̱bse̱-u̱t wa u̱du̱ i wa u̱t-sa wa ho̱g o̱n-u̱r e̱, i wa zo̱nge̱ u̱r-taku̱n i de̱ kwu̱m-du̱ fu̱bu̱sse̱ wa. \v 24 In i Ru̱-u̱ bane̱, za in Yahuda-ne̱ u̱ war in da se̱di u̱ a-za Yahuda-ne̱. \v 25 U̱ka wa wu̱rte̱ u̱ ran-u Hoseya u̱zu̱: \q1 < \q1 Tu̱msu̱ ko̱-du̱ u̱m o̱o̱g gu̱gu̱mte̱, \q2 u̱m de̱ fag-du̱ de̱, \q1 >>\f + \fr 9:25 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Hose̱ 2:23\xt*.\f* \m \v 26 Tu̱msu̱ < na de̱ fag-du̱ u̱n, >>\f + \fr 9:26 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Hose̱ 1:10\xt*.\f* \p \v 27 Ishaya wa-warru̱ Rem-su̱ u-Ru̱ jaku̱s u-cwar wa no̱m u̱s-rem u̱ mo̱t-tu̱ Isra-ne̱, \q1 <>\f + \fr 9:28 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 10:23. \xt*\f* \p \v 29 U̱ka Ishaya wa-warru̱ Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱tte̱ u̱ de̱ku̱n be-de̱: \q1 <>\f + \fr 9:29 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 1:9. \xt*\f* \s1 Isra-ne̱ yaag jab // u̱du̱ u-Ru̱ da \p \v 30 ¿Yan-o̱ in do̱'e̱ u̱t-zu̱ u̱ da-o̱? I za-Yahuda-ne̱ da, zo̱ngte̱ e̱ shu̱'u̱t ne̱t-tu̱ jab-u̱s so̱-se̱ u̱du̱ u-Ru̱ da, u̱ da-o̱ e̱ kwu̱mu̱g, jab-u̱ so̱-o̱ u̱ na kume̱ du̱gu̱-du̱ yadu̱ jab. \v 31 Se̱di Isra-ne̱ i cwane̱ e̱ shu̱'u̱t a-jab-u̱s so̱-se̱ u̱ do̱rru̱ fu̱n-yu̱ u-bo̱r, e̱ kwu̱mu̱g da. \v 32 ¿Yan-o̱ wu̱te̱ iya? Remu̱ zu̱ Yahuda-ne̱ kwu̱mu̱g o̱ u̱ fu̱n-yu̱ yadu̱ jab da, se̱di u̱n cwanu̱g u̱ Ru̱-u̱ kab u̱n remu̱ no̱m-du̱ pama-u̱s so̱-se̱ u̱n. E̱ no̱ng u̱r-pu̱kse̱, <> \v 33 U̱ka o̱tte̱ m-pan u̱-me̱ Rem-su̱ u-Ru̱ u̱zu̱: \q1 <>\f + \fr 9:33 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 8:14; Isha 28:16. \xt*\f* \c 10 \p \v 1 O̱r-u̱t ri ne̱, no̱m-u̱ jab-u̱ ri ze̱ge̱ m-cwan u̱ to̱o̱g-u̱s ri ne̱ u̱du̱ u-Ru̱ u̱zu̱, u̱ Isra-ne̱ kum u-u̱ku̱r. \v 2 U̱m nak u̱n yaag hi-u̱t u̱n u̱ no̱m-du̱ pama-su̱ u-Ru̱ sok. Se̱di o̱ za u̱ fu̱n-yu̱ nap-du̱ u̱t-nip da. \v 3 U̱m zu̱u̱g iya remu̱ zu̱ u̱n nak fu̱n-yu̱ Ru̱-u̱ o̱ u̱t-do̱r wa muute̱ u̱t-ne̱t a-jab-u̱s so̱-se̱ ne̱. Wa cwanu̱g u̱n kum jab-u̱ so̱-o̱ u̱ rwu̱ne̱ u̱du̱ wa. Se̱di e̱ gu̱gu̱mte̱ fu̱n-yu̱ u-Ru̱. De̱ wu̱te̱ e̱ o̱tte̱ u̱ssa e̱ kum jab-u̱ so̱-o̱ remu̱ do̱rru̱ u̱t-bo̱r. \v 4 Kiristi shu̱u̱ste̱ no̱m-u̱ wu̱te̱ na nom-u̱t bo̱r-u̱t Mosa, remu̱ ko̱wana ya'e̱ jab u̱du̱ u-Ru̱, Ru̱-u̱ de̱ jaasu̱ ba'as-u̱t wa. \s1 U-u̱ku̱r u̱ ko̱wan o̱ \p \v 5 Ko̱se̱-u̱t Mosa ko̱ske̱ u̱zu̱ ne̱t de̱ keru̱ shu̱'u̱tu̱ wa jab-u̱ so̱-o̱ a wa o̱ do̱rru̱ u̱t-bo̱r. <>\f + \fr 10:5 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt To̱o̱g 18:5\xt*.\f* \v 6 Se̱di no̱m-u̱ Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱ye̱, u̱ka ne̱t do̱te̱ u̱t-shu̱'u̱t wa jab-u̱ so̱-o̱ remu̱ yadu̱ jab, < (Remu̱ wa cu̱stu̱n Kiristi u-dak) \v 7 Tu̱msu̱ ko̱ no̱ zu̱, <¿Wana de̱ u̱r-cwa u̱-ta u-dak>?>>\f + \fr 10:7 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Muut 30:13\xt*.\f* (Wa yu̱ns Kiristi du̱gu̱ m-mar.) \v 8 Se̱di no̱m-u̱ Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱ye̱ ya: \q1 <>\f + \fr 10:8 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Muut 30:12-14\xt*.\f* \m Rem-u̱s se̱ o̱tte̱ ko̱se̱-tu̱ yadu̱ jab se̱ in o̱ u̱t-bu̱t. \v 9 A-bo̱ ware̱ u̱ nu-u ró u̱zu̱ Ye̱so̱ Wa-ko-uyan wa, tu̱msu̱ bo̱ yu̱' jab u̱zu̱ Ru̱-u̱ yu̱nste̱ wu̱n du̱gu̱ m-mar, bo̱ de̱ u̱t-kwu̱m u-u̱ku̱r. \v 10 U̱m zu̱u̱g iya remu̱ zu̱ jab o̱ ne̱t do̱te̱ yadu̱ jab wa shu̱'u̱te̱ za u̱t-ba'as u̱du̱ u-Ru̱, tu̱msu̱ nu-o̱ ne̱t do̱te̱ u̱r-do̱nse̱ wa kum-u̱t u-u̱ku̱r. \v 11 U̱ka o̱tte̱ m-pan u̱-me̱ Rem-su̱ u-Ru̱, <>\f + \fr 10:11 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 28:16\xt*.\f* \v 12 Ru̱-u̱ ko̱ste̱ m-ku̱u̱k da. Wa o̱ hyan-du̱ Yahuda-ne̱ u̱ i-za-Yahuda-ne̱ da u̱s-gan. Ru̱-u ne̱t-ne̱ be̱e̱t o̱. Tu̱msu̱ wa no̱m u-nya u̱du̱ ne̱t-ne̱ be̱e̱t i foge̱ dim-u̱r wa. \v 13 U̱ka o̱tte̱ m-pan u̱-me̱ Ran-u̱ u-Ru̱ u̱zu̱, <>\f + \fr 10:13 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Jowe 2:32\xt*.\f* \p \v 14 ¿Se̱di re̱ne̱ o̱ ne̱t-tu̱ ya jab u̱du̱ ró da, e̱ do̱te̱ keru̱ fag-du̱ Yawe u̱ sa-u̱ u̱r-se̱ge̱? ¿Re̱ne̱ o̱ e̱ do̱te̱ yadu̱ jab u̱du̱ wu̱ e̱ tame̱ ho̱g-du̱ mo̱t-u̱t wa da? ¿Re̱ne̱ o̱ e̱ do̱te̱ u̱t-ho̱g a waku̱n waru̱ u̱n da? \v 15 ¿Re̱ne̱ o̱ a-u̱t-bu̱t do̱te̱ bu̱t-tu̱ a waku̱n to̱mu̱ u̱n da? U̱ka o̱tte̱ m-pan u̱-me̱ Rem-su̱ u-Ru̱ u̱zu̱, <>\f + \fr 10:15 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 52:7\xt*.\f* \p \v 16 Se̱di ne̱t-tu̱ Isra to̱ u̱t-be̱e̱t u̱ kabe̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r se̱ da. U̱ka Ishaya wa-warru̱ Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱tte̱, <> \v 17 De̱ wu̱te̱ yadu̱ jab o̱ haan u̱du̱ in u̱ fu̱n-u̱ ho̱g-du̱ Rem-su̱ M-re̱me̱r, tu̱msu̱ na hog Rem-su̱ m-Re̱me̱r u̱du̱ Rem-u̱s Kiristi. \v 18 Se̱di u̱m o̱tte̱ u̱r-shu̱t, <<¿Nip-to̱ u̱zu̱ ne̱t-tu̱ Isra-ne̱ ho̱k da?>> U̱ka o̱tte̱ m-pan u̱-me̱ Rem-su̱ u-Ru̱: \q1 <>\f + \fr 10:18 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 19:4\xt*.\f* \m \v 19 U̱m swu̱ru̱g m-shu̱t, <<¿Ne̱t-tu̱ i Isra e̱ gwa'ag nu-du̱ u̱ rem-u̱s se̱ da?>> U̱, e̱ gwa'ag nu-du̱ se̱, remu̱ zu̱ u̱ da-u Mosa, Ru̱-u̱ zu̱u̱g: \q1 <>\f + \fr 10:19 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Muut 32:21\xt*.\f* \m \v 20 Ishaya waru̱g Rem-su̱ u-Ru̱ jab gan: \q1 <>\f + \fr 10:20 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 65:1\xt*.\f* \m \v 21 Se̱di mo̱ttu̱ Isra, Ru̱-u̱ swu̱ru̱g m-waru̱ u̱n, \q1 <>\f + \fr 10:21 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 65:2\xt*.\f* \c 11 \s1 Ru̱-u̱ ho̱k o̱n-du̱ // ne̱t-tu̱ Isra-ne̱ \p \v 1 A waku̱n u̱ shite̱ me̱ u̱zu̱: ¿Shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ Ru̱-u̱ yakke̱ ne̱t-u̱t wa? Za, iya o̱ da! Ko̱ me̱ ne̱t-u̱ Isra wa, du̱gu̱ rem-u̱r Ibrahi, tu̱msu̱ du̱gu̱ ko̱-u̱r Banyami ne̱.\f + \fr 11:1 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Firi 3:5\xt*.\f* \v 2 Ru̱-u̱ yakte̱ ne̱t-u̱t wa da, i wa dage̱ du̱gu̱ u̱r-taku̱n. Baksu̱n no̱m-u̱ Rem-su̱ u-Ru̱ ware̱, u̱ka Iriya hu̱u̱te̱ rem-su̱ ne̱t-tu̱ Isra u̱du̱ u-Ru̱ wa zu̱, \v 3 <>\f + \fr 11:3 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt 1Far 19:10,14\xt*.\f* \v 4 ¿Yan go̱-du̱ u-shas o̱ Ru̱-u̱ no̱mu̱ wu̱n? Wa shaku̱s wa u̱t-zu̱, <>\f + \fr 11:4 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt 1Far 19:18\xt*.\f* \v 5 Ko̱ u̱ da-o̱ iya o̱tte̱. Ne̱t-tu̱ o̱ro cashi i kuse̱ i Ru̱-u̱ dage̱ remu̱ nya-u wa. \v 6 Du̱g-u̱t to̱ tu̱ Ru̱-u̱ no̱me̱ remu̱ nya-u wa o̱, za remu̱ u̱s-pama su̱ u̱n no̱me̱ da. U̱zu̱ iya da, nya-u u-Ru̱ za shu̱'u̱te̱ nya-u so̱-o̱ da. \p \v 7 No̱m-u̱ o̱ te̱k-u̱ ya: Ne̱t-tu̱ Isra saag fu̱n-yu̱ e̱ do̱te̱ u̱t-shu̱'u̱t ne̱t-u̱t so̱-to̱ u̱du̱ u-Ru̱. Se̱di e̱ kwu̱ng no̱m-u̱ e̱ u̱t-sa da. E̱ke̱n u̱ te̱k-u̱ me̱ u̱n i Ru̱-u̱ dage̱, e̱ kabu̱g jab-u̱ so̱-o̱ u-Ru̱, se̱di u-tát i kuse̱, e̱ shu̱'u̱te̱ a-ko̱b-du̱ ho̱g-du̱ u̱s-rem ne̱ tu̱msu̱ e̱ kwu̱mu̱g da. \v 8 U̱ka o̱tte̱ m-pan u̱-me̱ Rem-su̱ u-Ru̱ u̱zu̱, \q1 <>\f + \fr 11:8 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Muut 29:4; Isha 29:10\xt*.\f* \m \v 9 Se̱ Dawuda zu̱, \q1 <>\f + \fr 11:10 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 69:22-23\xt*.\f* \s1 I za-yahuda-ne̱ da e̱ // kwu̱mu̱g u-u̱ku̱r \p \v 11 U̱m o̱mo̱n u̱r-shu̱t ne̱ u̱ da-o̱: ¿A Isra-ne̱ pu̱kse̱ e̱ he̱'e̱ e̱ za keru̱ u̱r-yu̱ne̱ da? Iya o̱ da! Remu̱ ba'as-tu̱ Isra-ne̱ no̱me̱, de̱ wu̱te̱ u̱ku̱r-u̱ teet ne̱t-tu̱ za-Yahuda-ne̱ da, remu̱ Isra-ne̱ nom-u̱t shu̱b-u̱r u̱n. \v 12 Ba'as-u̱t Isra-ne̱ haatu̱n kom u-Ru̱ u̱-me̱ u-dak u-be̱e̱t. Tu̱msu̱ ko̱b-du̱ do̱rru̱ u̱s-remu̱ u̱n haatu̱n kom u-Ru̱ u̱du̱ i za-Yahuda-ne̱ da. M-vaste̱, a Isra-ne̱ ya jab u̱du̱ u-Ru̱, in be̱e̱t in do̱'e̱ no̱m-du̱ u̱r-so̱ sok remu̱ kom u-Ru̱. \p \v 13 U̱m o̱ u̱s-rem u̱ no̱ ne̱ i-za-Yahuda-ne̱ da. Me̱ Wa-to̱m-u̱ Ye̱so̱ wa u̱du̱ i za-Yahuda-ne̱ da, u̱m o̱ u̱t-u̱k u̱ remu̱ pama-u̱s ri. \v 14 U̱ remu̱ iya, u̱m o̱ haan jiya me̱ keru̱ wadu̱ Isra-ne̱ e̱ no̱m u̱r-shu̱b, o̱ u̱t-wa u̱ e̱ke̱n u̱ kum u-u̱ku̱r. \v 15 Se̱di ba na gu̱gmu̱ u̱n, wa'ag is-yu̱ u-pus yu̱ ho̱ngu̱sse̱ ne̱t-tu̱ u-dak u̱t-be̱e̱t u-Ru̱ ne̱. Da-u̱ Yahuda-ne̱ ya jab u̱du̱ Ye̱so̱, shu̱'u̱te̱ u̱ka mu̱u̱tu̱n ne̱t-u̱ mare̱ u̱r-fat! \v 16 Ba Ibrahi u̱ e̱ke̱n u̱so-tu̱ u̱so-u̱t in ne̱ o̱o̱ge̱ u-he̱n ne̱, iya o̱ ko̱-u̱r e̱ do̱te̱ u̱t-shu̱'u̱t u-he̱n ne̱ u̱ka ne̱t haste̱ ro̱p-du̱ hyu̱ u-gan wa hatu̱n de̱ u̱du̱ u-Ru̱, de̱ u̱t-shu̱'u̱t u-he̱n ne̱. Shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ gu̱g-du̱ hyu̱ de̱ u̱r-be̱e̱t de̱ u̱t-shu̱'u̱t u-he̱n ne̱. Tu̱msu̱ ana yase̱ gu̱r-yu̱ u-te na hu̱u̱t u̱du̱ u-Ru̱, ya u̱t-shu̱'u̱t u-he̱n ne̱, ko̱ske̱ u̱zu̱ ko̱ fe̱-su̱ te-u ya se̱ o̱tte̱ u-he̱n. \p \v 17 No̱mo̱n u̱s-dorog u̱zu̱: ana kwu̱pre̱ fe̱-su̱ te-su̱ ze̱tun su̱ na se̱re̱, se̱ na ku̱b fe̱-yu̱ te-yu̱ ze̱tun yu̱ u̱r-do̱g na dame̱ u̱r-kot. No̱ i za ne̱t-tu̱ Yahuda-ne̱ da, no̱ o̱ u̱ka te-yu̱ ze̱tun yu̱ u̱r-do̱g, ana dame̱ no̱ u̱s-gu̱r ne̱, no̱ de̱ kwu̱m-du̱ nya-u̱ u-Ru̱ remu̱ Yahuda-ne̱.\f + \fr 11:17 \fr*\ft No̱mu̱ na o̱ u̱t-war, no̱ a-za-Yahuda-ne̱ kwu̱mu̱g re̱-du̱ o̱g-du̱ rwu̱ne̱ du̱gu̱ Yahuda-ne̱ u̱s-gan u̱ka teyu̱ ze̱tun yu̱ u̱r-do̱g kumte̱ no̱m u̱t-re̱ du̱gu̱ gu̱r-su̱ tesu̱ na na kawe̱ u-tak.\ft*\f* \v 18 Remu̱ iya, a no̱ no̱m u̱t-u̱k u̱zu̱ no̱ ze̱k fe̱-u̱s se̱ su̱ na kupse̱ da. A no̱ o̱ u̱t-u̱k baksu̱n u̱zu̱, a no̱ shipe̱ u̱s-gu̱r da, se̱di gu̱r-se̱ shipe̱ no̱. \p \v 19 Se̱di i-za-Yahuda-ne̱ da e̱ u̱t-kere̱ u̱t-zu̱, <> \v 20 Nip-to̱, remu̱ ko̱b-du̱ yadu̱ jab-u̱ Yahuda-ne̱, de̱ wu̱te̱ na kwu̱pu̱rte̱ u̱s-fe̱ du̱gu̱ u̱s-gu̱r. Tu̱msu̱ no̱ remu̱ yadu̱ jab-u̱ no̱ o̱ no̱ kumte̱ fu̱n-yu̱ u̱t-to̱st u̱s-gu̱r. Se̱di a no̱ no̱m u̱t-u̱k da se̱di na ho̱g u-gye̱r. \v 21 A Ru̱-u̱ yage̱ Yahuda-ne̱ da, u̱na o̱ u̱ka fe̱-su̱ u-te su̱ u̱r-taku̱n, wa za hen u̱ yagu̱ no̱ da. \p \v 22 Iya-o̱ Ru̱-u̱ do̱te̱ keru̱ ko̱su̱ no̱m-u̱t so̱-to̱ wa u̱ ryab-u̱s wa ne̱. Wa ko̱su̱ a-u̱t-ba'as ryab-u̱s wa, se̱di wa no̱mu̱ no̱m-u̱t so̱-to̱ wa. Se̱di a no̱ kabe̱ o̱ jab gan da, na de̱ kwu̱p-ru̱ no̱ du̱gu̱ u̱s-gu̱r. \v 23 A Isra-ne̱ byu̱r-ne̱ du̱gu̱ ko̱b-du̱ yadu̱ jab, na same̱ e̱ u̱s-gu̱r ne̱, remu̱ zu̱ Ru̱-u̱ de̱ keru̱ muutu̱ u̱n u̱du̱ gu̱r-u ya. \v 24 No̱ i-za-Yahuda-ne̱ da, no̱ o̱ u̱ka te-yu̱ ze̱tun yu̱ u̱r-do̱g yu̱ na kupse̱, se̱ Ru̱-u̱ same̱ ya u̱ matu̱ te-yu̱ ze̱tun ne̱ yu̱ na se̱re̱. Yahuda-ne̱ e̱ o̱ u̱ka te-yu̱ na se̱re̱ yu̱ so̱-ya, za shu̱'u̱tu̱ no̱m-u̱ m-no u̱ Ru̱-u̱ same̱ u̱-fe̱ yu̱ Yahuda-ne̱ u̱ do̱m-u̱ u-gu̱r yu̱ e̱ rwu̱tu̱n da. \s1 Ru̱-u̱ o̱ ho̱g-du̱ o̱n-du̱ // u̱t-ne̱t u̱t-be̱e̱t \p \v 25 No̱ hu̱u̱b-u̱t ri, u̱m za u̱ssa no̱ shu̱'u̱t a-ko̱b-du̱ m-nap ne̱ u̱ remu̱ no̱m-u̱ o̱ yase̱ da, taas u̱ no̱ shu̱'u̱t a u̱t-u̱k ne̱ da. Isra-ne̱ u-tát e̱ de̱ shu̱'u̱tu̱ a-ko̱b-du̱ ho̱g-du̱ u̱s-rem ne̱, se̱ i za-Yahuda-ne̱ u-tát i Ru̱-u̱ dage̱ e̱ o̱ yadu̱ jab u̱du̱ Kiristi. \v 26 Iya-o̱ Isra-ne̱ be̱e̱t e̱ do̱te̱ kwu̱m-du̱ u-u̱ku̱r, u̱ka Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱tte̱: \q1 <>\f + \fr 11:27 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 27:9; Irmi 31:33-34\xt*.\f* \p \v 28 Yahuda-ne̱ shu̱'u̱te̱ hu̱u̱b-tu̱ Rem-su̱ M-re̱me̱r, tu̱msu̱ o̱ shu̱'u̱te̱ swu̱r-m no̱ a-za-Yahuda-ne̱ remu̱ zu̱ e̱ gu̱gu̱mte̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r, se̱di Ru̱-u̱ dak Yahuda-ne̱. Ru̱-u̱ o̱ cwan-u̱t u̱n remu̱ i mate̱ u̱so-tu̱ u̱so-u̱t u̱n. \v 29 In nu̱pu̱ste̱ u̱zu̱ Ru̱-u̱ re̱e̱g shu̱ u̱ cwan-u̱t u̱n ne̱ remu̱ zu̱ wa za kab-du̱ nya-u̱ wa no̱mu̱ u̱n da ko̱ ne̱t-tu̱ wa dage̱ to̱ ka wa u̱t-to̱. \v 30 U̱r-taku̱n no̱ i za-Yahuda-ne̱ da, no̱ no̱ng ko̱b-du̱ do̱rru̱ u̱s-rem, se̱di u̱ da-o̱ no̱ kwu̱mu̱g o̱n-du̱ u-Ru̱ remu̱ ko̱b-du̱ do̱rru̱ u̱s-rem u̱ Yahuda-ne̱. \v 31 U̱ da-o̱ Yahuda-ne̱ u̱ hi-u̱r e̱, e̱ shu̱'u̱te̱ a-ko̱b-du̱ do̱rru̱ Rem-su̱ u-Ru̱ u̱ka e̱ do̱te̱ kwu̱m-du̱ o̱n-du̱ u-Ru̱, o̱n-du̱ Ru̱-u̱ ko̱su̱ i-za-Yahuda-ne̱ da. \v 32 Ru̱-u̱ mu̱tte̱ u̱t-ne̱t u̱t-be̱e̱t Yahuda-ne̱ u̱ i za-yahuda-ne̱ da a-ko̱b-du̱ do̱rru̱ u̱s-rem. Ru̱-u̱ no̱mo̱g iya remu̱ wa ko̱ste̱ u̱t-ne̱t u̱t-be̱e̱t o̱n-u̱r wa. \s1 U̱t-vam u̱du̱ u-Ru̱ \q1 \v 33 Nip-tu̱ ra-du̱ ve̱r-su̱ u-Ru̱ tu̱msu̱ \q2 nap-m rò zatte̱ u̱r-ma da, \q1 kwu̱p-du̱ u̱s-rem u̱ rò ze̱k u̱r-shu̱t. \q2 No̱m-tu̱ wa o̱ u̱t-no̱m \q1 ze̱k nap-mu̱ ne̱t.\f + \fr 11:33 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 55:8\xt*.\f* \q1 \v 34 U̱ka Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱tte̱: \q1 <<¿Wana nape̱ jab-u̱ Yawe? \q2 ¿Wana o̱ hu̱u̱b-u̱ rò, \q1 wana he̱e̱se̱ yadu̱ wu̱n u̱s-rem?>> \q1 \v 35 <>\f + \fr 11:35 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Ayub 41:11\xt*.\f* \q1 \v 36 Remu̱ du̱gu̱-du̱ wu̱n, \q2 tu̱msu̱ u̱du̱ wu̱n, \q1 tu̱msu̱ u̱du̱ du̱ wu̱n de̱ \q2 na no̱m-te̱ ko-uyan. \q1 Yage̱ fu̱bu̱sse̱ tu̱ shu̱'u̱t u̱du̱ wu̱n \q2 m-mo̱mmo̱! U̱ shu̱'u̱t iya!\f + \fr 11:36 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt 1Kor 8:6\xt*.\f* \c 12 \s1 To̱o̱g u̱r-fat u̱du̱ u-Ru̱ \p \v 1 Remu̱ iya, o̱r-u̱t ri, u̱m o̱ ko̱n-u̱s no̱ remu̱ o̱n-du̱ u-Ru̱, no̱ yaase̱ war-u̱t no̱ u̱ka u̱r-to̱o̱g, ko̱ ba no̱ o̱ u̱r-fat, se̱di no̱ yaase̱ hi-u̱t no̱ u̱ pama-u̱ u-Ru̱ u̱ka Ru̱-u̱ do̱te̱ ho̱g-du̱ zwar-u̱r no̱. Ya o̱ fu̱n-yu̱ u̱t-nip yu̱ no̱ do̱te̱ no̱mu̱ u-Ru̱ m-sek. \v 2 A no̱ yage̱ ne̱t-tu̱ za u̱ do̱rru̱ u-Ru̱ da, e̱ waru̱ no̱ u̱ka no̱ do̱te̱ u̱ yu̱-u̱r no̱ da. Se̱di yage̱ u̱ Ru̱-u̱ mang no̱ u̱ka wa o̱tte̱ u̱ssa, tu̱msu̱ wa ya' no̱ jab-u̱ po-o̱. Da-u o̱ no̱ do̱'e̱ nap-du̱ no̱m-u̱ Ru̱-u̱ u̱t-sa no̱ no̱m, tu̱msu̱ no̱ u̱t-nap u̱ka no̱ do̱te̱ no̱m-du̱ ko̱-uyan u̱ so̱-o̱ u̱ Ru̱-u̱ u̱t-sa. \p \v 3 Remu̱ nya-u̱ Ru̱-u̱ no̱mu̱ me̱, u̱m o̱ naku̱ no̱ u̱t-to̱ be̱e̱t, a waku̱n u̱ hu̱u̱t hi-u̱r wa u̱ be-du̱ wa teye̱ da. Se̱di no̱ nap u̱ka no̱ gotte̱ hi-u̱t no̱, se̱di no̱ kab hi-u̱t no̱ ho̱n-ho̱n u̱ka yadu̱ jab-u̱ Ru̱-u̱ ya' no̱. \v 4 U̱ka in ko̱wan o̱tte̱ u-war u-gan u̱t-o̱g ne̱ u-tát, tu̱msu̱ ko̱du̱he̱ o̱gde̱ o̱tte̱ pama-u̱ wa nome̱. \v 5 Ko̱ ba shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ in o̱ u-tát, se̱di war-o̱ u-gan o̱ na o̱ye̱ remu̱ shu̱'u̱t-u̱r in u̱ Kiristi ne̱, tu̱msu̱ ko̱wan ganse̱ wa o̱ye̱ e̱ o̱r-u̱ wa ne̱. Taas u̱ waku̱n u̱ hyan u̱ka zu̱ Ru̱-u̱ ze̱k m-cwan wa m-ze̱g waku̱n.\f + \fr 12:5 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt 1Kor 12:12\xt*.\f* \v 6 Remu̱ iya, kamu̱g in no̱mo̱n m-ank u̱ nya-u̱ Ru̱-u̱ no̱mu̱ in, u-nya u̱t-go̱ u̱t-go̱, u̱ka Ru̱-u̱ no̱m-tu̱ in nya-u o̱. A Ru̱-u̱ ya bo̱ nya-u̱ warru̱ rem-u̱s wa, war u̱ yadu̱ jab ne̱ u̱ka Ru̱-u̱ yu̱te̱ bo̱. \v 7 Abite̱ nya-u ró u-pama u̱ dor-u u-Ru̱ o̱, no̱m pama-u o̱. Abite̱ nya-u̱ u̱t-ko̱se̱ o̱, no̱m u̱t-ko̱se̱. \v 8 Abite̱ nya-u ró u̱ swu̱ru̱ ne̱t-ne̱ shiriktin-mu̱ jab mo̱, re̱ u-shu̱ u̱t-no̱m. Abite̱ nya-u̱ m-ho̱s o̱ u̱du̱ u̱t-ne̱t remu̱ u̱r-ko̱b, re̱ u-shu̱ u̱t-no̱m jab gan. Abite̱ dor-tu̱ u̱t-ne̱t o̱, no̱m o̱ jab gan. Abite̱ ho̱g-du̱ o̱n-du̱ u̱t-ne̱t de̱, no̱m-o̱ u̱ te̱k-u̱ u̱r-so̱.\f + \fr 12:8 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt 1Kor 12:4-11\xt*.\f* \s1 Nap-du̱ wa-dor wu̱ u̱t-nip \p \v 9 Cwan o̱r-u̱ ró u̱ cwan-tu̱ u̱t-nip. No̱ gu̱gu̱m no̱m-u̱t yo̱-to̱, se̱di no̱ ship no̱m-u̱ o̱ u̱ so̱-o̱ u̱t-kom u̱t-yu̱r. \v 10 Cwan o̱r-u̱ ró u̱ka hu̱u̱b u̱r-matu̱ ró, gwat ko̱wan u̱ka zu̱ wa ze̱k bo̱. \v 11 A-bo̱ shu̱'u̱t za no̱m-u̱t no̱m da, se̱di yaase̱ hi-u̱r ró u̱ pama-u̱ Wa-ko-uyan. \v 12 No̱m u̱r-so̱ remu̱ zu̱ bo̱ o̱ wadu̱ jab-u̱ no̱m-u̱ Ru̱-u̱ de̱ no̱mu̱ bo̱, bo̱ gag jab-u̱ te̱k-u̱ swadu̱ u̱r-ko̱b. Tu̱msu̱ re̱e̱n u-shu̱ u̱s-to̱o̱g ne̱ ko̱-uyan da. \v 13 A ne̱t-tu̱ u-Ru̱ o̱ swadu̱ u̱r-ko̱b, mo̱-tu̱n u̱n no̱m-u̱ no̱ o̱tte̱. Tu̱msu̱ shu̱'u̱tu̱n a cu̱st-u̱ u̱t-hamu̱t ne̱. \p \v 14 Kom-u̱ u-Ru̱ u̱du̱ ne̱t-tu̱ o̱ yadu̱ no̱ u̱r-ko̱b, waan u̱n nu-u so̱-o̱. A no̱ wa'-u̱ u̱n nu-u yo̱-o̱ da.\f + \fr 12:14 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Mati 5:44; Ruka 6:28\xt*.\f* \v 15 No̱mo̱n u̱r-so̱ u̱ ne̱t-tu̱ o̱ u̱r-so̱ ne̱, tu̱msu̱ no̱ no̱m u̱s-kan u̱ i o̱ u̱s-kan ne̱. \v 16 No̱mo̱n shu̱'u̱t-du̱ m-yar u̱ o̱r-u̱t no̱ ne̱. A no̱ shu̱'u̱t a hu̱k-mu̱ u̱r-hi da, se̱di no̱ shu̱'u̱t u̱r-hu̱u̱b u̱du̱ ne̱t-tu̱ na gu̱gme̱ ne̱. A-bo̱ kab hi-u̱r ró u̱ka zu̱ bo̱ nak ko̱-uyan da.\f + \fr 12:16 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt ShaR 3:7\xt*.\f* \p \v 17 A waku̱n u̱ no̱mu̱ bo̱ no̱m-u yo̱-o̱, a-bo̱ to̱p wa u̱ no̱m-u yo̱-o̱ da. Re̱ shu̱ u̱ no̱m-du̱ ne̱t-tu̱ de̱ u̱t-hyan u̱zu̱ o̱ so̱-o̱. \v 18 No̱m no̱m-u̱ bo̱ do̱te̱ u̱t-shu̱'u̱t m-yar u̱ ko̱wan ne̱. \v 19 O̱r-u̱t ri ne̱, a waku̱n u̱ no̱mu̱ bo̱ no̱m-u yo̱-o̱, a-bo̱ to̱p-u̱ no̱m-u̱ yo̱-o̱ da, se̱di yage̱ u̱ Ru̱-u̱ to̱p-u̱ bo̱ u̱r-mag u̱ ryab-u̱s wa. U̱m zu̱u̱g iya remu̱ zu̱ na panu̱g u̱-me̱ Ran-u̱ u-Ru̱ u̱zu̱, \q1 <>\f + \fr 12:19 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Muut 32:35\xt*.\f* \m \v 20 Rem-su̱ u-Ru̱ re̱e̱g shu̱ u̱t-zu̱, \q1 <>\f + \fr 12:20 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt ShaR 25:21-22\xt*.\f* \m \v 21 A-bo̱ yage̱ jab-u̱ yo̱-o̱ u̱ re̱ jab-u̱ ró da, se̱di bo̱ ze̱g be̱b-du̱ jab-u̱ yo̱-o̱ u̱ fu̱n-yu̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t so̱-to̱. \c 13 \s1 Do̱rru̱ rem-su̱ u̱t-faru̱k \p \v 1 Ko̱wan wa ya' m-ze̱g u̱du̱ farkina-ne̱ i u-dak. Waku̱n zaar wu̱ de̱ shu̱'u̱tu̱ faru̱k da, se̱ wu̱ Ru̱-u̱ dage̱. Tu̱msu̱ ko̱wana shu̱'u̱te̱ faru̱k, Ru̱-o̱ gan-du̱ wa u̱r-faru̱k. \v 2 Remu̱ iya, ko̱wana gu̱gme̱ do̱rru̱ faru̱k-tu̱ u-dak, wa gu̱gu̱mte̱ do̱rru̱ no̱m-u̱ Ru̱-u̱ gan-de̱. Tu̱msu̱ i o̱ u̱t-no̱m iya e̱ de̱ naknu̱ hi-u̱r e̱ swadu̱ u̱r-ko̱b. \v 3 U̱m zu̱u̱g iya remu̱ zu̱ a no̱ o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t so̱-to̱ no̱ za ho̱g-du̱ gye̱r-u u̱n da. Se̱di ne̱t-tu̱ o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ e̱ de̱ ho̱g-du̱ gye̱r-u̱ u̱t-faru̱k. A-bo̱ u̱t-sa bo̱ ru gye̱r-yu̱ ne̱t-u̱ o̱ u̱r-faru̱k, no̱m no̱m-u̱t so̱-to̱ wa de̱ hen u̱ vam-du̱ bo̱. \v 4 Wa de̱ vam-du̱ bo̱ remu̱ zu̱ wa to̱k wa u-Ru̱ wa remu̱ ró. Se̱di a-bo̱ o̱ ne̱t-u̱ yo̱-o̱, bo̱ u̱t-ho̱g u-gye̱r remu̱ zu̱ zan-o̱ da, farkina-ne̱ o̱tte̱ be̱b-du̱ yadu̱ bo̱ u̱r-ko̱b. To̱k u-Ru̱ wa tu̱msu̱ u̱du̱ wa de̱ Ru̱-u̱ ko̱ste̱ ryab-u̱s wa u̱du̱ ne̱t-u̱t yo̱-to̱. \v 5 Remu̱ iya yasu̱n hi-u̱r no̱ u̱du̱ faru̱k-tu̱ u-dak, za remu̱ gye̱r-u̱ ryab-su̱ u-Ru̱ u̱ war-o̱ da, se̱di taas u̱ dorog-u̱s no̱ u̱ hoos no̱ ru̱s-du̱ jab. \p \v 6 De̱ wu̱te̱ no̱ top-u̱t shik-u̱ tar, remu̱ zu̱ faru̱k-u̱t to̱ to̱k-ne̱ u-Ru̱ e̱, tu̱msu̱ e̱ yaase̱ da-u e̱ remu̱ e̱ nom-u̱t u̱r-faru̱k. \v 7 To̱po̱n ko̱wan no̱m-u̱ wa doru̱ no̱. Abite̱ shik-u̱ tar-u̱ hi-du̱ war-no̱ e̱, de̱e̱n no̱ to̱p, abite̱ hen shik-u̱ tar-u̱ no̱ e̱, to̱po̱n. Yaan m-ze̱g u̱du̱ wu̱ ko̱re̱ Ho̱go̱n gye̱r-u̱ wu̱ ko̱re̱ na ho̱g gye̱r-u wa, tu̱msu̱ no̱ ya' m-ze̱g u̱du̱ wu̱ ko̱re̱ no̱ ya' m-ze̱g.\f + \fr 13:7 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Mati 22:21; Mark 12:17; Ruka 20:25\xt*.\f* \s1 U̱ka ku̱mte̱ in Ko̱su̱n u̱t-cwan // u̱du̱ o̱r-u̱t in ne̱ \p \v 8 A no̱ shipis no̱m-u waku̱n da. Se̱di no̱m-du̱ no̱m-tu̱ bo̱r-tu̱ u-Ru̱ zu̱ na no̱m, u̱zu̱ u̱ ne̱t-u̱ cwan o̱r-u̱t wa ne̱. U̱m zu̱u̱g iya remu̱ zu̱ wu̱ cwane̱ o̱r-u̱ wa, wa o̱ do̱rru̱ no̱m-u̱ bo̱r-tu̱ zu̱ na no̱m. \v 9 Bo̱r-u̱t to̱ zu̱u̱g, <> U̱ no̱m-tu̱ o̱ m-pan ne̱ u̱t-be̱e̱t u̱-me̱ u̱t-bo̱r, na samge̱ to̱ u̱-me̱ rem-u̱s sin-se̱ su̱ zu̱ye̱, <>\f + \fr 13:9 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt To̱o̱g 19:18\xt*.\f* \v 10 A-bo̱ o̱ cwan-u̱t waku̱n, bo̱ za no̱mu̱ wa no̱m-u̱t yo̱-to̱ da. A-bo̱ cwane̱ o̱r-u̱ ró, bo̱ o̱ no̱m-du̱ bo̱r-u̱t Mosa zu̱ na no̱m. \s1 Ho̱-du̱ Kiristi de̱ mu̱u̱n \p \v 11 Da-u̱ Kiristi do̱'e̱ mu̱u̱n remu̱ wa ku̱b-u̱t in o̱ u̱t-mo̱r u̱ in ne̱ m-ze̱g da-u̱ u̱r-taku̱n du̱ in kabe̱ wa. Remu̱ iya gwatu̱n ka no̱ o̱tte̱ u̱r-yu̱. No̱ yu̱ne̱ du̱gu̱ m-roog. \v 12 Gyu̱p-mu̱ haag m-ta, is haag m-gas. Remu̱ iya, yagu̱n no̱m-du̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ u̱ka ne̱t-tu̱ o̱ u-cwu̱m, se̱di no̱ kab cwu̱-tu̱ m-gag tu̱ u-Ru̱ u̱ka no̱ do̱te̱ gu̱g-mu̱ faru̱k-u̱ no̱m u̱s-te. \v 13 In no̱mo̱n shu̱'u̱t-u̱r so̱-de̱, u̱ka ne̱t-tu̱ o̱ u̱r-yu̱ u̱-me̱ m-zu̱n. A no̱ same̱ u̱t-hi u̱ mo̱ro̱g-du̱ a-u-swa ne̱ u̱ i o̱o̱ge̱ yu̱du̱ za so̱de̱ ne̱ u̱ a-u-as ne̱ da, za me̱ u-har u̱r-shu̱b ne̱. \v 14 Se̱di no̱ ya' Wa-ko-uyan Ye̱so̱ Kiristi u̱r-be u̱-me̱ jab-u̱s no̱, remu̱ wa hiktu̱n u̱t-mo̱r u̱ no̱ ne̱ u̱ka cwu̱-tu̱ u-war u̱ no̱ tu̱ no̱ wu̱ye̱. A no̱ no̱m dorog-su̱ yu̱-du̱ u̱t-baas tu̱ cwan-tu̱ war-u̱t no̱ da. \c 14 \s1 No̱ kwu̱pu̱ o̱r-u̱t no̱ // u̱s-rem da \p \v 1 Kabu̱n ne̱t-u̱ yadu̱ jab-u̱ wa zatte̱ u̱r-be̱b da. A no̱ ha inan u̱ u̱n ne̱ da, abite̱ dorog-u̱s u̱n za ho̱n-ho̱n u̱ su̱ no̱ ne̱ da. \v 2 To̱ko̱n ne̱t-to̱ o̱tte̱ yadu̱ jab-u̱ de̱ wadu̱ e̱ re̱-du̱ no̱m-u̱ e̱ u̱t-sa u̱t-re̱. Tu̱msu̱ e̱ke̱n o̱tte̱ yadu̱ jab u̱zu̱ Ru̱-u̱ za u̱ssa e̱ tu̱ m-ap da se̱ u̱t-ran u̱ war-to̱. \v 3 Wu̱ re̱ ko̱-uyan no̱m u̱t-re̱ o̱, a wa ju̱ru̱m wu̱ rete̱ da. Tu̱msu̱ wu̱ rete̱ da a wa hyan wa u̱t-re̱ u̱ka wa u̱t-ba'as da, remu̱ zu̱ Ru̱-u̱ kabu̱g e̱. \v 4 ¿Wana bo̱, bo̱ kwu̱p-tu̱ to̱k-u̱ waku̱n u̱s-rem? Ko̱ to̱k-u̱ no̱ng no̱m-u̱t so̱-to̱ u̱du̱ u̱so-u u-bu wa ko̱ tu̱ yo̱-to̱, se̱ u̱s-be̱e̱t su̱ wa-u-bu se̱ wa kwu̱pu̱ wa u̱s-rem. Wa u̱t-kere̱ u̱t-es, remu̱ zu̱ Ru̱-o̱ keru̱ yadu̱ wu̱n be̱b-du̱ u̱r-es. \p \v 5 Waku̱n u̱t-kere̱ u̱t-zu̱ de̱ku̱n ho̱-de̱ ze̱k to̱ko̱n ho̱-to̱. U̱ hyanu̱m waku̱n ho̱-to̱ u̱s-gan. Ko̱wan u̱ no̱m no̱m-u̱ wa nape̱ Ru̱-u̱ u̱t-sa wa no̱m, a wa ha kwu̱pu̱ ne̱t-ne̱ u̱s-rem da. \v 6 Wu̱ o̱ hyan-du̱ u̱ka zu̱ de̱ku̱n ho̱-de̱ ze̱k to̱ko̱n ho̱-to̱, wa o̱ u̱t-no̱m iya remu̱ yadu̱ u-Ru̱ m-sek. Ne̱t-u̱ o̱ re-du̱ ko̱-uyan no̱m u̱t-re̱ o̱, wa o̱ u-re̱ remu̱ sek-mu̱ u-Ru̱, remu̱ zu̱ e̱ o̱ no̱mu̱ Wa-ko-uyan u̱t-vam remu̱ no̱m u̱t-re̱ o̱. Tu̱msu̱ ne̱t-u̱ rete̱ ko̱-uyan no̱m u̱t-re̱ o̱ da wa o̱ u̱t-no̱m iya remu̱ Se̱k-mu̱ u-Ru̱, wa o̱ no̱mu̱ u-Ru̱ u̱t-vam.\f + \fr 14:6 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Koro 2:16\xt*.\f* \v 7 Waku̱n zaar wu̱ o̱ shu̱'u̱t-mu̱ hi-du̱ war-wa da, tu̱msu̱ waku̱n zaar wu̱ de̱ m-mar remu̱ hi-du̱ war-wa da. \v 8 A in o̱ u̱r-fat, in o̱ u̱r-fat u̱du̱ u-Ru̱. Remu̱ iya, ko̱ u̱r-fat ne̱ ko̱ za u̱r-fat, in o̱ u̱du̱ u-Ru̱. \p \v 9 Remu̱ iya, Kiristi maru̱g tu̱msu̱ wa mu̱u̱n u̱r-fat remu̱ wa shu̱'u̱te̱ Wa-ko-uyan u̱ ne̱t-tu̱ u̱r-fat u̱ marimari ne̱. \v 10 ¿Bo̱, remu̱ yan-o̱ bo̱ o̱tte̱ kwu̱pu̱ o̱r-u̱ ró u̱s-rem? ¿Ko̱ yan-o̱ wu̱te̱ bo̱ o̱tte̱ ju̱rmu̱ o̱r-u̱ ró? U̱m zu̱u̱g iya remu̱ in be̱e̱t in do̱'e̱ u̱t-es u̱ pora-du̱ kwu̱p-du̱ u̱s-rem u-Ru̱.\f + \fr 14:10 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt 2Kor 5:10\xt*.\f* \v 11 Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱u̱g: \q1 <>\f + \fr 14:11 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 45:23\xt*.\f* \m \v 12 Remu̱ iya hen kowan de̱ warru̱ no̱m-u̱ wa no̱me̱ u̱du̱ u-Ru̱. Yaksu̱n u-Ru̱ kwu̱p-du̱ u̱s-rem. \s1 A-bo̱ wa o̱r-u̱ ró u̱ // no̱m-du̱ u̱t-ba'as da \p \v 13 Yagu̱n kwu̱pu̱ o̱r-u̱t no̱ u̱s-rem. Tu̱msu̱ yagu̱n u̱t-zu̱ u̱ Ru̱-u̱ ya' o̱r-u̱t in ne̱ a-dor u̱r-ko̱b. Se̱di in waan sin-se̱ u̱ jab-u̱s in u̱zu̱ in za no̱m-du̱ o̱ko̱n no̱m-o̱ u̱ do̱'e̱ wadu̱ waku̱n u̱r-he̱'e̱ ko̱ u̱ wadu̱ wa u̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as da. \v 14 U̱ka wa-doru̱ Wa-ko-uyan Ye̱so̱ u̱m o̱ waru̱ no̱ rem-u̱s sin-se̱. U̱m nak u̱-me̱ jab-u̱ ri u̱m zatte̱ u-sakna da u̱zu̱ ko̱-uyan no̱m u̱t-re̱ o̱ so̱-o̱. Se̱di a waku̱n u̱ zu̱ye̱, <> a wa re̱ no̱m u̱t-re̱ o̱ hen wa no̱ng u̱t-ba'as. \v 15 Abite̱ no̱m u̱t-re̱ u̱ bo̱ o̱ u̱t-re̱ o̱ de̱ haatu̱n o̱r-u̱ ró u̱r-he̱'e̱, bo̱ za cwan-u̱t wa da. Kiristi maru̱g remu̱ o̱r-u̱ ró, a-bo̱ yage̱ u̱ o̱r-u̱ ró u̱ he̱'e̱ u̱ remu̱ no̱m u̱t-re̱ da. \v 16 A-bo̱ yage̱ no̱m-u̱ bo̱ o̱ m-hyan u̱ka u̱ so̱-o̱, o̱ shu̱'u̱t u̱ yo̱-o̱ da. \v 17 U̱m zu̱u̱g iya remu̱ zu̱ faru̱k-du̱ u-Ru̱ za mo̱ttu̱ no̱m u̱t-re̱ u̱t-swa ne̱ o̱ da, se̱di mo̱ttu̱ yu̱du̱ jab-u̱ so̱-o̱, shu̱'u̱t-du̱ m-yar, u̱ u̱r-so̱ ne̱ u̱-me̱ Yar-u̱ u-Ru̱. \v 18 Ko̱wan wu̱ o̱ do̱rru̱ Kiristi u̱ go̱-du̱ fu̱n-u inya, Ru̱-u̱ de̱ ho̱g-du̱ zwar-u̱r wa tu̱msu̱ ne̱t-tu̱ de̱ ru̱stu̱ jab-u̱s e̱ u̱ wu̱n ne̱. \p \v 19 Yagu̱n in no̱mo̱n no̱m-u̱ de̱ haatu̱n shu̱'u̱t-du̱ m-yar a-doru̱ Ye̱so̱. Tu̱msu̱ in se̱ge̱n ne̱t-ne̱ e̱ no̱m u̱r-be̱b u̱ yadu̱ jab ne̱. \v 20 A-bo̱ naas no̱m-u̱ Ru̱-u̱ no̱me̱ remu̱ no̱m u̱t-re̱ da. Ko̱-uyan no̱m-u̱t u̱t-re̱ o̱ so̱-o̱, se̱di zatte̱ u̱r-zwar u̱ ne̱t u̱ re̱ no̱m u̱t-re̱ u̱ de̱ wadu̱ waku̱n u̱r-he̱'e̱ da. \v 21 U̱t-ze̱g u̱r-zwar a ne̱t u̱ tu̱ m-ap da ko̱ swadu̱ ke̱' ko̱ no̱m-du̱ o̱ko̱n u̱ do̱'e̱ wadu̱ waku̱n u̱r-he̱'e̱. \p \v 22 Bo̱ keru̱ yadu̱ jab u̱zu̱ no̱m-u̱ bo̱ o̱ u̱t-no̱m u-be̱e̱t o̱ so̱-o̱, se̱di cin o̱ u̱ te̱k-u̱ jab-u̱ ró u̱ u-Ru̱ ne̱. Kom-u̱ u-Ru̱ u̱du̱ ne̱t wu̱ jab-u̱ wa zatte̱ u̱t-ba'as da, remu̱ no̱m-u̱ wa cwane̱ u̱t-no̱m u̱ so̱-o̱. \v 23 Se̱di ne̱t-u̱ wu̱ o̱tte̱ u-sakna u̱ jab-u̱ wa u̱ no̱m-u̱ wa de̱ u̱t-re̱, wa o̱ naknu̱ hi-u̱r wa kwu̱p-du̱ u̱s-rem du̱gu̱-du̱ u-Ru̱. U̱m zu̱u̱g iya remu̱ zu̱ wa zatte̱ yadu̱ jab da. Tu̱msu̱ no̱m-u̱ zatte̱ yadu̱ jab da ba'as-to̱. \c 15 \s1 Yu̱du̱ mangu̱ e̱ke̱n jab \p \v 1 In i yadu̱ jab-u̱ in o̱ u̱r-be̱b ne̱, kamu̱g in se̱ge̱n i yadu̱ jab-u̱ e̱ zatte̱ u̱r-be̱b da in kabu̱n no'om e̱. Taas in no̱mo̱n cwan-tu̱ u̱r-hi da. \v 2 Yagu̱n u̱ ko̱wan u̱ mang jab-u̱ o̱r-u̱ wa, remu̱ wa swu̱r-tu̱ wu̱n be̱b-du̱ yadu̱ jab. \v 3 Ko̱ Kiristi wa no̱ng cwan-tu̱ hi-u̱r wa da. U̱ka Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱tte̱, <>\f + \fr 15:3 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 69:9\xt*.\f* \v 4 No̱m-u̱ na pane̱ u-be̱e̱t u-me̱ Rem-su̱ u-Ru̱ u̱s-be̱e̱t u̱r-taku̱n, na panu̱g se̱ remu̱ na swu̱r-tu̱ in gag-du̱ jab-u̱ shiriktin-mu̱ jab ne̱, u̱ka in do̱te̱ u̱t-shu̱'u̱t u̱ wadu̱ jab ne̱. \p \v 5 U̱m o̱ u̱s-ko̱n u̱du̱ u-Ru̱, wu̱ ye na gag-du̱ jab-u̱ shiriktin-mu̱ jab ne̱, u̱ka no̱ do̱te̱ u̱t-shu̱'u̱t u̱ same̱-du̱ u̱t-hi ne̱ u̱s-dorog ne̱ u̱s-gan, remu̱ do̱rru̱ da'at Kiristi Ye̱so̱. \v 6 A no̱ no̱me̱ iya, rem-u̱s no̱ u̱ dorog-u̱s no̱ de̱ u̱t-shu̱'u̱t u̱s-gan, u̱ka no̱ do̱te̱ vam-du̱ u-Ru̱ wu̱ o̱ U̱so-u in Wa-ko-uyan, Ye̱so̱ Kiristi. \s1 Rem-su̱ m-Re̱me̱r su̱ Yahuda-ne̱ se̱ u̱ a-za Yahuda-ne̱ \p \v 7 U̱ka Kiristi ku̱bte̱ no̱, kabu̱n o̱r-u̱t no̱ iya remu̱ Ru̱-u̱ kum-u̱t u̱t-fu̱'u̱bse̱. \v 8 U̱m u̱t-sa no̱ baku̱s u̱zu̱ Kiristi no̱ngu̱ Yahuda-ne̱ u̱r-se̱ge̱ remu̱ wa ko̱ste̱ u̱zu̱ Ru̱-o̱ keru̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱ wa zu̱ wa u̱t-no̱m. Ru̱-u̱ no̱ngu̱ i mate̱ u̱so-tu̱ u̱so-u̱t in este̱du̱ u̱s-rem u̱zu̱ wa to̱mnu̱ Kiristi. Da-u̱ Ye̱so̱ haane̱, Ru̱-u̱ nom no̱m-u̱ wa zu̱ wa u̱t-no̱m. \v 9 Wa haagu̱n remu̱ a-za Yahuda-ne̱, remu̱ e̱ no̱m-tu̱ u-Ru̱ u̱t-fu̱'u̱bse̱ remu̱ o̱n-u̱r wa. U̱ka Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱tte̱: \q1 <>\f + \fr 15:9 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt 2Sam 22:50; Se̱pV 18:49\xt*.\f* \m \v 10 Tu̱msu̱ Rem-su̱ u-Ru̱ sur m-zu̱: \q1 <>\f + \fr 15:10 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Muut 32:43\xt*.\f* \m \v 11 Tu̱msu̱ na sur m-zu̱: \q1 <>\f + \fr 15:11 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 117:1\xt*.\f* \m \v 12 Wa-warru̱ Rem-su̱ u-Ru̱ Ishaya zu̱u̱g: \q1 <>\f + \fr 15:12 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 11:10\xt*.\f* \p \v 13 U̱m no̱ng u̱s-to̱o̱g u̱zu̱, Ru̱-u̱ wadu̱ jab, wa ya' no̱ ya' jab-u̱ pus-o̱ u̱ shu̱'u̱t-du̱ m-yar ne̱, no̱ o̱tte̱ yadu̱ jab u̱du̱ wa. Iya o̱ no̱ wadu̱ jab-u̱ no̱ do̱te̱ u̱t-shu̱'u̱t u-shu̱yi shu̱yi u̱ shin-mu̱ Yar-u u-Ru̱. \s1 Pama-u̱s Burus u̱du̱ // i-za-Yahuda-ne̱ da \p \v 14 Hu̱u̱b-u̱t ri, me̱ hi-du̱ war ri u̱m nak u̱zu̱ no̱ o̱tte̱ jab-u̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t so̱-to̱. No̱ o̱tte̱ nap-mu̱ no̱m-u̱t tun-to̱ u̱t-be̱e̱t, tu̱msu̱ no̱ keru̱ is-u̱ o̱r-u̱t no̱ ne̱ no̱m-u̱t to̱. \v 15 Se̱di u̱-me̱ uno̱ ran-o̱, u̱m wargu̱ no̱ no̱m-u̱ o̱ jab-u̱ ri u̱ to̱ko̱n no̱m-to̱ ne̱. U̱m wargu̱ no̱ to̱ko̱n no̱m-to̱ tu̱ u̱m u̱t-sa u̱m baksu̱n no̱, remu̱ nya-u̱ u-Ru̱ u̱ wa no̱mu̱ me̱. \v 16 U̱m shu̱'u̱te̱ wa pama-u̱s Kiristi Ye̱so̱ u̱du̱ a-za Yahuda-ne̱. U̱m haatu̱n no̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r remu̱ no̱ shu̱'u̱te̱ u̱ka u̱r-to̱o̱g u̱du̱ u-Ru̱ du̱ wa u̱t-sa du̱ u-he̱n, remu̱ Yar u-Ru̱. \p \v 17 Remu̱ iya, me̱ u̱t-kere̱ gap-du̱ u-so̱k u̱ Ye̱so̱ Kiristi ne̱ tu̱msu̱ u̱ pama-u̱ u̱m o̱ u̱t-no̱m u̱du̱ u-Ru̱. \v 18 U̱m za keru̱ gap-du̱ u-so̱k u̱m war o̱ko̱n da, se̱di u̱m war no̱m-u̱ Kiristi no̱me̱, remu̱ u̱m wu̱'u̱t i za-Yahuda-ne̱ da u̱ do̱rru̱ u-Ru̱, remu̱ rem-u̱s ri u̱ pama-u̱s ri ne̱. \v 19 Ru̱-u̱ no̱ng no̱m-u̱t tun-to̱ u̱ remu̱ shin-mu̱ wa ko̱se̱ u̱ no̱m-du̱ m-shin u̱ u̱s-nap ne̱, tu̱msu̱ u̱ be̱b-du̱ Yar-u u-Ru̱. Wa takku̱n se̱ du̱gu̱ Urusharima m-ha Iririkum, u̱m no̱ng bu̱t-tu̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r su̱ Kiristi, se̱ da-u̱ u̱m tase̱ pama-u̱s se̱ u̱s-be̱e̱t. \v 20 Cwan-m ri mo̱ ko̱-uyan da-o̱, u̱m no̱m bu̱t-tu̱ Re̱m-su̱ m-Re̱me̱r su̱ u-Ru̱ u̱ be-tu̱ i nape̱ Kiristi da. U̱m no̱ng iya remu̱ zu̱ u̱m za u̱ssa u̱m shu̱'u̱t u̱ka ne̱t wu̱ no̱me̱ u-ma u̱ do̱m-u̱ ma-u waku̱n da. \v 21 U̱ka Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱tte̱: \q1 <>\f + \fr 15:21 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Isha 52:15\xt*.\f* \m \v 22 U-da u-be̱e̱t a u̱m zo̱nge̱ m-haan u̱du̱ no̱, na hoos me̱ u̱r-haan.\f + \fr 15:22 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Roma 1:13\xt*.\f* \s1 Burus zo̱ngte̱ ha-mu̱ // bo̱-u̱ Roma \p \v 23 U̱ da-o̱ u̱m taaste̱ pama-u̱ u̱m de̱ u̱t-no̱m remu̱ ne̱t-tu̱ ho̱k Rem-su̱ m-Re̱me̱r u̱ ru̱g-u o̱. U̱s-hak u-tát u̱m cwanu̱g u̱m haan u̱m hyan no̱. \v 24 U̱ da-o̱ u̱m wa'ag jab u̱r-haan ne̱ u̱ be-u̱r no̱. A u̱m o̱ m-ha u̱ gas-u̱ Asbaniya, me̱ u̱t-do̱ru̱n u̱m hyan no̱. Me̱ u̱t-ho̱g u̱r-zwar u̱m shu̱'u̱t u̱du̱ no̱ u-da cashi. Da-u̱ u̱m kume̱ se̱ge̱-u̱r no̱ se̱ u̱m re̱ shu̱ m-ha ne̱. \v 25 Se̱di kanda u̱m do̱'e̱ u̱ku̱n, u̱m de̱ m-ha u̱ bo̱-u̱ Urusharima remu̱ u̱m no̱m-u̱t u-nya u̱du̱ ne̱t-tu̱ u-Ru̱. \v 26 Ne̱t-tu̱ kabe̱ Ye̱so̱ Kiristi i o̱ u̱ gas-u̱ Makidoniya u̱ i o̱ ru̱g-u Akaya ne̱, e̱ ho̱k zwarru̱ yadu̱ cwu̱u̱t e̱ u̱du̱ o̱r-u̱t e̱ ne̱ i o̱ u̱r-ko̱b ne̱ i o̱ u̱-me̱ ne̱t-tu̱ u-Ru̱ u̱ bo̱-u̱ Urusharima.\f + \fr 15:26 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt 1Kor 16:1-4\xt*.\f* \v 27 E̱ ho̱k zwarru̱ u̱t-no̱m iya rem u̱zu̱ e̱ ho̱k e̱ dor u̱n u̱r-mag. Remu̱ zu̱ a-za-dor ne̱ o̱nkte̱ nya-u̱ u-yar u̱ kom-u̱ u-Ru̱ u̱ rem-su̱ m-re̱me̱r du̱gu̱-du̱ a-dor-ne̱ u̱ bo̱-u̱ Urusharima, e̱ ho̱k u̱zu̱ no̱mu̱ kuse̱ e̱ no̱m u̱ e̱ top-u̱t u̱n u̱r-mag u̱zu̱ e̱ no̱mu̱ u̱n se̱ge̱-du̱ shik.\f + \fr 15:27 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt 1Kor 9:11\xt*.\f* \v 28 Da-u̱ u̱m tase̱ pama-u uno̱, u̱m do̱'e̱ yasu̱ u̱n shik-u̱ u̱n, u̱m do̱'e̱ shu̱p-du̱ fu̱n-yu̱ ha-mu̱ gas-u̱ Asbaniya. A u̱m o̱ te̱k m-ha u̱ Asbaniya, me̱ u̱t-do̱ru̱n u̱m vu̱ku̱s no̱. \v 29 Da-u̱ u̱m teene̱ u̱ Roma, u̱m nak me̱ u̱t-teen u̱ kom-u̱ u-Ru̱ ne̱ u̱ Kiristi ne̱. \p \v 30 O̱r-u̱t ri ne̱, remu̱ Ye̱so̱ Kiristi Wa-ko-uyan tu̱msu̱ u̱t-cwan ne̱ tu̱ Yar-u ya in, u̱m o̱ ko̱n-u̱s no̱, no̱ same̱ u̱t-kom u̱ me̱ ne̱ remu̱ gag-mu̱ no̱mu̱ me̱ u̱s-to̱o̱g u̱du̱ u-Ru̱. \v 31 No̱mo̱n u̱s-to̱o̱g u̱ka u̱m do̱te̱ u̱t-pos du̱gu̱ kom-tu̱ i za a-doru̱ Ye̱so̱ da, in o̱ dak-u̱ Yahudiya. U̱m o̱ u̱s-to̱o̱g u̱ka se̱ge̱-du̱ u̱m do̱'e̱ u̱t-kab u̱du̱ a-dor i Urusharima e̱ kab o̱. \v 32 A Ru̱-u̱ tane̱, me̱ u̱t-haan u̱du̱ no̱ u̱r-so̱ ne̱ remu̱ in nomtu̱n u̱r-orop u̱r-kot du̱ de̱ ya in shiriktin-mu̱ jab-u̱ ank-mu̱ u-Ru̱. \v 33 U̱m o̱ no̱mu̱ no̱ u̱s-to̱o̱g u̱du̱ u-Ru̱ wu̱ shu̱'u̱t m-yar wa no̱m u̱r-kot u̱ no̱ ne̱! U̱ shu̱'u̱t iya. \c 16 \s1 U̱s-vu̱k \li1 \v 1 Yaku̱n ne̱ta-ya o̱ro wu̱ de̱ haan u̱du̱ no̱, dim-u̱r wa Fibi. U̱m o̱ waru̱ no̱, ne̱t-u̱ m-kim wa. Tu̱msu̱ wa o̱ wa-m-ank u̱-me̱ a-doru̱ Ye̱so̱ u̱ bo̱-u̱ Kankiriya. \v 2 Kabu̱n wu̱n u̱t-kom u̱t-yu̱r remu̱ zu̱ wa doru̱ Wa-ko-uyan wa, u̱ka na gute̱ ne̱t-tu̱ u-Ru̱. No̱mo̱n wu̱n se̱ge̱-du̱ wa u̱t-sa u̱r-be̱e̱t, remu̱ zu̱ ko̱wa wa no̱ngu̱ ne̱t-ne̱ u-tát u̱r-se̱ge̱ tu̱msu̱ ko̱ me̱ u no̱ngu̱ me̱. \li1 \v 3 Vu̱k-su̱ me̱ Biskira u̱ Akira ne̱ o̱r-u̱ ri u̱-me̱ pama-u̱s Kiristi Ye̱so̱.\f + \fr 16:3 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Pama 18:2\xt*.\f* \v 4 E̱ ya'aste̱ fat-u̱t e̱ u̱ka e̱ mar remu̱ ri. Me̱ wa u-gan u̱ o̱ vam-u̱t u̱n da, a-doru̱ Ye̱so̱ i za-Yahuda-ne̱ da e̱ no̱ng u̱t-vam ko̱'e̱. \li1 \v 5 Vu̱ksu̱n mo̱ro̱g-du̱ a-dor i mo̱rge̱ u̱-me̱ bu-u u̱n. \li1 Vu̱ksu̱n hu̱u̱b-u̱ ri Apanitus, wa doru̱ Kiristi u̱r-taku̱n u̱ dak-u̱ Asiya. \li1 \v 6 Vu̱ksu̱n Me̱ri wu̱ no̱mu̱ u-pama u̱ remu̱ no̱ sok. \li1 \v 7 Vu̱ksu̱n Andaronikus u̱ Yuniya ne̱, ne̱t-tu̱ Yahuda to̱ u̱ka u̱m o̱tte̱, it u̱ e̱ ne̱ o̱o̱ge̱ u̱ bu-u̱ m-to̱k. A-doru̱ Ye̱so̱ o̱ yadu̱ u̱n m-sek sok, tu̱msu̱ u̱m nak u̱n u̱ te̱k-u̱ a-To̱mu̱ Ye̱so̱ e̱ kabu̱g Kiristi kanda me̱. \li1 \v 8 Vu̱ksu̱n Ampiriyatus, hu̱u̱b-u̱ ri u̱-me̱ Wa-ko-uyan. \li1 \v 9 Vu̱ksu̱n Urbanus hu̱u̱b m-anku̱ ri u̱-me̱ Kiristi, u̱ hu̱u̱b-u̱ ri ne̱ Sitakis. \li1 \v 10 Vu̱ksu̱n Aperes, to̱k-u̱ so̱-wa wu̱ Kiristi. \li1 Vu̱ksu̱n ne̱t-tu̱ o̱ bu-u Aristoburus. \li1 \v 11 Vu̱ksu̱n Herodiya, o̱r-u̱ ri wa-yahuda. \li1 Vu̱ksu̱n a-dor u-Ru̱ i o̱ bu-u Narkisus. \li1 \v 12 Vu̱ksu̱n Tirayipina u̱ Tiraposa. Ne̱ta-u̱t to̱ e̱ no̱ngu̱ Wa-ko-uyan u̱s-pama sok. \li1 Vu̱ksu̱n hu̱u̱b-u̱ ri Parsis, yaku̱n ne̱ta-ya tu̱msu̱ yu̱ no̱mu̱ Wa-ko-uyan u̱s-pama. \li1 \v 13 Vu̱ksu̱n Rufus, wu̱ Ru̱-u̱ dage̱, u̱ ino-u wane̱ wu̱ shu̱'u̱te̱ u̱ka u-ino u̱du̱ ri.\f + \fr 16:13 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Mark 15:21\xt*.\f* \li1 \v 14 Vu̱ksu̱n Asinikiritus, u̱ Pirigona, u̱ He̱rme̱s, u̱ Paturubas, u̱ Haramas u̱ o̱r-u̱t u̱n i o̱ u̱r-kot u̱ u̱n ne̱. \li1 \v 15 Vu̱ksu̱n Pikorogus, u̱ Juriya ne̱ ne̱ta, u̱ Niriyus ne̱ u̱ hu̱no-u wa ne̱ wa ne̱ta, u̱ Orimpas, u̱ a-doru̱ Ye̱so̱ ne̱ be̱e̱t i o̱ u̱ku̱n. \li1 \v 16 Vu̱ksu̱n o̱r-u̱t no̱ ne̱ u̱ ham-u̱t tu̱ u-he̱n ne̱. \li A-doru̱ Ye̱so̱ be̱e̱t to̱mgo̱n u̱s-vu̱k. \s1 Burus nak to̱-tu̱ // ne̱t-tu̱ Roma \p \v 17 O̱r-u̱t ri ne̱, u̱m cwanu̱g m-nak no̱ u̱t-to̱ remu̱ ne̱t-tu̱ o̱ mo̱t-du̱ no̱, i wadu̱ u̱t-ne̱t e̱ yage̱ do̱rru̱ u-Ru̱ tu̱msu̱ e̱ gu̱gu̱mte̱ go̱-du̱ ko̱se̱-tu̱ na kabe̱. \v 18 Go̱-du̱ ne̱t-tu̱ o̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t to̱, e̱ za no̱mu̱ Kiristi u̱s-pama da, se̱di cwan-tu̱ war-u̱t e̱. U̱ gom-tu̱ m-re̱me̱r u̱ nu-u̱t e̱, u̱ vam-tu̱ u̱s-bi ne̱, e̱ o̱ parru̱ jab-su̱ u̱t-ne̱t i o̱ e̱r-ru̱ u̱n. Ne̱t-tu̱ o̱ e̱r-ru̱ u̱n e̱ o̱ u̱ka ya'ag-u̱ re̱k-e̱. \v 19 Ko̱wan ho̱k u̱ka no̱ o̱tte̱ do̱rru̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r. U̱m ho̱k u̱r-zwar u̱ remu̱ iya. Se̱di u̱m u̱t-sa no̱ no̱m u̱s-ve̱r u̱ no̱m-u̱ o̱ so̱-o̱. No̱ shu̱'u̱t za u̱t-ba'as tu̱msu̱ no̱ so̱m no̱m-u̱t yo̱-to̱. \p \v 20 Ru̱-u̱ m-yar de̱ yadu̱ no̱ m-shin u̱ no̱ do̱te̱ jangu̱ faru̱k-u̱ no̱m u̱s-te za m-tumb. Nya-u̱ Wa-ko-uyan in Ye̱so̱ o̱ u̱r-kot u̱ no̱ ne̱! \p \v 21 Timoti hu̱u̱b m-ank ri, wa o̱ vu̱k-su̱ no̱. Iya o̱ tu̱msu̱ Rushiyos, u̱ Jaso̱n ne̱, u̱ Sosipata ne̱, e̱ o̱ vu̱k-su̱ no̱, e̱ be̱e̱t o̱r-u̱t ri ne̱ e̱ Yahuda-ne̱.\f + \fr 16:21 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Pama 16:1\xt*.\f* \p \v 22 Me̱, Tartiyus, wu̱ pane̱ uno̱ ran-o̱, u̱m o̱ vu̱k-su̱ no̱ ne̱t-tu̱ o̱ do̱rru̱ Wa-ko-uyan. \p \v 23 Gayus o̱ vu̱k-su̱ no̱. Wa gwu̱g me̱ u̱-me̱ bu-u wa, u̱-me̱ bu-u wa o̱ a-doru̱ Ye̱so̱ u̱-me̱ bo̱-u o̱ mo̱ro̱gte̱. \p Erastus, wa-cu̱n-du̱ shik u-bo̱ wa o̱ vu̱k-su̱ no̱. Tu̱msu̱ u̱ o̱r-u̱ it ne̱ Kwartus wa o̱ vu̱k-su̱ no̱.\f + \fr 16:23 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Pama 19:29; 1Kor 1:14; 2Tim 4:20\xt*.\f* \p \v 24 Nya-u̱ u-Ru̱ Ye̱so̱ Kiristi o̱ u̱r-kot u̱ no̱ ne̱ be̱e̱t! U̱ shu̱'u̱t iya.\f + \fr 16:24 \fr*\ft Ran-tu̱ u̱t-ut u-tát panu̱g inya fe̱-ya da.\ft*\f* \s1 U̱t-vam u̱du̱ u-Ru̱ \p \v 25 Yagu̱n in no̱mu̱n u-Ru̱ m-sek! Wa o̱tte̱ m-shin mu̱ no̱ do̱te̱ u̱t-ees u̱-me̱ yadu̱ jab remu̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r su̱ Ye̱so̱ Kiristi wu̱ u̱m o̱ do̱nse̱-u̱r wa! Rem-su̱ m-Re̱me̱r u̱ sin-se̱ na yaksu̱ se̱ m-tumb ne̱. \v 26 Se̱di u̱ da-o̱ na rwu̱tu̱n se̱ m-zu̱n u̱-me̱ ran-tu̱ a-warru̱ Rem-su̱ u-Ru̱ ne̱. Na no̱ng iya u̱ka Ru̱-u̱ zu̱tte̱, tu̱msu̱ na ko̱sku̱ se̱ m-zu̱n u̱du̱ u̱t-ne̱t, remu̱ i-za-Yahuda-ne̱ da e̱ yu̱'u̱t jab tu̱msu̱ e̱ do̱r rem-u̱s Ye̱so̱. \v 27 U̱m cwanu̱g u̱zu̱, a Ye̱so̱ Kiristi se̱gu̱ in, in do̱'e̱ no̱mu̱ u-Ru̱ u̱t-vam wu̱ o̱ wa-m-nap m-mo̱mmo̱! U̱ shu̱'u̱t iya.