\id EPH - Fakai Translation \ide UTF-8 \h Afisa-ne̱ \toc3 Afisa \toc2 Afisa-ne̱ \toc1 Ran-u Burus u̱ do̱'e̱ u̱du̱ Afisa-ne̱ \mt2 Ran-u Burus u̱ do̱'e̱ u̱du̱ \mt1 Afisa-ne̱ \c 1 \s1 U̱s-vu̱k \p \v 1 \f + \fr 1:1. \fr*\f*Uno̱ ran-o̱ o̱o̱n du̱gu̱-du̱ Burus, wa-to̱m-u̱ Ye̱so̱ Kiristi remu̱ cite̱ mu̱ u-Ru̱, u̱du̱ ne̱t-tu̱ u-he̱n i o̱ u̱-me̱ bo̱-u̱ Afisa i o̱o̱ge̱ yadu̱ jab u̱-me̱ same̱-du̱ u̱t-hi e̱ u̱ Kiristi Ye̱so̱ ne̱. \p \v 2 U̱m o̱ u̱s-to̱o̱g u̱du̱ u-Ru̱ U̱so-u in, u̱ Wa-ko-uyan Ye̱so̱ Kiristi ne̱, u̱zu̱ wa ya' no̱ u-nya u̱ ru̱s-du̱ jab ne̱. \s1 Ru̱-u̱ yu̱' yar-tu̱ nu-u so̱-o̱ // remu̱ Ye̱so̱ Kiristi \p \v 3 U̱t-vam u̱du̱ u-Ru̱, U̱so-u̱ U̱so-u in Ye̱so̱ Kiristi, wu̱ wa'e̱ in nu-u so̱-o̱ u̱ u̱t-yar ne̱ u̱ ko̱yu̱he̱ fu̱n-ya u̱ wa yu̱te̱ in nu-u so̱-o̱ tu̱ rwu̱ne̱ du̱gu̱ do̱m u-ru̱ remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi Kiristi ne̱. \v 4 Remu̱ wa dak in kanda wa nom do̱m u-ru̱ u-dak ne̱, in shu̱'u̱t u-he̱n ne̱ tu̱msu̱ za u̱r-pyap u̱ shu̱ wa. U̱-me̱ u̱t-cwan, \v 5 Ru̱-u̱ cu̱nu̱g in shu̱'u̱t ya'ag-u̱ wa remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi in u̱ Kiristi Ye̱so̱ ne̱ remu̱ cite̱-m wu̱n u̱ ho̱g-du̱ re̱me̱r-m ne̱. \v 6 Remu̱ iya in no̱me̱ u-Ru̱ u̱t-vam remu̱ nya-u̱ m-sek u̱ wa ya'e̱ in m-ho̱s remu̱ Wa'-u̱ wa wu̱ wa cwane̱. \v 7 Ru̱-u̱ rwu̱ru̱g in u̱ hyu̱-m Kiristi, remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi in u̱ Kiristi ne̱. In kwu̱mu̱g ho̱du̱ ba'as-u̱t in. Kiristi no̱ng iya remu̱ u̱ tat-u̱ o̱n-du̱ u-Ru̱ u̱du̱ in. \v 8 Tu̱msu̱ wa ko̱ske̱ in nya-u wa u-tát. Tu̱msu̱ wa wa'ag in shu̱'u̱t u̱s-ve̱r ne̱ tu̱msu̱ in nap ko̱-uyan go̱-tu̱ u̱t-no̱m u̱t-be̱e̱t. \v 9 Tu̱msu̱ remu̱ zu̱ cikte̱ u-Ru̱, wa ko̱se̱ in zo̱ng-su̱ m-yasa su̱ wa zo̱nge̱ u̱t-no̱m u̱ remu̱ du̱gu̱ no̱m-tu̱ Kiristi de̱ u̱t-no̱m. \v 10 No̱m-u̱ Ru̱-u̱ zo̱nge̱ u̱t-no̱m ya: Ba da-u̱ teye̱, wa zo̱ngte̱ wa haatu̱n ko̱-uyan no̱m-o̱ u̱ do̱m-u̱ u-ru̱ u-dak ne̱ u̱r-koto, u̱du̱ faru̱k Kiristi. \p \v 11 Tu̱msu̱ remu̱ zu̱ in samge̱ u̱t-hi u̱ Kiristi ne̱, in kwu̱mu̱g u̱r-o̱g du̱gu̱-du̱ u-Ru̱, remu̱ zu̱ wa dak in du̱gu̱ u̱r-taku̱n, tu̱msu̱ wa wa'ag ko̱-uyan nok ho̱n-ho̱n u̱ka wa zo̱ngte̱ u̱t-no̱m. \v 12 Ru̱-u̱ zo̱ngte̱ u̱zu̱ it Yahuda-ne̱ i ba'e̱ m-wa jab u̱du̱ Kiristi du̱gu̱ u̱r-taku̱n, in haatu̱n u̱t-vam m-sek ne̱ u̱du̱ u-Ru̱. \p \v 13 Tu̱msu̱ no̱ a-za-Yahuda-ne̱, remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi u̱ Kiristi ne̱, Ru̱-u̱ yaag no̱ Yar-u̱ u-He̱n, wu̱ wa nomte̱ este̱du̱ u̱s-rem m-tumb ne̱. Na no̱ng iya ba no̱ ho̱ge̱ rem-su̱ u-Ru̱ su̱ u̱t-nip, Rem-su̱ m-Re̱me̱r su̱ u̱ku̱r, da-u̱ no̱ ya'e̱ jab u̱du̱ Kiristi. \v 14 Ru̱-u̱ yaag in Yar-u wa. Yar-u̱ u-He̱n o̱ o̱o̱ge̱ o̱g-du̱ u̱r-taku̱n du̱ Ru̱-u̱ do̱'e̱ ya-du̱ in. Da-u̱ wa ya'u̱ in Yar-u̱ u-He̱n, uno̱ ko̱ske̱ in u̱zu̱ wa ya'u̱ in no̱m-u̱ wa no̱me̱ in este̱du̱ u̱s-rem. M-vaste̱ wa do̱'e̱ gwu̱-du̱ i o̱o̱ge̱ ne̱t-u̱t wa. Wa no̱ng iya remu̱ vam-tu̱ sek-m wa. \s1 To̱o̱g-u̱s Burus \p \v 15 Remu̱ iya, du̱gu̱ da-u̱ u̱m ho̱ge̱ yadu̱ jab-u̱ no̱ u̱du̱ Wa-ko-uyan Ye̱so̱ tu̱msu̱ cwan-u̱t no̱ ne̱ remu̱ ne̱t-tu̱ u-Ru̱ u̱t-be̱e̱t, \v 16 U̱m yakke̱ vam-du̱ u-Ru̱ u̱ remu̱ no̱ da, da-u̱ u̱m bakse̱ u̱ no̱ ne̱ u̱-me̱ to̱o̱g-u̱s ri. \v 17 U̱m o̱ ko̱n-du̱ u-Ru̱ u̱ Wa-ko-uyan in Kiristi Ye̱so̱ ne̱, U̱so u̱ m-sek, remu̱ se̱ge̱-du̱ Yar-u u-he̱n wa ya' no̱ u̱s-ve̱r u̱ u-hyan ne̱, ko̱ no̱ napu̱ wa u̱ka du̱pke̱. \v 18 U̱m o̱ u̱s-ko̱n u̱du̱ u-Ru̱ wa u-pus jab-u̱s no̱ ko̱ no̱ napu̱ wadu̱ jab du̱ na fogte̱ no̱, u̱ o̱o̱ge̱ tat-u̱ sek-m wu̱n u̱ wa zo̱nge̱ remu̱ ne̱t-u̱t wa, i o̱ o̱g-u̱r rò. \v 19 U̱m o̱ u̱s-ko̱n tu̱msu̱ no̱ nap se̱g-mu̱ be̱b-du̱ shin-mu̱ u-Ru̱ mu̱ ze̱ge̱ remu̱ in i ya'e̱ jab u̱du̱ wu̱n. Gandi shin-m mo̱ o̱ u̱s-gan, \v 20 mo̱ yu̱nse̱ Kiristi du̱gu̱ m-mar, tu̱msu̱ wa shu̱gu̱sse̱ wu̱n u-do̱m u̱ pora-du̱ du̱ sek-mu̱ u-Ru̱ u̱ kom-u̱ u̱s-cwa u-Ru̱ u̱-do̱m u-ru̱ \v 21 U̱ku̱n Kiristi wa o̱o̱ge̱ u̱r-faru̱k m-ze̱g ko̱tu̱he̱ yar-to̱ tu̱ o̱ u̱r-faru̱k. Tu̱msu̱ wa o̱tte̱ dim-du̱ zege̱ ko̱du̱he̱ dim-de̱ u̱ uno̱ da-o̱ m-ha da-u̱ o̱o̱ne̱ ne̱. \v 22 Ru̱-u̱ yaag Kiristi faru̱k-du̱ ko̱-uyan tu̱msu̱ wa wa'ag wu̱n yu̱-shu̱ u̱-do̱mu̱ ko̱-uyan, remu̱ a-doru̱ Ye̱so̱. \v 23 A-doru̱ Ye̱so̱ e̱ o̱o̱ge̱ i Kiristi, Kiristi wa ya'u̱ o̱ u̱r-fat u-be̱e̱t, wa dorte̱ ko̱-uyan u-be̱e̱t u̱ hi-u̱r wa. \c 2 \s1 U̱r-fat u̱-me̱ Kiristi \p \v 1 Da-u̱ dim no̱ o̱o̱g u̱ka a-za Yahuda-ne̱ remu̱ ba'as-u̱t no̱ u̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ no̱ ne̱. \v 2 U̱ ho̱-u̱t to̱ no̱ do̱ro̱g fu̱n-u̱s yo̱-se̱ su̱ u-dak. No̱ do̱ro̱g wu̱ o̱o̱ge̱ u̱r-faru̱k u̱ do̱m-u̱ yar-tu̱ m-mya tu̱ ne̱t-tu̱ hyente̱ da. Wu̱na o̱o̱ge̱ u-yar u̱ o̱o̱ge̱ da-o̱ m-ank u-me̱ jab-su̱ ne̱t-tu̱ gu̱gme̱ do̱rru̱ u-Ru̱. \v 3 In be̱e̱t Yahuda-ne̱ tu̱msu̱ in no̱ngo̱n u̱r-yu̱ sha-mu̱ a-za Yahuda-ne̱, u̱ do̱rru̱ cwan-tu̱ u̱t-baas in. In o̱ no̱m-du̱ no̱mu̱ war-u̱t in u̱ jab-u̱s in u̱t-sa in no̱m. Remu̱ iya in wa'ag Ru̱-u̱ hog ryab-u̱s in u̱ka ne̱t-tu̱ kuse̱ i Ru̱-u̱ de̱ no̱mu̱ kwu̱p-du̱ u̱s-rem. \p \v 4 Se̱di o̱n-du̱ u-Ru̱ o̱ u-tát, tu̱msu̱ wa cwanu̱g in sok. \v 5 Ko̱ ba u̱zu̱ in o̱o̱g u̱ka marimari ne̱ remu̱ ba'as-u̱t in, wa yaag in u̱r-fat da-u̱ wa yu̱nse̱ Kiristi du̱gu̱ m-mar. No̱ kwu̱mu̱g u-u̱ku̱r remu̱ nya-u̱ u-Ru̱. \v 6 Remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi in u̱ Kiristi ne̱, Ru̱-u̱ yu̱nu̱ste̱ in du̱gu̱ m-mar u̱r-koto u̱ Kiristi ne̱, remu̱ in nom-u̱t u̱r-faru̱k u̱r-koto u̱ Kiristi ne̱ u̱ do̱m u-ru̱. \v 7 Ru̱-u̱ no̱ng iya remu̱ wa ko̱ste̱ ko̱wan da-u̱ de̱ haan, tat-u̱ nya-u wa u̱ zatte̱ u̱t-mu̱gu̱sse̱ da, remu̱ o̱n-u̱r wa du̱ wa ko̱se̱ in, i o̱o̱ge̱ same̱-du̱ u̱t-hi u̱ Kiristi Ye̱so̱ ne̱. \v 8 Remu̱ nya-u̱ u-Ru̱ o̱ wu̱te̱ no̱ kum-u̱t u-u̱ku̱r remu̱ yadu̱ jab, za remu̱ be̱b-du̱ hir-u̱r no̱ o̱ da. Ho̱s-mo̱ du̱gu̱-du̱ u-Ru̱. \v 9 Ru̱-u̱ u̱ku̱rte̱ no̱ za remu̱ no̱m-u̱t so̱-to̱ tu̱ no̱ no̱me̱ da, remu̱ taas, waku̱n no̱m u̱t-u̱k da. \v 10 Ru̱-u̱ no̱mo̱g in u̱ka in o̱tte̱. Tu̱msu̱ wa no̱mo̱g in remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi in u̱ Kiristi Ye̱so̱ ne̱, remu̱ no̱m-du̱ ank-mu̱ no̱m-u̱t so̱-to̱, no̱mu̱ wa zo̱nge̱ in no̱m du̱gu̱ u̱r-taku̱n. \s1 Yahuda-ne̱ u̱ a-za Yahuda-ne̱ // shu̱'u̱te̱ u̱s-gan remu̱ Kiristi \p \v 11 Remu̱ iya baksu̱n u̱zu̱ na maku̱t no̱ a-za Yahuda-ne̱. Tu̱msu̱ i foge̱ hi-u̱r e̱ a-u̱r-pe̱s-ne̱, e̱ o̱ fag-du̱ no̱ a-za-u̱r-pe̱s-ne̱, ko̱ ba shu̱'u̱te̱ u̱zu̱ pe̱s-du̱ u-war de̱, du̱ na nome̱ kom-tu̱ ne̱t. \v 12 Ho̱to̱ no̱ o̱o̱g m-ra u-Ru̱ ne̱ no̱ o̱o̱g za Kiristi, tu̱msu̱ no̱ o̱o̱g u̱ka ham-u̱t ne̱ u̱-me̱ a-u-dak-ne̱ u̱ Isra. No̱ nak este̱du̱ u̱s-rem su̱ Ru̱-u̱ no̱mu̱ e̱ da. No̱ o̱ u̱r-yu̱ u̱ uno̱ dak-o̱ za u-Ru̱ tu̱msu̱ za wadu̱ jab. \v 13 Se̱di da-o̱ remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi no̱ u̱ Kiristi Ye̱so̱ ne̱, no̱ o̱o̱g m-ra u-Ru̱ ne̱ se̱di da-o̱ Ru̱-u̱ mu̱u̱tu̱n no̱ u̱t-mo̱r u̱ Kiristi ne̱. Wa no̱ng iya remu̱ u̱zu̱ no̱ to̱ste̱ jab u̱-me̱ no̱mu̱ Kiristi shu̱se̱ da-u̱ hyu̱-m wa azge̱ du̱gu̱ war-u wa da-u̱ wa mare̱ u̱ do̱m u-kan. \v 14 U̱m zu̱u̱g iya remu̱ Kiristi hi-u̱r wa ru̱s-du̱ jab-u̱ in de̱. Wa samge̱ Yahuda-ne̱ u̱ a-za Yahuda-ne̱ u̱ka ne̱t gan remu̱ mar-m wa u̱-do̱m u-kan. Wa hast bo̱r-tu̱ Yahuda-ne̱ ya hatu̱n yu̱-u̱r yo̱-de̱ de̱ du̱ mo̱te̱ Yahuda-ne̱ u̱ a-za Yahuda-ne̱. \v 15 Bo̱r-u̱t Yahuda-ne̱ o̱ u-tát, se̱di Kiristi haste̱ to̱ remu̱ mar-m wa. Wa no̱ng iya remu̱ wa no̱mtu̱ hi-u̱r wa ne̱t-u̱t po-to̱, e̱ same̱ u̱t-hi u̱ wa ne̱. Tunto̱ ne̱t-u̱t po-to̱ to̱ dame̱ Yahuda-ne̱ u̱ a-za Yahuda-ne̱ u̱r-koto, remu̱ e̱ no̱m-u̱t shu̱'u̱t-du̱ m-yar. \v 16 Tu̱msu̱ hen, Kiristi haste̱ bo̱r-u̱t Yahuda-ne̱ remu̱ wa ho̱ngu̱sse̱ Yahuda-ne̱ u̱ a-za Yahuda-ne̱ u̱du̱ u-Ru̱, e̱ shu̱'u̱t ne̱t gan, u̱ wa haste̱ shu̱'u̱t-u̱r yo̱-de̱ u̱ te̱k u-Ru̱ u̱ ne̱t-ne̱ u̱ re̱mu mar-m wa u̱ do̱m u-kan. \v 17 Kiristi haan wa nom do̱nse̱-du̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r su̱ ru̱s-du̱ jab u̱du̱ no̱ a-za Yahuda-ne̱ i o̱o̱ge̱ m-ra du̱gu̱ u-Ru̱ tu̱msu̱ ru̱s-du̱ jab ne̱ u̱du̱ Yahuda-ne̱ i o̱o̱ge̱ u̱t-mo̱r. \v 18 Remu̱ du̱gu̱-du̱ wu̱n, in be̱e̱t in kumte̱ u̱r-ke̱r du̱ ha-mu̱ kit-u̱ u-U̱so remu̱ Yar-u u-He̱n u-gan. \s1 Be-du̱ u̱r-shu̱'u̱t // du̱ Wa-ko̱-uyan \p \v 19 Remu̱ iya da-o̱ no̱ a-za Yahuda-ne̱ hamu̱t-to̱ no̱ o̱o̱ge̱ da ko̱ ne̱t-tu̱ do̱ da, se̱di no̱ a-u-dak-ne̱ e̱ u̱r-koto u̱ ne̱t-tu̱ u-Ru̱ ne̱ tu̱msu̱ ne̱t-tu̱ bu-u̱ u-Ru̱. \v 20 In be̱e̱t a-za Yahuda-ne̱ u̱ Yahuda-ne̱ in o̱ u̱ka u-ma, u̱ na maye̱ u̱-do̱m u̱r-tak du̱ a-to̱mu̱ Ye̱so̱ ne̱ u̱ a-warru̱ rem-su̱ u-Ru̱ ne̱. Tu̱msu̱ taar-du̱ taku̱n-du̱ u-ma Kiristi Ye̱so̱ wa hi-u̱r wa. \v 21 Na samge̱ in be̱e̱t u̱-me̱ same̱-du̱ u̱t-hi u̱ wu̱n ne̱, u̱ka na nomte̱ u-ma remu̱ in rogom in shu̱'u̱t bu-u u-he̱n u̱s-to̱o̱g be-du̱ Wa-ko-uyan do̱te̱ u̱r-yu̱.\f + \fr 2:21 \fr*\ft Wata a-dor-ne̱ e̱ o̱o̱ge̱ bu-u u-he̱n u̱s-to̱o̱g u̱ Wa-ko̱-uyan.\ft*\f* \v 22 Tu̱msu̱ u̱ remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi no̱ a-za Yahuda-ne̱ u̱ Yahuda-ne̱ u̱ wu̱n ne̱ o̱ na mu̱te̱ no̱, remu̱ u̱zu̱ no̱ shu̱'u̱te̱ u̱ka be-du̱ du̱ u̱r-shu̱'u̱t du̱ Yar-u u-Ru̱. \c 3 \s1 Ru̱-u̱ rwu̱tu̱n no̱m-tu̱ // m-yasa wa m-zu̱n \p \v 1 U̱ sin-se̱ dorogse̱ ne̱ u jab, me̱, Burus u̱m o̱ no̱mu̱ no̱ u̱s-to̱o̱g, me̱ wu̱ o̱ye̱ wa-m-to̱k-u̱ Kiristi Ye̱so̱ u̱ remu̱ re-u̱ u-shu̱ no̱, a-za Yahuda-ne̱. \v 2 Remu̱ u̱m nak za u-sakna u̱zu̱ u̱m o̱o̱g u̱m kabu̱g u̱zu̱ no̱ nak, Ru̱-u̱ yaag me̱ no-mu̱ no̱m-du̱ ank-mu̱ yu̱-du̱ wa-to̱m-u̱ Ye̱so̱, remu̱ re̱-u̱ u-shu̱ no̱ a-za Yahuda-ne̱. \v 3 Ru̱-u̱ upuste̱ me̱ no̱mu̱ wa zo̱nge̱ u̱t-no̱m m-yasa, u̱ka u̱m pantu̱ no̱ u̱ taku̱n-du̱ ran-u uno̱. \v 4 Tu̱msu̱ a no̱ karu̱nte̱ no̱mu̱ u̱m panne̱, no̱ u̱t-kere̱ u̱t-nap u̱zu̱ u̱m nak m-zu̱n no̱m-tu̱ m-yasa tu̱ Ru̱-u̱ zo̱nge̱ u̱t-no̱m su̱ mo̱t-u̱t Kiristi. \v 5 Ru̱-u̱ wargu̱ ne̱t-tu̱ cara-tu̱ arke̱ no̱m-u̱ m-yasa u̱ wa zo̱nge̱ u̱t-no̱m da. Se̱di u̱ da-o̱ wa ko̱ske̱ to̱ remu̱ Yar-u wa u̱du̱ ne̱t-tu̱ wa dage̱ e̱ shu̱'u̱t a-to̱mu̱ Ye̱so̱ u̱ a-warru̱ rem-su̱ u-Ru̱ ne̱. \v 6 Tu̱msu̱ no̱m-u̱ Ru̱-u̱ zo̱nge̱ u̱t-no̱m u̱ ya: a-za Yahuda-ne̱ u̱ Yahuda-ne̱, i ya'e̱ jab-u̱ rem-su̱ m-re̱me̱r ne̱, e̱ o̱nkte̱ o̱g-du̱ u̱r-mat ho̱n-ho̱n du̱gu̱-du̱ u-Ru̱. Tu̱msu̱, e̱ o̱ o̱g-tu̱ war-u̱ u-gan, tu̱msu̱ u̱r-koto, e̱ hog re̱me̱r-mu̱ no̱mu̱ Ru̱-u̱ nomte̱ este̱du̱ u̱s-rem, remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi e̱ u̱ Kiristi Ye̱so̱ ne̱. \p \v 7 U̱m shu̱'u̱te̱ to̱k-u̱ ank-mu̱ rem-su̱ m-re̱me̱r remu̱ nya-u̱ u-Ru̱ ya'u̱ me̱, u̱du̱ wa wu̱te̱ be̱b-u̱r wa de̱ u̱m no̱m m-ank u̱-me̱ ri. \v 8 Ko̱ ba shu̱'u̱te̱ zu̱ me̱ o̱ u̱r-vaste u̱-me̱ u̱ te̱k-u̱ ne̱t-tu̱ u-Ru̱, Ru̱-u̱ yu̱' me̱ m-mo̱ ank-m yat-mo̱. Wa dak me̱ u̱m shu̱'u̱t wa-warru̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r u̱du̱ a-za Yahuda-ne̱, u̱ mo̱ttu̱ tat-u̱ kwu̱m-tu̱ u-yar u̱ e̱ do̱'e̱ u̱t-kwu̱m u̱du̱ o̱nk-u̱ Kiristi. \v 9 Tu̱msu̱ na dak me̱ u̱m ya m-zu̱n u̱du̱ ko̱wan u̱ mo̱ttu̱ no̱m-tu̱ m-yasa tu̱ Ru̱-u̱ zo̱nge̱ u̱t-no̱m. Wu̱na no̱me̱ ko̱-uyan tu̱msu̱ wa yakse̱ no̱m-tu̱ m-yasa tu̱ wa zo̱nge̱ du̱gu̱ u̱r-taku̱n. \v 10 No̱m-u̱ wu̱te̱ Ru̱-u̱ nom-u̱t tun-to̱ no̱m-to̱ u̱t-be̱e̱t remu̱ wa nomot a-doru̱ Ye̱so̱ ne̱ wa ko̱ste̱ tat-u̱ nap-m wa, u̱du̱ u̱t-yar tu̱ o̱o̱ge̱ u̱r-faru̱k u̱-do̱m u-ru̱. \v 11 Uno̱ o̱ no̱m-u̱ m-mo̱mmo̱ u̱ Ru̱-u̱ zo̱nge̱ u̱t-no̱m, u̱ wa shu̱se̱ remu̱ Kiristi Ye̱so̱ Wa-ko-uyan in. \v 12 U̱ remu̱ Kiristi tu̱msu̱ u̱ yadu̱ jab-u̱ in ne̱ me̱ wu̱n, in u̱t-kere̱ u̱t-haan za u-gye̱r tu̱msu̱ jab gan u̱-shu̱ u-Ru̱. \v 13 U̱m o̱ ko̱n-u̱s no̱, a jab-u̱ no̱ ge̱t u̱ remu̱ swadu̱ u̱r-ko̱b u̱ ri da. U̱m o̱ swadu̱ u̱r-ko̱b remu̱ no̱, u̱ o̱o̱ge̱ re̱-u̱ u-shu̱ no̱. \s1 To̱o̱g-u̱s Burus // remu̱ Afisa-ne̱ \p \v 14 Remu̱ no̱m-u̱t to̱ u̱t-be̱e̱t, u̱m he u̱t-jwu̱n u̱m no̱m u̱s-to̱o̱g u̱du̱ U̱so. \v 15 Wu̱na wu̱ ko̱du̱he̱ ko̱-de̱ du̱ do̱m u-ru̱ u-dak ne̱ kumte̱ du̱ wa dim-de̱. \v 16 U̱m no̱ng u̱s-ko̱n u̱zu̱ me̱ tat-u̱ sek-m wu̱n wa ya' no̱ u̱r-be̱b du̱gu̱ Yar-u u-he̱n jab-u̱s no̱. \v 17 Se̱di Kiristi u̱t-no̱m be-du̱ u̱r-shu̱'u̱t u̱ wa u̱-me̱ u̱ jab-u̱s no̱ u̱ka no̱ wu̱te̱ jab u̱du̱ wa. Gu̱ru̱s no̱ u̱t-rogom m-cwa me̱ cwan-tu̱ u-Ru̱ tu̱msu̱ u̱ ship no̱ u̱r-be̱b ne̱. \v 18 U̱m no̱ng u̱s-to̱o̱g u̱zu̱ no̱ kum u̱r-be̱b, u̱r-koto u̱ ne̱t-tu̱ u-Ru̱ ne̱ u̱t-be̱e̱t, no̱ nap m-hu̱k tu̱msu̱ m-wu̱r ne̱ m-ja ne̱ tu̱msu̱ u̱ ra-du̱ ka cwan-u̱t Kiristi o̱tte̱ remu̱ in. \v 19 Tu̱msu̱ u̱m no̱ng u̱s-to̱o̱g no̱ nap cwan-u̱t Kiristi, tu̱ ze̱ge̱ be̱b-du̱ nap-mu̱ ne̱t, remu̱ no̱ shu̱'u̱te̱ shu̱yi-shu̱yi m-te̱ da-u̱ no̱ do̱'e̱ o̱nk-du̱ shu̱-du̱ u-Ru̱. \p \v 20 In ya' m-sek u̱du̱ u-Ru̱, wu̱ de̱ kere̱ no̱m-du̱ u̱t-no̱m u-tát sok m-ze̱g no̱mu̱ in ko̱ne̱ ko̱ dorog-u̱s in. Tu̱msu̱ wa no̱m iya u̱ka be̱b-u̱r wa du̱ o̱o̱ge̱ m-ank u̱-me̱ in. \v 21 Remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi in u̱ Kiristi Ye̱so̱ ne̱, yage̱ a-doru̱ Ye̱so̱ ne̱ be̱e̱t u̱ ya' wu̱n m-sek remu̱ no̱ m-mo̱mmo̱! U̱ shu̱'u̱t iya! \c 4 \s1 Same̱ u̱t-hi u̱ u-war ne̱ \p \v 1 Remu̱ iya me̱, yu̱ o̱o̱ge̱ wa u̱r-tage̱ remu̱ ank-mu̱ Wa-ko-uyan, u̱m o̱ ko̱n-u̱s no̱, no̱ i Ru̱-u̱ dage̱ no̱ shu̱'u̱t ne̱t-u̱t wa, no̱ no̱m tun-to̱ no̱m-to̱: Dortu̱n fat-u̱t no̱ u̱ka ne̱t-tu̱ u-Ru̱ nomte̱. \v 2 U-da u-be̱e̱t swu̱u̱msu̱n hi-u̱r no̱ u̱ shu̱'u̱t u̱ tor-mu̱ jab ne̱. Shu̱'u̱tu̱n u̱ gag-du̱ jab ne̱ tu̱msu̱ no̱ kab nwas-mu̱ o̱r-u̱t no̱ ne̱ u̱ jab u̱t-cwan ne̱. \v 3 No̱mo̱n u̱ka no̱ do̱te̱ u̱t-kere̱ no̱ e̱' same̱-du̱ u̱t-hi no̱ u̱ rwu̱u̱ne̱ du̱gu̱-du̱ Yar-u u-He̱n, u̱du̱ shu̱'u̱t-du̱ m-yar u̱ o̱r-u̱t no̱ ne̱. \v 4 No̱ o̱g-tu̱ u-war u-gan to̱. Tu̱msu̱ na samge̱ no̱ u̱ u-Yar u-He̱n u-gan, u̱ka na fogte̱ no̱ u̱ wadu̱ jab u-gan da-u̱ Ru̱-u̱ dage̱ in. \v 5 In o̱tte̱ Wa-ko-uyan u-gan, fu̱n-yu̱ yadu̱ jab u̱du̱ u-Ru̱ u-gan, u̱t-yu̱bu̱sse̱ m-bu̱ u-gan. \v 6 In o̱tte̱ u-Ru̱ u-gan, wa o̱ U̱so u-be̱e̱t. Wa o̱o̱ge̱ faru̱k-du̱ ko̱-uyan, tu̱msu̱ do̱m-u̱ ko̱-uyan, tu̱msu̱ wa u̱-me̱ ko̱-uyan. \p \v 7 Se̱di Kiristi yaag in ko̱wan u-nya, ka Kiristi zo̱ngte̱ wa ya'. \v 8 U̱ka Rem-su̱ u-Ru̱ zu̱tte̱, \q1 <>\f + \fr 4:8 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 68:18\xt*.\f* \m \v 9 Da-u̱ rem-su̱ u-Ru̱ zu̱ye̱, <> ko̱ske̱ m-zu̱n u̱zu̱, tu̱msu̱ Kiristi cu̱zgu̱n u-dak. \v 10 Ne̱t wu̱ na zu̱ye̱ wa cu̱zgu̱n u-dak tu̱msu̱ wu̱na wu̱ daye̱ u̱ ane̱ jit u̱-do̱m u-ru̱, u be-du̱ ze̱ge̱ m-ja remu̱ wa ko̱ste̱ be̱b-u̱r wa u̱ ko̱he̱ne̱. \v 11 Kiristi yaag e̱ke̱n a-doru̱ Ye̱so̱ ne̱ u-nya: \li e̱ke̱n ne̱, e̱ shu̱'u̱t a-to̱mu̱ Ye̱so̱, \li e̱ke̱n ne̱, shu̱'u̱t a-warru̱ u̱ Rem-su̱ u-Ru̱, \li e̱ke̱n ne̱, shu̱'u̱t a-warru̱ u̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r, \li e̱ke̱n ne̱, shu̱'u̱t a e'-du̱ a-doru̱ Kiristi ne̱, \li tu̱msu̱ e̱ke̱n ne̱, shu̱'u̱t a-u̱t-ko̱se̱ ne̱. \m \v 12 Kiristi no̱mo̱g iya remu̱ wa zo̱ngte̱ ne̱t-tu̱ u-Ru̱, remu̱ ank-mu̱ a-doru̱ Ye̱so̱, remu̱ na mu̱u̱t war-u Kiristi. \v 13 Uno̱ u̱t-re̱ u-shu̱ m-te da-u̱ in be̱e̱t do̱'e̱ u̱t-shu̱'u̱t u̱ same̱-du̱ u̱t-hi ne̱ u̱-me̱ no̱mu̱ in yu̱te̱ jab tu̱msu̱ nap-m in u̱ mo̱t-u̱t Wa' u-Ru̱ ne̱. Se̱ in do̱'e̱ u̱t-shu̱'u̱t sha-mu̱ ne̱t wu̱ se̱te̱ me̱ u-Yar, m-te jamu̱ na do̱te̱ u̱t-shu̱'u̱t u̱ka Kiristi o̱tte̱. \v 14 Se̱, in zamu̱n u̱t-shu̱'u̱t u̱r-yu̱ u̱ka ya'ag-u̱ re̱k-e̱ da. A in ees na e̱ngu̱sse̱ in u̱ ko̱se̱-tu̱ u̱s-bi tu̱ u̱t-ne̱t da, sha-mu̱ hat-u re̱k-ya yu̱ mya-mu̱ m-bu̱ byu̱rgu̱sse̱. Ana nak jab-u̱s in du̱gu̱ ne̱t-tu̱ u̱s-ve̱r i zo̱nge̱ e̱ e̱ngu̱sse̱ in u̱du̱ warru̱ u̱s-bi e̱. \v 15 Se̱di, u̱du̱ do̱nse̱-du̱ nip-tu̱ Remsu̱ m-Re̱me̱r du̱gu̱ jab u̱t-cwan, in do̱'e̱ u̱t-rogom u̱ ko̱yu̱he̱ fu̱n-ya, remu̱ in shu̱'u̱t sha-m Kiristi. Wu̱na o̱o̱ge̱ u̱r-hi du̱ a-doru̱ Ye̱so̱. \v 16 Wu̱n wa'ag u-war u-be̱e̱t o̱ same̱ u̱r-be u̱r-gan tu̱msu̱ na shipu̱s u̱r-koto. Ko̱du̱he̱ o̱g-du̱ u-war nomte̱ mu̱ wa ank-mo̱ tu̱msu̱ to̱ se̱ge̱ to̱ko̱n o̱g-to̱ rogom, remu̱ u-war u-be̱e̱t o̱ shu̱'u̱t m-yar ne̱ tu̱msu̱ o̱ ne̱n u̱-me cwan-u̱t e̱ remu̱ o̱r-u̱t e̱ ne̱. \s1 Fat-u̱r po-de̱ u̱-me̱ Kiristi \p \v 17 Remu̱ iya, u̱ be̱b-u̱r Wa-ko-uyan u̱m o̱ waru̱ no̱ inya: A no̱ sur m-no̱m u̱r-yu̱ u̱ka a-za Yahuda-ne̱ u̱-me̱ dorog-su̱ m-zan e̱ da. \v 18 Dorog-u̱s u̱n shu̱u̱g u-cwu̱m tu̱msu̱ se̱ mo̱k-u̱t du̱gu̱ fat-du̱ Ru̱-u̱ yu̱'e̱, remu̱ zu̱ u̱n nak u-Ru̱ da tu̱msu̱ u̱n gu̱gu̱mte̱ e̱rru̱ rem-u̱s wa. \v 19 E̱ zatte̱ m-e̱' da. E̱ o̱ u̱r-yu̱ du̱ shu̱'u̱t-du̱ cwan-tu̱ u-waru̱ e̱ tu̱msu̱ u̱n nom ko̱-uyan go̱-du̱ no̱m-tu̱ u̱s-gu̱r to̱ za mu̱-du̱ u-dim. \p \v 20 Se̱di, iya-o̱ na iis-tu̱ no̱ u̱ mo̱t-u̱t Kiristi ne̱ da. \v 21 Za u-sakna na wargu̱ no̱ mo̱t-u̱t Kiristi tu̱msu̱ na iis-tu̱ no̱ mo̱t-u̱t wu̱n, remu̱ zu̱ na byu̱k-u̱t u̱t-nip u̱-me̱ Ye̱so̱. \v 22 Na iis-tu̱ no̱, u̱zu̱ no̱ yage̱ yu̱-du̱ fu̱n-yu̱ ho̱-to̱ no̱. Se̱ no̱ hoste̱ u-tu̱ u-war u̱ no̱, u̱ natu̱ste̱ u̱ remu̱ cwan-tu̱ tu̱ u̱t-e̱nk. \v 23 Se̱di yagu̱n u̱ Yar-u̱ muut jab-u̱s no̱ u̱ pose̱ tu̱msu̱ dorog-u̱s no̱ ne̱. \v 24 Tu̱msu̱ wa-u̱n war-u po-o̱ u̱ka no̱ wu̱te̱ cwu̱-tu̱ m-wa. Uno̱ war-u po-o̱ na no̱m-u̱g o̱ u̱ka sha-mu̱ u-Ru̱. Tu̱msu̱ uno̱ war-u po-o̱ ko̱se̱ hi-u̱r wa u̱-me̱ jab-u̱ so̱-o̱ u̱ yu̱-du̱ u-he̱n ne̱ du̱ rwu̱u̱ne̱ du̱gu̱ u̱t-nip. \s1 Ko̱se̱-tu̱ fat-u̱r po-de̱ \p \v 25 Remu̱ iya, yagu̱n warru̱ u̱s-bi. Se̱di, ko̱wan se̱ wa war-u̱ o̱ru̱ wa a-dor-ne̱ u̱t-nip, remu̱ in be̱e̱t o̱g-tu̱ war-u Kiristi to̱. \p \v 26 <>\f + \fr 4:26 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Se̱pV 4:4\xt*.\f* A no̱ yage̱ no̱ cwa m-roog no̱ o̱ u̱-me̱ u̱s-ryab da. \v 27 Tu̱msu̱ a no̱ ya' faru̱k-u̱ no̱m u̱s-te u̱r-ke̱r da. \p \v 28 Ne̱t wu̱ nome̱ u-hiw a-wa sur m-no̱m u-hiw da. Se̱di yage̱ wa no̱m m-ank tu̱msu̱ wa no̱m o̱ko̱n u̱ so̱-o̱ u̱ ko̱m-u̱t wa, ko̱ wa kumu̱ o̱ko̱n u̱ wa do̱'e̱ yadu̱ i zatte̱ da. \p \v 29 A no̱ yage̱ rem-su̱ za so̱-se̱ rwu̱u̱n du̱gu̱ nu-u̱t no̱ da. Se̱di no̱ war no̱mu̱ o̱tte̱ u̱r-se̱ge̱ ko̱ e̱ke̱n u̱t-haan u̱t-mo̱r u-Ru̱ ne̱ e̱ kum no̱mu̱ e̱ u̱t-sa, ko̱ u̱t-wa i o̱o̱ge̱ u̱t-e̱r e̱ kum shiriktin-mu̱ jab. \p \v 30 A no̱ naas jab-u̱ Yar-u̱ u-He̱n u-Ru̱ da. Wa o̱o̱ge̱ sha-mu̱ u̱s-nap u̱du̱ no̱ u̱zu̱ Ru̱-u̱ kabu̱g no̱ ne̱t-u̱t wa to̱ no̱ o̱o̱ge̱, u̱zu̱ de̱ku̱n ho̱-de̱ Ru̱-u̱ do̱'e̱ ruutu̱ no̱ du̱gu̱ u̱t-baas. \v 31 Yagu̱n no̱ mo̱t u̱ gag-tu̱ jab ne̱ u̱ ku̱wu̱t-mu̱ jab ne̱ u̱ u̱s-ryab ne̱, u̱ namu̱ jab ne̱ u̱ gom-tu̱ u-har ne̱ u̱ nas u̱r-dim ne̱, u̱ same̱ u̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ ne̱ u̱t-be̱e̱t u̱ jab-u̱ yo̱-o̱ ne̱. \v 32 Ba iya, shu̱'u̱tu̱n u̱ jab-u̱ so̱-o̱ ne̱ u̱du̱ o̱r-u̱t no̱ ne̱. Ho̱go̱n o̱n-du̱ o̱r-u̱t no̱ ne̱, u̱ no̱me̱-du̱ o̱r-u̱t no̱ ne̱ u̱r-ho̱, u̱ka Ru̱-u̱ no̱mtu̱ no̱ u̱r-ho̱ remu̱ Kiristi. \c 5 \s1 Yu̱-du̱ me̱ m-zu̱n \p \v 1 Remu̱ iya, do̱ro̱n sha-mu̱ u-Ru̱ u̱ no̱mu̱ no̱ u̱t-no̱m u-be̱e̱t remu̱ zu̱ no̱ o̱ ya'ag-u̱ Ru̱-u̱ tone̱. \v 2 Yagu̱n no̱ u̱ ko̱wan u̱ gwat o̱r-u̱ wa u̱ is-u̱r so̱-de̱, u̱ka Kiristi nomte̱ in wa yaste̱ hi-u̱r wa remu̱ in sha-mu̱ ya-du̱ to̱o̱g, u̱ Ru̱-u̱ ho̱ge̱ re̱me̱r-m wa tu̱msu̱ no̱m-u̱ u̱t-kab u̱du̱ u-Ru̱. \p \v 3 Se̱di ana tan rem-su̱ m-o̱ da, ko de̱ku̱n yu̱-du̱ u̱s-gu̱r de̱ u̱ cwan-tu̱ u̱r-hi ne̱ u̱-me no̱. To̱ no̱m-to̱ du̱pke̱ u̱du̱ ne̱t-tu̱ u-Ru̱ da. \v 4 A no̱ no̱m rem-su̱ ko̱b-du̱ m-e̱ da, remsu̱ m-zan, u̱ ho̱r m-zan ne̱ da, remu̱ u̱zu̱ se̱ du̱pke̱ na war se̱ u̱ te̱k-u̱ no̱ da. Se̱di, no̱ ya' u̱t-vam u̱du̱ u-Ru̱. \v 5 No̱ nap u̱zu̱ waku̱n zaar wa-u-as, wa-za-u-he̱n, wa-cwan-tu̱ u̱r-hi (wu̱ o̱o̱ge̱ u̱s-gan u̱ wa no̱me̱-du̱ ru̱-tu̱ za u̱r-fat u̱t-huuk) wu̱ do̱'e̱ kwu̱m-du̱ de̱ku̱n o̱g-de̱ u̱ faru̱k-u̱r Kiristi u̱ u-Ru̱ ne̱ da. \v 6 Remu̱ iya, a no̱ yagu̱ waku̱n e̱ngu̱sse̱ no̱ rem-su̱ m-zan da, remu̱, u̱zu̱ go̱-du̱ to̱ ba'as-to̱ ryab-su̱ u-Ru̱ haatu̱n u̱du̱ a-ko̱b-du̱ ho̱g-mu̱ u̱s-rem ne̱. \v 7 Remu̱ iya a no̱ same̱ u̱t-hi u̱n ne̱ u̱ no̱m-tu̱ u̱n nome̱ ne̱ da. \v 8 Remu̱ zu̱ ho̱-to̱ no̱ nak nip-tu̱ u-Ru̱ da, u̱ka i o̱o̱ge̱ u-cwu̱m i nape̱ no̱mu̱ o̱o̱ge̱ m-gan u̱ e̱ da, remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi no̱ u̱ Wa-ko-uyan ne̱. No̱mo̱n u̱r-yu̱ u̱ka i nape̱ nip-tu̱ u-Ru̱ u̱ka ku̱mte̱ e̱ no̱m. \v 9 Remu̱ zu̱n-m mo̱ mu̱ o̱o̱ge̱ u̱-me̱ no̱ mo̱ mu̱t no̱m-tu̱ o̱o̱ge̱ tu̱ so̱-to̱ kyak, u̱ u-ho̱n ho̱n ne̱, tu̱msu̱ u̱ u̱t-nip ne̱. \v 10 Tu̱msu̱ no̱ mu̱gu̱sse̱ ko̱-uyan no̱ iis no̱mu̱ cite̱ Wa-ko-uyan. \v 11 A no̱ same̱ u̱t-hi u̱ ank-mu̱ m-zan mu̱ u-cwu̱m ne̱ da, se̱di no̱ rwu̱tu̱n to̱ m-zu̱n. \v 12 No̱m-tu̱ m-e̱ to̱ na tan go̱-du̱ no̱m-u̱t to̱, tu̱ ne̱t-u̱t yo̱-to̱ nome̱ m-yasa. \v 13 Se̱di da-u̱ na rwu̱tu̱n u̱t-no̱m u̱t-be̱e̱t m-zu̱n do̱'e̱ u̱t-ko̱se̱ ko̱ wanne̱ e̱ u̱n o̱o̱ge̱. \v 14 Remu̱ zu̱n-mu̱ wu̱' na hyen ko̱-uyan m-zu̱n. O̱ wa'e̱ waku̱n zu̱u̱t: \q1 <> \s1 U̱r-yu̱ u̱du̱ be̱b-du̱ u-Yar \p \v 15 U̱ remu̱ iya shu̱'u̱tu̱n ga' sok u̱ka no̱ o̱tte̱ u̱r-yu̱. A no̱ no̱m u̱r-yu̱ u̱ka rag-ne̱ da, se̱di u̱ka a-u̱s-ve̱r-ne̱. \v 16 No̱mo̱n ank-mu̱ da-u no̱ u̱ka du̱pte̱, remu̱ zu̱ in o̱ me̱ da-u yo̱-o̱. \v 17 U̱ remu̱ iya a no̱ shu̱'u̱t rag-ne̱ da, se̱di napu̱n no̱mu̱ Wa-ko-uyan o̱ u̱t-sa no̱ no̱m. \p \v 18 A no̱ yage̱ u̱ ke̱ ho̱ no̱ da, remu̱ u̱zu̱ swa-u̱ ke̱ u-tát u̱ na-su̱ fat-u̱t no̱. Se̱di yagu̱n u̱ Yar u-He̱n dor-u̱t fat-u̱t no̱. \v 19 Uno̱ u̱t-wa no̱ huut u̱t-se̱p u̱ u̱du̱ o̱r-u̱t no̱ ne̱ u̱t-gom ne̱ du̱gu̱ me̱ Ran-u̱ u-Ru̱, u̱ se̱p-tu̱ u̱t-vam ne̱, u̱ se̱p-tu̱ rwu̱ne̱ du̱gu̱-du̱ Yar-u̱ u-he̱n ne̱. Huun u̱t-se̱p tu̱msu̱ u̱t-o̱ni ne̱ u̱-me̱ jab-u̱s no̱. \v 20 Tu̱msu̱ u-da u-be̱e̱t ya-u̱n u̱t-vam u̱du̱ u-Ru̱ U̱so u̱ ko̱-uyan, remu̱ same̱-du̱ u̱t-hi in u̱ Ye̱so̱ Kiristi ne̱. \s1 Ne̱ta-ne̱ u̱ campa-ne̱ \p \v 21 Tu̱msu̱ no̱ yasu̱ hi-u̱r no̱ u̱du̱ o̱r-u̱t no̱ ne̱ u̱ remu̱ u̱t-fu̱'u̱buse̱ u̱du̱ Kiristi. \p \v 22 No̱ ne̱ta-tu̱ u̱r-gu̱, yasu̱n hi-u̱r no̱ u̱du̱ campa-u̱t no̱, u̱ka no̱ o̱tte̱ u̱t-no̱m u̱du̱ Wa-ko-uyan. \v 23 No̱mo̱n iya remu̱ zu̱ campa ró wa o̱o̱ge̱ yu̱-shu̱ ró, u̱ka Kiristi o̱tte̱ hi-du̱ a-doru̱ Ye̱so̱ ne̱ be̱e̱t. Kiristi wa o̱o̱ge̱ wu̱ u̱kre̱ a-doru̱ wa ne̱ be̱e̱t i o̱o̱ge̱ sha-mu̱ war-u wa. \v 24 U̱ka a-doru̱ Ye̱so̱ ne̱ yu̱te̱ hi-u̱r e̱ u̱du̱ Kiristi, iya o̱ ne̱ta-ne̱ se̱ e̱ ya'aste̱ hi-u̱r e̱ u̱du̱ campa-u̱t e̱ u̱-me̱ ko̱-uyan. \p \v 25 Ko̱wu̱he̱ campa wa se̱ wa cwanu̱g ne̱ta wa tu̱msu̱ wa got wa u̱ka Kiristi tonte̱ a-doru̱ Ye̱so̱ ne̱, tu̱msu̱ wa mu̱r u̱ remu̱ e̱. \v 26 Wa no̱mo̱g iya remu̱ wa ruute̱ a-doru̱ wa u̱ kit. Wa no̱ng iya u̱du̱ jaas-du̱ baas-u̱t in u̱ka bu̱-mu̱ jaaste̱ m-jigin, da-u̱ in ho̱ge̱ rem-su̱ u-Ru̱. \v 27 Wa no̱ng iya remu̱ wa ya'aste̱ a-doru̱ Ye̱so̱ ne̱ u̱du̱ hi-u̱r wa sha-mu̱ gwu̱p u̱r-gu̱ wu̱ so̱-wa. Wa u̱t-sa wa shu̱'u̱t u-he̱n ne̱, za u̱r-pyap, za to̱ko̱n daku̱r-tu̱ m-jigin to̱, ko̱ to̱ko̱n kaap-to̱. \v 28 Iya tu̱msu̱, ko̱wu̱he̱ campa wa se̱ wa gwak-u̱t ne̱ta wa u̱ka wa tonte̱ war-u wa. Wu̱ cwane̱ ne̱ta wa hi-u̱r wa de̱ wa cwane̱. \v 29 Se̱ wa no̱ng iya remu̱ zu̱ waku̱n tamu̱g gu̱gmu̱ war-u wa da, se̱di wa re̱gu̱sse̱ o̱ tu̱msu̱ wa got o̱ u̱ka Kiristi nomte̱ remu̱ a-doru̱ Ye̱so̱ ne̱. \v 30 Kiristi gwak-u̱t in u̱ inya fu̱n-ya remu̱ zu̱ in o̱ sha-mu̱ o̱g-tu̱ war-u wa to̱. \v 31 U̱ka Ran-u̱ u-Ru̱ zu̱tte̱: <> \f + \fr 5:31 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Taku̱ 2:24.\xt*\f* \v 32 U̱m nak u̱zu̱ gom-u̱t tun-to̱ ko̱se̱-du̱ m-sha de̱ u̱ka Kiristi u̱ a-doru̱ Ye̱so̱ ne̱ o̱tte̱ u̱s-gan. Tun-to̱ o̱ no̱mtu̱ m-yasa yat-to̱. \v 33 M-ha iyane̱, ko̱wan u̱-me̱ no̱ se̱ wa gwak-u̱t ne̱ta wa ka wa cwu̱nte̱ hi-u̱r wa, tu̱msu̱ ne̱ta se̱ wa yaag campa wa m-ze̱g. \c 6 \s1 Ya'ag u̱ u̱so-u̱t e̱ ne̱ \p \v 1 Ya'ag, do̱ro̱n i mate̱ no̱, tu̱msu̱ remu̱ zu̱ no̱ ya'ag u-Ru̱ no̱ o̱o̱ge̱, rem iya o̱ ku̱mge̱ no̱ no̱m. \v 2 <> Uno̱ o̱o̱ge̱ bo̱r-yu̱ u̱r-taku̱n u̱ Ru̱-u̱ ya'e̱ yu̱ o̱tte̱ este̱du̱ u̱s-rem ne̱: \v 3 A-bo̱ ya'e̱ u̱so ró u̱ ino̱ ró ne̱ m-ze̱g, <>\f + \fr 6:3 \fr*\ft Gwat tu̱msu̱: \ft*\xt Rwu̱u̱ 20:12; Muut 5:16\xt*.\f* \p \v 4 U̱t-u̱so, a no̱ wa ya'ag-u̱ no̱ no̱m u̱s-ryab da u̱ fu̱n-yu̱ no̱ du̱'u̱te̱ e̱. Se̱di yu̱nsu̱n u̱n u̱t-him ne̱ u̱ tu̱msu̱ u̱t-bo̱r ne̱ tu̱ rwu̱ne̱ du̱gu̱-du̱ Wa-ko-uyan. \s1 To̱k-ne̱ u̱ u̱so-tu̱ u-bu ne̱ \p \v 5 No̱ to̱k-ne̱, do̱ro̱n u̱so-tu̱ u-bu no̱ i u-dak m-ze̱g ne̱, u-gye̱r ne̱. Tu̱msu̱ u̱ jab u̱t-nip ne̱, u̱s-gan ka no̱ nomte̱ u̱du̱ Kiristi. \v 6 No̱mo̱n iya za da-u̱ e̱ o̱o̱ge̱ gwat-du̱ no̱ u̱ war-o̱ da, remu̱ zu̱ no̱ u̱t-sa e̱ vam no̱, se̱di u̱ jab-u̱ no̱ be̱e̱t no̱mo̱n no̱m-u̱ Ru̱-u̱ o̱o̱ge̱ u̱ssa, sha-mu̱ to̱k-ne̱ Kiristi. \v 7 No̱mo̱n ank-mu̱ m-to̱k-u̱ no̱ u̱ jab-su̱ u̱r-so̱ ne̱, u̱ka u̱zu̱ Wa-ko-uyan wa no̱ o̱o̱ge̱ no̱mu̱ u̱s-pama, za u̱t-ne̱t da. \v 8 No̱ baku̱s u̱zu̱ Wa-ko-uyan do̱'e̱ yadu̱ kowan du̱ wa o̱gde̱, ko̱ to̱k-o̱ wa o̱o̱ge̱ ko̱ wa-u-bu, remu̱ no̱m-u̱t so̱-to̱ tu̱ wa no̱me̱. \p \v 9 U̱so-tu̱ u-bu, dortu̱n to̱k-ne̱ no̱ u̱s-gan, tu̱msu̱ no̱ yage̱ yadu̱ e̱ u-gye̱r. No̱ baku̱s u̱zu̱ no̱ be̱e̱t to̱k-u̱ U̱so u-bu u-gan wa o̱o̱ge̱ u̱-do̱m u-ru̱. Wa ko̱ste̱ m-ku̱u̱k da. \s1 Cwu̱-tu̱ m-gag tu̱ // u-Ru̱ u̱t-be̱e̱t \p \v 10 M-vaste̱, shu̱'u̱tu̱n u̱r-be̱b ne̱ u̱ remu̱ be̱b-u̱r yat-de̱ du̱ Wa-ko-uyan. \v 11 Gagu̱n cwu̱-tu̱ m-gag u̱t-be̱e̱t tu̱ Ru̱-u̱ yu̱'e̱, ko̱ no̱ u̱t-ker u̱r-ees u̱r-be̱b ne̱ u̱ gu̱g-mu̱ zo̱ng-su̱ faru̱k-u̱ no̱m u̱s-te. \v 12 No̱mo̱n iya remu̱ zu̱ gag-m in za gu̱g-mu̱ hu̱u̱b-u̱t yo̱-to̱ tu̱ u̱t-ne̱t to̱ da. Se̱di gag-m in u̱ yar-u̱t yo̱-to̱ ne̱ tu̱ o̱ u̱r-faru̱k tu̱msu̱ e̱ ko̱se̱ u̱r-be̱b, u̱ gu̱gu̱m du̱ be̱b-u̱t yat-to̱ du̱gu̱ me̱ uno̱ dak-u̱ u-cwu̱m o̱, tu̱msu̱ gu̱g-mu̱ yar-u̱t yo̱-to̱ ne̱ tu̱ do̱m u-ru̱. \v 13 Gagu̱n cwu̱-tu̱ m-gag u̱t-be̱e̱t tu̱ Ru̱-u̱ yu̱'e̱, ko̱ no̱ u̱t-ker u̱r-ees u̱r-be̱b ne̱ u̱ gu̱g-mu̱ yar-tu̱ hu̱u̱b-u̱t yo̱-to̱ ró. Tu̱msu̱ ba no̱ no̱me̱ ko̱-uyan u̱t-zo̱ng ne̱ no̱ kere̱ u̱r-ees u̱ re̱-u̱ u̱r-ko̱rro̱ ne̱ u̱ gu̱g-mu̱ hu̱u̱b-u̱ yo̱-o̱. \p \v 14 Se̱ no̱ ees, ba no̱ wa'e̱ u̱t-nip sha-mu̱ u-ho u̱ byu̱n-u no̱ tu̱msu̱ no̱ wa' jab-u̱ so̱-o̱ sha-mu̱ cwu̱-tu̱ m-gag remu̱ so̱k-u no̱. \v 15 Shipu̱n Rem-su̱ m-Re̱me̱r u̱r-be̱b ne̱ su̱ haatu̱n ru̱s-du̱ jab u-Ru̱ ne̱, u̱ka karma-ne̱ wu̱te̱ u̱t-ka'at tu̱msu̱ e̱ ees u̱r-zwar ne̱ u̱ gu̱g-mu̱ hu̱u̱b-u̱t yo̱-to̱ e̱. \v 16 Uda u-be̱e̱t, ship yadu̱ jab, sha-mu̱ u-tum, u̱ do̱'e̱ u̱t-wa bo̱ ker ruutu̱ e̱r-tu̱ u-ra tu̱ faru̱k-u̱ no̱mu̱ u̱s-te u̱t-be̱e̱t. \v 17 Kabu̱n u-u̱ku̱r u̱ka to̱p-du̱ du̱ u-kwam, u̱ rem-su̱ u-Ru̱ ne̱ su̱ o̱o̱ge̱ sha-mu̱ u-van u̱ yar-u̱ yu̱'e̱ no̱. \v 18 Tu̱msu̱ no̱ no̱m u̱s-to̱o̱g u̱s-ko̱n ne̱ u-da u-be̱e̱t u̱ dor-u̱t tu̱ u-Yar u-he̱n ne̱. Remu̱ iya no̱ ees u̱s-zo̱ng ne̱ tu̱msu̱ a no̱ yage̱ u̱s-ko̱n su̱ sa-u̱ se̱ge̱-du̱ u-Ru̱ u̱ remu̱ ne̱t-tu̱ u-Ru̱ u̱t-be̱e̱t da. \v 19 Tu̱msu̱ no̱mo̱n me̱ u̱s-to̱o̱g, ko̱me̱. Ko̱no̱n u-Ru̱ o̱ ya' me̱ gom-tu̱ kame̱ u̱m war za u-gye̱r ko̱ me̱ u̱t-ker u̱t-wa na nap zo̱ng-su̱ m-yasa, su̱ o̱o̱ge̱ Rem-su̱ m-Re̱me̱r. \v 20 U̱m o̱ wa-u-gu̱g, wu̱ Ru̱-u̱ to̱mne̱ u̱ka wa-to̱m, u̱m haatu̱n sin-se̱ remsu̱ m-re̱me̱r se̱. Rem iya no̱mo̱n u̱s-to̱o̱g ko̱ me̱ re̱ u-shu̱ u̱t-war za u-gye̱r u̱ remu̱ wu̱n, u̱ka du̱pte̱ u̱m war. \s1 Vu̱k-su̱ m-vaste̱ \p \v 21 Me̱ o̱ to̱mnu̱ Tikikus, o̱r-u̱ in wu̱ in tone̱. Wu̱n to̱k-u̱ jab-u̱ so̱-wa u̱ Wa-ko-uyan wa, wu̱ do̱'e̱ waru̱ no̱ no̱mu̱ u̱m o̱o̱ge̱ u̱t-no̱m u̱ka u̱m o̱tte̱ m-da ne̱. \v 22 U̱m o̱ to̱mnu̱ wa u̱du̱ no̱ u̱ remu̱ zu̱ no̱ nap u̱ka it o̱tte̱ m-da, tu̱msu̱ no̱ kum shiriktin-mu̱ jab. \p \v 23 U̱m no̱ng u̱s-to̱o̱g u̱zu̱ u-Ru̱ U̱so in u̱ Wa-ko-uyan Ye̱so̱ Kiristi ne̱ ya' no̱ be̱e̱t a-dor-ne̱ ru̱s-du̱ jab, tu̱msu̱ u̱t-cwan ne̱, u̱ yadu̱ jab ne̱. \v 24 Nya-u̱ u-Ru̱ o̱ u̱r-koto u̱ i o̱o̱ge̱ cwan-tu̱ Wa-ko-uyan Ye̱so̱ Kiristi ne̱ be̱e̱t u̱ cwan-tu̱ za u̱r-ma ne̱.