\id 2PE Reconstructed from Ventura Publisher \ide UTF-8 \h 2 Pita \toc1 Khe Pita Phenatɨtɨgap Khergi Gap \toc2 2 Pita \toc3 2 Pi \mt1 2 PITA \mt2 Khe Pita Phenatɨtɨgap Khergi Gap \imt Khe fharav ganɨnga buni khare. \ip Pita kha gava khergi kama nɨɨeŋ khaŋ muuŋgi. Fhura wari ga shɨshɨgap Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ bun nzuav ntan gumgi gu mbigi khɨva rui gumgi mbari, mbe ruim, Pita kha gava khergiap, mba guigira Zisas khothɨgi gumgi gu mbigi ndi mbav, khaŋ mbe nzuai. Nde guigira Zisas khothɨgi gumgi gu mbigi, nde mba fhura wari ga shɨshɨga Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ bun nzuav nta gumgi gu mbigi khɨvi gumgi, nde mbe nzuai buni mbarara thari. Mbe nde guigira Zisas khothɨgi ndɨkndɨgi, mbe ntan farfav, vhɨra nden tɨvir vhuuin farfagi. Nde mba Zisas farasegi 12 thɨgi ŋaara gumgi nde khɨvav nde suaŋgi buni, nde guigira nta suirav havhargiri. Nde maaŋ muuŋv, nde tuituigip Fhe Bakɨme kaŋgip, vhɨra Guma Bakɨme Zisas Krais kaŋgirga. Mba Zisas farasegi 12 thɨgi ŋaara gumgi, mbe wari won rɨmgi thugira Zisas gangi. Mbe vhɨra wari wo khuarira Zisas mbararagim, ana mbe khɨvav mbe suaŋgi. \ip Mbe gumgi mbari khaŋ nzuai, “Zisas taagi zirgɨrga fhu.” Kha gap maaŋ nzuai fhu. Kha gap khaŋ nzuai, “Ana taagi zirɨrga.” Khueŋ guigira, ana vhemkora zirgɨrga fhuvara. Ne khaŋ muuŋgi, Fhe Bakɨme kha nuianan ki guma the fhɨrgi rɨgɨp, Herar ŋgɨrgeŋ vuzvugi fhu. Ana khueŋ vuzvugi, kha nuianan ki gumgi gu mbigi, mbe za ndavi domdorgip guigira Zisas khothɨgɨri. Ana maaŋ muuŋgiap, mbarara kha nuianan ki gumgi gu mbigi rargap khar ki. (3.9) \c 1 \ms Nza khaŋ tɨgɨp havhargip, tɨvir vhuuin muuŋrim, nta khaŋ tɨgɨp havhargip, nzan kɨrga, nza mba gumgi mbatɨgi nzuai buni, nza nta daaŋgip mbur khɨngirga. \p \v 1 \x - \xo 1.1: \xo*\xt 2 Ko 4.13; Ef 4.5; Ta 1.4\xt*\x*Gu Saimon Pita, gu Zisas Krais farasarigi 12 thɨgi ŋaara guma mbe ma. Gu vhɨra ana ŋaara guma ma. Ana nza Fhe Bakɨme ma. Ana taagi nza ndi guma ma. Gu kha gava khergiap, nde guigira Zisas khothɨgap, ndɨkndɨga vhuuŋ ndigi gumgi gu mbigi, gu anan nde ndi mbai. Nde Zisas Kraisan tɨvar vhuuŋ, nde guigira ana khothɨgi tɨv, ana guigira nza ana khothɨgi tɨvara fara muuŋgi. \v 2 \x - \xo 1.2: \xo*\xt Zu 1.2\xt*\x*Nde ntigem tuituigiap Fhe Bakɨme kaŋgiap, nza wo Bakɨme Zisas, nde vhɨra ana kaŋgi. Nde mba tɨva mbuim, Fhe Bakɨmen kora muumbar gum ana ndava mɨɨtɨk kɨvgip, nden ndavi vherir kɨv kɨrar hɨri. \s Fhe Bakɨme nzan wora mbuigi. \p \v 3 \x - \xo 1.3: \xo*\xt Zo 17.3; 2 Te 2.14; 2 T 1.9; 1 Pi 2.9\xt*\x*Zisas Krais, ana Fhe Bakɨme ma. Ana won ŋkasŋkar, ana za kha bigir nza nɨɨŋgi. Mba bigi nza kha ki kɨrɨ tɨvi havharap nzan kurkurigim, nza Fhe Bakɨme suaŋgi tɨvi zɨn vui. Nza mba tɨvir muun zav, ana fhura nza garim, nza tuituigiap ana kaŋgi. Ana wo zɨ bakɨme gum, won ŋkasŋka bakɨme gum, won tɨvar vhuuŋ guarara, nza ana phorgɨv mba bigi ndir zav, ana nzan kamgi. \v 4 \x - \xo 1.4: \xo*\xt 2 Ko 7.1; Ef 4.24; 2 Pi 2.18-20; 1 Zo 3.2\xt*\x*Ana nzan kamgiap, ana bigi vhuuiŋ guarira gum guigira bigi bakɨvira nza nɨɨŋgi. Mba bigi, ana fhum ntan nzan nɨɨn za suaŋgi. Nza kha nuianan ki gumgi gu mbigi, nza bigi garav, nta nzuav ndavi khavi tɨvi, nta nzan ndavi vherir kav, nza muuŋgim, nza guigira mbatɨgi. Ana guigira bigir vhuuiŋ guarira nza nɨɨŋgi. Ana nden kurkura zav mba tɨva muuŋgi. Ana maaŋ nden muuŋgirim, nde mba tɨvi mbatɨgi ŋkɨɨav, nde ana kɨrɨ tɨvi gum ana tɨvi ndirga. \p \v 5 \x - \xo 1.5: \xo*\xt 1 Pi 3.7; 2 Pi 3.18\xt*\x*Ana maaŋ muuŋgim, nde mba bigi ga ndɨkndɨgɨp, nde khaŋ tɨgɨp havhargip, guigira Zisas khothɨgɨri. Nde ana khothɨgi tɨvara, nde tɨvir vhuuin muuŋri. Nde tɨvir vhuuiaŋ mbui tɨvara, nde Fhe Bakɨme kaŋgiri. Nde ana kaŋgi tɨvara, nde tuituigip wari wo vuzvugi ganɨri. \v 6 \x - \xo 1.6: \xo*\xt Ga 5.22-23\xt*\x*Nde tuituigip wari wo vuzvugi gari tɨvara, nde thivgip, havhargip, simtɨgi ndiri. Nde thivgiap, havhargiap, simtɨgi ndi tɨvara, nde Fhe Bakɨmen tɨvi zɨn ŋgɨri. Nde Fhe Bakɨmen tɨvi zɨn vui tɨvara, nde fegi gu ŋgugi gɨrgɨri kɨri. \v 7 \x - \xo 1.7: \xo*\xt Ga 6.10; 1 Te 5.15; 1 Zo 4.21\xt*\x*Nde fegi gu ŋgugi gɨrgɨri ki tɨvara, nde guigira wari won ndavir harigi ntɨɨrir nɨɨŋri. \p \v 8 \x - \xo 1.8: \xo*\xt Zo 15.2; Ta 3.14\xt*\x*Nde nza wo Bakɨme Zisas Krais, nde ana kaŋgi. Nde mba tɨvi ndigirim, nta khaŋ tɨgɨp havhargip nden kɨrga, mba tɨvi, nta fhura nden kegɨrga tuktɨgi fhuvara. Zakɨra fhuvara! Mba tɨvi, nta khaŋ tɨgɨp kɨvgip, nden kɨv, nta guigira mba vhɨrve tegɨrga. \v 9 \x - \xo 1.9: \xo*\xt Hi 9.14; 1 Zo 1.7; 2.9-11\xt*\x*Mba tɨvi ki fhuv gumgi, mbe saman ki bigi, mbe nta gangirga tuktɨgi fhuvara, mbe rɨmgi mbatɨgi gumgi farar muuŋgip kɨrga. Khueŋ guigi guarara, Fhe Bakɨme mbe fhum muuŋgi tɨvi mbatɨgi, ana nta vhɨzgim, mbe ŋgarigi. Mba khesharigi gumgi, mbe Fhe Bakɨme mbe muuŋgi bigi, mbe nta ndɨkndɨgi ŋangi. \v 10 \x - \xo 1.10: \xo*\xt 2 Pi 3.17; 1 Zo 3.19\xt*\x*Nde guigira nza phorgap Zisas khothɨgi gumgi, Fhe Bakɨme nden kamgiap, nden wora mbuigi, nde ana gumgi gu mbigi ma. Maaŋ muuŋgiap, nde khaŋ tɨgɨp havhargip, anan gumgi gu mbigi guarira kɨri. Nde maaŋ muunga, nde rɨgɨp, ana tharga fhu. \v 11 Nde maaŋ muunga, ana nde suaŋv za tuav fhogɨrga, nde ana wo gumgi gu mbigi gari ŋgun ŋgirgɨp, zazera mbara muuŋgip kɨrga. Mba ŋgu Zisas Krais zazera ana ganɨnga ana Zisas Kraisan ŋgu ma. Ana nza Bakɨme ma! Ana vhɨra taagia nza ndi guma ma! \p \v 12 \x - \xo 1.12: \xo*\xt Fi 3.1; 1 Pi 5.12; 2 Pi 3.1; 3.17; 1 Zo 2.21; Zu 1.5\xt*\x*Khueŋ guigira, nde mba bigi kaŋgiap, nde mba buna vhuueŋ, nde ne ndigap, nde ne thɨga havhargi. Gu khueŋ vuzvugi, nde mba bigi, nde nta ndɨkndɨk ŋanɨ thari. Gu maaŋ muuŋgip, zazera nde suangeŋ vuzvugi. \v 13 \x - \xo 1.13: \xo*\xt Zo 21.18-19; 2 Ko 5.1; 2 T 4.6; 2 Pi 3.1\xt*\x*Gu ntigem ŋam kav, gu kha ndɨkndɨga mbui, ntigem tugar vhuuŋ ma. Gu wom kha bunin nde suaŋv, nde ndɨkndɨgi khavɨrga, nde taagi mba bigi ga ndɨkndɨgɨrga. \v 14 Gu kaŋgi, gu rɨmɨnga tuk han mbarigi. Nza Bakɨme Zisas Krais maaŋ na suaŋgi. \v 15 Maaŋ muuŋgiap, gu khaŋ tɨgɨp havhargiap, tuituigip nde suangeŋ vuzvugi. Gu maaŋ muuŋgip rimgirga, nde zazera gu mba nde suaŋgi bigi, nde taagi nta ndɨkndɨgɨrga. \s Zisas farasegi 12 thɨgi ŋaara gumgi, mbe Fhe Bakɨmen vhava ŋaara garim, ana Zisasan ki. \p \v 16 \x - \xo 1.16: \xo*\xt 1 Ko 1.17; 1 Zo 1.1\xt*\x*Nza wari wo Bakɨme Zisas Krais wo ŋkasŋka bakɨme phorgɨp taagi zirɨrgane bun nde suaŋgi. Nza mba Krais taagi zirɨrgane bun nde nzuav, nza fhura shɨshɨgap guma wo ndɨkndɨgar nzuai suambarar nde muuŋgi fhuvara. Zakɨra fhuvara! Nza wari won rɨmgira Fhe Bakɨmen vhava ŋaar gum ana ŋkasŋka garim, ni anan kegap him, nza ni gangiap, nza ne bun nde nzuai. \f a \fr 1.16 \fr*\ft Kha kameŋ, ne Zisas fhav harigi khesharigi. Ndu Matiu 17.1 kegɨp ganɨ ŋgɨp ves 13 thɨgɨri. Ndu vhɨra Mak 9.2 kegɨp ganɨ ŋgɨp ves 13 thɨgɨri. Ndu vhɨra Ruk 9.28 kegɨp ganɨ ŋgɨp ves 36 thɨgɨri. \ft*\f* \v 17 \x - \xo 1.17: \xo*\xt Mt 3.17\xt*\x*\x - \xo 1.17: \xo*\xt Mt 17.1-5; Mk 9.2-7; Ru 9.28-35\xt*\x*Nza Ndia Fhe Bakɨme zɨ bakɨmen ana nɨɨŋgiap, mba vhava ŋaara vhuun ana nɨɨŋgim, ana anan kav hi. Fhe Bakɨme, ana nduara Hevenan mba vhava ŋaara vhuun kav, khaŋ Zisas ga nzuai, “Khe nan Kam ma. Gu guigira won ndavar ana nɨɨŋgiap, ana ndikndigi!” \v 18 Nza ana phorgap mba mbɨkshɨman ŋaarar kav, nza Fhe Bakɨme kamthooŋ mbararagim, ana Hevenan kav, maaŋ suaŋgi. \v 19 \x - \xo 1.19: \xo*\xt Sng 119.105; Zo 5.35; VB 2.28\xt*\x*Maaŋ muuŋgiap, nza guigira khaŋ tɨga havhargiap, mba Fhe Bakɨme kamthooŋ gumgi suaŋgi buni, nza guigira nta khothɨgi. Nde vhɨra, mbe suaŋgi buni, nde nta suira havhargirga, ne nzerarga. Fhe Bakɨme kamthooŋ gumgi nzuai buni, nta rama fara muuŋgiap gɨngɨngi ŋaneŋ ga ntorgap kav shi. Mba ram, ana mbara muuŋgip shiv kɨrim, Zisas taagi zirɨrga raan mɨn thugɨrga. Nden ndavi vheri Krais ntan vhen kɨv, ana nta shɨrarga, nta mba mɨn gorim, manera ndai kam kha nuiana shɨrigi farar muuŋgip nta shararga. \f b \fr 1.19 \fr*\ft Mba mɨn gorim manera ndai kam, ana Zisas ma. Ndu Vhagi Buni ndi hiaŋ rɨgi gap sapta 22 ves 16 ganɨri. \ft*\f* \v 20 \x - \xo 1.20: \xo*\xt FG 1.16; 3.18; Ro 12.6; 2 T 3.16; 1 Pi 1.11\xt*\x*Nde kaŋgirga, bigɨna bakɨm guareŋra khare, ne khaŋ muuŋgi. \p Nza fhura wari won ndɨkndɨgira, Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ ki gavar, ana buna thueŋ, nza Fhe Bakɨme kamthooŋ gumgi nzuai mbugum, mba buna nɨɨeŋ bun suaŋgirga tuktɨgi fhuvara. \v 21 Ne khaŋ muuŋgi, guma the wo ndɨkndɨgara Fhe Bakɨme kamthooŋ guma buni bun nzuai mbugum, buna thueŋ suaŋgi fhuvara. Zakɨra fhuvara! Fhe Bakɨmen Ŋina Ŋaar, ana nduara mba gumgi ndavi khavav, ana nduara Fhe Bakɨme bunin mbe ndɨɨim, mbe ana buni bun nzuai. \c 2 \s Gumgi mbatɨgi, mbe guigira Zisas khothɨgi gumgi gu mbigir ndɨkndɨgir farfav, mben ndɨkndɨgi ŋgi. \p \v 1 \x - \xo 2.1: \xo*\xt Mt 24.11; FG 20.30; 1 Ko 6.20; Ef 1.7; 1 T 4.1; 2 T 3.1-5; 1 Pi 1.18; Zu 1.4\xt*\x*Khueŋ guigi guarara, Fhe Bakɨmen kamthooŋ gumgir wari guiguigi gumgi mbari, mbe Isreriŋ rɨgar hegi. Mba tɨvara fhura Fhe Bakɨmen kamthooŋ gumgir wari ga shɨshɨgi gumgi thari, nde rɨgar hegɨp, fhura Fhe Bakɨmen bigir nde gumgi gu mbigi guiguigip, mbe khɨvɨv nde suanga. Mbe zomzorɨv, nde rɨgar mbarkɨrga tɨvir nde guiguigip, nde suanga. Mba buni nde guigira Zisas khothɨgi ndɨkndɨgir farfagirga. Nza Gari Guma Bakɨme mbe nzuav rimgiap, mbe vhezgi, mbe kɨr ana segɨrga. Mbe mba tɨvar muuŋv, mbe nduarira vhemkora mbatɨgirga. \v 2 Gumgi vhɨrve mbe mbui tɨvi mbatɨgi zɨn ŋgɨrga. Mbe mbui tɨvi gumgi vhɨrver muuŋrim, mbe buni mbatɨgir tɨvi guari hi tuav ga suanga. \v 3 \x - \xo 2.3: \xo*\xt Ro 16.18; 2 Ko 12.17-18; 1 Te 2.5; 1 T 6.5; Ta 1.11; 2 Pi 1.16\xt*\x*Mba gumgi, mbe guigira bigi niihi gumgi ma. Maaŋ muuŋgiap, mbe bigi vhɨrver nde guiguigip, nde suaŋv nden ŋkɨɨa gu bigi ŋgɨrga. Mbe maaŋ nden muunga, Fhe Bakɨme fhum guarara mba khesharigi gumgi ga suaŋv suanga tuga sarigi. Ana khaŋ mbe suaŋgi, mbe fhɨriregɨp, ŋgu mbatɨgar ŋgegɨrga. Mba mben hɨrga bigɨna mbatɨgeŋ, ne kui fhuvara. Ne mben rarga mbur ki. \p \v 4 \x - \xo 2.4: \xo*\xt Ru 8.31; Zo 8.44; 1 Zo 3.8; Zu 1.6; VB 20.2-3\xt*\x*Nde kaŋgi, fhum Fhe Bakɨme enseri mbari, maaŋ muuŋgiap tɨva mbatɨga mueŋ muuŋgim, Fhe Bakɨme fhura mbe gangi fhuvara. Zakɨra fhuvara! Ana mbe ndim, Herar mba guigira gɨngɨngi mbok khɨngim, mbe anan ki. Mbe mba bɨnan kav, mbe Fhe Bakɨme za kha nuianan ki gumgi gu mbigi muuŋgi tɨvi mbatɨgi ga suaŋv mbe suanga tugar rargap mbur ki. \v 5 \x - \xo 2.5: \xo*\xt Stt 6.1–7.24; 8.18; Hi 11.7; 1 Pi 3.20; 2 Pi 3.6\xt*\x*Mba fhum kegi gumgi gu mbigi, mbe vhɨra kɨr Fhe Bakɨme segim, ana fhura mbe gangi fhuvara. Zakɨra fhuvara! Ana mbɨ bakɨme sarigim, ana zerav, vhuuŋgia ndav, mbe kharigim, mbe vhɨzgiap, fhɨreregi. Mba tugen, Noa, ana nduara, Fhe Bakɨmen tɨvir vhuuiŋ bun nzuai guma ma. Maaŋ muuŋgiap, Fhe Bakɨme ana garav, vhɨra harathɨgi gumgi gu mbigi, ana mbe garim, mbe nzerara kegi, mbe vhɨzgi fhuvara. \v 6 \x - \xo 2.6: \xo*\xt Stt 19.24; Nam 26.10; Zu 1.7\xt*\x*Fhe Bakɨme vhɨra khaŋ Sodom gu Gomora suaŋgi, mani vhɨra mbatɨgirga. Fhe Bakɨme maaŋ mani ga suaŋgiap, ana vhavar mba ŋgu bakɨni khɨngim, mani vhɨra shigim, manin shinɨni ntige mbur ki. Ana mba tɨvar mba ŋgu bakɨni ga muuŋgim, mani za mbatɨgi. Maaŋ muuŋgip, zumgum, gumgi gu mbigi, mbe kɨr Fhe Bakɨme sɨv, mbe mba Sodom gu Gomorar hɨgi bigeŋ, mbe ne ga ndɨkndɨgɨrga. Mbe ne ga ndɨkndɨgɨp, mbe vhɨra warir hɨrga bigeŋ, mbe ne kaŋgirga. \v 7 \x - \xo 2.7: \xo*\xt Stt 19.1-16\xt*\x*Mba tugen, tɨvir vhuuiaŋ mbui guma Rot, ana Sodoman ki. Ana kav, mba tɨvi mbatɨgi ga mbui gumgi mbui tɨvi garim, mbe mbarkɨrga tɨvi mbatɨgi ga mbuav, fhura ferferav ruarir wari ndi tɨvi mbatɨgi, mbe Sodoman nta mbui. Rot mbe tɨvi gangiap, ana guigira ndav simgi. Mba tugen, Fhe Bakɨme taagiap Rot ndigim, ana mbatɨgi fhu. \v 8 Ahaŋ, mba tɨvir vhuuiaŋ mbui guma, ana Sodomiŋ rɨgar kav, mbe mbui tɨvi mbatɨgi garav, ana rari tugɨratɨgap, mbe nzuai buni mbatɨgi mbararagi. Ana mben han kav, ana ndɨkndɨk gum anan ndava vhee nzerara ki. Ana kav, mbe mbui tɨvi daaŋsur zav, ana ndav ŋgarav guigira zaa mbatɨk hi. \v 9 \x - \xo 2.9: \xo*\xt Sng 34.17-19; 1 Ko 10.13; Zu 1.6\xt*\x*Nza Fhe Bakɨme muuŋgi bigi, nza nta ndɨkndɨgap, nza kaŋgi. Maaŋ muuŋgip, mparmpare the Fhe Bakɨme zɨn vui guma then hɨgɨrga, Guma Bakɨme taagi mbe ndirga tuav, ana ana kaŋgi. Ana taagi mbe ndigɨrga. Guma Bakɨme, ana mba gumgi mbatɨgi mbui tɨvi, ana nta kaŋgi. Ana ne suaŋv vheza mbatɨgar mben nɨɨnga tuap, ana vhɨra ana kaŋgi. Ana ne suaŋv vheza mbatɨgar mben nɨɨŋv, ana vhɨra mba Fhe Bakɨme mben tɨvi mbatɨgi ga suaŋv mbe suanga tuga bakɨmen rarga ki. \v 10 \x - \xo 2.10: \xo*\xt Zu 1.4-10; 1.16\xt*\x*Gumgi thari, mbe guigira kɨvgip, vheza mbatɨga ndigirga. \p Mba gumgi, mbe ruarir mbigi gu gumgi wari ndi tɨvi mbatɨgi guarira mbuav, kha ndɨkndɨgi ga mbui, Guma Bakɨme buni, nta fhura ki buni ma. Nza nta piin kɨv, nta zɨn ŋgɨgɨrga tuktɨgi fhuvara. Mba khesharigi gumgi mbatɨgi nden rɨgar hegi. Mbe rɨɨrɨɨv, wari wo vuzvugi zɨn vui ntɨɨri ma. Mbe maaŋ mbuav, mbe kha buivar ki ŋiniŋgi, mbe buni mbatɨgir mbe suangen rɨvi fhu. \v 11 \x - \xo 2.11: \xo*\xt Zu 1.9\xt*\x*Mba Fhe Bakɨme enseri, mbe guigira mba ŋiniŋgi kambarav, mbe guigira ŋkasŋka bakɨme ki. Mbe ne ndɨkndɨgap, Guma Bakɨme nɨman buni mbatɨgir mba ŋiniŋgi ga nzuav, mbe nzuav, Guma Bakɨme nzuai fhuvara. \p \v 12 \x - \xo 2.12: \xo*\xt Zu 1.10\xt*\x*Mba khesharigi gumgi, mbe ruaŋruaŋgi sɨgi fara muuŋgiap, mbe ndɨkndɨgi ki fhuvara, mbe fhura shɨshɨga rui. Mbe ruaŋruaŋgi sɨgi fara muuŋgi guma, mbe fhura ana suirav, ana shogirim, ana rimgirga. Mbe kakagi bigi, mbe fhura buni mbatɨgir nta nzuai. Mbe mba sɨgi mbarɨgi tɨvara Fhe Bakɨme vhɨra mba tɨvara mben muuŋgirim, mbe mbatɨgirga. \v 13 \x - \xo 2.13: \xo*\xt Ro 13.13; 1 Ko 11.20-21; Fi 3.19; Zu 1.12\xt*\x*Mbe zaagi gu simtɨgir harigi gumgi ga nɨɨŋgi, Fhe Bakɨme nen ŋkarɨgar muuŋgip, mben muunga. Mbe kha ndɨkndɨga mbui, raan mba kɨvgia pav, phara ŋanŋani kɨvgia pi ne, ne guigira ndikndigi tɨv ma. Mbe nde phorga pav, mbe nde mbuim, nde nzaŋnzaŋgim, mbe nden zɨrir farfagi. Mbe wo guiguigi tɨvi, mbe guigira ntan ndikndigi. \v 14 Mbe zazera mbigi garav, rɨmgi phara tuav, ruarir mbe ndirgeŋ ndɨkndɨgi. Mbe mba tɨvi mbatɨgi ga mbui vuzvuk, mbe ana vhɨzgi fhuvara. Mbe guigira Zisas khothɨgi ndɨkndɨk havhargi fhuv gumgi, mbe mben raaŋ shav, tɨvi mbatɨgir muun zav, mbe ŋgi. Mbe vhɨra harigi gumgi bigi garav nta niihi tɨvi, mbe guigira nta kaŋgi. Maaŋ muuŋgiap, Fhe Bakɨme guigira mben farfagirga. \v 15 \x - \xo 2.15: \xo*\xt Zu 1.11; VB 2.14\xt*\x*\x - \xo 2.15: \xo*\xt Nam 22.4-35\xt*\x*Mbe kɨr tuav guara segap, mbe fhura ŋanŋana mbui. Mbe Beor kama Baram vugi tuap, mbe anan vui. Ana tɨvi mbatɨgi ga muuŋgiap, ana guigira mba tɨvi mbatɨgir vheza ndirgeŋ vuzvugi. \v 16 Fhe Bakɨme Baram doŋki ga muuŋgim, ana guma fara muuŋgiap kamthooŋ ntarav, Baram muuŋgi tɨvi mbatɨgi ga nzuav, ana vhegi. Mba doŋki maaŋ mba Fhe Bakɨme kamthooŋ guma ga muuŋgim, ana mba ŋanŋangi ndɨkndɨga mbatɨgeŋ, ana ne thagi. \p \v 17 \x - \xo 2.17: \xo*\xt Zu 1.12-13\xt*\x*Mba gumgi, mbe mbogi phara mbaagi fara muuŋgi. Mbe vhɨra buiva phɨgivige fara muuŋgi. Bɨɨŋbɨɨŋ bakɨme zav nta sim, nta fhura tamtam vui. Fhe Bakɨme mbe nzuav muuŋgi ŋaneŋ guigira gɨngɨngiap, guigira phɨɨgi, mbe mba ŋanen kɨrga. \v 18 \x - \xo 2.18: \xo*\xt FG 2.40; 2 Pi 1.4; 2.20; Zu 1.16\xt*\x*Mba gumgi, mbe fhura wari wo nzuai buni mbatɨgi ga nzuav ndikndigap, fhura tuava pura rui. Mbe fhura gumgi ndavi ga sav, ruarir mbigi ndir zav gumgi raaŋ shav, mbarkɨrga tɨvi mbatɨgir wari wo fhavir muun zav mbe nzuai. Mbe mba tɨva mbuav, mba ntigera ndava vura tɨvi thagi gumgi, mbe mbe ŋgim, mbe mba gumgi mbatɨgi zɨn vui. \v 19 \x - \xo 2.19: \xo*\xt Zo 8.34; Ro 6.16; 1 Pi 2.16\xt*\x*Mba gumgi mbatɨgi khaŋ nzuai, “Nde nza zɨn ŋgɨrga, nde bɨkbɨɨgirga. Nde bɨkbɨɨgip, nde wari wo vuzvuga zɨn ŋgɨp, nde za kha bigir muunga.” Mbe maaŋ nzuav, mbe nduarira za mbatɨgirga tɨvir ŋaara gumgi ki. Ne khaŋ muuŋgi, guma fhura tɨva thueŋ ganɨrim, ne ana ganɨnga, mba guma mba tɨven ŋaara guma ki. \v 20 \x - \xo 2.20: \xo*\xt Mt 12.45; Ru 11.26; Hi 6.4; 2 Pi 1.2-4\xt*\x*Mbe guigira Zisas Krais kaŋgi, ana nza Bakɨme ma. Ana vhɨra taagia nza ndi guma ma. Mbe ne kaŋgi ndɨkndɨk mben kurkurigim, mbe kha nuianan tɨvi mbatɨgi, mbe nta ŋkɨɨi. Mbe maaŋ muuŋgip taagi ŋgɨp, mba bigi phorgɨp ntan muunga, nta wom mbe kegɨrga, mbe guigira za mbatɨgirga. Mbe fharav mba tɨvi mbatɨgi ga mbuav, mbe mbatɨgi. Mba tɨvi mbatɨgi ntige wom mbe kegɨrim, mbe ntan bɨnan kɨrga, mbe guigi guarara za mbatɨgirga. \v 21 \x - \xo 2.21: \xo*\xt Ru 12.47-48; Zo 9.41\xt*\x*Mbe tɨvir vhuuiŋ tuav kaŋgirga fhuv, ne nzerarga. Ne khaŋ muuŋgi, mbe ntigem mba tuav kaŋgiap, mbe Fhe Bakɨme nzuai tɨvi ŋaari, mbe vhɨra nta kaŋgiap, nta ndigi. Mbe nta ndigap, wom kɨr nta segi. \v 22 \x - \xo 2.22: \xo*\xt Snd 26.11\xt*\x*Mba mben hi tɨvi, nta guigira, mbe ntan vhunama sav khaŋ nzuai, “Fiaŋ ana viagiap, ana wom vov, wo viagi pi.” Mbe nzuai kama mueŋ vhɨra khaŋ nzuai, “Dam ruagiap, wom vov, nonɨga ndogi.” \c 3 \s Guigi guarara Guma Bakɨme taagi zirɨrga. \p \v 1 \x - \xo 3.1: \xo*\xt 2 Pi 1.13\xt*\x*Nde nan kɨvntogi guari, gu ntigem phenatɨtɨgap kha gava khergiap nde ndi mbai. Gu kha gavanin, gu nde ndɨkndɨgi khavi. Nde mba bigi ga ndɨkndɨgɨp, nden ndɨkndɨgi ŋgaravra kɨrga. \v 2 \x - \xo 3.2: \xo*\xt Zu 1.17\xt*\x*Gu khueŋ vuzvugi, nde taagip mba zumgum hɨrga bigir buni ga ndɨkndɨgɨrga, mba buni Fhe Bakɨmen kamthooŋ gumgi fhum nta bun suaŋgi. Nde nta ndɨkndɨgɨp, nde vhɨra Guma Bakɨme suaŋgi tɨva ndɨkndɨgɨrga, ana taagia nza ndi Guma ma. Nde mba Zisas farasegi 12 thɨgi ŋaara gumgi, Zisas han zav mba tɨva ndigap, ana bun nzuaim, nde mba tɨva mbararagi. \p \v 3-4 \x - \xo 3.3-4: \xo*\xt 1 T 4.1; 2 T 3.1; 2 Pi 2.10; Zu 1.18\xt*\x*\x - \xo 3.3-4: \xo*\xt Ais 5.19; Jer 17.15; Ese 12.22; 12.27; Mt 24.48; Ru 12.45\xt*\x*Nde mba kaŋgirga bigɨna bakɨme khare, ne khaŋ muuŋgi. Zisas taagi zirɨrga tuk han mbararga, Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ nzɨɨi gumgi hegɨrga. Mbe hegɨp, wari won ndavi vuri vuzvugi mbatɨgi zɨn ŋgɨrga. Mbe wari won ndavi vuri zɨn ŋgɨp, Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ sɨɨŋv, khaŋ suanga, “Ana khaŋ suaŋgire, ana taagi zirga? Ana maaŋ suaŋgiap, ana maaŋ ki? Ana zirɨrga fhuvara. Nzan nzɨgi fhum kav vhɨzgim, mba tugen kegap zav ntigem, kha bigi nta fhum Fhe Bakɨme kha nuian gu bigi ga muuŋgim, nta mba ki mbugum mbara muuŋgiap khar ki.” \v 5 \x - \xo 3.5: \xo*\xt Stt 1.6-9; Sng 33.6; Kor 1.17; Hi 11.3\xt*\x*Mbe tuituigip mba bigi ga ndɨkndɨgɨp, nta kaŋgirgane thagi. Fhum guarara Fhe Bakɨme nzuaim, buip hɨgi. Fhe Bakɨme vhɨra nzuav, mbaram mbɨ kuvigim, nuian hɨgi. \v 6 \x - \xo 3.6: \xo*\xt Stt 7.11; 7.21; 2 Pi 2.5\xt*\x*Fhe Bakɨme zumgum nzuaim, mbɨ hɨgap za kha nuiana phorgim, kha nuian mbatɨgi. \v 7 \x - \xo 3.7: \xo*\xt Mt 25.41; 2 Te 1.8; 2 Pi 3.10\xt*\x*Ntigem, Fhe Bakɨme mba khesharigi kama mueŋra suaŋgi. Kha buip gum nuian, mani vhavar rarga khar ki. Vhav hɨgɨp, za mani shiv, manin farfagirga. Kha buip gum nuian, mani ntigem Fhe Bakɨme kha nuianan kav, kɨr Fhe Bakɨme segi gumgi gu mbigi muuŋgi tɨvi mbatɨgi ga suaŋv mbe suanga tugar rarga ki. Mba tugen, mba kɨr Fhe Bakɨme segi gumgi gu mbigi, mbe za mbatɨgirga. \p \v 8 \x - \xo 3.8: \xo*\xt Sng 90.4\xt*\x*Nde nan kɨvntogi guari, nde kha bigeŋ ndɨkndɨk ŋanɨ thari. Guma Bakɨmen ndɨkndɨgar, ana gari, ra bavira, ana 1,000 mpari fara muuŋgi. Ana 1,000 mpari garim, nta ra bavira fara muuŋgi. \v 9 \x - \xo 3.9: \xo*\xt Ais 30.18; Hab 2.3; Ro 2.4; 1 T 2.4; Hi 10.37; 1 Pi 3.20\xt*\x*Gumgi mbari khaŋ nzuai, Guma Bakɨme wo suaŋgi bigi, ana mbarara nta mbui. Gumgi mbari maaŋ nzuai. Zakɨra fhuvara! Guma Bakɨme ana wo suaŋgi bigi, ana mbarara nta mbui fhuvara. Ana guma the fhɨrgirɨgɨp ŋgu mbatɨgar ŋgɨrgane thagi. Ana khueŋ vuzvugi, kha nuianan ki gumgi gu mbigi za ndavi dorgɨrga. Ana maaŋ muuŋgiap, mbarara nde mbuav, nden rarga khar ki. \s Kha nuian gu buip vhɨzgirga. \p \v 10 \x - \xo 3.10: \xo*\xt Mt 24.29; 24.35; 24.43; Mk 13.31; Ru 12.39; 1 Te 5.2; Hi 1.11; VB 16.15; 20.11\xt*\x*Guma Bakɨme taagi zirɨrga tuk vhemkora hɨgɨrga, ana kɨɨi guma zi tɨvar muuŋgirga. Mba tugar buip furap, khɨkhɨm bakɨme hegɨp, za vhɨzgirga. Fhe Bakɨme kha nuian gu buiva muuŋgi bigi, nta za vhav nta shigirim, nta za vhɨzgirga. Maaŋ muuŋgiap, kha nuian gum mbe ana muuŋgi bigi, nta khar ki, nta wom kegɨrga fhu. \f a \fr 3.10 \fr*\ft Kha vezar mbe Grikar kaman suaŋgi kameŋ ne tuituigiap hɨgi fhuvara. \ft*\f* \v 11 Maaŋ muuŋgip, nde ndɨkndɨgɨ, kha bigi mba tɨvara muuŋgip vhɨzgirga. Nde ram muuŋgi ndɨkndɨga mbui? Nde ram muuŋgi tɨva zɨn ŋgɨrie? Nde wari won ruru tɨvi gu bigi ndiv, Fhe Bakɨme farve khɨngip, nde ana nɨman tɨvir ŋaarira zɨn ŋgɨp, nde Fhe Bakɨmen tɨvi, nde zam nta zɨn ŋgɨri. \v 12 \x - \xo 3.12: \xo*\xt Ais 34.4; Mai 1.4; 1 Ko 1.7; Ta 2.13; 2 Pi 3.10\xt*\x*Nde mba tɨva zɨn ŋgɨp, nde Fhe Bakɨme tuga hɨrgen rargɨp, wari kɨri. Nde kɨv, mba tugar vhɨgɨp, wari kɨri, mba tuk vhemkora hɨgɨrga. Mba tugar kha buip shiv za vhɨzgirga. Mba vhava shirɨ guigira kɨvgip shiv, Fhe Bakɨme kha buiva muuŋgi bigi za shiv, za mbɨ gegɨrga. \f b \fr 3.12 \fr*\ft 2 Pita 3.9 khaŋ nzuai, “Guma Bakɨme zi fhuv ne khaŋ muuŋgi.” Ana tugar za kha gumgir nɨɨŋgirim, mbe za ndavi dorgɨrga. Maaŋ muuŋgip, kha gumgi gu mbigi, mbe za wari won ndavir Fhe Bakɨmen nɨɨnga. Mba tɨv, ana Guma Bakɨme taagi zirɨrga tuga ndi han zɨrga. Ndu FG 3.19 kegɨp, ganɨ ŋgɨp, ves 21 thɨgɨri. \ft*\f* \v 13 \x - \xo 3.13: \xo*\xt Ais 65.17; 66.22; VB 21.1; 21.27\xt*\x*Fhe Bakɨme suaŋgi, ana nuiana kaman muuŋv buiva kaman muuŋgirga, mba nuianan kɨrga gumgi gu mbigi za tɨvir vhuuiŋra muunga. Nza mba bigeŋ hɨr za mbuim, nza nera rargap, khar ki. \s Nza tuituigira wari ganɨv, Guma Bakɨmen rargɨp, wari kɨrga. \p \v 14 \x - \xo 3.14: \xo*\xt 1 Ko 15.58; Fi 1.10; 1 Te 3.13\xt*\x*Nde nan kɨvntogi guari, nde mba bigi hɨr za mbuim, nde ntan rarga wari ki. Maaŋ muuŋgiap, nde khaŋ tɨgɨp havhargip, wari won ruru tɨvi gu bigi ganɨv, nde Fhe Bakɨme nɨman ŋgaravra kɨv, nde bigɨn thueŋ suaŋv simtɨk kɨrga fhu. Nde Fhe Bakɨme phorgɨv ndava bavira kɨri. Guma Bakɨme taagi zirɨrga tugar, Fhe Bakɨme nde ganɨnga, nde ndavi mbɨrarga. \v 15 \x - \xo 3.15: \xo*\xt Ro 2.4; 1 Pi 3.20; 2 Pi 3.9\xt*\x*Nza Guma Bakɨme nzan rargap, ana mbarara nza mbuav ki. Nde khueŋ kaŋgiri, ana maaŋ mbui, ne khaŋ muuŋgi, ana taagia nza ndir za mbui. Fhe Bakɨme ndɨkndɨga vhuuŋ guarara nzan fek Por ga nɨɨŋgi. Ana vhɨra mba kameŋ khergiap, nde ndi mbarigi. \v 16 \x - \xo 3.16: \xo*\xt Ro 10.3; 1 Ko 15.51; 1 Te 4.15\xt*\x*Ana kheri gavi, nta zam kha kameŋ nzuai. Khueŋ guigira, kha gavir ki buni mbari, nta ntɨɨriveŋ za kɨrar hɨgi fhuvara. Nza nta ntɨɨriveŋ kaŋgi zav, nta nzuav ŋaara mbatɨga mbui. Maaŋ muuŋgiap, bigi kaŋgi fhuv gumgi gum mba Zisas Krais khothɨgi ndɨkndɨk havhargi fhuv gumgi, mbe pham kha buni bun nzuav, vhɨra Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ ki gavar ki buni, mbe vhɨra pham nta nzuai. Mbe maaŋ mbui, mbe nduarira warira farfagi, mbe za mbatɨgirga. \v 17 \x - \xo 3.17: \xo*\xt Mk 13.5; 13.23; 13.33; 1 Ko 10.12; Ef 4.14; 2 Pi 1.10-12\xt*\x*Nde nan kɨvntogi guari, nde mba zumgum hɨrga bigi, nde nta kaŋgi. Maaŋ muuŋgiap, nde tuituigira wari ganɨri. Nde fhura Fhe Bakɨme suaŋgi tɨvi daasui gumgi ganɨrim, mbe nde guigira Zisas khothɨgap, thɨga havhargi ndɨkndɨgi ŋgɨ thari. \v 18 \x - \xo 3.18: \xo*\xt Ef 4.15; 2 T 4.18; 1 Pi 2.2; Zu 1.25; VB 1.6\xt*\x*Nza Bakɨme Zisas Krais, ana taagia nza ndi guma ma. Ana nden kora mbuim, nde tuituigiap ana kaŋgi. Nde fhura Kraisan kora muumbara ganɨrim, ana nde ndavi havharɨrim, nde guigira ana kaŋgiri. Ana guigira zɨ bakɨme ki. Nza ana zɨ ndiv vun kuamkuav, nza vhɨra zazera mbara muuŋgip ana zɨ ndiv vun kuamkuarga. Ne guigi guarara.