\id 1TH - Wipi NT -Papua New Guinea 2001 (web -2013) \h 1Tesalonika \toc1 Polɨmna Ɨrɨki Naskanyam Tesalonika Sosim pɨlwa Leta \toc2 Naskanyam Tesalonika Leta \toc3 1Ts \mt1 Naskanyam Tesalonika Leta \mt2 Polɨmna Ɨrɨki Naskanyam Tesalonika Sosim pɨlwa Leta \imt1 Isɨpkita Yɨtkak \ip Onggɨtyam Naskanyam Tesalonika Leta ɨrɨka rɨga re Polte. Sɨ Pol ɨtemb leta yɨrɨkonj re Tesalonika sosim pɨlwa na rɨka Korinto taun kena, ama rɨka A.D. poti nain dɨde pipti powa (49-54) kemag gangga nat. Ɨ Pol ɨtemb sosi yotomonj Tesalonikand, re ton nɨmogɨm menon yokatenonj misnari wɨko omnɨkam. \ip Ɨ tina mop leta ɨrɨkam re gar ke utkunda rɨga ugowa mana dɨde Godɨmna danda yɨt ogona mana. Ɨ ton kwa sɨteket yɨt amneniny towaina yɨdɨr yɨt gatab rɨna re ton gar ke utkunda mɨle dɨde singi b'iyena mɨle b'obogɨl amnɨkenento Godɨm pɨlke warɨm b'ogɨl ɨsma okatam ukoijog b'ɨdgotnena wɨngɨrɨnd. Ɨ kwa yɨmak yɨt etainy rɨdede wɨp im wɨmena takatenanj Godɨnd samɨm omnenam. Ɨ dɨde kwa yuseneny onggɨt gatab rɨdede wɨp yɨrkokar nat ton yɨbnenenonj ton kɨma. Ɨ ɨnaemb odede b'ɨgekena pɨta aukɨto Tesalonika sosi wɨngɨrɨnd da, “Ra gar ke utkunda rɨga uj tainy, ton rɨrɨr e dadal yɨrkokar okas ra Keriso tɨtenj? Rɨe Keriso tɨtenj?” Sɨ Pol towa mɨra amnenainy da gar ke utkunda rɨga b'ogla wɨko omnɨka reyeninem ngɨrpu Keriso tɨtenj. \c 1 \s1 Simesime Yɨtkak \p \v 1 Simesime! Pol ɨ Sila ɨ dɨde Timote, sɨn ɨtemb leta yɨrɨku re Tesalonika sosi mor pɨlwa e rɨnte re man Abu Godɨm pɨlɨnd dɨde Yonggyam Yesu Kerisom pɨlɨnd mɨbnyɨt. Sɨ Godɨmna wurar dɨde ngɨmbla wɨn kɨma. \s1 Tesalonika Sosimna Gar ke Utkunda Mɨle \p \v 2 Sɨ sɨn opima ɨpendi kesa yɨr opmitena wuwenenyɨn wen nonyɨnd iyena kɨma, ɨ ket ita yɨr opmita wɨnɨnd sɨn komkesa wa gatab Godɨnd sɨteket yɨt yomnɨkenenyu. \v 3 Mop nokɨp sɨn mera B'u Godɨm wɨpɨnd wen onggɨtyam gatab nony eyenenindam, opi re waina gar ke utkunda ke omnɨki wɨko, ɨ waina singi b'iyena mɨle ke omnɨki b'asowa mɨle, ɨ dɨde waina ɨmnɨneni kesa mɨmkam wɨmena mɨle rɨnte re wɨn mera Yonggyam Yesu Kerisom pɨlɨnd warɨm b'ogɨl ɨsma yoramitenya. \v 4 Sowa gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar yena re God singi eyeniny, sɨn wumɨr im da Tonɨt wen abagɨkinonj Tina rɨga awowɨm. \v 5 Mop nokɨp sɨn God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt wa pɨlwa iyonda re ma yɨt opurena nena kena, ajɨ kwa danda kɨma na ɨ Yɨnayɨna Wɨngawɨnga kɨma na ɨ dɨde kupkakupka rɨrɨrkɨpjog ɨmjateni kɨma na. Ɨ wɨn wumɨr im rɨdede mɨle na sowa pɨlɨnd aukenento re sɨn wɨn kɨma wekenond. Sɨ ɨtemb re wanɨm onggɨtyam yɨtkak ɨmjatena mana. \v 6 Ɨ nangga ma jɨ da wɨn kea ukoijog b'ɨdgotnena akatentondam rɨga wa pɨlke, ajɨ Yɨnayɨna Wɨngawɨngat wen samɨm amnɨkeneninonj onggɨtyam God ma yɨtkak b'obogɨl okatenam. Ɨ ɨngkenaemb ket wɨn aukɨtondam sowaina wɨngata mɨle dɨde Yonggyamɨmna wɨngata mɨle ɨtaikena rɨgam. \v 7 Sɨ wɨn kea ket wɨngata rɨga aukɨtondam komkesa gar ke utkunda rɨga wa yepim re wekeny kupka Grik kantri wɨngɨrɨnd, Makedoniya eriyand dɨde Akaya eriyand. \v 8 Sɨ Yonggyamɨmna yɨtkak kea Tesalonika sosi wa pɨlke opeka yikeny re ma Makedoniya eriya wɨngɨrɨnd dɨde Akaya eriya wɨngɨrɨnd nena nate, ajɨ kwa kea dea ta komkesa gatab wa warabag auka yikeny. Sɨ waina Godɨm pɨlɨnd gar ke utkunda mɨle gatab yɨdɨr yɨt re kea kwa komkesa gatab wa yikeny. Sɨ onggɨt paemb sowa awɨr e kwa nanggamog yɨt e indondɨm onggɨt wa gatabɨm. \v 9 Mop nokɨp re sɨn komkesa gatab wa wuwenond, rɨgap towalenggyam kea mera gatab usenena eyento da, re sɨn wa pɨlwa wuwond, wɨn rɨdede mɨle kena sɨn simesime nomnentondam, ɨ kwa rɨdede na wɨn b'anygɨnena god aidol wa pɨlke engkɨtondam de Godɨm pɨlwa yilo dɨde ɨmɨnjog Godɨnd ewangayam \v 10 dɨde Tina B'ɨgamna menon yɨr ungaukam pumb tungg ke. Sɨ God kea ɨtemb Tina B'ɨga Yesund uj ke yutnyitonj. Sɨ ɨtemb Yesu Tontemb men nedɨkeneniny Godɨmna ukoi soro kɨma b'ɨsagɨkam pɨlke rɨnte ra ik dem. \c 2 \s1 Polɨmna Wɨko Tesalonika Sosind \p \v 1 Sowa gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Wɨn walenggyam get ke wumɨr im wekenyɨt da sowaina menon wa pɨlwa re maka kɨp kesa awonj. \v 2 Ɨ kwa wɨn get ke wumɨr im odede da yɨmta kena sɨn wuwond wa pɨlwa, ajɨ sɨn kea naska ma sobijog na b'ɨdgotnena dɨde nenegɨr kana b'ɨsadrena mɨle akatentondam de Pilipo taunɨnd. Ajɨ re ket sɨn wa pɨlwa wuwond, sɨn kea Godɨm pɨlke danda yokatonda ɨ ɨngkenaemb ket sɨn Tina b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt moga kesa danda kɨma pɨtapɨta yomnenenonda wa pɨlwa, nangga ma jɨ da kea de jogjog rɨgap sɨn geja niyento. \v 3 Mop nokɨp sɨn wen ugoutondam re ma ɨjongki yɨt kena ɨ ma kɨlkɨl negɨr mop kena ɨ dɨde ma b'anygɨnena rabem nya kena. \v 4 Ajɨ God kea sɨn yɨrɨk niyeninonj, ɨ ɨngkenaemb ket Ton nony ɨjawa kɨma Tina b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt sowa pɨlɨnd yoramitonj pɨtapɨta omnenam. Sɨ onggɨt rɨrɨr nasim sɨn yɨtkak opurena eyenindam, dɨde ma rɨga wa sam okaena mim ajɨ Godɨnd sam okaena mim yete re sowaina gar yɨrɨk eyeniny. \v 5 Ɨ wɨn wumɨr im wekenyɨt odede da, makwa ke sɨn yɨpapyam wen gaya ogona yɨt amnentondam. Ɨ kwa sɨn makwa ke yɨpapyam b'anygɨnena nya ke wɨn kɨma rɨgarɨga aentondam waina gasa nonygor mɨle ke imdam. Sɨ Godte onggɨtyam sowa gatab yɨr ungata rɨga. \v 6 Ɨ sɨn makwa ke oraka eyentondam rɨga wa pɨlke esourena mɨle okatam, makwa ke wa pɨlke dɨde makwa ke nɨnda rɨga wa pɨlke. \v 7 Ɨ sɨn re Kerisomna ɨtmɨkitijog rɨga im, sɨ sowa ɨta danda esourena okatam wa pɨlke. Ajɨ re sɨn wa wɨngɨrɨnd wekenond, sɨn kea mɨmkam wɨmena wuwenond odede rɨja im re mogɨt tina b'ɨga ongenka eyeniny. \v 8 Ɨ sɨn wen ma sobijog na nony kubɨr amnɨkenentondam. Sɨ sɨn singi aukenentondam re ma God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt yingg iyena nena mana, ajɨ kwa sowainajog yɨrkokar yingg iyena mana. Mop nokɨp wɨn sowanɨm aukɨtondam re singi iyenijog rɨga na. \v 9 Gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Wɨn nonyɨk amdenina rɨdede na sɨn wɨram kesa dɨde gɨm yarɨm kɨma wɨkond b'asowa wuwenond. Sɨ sɨn bibɨr dɨde sɨwɨny wɨko omnɨka eyentondam sowanɨm gɨm ke ingaena gasa imdam, nokɨm da re sɨn God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt wanɨm pɨtapɨta omnena yiyenonda, sɨ ɨdenat sɨn wa wɨngɨrɨnd maka ya pɨlɨnd sowanɨm ingaena gasa gatabɨm bebɨg oramitenau. \v 10 Ɨ wɨn re sowanɨm yɨr ungata rɨga im rɨdede na sɨn wa wɨngɨrɨnd aukenentondam yɨna mɨlend ɨ negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨlend ɨ dɨde b'injawa kesa mɨlend, yepiya re wɨn gar ke utkunda rɨga aukɨtondam. Sɨ God Toda kwa re onggɨtyam sowa gatabɨm yɨr ungata rɨga e. \v 11 Ɨ wɨda ma gege im da sɨn yɨpayɨpa re wa yɨpayɨpa rɨga wa b'uwar pɨla na aukenentondam. \v 12 Sɨ sɨn wen sowainajog b'ɨgawar pɨla na ugowa eyenentondam, ɨ seo omnɨka eyenentondam, ɨ dɨde ɨl ongka eyenentondam Godɨmna ara emoka rɨrɨrkɨpjogɨnd wɨmenam. Mop nokɨp God wen ara emokinonj Tinajog pumb tungg wa b'ɨgara mana dɨde Tina b'ogɨl ɨnyomarena yingg okata mana. \p \v 13 Ɨ sɨn ɨpendi kesa Godɨnd sɨteket yɨt omnena yiyenyu, nokɨp wɨn sowaina opureni yɨtkak akatenentondam re odede na ɨt re God ma ɨmɨnjog yɨtkak re dɨde, ajɨ ma odede na ɨt re rɨgaina yɨtkak re dɨde. Sɨ ɨtemb yɨtkak re Godɨmna ɨmɨnjog yɨtkak na. Ɨ kwa ɨtemb Godɨmna yɨtkak daka ɨta wɨko omnɨka yiyeny wa pɨlɨnd yepim re wɨn Tin gar ke utkunda ke yokatenya. \v 14 Gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Wɨn odede Godɨmna sosi ɨtaikena rɨga na aukenentondam rɨnsim re Keriso Yesund gar ke utkundand wekeny Yuda eriyand. Mop nokɨp wɨdaka kea odede yɨpa wɨp b'ɨdgotnena okatena eyentondam wainajog kantri rɨga wa pɨlke, odede rɨja na re Yuda sosip b'ɨdgotnena okatena eyenento towainajog Ju rɨga wa pɨlke. \v 15 Sɨ onggɨt Ju rɨgapiya Yonggyam Yesund yongando, ɨ kwa kea naskand nɨnda Godɨmna bageyam uj ondrɨka eyento Kesam Peba wɨnɨnd. Ɨ ton kwa sɨn b'ɨdgotnena wa oramka niyenenanj. Ɨ kwa ton makwa ɨta Godɨnd samɨm yomnɨkenenyi dɨde komkesa rɨga gejam amnenenanj. \v 16 Mop nokɨp ton ogoka niyenenanj God ma obagɨki kesa rɨga wa pɨlwa God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt pɨtapɨta omnenam. Nokɨm da ɨdenat ton maka yɨrkokar okasi. Sɨ ton odede nya kaim ɨta wɨnɨnd towaina negɨr mɨle angurka eyenanj. Sɨ Godɨmna soro kɨma b'ɨsagɨka re kea towa kumb wa inɨk onggɨt kikitum wɨnɨnd. \s1 Polɨmna Nonyɨk Iyena Yɨt Tesalonika Sosi gatab \p \v 17 Gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Sɨn rɨgaina nenegɨr mɨle mapaim wetaweta auki wekenyɨn wa pɨlke onggɨt sobijog ganggand. Sɨ sɨn wa pɨlke wetaweta wekenyɨn re wɨpkak nena kaim, ajɨ sowaina gar re ɨndaima wa pɨlɨnd. Ɨ sɨn ma sobijog gar kena singi aukenentondam wen yɨr ongongɨm, ɨ ket ma sobijog na b'asowa wuwenenond nya orakam wen yɨr ongongɨm. \v 18 Sɨ onggɨt penaemb sɨn singi aukenentondam wa pɨlwa ɨtendam, ɨ kon Pol, pop usausapyam b'atonkenenond menonɨm wa pɨlwa, ajɨ Satanat sɨn ena nognateneninonj. \v 19 Mop nokɨp yepimemb jɨ ɨmɨnjog sowa warɨm b'ogɨl ɨsma ɨ sam ɨ dɨde b'ogɨl dɨra taukanj dem ya pɨlkaim ra sɨn b'atɨsourenindam dem mera Yonggyam Yesum wɨpɨnd, ra Ton pɨta tainy dem? Sɨ owɨ, wɨnsimemb. \v 20 Sɨ wɨn re ɨmɨnjog sowanɨm b'ogɨl ɨnyomarena okawa rɨga im dɨde sam okawa rɨga im. \c 3 \p \v 1 Sɨ re sɨn nonykok urunyuruny aukenentondam wa gatab, sɨ sɨn nony menamena yomnɨkonda dɨde ket tɨrɨr yomnonda da, sɨn b'ogɨl i sɨnta nɨtɨbnya de Aten taun wa. \v 2 Ɨ sɨn ket mera gar ke utkunda rɨga Timotend yɨtmɨkitonda wa pɨlwa yete re Godɨmna wɨkomad yɨbɨm Kerisom gatab b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt pɨtapɨta omnenam. Nokɨm da ɨdenat ton wen danda tagoniny dɨde ugowa teyeniny wanɨm gar ke utkundand danda kɨma onyitam, \v 3 ɨ ket wɨn maka urunyuruny tekenyɨt onggɨtyam jogjog b'ɨdgotnena wɨngɨrɨnd rɨnsim re men wɨp ke awarkenenindam. Mop nokɨp wɨdaka ma gege im wekenyɨt da men gar ke utkunda rɨgap opima odede b'ɨdgotnena wɨp ke tawarkenindam. \v 4 Ɨ kwa mop nokɨp onggɨt wɨnɨnd re sɨn wɨn kɨma wekenond, sɨn kea naska kana wen wumɨr amnentondam da men opima b'ɨdgotnena takatenindam. Sɨ odede b'ɨdgotnena kea pɨta aukenento sowaina yɨt rɨrɨrɨnd, ɨ wɨdaka onggɨtyam gatab wumɨrjog im. \v 5 Sɨ onggɨt mop penaemb re kon nonykok urunyuruny aenond wa gatab, kon Timotend yɨtmɨkitond wa pɨlwa waina gar ke utkunda gatab wumɨr okatam. Nokɨp kon moga na aenond da ke otonkena rɨga Satanat wen nenegɨr kana ratonkenin ɨ ke sowaina b'asowa kɨp kesa ramnɨkin. \p \v 6 Ajɨ otadejog na Timote wa pɨlke ɨtenj sowa pɨlwa, ɨ ton ket wa gatab b'ogɨl yɨdɨr yɨt sowa usenena eyeniny waina gar ke utkunda mɨle gatab dɨde singi b'iyena mɨle gatab. Ɨ ton kwa wumɨr nomneniny da wɨn opima ita wɨnɨnd b'obogɨl nonyɨk niyenenindam, ɨ kwa ma sobijog singi im aukenenindam sɨn wɨp yɨr ongongɨm odede rɨngmim re sɨda wanɨm ukoi kana singi aena wuwenyɨn wen wɨp yɨr ongongɨm. \v 7 Gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Onggɨt mop paemb sɨn ma sobijog im gar seo aenindam wa gatabɨm. Ɨ kwa nangga ma jɨ da sɨn opima ukoijog gɨm ke bebɨg dɨde b'ɨdgotnena wɨngɨrɨnd wɨmena wuwenyɨn, ajɨ sɨn opima gar seo aukenenindam, nokɨp sɨn kea utkundenyu waina gar ke utkunda gatab yɨt. \v 8 Sɨ yu sɨn otomanti im wɨmena wuwenyɨn, mop nokɨp wɨn re kea Yonggyamɨm pɨlɨnd danda kɨma im gar ke utkundand owɨnki wekenyɨt. \v 9 Sɨ sɨn ma sobijog im sam aukenenindam mera Godɨm wɨpɨnd wa map. Sɨ rɨdede nya kae sɨn ket yɨpa rɨrɨrkɨpjogɨnd Godɨnd sɨteket yɨt omnenyu onggɨtyam wa pɨlke okati sam gatabɨm? \v 10 Ɨ sɨn ita bibɨr dɨde sɨwɨny danda kɨma Godɨnd ɨgekena yiyenyu wen b'usaya yɨr ongongɨm dɨde rɨrɨrkɨp omnɨkam nanggamog mim re wɨn kut ainindam waina gar ke utkunda mɨle wɨngɨrɨnd. \p \v 11 Ɨ sɨn kwa yɨgekenyu da mera B'u God ɨ mera Yonggyam Yesu sowanɨm nya omnɨka iyenya dɨmdɨm menonɨm wa pɨlwa. \v 12 Ɨ kwa da Yonggyam toko waina singi b'iyena mɨle usmurena yeyen dɨde oikɨndena yeyen wa wɨngɨrɨnd dɨde kwa komkesa rɨga wa odede rɨja na re sɨn wanɨm singi b'iyena mɨle omnɨka yiyenonda. \v 13 Sɨ kwa ɨdenat Ton waina gar dandam tamnɨkiny. Ɨ ket wɨn mera B'u Godɨm wɨpɨnd b'injawa kesa yɨna omni rɨga taukindam, ra mera Yonggyam Yesu pɨta tainy dem yɨpand komkesa Tina yɨna rɨga kɨma. \c 4 \s1 Godɨnd Sam Okaenam Yɨrkokar Wɨmena \p \v 1 Gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Wɨn kea sowa pɨlke b'auyaentondam rɨdede wɨp im wɨn b'ogla wɨmena tuwenyɨt, dɨde Godɨnd sam okaenam wɨmena tuwenyɨt. Sɨ wɨn re kea odede mɨle nasim wɨmena wuwenyɨt. Sɨ kikitumam sɨn Yonggyamɨmna nyɨ kɨma wen tegekisindam dɨde tugoindam da wɨn b'ogla odede mɨlend ɨsanikesa kɨnyɨr aena tuwenyɨt. \v 2 Mop nokɨp wɨn wumɨr im da sɨn nanggamog b'ingawa yɨt na wa agontondam re Yonggyam Yesumna danda kena. \v 3 Sɨ ɨtemb jɨ Godɨmna singi da wɨn b'ogla yɨna b'amnena mɨlend tekenyɨt, ɨ wɨn b'ogla b'agoka tuwenyɨt komkesa negɨr b'iyena mɨle wa pɨlke. \v 4 Ɨ kwa da wɨn yɨpayɨpa rɨgap b'ogla b'obogɨl wumɨr taukindam yɨna b'amnena mɨle ke dɨde b'ɨsnawa nya ke towainajog konggawar kɨma pɨl b'asopaya mɨle omnɨkam. \v 5 Ɨ goro gɨm ke rɨgaina negɨr b'iyena singind tuwenyɨt odede opi re gar ke utkunda kesa rɨga re dɨde yepim re Godɨm wumɨr kesa wekeny. \v 6 Ɨ wɨn goro rɨgaina gɨm singi ke onggɨtyam mɨle oikɨndena teyenindam dɨde goro yɨpa gar ke utkunda nany o yɨngganɨnd oimandena iyenya waina gɨm ke b'iyena singi rɨrɨrkɨp omnɨkam. Mop nokɨp Yonggyam opima bebɨg kɨma mɨra tamneniny odede rɨgaina komkesa negɨr mɨle gatab odede rɨja na re sɨn naska kana wen wumɨr amnentondam dɨde danda kɨma nonony amnentondam. \v 7 Mop nokɨp God men ara nemokinonj re ma kɨl kɨma wɨmena mana, ajɨ yɨna b'amnena mɨlend wɨmena mana. \v 8 Sɨ onggɨt mop paemb yet ra onggɨtyam sowaina b'ingawa yɨt b'ɨtɨsai, ton ma rɨga na yɨsai ajɨ God na yete re Tina Yɨnayɨna Wɨngawɨnga wa akaeneniny. \p \v 9 Ɨ sɨn ma ket singi im wanɨm ɨrɨkam gar ke utkunda rɨga wa wɨngɨrɨnd singi b'iyena mɨle gatab. Mop nokɨp God kea wen auyaeninonj da wɨn walenggyam walenggyam singi b'iyena mɨle omnɨka teyenindam. \v 10 Ɨ ɨmɨnjog e da wɨn opima onggɨtyam singi b'iyena mɨle omnɨka eyenindam komkesa gar ke utkunda rɨga wa pɨlwa yepim re wekeny kupka Makedoniya eriya wɨngɨrɨnd. Gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Ajɨ sɨn wen danda kɨma tugoindam da wɨn b'ogla usausapyam onggɨtyam mɨle usmurena yiyena. \v 11 Ɨ kwa da wɨn b'ogla gar ke singi aininam da, wɨn mumakesa ngɨmbland wɨmena tuwenyɨt wainajog wɨko omnɨkand dɨde waina yɨm ke wainajog wɨko omnɨka teyenindam, odede rɨja na re sɨn wen engautondam. \v 12 Nokɨm da ɨdenat gar ke utkunda kesa rɨgap wen tesnauranj onggɨtyam waina wɨmena mɨle gatab dɨde wɨn kwa makwa opima gasa b'arakand tekenyɨt. \s1 Yonggyamɨmna Ɨtenda gatab Yɨt \p \v 13 Ɨ sowa gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar, sɨn ma singi im wɨn wumɨr kesa tekenyɨt uj rɨga gatab yepiya re gar ke utkunda rɨga wekenonj. Nokɨm da ɨdenat wɨn maka gar kopa taukindam odede opi re nɨnda rɨga re dɨde yepim re maka warɨm b'ogɨl ɨsma yokatenyi Godɨm pɨlke. \v 14 Mop nokɨp men ɨta gar ke utkunda ke yokasu da Yesu ke uj awonj ɨ ket utnyitonj uj ke, sɨ odede yɨpa wɨp nya kaim God ten tutnɨkiny dem yɨpand Yesu kɨma, nokɨp ton kea Yesund gar ke utkunda ke yokato. \p \v 15 Ɨ sɨn Yonggyamɨmna ouyaena rɨrɨrɨnd wen onggɨtyam gatab yɨt wumɨr tamnindam da, yepiya ra men dɨdea yilo tekenyɨn dem onggɨt gowukoyɨnd ngɨrpu Yonggyamɨmna ɨtenda bibɨr, men ma opima ten tesalngisindam dem yepim re gar ke utkunda rɨga uj auki wekeny. \v 16 Mop nokɨp Yonggyam Tilenggyam ɨta pumb tungg ke tinɨk dem ukoi b'ingawa ara kɨma, ɨ mopyam anerumna nonykok kɨma, ɨ dɨde Godɨmna bibol ara kɨma. Ɨ ket uj rɨga yepiya re Kerisond gar ke utkunda ke yokato, tonpimemb naskajog tutnɨkanj dem. \v 17 Ɨ onggɨt kak ke yepiya ra men dɨdea yilo tekenyɨn dem onggɨt gowukoyɨnd ngɨrpu ɨtemb bibɨr, men ket naska uj ke utnyiti rɨga kɨma yɨpand pumb wa nuturowasiny dem moi bora wa de wub kumbɨnd Yonggyamɨmna b'atabɨkapu pɨpmet wa. Ɨ ɨngkaemb ket men ita wɨnɨnd Yonggyam kɨma tekenenyɨn dem. \v 18 Sɨ onggɨt paemb wɨn b'ogla odede yɨtkak ke walenggyam walenggyam b'ugowa wuwene. \c 5 \s1 Yonggyamɨmna Ɨtenda gatabɨm B'angonjena Yɨt \p \v 1 Gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Sɨn makwa singi im wa pɨlwa ɨrɨkam Yonggyamɨmna ɨtenda wɨn dɨde bibɨr gatab yɨt. \v 2 Mop nokɨp wɨn walenggyam ɨmɨnjog dɨmdɨm wumɨr im da, Yonggyamɨmna ɨtenda bibɨr re ɨja e ik dem rɨja e ra sɨwɨnyɨnd yurowamam rɨga ik rɨga wa wumɨr kesa. \v 3 Sɨ onggɨt wɨnɨnd ra rɨgap odede aena tuweny dem da, “Yu sɨn re ngɨmbla nasim wekenyɨn dɨde makwa nangga bebɨg nasim wekenyɨn,” sɨ odede natemb dem ket nonony kesand ukoijog bebɨg kɨma negɨr omnɨka mɨle ɨta pɨta tainy dem towa kumbɨnd odede rɨngma ra ngor kɨma konggam pɨlɨnd nonony kesa mɨna b'ujena kopa b'atomɨk. Sɨ ton makwa rɨrɨr im onggɨt mɨlem pɨlke b'ɨtrɨngendam. \v 4 Gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Ajɨ wɨn re ma sɨbɨb nasim wekenyɨt. Sɨ onggɨt paemb onggɨt Yonggyamɨmna ɨtenda bibɨrɨt ma ɨta wen kɨd kesa tamniny dem odede yurowamam rɨga re dɨde. \v 5 Mop nokɨp wɨn komkesa re ngayamna b'ɨgawar im dɨde bibɨrɨmna b'ɨgawar im, ajɨ men ma sɨbɨbɨmna b'ɨgawar im dɨde ma sɨwɨnyɨmna b'ɨgawar im. \v 6 Sɨ onggɨt paemb men goro yutunga wowenɨn odede opi re gar ke utkunda kesa rɨga re dɨde. Ajɨ men b'ogla yɨr opngɨki wakenɨn, ɨ dɨde b'ogɨl nony menamena kɨma wakenɨn. \v 7 Mop nokɨp yutunga mɨle dɨde ɨk onaika mɨle re sɨwɨnyɨnd omnɨkam mɨle i. Sɨ rɨga yepim re yutungand wuweny, ton yutunga wuweny re sɨwɨny nasim, dɨde rɨga yepim re ɨkpɨpɨnd wuweny, ton ɨkpɨp wuweny re sɨwɨny nasim. \v 8 Ajɨ men re bibɨr nasim wekenyɨn, sɨ men b'ogla b'ogɨl nony menamena kɨma wakenɨn. Ɨ men ket gar ke utkunda mɨle dɨde singi b'iyena mɨle rekitu odede rɨngma ra geja rɨgat dorkakɨnd dorkak utwangkapu gasa b'ikiti owam, ɨ dɨde men b'ogla warɨm yɨrkokar okatam b'ogɨl ɨsma yɨr rungaukinum odede rɨngma ra geja rɨgat mop utwangkapu dɨra b'ikiti owam. \v 9 Mop nokɨp God maka men nobagenjinonj oramitam de Tina ukoi soro kɨma b'ɨsagɨkam pɨlwa, ajɨ nok mana da men mera Yonggyam Yesu Kerisond gar ke utkunda ke okasu, ɨ ɨngkaemb ket yɨrkokar okasu. \v 10 Sɨ mera Yonggyam Yesu Keriso kea uj awonj meranɨm yɨrkokar okawam. Nokɨm da ɨdenat men Ton kɨma yɨpand yilo yɨrkokarɨnd wɨmena tuwenyɨn, nangga ma jɨ ra da men onggɨt gowukoyɨnd yilo tekenyɨn o uj im tekenyɨn Tina ɨtenda bibɨrɨnd. \v 11 Sɨ onggɨt paemb wɨn b'ogla walenggyam walenggyam b'ugowa tuwenyɨt dɨde wɨn yɨpayɨpa b'ogla danda b'agona tuwenyɨt b'obogɨl owɨnkam odede rɨngmim re wɨn yu omnɨka eyenindam. \s1 Polɨmna Kikitum Yɨmak Yɨt \p \v 12 Gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Sɨn wen etenaindam da wɨn b'ogla b'obogɨl ɨsnawa eyeneninam yepim re Godɨmna wɨkond b'asowa wuweny wa wɨngɨrɨnd ɨ wen Yonggyamɨmna yɨtkak ke wɨp eyenanj ɨ dɨde wen yɨmak yɨt omnena eyenanj. \v 13 Ɨ kwa da wɨn b'ogla ten ukoi kana ɨsnawa teyenindam singi b'iyena mɨle ke, nokɨp ton b'obogɨl im wɨko omnɨka eyenanj wanɨm. Ɨ ket wɨn walenggyam walenggyam ngɨmbland wɨmena tuwenyɨt. \v 14 Gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Sɨn wen tugoindam da wɨn b'ogla nonony tamnenindam wɨko kesa dɨnderkak rɨga, ɨ wɨn b'ogla dandam tamnenindam gar mogamoga rɨga, ɨ wɨn b'ogla nony kɨma b'obogɨl yɨr ɨpka teyenindam gar seo kesa rɨga, ɨ dɨde mɨmkam ke mɨle omnɨka teyenindam komkesa rɨga wa pɨlwa. \v 15 Ɨ wɨn yɨr kɨma tekenyɨt da goro negɨrjog mɨle gatab negɨrjog mɨle ke mɨramɨra tainindam, ajɨ ita wɨnɨnd b'ogla b'ogɨl mɨle omnɨkand kɨnyɨr tainindam walenggyam walenggyam dɨde komkesa rɨga wa pɨlwa. \p \v 16 Ɨ wɨn b'ogla ita wɨnɨnd sam aena tuwenyɨt. \v 17 Ɨ wɨn b'ogla ɨpendi kesa yɨr opmitena tuwenyɨt. \v 18 Ɨ wɨn b'ogla komkesa gatabɨm Godɨnd sɨteket yɨt omnena iyenenya. Mop nokɨp opimemb mɨle re Godɨmna singi im wanɨm omnɨkam yepim re wɨn Yesu Kerisond gar ke utkunda ke yokatenya. \v 19 Ɨ wɨn goro Yɨnayɨna Wɨngawɨngamna wɨko osouka teyenindam. \v 20 Ɨ wɨn goro Godɨmna bage yɨt opurena gatab gou wa tamnenindam. \v 21 Ajɨ wɨn b'ogla komkesa gasa otonkena teyenindam rɨka b'ogɨl e o negɨr e. Ɨ ɨngkaimemb ket wɨn b'ogɨl gasa nena tamorkenenindam, \v 22 dɨde ket wɨn komkesa b'engabenga wɨp negɨrjog mɨle wa pɨlke tewaikenindam. \s1 Undwatapu Yɨtkak \p \v 23 Sɨ ngɨmbla God Tilenggyam wen kupkakupka rɨrɨrkɨpjog yɨna ramnɨkin, dɨde Ton ket waina kupka wɨngawɨnga ɨ kukɨp ɨ dɨde jɨ b'injawa kesa tawaminy, ngɨrpu ra mera Yonggyam Keriso pɨta tainy dem. \v 24 Ɨ God yete re wen ara emoka eyeniny re nony ɨjawa rɨga e, sɨ Ton ɨta onggɨtyam mɨle wanɨm omnɨk. \p \v 25 Sowa gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar! Wɨn sowanɨm yɨr opmitena wuwene! \p \v 26 Ɨ wɨn b'ogla komkesa gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar simesime omnena teyenindam yɨna b'amongnena kɨma! \v 27 Ɨ kon Yonggyamɨmna nyɨ kɨma wen tengainyɨn da, wɨn ɨtemb leta ogenka iyenya komkesa gar ke utkunda rɨga wa pɨlwa. \p \v 28 Mera Yonggyam Yesu Kerisomna wurar wɨn kɨma.