\id 1PE - Wipi NT -Papua New Guinea 2001 (web -2013) \h 1Petro \toc1 Petromna Ɨrɨki Naskanyam Ju Rɨga Wa pɨlwa Leta \toc2 Naskanyam Petro Leta \toc3 1Pe \mt1 Naskanyam Petro Leta \mt2 Petromna Ɨrɨki Naskanyam Ju Rɨga Wa pɨlwa Leta \imt1 Isɨpkita Yɨtkak \ip Onggɨtyam leta ɨrɨka rɨga re Petrote. Ton re yɨpa Yesumna ɨtmɨkitijog rɨga e. Ɨ ton ɨtemb leta yɨrɨkonj re Ju rɨga wa pɨlwa na yepiya re wetaweta auki wekenonj bargubo gatabɨnd Asiya wɨngɨrɨnd. \ip Sɨ opimemb gar ke utkunda rɨgap kea bebɨg dɨde b'ɨsadrena mɨle akatenento towaina gar ke utkunda mɨle map. Sɨ onggɨt mop penaemb ket ɨtemb Petro leta yerɨk ten ugowam. Ɨ ton kwa nonony amneniny rɨdede na Yesu towa map b'ɨdgotnena yokatonj, dɨde ket ɨl angkiny Godɨnd nony ɨjawa kɨma Tina wɨngata yɨmta undokam. Mop nokɨp Godɨt ten abagenjinonj Tina rɨga awowɨm, dɨde Keriso kea b'ɨdgotnena yokatonj dɨde towa mana uj awonj. \ip Sɨ Petro ɨnsimemb jɨ gar ke utkunda rɨga amneniny da, “Wɨn b'ogla yɨna yɨrkokarɨnd wekene!” Ɨ kwa ten yɨt amneniny rɨdede im gar ke utkunda mɨlend wɨmena tuweny onggɨt negɨrjog gowukoyɨnd dɨde warɨm b'ogɨl ɨsma owama iyenyi. \c 1 \s1 Simesime Yɨtkak \p \v 1-2 Simesime! Kon re Yesu Kerisomna ɨtmɨkitijog rɨga Petroten. Ɨ Kon ɨtemb leta yɨrɨken re God ma obagɨki gar ke utkunda rɨga wa pɨlwa e yepim re wɨn waina tungg ke wereni rɨga wetaweta wekenyɨt de Ponto eriya, Galatiya eriya, Kapadokiya eriya, Asiya eriya, ɨ Bitiniya eriya wɨngɨrɨnd. Ɨ wɨn re onggɨtyam rɨga im yama na re Abu God kea naska nata wanɨm wumɨr awonj, ɨ abagɨkinonj, ɨ ket Yɨnayɨna Wɨngawɨngat onggɨt gowukoi ke wetaweta amnɨkinonj yɨna omnenam, mop nokɨp ɨngkaemb wɨn Yesu Kerisond utkunjya, dɨde Ton Tina kus ke ɨsanka teyeniny kɨlkesa omnam. Sɨ Godɨmna wurar dɨde ngɨmbla wa pɨlɨnd ukoijog b'usmurena yeken. \s1 Ngɨrpu kesa Yɨrkokar Okatam Warɨm B'ogɨl Ɨsma \p \v 3 Men Godɨnd yasourenu yete re mera Yonggyam Yesu Kerisomna B'u. Ɨ Ton Yesu Kerisond yutnyitonj uj ke, ɨ ɨngkenaemb Ton Tina ukoijog kear ke men nomninonj b'usaya ukendam. Nokɨm da ɨdenat men b'ogla okasu dadal ngɨrpu kesa yɨrkokarɨmna warɨm b'ogɨl ɨsma. \v 4 Ɨ kwa ɨdenat men b'ogla pumb tunggɨmna b'ogɨl gasa owabɨnta rɨga taindam rɨnsim ra maka tɨtkɨkanj, ɨ negɨr taukanj, ɨ dɨde b'utuwokɨkanj. Godte onggɨtyam b'ogɨl gasa wanɨm awaminy pumb tungg wa. \v 5 Ɨ wɨn gar ke utkunda yokatenya, ɨ ɨngkaimemb God Tina danda ke wen yɨrgong amnɨkeneniny. Mop nokɨp Ton singi na da wɨn okasya dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar rɨnte re ongonjeni yɨbɨm pɨta omnam gowukoi kikitum wɨnɨnd. \v 6 Sɨ onggɨt paemb nangga ma jɨ rada wɨn opima yu sobijog ganggand gar kopa akatenindam b'engabenga wɨp b'ɨdgotnena ke, ajɨ wɨn ukoijog sam im ainindam. \v 7 Nokɨm da ra wɨn onggɨtyam b'ɨdgotnena wɨp tawarkenindam, ɨdenat odede otonkena nya ke waina gar ke utkunda kukɨp ke ɨmɨnjogɨm taukanj. Ɨ kukɨp bɨlbɨljog gold re b'ogɨljog gasa e onggɨt gowukoyɨnd, sɨ onggɨt paemb rɨgap opima gold wul wa aramkenenanj dɨde aklekenenanj au b'ɨskokam dɨde kukɨp bɨlbɨljog gold omnɨkam. Ajɨ nangga ma jɨ rada ton opima odede otonkena nya ke kukɨp bɨlbɨljog gold akatenanj, sɨ opimemb komkesa gold opima negɨr taukanj dem. Ajɨ onggɨtyam waina ɨmɨnjog gar ke utkunda re b'ogɨljog e, ajɨ ma ɨja e ɨt re kukɨp bɨlbɨljog gold re dɨde. Mop nokɨp ra Yesu Keriso pɨta tainy dem, God opima wen tasoureniny dem ɨ wa b'ogɨl ɨnyomarena takainy dem ɨ dɨde wen tesnainy dem onggɨt waina ɨmɨnjog gar ke utkunda map. \v 8 Wɨn maka Yesu Kerisond yɨr yongonda, ajɨ wɨn Tin gar ke singi yiyenya. Ɨ kwa yu wɨn ma ɨta Tin yɨr ongong yiyenya, ajɨ wɨn Tin gar ke utkunda ke yokatenenya. Sɨ wɨn ɨngkaemb isɨpkita kesa dɨde b'ogɨl ɨnyomarena kɨma ukoijog sam yomnɨkenenya. \v 9 Mop nokɨp wɨn ɨta yokatenenya gar ke utkunda mɨlemna ɨsma. Sɨ onggɨtyam ɨsma ɨtemb re wɨngawɨngamna dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar e. \p \v 10 Ɨ bageyamɨp kea naska nata bage yiyeneno onggɨt wurar gatab rɨnte ra God wa takainy dem. Ɨ ton kwa onggɨt dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar okatam gatab ma sobijog na oraka yiyeneno, dɨde b'arkena kɨma wuwenonj b'obogɨl ongwatam. \v 11 Ɨ Kerisomna Wɨngawɨnga kea towa pɨlɨnd b'imuri yɨbnenenonj. Ɨ Ton ket naska nata towa yɨr ungata yɨt pɨtapɨta amnenainonj da, “Kerisom pɨlɨnd ɨta b'ɨdgotnena ɨ onggɨt kak ke ɨta b'ogɨl ɨnyomarena.” Sɨ bageyamɨp ket b'arkena kɨma wuwenonj b'obogɨl ongwatam da, “Nangga wɨn nasim gasa taukanj, dɨde rɨdede wɨp wɨn e pɨta tainy dem?” \v 12 Ajɨ God bageyam wa pɨtapɨta amnenainonj da, ton onggɨtyam bage yɨt apurento re ma towanɨm mana ajɨ wanɨm mana. Ɨ God yɨtmɨkitonj Yɨnayɨna Wɨngawɨngand pumb tungg ke towa pɨlwa yepim re wa God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt pɨtapɨta amnenauranj. Sɨ yu wɨn towa pɨlkaim utkundenindam onggɨtyam bageyam waina opureni yɨtkak. Ɨ anerup kwa ukoi singi im aenanj yɨr ongongɨm onggɨtyam bageyam waina opureni yɨtkak kuna b'ugongnena kɨma. \s1 Yɨna Wɨmenam Ara B'emoka \p \v 13 Sɨ onggɨt paemb wɨn b'ogla waina nonykok danda kɨma b'obogɨl ongapa teyenindam dɨmdɨm wɨmenam, dɨde nonykok ɨpangka teyenindam b'obogɨl nony aukam. Ɨ wɨn ket b'ogla kupkakupka nonykok kɨma waina warɨm b'ogɨl ɨsma taramisindam onggɨt wurarɨm pɨlɨnd rɨnte ra God wa tetiyainy dem, ra Yesu Keriso pɨta tainy dem. \v 14 Naskand re wɨn Godɨmna wurar gatab wumɨr kesa na wekenot, wɨn waina gɨm ke negɨr mɨle singi nat wuwenot. Ajɨ wɨn goro odede yɨrkokarɨnd tekenɨm rɨja na re naskand wekenot. Ɨ yu wɨn re Godɨmna b'ɨga im, sɨ wɨn Tina b'ɨga pɨla na utkunda kɨma wɨmena tuwenyɨt. \v 15 Ɨ God yet re wen ara emokinonj, Ton re yɨnayɨna e. Sɨ wɨdaka b'ogla walenggyam yɨna tainindam komkesa waina omnɨka mɨle wɨngɨrɨnd odede ɨt re God re dɨde. \v 16 Mop nokɨp yɨna peband ɨja emb jɨ ɨrɨki yɨbɨm da, “Wɨn yɨna aininam, mop nokɨp Kon re yɨnayɨna en.” \p \v 17 Ɨ God rɨga esagɨkeneniny re ma bu b'iyena kɨma e, ajɨ rɨga yɨpayɨpa omnɨka rɨrɨr nasim. Sɨ ra wɨn ɨtemb Godɨnd B'u ke nyɨ ogenaya, wɨn b'ogla waina yɨrkokar b'obogɨl tengaenindam Tin moga kɨma ɨsnawam waina onggɨt gowukoi obai wɨmena wɨngɨrɨnd. \v 18 Ɨ wɨn wumɨr im da wɨn naska yokatenenonda re wa b'uwar wa pɨlke b'ɨsateni mogjɨ kesa negɨr wɨmena mɨle na. Ajɨ Godɨt yoramitonj waina negɨr mɨle eomnena mɨra wen ɨtraram onggɨtyam waina mogjɨ kesa negɨr mɨlem pɨlke. Sɨ ɨtemb mɨra re ma ɨja e ɨt re negɨr aukam gold o silba re dɨde. \v 19 Ajɨ Kerisomna ukoijog ɨsnawa kɨma kus kena mɨra yoramitonj. Ɨ Kerisom pɨlɨnd awɨr e kwa b'injawa mɨle dɨde Ton re kɨlkɨp kesa e ɨja e ɨt re Godɨm pɨlwa sɨ omnɨkam kɨlkɨp kesa mamoi re dɨde. \v 20 Ɨ re God maka gowukoi yotobarkonj, Ton get kena Kerisom wumɨr awonj obagendam. Ajɨ onggɨt gowukoi kikitum wɨnɨnd God wanɨm b'ogɨlɨm Tin pɨta yomnonj. \v 21 Ɨ Keriso kea nya yɨpangendonj, sɨ ɨngkaimemb wɨn Godɨnd gar ke yokatenya yet re Tin yutnyitonj uj ke dɨde Ti yokawonj b'ogɨl ɨnyomarena. Sɨ onggɨt penaemb da ɨdenat waina gar ke utkunda dɨde warɨm b'ogɨl ɨsma ra Godɨm pɨlnasim tekeny. \p \v 22 Ɨ wɨn Godɨmna ɨmɨnjog yɨtkak im yɨmta undokenenindam. Sɨ ɨngkenaemb waina wɨngawɨnga kɨlkɨp kesa aukɨto, ngɨrpu wɨn ɨmɨnjog nanyɨngganwar pɨla gar ke singi b'iyenindam gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar wɨngɨrɨnd. Sɨ onggɨt paemb wɨn b'ogla b'obogɨl ɨmɨnjog kɨlkɨp kesa gar ke singi b'itiyenindam walenggyam walenggyam. \v 23 Mop nokɨp wɨn b'usaya ukuktondam re ma onggɨtyam tuny kena rɨnte ra tɨtkɨk, ajɨ onggɨt tuny kena rɨnte ra ma ɨta tɨtkɨk. Sɨ ɨtemb tuny re God ma yilo yɨtkak e rɨnte re dadal ngɨrpu kesa yɨbneneny. \v 24 Sɨ onggɨt paemb yɨna peband ɨja emb jɨ yindeny da, \q1 “Komkesa rɨgaina jɨ re ɨja e ɨt re tɨb nangg re dɨde, \q2 ɨ komkesa rɨgaina b'ogɨl ɨnyomarena re ɨja e ɨt re tɨb popo re dɨde. \q1 Ɨtemb tɨb nangg ɨta yarɨmyarɨm tawɨk, \q2 dɨde opimemb tɨb popo opima tɨsokanj. \q1 \v 25 Ajɨ Yonggyamɨmna yɨtkak ɨbneneny ra dadal ngɨrpu kesa e.” \m Ɨntemb jɨ God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨtkak rɨna re rɨgap wanɨm pɨtapɨta yomneneno. \c 2 \s1 Singi Iyena Wɨngawɨnga Ngom Mebo! \p \v 1 Sɨ onggɨt paemb wɨn wa pɨlke awaikurinam komkesa negɨrjog mɨle, ɨ komkesa b'anygɨnena mɨle, ɨ gɨm ke b'ogɨl ajɨ ngor wa negɨr mɨle, ɨ nonyɨk b'ɨponena mɨle, ɨ dɨde \m komkesa negɨr yɨt opurena mɨle. \v 2 Ɨ wɨn wumɨr im da sisɨl ukendi b'ɨgap opima singi eyenanj towa mogwar waina ngom mebo. Sɨ wɨdaka b'ogla odede wɨp ukoi singi tainindam God ma ɨmɨnjog kɨlkɨp kesa yɨtkakɨm pɨlɨnd. Nokɨm da ɨdenat wɨn towɨnkindam, ngɨrpu okasya dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar. \v 3 Sɨ rada wɨn kemb met yotonkisya da Yonggyam re otomanti e, wɨn b'ogla God ma yɨtkak odede singi iyenya. \s1 Yɨrkokar Motɨr Yesu \p \v 4 Sɨ metkɨm onggɨt Yonggyamɨm pɨlwa. Ton re dadal yɨrkokar Motɨr e yena re rɨgap yɨsayo da ma ɨta b'ogɨl Ti pɨlɨnd, ajɨ God yobagendonj re ukoijog ɨsnawa kɨma Rɨga na. \v 5 Ɨ ra wɨn tuyɨt Ti pɨlwa, wɨda kwa kea odede yɨrkokar Motɨr pɨla im wɨp aindam. Sɨ God wen aranginy re wɨngawɨnga nya kaim met oranga re dɨde, ngɨrpu wɨn yɨna sɨ rɨga aukindam. Ɨ kwa ra Yesu Keriso kɨma wɨn teyenindam Godɨm pɨlwa wɨngawɨnga sɨ gasa rɨnsim ra God sam kɨma temjiny. \v 6 Sɨ onggɨt paemb yɨna pebat onggɨt gatab yɨt ɨja emb jɨ yindeny da, \q1 “Yɨr de, Kon yobagendond yɨpa met wugɨnd oramiti ɨmɨnjog ɨsnawa kɨma Motɨr, \q2 ɨ ɨta Kon ɨtemb motɨr oramisɨn de Siyon wa met orangam. \q1 Ɨ yet ra Tin gar ke utkunda ke okas, ton makwa ɨta ɨngar tainy.” \m \v 7 Sɨ onggɨt paemb ɨtemb Motɨr re ɨmɨnjog ukoi ɨsnawa kɨma e ainy towanɨm yepim re Tin gar ke utkunda ke yokasi. Ajɨ towanɨm yepim re maka Tin gar ke utkunda ke yokasi, ɨja emb jɨ towanɨm yɨt da, \q1 “Yɨpa Motɨr rɨna re met oranga rɨgap b'ɨsayo,\f + \fr 2:7 \ft Onggɨtyam yɨt yisɨpkeny re Ju rɨga waina wɨp iyoi rɨgap Yesund yɨsayo.\f* \q1 ajɨ re ket God yɨmta ke met wugjogɨnd yoramitonj onggɨt met emorkam. \q2 Sɨ Ton ket ɨmɨnjog ɨsnawa kɨma Motɨr na awonj onggɨt met oranga wɨngɨrɨnd.” \m \v 8 Ɨ kwa yindeny da, \q1 “Ton re towanɨm ombombrenapu Motɨr e \q2 dɨde sap otendenapu Kɨla e.” \m Ton ombombrena im wuweneny, nokɨp ton ma opima God ma yɨt gar ke utkunda ke akatenenanj. Sɨ ɨtemb mɨle re God ma ɨsamki e towa pɨlɨnd aukam. \p \v 9 Ajɨ wɨn re Godɨmna obagɨki rɨga im, ɨ yɨna sɨ rɨga im mera King Godɨm wɨpɨnd, ɨ yɨna gu rɨga im, ɨ dɨde Tinajog rɨga im. Ɨ God wen ara emokinonj sɨbɨbɨm pɨlke opekam de Tina otomantijog ɨnyomarena ngayam pɨlwa. Mop nokɨp wɨn ɨdenat pɨtapɨta tamnenindam onggɨtyam b'ogɨl mɨle rɨna re God wa amnɨkainonj. \v 10 Naskand wɨn re ma Godɨmna rɨga na wekenot, ajɨ yu wɨn re ket God ma rɨga im aindam. \p Ɨ naskand wɨn re God ma kear okati kesa rɨga na wekenot, ajɨ yu wɨn re ket God ma kear okati rɨga im aindam. \s1 Godɨmna Wɨko Rɨgaina Mɨle \p \v 11 Kor rɨgawar yena re kon singi eyeninyɨn! Kon wen tugoinyɨn yepim re wɨn wekenyɨt onggɨt gowukoyɨnd obayam dɨde b'asmarena rɨga. Sɨ wɨn b'ogla b'agoka tuwenyɨt gɨm ke gowukoi rɨgamna negɨrjog singi wa pɨlke rɨnsim re geja yomnɨkenenyi waina wɨngawɨnga wa pɨlɨnd. \v 12 Ɨ wɨn b'ogɨl wɨmena mɨle na takasindam gar ke utkunda kesa rɨga wa wɨngɨrɨnd, nangga ma jɨ rada ton opima wa gatab negɨr yɨt apurenenanj odede da, “Wɨn re negɨrjog mɨle omnɨka rɨga im.” Nokɨm da ra ton yɨr ongong teyenanj waina b'ogɨl omnɨka mɨle, sɨ ɨdenatemb ama rɨka todaka Godɨnd esourenyi dem onggɨt bibɨrɨnd ra Keriso orontam notupiny dem. \p \v 13 Ɨ wɨn b'ogla Yonggyam map walenggyam b'atkaindam komkesa wɨp iyoi rɨga wa pɨlwa rɨna re rɨgap danda agonto onggɨt gowukoyɨnd. Odede rɨga wa pɨlwa opi re king yena re God aramkinonj pumbjog pɨpmetɨnd, \v 14 ɨ gabmani mopyam rɨna re God etmɨkisinonj kingɨmna danda kɨma ti wɨrand wɨko omnɨkam. Nokɨm da ɨdenat ton gabmanimna gog ke negɨr ma b'ɨsagɨka oramitenenyi towa pɨlwa yepim re negɨrjog mɨle amnɨkenenanj, ajɨ ton kwa ten tasourenenanj yepim re b'ogɨljog mɨle amnɨkenenanj. \v 15 Mop nokɨp Godɨmna singi ɨja emb jɨ da wɨn odede b'ogɨljog mɨle tamnɨkenindam, ɨ ɨngkaimemb wɨn teswangnenindam onggɨtyam korɨrkorɨr rɨga towaina wumɨr kesa negɨr opurena kɨma mɨle. \v 16 Sɨ wɨn b'ogla wɨmena tuwenyɨt b'ɨtrari rɨga re dɨde. Ɨ wɨn goro ingaena waina b'ɨtrari mɨle negɨr mɨle utwangkam. Ajɨ wɨn b'ogla wɨmena tuwenyɨt Godɨmna wɨko rɨga re dɨde. \v 17 Sɨ wɨn b'ogla ɨsnawa teyenindam komkesa rɨga. Ɨ wɨn b'ogla ɨmɨnjog nanyɨngganwar pɨla gar ke singi teyenindam gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar. Ɨ wɨn b'ogla Godɨnd ukoi moga kɨma ɨsnaya. Ɨ dɨde wɨn b'ogla waina kingɨnd ɨsnaya. \s1 Kerisomna B'ɨdgotnena gatab Wɨngata \p \v 18 Ɨ rɨgaina met yɨr ɨpka wɨko rɨga, wɨn b'ogla kupkakupka moga dɨde b'ɨsnawa kɨma b'atkaindam wa yonggyamwar wa pɨlwa. Ɨ wɨn goro towa pɨlwa nena b'atkaindam yepim re kear kɨma dɨde musɨk ɨsnawa nony kɨma b'ogɨl mɨle rɨga, ajɨ kwa towa pɨlwa yepim re nonykok kaokao kɨma bebɨg mɨle rɨga. \v 19 Mop nokɨp yet ra maka nanggamog negɨr omnɨk, ajɨ ra ton negɨr b'ɨdgotnena okas kopa kɨma, nokɨp ton kea yɨmjas da ɨtemb re Godɨmna kukɨp ke singi e, sɨ ɨtemb tina mɨle re Godɨmna okai b'ogɨl sam kɨma wurar gasa e. \v 20 Sɨ rɨngma? Ra wɨn negɨr mɨle tamnɨkenindam, ɨ ngɨrpu rɨgap wen ɨraska teyenanj, ɨ dɨde musɨk wɨmena tuwenyɨt onggɨt b'ɨdgotnena wɨngɨrɨnd, sɨ nanggamog b'ogɨl e yɨbɨm waina okati b'ɨdgotnenam pɨlɨnd? Ajɨ ra wɨn b'ɨdgotnena takatenindam b'ogɨljog mɨle omnɨka map, ɨ ket musɨk wɨmena tuwenyɨt onggɨt b'ɨdgotnena wɨngɨrɨnd, ɨtemb re Godɨmna okai b'ogɨl sam kɨma wurar gasa e. \v 21 Mop nokɨp God wen ara emokinonj re odede mɨle omnɨka manaemb. Ɨ nok paemb jɨ da kemb Keriso b'ɨdgotnena akateninonj wa map, ɨ ɨngkenaemb ton wɨngata mɨle wa erarkainonj, nokɨm da ɨdenat wɨn tina lomena yɨmta tundokenenindam. \q1 \v 22 Ɨ ton makwa yɨpa negɨr mɨle yomnɨkonj, \q2 ɨ rɨgap makwa yɨpa b'anygɨnena yɨt yodarawo Tina tugɨmɨnd. \m \v 23 Ɨ rɨgap Tin negɨr yɨt ke yomneno, ajɨ Ton maka negɨr yɨt ke mɨra amneninonj. Ɨ rɨgapiya Tin b'ɨdgotnenand yoramiteno, ajɨ Ton maka mɨram atonkeninonj ten negɨr omnam. Ajɨ Ton Ti gatab bebɨg aramisinonj Godɨm yɨmɨnd yete re negɨr kesa dɨmdɨmjog b'ɨsagɨka yomnɨkeneny. \v 24 Ɨ Ton meraina negɨr mɨle kawarɨnd eyinonj Tina jɨ kumbɨnd, ɨ b'uwonyitonj wul b'agbagɨnd. Nokɨm da ɨdenat men negɨr mɨle ke tewaikisindam, ɨ ket negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨlend wɨmena tuwenyɨn. Ɨ re Ton kus kɨma ɨraski yɨra akasinonj, sɨ ɨngkaimemb wɨn kopa ke ɨsakendi wekenyɨt. \v 25 Mop nokɨp wɨn re naskand mamoi pɨla na nya yesungaenenonda, ajɨ yu wɨn kemb ɨtekindam Ti pɨlwa yete re Godɨmna mamoi yɨr ɨpka rɨga dɨde sosi yɨr ɨpka rɨga yɨbɨm. Ɨ Ton opima waina wɨngawɨnga b'obogɨl yɨr ɨpka eyeniny. \c 3 \s1 Molkongga Wɨmena Yɨrkokar Yɨt \p \v 1 Leo kɨma kongga! Wɨdaka odede yɨpa wɨp nya ke b'ogla b'atkaindam wa leowar wa pɨlwa. Nokɨm da ra nɨnda leowarɨp maka God ma yɨt gar ke takatenanj, ɨ towa konggawar waina yɨt opureni kesa b'ogɨl wɨmena mɨlep ten amaya opima nony tajomkanj, sɨ ɨdenat todaka ket gar ke takatenanj God ma yɨt. \v 2 Mop nokɨp ra wɨn konggap moga kɨma Godɨm pɨlwa odede yɨna b'amnena mɨle dɨde yɨt opurena kesa b'ogɨl mɨle tamnɨkenindam, sɨ ɨngkaimemb wa leowarɨp waina odede b'ogɨl mɨle yɨr tangranj. \v 3 Sɨ wɨn goro gɨm ke b'ajga tuwenɨm odede jɨwɨm plas gasa kɨma opi re mopngɨi b'ɨjobɨka ke, ɨ nɨnda gold jag oramita ke, ɨ dɨde ukoi mɨra kɨma b'ogɨl kobɨrgɨm b'ikita ke. \v 4 Ajɨ wɨn b'ogla b'ajga tuwenyɨt garɨnd kukɨp rɨgam pɨlɨnd odede ɨtkɨka kesa mɨle ke osi re nony kɨma musɨk wɨmena mɨle ke dɨde mɨmkam nonykok kɨma mɨle ke. Sɨ God odede mɨle kɨma rɨga agenainy re ukoijog ɨsnawa kɨma im. \v 5 Mop nokɨp naska wɨnɨnd kwa yɨna konggap yepiya re Godɨm pɨlɨnd warɨm b'ogɨl ɨsma aramkenento, todaka odede yɨpa wɨp mɨle kena towalenggyam b'ajga wuwenenonj. Sɨ ton odede mɨle kena towalenggyam towa leowarjog wa pɨlwa b'akaenento. \v 6 Ɨ Sara daka odede mɨle kenaemb ti leo Abraamɨnd yɨt yutkundenenonj, ɨ tin yogenayonj da, “Kor yonggyam”. Sɨ wɨn b'ogla b'ogɨljog mɨle tamnɨkenindam. Ɨ nangga ma jɨ rada wa leowarɨp wa wɨpɨnd nanggamog moga kɨma mɨle tamnɨkenenanj, wɨn goro moga aena tuwenyɨt. Sɨ ɨngkaimemb wɨn Saramna ngɨmngai b'ɨga aukindam. \p \v 7 Ɨ wɨda kongga kɨma rɨga b'ogla odede yɨpa wɨp nya ke b'obogɨl b'angwatena kɨma yɨpand wɨmena tuwenyɨt waina konggawar kɨma. Sɨ wɨn b'ogla tangwatenindam wa konggawar da ton re ma danda im, ɨ kwa wɨn ten tesnaenindam, nokɨp God kea towanɨm wurar akainonj wanɨm re dɨde, ɨ ton ɨta yɨrkokar yɨpand gɨlgɨl owabɨndenyi wɨn kɨma. Nokɨm da ra wɨn odede mɨle tamnɨkindam, ɨdenat maka nanggat waina yɨr opmita tagokiny. \s1 Negɨr kesa Dɨmdɨmjog Mɨle map B'ɨdgotnena \p \v 8 Ɨ kon kikitumam nitinjɨn. Komkesa wɨn b'ogla yɨpand nony menamena tamnɨkindam, ɨ wɨn b'ogla walenggyam walenggyam kear ke b'atkatenindam, ɨ wɨn ɨmɨnjog nanyɨngganwar pɨla gar ke singi b'itiyenindam gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar wɨngɨrɨnd, ɨ wɨn b'ogla rɨga kear tamnenindam, ɨ dɨde wɨn b'ogla walenggyam gou wa tainindam. \v 9 Ɨ wɨn goro ten negɨr mɨle ke mɨra tamneninam yepim re negɨr mɨle ke wen amnenanj. Ɨ goro negɨr yɨt ke mɨra tamneninam yepim re negɨr yɨt ke wen amnenanj. Ajɨ wɨn b'ogla wɨp tengenjindam ten b'ogɨl yɨt ke nena omnenam. Mop nokɨp God onggɨt manaemb wen ara emokinonj, nokɨm da ɨdenat wɨn Godɨmna b'ogɨl owabɨnsya. \v 10 Sɨ onggɨt paemb yɨna pebat ɨja emb jɨ yindeny da, \q1 “Yet ra singi tainy sam kɨma yɨrkokar wɨmenam \q2 dɨde b'ogɨl wɨmena wɨn okatam, \q1 ton b'ogla ogoka yeyen tina weyat negɨr yɨt opurenam pɨlke, \q2 dɨde ton b'ogla ogoka yeyen tina tugɨm b'anygɨnena yɨt opurenam. \q1 \v 11 Ɨ ton b'ogla rengend negɨr mɨle ke, ɨ ramnɨkin b'ogɨl mɨle, \q2 ɨ dɨde ton b'ogla yarak ngɨmbla dɨde yɨmta yendok ɨtemb ngɨmbla okatam. \q1 \v 12 Mop nokɨp Yonggyam ɨta yɨr yɨbɨm de negɨr kesa dɨmdɨmjog rɨga wa pɨlwa, \q2 ɨ Ton re towaina b'arkena wa e yɨpya b'ɨtkiti yɨbɨm. \q1 Ajɨ Yonggyam negɨr omnɨka rɨga wɨp ke awarkeniny re ukoi soro kɨma b'ɨsagɨka mim.” \p \v 13 Ɨ ra wɨn ɨmɨnjog gar ke singi tainindam b'ogɨl mɨle omnɨkam, sɨ yete singi tainy wen negɨr omnam? \v 14 Ajɨ rada wɨn opima b'ɨdgotnena akatenindam negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨle map, sɨ wɨn re kemb b'ogɨl omni rɨga im. Ajɨ wɨn goro moga tuwadeneninam ten yepim re wen mogam amnɨkenenanj. Ɨ kwa goro wɨn moga kɨma kɨd b'ɨtpokeninam. \v 15 Ajɨ wɨn b'ogla Kerisond wa Yonggyamɨm omnenya waina garɨnd Tin yɨna omnenam. Ɨ rɨga opima b'arkena wuweneny wa pɨlwa wumɨr okatam warɨm b'ogɨl ɨsma gatab rɨnte re yɨbɨm wa pɨlɨnd. Sɨ wɨn b'ogla ita wɨnɨnd b'angonjeni tekenenyɨt ten mɨra omnenam. \v 16 Ajɨ wɨn b'ogla mɨra tamnenindam musɨk wɨmena mɨle ke dɨde b'obogɨl ɨsnawa nya ke. Ɨ wɨn b'ogla tawamindam b'ogɨl kukɨp ke nonykok. Nokɨm da ɨdenat nɨnda rɨgap wen negɨr yɨt ke tamnenenanj waina b'ogɨl omnɨka mɨle gatab rɨnsim re wɨn amnɨkenindam Kerisond yɨmta undokand. Ajɨ ton onggɨt waina b'ogɨl mɨle kaim ɨngar takatenanj towaina negɨr opurena gatab. \v 17 Mop nokɨp ɨtemb re b'ogɨljog e ra man okatenyɨt b'ɨdgotnena rada God singi motɨneny b'ɨdgotnena okatam, mop nokɨp man b'ogɨl mɨle e omnɨka yiyenyɨt. Ajɨ mornɨm ma b'ogɨl e ra man okatenyɨt b'ɨdgotnena, nokɨp man negɨr mɨle e omnɨka yiyenyɨt. \v 18 Mop nokɨp Keriso daka yɨpapyam b'ɨdgotnena kɨma uj awonj, nokɨm da ɨdenat komkesa meraina negɨr mɨle awɨr tamnɨkeniny. Ton re negɨr kesa dɨmdɨmjog rɨga na, ajɨ ton uj awonj re mera mapena yepim re men negɨr mɨle kɨma wekenyɨn. Nokɨm da ɨdenat ton men niyiny de Godɨm pɨlwa. Sɨ ton uj awonj re jɨ kena, ajɨ ton yilo yokatonj re Yɨnayɨna Wɨngawɨnga kena. \v 19 Ɨ onggɨt Wɨngawɨnga danda kena Ton yikonj dɨde yɨt pɨtapɨta amnenainonj wɨngawɨnga wa pɨlwa yepiya re sɨbɨbmetɨnd wekenonj. \v 20 Opimemb wɨngawɨnga re Godɨm utkunda kesa na wekenonj, re Nowam wɨnɨnd God ten ukoi singi kɨma yɨr ungauka eyeninonj mɨmkam wɨmena kɨma towanɨm engendam Ti pɨlwa. Ɨ onggɨt Godɨmna yɨr ungauka wɨngɨr nat Nowa ukoi gɨga oranga yiyenonj. Sɨ re onggɨt wɨnɨnd ngɨwɨr ikonj, ma jog rɨgapiya yɨrkokar yokato onggɨt nyɨwɨm pɨlke, ajɨ ɨna eit (8) rɨga nena. \v 21 Ɨ ɨtemb nyɨ re kwa yu wanɨm yɨrkokar okatam ɨmɨnjog outɨnti mal e ɨt re baptiso. Ɨ ɨtemb re ma jɨ ke kɨl awɨr omnam e, ajɨ b'ogɨl kukɨpɨnd nonykok ke ɨmɨnjog ɨmjati yɨtkak opurena e Godɨm pɨlwa. Mop nokɨp Yesu Keriso kea utnyitonj, ɨ onggɨt paemb wɨn ɨtemb baptiso ɨmɨnjogɨm yomnenya. \v 22 Ɨ Yesu Keriso kea yikonj de pumb tungg wa, dɨde ket juwai kɨma pɨpmetɨnd yɨbɨm Godɨmna yɨmjog yɨm tab ke. Ɨ anerup ɨ pumbɨnd wɨp iyena rɨgap ɨ dɨde pumbɨnd danda rɨgap opima Tina b'ingawa yɨt wɨrand b'akaenenanj Ti pɨlwa. \c 4 \s1 Engendi Rɨgaina Wɨmena \p \v 1 Ɨ Keriso kea jɨ ke b'ɨdgotnena yokatenonj. Sɨ onggɨt paemb wɨdaka b'ogla okatenya onggɨtyam Kerisomna nony menamena nya, nokɨp yepiya ra jɨ ke b'ɨdgotnena okatenyi, ton onggɨt b'ɨdgotnena wɨngɨrɨnd seg rainem negɨr mɨle omnɨka. \v 2 Nokɨm da ɨdenat wɨn ket maka wɨmena tuwenyɨt rɨgaina gɨm ke singi mɨlend, ajɨ Godɨmna singind waina jɨ ke yilo wɨmena wɨngɨrɨnd. \v 3 Mop nokɨp wɨn naskand kemb ma sobijog na wɨn b'ɨskoka teitondam God ma obagɨki kesa rɨgaina singi mɨle omnɨkam. Sɨ wɨn wuwenenot b'ogɨl mɨle negɨr omnɨka mɨlend, ɨ gowukoi gɨm ke negɨr singi mɨlend, ɨ ɨkpɨp mɨlend, ɨ ɨkpɨp b'ɨsɨngkena mɨlend, ɨ onaika diyamdiyam mɨlend, ɨ dɨde b'anygɨnena god aidol negɨrjog ewangaya mɨlend. Ajɨ wɨn goro kwa b'usaya tuwenɨm onggɨtyam mɨle omnɨkam. \v 4 Sɨ yu rɨga yepim re onggɨt negɨrjog ɨsanikesa mɨlend wekeny, ton kɨd kesa im aenanj, mop nokɨp wɨn ma opima b'ɨkenindam yɨpand ton kɨma onggɨt negɨrjog mɨle wa. Sɨ onggɨt paemb ton wen negɨr yɨt ke esadrenenanj. \v 5 Ajɨ ton opima towɨnkanj dɨde towalenggyam tagenairanj dem towaina omnɨki negɨr mɨle Godɨm pɨlwa yete re b'angonjeni yɨbɨm yilo rɨga dɨde uj rɨga ɨsagɨkam. \v 6 Sɨ onggɨt mop penaemb towada kwa God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt pɨtapɨta amnenauto yepim re yu uj wekeny. Nokɨm da ɨdenat ton towaina jɨ ke yɨrkokar ujɨm b'ɨsagɨka okatenenyi komkesa rɨga re dɨde, ajɨ towaina wɨngawɨnga yɨrkokar re yilo im tekeny God re dɨde. \s1 Godɨmna Okai Wurar B'obogɨl Ingaenam \p \v 7 Ɨ yu komkesa gasam wɨn re kea b'undwatapu wus wa e ainy. Sɨ onggɨt paemb b'ogla wɨn yɨr b'ɨtkiti dɨde nony ɨpangendi na tekenyɨt yɨr opmitenam. \v 8 Ɨ wɨn komkesa b'ogɨl mɨle na tamnɨkindam, ajɨ ukoijog re singi b'iyena e. Sɨ wɨn b'ogla kukɨp ke singi b'itiyenindam walenggyam walenggyam, nokɨp onggɨt singi b'iyena mɨlet opima tekangɨndeniny rɨgaina jogjog negɨr mɨle nony b'edatenam. \v 9 Ɨ wɨn b'ogla walenggyam walenggyam b'obogɨl obayam yɨr ɨpka teyenindam, ajɨ goro meka yɨt kɨma taeninam. \v 10 Ɨ God kea wa yɨpayɨpa rɨga agoninonj b'engabenga wɨp yiyag wurar. Ɨ wɨn re onggɨtyam wɨko rɨga im yena re God abagɨkinonj onggɨt Tina okai yiyag wurar ke wɨko omnɨkam. Sɨ wɨn wa wɨngɨrɨnd b'ogla rɨga wa b'obogɨl wɨko tamnɨkaenenindam onggɨt waina okati wurar ke. \v 11 Sɨ yet ra opurenam yiyag wurar okas, ton b'ogla rapurenin ɨmɨnjog God ma oramiti yɨtkak re dɨde. Ɨ yet ra yɨm okaenam yiyag wurar okas, ton b'ogla yɨm rakaenin God ma okai danda ke re dɨde. Mop nokɨp ton re Yesu Kerisom pɨlnasim wɨko amnɨkenenanj, sɨ ɨngkaemb God b'ogɨl ɨnyomarena yokateneny onggɨtyam komkesa wɨko wɨngɨrɨnd. Sɨ b'ogɨl ɨnyomarena dɨde danda Ton kɨma ngɨrpu kesa ngɨrpu kesa, ɨmɨnjog! \s1 Gar ke Utkunda Rɨgaina B'ɨdgotnena \p \v 12 Kor rɨgawar yena re kon singi eyeninyɨn! Nɨnda bebɨgɨp opima wen atonkenanj, sɨ wɨn ma sobijog gar kopa kɨma b'ɨdgotnena im akatenindam. Sɨ wɨn goro kɨd kesa taininam onggɨt gatab odede nony kɨma da, “Nangga ongwati kesa bebɨg gasa im aukanj sowa pɨlɨnd.” \v 13 Ajɨ wɨn sam na aininam, nokɨp wɨn opima b'ingaena wuwenyɨt onggɨt b'ɨdgotnena wɨngɨrɨnd rɨna re Keriso yokatenonj. Nokɨm da ɨdenat wɨn ket ukoijog sam tainindam dem ra Tina b'ogɨl ɨnyomarena pɨta tainy dem. \v 14 Ɨ ra wɨn negɨr yɨt takatenindam Kerisond yɨmta undoka wɨngɨrɨnd, wɨn re b'ogɨl omni rɨga im. Mop nokɨp b'ogɨl ɨnyomarenamna Wɨngawɨnga yete re Godɨmna Wɨngawɨnga, ton re wa pɨlnate yɨbneneny. \v 15 Ɨ yɨpa rɨgat goro odede negɨr mɨle map b'ɨdgotnena rakasin wa wɨngɨrɨnd, opi re onganda mɨle, o yurowam mɨle, o negɨr omnɨka mɨle, o mɨnda nɨnda rɨga ma pɨpmet ɨsata mɨle. \v 16 Ajɨ ra wɨn b'ɨdgotnena okatenya Kristiyan mɨle map, wɨn goro ɨngar taininam. Ajɨ wɨn kemb Kerisomna nyɨ kɨma ogenaya rɨga im aindam, sɨ wɨn b'ogla Godɨnd yewangaya. \v 17 Mop nokɨp ɨtemb ke b'ɨsagɨkam wɨn b'atom, naska re gar ke utkunda rɨga wa pɨlkae. Sɨ rada God ma b'ɨsagɨka mera pɨlke b'atom, rɨdede wɨp e towanɨm b'undwatapu tainy yepim re maka God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt gar ke yokatenyi? \v 18 Ɨ ɨja emb jɨ yɨna peband yindeny da, \q1 “Ra negɨr kesa dɨmdɨmjog rɨgap ukoijog bebɨg kɨma yɨrkokar okasi, \q2 sɨ rɨtamim ta taukanj dem Godɨnd ewangaya kesa rɨga dɨde negɨr mɨle kɨma rɨga?” \m \v 19 Sɨ onggɨt paemb yepiya ra b'ɨdgotnena takatenanj Godɨmna singi rɨrɨrɨnd, ton b'ogla b'ogɨl mɨle omnɨka teyenenanj. Ɨ onggɨt b'ogɨl mɨle omnɨka wɨngɨrɨnd, ton b'ogla towaina yɨrkokar raramiteninem otobarkayamɨm pɨlɨnd yɨr ɨpkam yete re ten b'obogɨl yɨr epkeneniny. \c 5 \s1 Eldamna Sosi Yɨr Ɨpka Wɨko \p \v 1 Sɨ kon b'ugowa yɨt nitinjɨn sosi elda rɨga wa pɨlwa yepim re wa wɨngɨrɨnd wekeny. Sɨ koda re yɨpa elda rɨga en wɨn re dɨde. Ɨ kon re Kerisomna b'ɨdgotnena gatab yɨr ungata rɨga en. Ɨ dɨde kon ɨta okasɨn b'ogɨl ɨnyomarena wulpok rɨnte ra pɨta tainy dem. \v 2 Sɨ wɨn b'ogla b'obogɨl yɨr ɨpka eyeninam gar ke utkunda rɨga rɨnsim re wekeny wɨn kɨma Godɨmna sosi wɨngɨrɨnd mamoi yɨr ɨpka rɨga re dɨde. Ɨ wɨn goro rɨgaina ɨl ongka ke ten yɨr ɨpka teyenindam, mop nokɨp wɨn b'ogla tamnɨkindam waina nony ke, ajɨ ukoi singi kɨma na, mop nokɨp God wen singi im eyeniny onggɨtyam wɨko omnɨkam. Ɨ wɨn goro onggɨtyam wɨko tamnɨkindam wulkɨp singi kɨma, ajɨ ukoijog nony sam kɨma na. \v 3 Ɨ mera Yonggyam gar ke utkunda rɨga aramisinonj re wa yɨm kumb nat. Sɨ wɨn goro pumbjog wa yonggyamɨm taininam towa wɨngɨrɨnd. Ajɨ wɨn b'ogla b'ogɨl wɨngata rɨga na tainindam towanɨm yɨmta undokam. \v 4 Sɨ ra wɨn odede mɨle tamnɨkenindam, wɨn ɨta ket b'ogɨl ɨnyomarena kɨma dɨra okasya dem ra mopyam mamoi yɨr ɨpka rɨga Keriso pɨta tainy dem. Sɨ onggɨtyam waina dɨra ma ɨta b'utuwokɨk dem ajɨ dadal e ɨbneneny dem. \p \v 5 Sisɨl rɨga! Wɨdaka b'ogla odede yɨpa wɨp nya ke b'atkaindam elda rɨga wa. Ɨ wɨn komkesa b'ogla walenggyam walenggyam gou wa tainindam wa wɨngɨrɨnd odede wɨp rɨngmim re wɨko rɨgap towalenggyam gou wa aukenenanj dɨde towaina goujog wɨko kobɨrgɨm b'ikokenenanj towa yonggyamwar wa wɨko omnɨkam. Mop nokɨp yɨna peband ɨja emb jɨ yindeny da, “God esaeneniny b'asourena rɨga, ajɨ Ton wurar agoneneniny towa mim yepim re towalenggyam gou wa aenenanj.” \p \v 6 Sɨ onggɨt paemb wɨn b'ogla walenggyam gou wa tainindam Godɨmna ukoi danda kɨma yɨm wɨrand rɨna re komkesa gasa atobarkinonj ɨ rɨnsim re ten wɨp eyeniny ɨ dɨde rɨnsim ra tesagɨkiny dem. Sɨ ɨngkaemb ket God wen pumb wa turowasiny dem, ra ɨmɨnjog wɨn ik dem. \v 7 Ɨ wɨn b'ogla komkesa waina nony bebɨg teyenindam ɨ taramisindam Ti pɨlwa, mop nokɨp Ton opima wen nonyɨnd awameneniny dɨde yɨr ɨpka eyeneniny. \p \v 8 Ɨ wɨn nony epangendi wekene! Dɨde b'obogɨl yɨr kɨma wekene! Mop nokɨp Satana re waina geja rɨga e. Ɨ ton b'ugumarena yikeneny re ngulam b'anggɨkena kɨma e, ɨ oraka eyeneniny rɨga ɨmkuram odede rɨngmim re laiyonɨp b'angga arakenenanj ongongɨm. \v 9 Sɨ wɨn b'ogla gar ke utkunda ke danda kɨma towɨnkindam Satana kɨma geja b'iyenam. Mop nokɨp wɨn wumɨr im da waina gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar yepim re wekeny onggɨt gowukoyɨnd, opima odede yɨpa wɨp b'ɨdgotnena urowatena eyenanj wɨn re dɨde. \v 10 Ajɨ wɨn b'ogla onggɨtyam b'ɨdgotnena takatenindam sobijog wɨnɨnd, mop nokɨp God yete re wa komkesa wurar agoneneniny, Ton wen ara emokinonj Keriso kɨma yɨpand awowɨm dɨde Tina ngɨrpu kesa b'ogɨl ɨnyomarena okawam Keriso Yesumna wurar kɨma. Ɨ Ton Tilenggyam opima wen rɨrɨrkɨp tangonjeniny dem, ɨ wen ɨmnɨnena kesa tawɨnkiny dem, ɨ wen danda kɨma termekiny dem, ɨ dɨde wen jɨjab kɨma pɨpmetɨnd tamorkiny dem. \v 11 Ukoi danda Ton kɨma dadal ngɨrpu kesa, ɨmɨnjog! \s1 Undwatapu Yɨtkak \p \v 12 Ɨ kon wanɨm onggɨtyam sobijog peba yɨrɨken re koina nony ɨjai gar ke utkunda yɨnggan Silamna yɨm b'akawa kae. Sɨ kon onggɨtyam peba ke wen ugoinyɨn ɨ yɨr ungati yɨt im pɨtapɨta amneninyɨn da onggɨtyam re Godɨmna ɨmɨnjog wurar e. Sɨ wɨn b'ogla owɨnkinam onggɨtyam yɨtkak kɨma. \v 13 Ɨ wɨn kɨma yɨpand gɨlgɨl obagendi sosit rɨnte re yɨbɨm dɨkɨnd Babilon taunɨnd, wen wɨdaemb yɨt amniny, dɨde koina b'ɨga Mak toda kwa. \v 14 Ɨ wɨn walenggyam walenggyam simesime aenina yɨna b'amongnena singi kɨma. Ngɨmbla komkesa wɨn kɨma yepim re Keriso kɨma yɨpand wekenyɨt!