\id MAT - Gava \ide UTF-8 \h Mat \toc1 Lav Zǝɗan ǝn vak Mat \toc2 Mat \toc3 Mat \mt2 Lav Zǝɗane \mt1 a vinzdga \mt2 Mat \imt1 Farsa kwar lav \im Kaɗkaɗ na, Mat kǝ vindzgan. Dǝge tuku ɗakhana in kwarne, Dadzikan kǝ bǝdu. Nenan kǝ dadak li chaw khadam ai ɗuda tlǝr sar kǝ nǝga kǝ fur Yasu. Ən kaɗkaɗ Markus zǝ Luk, ǝn ɗakha dǝ tlǝrna ɗakha sare Lawi ud. Ən vǝgakhe a dal, a tǝga Yazhigǝl ad lanji, diwa vak tlayangakh, kǝ ɓǝlaɓǝla dǝ Kristu da vak Yakhudakh. Kristu dadake a ghitsa vanan, dadake da saks da man wuliwa tlǝks. A vindzǝga Mat a dina kǝ kaɗkaɗ kǝ sukwtakh sar Yakhudakh. Kǝ ǝmdla kwarne, Yasu zǝr Nazǝrat, in Kristu, dadak kat. Tsuguna kǝ ǝmdlada wakhada giɗa sar kǝ tlǝksa Yazhigǝl. A tsukwanan ad ghǝr kǝ mǝdlada ɗule a righanǝf Yasu ad vindzakhe ǝn kaɗkaɗ mughur lanji ai ǝn kwar lavǝn tǝghǝr kǝ Kristu, dadak man tlǝks. Ina kǝ kaɗkaɗ matla lave ǝn tǝbkǝ mughura lanji zǝ wilwa lanji wirva kǝ righada hihisar kǝ lav tlayang. \ip Madǝv kur tugwado tugwa ad kaɗkaɗǝn, tsǝnam tsǝna ad lav Mat chuwaɗaɗ. Yasu in Kristu, Shik ǝn tǝghǝr kǝ shikakh, zǝ Dadzikan ya dadzikanakh. Dǝgakhana daghan kǝ ǝmdlanan kwarne, zǝr Yazhigǝl Yasu. Ghǝrmar tsuguna, khayanǝf kiyam kǝ ɗabaɗab, wirva Dadzikan mara zǝ dad kat. \iot Detla na kǝ lav \io1 Farsa giɗa Yasu zǝ mantlǝr sar (1:1-4:25) \io1 Kwardu lav Yazhigǝl ǝn tǝ ghuɓ (5:1-7:29) \io1 Tsagdutsaga daghanghan, Jakvakh, zǝ ɗaya dzanakakh (8:1-18:35) \io1 Degal da Wurshalim zǝ mbasa ɓǝl magi (19:1-23:39) \io1 Lav tlayangakh ǝn tǝghǝr kǝ dǝgakhe da dzoghǝr dzǝg (24:1-25:20) \io1 Əmtsa Yasu zǝ tsiya sar (26:1-28:20) \ie \c 1 \s1 Ndazhazhana kǝ tugwa mbǝrt Yasu \r (Luk 3:23-38) \p \v 1 Ina ndazhazhana kǝ tugwa mbǝrt Yasu Kristu, zǝr Dod, zǝr Brakhim. \b \li1 \v 2 Brakhim kǝ yiga Ishaku, \li2 Ishaku kǝ yiga Yakub, \li2 Yakub kǝ yiga Yakhud zǝ zarbabakh sar, \li2 \v 3 Yakhud kǝ yiga Perez zǝ Zera ai yiga Tamar, \li2 Perez kǝ yiga Khezron, \li2 Khezron kǝ yiga Ram, \li2 \v 4 Ram kǝ yiga Aminadab, \li2 Aminadab kǝ yiga Nakhshon, \li2 Nakhshon kǝ yiga Salmon, \li2 \v 5 Salmon kǝ yiga Boaz, bab sara Rakhab, \li2 Boaz kǝ yiga Obed bab sara Rutl, \li2 Obed kǝ yiga Yese, \li2 \v 6 Yese kǝ yiga Dod shik. \b \li1 Dod kǝ yiga Sulemanu ai yiga nus Uri. \li2 \v 7 Sulemanu kǝ yiga Rekhobom, \li2 Rekhobom kǝ yiga Abij. \li2 Abij kǝ yiga Asa, \li2 \v 8 As kǝ yiga Jekhoshafat. \li2 Jekhoshafat kǝ yiga Joram, \li2 Joram kǝ yiga Uzi. \li2 \v 9 Uzi kǝ yiga Jotlam, \li2 Jotlam kǝ yiga Ahaz. \li2 Ahaz kǝ yiga Khezikay, \li2 \v 10 Khezikay kǝ yiga Manas. \li2 Manas kǝ yiga Amon, \li2 Amon kǝ yiga Yosi. \li2 \v 11 Yosi kǝ yiga Yekoni, zǝ zarbabakh sar ǝn tǝ sarte tsa khutsalud udakh ya Yakhud da man vǝɓ ǝn Khay ya Babil. \b \li1 \v 12 Ən tǝ khal kǝ ɓǝtral ɓa tsud da khaya Babil. \li2 Ka yiga Yekoni ad Sheyaltiyal. \li2 Sheyaltiyal kǝ yiga Zerobabel, \li2 \v 13 Zerobabel kǝ yiga Abikhud. \li2 Abikhud kǝ yiga Eliyakim. \li2 Eliyakim kǝ yiga Azor, \li2 \v 14 Azor kǝ yiga Zadok, \li2 Zadok kǝ yiga Akim, \li2 Akim kǝ yiga Eliyud \li2 \v 15 Eliyud kǝ yiga Eliyazar, \li2 Eliyazar kǝ yiga Matan, \li2 Matan kǝ yiga Yakub, \li2 \v 16 Yakub kǝ yiga Yusuvu zil Maryam, Maryam tsuguna ka yigan ad Yasu ai ɗakhdud dǝ Kristu. \b \p \v 17 Tsiyif ǝnt Brakhim kakh da tǝ Dod, a nala kǝ kǝlgwidz klatǝm ufaɗ. Tsiyif ǝn tǝ Dod, tsa kǝlgwidz klatǝm ufaɗ ǝn sarte a dzǝtrarud ak Izrailakh da man vǝɓ ǝn Babil. Tsiyif ǝn tǝ sarte tsǝn manud vǝɓ ǝn Babil da tǝ sarte yigdud Kristu tsa kǝlgwidz klatǝm ufaɗ. \s1 Yig Yasu Kristu \r (Luk 2:1-7) \p \v 18 Auna ɗule a yigdud Yasu Kristu. Ən sarta sǝb Maryam bab Yasu kǝ Jisav, kǝda nguɗatra sǝba tsuda, ka dzoghǝr khuɗ tsin tǝ dǝva dǝ ndzǝɗa Sǝɗikw Chuwaɗaɗan. \v 19 Jambu sar Jisava ud charan, nagh ba dǝ kǝɗara zhiru ǝn tatak udakh bi. Ka ɗayanan ad ghǝr kǝ tǝkaghera tsitar ɓǝghanyan. \p \v 20 Madvin ǝn ɗaya ghǝra, dzagwdlam ǝmdlawala zǝrɓǝla Yazhigǝl tsin ǝn suwan. Niya tsin, “Jisav zǝr Dod, a ɗuwa gǝdza kǝ zǝɓ Maryam kǝ nǝga kǝ nusagh, wirva khuɗsarna a sa tǝdǝva dǝ ndzǝɗa Siɗikw Chuwaɗaɗan. \v 21 Da yigayiga dǝ zǝr dǝɗungw, da barva bǝg kha ɗakha Yasu. Wirva in da kat yakhtar ǝn khaipakh tar.” \p \v 22 Daghan ina a dzoghǝr kǝ righada dǝge a kwarga Dadzikan tǝ dǝva dǝ tlayang kwarne, \v 23 “Da dlǝgh khuɗ dughmbǝl, da yiga yiga ad zer. Ka da barva ɗakhud Manuwel.” Dǝge tuku Manuwel na in kwarne “Dagha kǝnda zǝ Yazhigǝl.” \p \v 24 Tsiyif kǝ Yusuvu ǝn khara, ka gatars kǝ lave a kwararkhe zǝrɓǝla Yazhigǝl. Yusuvu tsuguna ka ɓǝf ad Maryam kǝ nǝga kǝ nus sar. \v 25 A khǝnarghǝr bi, ba yiga tsin zǝr sar. Ka barva Yusuvu ad ɗakha Yasu. \c 2 \s1 Ghulabakhe saro ǝn mbǝrt kǝs \p \v 1 A yava Yasu ǝn kǝs ya Baitalkhami ǝn ǝntla khay ya Yakhudi ǝn kwarga shik Khiridus. Ən tǝ yanen kǝ sart, ka sosǝg kǝ li tsatsǝg ǝn tǝghǝr kǝ kwadladlakh sǝgo ǝn mbǝrt kǝs, da wurshalim. Ka ndiɗa tsitar \v 2 kwarne, “Ən vara fitl na yavan ai da nǝga kǝ shik Yakhudakh ni? Wirva a nǝgha tsǝkǝnda kwadladl sar sǝgo ǝn mbǝrt kǝs, wirva yana a so da ɗabaɗaba kǝnd.” \p \v 3 Tsǝna kǝ Khiridus Shik ad yan, ka tsiyif mǝkǝn sar zǝva udakh daghan ǝn Wurshalim. \v 4 Ka dzakhanǝf ad zik zikan na kǝ zil kǝsakh, zǝ li tsagdu ndzikha ndzikh Mus. Ka ndiɗatǝrwal ad vake da yigdud Kristu. \v 5 Ka nǝv itar tsin, “Ən kǝs ya Baitalkhami, ǝn ǝntla khay ya Yakhudi. Wirva a vindzga ndǝk yan tlayangen ad dǝge a kwarga Yazhigǝl kwarne, \q1 \v 6 “ ‘Ghǝra tsugun Baitalkhami ǝntla khay ya Yakhud, \q2 Khǝɗikan bakhǝn li man tlǝkǝs ǝn Yakhud bi; \q1 Wirva da sǝgawal ǝn tǝb tsǝkur dadake da man tlǝks, \q2 Dadake da zighw udakhar ya Israil.’ ” \p \v 7 Ka ɗakhga Khiridus ad li tsatsǝgen ɓǝghanyan, ki nǝghda tsatsǝg tsin ad sarte tsa ǝmdlawala kwadladlen. \v 8 Ka ɓǝlatǝral dǝgal da Baitalkhami, ka ni, “Dam da nǝghamako ndǝghǝr nǝgh ad fitlen\f + \fr 2:8 \fr*\ft Fitla nǝvuda in Zǝr vunj\ft*\f* ɗussa nikur. Da tlarghǝr kur, ka kwara ke kur ki dǝgal kǝ ghǝrar da ɗabaɗab.” \p \v 9 Udzala tsitar ǝn tsǝn lav shika, ka dal itar. Kwadladle tsa nǝgha itar ǝn mbǝrtǝ kǝsena ǝn tǝ vuk tar. Ka gatars gata tsitar tlǝm sa tsin da tǝghǝr kǝ vake dǝ fitlen. \v 10 Nǝgha tsitar ad kwadladlen ka righǝf itar dǝ khwaɗǝga char. \v 11 Da tsitar da mǝghen, ka nǝgha tsitar fitlen zǝ Maryam bab sar, kalga itar juguv ǝn tǝ vuksar, ka ɗabanǝf itar. Ka vadana itar mbǝl jilaɗakh tar ka bara itar ad dawan zǝ tǝrshin ɗiz ai manavadal sǝgawal ǝn uf ai ɗakhdud frankinsens, zǝ ai ɗakhud Mir ǝn tlerna uf. \v 12 Ka gwiyagh itar ǝn tǝ tlǝrna ɗul da kǝstar, wirva tsa tǝkhatǝranud ǝn suwan kwarne, a ɗuwa itar gwiya daks da vak Khiridus. \s1 A khwayal Yusuvu zǝ Maryam dǝ fitlen da Masar \p \v 13 Ən tǝ khal kǝ daldǝg tsitar, ka tlarghǝr zǝrɓǝla Yazhigǝl kǝ Yusuvu ǝn suwan, avin, “Tsiya, zǝɓa ad fitl na zǝ bab sar khwaya dǝgal da Masar. Giɗam giɗǝn vin kwa kwara kurkhai ka saks, wirva da gatagata Khiridus ad zǝrna kǝ kǝɗakǝɗ.” \p \v 14 Ka tsiyǝf Yusuvu ɓǝf ad fitlen zǝ babsar kǝviɗ, ka dal da khay Masar. \v 15 Ka nndzǝgan ǝn vin da tǝ sarte a ǝmtsǝga Khiridus. Ina kǝ digit a dzaughǝr ki zǝɗa righada dǝge a kwarga Dadzikan ǝn tǝ dǝva dǝ ghay tlayangen kwarne, “A ɗakhadǝghǝr ǝn Masar ka zǝrar.” \p \v 16 Katlga kǝ Khiridus kwarne raja kharghǝra liye tsa digit ǝn tǝghǝr kǝ kwadladlen, ka nguɗǝrǝv tsin char. Ka ɓǝlanǝf ad udakh kǝ khadzga ɗeghwa zǝr dǝɗungw ǝn Baitalkhami zai ǝn gǝdzar kǝsakhe tǝvǝgh, tsiyif ǝn tǝ vǝg mits da tǝ vunj, kalkala sarte tsa kwararkhai li tsatsǝgen ǝn tǝ ghǝr kǝ zǝren. \v 17 A righif lave tsa kwarga Irimi tlayang; \q1 \v 18 “Ka tsǝna tsena tsud ad kwind ǝn dlǝgh tsits. \q2 Kwinda tuwa ziwaziw, \q1 Rakhil ǝn tuwa wirva zarsar. \q2 A piyarwala kitlandagh rǝv. \q2 Wirva a ruga zar sar.”\x - \xo 2:18 \xo*\xt Irmi 31:15.\xt*\x* \s1 A bǝf Yusuvu ad Maryam ze Fitlen kǝ Saks ǝn Masar da Nazarat \p \v 19 Tǝkhal kǝ ǝmtsa Khiridus, ka tlarghǝr zǝrɓǝla Yazhigǝl kǝ Yusuvu ǝn suwan ǝn Masar \v 20 ni, “Tsiya ɓǝf ɓa dǝ fitlǝn zǝ bab sar gwiya daks da Izrail, wirva liye gat kǝɗ fitl na a ruwargan.” \p \v 21 Ka tsiyif, ɓǝf ad fitlen zǝ babsar ka gwiya da khay ya Izrail. \v 22 Ai tsǝna tsin kwarne zǝr Khiridus, ai dakhdud Arkilayus kǝ chauga tlǝksa dad sar, ǝn man tlǝks ǝn khay ya Yakhudi, ka gǝdza tsin dǝgal da vinen. Wirva tsa tǝkhatǝranud ǝn suwana, ka khutsval da ǝntla khaya Galili. \v 23 Ka dal da giɗǝn tlǝrna kǝsen ǝn ɗakhdud dǝ Nazarat. “Ki righada dǝge tsa kwarga tlayang kwarne, Zǝrna da ɗakha dǝ zil Nazarat ud.” \c 3 \s1 Kwardu lav Yazhigǝl kǝ Yukhan dadak paraud \r (Markus 1:1-8; Luk 3:1-18; Yukhan 1:19-28) \p \v 1 Ən tǝ yanen kǝ sart, a sawal Yukhan dadak para ud da kwardu lav Yazhigǝl ǝn tǝghal ǝntla khay ya Yakhudi. \v 2 Ni, “Pǝlam pǝla ghǝr, wirva tlǝksa Yazhigǝla a khǝrzgan.” \v 3 Tsa Yukhan dadake tsǝn kwara Ishay tlayang ad laven tǝghǝr tsin kwarne, \q1 “Kwinda ud ǝn tlǝkh ǝn tǝghal kwarne, \q1 ‘Ɗikamarna ɗul kǝ Dadzikan, \q2 Andz ger nǝv ɗulsar.’ ” \p \v 4 Gabage talǝm Yukhan na a manava dǝ guj tlǝgwam. Nguɗan sambal ǝn tǝ khukw tsin. Dǝg zuwa sara tsǝvakwa zǝ mam tǝghal. \v 5 Tǝkǝna udakh ya Wurshalim zǝ ǝntla Yakhudi daghan, zǝ daghan ǝntla khay zagh Urdun, ka sakhgawal itar da vaksar, \v 6 ka kwarakh khaipakhtar itar, ka paratǝra para tsin ǝn zagh Urdun. \p \v 7 Ai vazga kǝ Yukhan ad Farisakh zǝ Sadukiyakh zikǝn sǝgawal da vaksar kǝ paratǝrapar, ka niya tsitar, “Kur zar ya pushakh. War kǝ khiɗakurf kǝ ngikh kuba rǝvakhuɗ Yazhigǝl nǝn saksi? \v 8 Manam giɗe da ǝmdla kwarne a palga kur ghǝr ǝn khaipakhur. \v 9 Dzamam ba ǝn khuɗur kwarne, ‘Dadǝnda Brakhim bi,’ Ən tǝkha kura tǝkha kǝ. Tǝkha Yazhigǝl kǝ vǝrɗarkhai zara kǝ Brakhim sǝgawal ǝn kurakhan. \v 10 Audzalud ǝn bars khil kǝ mbǝrt uf. Itsera kǝ ufe kwal yig zar charan ka ǝntlarsud kǝɗaghud da kar. \p \v 11 “Ni ka ǝn para kura dǝ yu kǝ, kǝ mǝtlada kwarne a palga kur ghǝr, ude ndanga tǝghǝr tsǝka da saks ǝn tǝ khal tsǝk, ude itsa kimbak sar tǝkh ba ka kǝ ɓanǝf bi. In da para kuran dǝ Sǝɗikw Chuwaɗaɗan, zǝ kar tsugun. \v 12 Khutan ad kwat kava sar, kǝ kav khi sar ǝn tǝ ghwuzay, ka dzanǝf ad khi, ɗidagh ǝn kuvur sar, ka ndǝghanan ad tlitl dǝ kare kwal tǝkha tsud kǝ kǝɗgan.” \s1 Para Yasu \p \v 13 Ən tǝ khalak yan ka sagha Yasu ǝn Galili, da vak Yukhan kǝ parapara tsud ǝn zagha Urdun. \v 14 Tsǝn na Yukhan ad gadlara gadl. Ka niya tsin, “Ka tsǝn nagha paraka para tsǝkha ka kha kǝ sagha da vakara?” \p \v 15 Ka ngawarkhai Yasu kwarne, “nalnǝgin ndǝk yan, wirva ndǝk yan khwaran kǝ righada dǝge ǝn nagha Yazhigǝl.” Khal kǝ yana ka khayanǝf Yukhan. \p \v 16 Ən tǝ khal kǝ Parandal tsud Yasu, madvin ǝn sǝgawal ǝn yu, tǝvin tǝvina ka ngurǝf garazhigǝl, ka nǝghan ad sǝɗikw Yazhigǝl ǝn sǝgadagh ndǝk kakur, sodagh da tǝghǝr tsin. \v 17 Ka tsǝnud lava sǝgadagh ǝn gharazhigǝl kwarne, “Ina zǝrare ǝn waya kǝ, ǝn tsǝn zǝɗa sar ka char.” \c 4 \s1 A kurana wurdu ad Yasu \p \v 1 Ka fiwandal Sǝɗikw Chuwaɗaɗan ad Yasu da tǝghal kǝ kurakura kǝ wurdu. \v 2 A zǝɓga Yasu ad ndǝl khǝna kul ufaɗ viɗa zǝ fatsi. Kǝ khala ka ndzikǝnǝf way. \v 3 Ka sa wurdu niya tsin, “Da zǝr Yazhigǝl kha, kwarara kwara kǝ kurakhan nalnǝg itar kǝ dǝg zu.” \p \v 4 Ka ngawarkhe Yasu kwarne, “Vindzan ǝn kaɗkaɗ Yazhigǝl kwarne, ‘Uk ǝn safǝn tǝ dǝg zuwa kitakul bud bi, khekwa dǝ itsera kǝ lave ǝn sǝgawal ǝn ghay kǝ Yazhigǝl.’ ” \p \v 5 Ka ɓala wurdu da dlǝmdla kǝs Chuwaɗaɗan ǝn Wurshalim, ka ɓoɓa tsin da tǝ ghǝr kǝ beɗem fǝta Yazhigǝl. \v 6 Niya tsin, “Da zǝr Yazhigǝl kha,” ghǝdzǝvdagh ghǝdzǝva dǝg dagh da khay, wirva vindzan kwarne, \q1 “ ‘Da batra bǝg Yazhigǝl ad ndzǝɗa kǝ zarɓǝlakh sar kǝ kat kha kat. \q2 Ka da chau kha chawa itar dǝ dǝv tar. \q1 Khek kǝɗkhe kǝ kur ǝn tǝ sig.’ ” \p \v 7 Ka nǝv Yasu tsin, “Vindzan tsugun kwarne, ‘Kura ba dǝ Dad zikan Yazhigǝla bi.’ ” \p \v 8 Ka gwidǝn wurdu ad ɓoɓa dǝgo da tǝ tsǝɓan na kǝ ghay ghuɓ, ka mǝdlaran ad tlǝksakh lard zǝ zika khwara sar daghan. \v 9 Ka niya tsin, “Da kǝla ke kha juguv ɗaba ke kh. Daghan dǝgakhana da bakha bǝg kǝ.” \p \v 10 Ka nǝv Yasu tsin, Tsiya dǝgal ǝn van kha shatan, wirva vindzan kwarne, “ ‘Ɗabaɗaba Dad zikan Yazhigǝlakh, tsuguna in kitakul da manara kha tlǝr.’ ” \p \v 11 Khalak yana ka ɗuwars wurdu, ka sǝgdagh kǝ zarɓǝlakh Yazhigǝl da nǝgharu nǝgh. \s1 A farsa Yasu ad tlǝr sar ǝn Galili \r (Markus 1:14-15; Luk 4:14-15) \p \v 12 Tsǝna kǝ Yasu kwarne a viyava Yukhan da sal, ka tsiya tsin dǝgal da Nazarat ǝn Galili. \v 13 Ka ɗuwars ad Nazarat, dal da giɗǝn Kafarnakhum, ai tǝvai ǝn tuk dǝlv ǝn tǝ ghala ǝntla khaya Zǝbulun zǝ Naftali. \v 14 Ki da righada lave kwarga Yazhigǝl ǝn tǝ dǝva dǝ Ishay tlayang kwarne, \q1 \v 15 “Əntla khay mbǝrt Zebulun, zǝ dǝg Naftali ǝn Galili. \q2 Ən tǝ ɗul dǝlva Madateri, tangw da tǝ ǝntla khay zagha Urdun, \q2 Galili vake ǝn giɗda liye kwal Yakhudakh. \q1 \v 16 Liye ǝn giɗǝn gurtl. \q2 Nǝgha tsitar kǝs kheɗaɗ char. \q1 Liye giɗǝn kǝs sǝɗikw fayam ǝmtsa. \q2 A mǝdlawala kheɗaɗa kes da vak tar.” \p \v 17 Tsif tǝ yanen kǝ sart, a farsa Yasu ad kwardu lav Yazhigǝl, ǝn kwar kwarne, “Pǝlam pǝla ghǝr, wirva tlǝksa Yazhigǝl a khǝrzǝgan.” \s1 A ɗakhga Yasu ad li vay kilf ud ufaɗ \r (Markus 1:16-20; Luk 5:1-11) \p \v 18 Madǝv Yasu ǝn dǝgal ǝn tǝ kalam dǝlva Galili ma, ka nǝghanǝgha tsin zarbabakh mits, Simane ɗakhdud dǝ Bitrus zǝ zer bab sar Ndros. Ən ɗay sika vay kilf itar da dǝlv, wirva li vay kilf itar. \v 19 Ka nǝv Yasu tsitar, “Gatamakǝs gat, da nakurar nǝg ka kǝ li khutsado ud ndǝkve ǝn vaya kur kilf.” \v 20 Tǝvin tǝvina ka ɗuwars itar ad sikakh tar, ka gatars itar. \p \v 21 Din ǝn zu vuk dǝ dǝga, ka nǝghan ad yakhaya kǝ zarbabakh mits tsugun, ai Yakub zǝr Zabadi zǝ zer bab sar Yukhan. Ən peryu itar zǝ dad tar Zabadi, ǝn ɗika sikakh tar itar. Ka ɗakh tǝrkhai. \v 22 Tǝvin tǝvina ka ɗuda itar peryu tar zǝ dad tar, ka gatars itar. \s1 A mǝlaru Yasu kǝ udakh zikǝn \r (Luk 6:17-19) \p \v 23 A gwayafkhai Yasu ǝn kǝs Galili daghan, ǝn tsagakhdu lav Yazhigǝl ǝn gud dzakhav Yakhudakh. Ka kwardu lav zǝɗǝn tǝghǝr kǝ tlǝksa yazhigǝl. Ən mbakha itsera kǝ khulf kuz, zǝ liye kwal yang kǝ udakh. \v 24 A tsa tǝ dǝva dǝ yan kǝ tlǝr ud ad Yasu ǝn khay ya Suri daghan. Ka zaɓardo li kwal yang ud zǝ liye ǝn tuk kuzakh sikh sikh sikh zǝ li khǝɓ dlaɗ, zǝ li sǝɗikw bǝzan, zǝ liye tlavarghǝr wurdu zǝ li ǝmtsa kalam vǝgh, a mbakhatru daghan. \v 25 A gatars dzakhava udakh zikǝn sǝgawal ǝn Galili, zǝ ǝntla khaya kǝsakh kǝlɗǝk, zǝ Wurshalim, zǝ ǝntla khaya Yakhudi, zǝva liye ǝn ghǝdzǝva zagha Urdun. \c 5 \s1 A kwardu Yasu ad lav Yazhigǝl ǝn tǝ ghuɓ \p \v 1 Vazga kǝ Yasu a dzafkhai udakh zikǝn, do da tǝ gil, ka nndzǝgan. Ka saks kǝ furakh sar da vak sar, \v 2 ka farsa tsagatǝra lava tsin kwarne; \s1 Barkakh \r (Luk 6:20-23) \q1 \v 3 A batǝrghǝr Yazhigǝl ad bark kǝ liye ǝn tsa khǝtsala khǝtsa tar ǝn dǝgakhe ǝn nagha Yazhigǝl, \q2 Wirva tlǝksa gharazhigǝla da dǝg tar. \q1 \v 4 Nǝg bark kǝ liye bazan rǝvakhuɗ. \q2 Wirva da kitla tǝra rǝvud. \q1 \v 5 Nǝg bark kǝ liye gulandagh ghǝrtar, \q2 Da wurawura itar ad dǝgakhe manga Yazhigǝl ad lanji sar. \q1 \v 6 Nǝg bark kǝ liye way man dǝgakhe ǝn nagha Yazhigǝl. \q2 Wirva da bagha tǝra bagh. \q1 \v 7 Nǝg bark kǝ liye mǝdla kwiɗkwiɗǝrǝv. \q2 Wirva da mǝdla tǝra mǝdla Yazhigǝl ad kwiɗkwiɗǝrǝv. \q1 \v 8 Nǝg bark kǝ liye chuwaɗaɗ rǝva tar. \q2 Da nǝghanǝgha itar Yazhigǝl. \q1 \v 9 Nǝg bark kǝ liye matla giɗa khwiɗ. \q2 Da ɗakh tǝr dǝ zar Yazhigǝl ud. \q1 \v 10 Nǝg bark kǝ liye ǝn batǝrud dlaɗ wirvǝn man dǝgakhe ǝn nagha Yazhigǝl itar. \q2 Wirva tlǝksa Yazhigǝla dǝg tar. \p \v 11 Nǝg bark tsǝkur, madǝv udakh ǝn lakh kur lakh, zǝ bakura dlaɗ, zǝ ngatla filakh ǝn teghǝr tsǝkur sikh sikh sikh, wirva li gataks gata kur. \v 12 Kwam khwaɗǝg zǝ panakha rǝv char, wirva da gǝmadu gǝma kur dǝg sigur zikǝn ǝn ghǝrazhigǝl, wirva a batra ndǝk yan ud dlaɗ ak tlayangakh Yazhigǝl liye tsa soghǝr chak tǝghǝr tsǝkur. \s1 Tlǝgul zǝ Kheɗeɗ \p \v 13 Kuram tlǝgul lard. Da tǝkaghǝra tlǝgul zǝ nashnash sar, da wurondǝghǝr ndarud zǝɗa sari? Aghba dla dǝge ǝn tukuwin bi akwa ɗiduwud, ghǝdlapakh gud. \p \v 14 Kuram kheɗaɗ lard. Afke dlǝmdla kǝs ai khavǝn tǝ bǝɗar ǝn ɓǝghafǝkhai bi. \v 15 Na bud ǝn vǝdzanǝf kara kazaz ka khǝmbarghǝrud gagay bi, akwa bugud ǝn tǝ vak ghitsa sar vake da mǝdlaradin ɗul kǝ li mǝgh kheɗeɗ. \v 16 Ndǝk yan tsugun, namal nǝg kheɗeɗ tsi kǝ udakh, wirva da nǝgha tsitar ad tlǝr khwarane manakur, da farghǝrafǝg itar kǝ Dadure ǝn ghǝrazhigǝl. \s1 Tsagdu tsag ǝn tǝ ghǝr kǝ nzikha nzikh Mus \p \v 17 Dzamamba kwarne a sodagh da kala ndzikhandzikh Mus zǝ dǝge vindzan ǝn kaɗkaɗ tlayangakh ba ka bi. A so da kala kala ba ka bi, a so kǝ regharegha kǝ. \v 18 Kaɗi ǝn kwara kura kǝ, akwa mbasu ghǝrazhighǝl zǝ khay, nga itsa khǝɗikana kǝ lav ai da ɓǝlal ǝn dǝge a tsagdu Mus bi, kwa reghanaud itsauɗ. \v 19 Wirva yan ɗaga ude kǝlanǝm itsa kitakul ǝn khǝɗikan nak ndzikha ndzikha khan, zǝ tsagardu kǝ udakh ad kǝla ndzikha ndzikha khan, da ɗakha dǝ khǝɗikan kǝ udud ǝn tlǝksa Yazhigǝl. Ude gatars, ka tsagardu kǝ udakh tsugun, da ɗakha dǝ zikan kǝ udud ǝn tlǝksa Yazhigǝl. \v 20 Ən kwara kura kwara kǝ, da malga ba kur liye tsagdu nzikha nzikh Mus zǝ Farisakh kǝ kanadi bi, na kur daks da tlǝksa Yazhigǝl tsa ndar bi. \s1 Tsagdutsag ǝn tǝghǝr kǝ rǝvrǝv \r (Luk 12:57-59) \p \v 21 Tsǝna tsǝkur a kwarar khai yud kǝ dzidzakh mar kwarne, kǝɗam ba safa itsawar bi, itsera kǝ ude ǝn kǝɗga saf, ka da takara lavud. \v 22 Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, ude nguɗarva rǝv kǝ zǝr bab sar, ka da takara lavud. Tsugun, ude gamp kha niya kǝ zǝr bab sar, da ɓaɓud da tǝvuk li taka lav ya Yakhudakh. Ude ɗakh zǝr bab sar tsugun dǝ dlag, da kǝɗ dagh da kara fay ud. \p \v 23 Wirva yan, dǝn bǝdu dǝg tsufa khǝn tǝ vak sadak, da dzamana kha kwarne nǝg dǝge ǝn tǝbur zǝ zǝrbaba gh, \v 24 bǝga kha dǝg tsufaghen ndan ǝnt vak sadak. Dǝg dǝgal ndan da ɗikva zǝ zǝr babagh. Khalak yan ka saks kha da bǝdu dǝg tsufaghen. \p \v 25 Da kǝlga udan ad juguvagh, kujaɗ ɗikfǝkhai kha zin tǝkur ǝn tǝghǝr kǝ dǝg, kǝda tsukwa tsukur ǝn tǝ vak takalaven. Da na ba ndǝk yan bi, ka da matlakha zǝ dadak takalav, dadak takalava tsuguna ka ɓǝkha da vak del, tsuguna ka nguɗakhai yud ǝn zaw. \v 26 Jir ǝn kwara kha kǝ, na ba itar da ɓǝlakhs bǝla bi, kwa pǝlgakha kwaɓ na daghan ai gatakhsud din. \s1 Tsagdutsag ǝn tǝghǝr kǝ gwaragwar \p \v 27 A tsǝna tsǝkur a kwaravan kwarne, a ɗuwa man gwaragwar.\f + \fr 5:27 \fr*\ft Sǝgawal 20:14\ft*\f* \v 28 Ən kwara kura kwara ka kwarne, ude kǝmga dǝg khǝr, audzal ǝn manga gwaragwar zin ǝn rǝvakhuɗ sar. \v 29 Da di dǝva kafagh ǝn bǝg khan da man khaip, ndǝɗadal ndǝɗa tlǝvarskh. Azǝgha bǝghal ǝn tlǝrna tlepel vǝghagh tǝghǝr kǝɗdagh ɗumba vǝghagh da kar. \v 30 Da dǝva kafagh ǝn bǝg khan da man khaip, ǝntlars kha tlǝvarskh. Azǝgha bǝghal ǝn tlǝrna tlepel vǝghakh tǝghǝr kǝɗdagh ɗumba vǝghagh da kar. \s1 Tsagdutsag ǝn tǝghǝr kǝ picha sǝb \r (Mat 19:9; Markus 10:11-12; Luk 16:18) \p \v 31 A gwidǝn ud kwara kwara kwarne, ude tǝkaghǝran zǝ nus sar, barari bara kaɗkaɗ tǝkaghǝra tsin. \v 32 Dǝge ǝn kwara kura ka in kwarne, da tǝkaghǝra udan zǝ nus sar dǝn tǝghǝr kǝ khaipa man gwaragwar bin bi, a ba da man gwaragwar. Itsawar ǝn ɓu nuse a tǝkaghǝra ze zil sar, gwaragwar ǝn manin. \s1 Tsagdutsag ǝn tǝghǝr kǝ waɗ \p \v 33 Dakhkana a tsǝna tsǝkur a kwarkhai ud kǝ dzidzakh mar kwarne, kǝla ba dǝ waɗe manga kha bi, kwa righanǝf kha waɗe tsa waɗga kha kǝ Dadzikan. \v 34 Ai dǝge ǝn kwara kura ka in kwarne waɗam ba ɗikiɗiki bi, itsa dǝ gharazhigǝl, wirva vij giɗa Yazhigǝl. \v 35 Waɗam ba dǝ khay tsugun bi, wirva vak bǝg siga sar kǝ Yazhigǝl, awana tsad Wurshalim wirva in dlǝmdla kǝs zikan kǝ shik. \v 36 Waɗ ba dǝ ghǝrakh tsugun bi, wirva tǝkh bakha kǝ nandala guj kitakul kǝ maɗakw tsa kǝ lusan bi. \v 37 Dǝge khwara kǝ kwara tsǝkur in kwarne, ana bi au, da ɓalin sig ǝn mbiyan a so ǝn vake da wurdu yan. \s1 Tsagdutsag ǝn tǝghǝr kǝ pǝlakava dǝ bǝz \r (Luk 6:29-30) \p \v 38 Tsǝna tsǝkur a kwarga Yazhigǝl kwarne, da chiɓarnakha di kǝ ud, ka chiɓakhanud diyagh tsǝgun. Da lardarkha tliɗ kǝ ud, ka lakhdalud tliɗa tsǝgun. \v 39 Ai dǝge ǝn kwara kura ka in kwarne, da mana kurkhai udan ad ghaza pǝlama bi. Da ɗiyakhwal udan ad mekhwpengw ǝn tǝ diwa dǝva kaf, ka gwiyarnǝf khad diwa dǝva dleɓa tsugun. \v 40 Da kǝlakhghǝr udan ad juguv wirva pǝrɗaghval gabagagh, ka bara kha zǝva khǝɗikana kǝ gabagagh. \v 41 Da njǝghakhu dadak ndzǝɗan kǝ dǝgal da ǝntla fǝtǝl kitakul, ka dara dǝg kha ǝntla fǝtǝl mits. \v 42 Da takaɗga udan ad digit ǝn vakagh, barakh. Ude a sagh da takaɗ gǝmau ǝn vakagh tsugun, piyardu bi. \s1 Wayamwaya dǝ tlǝghumura \r (Luk 6:27-28,32-36) \p \v 43 Tsǝna tsǝkur a kwarga Yazhigǝl kwarne, waya ad tlǝghǝrwitǝghagh, ɗuda kha dadak dawagh. \v 44 Dǝge kwara kura ka in kwarne wayam dadak dawur, mana matǝra ɗǝgau kǝ li bakura dlaɗ. \v 45 Ən tǝ dǝva yan da nǝga kur kǝ zar Dadur ǝn gharazhigǝl, dadake ǝn bǝg fatsi da tǝvǝn tǝghǝr kǝ li kalali zǝ liye kwal kalali, tǝɗadagh ad yu gharazhigǝl tsugun da tǝghǝr kǝ li kanadi zǝ liye kwal kanadi. \v 46 Da uk liye ǝn way kur way ǝn waya kur, ira kǝ dǝg siga da bakurudi? Itsa liye ǝn dza khadama, ǝn mana ndǝkyan bakh itara?. \v 47 Da uk zar babakhur ǝn nǝgardi kur, ai, uɗa manga kur mal kǝ yakhayi? Itsa liye kwal tsa Yazhigǝla ǝn mana ndǝk yan bakh itara? \v 48 Wirva yan reghanyan nǝv giɗur ndǝkve reghan Dadur ǝn gharazhigǝl. \c 6 \s1 Tsagdutsag ǝn tǝghǝr kǝ budu dǝg buti \p \v 1 Tsukwamana ghǝr, bamaru ba tlǝr kanadiyur kǝ di bi. Wirva da manga kur ndǝk yan, da gǝmadu ba kur dǝg sigur ǝn vak Dadur ǝn gharazhigǝl bi. \p \v 2 Wirva yan, da da bǝdu dǝg buti kh, ɓaldu bǝn ghay bi, ndǝk ai ǝn mana mbaɗirakh ǝn gud dzakhav zǝn tǝ ɗulakh bi, wirva kǝ dlǝba tǝra dlǝba tsud. Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, audzala itar ǝn gǝmadu dǝg siga tar. \v 3 Da ka da bǝdu dǝg buti kur kǝ dadake kwaldin, tsa ba dǝva dleɓagh ad dǝge ǝn mana dǝva kafagh bi. \v 4 Bǝdu bǝgagha nalnǝgin ɓǝghanyan. Dadaghe ǝn nǝgha nǝgh ad ɗaga dǝge ɓǝghanyan, da bakha dǝg sig. \s1 Tsagdutsag ǝn tǝghǝr kǝ ɗǝgau \r (Luk 11:2-4) \p \v 5 Da da ɗǝgawa kur, manam ba ndǝk mbaɗirakh bi, li way ɗǝgau ǝn vak ghits ǝn gud dzakhava zǝ tuk ɗul ki nǝghatǝra nǝgha kǝ udakh. Jir ǝn kwara kura kǝ, audzala itar ǝn gǝmadu dǝg siga tar. \v 6 Ai da da ɗǝgawakh, dǝg daks da gud, ka khǝɗardu kh. Ɗǝgawaru ɗǝga kǝ Dadaghe kwal ǝn nǝgha tsud. Dadaghe ǝn nǝgha dǝge manud ɓǝghanyan, da bakha dǝg sig. \v 7 Da da ɗǝgawa kur, a ɗuwam gwayars kǝ lava zikǝn ndǝk liye kwal tsa Yazhigǝl, liye da ghǝr tsitar ǝn kurana, da gwayars itar kǝ lava zikǝna, ka da tsǝnatru tsǝnud. \v 8 Manam ba ndǝk itar bi, wirva tsa kǝ Dadur ad dǝge na kur, kǝda da takaɗa takaɗa tsǝkur. \p \v 9 Auna ɗule da ɗǝgauda kur. \q1 Dadmare ǝn gharazhigǝl, \q1 Farghǝr fǝgud kǝ ɗakhaghe chuwaɗaɗ. \q1 \v 10 Tlǝksagha ausǝgin sǝgdagh. \q1 Manud ad dǝge ǝn nakh ǝn lard. \q2 Ndǝkve ǝn manud ǝn gharazhigǝl. \q1 \v 11 Bakǝnda bǝg dǝg zuwa khan, ndǝkve ǝn bakǝnda kha tsika fatsi. \q1 \v 12 Ɓisa kǝndana kha khepa khǝnd. \q2 Ndǝkve ɓisara kǝnda kǝ li mana kǝnda ghaz. \q1 \v 13 Ɓǝla kǝndu ba di daks da dlǝgd bi. \q1 Ai kat kǝnd kat ǝn dǝva kǝ wurdu. \m \v 14 Da ka ɓisarna kur kǝ li mana kura ghaz, Dadure ǝn gharazhigǝl tsuguna da ɓisa kura ɓis. \v 15 Ai da ka ɓisarna ba kur kǝ udakh tsugun bi, Dadure tsuguna, na ba da ɓisa kura khaipa khur bi. \s1 Tsagdutsag ǝn tǝghǝr kǝ zǝɓ ndǝl \p \v 16 Dǝn zǝb ndǝl kur, bazamdu ba vakdi ndǝke mana mbaɗirakh bi. Ni itara ǝn bazdu kǝ nǝghda mǝdlara kǝ udakh itar kwarne ǝn zǝɓ ndǝl itar. Kaɗikaɗi ǝn kwara kura kǝ, audzala itar ǝn gǝmadu dǝg siga tar. \v 17 Ya dǝn zǝɓ ndǝl kh, pardu kha vakdiyagh, masǝm kha wal ǝn ghǝr, \v 18 ki khek katlga tsud kwarne, ǝn zǝɓ ndǝl kh, uk Dadaghe kwal nǝgha tsud da tsan. Dadaghe ǝn nǝgha dǝge manud ɓǝghanyan, da bakha dǝg sig. \s1 Tsagdutsag ǝn tǝghǝr kǝ dzakha lǝmanakh ǝn gharazhigǝl \r (Luk 12:33-34) \p \v 19 Dzakha mara ba lǝman kǝ ghǝrur ǝn lard bi, vake da bazdu terar zǝ kwalavi, zǝ vake da tǝkha gǝlakh kǝ chiɓanan kǝ daks da gǝl. \v 20 Dzakha mara kǝ ghǝrura ad lǝman ǝn gharazhigǝl, vake kwal da tǝkha kǝ tǝrara zǝ kwalavi kǝ bazdu, zǝ vake kwal tǝkha kǝ gǝl kǝ chiɓanan kǝ daks da gǝl. \v 21 Wirva vake dǝ lǝmanagha, ǝn vin mǝkǝnagh. \s Kheɗeɗa vǝgh \p \v 22 Diya in kara kazaza vǝgh, da ka lapi diyagha, ɗaga vǝgha gha ka da nǝga kǝ kheɗeɗ char. \v 23 Da ka yanga ba diya bi, daghan vǝgha gha da nǝga kǝ gurtl char. Da nala kheɗaɗa vǝghagh kǝ gurtla, ka da zikakhghǝr zika gurtl. \s Manara kwatnakh kǝ Yazhigǝl awana kǝ lǝman \r (Luk 16:13) \p \v 24 Na ude tǝkha kǝ manarkhai kwatnakh kǝ dadmǝgh mits bi, akwa waygan ad fanga, ɗudan ad fang. Bi khǝmbarvan kǝ yana ka nenanan ad yan. Ən manawa ba gatars kǝ Yazhigǝl zǝ kwaɓ tsǝkha bǝrdagha bi. \s1 Dzamam bi famadǝghǝrofǝg ǝn tǝ Dadzikan \r (Luk 12:22-31) \p \v 25 Wirva yan ǝn kwara kura kwara kǝ, dzamam ba safur, zǝ dǝge da zuwa kur zǝ dǝge da khǝɓa kur bi, zǝ kadlange da tala kur kǝ vǝghur bi. A malga bakh safa ad dǝg zuwa? Tsǝguna a malga bakh vǝgh ad kadlange da tala kura? \v 26 Ən nǝgha bakh kur ɗikakh ǝn pǝdlǝn tǝ gharazhigǝla, na itar ǝn tukha bi, na itar ǝn tsǝg khi bi, naba itar ǝn dza khi da kuvur bi. Sakhkana Dadure ǝn gharazhigǝl ǝn batra dǝg zu. A malga bakh ndangura ad ɗikakh? \v 27 Warek ǝn kur ǝn tǝ dǝva dǝ ɗangw sar tǝkha kǝ sǝgarghǝr ǝntla sart tetl kǝ safa sari? \p \v 28 Ai wuɗek lava tsǝkur ǝn dzamghǝr ǝn tǝghǝr kǝ dǝge da tala kuri? Ən nǝgha bakh kur ɗaka kǝ sasikw zǝ firakh ǝn tǝ tǝghala? Na itar ǝn man tlǝr zǝ takhara kadlang kǝ ghǝr tar bi. \v 29 Sakhkana ǝn kwara kura kwara kǝ, itsa Saluman shik zǝ daghan ndanga sar, a taɓa ba dǝ chaɗfǝkhai ndǝk itsera tar bi. \v 30 Da ka tǝkha Yazhigǝl kǝ chaɗanǝf sasikw ǝn tǝ tǝghal ndǝk yan, ai khana nǝga, tǝkhula tlǝvdahgud da kara ka ndǝghanud, tǝkh bakh Yazhigǝl kǝ chaɗa kuruf mal kǝ yana? Kuram li khǝtsa fadǝghǝro fǝg. \v 31 Wirva yana ndiɗam ba kwarne, uɗa da zuwa kiyami? Uɗa da khǝɓa kiyami? Uɗa da tala kiyami? \v 32 Afke li kwal tsa Yazhigǝl ǝn gat yakhana kǝ digitakh, ai tsa kǝ Dadure ǝn gharazhigǝl kwarne ǝn nagha kur ad yakhana kǝ digitakh daghan. \v 33 Ai dǝg chaka gatam gata tlǝksa Yazhigǝl zǝ man dǝgakhai ǝn nagha Yazhigǝl, daghan yakhena kǝ digitakh da bakuran ghǝr bǝgud. \v 34 Wirva yan ndiɗam ba khul bi, wirva khula ǝn saks dǝ dlaɗakh sar. Dlaɗakhe khana a tlakurar kǝ khanen. \c 7 \s1 Bamarghǝr ba dǝ ghaza kǝ itsawar bi \r (Luk 6:37-38,41-42) \p \v 1 Bamarghǝr ba dǝ ghaza kǝ itsawar bi, khai kǝ ba kur ghǝr kǝ Yazhigǝl ad ghaz. \v 2 Ya khulf taka lave manakur kǝ udakh, da taka kura ndǝk yanud. Darame ǝn kurara da kur kǝ udakh, da kura kura din ud. \p \v 3 Uɗa kǝ mangan tsǝkha ǝn vaz sasikw ai ǝn di kǝ zǝr babagh, ai nguse ǝn di tsǝkha nga ɗangwa din biyi? \v 4 Da kwara ndarkha kǝ zǝr babagh kwarne, Ɓakhdal ɓa ka sasikw ǝn di tsǝkh, Ghǝra ghǝragh ngusan di tsǝkhe? \v 5 Mbaɗirana digi. Ndǝɗadal ndǝɗa ad nguse ǝn di tsa kha ndan, ki zǝɗa nǝgha nǝgha tsǝkha char, kǝ da ndǝɗado sasikw ai ǝn di kǝ sǝkwtagh. \p \v 6 Bamara ba dǝgakhe dǝg Yazhigǝl kǝ ghǝd bi, kaɗamardu ba dǝg kwinda chaɗure dzau gan ǝn tǝf kǝ daguwakh bi. Wirva da tǝrkwǝdu tǝrkwa itar, da guyafkhai itar da vakur da vandz kur vandza itar. \s1 Ɗawam ɗaw, gatam gat, dughwam dugh \r (Luk 11:9-13) \p \v 7 Ɗawam ɗawa, da bakura bǝgud. Gatam gata da gǝmadu gǝma kur. Dughwam dughwa ghay gud da ngura kura ngurud. \v 8 Wirva ude takaɗgana da bara bǝgud, ude gatgana da gǝmadu gǝm, tsuguna ude dughgwan ad ghay gud da ngurara ngurud. \p \v 9 War ǝn tǝb tsǝkur, kur dadakh, da ka ɗauga zǝr sar ad dǝg zu, ka baran ad kuri? \v 10 Awana da takaɗga zǝr ad kilf, ka baran ad bubi? \v 11 Da kure kǝladakha tsa tsǝkur bara dǝgakhe khwarkhwaran kǝ zarur, ngǝɗukw Dadure ǝn gharazhigǝl, afke da bǝdu bǝg ad dǝg khwarkhwaran kǝ udakhe takaɗgan ǝn vak sar. \v 12 Ɗaga dǝge ǝn nagh kur mana kura mana kǝ udakh ka manatǝra mana ghǝrur, wirva yan dǝge ǝn tuku ndzikha ndzikh Mus zǝ tsagdutsaga tlayangakh Yazhigǝl. \s1 Dlikhwan na zǝ bangan na kǝ rang \r (Luk 13:24) \p \v 13 Damaks ǝn tǝ dlikhwan na kǝ rang, wirva rangena bang, ɗul daksa tsuguna bang daks da kar. Liye ǝn daks ǝn tǝf tsuguna zikǝn itar. \v 14 Wirva rang da tǝ ɗul mbǝladu safa kǝ ngǝɗa dlikhw, ɗulen tsuguna dlikhw. Liye ǝn gatars kǝ ɗulen tsuguna na itar zikǝn bi. \s1 Ən katl ǝn tǝ zǝr sar ud ad uf \r (Luk 6:43-44) \p \v 15 Tsukwamana ghǝr dǝ tlayang filfilakh liye sakhasaks da vakura ǝn jakva tuwaghakh, ǝn khuɗ tara ndǝk khǝda tǝghalagh itar liye mbatǝra way. \v 16 Da katltǝr ǝn tǝ ɗule manda itar tlǝr kur. Ən mbǝlo mbǝlakh zǝr inabi ǝn tǝ ǝmdaga? Awana zǝr ghǝdiv ǝn tǝ dzadzǝfa? \s Dzǝngǝl inabi \p \v 17 Ndǝkyan itsera kǝ ufa khwaran ǝn yig zǝr khwaran, ufe bǝzan tsuguna ǝn yig zǝr bǝzan. \v 18 Ufa khwaran naba da yig zǝr bǝzan bi, ndǝkyan ufa bǝzan tsugun, na ba da yig zǝr khwaran bi. \v 19 Ɗeghwa ufe kwar nǝg ǝn yig zǝr khwaran, da ǝntlars ǝntlud tlǝvdagh ud da kar. \v 20 Wirva yan, da tsa diwa vak man tlǝr tar kur ad tlayang filakh. \s1 Ən tsakura ba ka lingling bi \r (Luk 13:25-27) \p \v 21 Daghan ba ude ǝn ɗakh ka dǝ Dadzikan, Dadzikan da daks da tlǝksa gharazhigǝl bi. Kwa ude a manga dǝge nagha Dadare ǝn gharazhigǝl. \v 22 Ai fitsa Taka lava, zikǝn udakhai da kwara ka kwarne Dadzikan, Dadzikan, tsa kwarga bakh kǝnda lave da dzaughǝr ǝn tǝvuk dǝ ɗakhagha? A lakwdu bakh kǝnda shaɗan ǝn ɗakhagha? A manga bakh kǝnda tlǝrakh dǝg japǝr ǝn ɗakhagha? \v 23 Ka da kwara tǝra kwara ka kwarne, ǝn tsa kura ba ka lingling bi. Tsiyam tsiyan ǝn vakar, kuram li man kǝlad. \s1 Udakh mits li khǝg \r (Luk 6:47-49) \p \v 24 Wirva yan, ɗeghwa ude a tsǝnga lavaran, mangan tsugun ad tlǝr din, da ndǝk ude kwelemlem ai khǝga fǝtasar ǝn tǝ fǝraɗ. \v 25 Tǝɗga kǝ yu, ka saudagh rǝkhagw, ka tsiyawo fuɗ sǝgo ka tlǝg mǝghen, a mbǝdga ba tsugun bi, wirva a ndǝravǝn ǝn fǝraɗ. \v 26 Ɗeghwa ude tsǝna lavaran tsugun kalwala kǝ manaman, da ndǝk dlage ndǝrga fǝtasar ǝn zagh. \v 27 Tǝɗga kǝ yu, ka saudagh rǝkhagw, ka tsiyawo fuɗ sǝgo ka tlǝg mǝghen, ka mbǝɗgan kwashang kwashang. \p \v 28 Audzala kǝ Yasu ǝn kwarakh dǝgakhan, ka ndawatǝref tsagdu lavsar na kǝ dzakhava udakh, \v 29 a tsagatǝrdu ba ndǝk li tsagdu ndzikha ndzikh bi, wirva tsagatǝru ndǝk ude nǝg dǝ ndzǝɗa tsagdu lav. \c 8 \s1 A mbanu Yasu ad madagulif \r (Markus 1:40-45; Luk 5:12-16) \p \v 1 Saudagh kǝ Yasu ǝn tǝ bǝɗar, ka gatars udakh zikǝn. \v 2 Ka sa dadak madagwilf da tǝvuk sar, kǝlgan ad juguv ka ni, “Dadzikan, da khayanǝfkh tǝkhaha kǝ mbaku fidigiɗ.” \p \v 3 Ka talal Yasu ad dǝv sar ka gǝman ad uden, ka ni, “A khayanǝf kǝ, mbumbǝg fidigiɗ.” Ən tǝvin tǝvin ka mbu ǝn tuk fich. \v 4 Ka nǝv Yasu tsin, “Tsǝna, kwarara ba kǝ itsawar ad dǝge dzaughǝr bi, dǝg da mǝdlara ghǝragh kǝ zil kǝs, bǝdu kha dǝg zaɓa tlatlǝɓ ndǝk vai kwarga ndzikha ndzikh Mus niya. Manga mana ndǝkyan, ki da mǝdla kwarne a mbukha kǝ dlam.” \s1 Fadǝghǝrofǝga mal ya tlujiyakh \r (Luk 7:1-10) \p \v 5 Da kǝ Yasu da Kafarnakhum, ka sasǝg kǝ mal ya tlujiyakh da waksar kǝ takaɗa kwarne, \v 6 “Dadzikan, zǝr tlǝrar ǝn khǝngan ǝn mǝgh, ǝmtsan tlapǝl vǝgh tsin, ǝn khǝɓ dlaɗ char.” \p \v 7 Ka nǝv Yasu tsin, “Da dǝgal ka da mbambǝg.” \p \v 8 Ka ngawar khai mal ya tlujiyakh kwarne, “Dadzikan, ǝn tlala ba ka kǝ saks tsǝkha da fǝtara bi. Uk lava da kwarga kha, da mbǝga dad tlǝrar. \v 9 Wirva ka dǝ ghǝrara ǝn kuskǝ ud kǝ, tsuguna nǝg tlujiyakh ǝn kustsǝk, tǝkhaka kǝ kwarar khai kin, ‘Dǝg dǝgal,’ ka dǝgal, da ka nika kǝ tlǝrna tsugun, ‘Saw,’ ka saks, da ka nika kǝ zǝr tlǝrar, ‘Mana dǝ yan kǝ digit,’ ka mana man.” \p \v 10 Tsǝna kǝ Yasu ndǝk yan ka ndawak ni, ka niya kǝ liye gatars gat, “Jir ǝn kwara kura kǝ, ǝn khuɗ kǝ ya Izrail a nǝgha ba ka dadak fadǝghǝro fǝg dǝ ndzǝɗa ndǝk ina bi. \v 11 Ən kwara kura kwara kǝ, zikǝn li kwal Izrailakh da sǝgo ǝn mbǝrt kǝs zǝ ǝn tǝvak ghǝr, ki da ndzakhgan tsitar zǝ Brakhim zǝ Ishaku zǝ Yakub ǝn tǝ vak khwaɗga ǝn tlǝksa gharazhigǝl. \v 12 Liye tsa itar ǝn khaitǝra giɗǝn tlǝksa Yazhigǝl, itar udakhe da tlǝv tǝr dagh ud da nikan na kǝ gurtl, vake da tuwa itar da kǝrɗ tliɗ.” \p \v 13 Ka nǝv Yasu kǝ mal ya tlujiyakh, “Dǝg dǝgal, wirva fadǝghǝro fǝgagh da mana kha manud.” Ən dǝvǝn dǝva ka mbu zǝr man tlǝr saren. \s1 A mbanu Yasu ad udakh zikǝn \r (Markus 1:29-34; Luk 4:38-41) \p \v 14 Da kǝ Yasu da fǝta Bitrus, ka nǝghan ad bab nus Bitrus magulaɓ ǝn ndzikǝn ǝn khǝngan. \v 15 Ka gǝman ad dǝv sar, ka mbu ǝn tuk magulaɓ. Ka tsifa tarkhe ad dǝgzu. \p \v 16 Ɓǝlga kǝ khagwa, Ka ɓardǝghǝr udakh ad liye kǝɗtǝr shatan kǝ Yasu zikǝn, uk lava dǝ ghay kalti a kwarga Yasu, ka dzadal ad sǝɗikw bǝzan ǝn vǝgh tsitar, ka mbakhandu tsugun ad liye kwal yanga daghan. \v 17 A mangan ad ina kǝ righada dǝge tsa kwarga Ishay tlayang kwarne, \q1 “In dǝ ghǝr sar kǝ ɓǝf ad kuɗ lapi mar. \q2 Ka ɓakiyamghǝr ad kuzakh mar.” \s1 Li kwarne da gatars kǝ Yasu kǝnd \r (Luk 9:57-62) \p \v 18 Vazga kǝ Yasuwa tsarghǝr dzakhava udakh zikǝna, ka kwarar khai kǝ furakh sar kǝ zǝghva dǝgal da tǝ yan kǝ ghǝdzǝva gadzak dǝlva Urdun. \v 19 Ka saks kǝ dadak tsagdu ndzikha ndzikh Mus da vak sar kǝ kwarara kwara kwarne, “Malǝma, da gatakhs gata ka tsa da makh.” \p \v 20 Ka nǝv Yasu tsin, “Uvakha nǝg fikakh tar, ɗikakhe pǝdlǝn gharazhigǝl tsuguna nǝg itar dǝ fǝtakha tar. Ai Zǝr Uda, na ba dǝ vake da bǝg din ghǝr sar bi.” \p \v 21 Ka nǝv tlǝrna fur sar tsin, “Dadzikan, ka daks da khǝɗana dadara ndan.” \p \v 22 “Gataks gat, khǝɗa khǝɗa tlamtsakh ad tlamtsakh tar.” Nǝv Yasu tsin. \s1 A ghitsana Yasu ad kalangas ǝn tǝghǝr kǝ yu lǝɓuk \r (Markus 4:35-41; Luk 8:22-25) \p \v 23 Da kǝ Yasu zǝ furakh sar da peryuwa ka dǝgal tsitar. \v 24 Ka sugo kǝ zikan kǝ kalangas ǝn tǝghǝr kǝ dǝlv, ka farsa daks kǝ ghǝɗkuta yu ǝn dǝlv da peryu. Yasu tsuguna ǝn khǝn khar. \v 25 Ka dǝgal tsitar da tsiya tsiya kǝ kwarara kwara kwarne, “Dadzikan, Katkiyam kat, da ruwa kiyam.” \p \v 26 Ka niya tsitar, “Uɗa lava tsǝkur ǝn gǝdza ndikini? Kuram li khǝtsa fadǝghǝrofǝg.” Ka tsif, tavarghǝr ad di kǝ fuɗǝn zǝ dǝlv, ka ɗiw vake. \p \v 27 Ka ndawatrǝf kǝ udakh, avitar, “Khulf ira kǝ ud ini? Zǝva fuɗa zǝ dǝlv ǝn tsǝnaru tsǝni?” \s1 A mbanu Yasu ad li kǝɗtǝr shaɗan \r (Markus 5:1-20; Luk 8:26-39) \p \v 28 Dala kǝ Yasu da tǝ yan kǝ ghǝdzǝva gadzak ǝn tǝ khay kǝs ya Gadarakh, ka sawala ud mits li dǝ sǝɗikw bǝzan ǝn giɗe ngitl, ka gamgitar zin. Na ude dlǝn tǝkha kǝ dal ǝn tǝ yanen kǝ ɗul bi. Wirva nagh bakha jaga tsitar bi. \v 29 Tǝvin tǝvina ka khula tsitar kwarne, “Zǝr Yazhigǝl uɗa ɗangwa tsǝkha dǝ kǝndǝndi? A sa da bakǝnda dlaɗ nagh kha dla sart kwal sagha?” \p \v 30 Ən tǝvuk khǝɗikǝna, nǝg li zighw giɗa dagu. \v 31 Ka takaɗga sǝɗikw bǝzana khen ad Yasu kwarne, “Da lakundalakh, ka khayakǝndanǝfkh daks da daguwa khan.” \p \v 32 Ka niya tsitar, “Iyo, damdǝg.” Ka dǝgala itar, da itar da daguwen. Ka tsiyif giɗa ya daguwen daghan kujaɗkujaɗ, ka ɗaɗara itar dǝga dagh da dǝlv, ruga itar ǝn yu. \v 33 Ka khwaya kǝ li zighw daguwen, daks da khuɗkǝs ka kwardu lav itar, ǝnt dǝge dzaughǝr dǝ liye dǝ sǝɗikw bǝzan. \v 34 Ka sawal udakh ǝn khuɗkǝs daghan kǝ gama zǝ Yasu. Nǝgha tsitara, ka takaɗga itar kǝ ɗuwatǝr da kǝs tar tsin. \c 9 \s1 A mbanu Yasu ad dadak mǝtsa tlapel vǝgh \r (Markus 2:1-12; Luk 5:17-26) \p \v 1 Ka dagh Yasu da peryu, ka darghǝr kǝ dǝlven kǝ daks da kǝs ai ɗakdin\f + \fr 9:1 \fr*\fq Kǝs ai ɗakdin \fq*\ft Kafarnakhum (4:13)\ft*\f*. \v 2 Sa tsitar da khuɗkǝs ka ɓardǝghǝr yakhaya kǝ udakh ad dadak mǝtsa tlapel vǝgh ǝn khǝngan ǝnt khindz. Katlga kǝ Yasu ad fadǝghǝro fǝga tar, ka niya kǝ dadak mǝtsa tlapel vǝghen, “Ndiɗ biya zǝrara, a ɓisakhanud khaipagh.” \p \v 3 Tsǝna tsitar yana, ka nǝv chalǝm li tsagdu ndzikha ndzikh Mus ǝn tǝb tar, “Ina kǝ uda ǝn nena Yazhigǝl.” \p \v 4 Tsa kǝ Yasu ad dǝge ǝn ɗaya itar ghǝr ǝn tǝf, ka niya tsitar, “Uɗa lava tsukur ǝn dzam dǝge ghwaɗghwaɗan ǝn rǝvur ndǝk ini? \v 5 Ira ngulman ra, ‘A ɓisakhanud khaipakhagha nagha,’ awana, ‘Tsiya dǝg dǝgal khi’? \v 6 Ai ǝn na ka tsatsǝg tsukur kwarne, ka Zer Ud nǝg ka dǝ ndzǝɗ ǝn lard na kǝ ɓisa khaipakh.” Ka niya kǝ dadak mǝtsa tlapel vǝgh, “Tsiyǝf tsiy, ɓa khindza daks da mǝgh.” \v 7 Tǝvin tǝvina, ka tsiyif udanena ka daks tsin da fǝta sar. \v 8 Vazga kǝ dzakhava udakha ndǝkyana ka gǝdzǝf itar, ka ɗabanǝf itar Yazhigǝle bara khulfina kǝ ndzǝɗa kǝ udakh. \s1 A ɗakhga Yasu ad Matiyu \r (Markus 2:13-17; Luk 5:27-32) \p \v 9 Ɗuwars kǝ Yasu ad vaken, madǝvin ǝn zu vuk dǝ dǝg, ka nǝghan ad udanen ai ɗakhud dǝ Matiyu, ǝn ndzǝgan tǝvak chau khadam, ka nǝv Yasu tsin, “gataks gat.” Ka tsiyifa gatars. \p \v 10 Ən tǝ khal kǝ yan, madǝv Yasu ǝn zu kaf ǝn fata Matiyu, ka saks li chau khadam zǝ li khaipakh zikǝn saks da vak sar ndzakhga itar kǝ zu kaf dagha zǝ furakh sar. \v 11 Nǝgha kǝ Farisakh ndǝkyan, ka nǝv itar kǝ furakh sar, “Uɗa lava kǝ malǝmura ǝn zu kaf zǝ li chau khadam zǝ li khaipakhi?” \p \v 12 Tsǝna kǝ Yasu dina ka ni, “Na li lapi ǝn gat dadak ngura bi, uk liye kwal yang. \v 13 Dam da tsag dǝge ǝn tuku lavan, ‘Kwiɗkwirva ǝn nak ǝn vakur, dǝg tsufa bi.’ A sau kǝ ɗakh liye man dǝge ǝn nagha Yazhigǝl ba ka bi, a sau kǝ ɗakh li man khaip kǝ.” \s1 Ndiɗǝn tǝghǝr kǝ zǝɓ ndǝl \r (Markus 2:18-22; Luk 5:33-39) \p \v 14 Fitsa tlǝrna, ka sasǝg kǝ zar ɓǝlakh Yukhan dadak para ud da vak Yasu, ka nǝv itar tsin, “A manga ndar kǝnda zǝ Fariskha ǝn zǝɓ ndǝla, zar ɓǝlagha na ba itar ǝn zǝɓ ndǝl biyi?” \p \v 15 Ka ngawa tǝrkhai Yasu kwarne, “Da manawa ndar bazdu rǝv kǝ tsaghwakh zil ghaula, dlaitar dagha zǝ zil ghauli? Ən saks sarte da ɓatǝrvalud ad zǝ zil ghaul. Da zǝɓ ǝn tǝ sarta yan itar ndǝl. \p \v 16 “Na ude da ndzǝgharu wilwa lǝgwit kǝ mughura gabag bi, wirva vak ndzǝghena da takwalva, kukha sar tsuguna da mala mala ad ai tsa chak. \v 17 Na ude da ɗi wilwa yu inabi da mughura mbǝl vigh bi. Itsa ka ɗidaghud, da chaɓa mbǝl vighen, ka da ɗiya yu inabi, mbǝl vighen tsuguna da baz, azǝgha ɗaidagh ud ad wilwa yu inabi da wilwa mbǝl vigh. Wirva yana nabe da bǝghalud ǝmb bi.” \s1 A mbanu Yasu ad dugh Yayirus zǝ nuse kǝl vizh \r (Markus 5:21-43; Luk 8:40-56) \p \v 18 Ən tǝghǝr kǝ kwara tǝra yan kǝ lava Yasu ma, ka sasǝg kǝ mal ǝn tǝghǝr kǝ gud dzakhava Yakhudakh, ka kǝlgan ad juguv ǝn tǝvuk sar ka ni, “Amtsǝga dughwar a zulava bi, ausǝg da bo dǝv ǝn tǝf da tsi” \v 19 Ka tsiyif Yasu zǝ furakh sar, ka gatars itar kǝ udanen. \p \v 20 Ka nǝg tlǝrna nus ai manga vǝg kǝlatǝm mits ǝn tukw kuza kǝl vizh, ka sagh du ligsar ka gǝman ad ghay gabag sar. \v 21 Ni ǝn rǝvakhud sar, “Da gǝma ka itsa gabag sar da mbǝga kǝ.” \p \v 22 Gwifkhai kǝ Yasu ka nǝghan, ka ni, “Ndiɗ biya dughwara. Fadǝghǝro fǝgagha kǝ mbakhu.” Ən tǝvin tǝvin ka mbu nusen. \p \v 23 Sa kǝ Yasu da fǝta mal ǝn tǝghǝr kǝ gud dzakhava Yakhudakh, ka nǝgha nǝgha tsin liye fǝg fakil zǝ dzakhava udakh ǝn kwara kava ghay sikh sikh sikh. \v 24 Ka ni, “Tsiyam tsiyǝn van. Amtsǝga ba dughuna bi, ǝn khǝn khara sar.” Ka nenanef itar dǝ ghǝɓas. \v 25 Ai lakwtǝrdal tsud da mel, ka dagh khutanan ad dǝva dughwen, ka tsiyif. \v 26 A kwazga laven itsa dǝvar ǝn kǝsen. \s1 A mbanu Yasu ad ngulfakha zǝ li khutsan tlim \p \v 27 Ba Yasu ǝn ɗuda vaken ma, ka gatars ngulfakh mits ǝn ɗakha itar dǝ ndzǝɗa kwarne, “Zǝr Doda ziwa kǝndal ziwa.” \p \v 28 Da kǝ Yasu da mǝgha ka sagh ngulfakhen da vak sar, ka niya tsitsar, “A fadǝghǝro nagh kur kwarne tǝkhaka kǝ mbakuruwa?” \p Ka nǝv itar, “Aa, tǝkha kha Dadzikan.” \p \v 29 Tǝkhal kǝ yana ka gǝman ad diyakh tar ka ni, “Ən tǝ dǝva dǝ fadǝghǝro fǝgura da mbakura mbǝgud.” \v 30 Ka ngwarǝf diyakh tar. Ka tǝkhatǝrna Yasu char kwarne, “Kwara mara ba kǝ itsawar ad ina kǝ digit bi.” \v 31 Ai dala tsitar, ka kwazdu itar ad lava itsa dǝvar ǝn kǝsen. \p \v 32 Madǝv itar dǝgal, ka ɓardǝghǝrud ad ude kwal tǝkha kǝ kwarga lav, dadake dǝ sǝɗikw bǝzan ǝn vǝgh sar. \v 33 Lakwadal tsud sǝɗikw bǝzanen, ine tsa kwar tǝkha kǝ kwarga lav ka farsa kwar lav. A ndawatrǝf kǝ dzakhava udakh ka nǝv itar, “Tsa tapa bud nǝgha khulfinak digit ǝn khaya ya Izrail bi.” \p \v 34 Ai ka nǝv Farisakh, “Afke ǝn zaɓado dǝ ndzǝɗa zikan na kǝ mal ya wurdu ad sǝɗikw bǝzanena.” \s1 A manga Yasu ad kwiɗkwiɗǝrva udakh \p \v 35 A dakhal Yasu da kǝsakh daghan zǝ gǝdzar kǝsakh, ǝn tsagdu tsag ǝn gud dzakhava Yakhudakh, ǝn tlǝkhdu lav zǝɗan ai tǝghǝr kǝ tlǝksa Yazhigǝl, tsuguna ǝn mbakha udakh zikǝn, zǝ itsera kǝ khulf kuzakh zǝ li kuɗ lapi. \v 36 “Nǝgha tsin udakh a dzavkhai zikǝn, ka kwiɗ nǝv rǝv tsin, wirva ǝn khǝɓ dlaɗ itar na ude ǝn mǝlatǝru mǝla bi, ngwaɗa tuwaghakh itar kwal nǝg kǝ dadak zighwtǝr zighw.” \v 37 “Ka niya kǝ furakh sar, zikǝn tsǝg khi, li man tlǝr tsuguna khǝɗikǝn. \v 38 Wirva yan, takaɗam takaɗa Dadzikan dadake nǝgharu kǝ tlǝr gukhen, kǝ ɓǝlondagh li man tlǝr kǝ tsara khi.” \c 10 \s A ɗakhga Yasu ad furakh sar \r (Markus 3:13-19; Luk 6:12-16) \p \v 1 Ka ɗakhga Yasu ad furakh sar kǝlatǝm mits, a batǝran ad ndzǝɗa lakdu itsǝra kǝ siɗikw bǝzan, zǝ mbakha itsera kǝ khulf kuz zǝ liye kwal yan. \p \v 2 Auna ɗakhakh dzǝran na kǝ furakh na kǝlatǝm mits. Dǝg chaka, Siman ai ɗakhdud Bitrus zǝ zǝrbab sar Ndros, Yakub zǝr Zabadi zǝ zǝrbab sar Yukhan, \v 3 Filibus, Bartamawus, Tom, Matiyu dadak chaw khadam, Yakub zǝr Alf, Tladdiyus, \v 4 Siman ud ya Kanan\f + \fr 10:4 \fr*\ft Siman dadake way kǝs sar\ft*\f*, Yakhud Iskariyoti dadake bǝdu Yasu kǝ kǝɗgakǝɗ. \s A ɓǝlatǝrǝf Yasu ad kǝlatǝm mitsen \r (Markus 6:7-13; Luk 9:1-6) \p \v 5 A ɓǝlatǝrǝf Yasu kǝ dzǝrana kǝ zar ɓǝlakh kǝlatǝm mits, ka tǝkhatǝrna ad lava kwarne, “Damba da vak liye kwal Yakhudakh bi, tsuguna damba da tlǝrna kǝs ya Samariyakh bi, \v 6 dam da vak udakh ya Izrail liye zaɗgan ndǝk tuwaghakh. \v 7 Madǝv kur ǝn dǝgal, kwaramatǝra lav Yazhigǝl kwarne, ‘Tlǝksa Ghǝrazhigǝla a khǝrzǝgan.’ \v 8 Mbakhama liye kwal yang, tsiyanǝf kur liye amtsǝgan, mbakhanu kur liye ǝn tukw fich, lakwakh du kur sǝɗikw bǝzanakh ǝn vǝgh kǝ udakh. A bakura butiyud, bǝdu ghǝrura buti. \v 9 Ɓam ba kwaɓ dawan zǝ shabu zǝ jingal ǝn mbǝlur bi. \v 10 Ɓam ba jilaɗur bi, tsa zǝ gabag mits bi, tsa kimbak, ɓam ba tsa juguljugulur bi, wirva dadak tlǝra kalkal gǝmadu dǝg siga tlǝr sar tsin. \p \v 11 “Itsera kǝ kǝs zǝ gǝdzar kǝsakhe a da kur damb, gatam ga ud charan ai da giɗa kur dagh tangw da da tǝ sarte da tsida kur. \v 12 Da ka da kur da mǝghen, ka nǝghatǝrdi kur kwarne, ‘gabǝr ǝn tǝghǝr tsǝkur.’ \v 13 Da ka chau kurkhai liye mǝghen, tsukwa gabǝruren ǝn tǝghǝr tsitar, ai da chau kurkhai ba itar bi, ka wura kurva gabǝrur. \v 14 Ɗaga mǝgha zǝ kǝse kwal chau kurkhai, awa bi kalwal kǝ tsǝn lavur, pangdu kur lagwate ǝn tǝ sigur dǝn sǝgawala kur ǝn kǝsen. \v 15 Kaɗi ǝn tǝkha kura kǝ, da ziwardal kǝ Sodom zǝ Gomora ud tǝghǝr kǝ kǝsen fitsa takalav.” \s Mbakhǝle da saks \r (Markus 13:9-13; Luk 12:11-12; 21:12-19) \p \v 16 Ya digiyam, ya ni ɓǝla kura ɓǝla ka ngwaɗa tuwaghakh ǝn tatak ya ghǝda tǝghalakh, wirva yan ɗemekh ni kur ndǝk dǝg vukhakh, tsugun kalali nikur ndǝk kakur. \p \v 17 Tsukamana ghǝr kǝ udakh, wirva da lang kur langa itar da vak takalav, tsuguna da dlagha kuru kiɓ itar ǝn gud dzakhavakh tar. \v 18 Wirvǝn gataks tsǝka kur, da lang kur lang itar da tǝvuk kǝ li man tlǝks ǝn tǝghǝr kǝ tsǝkur zǝ shikakh, wirva ki da kwardu lav zǝɗan tsǝkur ǝn tǝvuk tar zǝn tǝvuk liye kwal Yakhudakh. \v 19 Da ka da zǝɓ kurdǝghǝr itar da tǝvuk li taka lav, dzamam ba dǝ dǝge da kwara kur bi biya da kwara ndar kur bi. Ən tǝ yanen kǝ sart da bakura bǝg ka dǝ lave da kwara kur. \v 20 Wirva kuram ba da kwar laven bi, wirva Sǝɗikw Chuwaɗaɗan Dadure ǝn kur, in da kwarado lava sǝgawal ǝn ghayur. \p \v 21 Zǝrbab da bǝdu zǝrbab sar kǝ kǝɗa kǝɗa tsud, dad tsuguna da bǝdu ad zǝr sar, zara tsuguna da tsiyara kǝ baba zǝ dad itar, zǝ man dǝgakhai da nala kǝ dlǝva ɗul ǝmtsa tar. \v 22 Itsawara da nagh kur ba wirva ka bi. Ude bǝga rǝv tangw da tǝ mbasa sar da katakatud. \v 23 Da ka bakura dlaɗud ǝn mbiyan kǝ kǝs, ka kwaya kur da tlǝrna kǝs, ya kaɗiyǝn ǝn kwara kura kǝ, kǝda ditla ɗaga kǝs ya Izrail tsǝkur, da sosǝg ka Zǝr Ud. \p \v 24 Na dadake ǝn tsag digit da mal dadak ai ǝn tsagardu tsaga bi, awana zǝr tlǝre malga dad mǝgh sar bi. \v 25 Da ka tlakǝnalin kǝ dadak tsag lava kǝ nǝga ndǝk dadak tsagdu lav, zǝr tlǝr tsuguna ndǝk dad mǝghsar. Da ka mal ya wurdu kha nǝv itar kǝ dad mǝghena, da ɗakha dǝ uɗitar ad yakhsari? \s Ude da gǝdzud \r (Luk 12:2-7) \p \v 26 Wirva yan, gǝdzamtǝr bi, wirva na dǝge khǝmban ai kwal da mǝdlandowal tsud bi, tsuguna na dǝge ɓǝghan kwal da tsatsud bi. \v 27 Dǝge ǝn kwara kura kǝ ǝn gurtl, kwaram kwar ǝn tǝ fatsi tǝghǝr. Dǝge kwarakh dagh ud da tlim, tlǝkhamdu tlǝkhǝn tǝ mbachar. \v 28 Gǝdzam ba dǝ liye tǝkha kǝ kǝɗga vǝghur bi, ya tǝkh ba itar kǝ kǝɗga saf bi. Gǝdzam gǝdza Yazhigǝl ai tǝkh kǝ kǝɗga vǝgha zǝ saf tangw da tǝ fay. \v 29 Mits bakh chughwaghwakh ǝn sukwduwud ǝn tǝ shabu kitakula? Na bai da ɓǝlal itsa kitakul da khay ai kwal da tsa kǝ dadur bi. \v 30 Afke itsa guj ghǝrura kǝdlana. \v 31 Wirva yana, gǝdzam bi. Afke a malga kur ad chughwaghwakh zikǝn kǝ ndanga char. \s Khayanǝf khaya zǝ kuɗ khayanǝf khaya dǝ Yasu \r (Luk 12:8-9) \p \v 32 Ɗaga ude mǝdla kwarne dǝg sar kǝ ǝn tǝvuk kǝ udakh, ghǝrar tsuguna da mǝdla mǝdla ka kwarne dǝgar ghǝrsar ǝn tǝvuk Dadare ǝn ghǝrazhigǝl. \v 33 Ɗaga ude bǝga tsuguwar ǝn tǝvuk kǝ udakh, ghǝrar tsuguna da bǝg tsugu kǝn tǝvuk kǝ Dadare ǝn ghǝrazhigǝl. \s Gabǝr ba ɓadagh ka bi pǝg \r (Luk 12:51-53; 14:26-27) \p \v 34 Dzamam ba kwarne gabǝr a ɓadagh ka da lard bi. A so kǝ wirva ɓado gabǝr ba ka bi, ya katsakar. \v 35 Ya so kǝ, \q1 Wusha zǝra zǝ dad sar. \q2 Dugh zǝ bab sar tsǝgun. \q1 Ghawul tsuguna zǝ dzik sar nus. \q2 \v 36 Dadak mǝgha yakh sar da nǝga kǝ tlǝghum sar. \p \v 37 Ude ǝn way bab sar zǝ dad sar mal tsǝk, a tlal ba kǝ nǝga kǝ zǝr ɓǝlara bi. Ude ǝn way zǝr sar awana dugh sar mal tsǝka tsugun, a tlal ba kǝ nǝga kǝ zǝr ɓǝlara bi. \v 38 Ude ɓǝf ba dǝ ufa khǝrta sar kǝ gataks gata bi, a tlal ba kǝ nǝga kǝ zǝr ɓǝlara bi. \v 39 Ude ǝn nagh kat safa sar, da bǝgh. Ude kǝɗdu safa sar wirva kǝ, da gǝmadu gǝm. \s Dǝg siga tlǝr \r (Markus 9:41) \p \v 40 Ɗaga ude a chau kurkhai, ka chau ka yin, ude chau kai tsuguna Dade ɓǝlakondagh a chau gin. \v 41 Ɗaga ude chauga tlayang Yazhigǝl da chauga kǝ wirve tlayangin. Dǝg sige da baruda, da kalkal zǝ dǝg tlayangen. Ɗaga ude chauga dadak kalali da chauga kǝ wirve dadak kalali yin, dǝg sige da baruda da kalkal zǝ dǝg dadak kalaliyen. \v 42 Ɗaga ude ǝnkaru itsa kwat yu kitakul ak khǝɗikan ǝn tatak furar wirve furarin, ya jir ǝn kwara kura kǝ, na ba da bǝghǝn dǝg sig sar bi. \c 11 \s1 Yasu zǝ Yukhan Dadak para Ud \p \v 1 Udzala kǝ Yasu ǝn tǝkhatǝra lava kǝ furakh sar kǝlatǝm mits, ka ɗuwars ad yanen kǝ vak, tsuguna ka dǝgal tsin da tsagatǝrdu tsaga zǝ tlǝkhatǝra lav Yazhigǝl kǝ dlǝmdla kǝsakhe khǝrza dǝ yanen kǝ kǝs. \p \v 2 Tsǝna kǝ Yukhan dadak para ud ǝn zaw ad dǝgakhe tsǝn mana Kristu, ka ɓǝlandal ad chalǝm Zar ɓǝlakh sar da vak sar. \v 3 Nǝv itar kǝ Yasu, “Kwara kǝnkhe kwar,” “Kha naghek dadake tsǝn kwara Yukhan dadak para ud da sǝgdagh na, nagha da gwit tlǝrna ud sikha khǝkǝndi?” \p \v 4 Nǝv Yasu tsitar, “Damaks da kwarara kwara kǝ Yukhan ad dǝge tsǝna kur zǝ dǝge nǝgha kur. \v 5 Ngulfakha a ngwarǝf di tsitar, ǝn dǝga ghwurɗikakha, li kuza fǝcha a mbakharu fidgiɗ, ǝn tsǝnatsǝna tǝngakh, a gwidǝn tsaya tǝrǝfud kǝ li tsa amtsǝgan, ka kwaratǝra lav zǝɗan ud kǝ talagakh. \v 6 Dadak bark liye kwal guyakdu lig wirva dǝge ǝn mana kǝ.” \p \v 7 Madv zar bǝla Yukhan ǝn daks, ka farsa Yasu kwara tǝra lava kǝ udakh ǝn tǝghǝr kǝ Yukhan kwarne, “Dala tsǝkur da vak Yukhan ǝn tǝghal, da kuram ǝn kurana wuɗa tsǝn nakur nǝgha nǝghi? A dal da vaz tsǝɓ tsǝɓan kǝ mase ǝn kaɗa fuɗ nagh kur? \v 8 Tsa dal da vaz uɗa kuri? Ude chaɗfkhai ǝn kadlang khwaran naghf kur? Liye chaɗfkhai ndǝkyana ǝn gidǝn tǝ gǝlvakh shikakh itar fǝka. \v 9 Kwara make kwar, tsa dal da vaz uɗa kuri? Tlayang nagha? Ndǝk yanen, ai tsuguna a nǝgha tsǝkur dadake a malgan ad Tlayang. \v 10 Tsa Yukhan dadake tsa vindzava lav ǝn tǝghǝr tsin ǝn kaɗkaɗ kwarne, \q1 “ ‘Da ɓǝlaɓǝla ka ad zǝr ɓǝlara kǝ dakho ǝn tǝ vuk. \q2 Dadake da ɗikakha ɗul.\f + \fr 11:10 \fr*\ft Malachi 3:1\ft*\f*’ \m \v 11 Ən tekha kura tǝkha kǝ, na nuse taɓa yig zǝr ai do da tǝ Yukhan dadak para ud dǝ ndanga bi. Ai tsugun, dadake khǝɗikan ǝn tlǝksa gharazhigǝla a malgan ad Yukhan kǝ ndang. \v 12 Tsif ǝnt sarte tsa kwardu Yukhan dadak para ud ad lav Yazhigǝl tangw da tina kǝ sart. A wushif ghǝr kǝ tlǝksa gharazhigǝl, li tsiyara mǝkǝn kǝ udakha ǝn nagh pǝrd tlǝksa Yazhigǝl itar dǝ ndzǝɗ. \v 13 Lave a tsagdu nzdikha nzdikh Musa zǝ kaɗkaɗ tlayangakh daghan a kwarga itar lav ǝn tǝghǝr kǝ tlǝksen kǝda sǝgdagh kǝ Yukhan \v 14 Da khayanǝf kur dǝ lav tara, Yukhan ai tsǝn kwarud lavǝn teghǝra, in Ili na tsǝn kwarud da sǝgdagh. \v 15 Tsǝna dadak tlim ad lave kwarud. \p \v 16 “Da kura dǝ war ka udakh zamani? Ghila zar mbisane ǝn giɗǝn te ɓala kasuk ǝn ɗakhva kǝ da man sakw ǝn tatak tar itar zǝ kwar lava kwarne, \q1 \v 17 “ ‘Fakurkhe kǝnda fyakǝla. \q2 Kalwala kur kǝ tsug. \q1 Fuka kurkhai kǝnda fuk. \q2 Kalwala kur kǝ tu.’ \m \v 18 Sodagh kǝ Yukhana, tsa nabǝn zu dǝg zuwakh zǝ khǝɓ itsera kǝ digitakh bi, ‘Ka sǝɗikw wurdu ǝn vǝghtsino nǝv itar.’ \v 19 Wur sodagh Zer Uda, ǝn zuwa zuwa zǝ khǝɓa khǝɓ, ‘Vaza dǝ udan na. Mbǝlv zǝn ɗayuɗay, zǝ tsaghw li chau khadama zǝ li man khepo nǝv itar.’ Tlǝre ǝn mana udan in da mǝdlan ad kwalemleme a bara Yazhigǝl.” \s1 Kǝsakhe kalwal kǝ pǝlghǝr \r (Luk 10:13-15) \p \v 20 Udakhe ǝn kǝsakhe tsa manakhga Yasu ad dǝg ndawakakh ǝn kǝs tar, a kalwala itar kǝ pǝlghǝr, ka tavatǝrghǝr ad di. \v 21 Ɗangwa tsǝkur, Korasin. Ɗangwa tsǝkur, Betsaid. Da tsa a manakhgǝn kǝs ya Taya zǝ Sidom ud ad dǝg ndawakhe a manavǝn vakur, tsa pǝlga itar ghǝr gulyan, tsa ɗaiva itar ad Ligwit ngǝz zǝ ɗaiva fǝts ǝn tǝ vǝghakh tar. \v 22 Ai tǝkha kura tǝkha kǝ, da ziwardala kǝ udakh ya Taya zǝ Sidon ud tǝghǝr tsǝkur fitsa man taka lav. \v 23 Kha tsugun Kafarnakhum, da ghǝr tsǝkhǝn kurana da ɓǝkha ɓakhud da gharazhigǝla? Əmma tsǝkhara, da kǝɗkh dagh da vak liye ǝn tǝ fayud. Da tsa mangǝn Sadom ud ad dǝg ndawakakhe tsa mangud ǝn vakur, tsa dla itar sakhkan. \v 24 Ai tǝkha kura tǝkha kǝ, da ziwardala kǝ udakh ya Sadom ud tǝghǝr tsǝkur fitsa man taka lav. \s1 Ausǝgam da vakara kǝ mbǝladu fǝtav \r (Luk 10:21-22) \p \v 25 Ən tǝ yanen kǝ sart a kwarga Yasu kwarne, “Ən kwara kha us ka Dada, Dadzikan dadak gharazhigǝl zǝ khay, wirva a ɓǝgharna kha dǝgakhana kǝ liye kwalemlem zǝ liye ǝn tsa lav, ka mǝdlatǝrankh kǝ zar mbisan liye kwal tsa lav. \v 26 Khwara Dada, wirva ndǝk yanen kǝ manakhal. \p \v 27 “A ba ka Dadar ad digitakh daghan. Na ude tsa Zǝr bi uk Dad, tsuguna na ude tsa Dad bi uk Zǝr, zǝ udakhe a naghga Zǝren tsugun ad mǝdlatǝramǝdl. \p \v 28 “Ausǝgam da vakar, daghanure a suvgan dǝ zǝɓ kadlang ɗimɗiman, da bakura fǝtava kǝ. \v 29 Ɓamǝf ɓa changlagara da tǝ pepur. Tsagam tsagǝn vakar, wirva ka dadak tsukwana ghǝr kǝ man digitakh kǝ, zǝ dadak gulandagh ghǝr kǝ ǝn rǝv, ka da mbǝladu mbǝla kur fǝtava kǝ ghǝrur. \v 30 Changlagara na ba ɗimɗim bi, kadlangara tsuguna chafchaf.” \c 12 \s1 Ndiɗǝn tǝghǝr kǝ fitsa fǝtava Yakhudakh \r (Markus 2:23-28; Luk 6:1-5) \p \v 1 Ən sartena a dala Yasu dǝgal diwa gukh ǝlkam fitsa fǝtava Yakhudakh. Ndzitǝrǝf kǝ wai kǝ furakh sar, ka farsa itar ad sǝɗ khi ǝlkam kǝ zuwazu. \v 2 Nǝgha kǝ Farisakh ndǝk yana, ka kwararkhe itar kǝ Yasu kwarne, “Vaz, ǝn man dǝge a gadlga ndzikh zar ɓǝlakhagh fitsa fǝtava Yakhudakh.” \p \v 3 Ka nev Yasu tsitar, “A tugwa bakh kur ad dǝge manga Dod mbatǝra kǝ wai zǝ li dǝgakh sara? \v 4 Ka da da Fǝta Yazhigǝl, ka ɓǝf itar zǝ li dǝga sar ad brudiye kwal kalkal ba zuwa zuwa tsitar bi, uk Zilkǝs kitakul da zuwan. \v 5 Tsa tugwa bakh kur ǝn ndzikha ndzikh Mus kwarne, Zil kǝsakhkhe ǝn Fǝta Yazhigǝla ǝn kǝla ndzikh itar fitsa fǝtav. Tsuguna a nala ba kwarne a manga itar khaip bi. \v 6 Tǝkha kura tǝkha kǝ, auna ude a malgan ad Fǝta Yazhigǝl kǝ ndangǝn vana khan. \v 7 Da tsa katlga kur dǝge ǝn kwara kaɗkaɗ, ai kwarga Yazhigǝl kwarne, ‘Giɗa kwiɗkwiɗǝrǝv ǝn na kǝ, dǝg tsufa bǝn na ka bi.\f + \fr 12:7 \fr*\ft Huzay 6:6\ft*\f*’ Tsa na kur ǝn batǝrghǝr ghaza kǝ li kwal dǝ khaip bi. \v 8 Wirva yan ka Zǝr Ud, ka Dadmǝgh fitsa fǝtava Yakhudakh.” \s A mbanu Yasu ad dadak ǝmtsa dǝv \r (Markus 3:1-6; Luk 6:6-11) \p \v 9 Ka ɗuwars Yasu ad yanen kǝ vaka, ka dadǝg tsin da gud dzakhava Yakhudakh. \v 10 Ən gud dzakhvena, nǝg udanen dadak ǝmtsa dǝv, ka ndiɗarwar itar kǝ Yasu kwarne, “A khayanǝf nagh ndzikh ad mba ud fitsa fǝtava?” Nǝv itar kǝ nǝghda mbǝladu ghaza Yasu. \p \v 11 Ai ka nditarwal Yasu kwarne, “Da ka nǝg ude dǝ tuwagh ǝn tatakuran, da ɓǝldaghin da fik fitsa fǝtav, atsuk na dadak tuwaghǝn da ɓado ɓa biya? \v 12 Afka a malga ud ad tuwagh kǝ ndanga char. Wirva yana a khayanǝf ndzikha ad mǝlaru kǝ ud fitsa fǝtav.” \p \v 13 Khalak yana ka niya kǝ dadak ǝmtsa dǝven, “Taladala dǝvagh” Ka taladal, ǝn tǝvin tǝvina ka mbu dǝva sar charang, ka nala ndǝk yan kǝ dǝv. \v 14 Da mbiyanen, ka dǝgal kǝ Farisakh da ɗi dzanak kǝɗ Yasu kǝ ǝmts. \s Yasu in zǝr tlǝre a zǝɓǝf Yazhigǝl \p \v 15 Katlga kǝ Yasu ad rajakhadghǝr (ɗayaghǝr) tara, ka ɗudan ad yanen kǝ vak. Ka gatars gata kǝ udakh zikǝn. Ka mbakhatǝru kǝ li kwal tsa yanga daghan. \v 16 Ka ndǝɗatǝrnǝf ad tlim kwarne, kwarara betar kǝ udakh ad lav ǝn tǝghǝr tsin bi. \v 17 Dǝge mangin kǝ righanǝf dǝge tsa kwarga Ishay Tlayang. Ai kwarga Ishay kwarne, \q1 \v 18 “Auna zǝr tlǝre a zǝɓǝf kǝ. \q2 Ən waya waya kǝ, ai zǝɗaku zǝɗa char. \q1 Da bara bǝg ka dǝ Sǝɗikwar. \q2 Tsǝguna ka da tlǝkhdu lav ǝn tǝghǝr kǝ taka lav jir kǝ khulf udakh daghan. \q1 \v 19 Na ba da man tsugu zǝ bura bi. \q2 Da tsǝna bud lav sar dǝ ndzǝɗ ǝn tǝ ɗulakh ǝn khuɗ kǝs bi. \q1 \v 20 Mbaɗize tsa tǝrɗǝfa, naba da kǝlakǝla bi. \q2 Karakazaze tsa dǝm da ǝmtsa, naba da kǝɗakǝɗa bi. \q1 Da tǝkhavala tǝkh, akwa nǝghin ad taka lav jir a zugan ad fir. \q2 \v 21 Da bo ghǝr ǝn tǝ ɗakha sar udakh liye kwal tsa Yazhigǝl daghan.”\f + \fr 12:21 \fr*\ft Ishay 42:1-4\ft*\f* \s1 Baalzabul ǝn vǝgh kǝ Yasu nǝv Farisakh \r (Markus 3:20-30; Luk 11:14-23) \p \v 22 Ka ɓardǝghǝr yakhaya kǝ udakh ad ude ngulf ai ghwirtl da vak Yasu, wirva sǝɗikw bǝzan ǝn vǝgh tsin. Ka mbanu Yasu. Ka farsan ad kwar lav, tsuguna ka nǝgha nǝgh. \v 23 Ka ndawatǝrǝf kǝ udakh daghan, Ka nǝv itar, “Ara, ina kuda in khǝ Zǝr Doda?” \p \v 24 Ai tsǝna kǝ Farisakh ndǝk yana ka nǝv itar, “Afka dǝ ndzǝɗa tsawar bi. Dǝ ndzǝɗa Baalzabul shik ya wurdu, ǝn zaɓakhadowin ad sǝɗikw bǝzan ǝn vǝgh kǝ udakh.” \p \v 25 Fatsiye audzala Yasu ǝn tsa dǝge ǝn ɗaya itar ǝn rǝvakhuɗ tar, ka avin tsitar, “Ɗaga tlǝkse a tǝkaghǝran mits, ǝn tlughuma itar ǝn tatak tar, yanen kǝ tlǝksa da ghitsga ba dangar bi. Ɗeghwa kǝsa zǝ mǝghe a tǝkaghǝra mits tsugun, ǝn tlughuma itar ǝn tatak tar, na ba da ghitsa bi. \v 26 Da ka ǝn zǝɓadal Shatan, Shatan sǝgawal ǝn udakh, afka ǝn gadla dǝ ghǝrsar. Ai da ghitsa ndar tlǝksa sari? \v 27 Ai da ka dǝ ndzǝɗa Baalzabul ǝn zaɓado ka dǝ sǝɗikw bǝzanakh, ai zar ɓǝlakhura mi? Ən zǝɓtǝrdal dira kǝ ndzǝɗa itari? Ai furakhur da taka kura lav ǝn tǝghǝr kin. \v 28 Ai daka dǝ ndzǝɗa Sidikw Yazhigǝl ǝn zaɓadal ka ad shatanakh, atsuk a sa tlǝksa Yazhigǝl da tǝghǝr tsǝkur. \p \v 29 “A tǝkh bud kǝ da da khutsadala kadlang ǝn mǝgha dadak ndzǝdan bi, khekwa da ndzaɗana ghud ndan, bidǝgud ǝn tǝkha kǝ khutsadala kadlang ǝn fǝta sar. \p \v 30 “Ude kwal nǝg zǝ kǝ, atsuk ǝn man tluhguma zǝ kǝ. Ude kwal mǝlaku dǝ dzakha dzakha atsuk ǝn kwazakdu kwaz. \v 31 Wirva yan, ǝn kwara kura kwara kǝ, da ɓisatra ɓisud kǝ udakh ad itsera kǝ khaip zǝ lav nenakh ai manga itar. Ai tsugun, ude kwarga lava dǝ nen ak Sǝɗikw Yazhigǝl, na bud da ɓisara ɓisa bi. \v 32 Ɗaga ude kwarga lav nen ǝn tǝghǝr tsǝka Zer Ud, da ɓisara ɓisud. Ai ɗeghwa ude kwarga lav nen ak Sǝɗikw Yazhigǝl, linglinga na bud da ɓisara ɓisa tsa kǝvena tsa da tǝ kwarge da saks bi.” \s Ufa khwarana ǝn katlǝn tǝ zar sar ud \r (Luk 6:43-45) \p \v 33 Da nǝgharu kha kǝ uf khwaranyan zǝr khwaran da yigin. Da ka nǝgharu ba kha kǝ uf bi, zǝr bǝzan da yigin. Wirva ufa khwarana ǝn katlǝn tǝ khulf zar sar ud. \v 34 Kur zar ya pushakhan. Da tǝkh duɗa kur kǝ kwarga lav khwaran fatsiye nguɗiyakh kuri? Afka ǝn khuɗ kǝ dǝgakhe ǝn rǝvakhuɗ ud inǝn sǝgawal ǝn tukw ghay. \v 35 Ud charana, ǝn zǝɓado ǝn dǝg charane ǝn khuɗ kǝ dǝg charane a bǝgin ǝn rǝvakhuɗ sar. Ud nguɗiya, ǝn zǝɓado ǝn dǝg nguɗi, ǝn khuɗ kǝ dǝg nguɗiye, a bǝgin ǝn rǝvakhuɗ sar. \v 36 Ən kwara kura kwara kǝ, ɗeghwa kwadlamb ghaye ǝn kwara udakh, da kwara kwara itar dǝge bǝtra da kwar yanen fitsa takalav. \v 37 Ən tǝ dǝva dǝ lave kwarga kha da mana khud takalav. A bakhghǝr ud ghaza awana dadake kwal dǝ ghaz. \s1 Udakh kwargǝna ǝn nagh nǝgha dǝg ndawak itar \r (Markus 8:11-13; Luk 11:29-32) \p \v 38 Ka kwararkhe yakhaya kǝ li tsagdu ndikha ndikh Mus zǝ Farisakh kwarne, “Malǝm, ǝn na kǝnda mǝdla kǝnda mǝdla tsǝkha ad zikan kǝ dǝg ndawak ai da mǝdla dakha ndzǝɗagh.” \p \v 39 Ka niya tsitar, “Udakh li kwargǝna, li kwal fadǝghǝro dǝ Yazhigǝl kur, nguɗiyakh tsugun. Nagha kur ad nǝgha dǝg ndawak ǝn vakar, ai na bud da mǝdla kura mǝdla bi, akwa ndawake ǝn tǝghǝr kǝ Yunan tlayang. \v 40 Ndǝkve a manga Yunan ad khǝna khǝkerɗ viɗ zǝ fatsi ǝn khuɗ kǝ zikana kǝ kilf, da mana ndǝk yan ka Zǝr Ud ad khǝna khǝkerɗ viɗa zǝ fatsi ǝn mbǝrt kǝ khay. \v 41 Fitsa takalav da kwara tǝra kwara udakh ya Nineba kǝ li kwargǝn kwarne, a manargan ad khaip. Wirva itar udakh ya Nineba a pǝlga itar ghǝr ǝn tǝ dǝva dǝ lav Yazhigǝle a kwaratǝrkhe Yunan. Ai tsuguna auna ude a malgan ad Yunan dǝ ndzǝɗ ǝn van. Dakhkana a pǝlga ba kur ghǝr bi. \v 42 Fitsa takalav, da tsiya nuse shik ǝn khay ya Sheba kǝ kwar kwarne udakh kwargǝn a manargan ad khaip. Wirva soghǝr ǝn vak bita char, kǝ tsǝn lav kwalemleme ǝn tsagdu Saluman shik. Ai tsuguna nǝg ude a malgan ad Saluman shik dǝ ndzǝɗ ǝn van.” Dakhkana a pǝlga ba kur ghǝr bi. \s Gwiya saks Sǝɗikw Bǝzan da vǝgh kǝ udanen \r (Luk 11:24-26) \p \v 43 Da sawala sǝdikw bǝzan ǝn vǝgh kǝ ud, ka gwayav ǝn vakakhe kwal nǝg kǝ yu kǝ mbǝladu vak fǝtava tsin. Ai da ka mbǝladu bin bi, \v 44 ka ni, da gwiya daks da kwazaghare tsa sawalaka. Da gwiyoghǝrina a tlarghǝr ba kǝ itsawar bi tsuguna tleɗan, a ɗikavana mǝgh. \v 45 Ka da gwiya dǝgal da khutsado tlǝrna sǝɗikw bǝzanakh uɗif, liye malgan kǝ mbǝrsh. Kǝ daks tsitar kǝ giɗǝmb. Khalakyana, ka da malamala giɗa sare kǝ khal, ade tsa chak kǝ bǝz. Da dzaughǝr ndǝk yan kǝ nguɗi udakh li kwargǝn. \s1 Zar babakh Yasu zǝ bab sar \r (Markus 3:31-35; Luk 8:19-20) \p \v 46 Madǝvin ǝn kwar ghay zǝ udakha, ka sasǝg kǝ bab sar zǝ zar babakh sar. Ka ghitsǝga itar ǝn mǝl, ǝn nagh kwar lava itar zin. \v 47 Ka nǝv tlǝrna ud tsin, “Babagha zǝ zarbabakhagh ǝn ghitsǝn mel, ǝn na kwar lava itar zǝ kha.” \p \v 48 Ka ndiɗarwal kǝ dadake tsa kwarkhe kwar, “War babara, zǝ zar babakharenra?” \v 49 Ka mǝdlarnan ad furakh sar dǝ dǝva ni, “Auna babara zǝ zar babakharǝn tǝ van. \v 50 Wirva ɗeghwa ude ǝn man dǝge ǝn nagha Dadare ǝn gharazhigǝl kǝ manaman tsin, in zǝr babara, zǝ dugh babara, zǝ babar.” \c 13 \s1 Jakva lav dadak kwazdu khulf \r (Markus 4:1-9; Luk 8:4-8) \p \v 1 Fitsa vayanena, ka sawala Yasu ǝn mǝghen, dala ka nndzǝgan ǝn tǝ ghay dǝlv kǝ tsagardu kǝ udakh. \v 2 Dzakhava udakh zikǝn char tsarghǝr itar dingrik. Ka dagh da per yuwa nndzǝgan. Dzakhava udakh tsuguna ghitsga itar ǝn tǝ ghay dǝlv. \v 3 Ka kwara tǝr khai ad lava dǝ jakva lavakh zikǝn. Ni, “Nǝg dadak gukhen a dala da kwazdu khulf ǝn gukh sar. \v 4 Madvin ǝn kwazdu khulfa, ka ɓalala yakhay kǝ khuf ǝn tǝ ɗul, ka sa ɗikakha vaɗu itar. \v 5 Ka ɓalala yakhay kǝ khulfakh ǝn tǝ fǝraɗ vake kwal nǝg khay char. Ka fǝtsawala kujaɗ kujaɗ, wirva khayen ǝn tǝvina naba zikǝn bi. \v 6 Tǝvga kǝ fatsiya ka ɓayif itar, ka ghulala itar, wirva a dagh ba tlǝl sar char bi. \v 7 Yakhaya kǝ khulfen tsuguna a ɓalardagh da vake dǝ tak, fǝtsala tsina, ka ɗakalar zǝ tak, ka ɓidzatǝrǝf taken. \v 8 Yakhaya kǝ khulfakh tsuguna a ɓalal da vake duɓan itar. Ndǝkchiɓ yiga itar zǝr dǝrmǝk dǝrmǝk. Yakhaya kulǝnkwakh kulǝnkwakh. Yakhaya tsuguna kulkhǝkerɗ kulkhǝkǝrɗ.” \v 9 Ka nǝv Yasu kǝ dǝg mbas, Ɗeghwa ude dǝ tlim tsǝn lava, baru bǝgin tlim. \s Dǝge kǝ mangan ǝn tsagdu win lava dǝ jakva lavakh \r (Markus 4:10-12; Luk 8:9-10) \p \v 10 Ka sa furakh Yasu ka nǝv itar tsin, “Uɗa lava tsǝkhǝn kwaratǝra lava tǝ dǝva dǝ jakva lavakhi?” \p \v 11 Ka ngawa tǝrkhai kwarne, “A bakura tsǝkurud ndzǝɗa tsa dǝge ɓǝghan ǝn tǝgher kǝ tlǝksa gharazhigǝl. Ai itara a batǝra bud bi. \v 12 Wirva ɗeghwa ude dǝ digit da banarghǝr bǝgud char, ka da ndaɓai ǝn vak sar zikǝn. Ai ude kwal dǝ digit char, ka da chawarval chawud ngwaɗa khiɗike dinin. \v 13 Dǝge kǝ mangan ǝn kwara tǝra ka lava dǝ jakvakh in kwarne, \q1 “Wirva itsa vazavaza itara ǝn nǝgha ba itar bi. \q2 Itsa bǝga itar tlima ǝn tsǝna ba itar bi. Tsǝguna ǝn katlanǝf ba itar bi.” \m \v 14 Wirva yan lave tsa kwarga Ishay tlayang a righǝf ǝn vak tar. \q1 Nǝv Ishay tlayang “Da tsǝnakha tsǝna kur lav, ai da katlga ba kur tsa khǝɗikǝn bi. \q2 Uk da ɗema di tsǝkur ǝn tǝf, ai tsuguna da tsa ba kur dǝge ǝmbin bi. \q1 \v 15 Wirva gufǝrva udakhana a ɓengɓengǝf. \q2 Ən tsǝna ba tlimakh tar ad lava bi. \q2 A khaɗakhardu itar ad diyakh tar. \q1 Khek nǝgha nǝgha tsitar dǝ diyakh tar. \q2 Khek tsǝna tsǝna tsitar dǝ tlim tar tsǝgun. \q2 Wirva nagh ba itar katlgakatlǝn rǝvakhuɗ tar bi. \q1 Ka guyoghǝr itar da vakara mbakhatru kǝ. \m \v 16 Nǝg bark kǝ diyakhur wirvǝn nǝgha nǝgha kur din. Ndǝk yan tlimakhur tsugun wirvǝn tsǝna tsǝna kur din. \v 17 Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, zikǝn tlayangakh Yazhigǝl, zǝ li kalaliyakh, tsǝn na itar nǝgha dǝge ǝn nǝgha kur. Ai a nǝgha ba itar bi. Zǝ na tsǝna dǝge ǝn tsǝna kur. Ai a tsǝna ba itar bi.” \s A kwarga Yasu ad dǝge ǝn tuku jakva lav dadak kwazdu khulf \r (Markus 4:13-20; Luk 8:11-15) \p \v 18 Auna dǝge tuku jakva lav dadak kwazdu khulfen. \v 19 Da tsǝna kǝ udan ad lavǝn tǝghǝr kǝ tlǝksa gharazhigǝl, ǝn tǝ khalak yana a katlǝga bi, a nala ghila va khulfe a ɓalal ǝn tǝ ɗul. Tsǝnga kǝ udanen ad lav Yazhigǝl, ka sa Shatan, khutsala dǝ khulfe a tukhgud ǝn gufǝrva sar. \v 20 Khulfakhe balal da tǝ khayen tǝ fǝraɗ, in jakva ude benǝn tsǝna lav Yazhigǝl, ka chauga dǝ khwaɗg. \v 21 Fatsiye a dagh ba tlǝl sar da khay char bi, baga tsin ad rǝv da tǝ sart khǝɗikǝn. Tsiyif kǝ dlaɗa, zǝ mbakhǝl ǝn tǝghǝr kǝ lav Yazhigǝle tsǝnin, kujaɗ kujaɗ ka mbǝɗgan. \v 22 Khulfe ɓaldagh da vake dǝ takakh tsugun, itar jakva udakhe tsǝnga lav Yazhigǝl. Ai wirva mbakhǝl nagh dǝg lard zǝ valaval way tluwandal ǝn lard, a gadlarkhe ad ɗaka kǝ khulfen. Khulfen tsuguna a bǝdu bad zǝr bi. \v 23 Khulfe ɓalal da tǝ vak duɓan tsugun, in jakva ude tsǝnga lav Yazhigǝl katlgan tsugun. A mangan ad tlǝr din, tlǝm gǝmadu ad nuba khulfen. Yakhaya dǝrmǝk dǝrmǝk. Yakhaya kulǝnkwakh kulǝnkwakh. Yakhaya tsuguna kulkhǝkerɗ kulkhǝkǝrɗ. \s1 Jakva lav dlǝghe ǝn gukh lǝkam \p \v 24 Ka gwidǝn Yasu ad kwara tǝra tlǝrna jakv lav, ni, “ Tlǝksa gharazhigǝla ghila ude tukhga khulf khwaran ǝn gukh sar. \v 25 Ən tǝ sarte ǝn khǝn khar udakh, ka dala dadak tlǝghum sar ka tukhgan ad khulf dlǝgh ǝn gukh lǝkamen. Ka tǝkaval sar. \v 26 Ɗakala kǝ lǝkamen yigan ad zǝr. Dlǝghen tsuguna, sawal ǝn khuɗ. \p \v 27 “Ka sagh li man tlǝr dadak gukhen da vak sar. Ka nǝv itar tsin, ‘Dadmǝgha, atsuk khulf charan bakh tsa tukhga khǝn gukhaghena? A sawal ndar dlǝgh tsugun ǝn gukheni?’ \p \v 28 “Ka niya tsitar, ‘Dadak tlughumara kǝ mangain.’ Ka nǝv zar man tlǝrsar tsin. ‘Əna nagh kha dǝgal tsǝkǝnda da ndaɗdu ndaɗa dǝ dlǝghena?’ \p \v 29 “Ka niya tsitar, ‘Au, wirva nalabin dǝ kur ǝn ndaɗdu dlǝgha, ndǝɗamado ba zǝva lǝkam tsugun bi. \v 30 A ɗuwam, ɗaka itar dagh zǝ lǝkam, da tǝ sarte da tsǝgdud lǝkam. Ən tǝ sarten da kwaratra ka kǝ li da tsǝgatsǝg, farsafǝg itar ndaɗdu dlǝgh chak, dzanǝf itar, ngwaɗana itar, ndaghana itar. Ka dzanǝf itar lǝkam, ɗiyakdagh ud da kuvurar.’ ” \s1 Jakva lav khulf Mastad \r (Markus 4:30-32; Luk 13:18-19) \p \v 31 Ka gwidǝn Yasu ad kwaratra tlǝrna jakv lav, ni, “Tlǝksa gharazhigǝl ngwaɗa khulf mastad, ai ɓǝf udanen ka tukhgan ǝn gukh sar. \v 32 Tsakhǝnmina in khǝɗikan ǝn khulfakh daghan. Ai da fǝtsawalina, ɗakalina, ka in da nǝga kǝ zikan ǝn tatak dǝgakhe ǝn ngaɓ. Da nǝga kǝ ufa zikan, ka da man mǝghakh ɗikakh ǝn tǝ gwalakh sar.” \s Jakva lav dǝ khǝpi yisti \p \v 33 Ka gwidǝn batra tlǝrna jakva lava kǝ Yasu kwarne, “Tlǝksa gharazhigǝla ndǝkva yisti, ai dzǝgǝf nus khǝɗikǝn, kǝ khwaɗum ǝn khǝpi lǝkam daram khǝkǝrɗ, tlǝm tsiyif kǝ khǝpiyen.” \s A manga Yasu ad tlǝr dǝ jakva lavakh \r (Markus 4:33-34) \p \v 34 A kwara tǝrkhai Yasu ad dǝgakhana daghan kǝ dzakhava udakh dǝ jakva lavakh. Na bǝn kwara tra lava ndǝk yan bi, akwa dǝ jakva lav. \v 35 Dǝge a manga Yasu a righanǝf ad dǝge tsa kwarga Ishay tlayang. Avin, \q1 “Da ngura ghay ka kǝ kwar lava dǝ jakva lavakh. \q2 Dǝge tsa ɓǝghanud gul farsafǝg sar kǝ lard, da kwardu kwara kǝ.” \s A kwarga Yasu ad dǝge ǝn tuku jakva lav dlǝghe fǝtsal ǝn gukh Lekam \p \v 36 Ən tǝ khal kǝ, ɗuwars dzakhava udakh kǝ Yasu, ka da da mǝgh. Ka saks kǝ furakh sar da vak sar. Nǝv itar tsin, “Kwara kǝnkhe kwara dǝge tuku jakva lav dlǝghe a fǝtsal ǝn gukh Lekam.” \p \v 37 Ka ngawa tǝrkhai, niya tsitar, “Dadake tukhga khulf khwaran, ka Zǝr Ud. \v 38 Gukh tsuguna in Lard. Khulf khwarana itar udakhe da daks da tlǝksa Yazhigǝl. Dlǝgh tsuguna itar udakh ya Shatan. \v 39 Dadak tlughume tukhga dlǝghena in wurdu. Sarta tsǝg khiyena, in fitsa mbasa lard. Li tsǝg khiyena itar zarɓǝlakh Yazhigǝl.” \p \v 40 Ndǝkve dzakhud mas kǝ ndǝgha ndǝgh, da ndǝk yan fitsa mbasa lard. \v 41 Ka Zǝr Ud da ɓǝlondagh ɓǝla ka zarɓǝlakh Yazhigǝlar, kǝ dzakha dzakha tsitar daghan dǝge tsǝn bakh udakh da man khaip, zǝ daghan li tsǝn man nguɗi nguɗi digitakh. Khutstral itar dǝgal ǝn tlǝksar. \v 42 Ka tlǝvtǝrdagh itar da kara tsakai tsakai, vake da tudai tar dǝ kǝrɗ tliɗ, \v 43 ǝn tǝ yanen kǝ sart, da wuɗa liye kanadi ngwaɗa fatsi ǝn tlǝksa Dad tar. Ɗeghwa ude dǝ tlim tsǝn lava, baru bǝgin tlim. \s1 Jakva lava dǝ lǝmane a ɓǝghanud \p \v 44 Tlǝksa gharazhigǝla ghila lemane a ɓǝghanud ǝn gukh, ai mbǝladu udan, ka gwidǝn ɓǝghanan. Wirva khwaɗga, ka dala sakwdu ad dǝgakh sare dinin daghan, ka sukwgan ad yanen kǝ gukh. \s Jakva lava dǝ chachaɗ kur ndangan \p \v 45 Dakhkana, tlǝksa gharazhigǝla ghila zǝr kasuke ǝn gat kurakhe ndanga char. \v 46 Mbǝladu tsin khwaran na kǝ chachaɗ fang, ka dala sakwdu ad dǝgakh sare dinin daghan, ka sukwgan ad ndangan ak chachaɗ kuren. \s1 Jakva lava dǝ sika vai kilf \p \v 47 Tsǝguna, Tlǝksa gharazhigǝla ghila sika vai kilfe ɓǝlavdagh da dǝlv, ai viyado ad kilfakh sikh sikh. \v 48 Righif tsin, ka ndǝɗado udakh da tǝ kalam gǝrdz, ndzakhgud, zaɓadalud khwarkhwaran na kǝ kilf, ɗidaghud da tughub, ka ɗiduwud dǝgal ade kwal khwar. \v 49 Da nǝga ndǝk yan fitsa mbasa lard. Da sǝgdagh zarɓǝlakh Yazhigǝl da takatak, kǝ zaɓadal nguɗi udakh sǝgawal ǝn li kanadi udakh. \v 50 Ka da tlǝvtǝrdagh tlǝva itar ad nguɗi udakhen da kara tsakai tsakai, vake da tuwda itar dǝ kǝrɗ tliɗ. \s Wuliwa lǝman zǝ mughuran \p \v 51 Ka ndiɗatǝrwal Yasu, “A katlǝga nagh kur dǝgakhan tsagduwud daghana?” Nǝv itar tsin “Əm” A katlga kǝnd. \p \v 52 Ka niya tsitar, “Wirva yan ɗeghwa dadak tsagdu ndzikha ndzikh Mus, ai tsagarduwud kǝ nǝga kǝ zǝr ɓǝla tlǝksa gharazhigǝl, ya ghila dadak mǝghe a dzǝgadal wuliwan zǝ mughuran na kǝ lǝman ǝn vake bǝgdin dǝgakh sar.” \s1 A ɗudud Yasu ǝn Kǝs Nazarat \r (Markus 6:1-6; Luk 4:16-30) \p \v 53 Udzala kǝ Yasu ǝn kwarakh inakhan na kǝ jakva lavakhen, ka ɗuwars ad yanen kǝ vak. \v 54 A do Yasu da kǝs sar. Sa tsin da vaken, ka da da gud dzakhava Yakhudakh, ka farsan ad tsaga tǝrdu tsag kǝ udakh. Ka ndawatǝrǝf kǝ liye a tsǝngan. Avitar ma, “A mbǝladu ǝn vara udan na dina kǝ kwalemlem ra? Tsǝguna a mbǝladu ǝn varin ndzǝɗa man dǝg ndawakakhani?” \v 55 “Zǝr dadak tsakh mǝgh na baina biya? Bab sar ba Maryam biya? Yakub, Yusuvu, Siman, zǝ Yakhud saghrakh sar baitar kina biya? \v 56 Daghan dǝghaw babakh sara ǝn giɗǝn vak mar baitar biya? Ai a mbǝladu dǝvarin ad dǝgakhani?” \v 57 Ka bazala rǝv tsitar, ai nǝv Yasu tsitar, “Itsa dǝvara, nǝg ndanga kǝ tlayang Yazhigǝl. Ai uk ǝn ɗudǝn ǝn kǝs sar zǝ fǝta sarud.” \p \v 58 A manga ba dǝ dǝg ndawakakh ǝn vin char bi, wirva kuɗ fadǝghǝro fǝga tar. \c 14 \s1 Əmtsa Yukhan dadak para ud \r (Markus 6:14-29; Luk 9:7-9) \p \v 1 Ən tǝ yanen kǝ sart, ka tsǝna tsǝna kǝ Khirudus Antifas dadake man tlǝksǝn Galili ad lave ǝn kwara udakh ǝn tǝghǝr kǝ Yasu. \v 2 Ka niya kǝ li manara tlǝr, “Afka ina Yukhan dadak para uda. A tsiyavanǝf ǝn ngitl. Yan kǝ mangan nǝg dǝ ndzǝɗa manakh dǝg ndawakakh.” \p \v 3 Wirva tsa kwarga Khirudus ad viga Yukhan kǝ kǝɗa da sal, wirva Khirudi nus zǝr bab ghǝrsar Filibus. \v 4 Wirva tsǝn tǝkhara tǝkha Yukhan gwil yan kǝ Khirudus kwarne, “Kalkal ba pǝrɗ Khirudi tsin kǝ nǝga kǝ nus sar bi.” \v 5 Tsa khǝnmina tsǝn nagha Khirudus ad kǝɗga Yukhan, ai ka gǝdzgan ad di udakh, wirva a ɓanǝf itar kwarne Yukhana tlayang. \p \v 6 Gwiyoghǝr kǝ khǝna vǝge tsa yigdud Khirudusa, ka dzanda dugh Khirudi ad tsugw ǝn tǝvuk kǝ ghulabakhe sawal da vak khwaɗǝg. Tsugwa sarna kǝ zǝɗaru kǝ Khirudus char. \v 7 Wirva yan, ka manarkhai ad lanji zǝ waɗa kwarne, da barabǝg ad itsauɗa dǝge takaɗgin. \v 8 Tǝkǝn bab sara, ka shakhanǝf ad dugh sar ad dǝge da kwarin. Ka ni, “Ba ka bǝgud ad ghǝr Yukhan dadak para ud ǝn mbanmban ǝn tǝvana kǝven.” \v 9 Turug ghǝr kǝ shik, ai wirva waɗe a mangin da nǝga kǝ dǝg zhiru tsin ǝn tǝvuk kǝ ghulabakh sar. Ka kwargan ad barabǝg ad dǝge ǝn naghin. \v 10 Ka talal ad ghay da gud sala, ǝntladǝghǝr ǝntlud ghǝr Yukhan. \v 11 Ka ɓardǝghǝrud ghǝr saks ǝn mbanmban, barud kǝ zǝr dughen, khalakyana ka ɓara kǝ bab sar. \v 12 Ka saks kǝ furakh Yukhan da zǝb gǝdzumba vǝgha sar, ka khǝɗane itar. Ka dǝgal tsitar kwararkhe itar kǝ Yasu. \s1 A baghandal Yasu ad udakh dǝb dliɓ \r (Markus 6:30-44; Luk 9:10-17; Yukhan 6:1-14) \p \v 13 Tsǝna kǝ Yasu ad dǝge dzaughǝr dǝ Yukhan, ka tsiyawal ǝn tǝ vinen ka da da Peryu, ka dǝgal tsin da giɗa tukuɗa sar ǝn vake kwal nǝg kǝ ud. Ai tsǝna kǝ dzakhava udakh kwarne a ɗuda Yasu ad yanen kǝ vak, ka sǝgawal tsitar ǝn kǝsakh, ka dǝgala tsitar dǝ sig da vake dǝ Yasu. \v 14 Sawala kǝ Yasu ǝn peryu, ka nǝghan ad dzakhava udakh zikǝn. Ka kwiɗ nǝv rǝv tsin, tsuguna ka mbakha tǝru ak li kwal yang ǝn tatak tar. \p \v 15 Ɓǝlga kǝ khagw, ka sa furakh sar da vak sar, nǝv itar tsin, “Vakna digi na tsawar bi, tsuguna a ɓǝlga khagw. Ɗuwatǝrs ɗuwa kǝ dzakhava udakhan dǝgal kǝ saku dǝg zuwa tsitar ǝn gǝdzar kǝsakhan.” \p \v 16 Ka nǝv Yasu tsitar, “Uɗa lava tsitar dǝgal da tlǝrna vaki? Bamatra bǝg ad dǝge da zuwa itar.” \p \v 17 Ka ngawarkhe itar kwarne, “Uk ɗumba brudi dliɓa zǝ kilf mits din kǝnd ǝn van.” \p \v 18 Ka ni “A nakam.” \v 19 Ka ndzakhamga ndzakhǝn tǝ dzuɓna niya kǝ udakhen. Ka ɓǝf ad brudina dliɓ zǝ kilfna mits, ka lando dǝ ghǝr da gharazhigǝl, ka kwarara us tsin kǝ Yazhigǝl. Ka kwachanan ad brudiyen baran kǝ furakh sar, ka bara furakh sar tsugun kǝ udakhen. \v 20 A zuwaru daghan tar, baghala itar. Ka dzakhanǝf furakh sar ad daghan dege tǝmgan. Ka raghanǝf ad tughwbakh kǝlatǝm mits. \v 21 Ghwalvakhe zuwa a ɓa itar dǝb dliɓ. A tugwana bud nughwasa zǝ zar bi. \s1 A dala Yasu ǝn tǝghǝr kǝ yu \r (Markus 6:45-52; Yukhan 6:15-21) \p \v 22 Mbasu tsitar ma, ka kwara tǝrkhe Yasu kǝ furakh sar kǝ daks da peryu, kǝ dǝgal tsitar ǝn tǝvuk da tǝ tlǝrna ghǝdzǝva gadzak. In tsuguna dlaɓǝn ghits ǝn tǝ vin, kǝ da kwarara kwaza kǝ udakh daks ndan, kǝ dǝgal tsin. \v 23 Tǝkhal kǝ kwazana dzakhava udakh tsin, ka dugo tsin da tǝ ghuɓ kǝ ɗǝgaw tukuɗa tukuɗ. Ɓǝlga kǝ khagwa, ǝn vin tǝkuɗa sar. \v 24 Ən tǝ yanen kǝ sarta, bita pǝr yu zǝ ghay gǝrdz. Uk kaɗakaɗa kǝ ghǝɗkuta yu ad pǝr yuwen. Wirvǝn tlǝg tlǝga fuɗ ad pǝr yuwen da tǝlg. \p \v 25 Kalkal karfi khǝkǝrɗ dǝ ghǝr kǝdl, ka sagh Yasu da vak furakh sar, ǝn dǝgǝn tǝghǝr kǝ yu. \v 26 Nǝgha kǝ furakh sarna ad dǝga tsin ǝn tǝghǝr kǝ yuwa, ka gadzǝf itar char. “Ude sawal ǝn tǝ fik,” nǝv itar. Ka khula tsitar wirva gǝdz. \p \v 27 Tǝvin tǝvina, ka kwaratǝra lava kǝ Yasu kwarne, “Tukhwamfǝkhe tukha, i ka fǝka, gǝdzmbiya.” Niya tsitar. \p \v 28 Ka nǝv Bitrus tsin, “Dadzikan, ai da khin, khaya kanǝf khaya dǝgǝn tǝ ghǝr kǝ yu, kǝ saks da vakagh.” \p \v 29 “Ausǝga,” nǝv Yasu tsin. Burkhwit ka tsiyawal Bitrus sǝgawal ǝn peryuwen, ka farsa dǝga tsin ǝn tǝ yu, dǝgal da vak Yasu. \v 30 Ai vazga tsina a tsiyif fuɗ dǝ ndzǝɗa char, ka gǝdzǝf, ka farsa yu ad ndǝga ndǝg. Ka khula tsin, “Dadzikan katka katka” Niya tsin. \p \v 31 Tǝvin tǝvina ka talal Yasu ad dǝv sar, ka viyado sǝgo. Ka niya tsin, “Kha dadak khǝtsa fadǝghǝro fǝg, wuɗa lava kwal khayakǝf tsǝkhi?” \p \v 32 Da kǝ Yasu zǝ Bitrus da peryuwa, ka lǝɓukw nǝv fuɗ. \v 33 Ka ɗabanǝf furakh sare tsǝn Peryu ad Yasu. Ka nǝv itar tsin, “Zǝr Yazhigǝl kha kaɗikaɗi.” \s A mbandu Yasu ad li kwal yang ǝn khay Janisarat \r (Markus 6:53-56) \p \v 34 Ghǝdzǝvarghǝra tsitar ad dǝlva, ka sa itar da ǝntla khay ya Janisarat. \v 35 Ai katlga kǝ li kǝsen kwarne, atsuk Yasu, ka ɓal ghay tsitar kǝ kwarara kwara kǝ itsawar ǝntla khaya kǝsen daghan. Khalak yana ka zaɓardǝghǝr udakh kǝsen ad daghan liye kwal yang. \v 36 Ka tatlga itar, kǝ khaya tǝrnǝf khaya kǝ liye kwal yang kǝ gǝma itsa ghay gabag sar. Daghan li gǝma ghay gabag sara, a mbakhu itar. \c 15 \s1 Dǝgakhe a tsagdu dzidzakh \r (Markus 7:1-13) \p \v 1 Dud ǝn kwarina, ka sasǝg kǝ yakhaya kǝ Farisakh zǝ yakhaya kǝ li tsagdu ndzikha ndzkh Mus ǝn Wurshalim, da vak Yasu. Ka ndiɗarwal itar kwarne, \v 2 “Uɗa lava kǝ zar ɓǝlakhagh ǝn kala ndzikhe a bǝga dzidzakhǝndi? Wirva na itar ǝn par dǝv kǝda zu kaf ndǝkve tsagdu dzidzakhǝnd bi.” \p \v 3 Ka ngawa tǝrkhai Yasu kwarne, “Uɗa lava tsǝkur ǝn kala ndzikha ndzikh Yazhigǝl, uk ǝn gatars kǝ dǝge tsagdu dzidzakhura kuri? \v 4 Afka nǝv Yazhigǝla, ‘Farghǝrfǝg kǝ dadagha zǝ babagh.’ Tsuguna ni, ‘Itsawar ǝn lakhga dad sar zǝ bab sar, kǝɗgud kǝmts.’ \v 5 Ai ǝn tsagdutsaga kur kwarne, ‘Da nǝg dǝge nagha udan ad mǝlaru mǝla kǝ dad sar zǝ bab sar din, “Ai ka avin tsugun, daghan dǝge tsa da mbǝladu kur ǝn vakar, a barkhe ka kǝ Yazhigǝl.” \v 6 Wirva yana, atsuk barari ba mǝlaru mǝla kǝ dad bi nikur.’ Wirva yan, a nandal kur lav Yazhigǝl kǝ bat, kǝ nǝghda gatars kǝ ndzikha ndzikhur. \v 7 Kuram nguɗiyakhan. Kalkal dǝge tsa kwarga Ishay tlayang ǝn tǝghǝr tsukur. Kwarne, \q1 \v 8 “ ‘Udakhanna digi, uk ǝn fakghǝra dǝ ghay itar. \q2 Rǝvakhuɗ tara bita zǝ kǝ. \q1 \v 9 Ən ɗaba ka buti itar. \q2 Ən tsagdu ndzikha ndzikh udakh itar. \q2 Ən dleva lav Yazhigǝl.’ ” \s Dǝgakhe ǝn naud kǝ kwadlamb ǝn tǝvuk kǝ Yazhigǝl \r (Markus 7:14-23) \p \v 10 Khala kǝ yana, ka ɗakhtǝrkhai Yasu kǝ dzakhava udakh, niya tsitar, “Bambǝg tlim, ka diyarsa kur. \v 11 Dǝge ǝn da da ghay bǝn naud kǝ kwadlamb ǝn tǝvuk kǝ Yazhigǝl bi. Dǝge ǝn sǝgawal ǝn ghay kǝ dadak sar ǝn nandala kǝ kwadlamb ǝn tǝvuk kǝ Yazhigǝl.” \p \v 12 Ka saks kǝ zar bǝlakh sar da vak sar, nǝv itar tsin, “Tsa tsǝkha kwarne a bazala rǝvakhuɗ kǝ Farisakh tsǝnga tsitar lavana kwarga kha?” \p \v 13 Ka ngawatǝrkhai Yasu tsitar, “Itsera kǝ ufe Dadar ǝn gharazhigǝl ba kǝ njivgan bi, ka da ndaɗdu ndaɗud kutskuts. \v 14 Ɗuwamatǝrs ɗu, ngulfakh itar li mǝdlara ɗul kǝ ngulfakh. Daka ngulf ǝn mǝdlara ɗul kǝ ngulfa, afka bǝrdagha tara da mbǝɗa itar dǝgdagh da fika.” \p \v 15 Ka nǝv Bitrus tsin, “Kwara kǝnkhai kwara dǝge tuku jakva lavan.” \p \v 16 “Atsuk dakhkana ghǝrur tsuguna a katlga ba kur biya?” Nǝv Yasu tsitar. \v 17 “Ən tsa bakh kur kwarne, ɗeghwa dǝge da da ghay kǝ udan, ǝn dǝgdagh da khuɗ sar, kǝ dǝg mbasa ka da sǝgawal ǝn vǝgh sara?. \v 18 Ai dǝge sǝgawal ǝn ghaya ǝn sǝgawal ǝn rǝvakhuɗ. In dǝgakhe ǝn naud kǝ kwadlamb ǝn tǝvuk Yazhigǝl. \v 19 Afke ǝn sǝgawal ǝn rǝvakhuɗ nguɗi nguɗi ɗaya ghǝra. Ndǝk za kǝɗ safa uda, gwaragwara, ǝrɗa, gǝla, dlaghawa fila zǝ bazardu ɗakha kǝ ud. \v 20 Ina dǝgakhe ǝn naud kǝ kwadlamb ǝn tǝvuk kǝ Yazhigǝl. Ai zu kaf dǝ dǝv kwal paran ǝn tǝ dǝva dǝ ndzikh ba da naud kǝ kwadlamb ǝn tǝvuk kǝ Yazhigǝl bi.” \s1 Fadghǝrofǝga nusen \r (Markus 7:24-30) \p \v 21 Ɗuwars kǝ Yasu ad yanen kǝ vak, ka dal da ǝntla khaya kǝsakhe khefa dǝ Taya zǝ Sidom. \v 22 Dzagwdlam, ka sa nusen dugh ya Kanan ǝn giɗǝn khayen da vak Yasu. Ka tuwa tsin kwarne, “Dadzikan, Zǝr Dod, ziwakdal ziw. Ən bara dlaɗ sǝɗikw bǝzan kǝ dughwar char.” \p \v 23 A kwararkhe ba Yasu ad tsauɗa kǝ nusen bi. Ka saks kǝ furakh Yasu da takaɗa takaɗ ad Yasu. Nǝv itar tsin, “Lakwars lakw, wirvǝn gatakiyams gat, ǝn mbakiyama mbǝg dǝ tu.” \p \v 24 Ka ngawa tǝrkhe Yasu, ni, “Uk a ɓǝlokondagh wirva udakh ya Izraile a zaɗgan ud.” \p \v 25 Ai ka saks kǝ nusen da tǝvuk sar, kǝlgan ad juguv. “Dadzikana, mǝlaku mǝla.” Niya tsin. \p \v 26 Ka nǝv Yasu kǝ nusen, “Ən manawa ba bǝf ud kaf zara, ka barud kǝ ghǝdakh bi.” \p \v 27 Nǝv nusen tsin, “Lave kwarga kha na kalkal Dadzikan. Ai tsuguna, ghǝdakha ǝn zuwa zuwa itar, ad kwacha kafakhe ɓalal ǝn tǝ vǝlengakhe ǝn zuda li mǝghakh ad kaf.” \p \v 28 Ka ngawarkhe Yasu, niya tsin, “Awara nusna, fadǝghǝro fǝgagha nǝg dǝ ndzǝɗ, da manakha manud dǝge nakh.” Ən tǝ yanen kǝ sarta, ka mbu dugh sar ǝn tǝvin tǝvin. \s1 A mbakha tru Yasu ad udakh zikǝn \p \v 29 Ɗuda kǝ Yasu ad yanen kǝ vak, ka dǝgal tsin diwa kalam dǝlva Galili. Khalak yana ka ngalo da tǝ gil nndzǝgan. \v 30 Ka saks kǝ udakh zikǝn da vak sar. Zaɓardǝghǝr itar dǝ ghurɗikakha, zǝ ngulfakha, zǝ li ǝmtsa kalam vǝgha, zǝ tǝngakha, zǝ chalǝm li kwal yanga zikǝn. Ka bakhga itar ǝn tǝvuk sar. Ka mbakha tru. \v 31 Ka ndawatrǝf kǝ udakh vazga tsitar ad li kwal tǝkha kǝ kwarga lava ǝn kwarghai itar. Li mǝtsa vǝgha ka a mbakharu, ghurɗikakh ǝn dǝga itar, ngulfakh ǝn nǝgha nǝgha itar. Ka farghǝr itar kǝ Yazhigǝl Izrail. \s A baghandala Yasu ad ud dǝb ufaɗ \r (Markus 8:1-10) \p \v 32 Dud ǝn kwarina, ka ɗakhtǝrkhai Yasu kǝ furakh sar saks da vak sar. Ka niya tsitar, “Ən ziwardal ziwa ka kǝ dlama khan, wirva khǝkǝrɗ khana tsitar ǝn vakar, tsuguna na dǝg zuwun vak tar bi. Nagh ba ka daks tsitar dǝ way bi, wirvǝn tǝkha itar kǝ ɗighǝr khar ǝn tǝ ɗul daks da mǝgh.” \p \v 33 Nǝv furakh sar tsin, “Ən tǝghal ndǝkina, da mbǝladu ǝn makiyam ad dǝg zuwe da tǝkhud kǝ batran kǝ udakh pakina ra?” \p \v 34 Ka ndiɗatǝrwal Yasu kwarne, “Ngǝrwa brudiye din kur ra?” \p Ka nǝv itar tsin, “Ɗumba uɗif zǝ mbisan na kǝ kilfakh.” \p \v 35 Ka bǝtra kǝ dzakhava udakh kǝ ndzakhga ndzakh ǝn tǝ khay. \v 36 Ka ɓǝf ad ɗumba brudiyen uɗif zǝ kilfakhen, kwararkhai ad us kǝ Yazhigǝl, ka kwachanǝf, baran kǝ furakh sar. Ka bara furakh sar ad brudiyen zǝ kilfakhen kǝ udakh. \v 37 Itsawara a zuwa, a baghala itar. Ka dzakhanǝf furakhen ad dǝg zuwe a tǝmgan, tugwǝb uɗif reghan. \v 38 Udakhe zuwa ruwa, a ɓa itar ghwalvakh dǝb ufaɗ. A kǝdlga bud nughwasa zǝ zara bi. \v 39 Ən tǝ khal kǝ ɗuwatǝrs ɗuwa kǝ Yasu ad dzakhava udakh, ka da da peryu, ka dǝgal da ǝntla khaya ya Magadan. \c 16 \s1 A ndiɗga udakh ad Yasu kǝ mana tra dǝg ndawakakh \r (Markus 8:11-13; Luk 12:54-56) \p \v 1 A sa Farisakha zǝ Sadukiyakh da vak Yasu kǝ nǝghda kurakura tsitar. Ka ndiɗarwal itar kǝ mana tra zikan na kǝ dǝg ndawake da mǝdla din kwarne a saudagh ǝn gharazhigǝl. \p \v 2 Ka ngawa tǝrkhai ni, “Da dǝm fatsi da ɓǝl, da ka nǝgha tsǝkur khas khas ǝn tǝ gharazhigǝl, ka nikur, ‘Yauwa, na yu da tǝɗa bi.’ \v 3 Da ka sǝgo gwisǝl zǝ ghabag, da nǝgha tsǝkur khas khas ǝn tǝ gharazhigǝl, lusǝf kes, ka nikur ‘Da tǝɗa yu khan.’ Tǝkha kur kǝ tsan ad dǝgakhe da dzaughǝr ǝn tǝ dǝva dǝ giɗa kǝ fef gharazhigǝl, wur ka tǝkh ba kur kǝ katlga dǝge ǝn tuku jakǝvakh manasar kǝ kwargǝna bi. \v 4 Udakh kwargǝna li kwal khayanǝf dǝ Yazhigǝl itar, kǝladakh tsugun. Na kur nǝgha dǝg ndawak, ya na bud da mǝdla kura tlǝrna dǝg ndawak bi, akwa dǝg Yunan.” Khalak yana ka ɗuwatǝrs Yasu, dakaval sar. \s1 Yista Farisakha zǝ Sadukiyakh \r (Markus 8:14-21) \p \v 5 Darghǝra tsitar da tǝ tlǝrna ghǝdzva gadzak dǝlv, ka dzamana furakh sar kwarne a mbitsa tǝrghǝr sǝgawal dǝ brudi. \v 6 Ka nǝv Yasu tsitar, “Ɗem nikur, ya tsukwamana ghǝr dǝ yista Farisakha zǝ Sadukiyakh.” \p \v 7 Ka farsa ɗayakavu lav tsitar ǝn tatak tar kwarne, “Wirve a ɓadal ba kiyam ad brudi bi nagh ǝn kwarin adina?” \p \v 8 A katlga Yasu ad dǝge tsǝn kwara itar, wirva yana, ka ndiɗatǝrwal kwarne, “Uɗa lava tsǝkur ǝn ɗayakavu lav ǝn tǝbur kwarne, wirva na kur dǝ brudi biyi? Kuram li khǝtsa fadghǝrofǝg. \v 9 Dakhkana a katlga ba kur biya? A mbitsa kur ghǝrkh sarte tsa baghandala ka udakh dǝb dliɓ (5,000) dǝ ɗumba brudi dliɓa? Tughwb ngǝrwa a dzanǝf kuram ake tǝmgani? \v 10 Awana ǝn sarte tsa baghandala ka udakh dǝb ufaɗ (4,000) dǝ ɗumba brudi uɗif. Tughwb ngǝrwa a dzanǝf kuram ake tǝmgani? \v 11 Uɗa kǝ mangan tsǝkur kwal katlgan kwarne ǝn kwara kura lav ǝn tǝghǝr kǝ brudi ba ka biyi? Ən kwara kura kwarne tsukwamana ghǝr dǝ yista Farisakh zǝ Sadukiyakh kǝ.” \v 12 Ka katlga furakh sar kǝ Yasu kwarne, ǝn kwarǝn tǝghǝr kǝ yiste ǝn ɗiyud ǝn brudi bi. Tsukwamana ghǝr dǝ yisti na tsǝn kwarina, atsuk ǝn kwarǝn tǝghǝr kǝ tsagdutsaga Farisakha zǝ Sadukiyakh. \s1 A mǝdla na Bitrus kwarne Yasu in Masikhu \r (Markus 8:27-30; Luk 9:18-21) \p \v 13 Soghǝr kǝ Yasu da kǝs ya Kesariya Filibiya, ka ndiɗatǝrwal kǝ furakh sar kwarne, “Warek ka Zǝr Ud vek udakh ra?” \p \v 14 Ka nǝv itar tsin, “Av yakhaya Yukhan dadak para ud, av yakhaya Ili tlayang, av yakhaya tsuguna Irmi tlayang, awana fang ǝn tatak tlayangakh.” \p \v 15 Niya tsitar, “Ai kur ma, warek kavek kuri?” \p \v 16 Ka ngawarkhe Siman Bitrus kwarne, “Kha Masikhu, Zǝr Yazhigǝl dadak saf.” \p \v 17 Ka nǝv Yasu tsin, “Dadak bark kha Siman zǝr Yukhan, wirva a sakha diwa ud dǝg sig ba ina kǝ jir bi. Dadare ǝn gharazigǝl kǝ kwara khai. \v 18 Ni ǝn kwarakha kwara kǝ, kha Bitrus, fǝraɗ khǝ, da ɓǝlǝn tǝ kha ka dǝ kur khǝgar, dǝge ǝn tuku kur khǝgena, itar udakhe da fadghǝrofǝg ǝn tǝ kǝ. Ai kwal da tǝkha kǝ ndzǝɗa mǝtsa kǝ manar khai tsauɗ. \v 19 Da bakha bǝg ka dǝg tusa nga gud tlǝksa gharazhigǝl. Tsugun, ɗeghwa dǝge kwal khayanǝf tsǝkha manaman ǝn lard, nabud da manaman ǝn gharazhigǝl bi. Ɗeghwa dǝge ǝn nakha manaman ǝn lard, da mana ndǝkyan ud ǝn gharazhigǝl.” \v 20 Ka ndǝɗatǝrnǝf Yasu ad tlim kǝ furakh sar char kwarne, kwarara ba itar kǝ itsawar kwarne ka Masikhu bi. \s1 A kwarga Yasu ad khulf dlaɗ zǝ ǝmtse da manin \r (Markus 8:31; 9:1; Luk 9:22-27) \p \v 21 Tsiyif ǝn tǝ yanen kǝ sart, ka farsa Yasu ad kwara tra kwara tsin kǝ furakh sar kwarne, “Barari dǝgal tsin da Wurshalim, kǝ khǝɓ dlaɗakh sikh sikh sikh ǝn dǝv kǝ maludakh zǝ zikzikanakh kǝ zil kǝsakh zǝ li tsagdu nzdikha nzdikh Mus. Ka da kǝɗke kǝɗud, fitsa khǝkǝrɗa da tsiyaka tsiyud.” \p \v 22 Ka ndǝɗala Bitrus ad Yasu da te kalam, ka farsan ad tavarghǝr di kwarne, “Tsandu tsǝg Yazhigǝl ad yan, Dadzikan. Da dzoghǝr ba yan dǝ kha tsa khǝɗikǝn bi.” \p \v 23 Ka gwiyafkhe Yasu ka niya kǝ Bitrus, “Tsiyakval tsiya kha Shatan. Kur khǝtingǝɗ khǝn tǝvukar, wirva ɗaya ɗaya na, ɗaya ghǝr ud dǝg sig, dǝg Yazhigǝl bi.” \p \v 24 Ka nǝv Yasu kǝ zar bǝlakh sar, “Ɗeghwa ude nagh gataks gat, barari ɗuda way ghǝrsar tsin. Tsuguna ka ɓǝfin ad ufa khǝrta sar, kǝ gataks gat. \v 25 Wirva ɗeghwa ude na kat safa sar, da bǝgh. Ai ɗeghwa ude khayanǝf bǝghǝn safa sar wirva kǝ, da mbǝladu mbǝl. \v 26 Uɗa dǝg sige da gǝmadu udan, da gǝmaduwin dǝgakhe ǝn lard daghan, tsuguna bǝghalǝn safa sari? Uɗa dǝge tǝkha udan kǝ bǝdu kǝ varda safa sari? \v 27 Da sǝgadagh ka Zǝr Ud ǝn ndanga Dadar zǝ zarɓǝlakhe ǝn gharazhigǝl. Khalak yana, ka da bara dǝg siga sar ka kǝ itsawar, kalkala dǝge a mangin. \v 28 Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, nǝg udakhe ǝn ghitsǝn van, liye kwal da ǝmts, khekwa nǝgha ka itar ka Zǝr Ud, ǝn sǝgdagh ka ndǝk shik.” \c 17 \s1 Mbǝɗva vǝgha Yasu ǝn khuɓ \r (Markus 9:2-13; Luk 9:28-36) \p \v 1 Tǝkhal kǝ khǝna unkwakh kǝ kwarga kwara kǝ Bitrus kwarne Yasu in Masikhu, ka zǝɓǝf Yasu ad Bitrus, zǝ Yakub, zǝ Yukhan zǝrbab Yakub. Zǝɓtro da tǝ tsǝɓan na kǝ khuɓ. Uk itar kalti ǝn vin. \v 2 A mbǝɗfǝkhe vǝgh Yasu ǝn di tsitar. Ka wuɗa vakdi sar ndǝk fatsi, tsuguna nala kadlangakh sare a talǝmin kǝ maɗakw tǝl. \v 3 Ən tǝvin tǝvin, ka nǝgha kǝ zar ɓǝlakhana dǝ Mus tlayang zǝ Ili tlayang ǝn kwar lav itar zǝ Yasu. \p \v 4 Ka nǝv Bitrus kǝ Yasu, “Dadzikan, khwaren nǝg kǝnda van. Da khayanǝfkh, da manga mana ka tsikw khǝkǝrɗ ǝn van. Fang tsǝkha, fang kǝ Mus tlayanga, fang kǝ Ili tlayang.” \p \v 5 Madǝv Bitrus ǝn kwar lava, ka sodagh ghwike ǝn wuɗ tǝrdlǝm da tǝghǝr tsitar. Khalak yana, ka tsǝna tsǝna tsud ad kwind sǝgawal ǝn ghwiken kwarne, “Zǝraren ǝn waya kǝ, ǝn tsǝn zǝɗa sar ka char. Tsǝna maru tsǝn.” \p \v 6 Tsǝna kǝ furakh sar ad yanen kǝ kwinda, ka gǝdzatrǝf char, ka khǝmbga itar da khay. \v 7 Ka sa Yasu, tapa tǝrkhai avin, “Tsiyamǝf tsi, gǝdzam bi.” \v 8 Kapanǝf tsitar ghǝra, aghba itsawar ǝn vin bi tǝma Yasu kitakul. \p \v 9 Madǝv itar ǝn sǝgadagh ǝn ghuɓen, ka ndǝɗaternǝf Yasu ad tlim kwarne, “Kwarama tra ba kǝ itsawar ad dǝge nǝgha kur bi, khekwa tsiyanǝfud ka Zǝr Ud ǝn ngitl.” \p \v 10 Ka ndiɗarwal furakhan na kǝ Yasu kwarne, “Ai uɗa lava kǝ li tsagdu ndzikha ndzikh Mus ǝn kwarne, barari khekwa Ili tlayang da farsa sǝgadagh ndan, kǝda sǝgadagh kǝ Masikhuwi?” \p \v 11 Ka ngawa tǝrkhai, “Kalkal da sǝgdagh kǝ Ili tlayang, kǝda ɗika itsauɗa kǝ nǝga kalkal ndan. \v 12 Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, audzala Ili ǝn sodagh sǝg, a katlga ba itar kwarne in bi. A manarakhe itar dǝge ǝn nagha reva tar. Da khǝɓa ndǝk yan ka Zǝr Ud tsugun ad dlaɗ ǝn dǝva tar.” \v 13 Khalak yana ka katlga zar ɓǝlakhana kwarne, atsuk ǝn kwara tra lav ǝn tǝghǝr kǝ Yukhan dadak para ud. \s1 A mbandu Yasu ad zǝre ǝn giɗa wurdu ǝn vǝgh sar \r (Markus 9:14-29; Luk 9:37-43) \p \v 14 Sodagh tsitar ǝn tǝ khuɓen da vake dǝ dzakhava udakh, ka sasǝg kǝ udanen da vak Yasu, kǝlgan ad juguv ǝn tǝvuk sar. Ka ni, \v 15 “Dadzikan, manga kwiɗkwiɗǝrva zǝraran. Nǝg fuɗ ǝn vǝgh tsin, tsuguna ǝn bara dlaɗ char. Ngǝrwa siga tsin ǝn ɓala dǝgdagh da kar zǝ yu. \v 16 A ɓala ka da vak zar bǝlakhagha, a piyatǝrwal mbambǝg.” \p \v 17 Ka ngawarkhai Yasu kwarne, “Kur udakh kwargǝn, li kwal dǝ fadǝghǝrofǝg, kur mbǝrshakhan. Ki da zulu pak uɗa tsǝka zǝ kuri? Ki da bǝga pak uɗa tsǝka rǝv dǝ kuri? Ɓakdǝghǝr ɓa da van, niya kǝ dad zǝren.” \v 18 Ka tavarghǝr Yasu ad di kǝ wurduwen, ka sawalǝn zǝren, tǝvin tǝvina ka mbu. \p \v 19 Ka saks kǝ furakh Yasu da vak sar ǝn sarte tǝkuɗa sar tsin, ka ndiɗarwal itar, “A piyakǝndǝwala ndar lakwdu wurduweni?” \p \v 20 Ka ngawa tǝrkhai Yasu kwarne, “Wirva a khǝtsa fadǝghǝrofǝgur. Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, da tsa nǝg fadǝghǝrofǝgur khǝɗikǝn ndǝk khulf mustad, tǝkha kur kǝ kwararkhe kǝ ghuɓna kwarne, ‘Tsiyin dǝgal van, da tǝ tlǝrna vak’, tsuguna ka da tsi. Na dǝge tǝkha kǝ piyakurwala bi.” \v 21 “Afka khulf ina kǝ sǝɗikw bǝzana tǝkh ba kǝ sawala bi, khekwa dǝ ɗǝgawa zǝ zǝɓ ndǝl da sǝgawalin.” \s1 A gwidǝn Yasu ad kwar lav ǝn tǝghǝr kǝ ǝmtsa sar \r (Markus 9:30-32; Luk 9:43-45) \p \v 22 Dzafkhai kǝ Yasu zǝ furakh sar ǝn ǝntla khaya Galili, ka nǝv Yasu tsitar, “A khǝrzǝgud da bǝkdu bǝg ka Zǝr Ud, da dǝva udakh. \v 23 Da kǝɗ ka kǝɗa itar. Fitsa khǝkǝrɗa ka da tsiya ka tsiyud.” Ka kǝɗatǝrkhe ad vǝgh kǝ furakhna char. \s1 Pǝl khadama Fǝta Yazhigǝl \p \v 24 Sa kǝ Yasu zǝ furakh sar da kǝs Kafarnakhum, ka saks kǝ li chau khadama Fǝta Yazhigǝl da vak Bitrus, ka ndiɗarwal itar, “Nabakh dadak tsagdu lavur ǝn pǝl khadama Fǝta Yazhigǝla?” \p \v 25 Ka ngawar khai Bitrus kwarne, “Ən pǝla pǝlin gǝna.” \p Da kǝ Bitrus da mǝghen, ka farsa Yasu ad kwarara lav, “Uɗa ɗayaghǝragh ǝn tǝghǝr kǝ ndiɗeni? Ən chawun vakǝng shikakh lard na ad khadama lǝman awana khadama gidadi? Ən vak zar tar nagha, ǝn vak kǝstǝlakh khi?” \p \v 26 Nǝv Bitrus tsin, “Ən vak kǝstǝlakh.” \p Ka nǝv Yasu tsin, “Ai da ndǝkyanin, a mǝdlanan kwarne na zar tar ǝn pela pǝla bi.” \v 27 “Ai khek bazatǝrdu tsǝki ad rǝva, dǝg dǝgal da tǝ ghay dǝlv, taldagh tala khilga vi kilf da dǝlv. Ka nguranǝf kha ghay kilfe a viga kha chak, da mbǝladu mbǝla kha lotus ai da tlala kǝ pǝl khadamagha zǝ dǝgar. Ɓǝfɓa, pǝla tǝrkhai pǝl.” \c 18 \s1 Warek zikan daghan ǝn tlǝksa gharazhigǝli? \r (Markus 9:33-37; Luk 9:46-48) \p \v 1 Ən sartenan, ka sa furakh sar da vak Yasu ka ndiɗarwal itar kwarne, “Warek zikan daghan ǝn tlǝksa gharazhigǝli?” \p \v 2 Ka ɗakhga Yasu ad zǝr khǝɗikan, ka ghitsanan ǝn tǝb tar. \v 3 Ka ni, “Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, da mbǝɗfǝkhe ba giɗur nala kur ndǝk zar mbisan bi, na kur da daks da tlǝksa gharazhigǝl lingling bi. \v 4 Itsawar ǝn gulandagh ghǝrsar ndǝk zǝr khǝɗikanǝn, in zikan daghan ǝn tlǝksa gharazhigǝl. \p \v 5 “Ɗaga ude chauga zǝr khǝɗikan ndǝk inan wirva kǝ, ka chaukayin.” \v 6 “Ya digi, ɗeghwa ude a ba ad fang ǝn tatak zar mbisan, liye fadǝghǝro dǝ kǝ, da man khaip. Adara nguɗarǝmud vǝr pǝkhǝn kwind sar, ka tlǝvdagh khud da dǝlve chalangw.” \s1 Dǝgakhe ǝn bakh udakh da man khaip \r (Markus 9:42-48; Luk 17:1-2) \p \v 7 “Ɗangwa kǝ udakhe ǝn lard. Wirva dǝgakhe da bakh udakh da man khaipa, ǝn lard itar. Ya ɗangwa kǝ dadake da saks dǝgakhan ǝn tǝ dǝva din. \v 8 Da dǝvagha awana sigagh ǝn bǝg khan da man khaip, ǝntlǝdukha, tlǝvars khǝ. Adara daks dǝ dǝv kitakul, awana sig kitakul kha da safa kǝ ngǝɗ, tǝghǝr kǝ tlǝvǝkhǝdagh dǝ dǝvakhagh, awana dǝ sigakhagh bǝrdagh, da kare kwal nǝg ǝn mǝtsa kǝ ngǝɗ. \v 9 Da wur diyakhagh ǝn bǝg khan da man khaip tsugun, ndǝɗadal kha, tlǝvars khǝ. Adara daks dǝ di kitakul kha da safa kǝ ngǝɗ, tǝghǝr kǝ tlǝvkhǝdagh dǝ di bǝrkǝdagh da kare kwal nǝg ǝn mǝtsa kǝ ngǝɗ.” \s1 Jakva dǝ tuwaghe a zaɗgan \r (Luk 15:3-7) \p \v 10 “Tsukwamana ghǝr, khayamanǝf ba nena itsa fang ǝn tǝɓ kǝ zar mbisana khana bi. Wirvǝn tǝkha kura tǝkha kǝ, zarɓǝlakh Yazhigǝl tar ai ǝn gharazhigǝl, tsika fatsi ǝn nǝgha nǝgha itar vakdi Dadare ǝn gharazhigǝl. \v 11 Wirva ka Zǝr Ud a saudagh da kat liye a zaɗgan kǝ. \p \v 12 “Uɗa ɗaya ghǝruri? Da nǝg ude dǝ tuwaghakh dǝrmǝk (100), da ka zaɗga kitakul ǝn tǝb tar, nabakhin da ɗuwars kul vaslambaɗ ghǝrf vaslambaɗ (99) nǝn kus kǝ ghuɓe zighwda itara? Kǝ dǝgal da gat kitakule zaɗgana? \v 13 Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, da mbǝladu win ad kitakulen, khwaɗge da manin ǝn tǝghǝr kǝ kitakulǝn, da malamala ad dǝg kul vaslambaɗ ghǝrf vaslambaɗe kwal zaɗgan. \v 14 Ndǝkyan tsugun, khayanǝf khaya Dadurǝn gharazhigǝl ba zaɗa kǝ itsa fang ǝn tǝb kǝ zar mbisana khana bi.” \s1 Da manakhai udan ad ghaz \r (Luk 17:3) \p \v 15 “Da manakhai sukwtagha ad ghaz, ka dǝgal kha da vak sar, kwarkhekha ghaza sar ǝn tǝbura mits mits. Da tsǝnkhayin, a guyondǝghǝr kha sukwtagh saks. \v 16 Ai da tsǝnkhe bin bi, ka gwidǝn dǝgala kha da vak sar zǝ ud fang. Wirva a kwarga lav Yazhigǝl kwarne, ‘Itsera kǝ lave a ndazhana ud mitsa zǝ khǝkǝrɗ, a mǝdlanan kwarne lavena jir.’ \v 17 Da kalwalin kǝ tsǝntǝr tsǝn, ka kwararkhe kha ke li gata daghan. Kǝ dǝg mbas, da kalwalin kǝ tsǝn lav li gaten daghan, ka nandala kha ndǝk liye kwal tsa Yazhigǝl, awana ndǝk dadak chau khadam. \p \v 18 “Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, daghan dǝge kwal khayanǝf tsǝkur manaman ǝn lard, na bud da manaman ǝn gharazhigǝl bi. Daghan dǝge khayanǝf kur manaman ǝn lard, da mana manud ǝn gharazhigǝl. \p \v 19 “Ən gwidǝn kwara kura kwara kǝ, da khayanǝf ud mits ǝn tǝbur ǝn lard, ǝn tǝ ghǝr kǝ dǝge a takaɗga itar, da manatra mana Dadare ǝn gharazhigǝl. \v 20 Wirva daghan vake dzafkhai ud mitsa zǝ khǝkǝrɗ ǝn ɗakhar, ǝn vak tar kǝ.” \s Jakva vǝɓǝ kwal nǝg ǝn ɓisara ghaza kǝ ud \p \v 21 Ka sa Bitrus da vak Yasu, ndiɗarwal kwarne, “Dadzikan, da ka manakhaka ghaza sukwtar, sig ngǝrwa da ɓisakhara ki? Sig uɗif nagha?” \p \v 22 “Ka ngawar khai Yasu kwarne, uk uɗif siga bi, uɗif uɗif sig kul uɗif. \p \v 23 “Wirva yan, da tǝkhud kǝ kurana tlǝksa gharazhigǝl dǝ shike ǝn nagh kǝdla lǝmanakh sare ǝn dǝv kǝ vǝɓakh sar. \v 24 Farsa kǝ shiken ad kǝdla kǝdla, ka ɓardǝghǝr ud ad ude gatarsin dǝ gǝmaw kwaɓ talenti dǝb kǝlɗǝk (10,000), ai kwal da tǝkha kǝ udanen kǝ pelgan mbasu ba dǝ giɗa sar ǝn lard bi.” \v 25 “Piyarwala kǝ pǝlapǝl, ka kwarga shik kwarne, sukwamdu sukwa dǝ udanen, zǝ nus sar, zǝ zar sar, zǝ daghan dǝge dinin, kǝ nǝghda pelda gǝmawen din.” \p \v 26 “Ka diktliɓ kǝlga vǝɓen ad juguv ǝn tǝvuk kǝ shiken, ǝn takaɗa takaɗa kwarne, ‘Bakai rǝv, da pǝlakha pǝla ka itsauɗ.’ \v 27 Ka ziwardal shiken kǝ vǝɓen, ka ɓǝlars, ɓisarnan ad gǝmawen. \p \v 28 “Sawala kǝ vǝɓen ǝn fǝta shiken, papatl ka gamga itar ze tsaghw man tlǝr sare ǝn gatarsin dǝ gǝmaw kwaɓ dinari dǝrmǝk (100), ka vigan ǝn makular, niya tsin, ‘Pǝlakai pǝla gemaware ǝn gatakhs kǝ.’ \p \v 29 “Ka diktliɓ kǝlga tsaghw man tlǝr sar ad juguv ǝn tǝvuk sar, ǝn takaɗa takaɗa kwarne, ‘Bakai rǝv, da pǝlakha pǝla kǝ.’ \p \v 30 “Kalwala kǝ ɓisara ɓis, ka ɓal dǝgal da gud sal, khekwa pǝlarkheyin ad gǝmaw saren ndan. \v 31 Nǝgha kǝ chalǝm zar man tlǝr ad dǝge dzaughǝr, a zǝɗatru ba lingling bi. Ka dala itara, kwararkhe itar kǝ shik, ad dǝge dzoghǝr daghan. \p \v 32 “Ka ɓǝlandala shik kǝ ɗakha dǝghǝr vǝɓena tsa chak. Sa tsin, ka nǝv shiken tsin, ‘Kha nguɗi vǝɓǝn. A ɓisakhana ka ad daghan gǝmawe ǝn gatakhs kǝ, wirva takaɗke khǝ. \v 33 Atsuk ǝn tǝkh ba kha kǝ manga kwiɗkwiɗǝreva tsaghw man tlǝragh, ndǝkve manga ka kwiɗkwiɗa revagh biya?’ \v 34 A bazala rǝv kǝ shik char, ka batrǝm shik ǝn dǝv kǝ li ǝn tuk gud salen, bara bǝg itar dlaɗ, da tǝ sarte da pǝldin ad gǝmaw kwaɓ na daghan.” \p \v 35 “Da mana ndǝk yan Dadare ǝn gharazhigǝl, ak itsawar ǝn kur ai kalwala kǝ ɓisara kǝ zǝrbab sar, ǝn revakhuɗ sar.” \c 19 \s1 A tsagdu Yasu ad lav ǝn tǝghǝr kǝ pǝcha sǝb \r (Markus 10:1-12) \p \v 1 Udzala kǝ Yasu ǝn kwar dǝgakhana, ka ɗuwars ad ǝntla khaya ya Galili, ka dal da ǝtla khay ya Yakhudi, ai ǝn tǝ ghǝdzǝva gadzak zagh Urdu. \v 2 Zikǝn udakhe a gatars, ka mbandu ad liye ǝn tukw kuz ǝn vin. \p \v 3 Ka saks kǝ yakhaya kǝ Farisakh da vak sar, kǝ nǝghda gat ghaza sar tsitar. Ka ndiɗarwal itar kwarne, “A khayanǝf nagh ndzikh khǝnd ad tǝkaghǝra kǝ ud ze nus sar, ǝn tǝ itsera kǝ dǝge kwal nagha tsina?” \p \v 4 Ka ngawa tǝrkhai Yasu kwarne, “Atsuk a tugwa bakh kur ǝn kaɗkaɗ ǝn vake tsǝn kwarin kwarne, dadake tsa vǝrɗtǝrkhe vǝrɗa gul farsafǝga larda, ‘A vǝrɗtǝrkhe kǝ zila zǝ nusa?’ \v 5 A kwarga Yazhigǝl tsugun kwarne, ‘Wirva yan digi, da ɗuwar ɗuwa udan ad dad sar zǝ bab sar kǝ khǝmbarvan kǝ nus sar, kǝ nǝga tsitar bǝrdagh kǝ ud kitakul.’ \v 6 Wirva yana, aghba dlaitar dǝ ud mits bi, a narala kǝ ud kitakul. Wirva yan, dǝge a matlanǝf Yazhigǝl, khayanǝf ba ud ad tǝka tǝka bi.” \p \v 7 Ka ndiɗarwal Farisakhen kwarne, “Ai uɗa lava kǝ Mus tlayang a bǝdu ad ndzikha ndzikh kǝ ud kǝ bǝdu kaɗkaɗ tǝkaghǝra zǝ nus sar, kǝ dǝgala tsini?” \p \v 8 Ai ka ngawa tǝrkhai Yasu niya tsitar, “A khayakurnǝf Mus tlayang ak tǝkaghǝra zǝ nughwasakhur, wirva ɓengɓeng revakhuɗur kǝ mangan, ai gul ǝn tǝ farsafǝga tsa ndǝk yan bi. \v 9 Ai ǝn kwara kura kwara kǝ, ɗaga ude tǝkaghǝran zǝ nus sar, da wirva a tlarghǝr ǝn man gwaragwar bud bi, da ɓuwin ad tlǝrna nus tsugun, gwaragwar ǝn manin zǝ nusen.” \p \v 10 Ka nǝv furakh sar tsin, “Da ka ndǝk yan giɗǝn tǝb kǝ ud zǝ nus sara, atsuk giɗa kwal nus kaw.” \p \v 11 Ai ka nǝv Yasu tsitar, “Daghan ud bǝn tǝkha kǝ ɓanǝf lava nǝn kwara kur bi, khekwa liye a khayatǝrnǝf Yazhigǝl kǝ nǝga ndǝk yan. \v 12 Nǝg dǝgakhe da bǝg chalǝm ghwalvakh kwal da zǝɓ nus. Wirva nǝg liye a yakhtǝr khaiyud ndǝk yan. Nǝg liye udakh kǝ natǝrala ndǝk yan. Yakhaya tsuguna itar kǝ nandala ghǝrtar kwal da nǝg da zǝɓ nus, wirva tlǝr tlǝksa gharazhigǝl. Ɗaga ude khayanǝf dǝ lava na, chawin.” \s A batǝrghǝr Yasu ad bark kǝ zar mbisan \r (Markus 10:13-16; Luk 18:15-17) \p \v 13 Khalak yana, zaɓardǝghǝr yakhaya kǝ udakh ad zar mbisan kǝ Yasu, kǝ nǝghda batǝrghǝr dǝv tsin, kǝ takaɗ Yazhigǝl wirva itar. Ai ka tav di kǝ furakh sar ǝn tǝ li zaɓado zaren. \p \v 14 Ka nǝv Yasu kǝ furakh sar, “Ɗuwamatǝrs zar mbisan saks da vakar, tsuwamatra bi. Wirva tlǝksa gharazhigǝla dǝg udakhe ndǝk zar mbisanakhan.” \v 15 Ka bakhatǝrghǝr ad dǝva, ka takaɗgan ad Yazhigǝl kǝ batǝrghǝr bark, ka dakaval ǝn vin. \s1 Dakhwale dadak tlǝwandal \r (Markus 10:17-31; Luk 18:18-30) \p \v 16 Dud ǝn manin, ka sa udanen da vak Yasu niya tsin, “Malǝm, uɗa dǝg khwarane barari da mana ka kǝ gǝmadu safa kǝ ngǝɗi?” \p \v 17 Nǝv Yasu tsin, “Uɗa lava tsǝkhǝn ndiɗakwala ndiɗ ǝn tǝghǝr kǝ dǝge khwarani? Afke uk Yazhigǝl kitakul khwarana. Ai da ka da nakha gǝmadu safa kǝ ngǝɗ, ka tsufanǝf kha ndzikha ndzikh Yazhigǝl.” \p \v 18 Ka ndiɗarwal kǝ Yasu, “Irǝn ndzikha ndzikhen ra?” Ka ngawarkhe Yasu, “Kǝɗ ba safa ud bi, a ɗuwa gwaragwar, a ɗuwa man gǝl, a ɗuwa dlǝgh fil, \v 19 farghǝr fǝg kǝ dadagha zǝ babagh. Tsǝguna waya tlǝghǝr witǝghagh ndǝkve waya kha ghǝragh.” \p \v 20 Ka nǝv dakhwal na tsin, “Afka ǝn tsufatsufa ka dǝgakhana daghan. Uɗa kǝ tǝmgan tsǝki?” \p \v 21 Ka nǝv Yasu tsin, “Dǝn nakha nǝga tsǝkha kǝ njiva char, dǝg da sakwdu dǝge din kha daghan, tǝkatǝrdukha kǝ talagakh ad kwaɓen. Da mbǝladu mbǝla kha lǝman ǝn gharazhigǝl. Khalak yana, ka saks kha, gatakskh.” \p \v 22 Tsǝna kǝ dakhwalen ndǝk yana, ka dǝgal tsin dǝ baza rǝvakhuɗ. Wirva naghbakha tluwandal tsin bi. \p \v 23 Ka nǝv Yasu kǝ furakh sar, “Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, da ɗǝmɗǝm kǝ dadak tluwandal daks da gharazhigǝl. \v 24 Ən gwidǝn kwara kura kwara kǝ, da tsaftsaf kǝ dlugwam daks ǝn tǝ ɗul lipǝr, tǝghǝr kǝ daks kǝ dadak tluwandal da tlǝksa Yazhigǝl.” \p \v 25 Tsǝna kǝ furakh sar ndǝk yana, ka a ndawatrǝf char. Nǝv itar, “Da ka ndǝk yanina, ai war da mbǝladu kati?” \p \v 26 Ka vaza kǝ Yasu gyer ta titar, ni, “Ən vak uda, ina kǝ digita ǝn manawa bi. Ai ǝn vak Yazhigǝla, ǝn manawa man.” \p \v 27 Ka nǝv Bitrus tsin, “Nǝgha, kǝnda kina a ɗuwars kǝnda tsauɗa kǝ gatakhs gat. Ai takina uɗa da mbǝladu kǝndi?” \p \v 28 Ka nǝv Yasu tsitar, “Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, sarte da mbǝɗanǝfud ad itsauɗa kǝ wiliw, ka Zǝr Ud da nndzǝgan kǝn tǝ vija tlǝksare ndagan. Kuram liye gataks gat, da nndzǝgan kur ǝn tǝ vijakh man tlǝks kǝlatǝm mits. Da taka tǝra lava kur kǝ mbǝrta ya Izrail na kǝlatǝm mits. \v 29 Tsuguna itsawar ǝn ɗuda fǝtakha sar, itsa sukwtakh sara, zǝ dǝghaw babagh sar, itsa dad, itsa bab, itsa zila awana nus, itsa zar, awana gukhakh, wirva kǝ. Da mbǝladu mbǝla mal kǝ yan sig dǝrmǝk. Wur tsuguna, da wurawura ad safa kǝ ngǝɗ. \v 30 Ai tsugun, udakh zikǝn liye ǝn tǝvuk, da nǝga itar kǝ dǝg khal. Liye kǝ khal tsuguna, da nǝga itar kǝ dǝg chak.” \c 20 \s1 Lav ǝn tǝghǝr kǝ li man tlǝr ǝn gukh inabi \p \v 1 “Tlǝksa gharazhigǝla ngwaɗa dadak gukhe a dala pǝrta gǝdl, da gat li da manara tlǝr ǝn gukh inabi sar. \v 2 Udzala tsitar ǝn khayanǝf lav ǝn tǝghǝr kǝ kwaɓ dinari kitakul, ai da pǝlarud kǝ ud ǝn vak. Ka ɓǝlatǝral dǝgal da man tlǝr ǝn gukh sar. \p \v 3 “Manga kǝ karfi vaslambaɗa tǝkǝdl, ka gwidǝn dǝgal tsin. Ka nǝghan ad yakhaya kǝ udakh, ǝn giɗa butbuti ǝn tǝghay kasuk. \v 4 Ka niya tsitar, ‘Dam dǝgal ghǝrura da man tlǝr ǝn gukh inabiyar. Da pǝla kura pǝla ka dǝge vazga ka khwara kǝ bakura bǝg.’ \v 5 Khalak yana, ka dǝgal tsitar. \p “Ka gwidǝn dǝgala tsin kǝ fatsi tǝghǝr, zǝn karfi khǝkǝrɗ kǝ khagw, ka kurgan ad gan zitar ndǝkve tsa mangin chak. \v 6 Dakhkana, ka gwidǝn sǝgawal tsin ǝn tǝ karfi dliɓ, ka tlarghǝr ad yakhaya kǝ udakh, ǝn ghitsa na dǝge ǝn mana itar bi. Ka ndiɗatǝrwal, ‘Uɗa lava tsǝkur birnif ǝn giɗa ǝn van, kwal nǝg kǝ dǝge ǝn manakuri?’ \p \v 7 “ ‘Wirva na ude bakǝnda tlǝr mana bi,’ nǝv itar tsin. \p “Ka nǝv dadak gukhen tsitar, ‘Damdǝgal ghǝrur tsugun da gukhar.’ \p \v 8 “Ɓǝlga kǝ khagwa, ka nǝv dadak gukh kǝ dadak nǝgharu kǝ gukh saren, ‘Ɗakhtǝrkhe ɗakha kǝ li mantlǝren, pǝlatǝrkhekh kwaɓ tar, farsǝf ǝn tǝ li sa kǝ khala, da tǝ li tsa chak.’ \p \v 9 “Ka saks kǝ li tsa dalǝn karfi dliɓ, itsawar tara a gǝmadu ad dinari kitakul. Ai pǝlarud kǝ ud ǝn vak. \v 10 Liye tsa farsa man tlǝr chak, da itar ǝn kurana, da pǝlatra mal kǝ chalǝmakhud. Ai itsawar tara a gǝmadu ad dinari kitakul. \v 11 Chauga tsitar, ka farsa ɗungw tsitar ak dadak gukh. \v 12 Ən kwar kwarne, ‘Li sawala kǝ khala, uk tlǝr aw kitakul a manga itar. Kǝnde a vakal ǝn man tlǝr, zǝ bǝg rǝv ǝn tǝ dliya fatsi, ka pǝla kǝnda kalkal kha zǝ itar.’ \p \v 13 “Ka nǝv dadak gukhen kǝ ud fang ǝn tatak tar, ‘Ar tsaghwa, a biɗkurkhe ba ka bi. Tsa khayanǝf bakh kur kwarne, da ba kura kwaɓ dinari kitakule ǝn pǝlarud kǝ ud ǝn vaka biya? \v 14 Chaukafkhai chawa dǝge dǝgagh, dǝg daksagh. Ka kǝ khayanǝf barabǝg kǝ li sa kǝ khal, kalkal de bakha kǝ. \v 15 Nakh ka dǝ ndzǝɗa mankafkhe dǝge naghga ghǝrara dǝ dǝge dǝgara? Ən shilga ndar kha man kǝlakhuɗari?’ \p \v 16 “Wirva yan, udakh zikǝn liye ǝn tǝvuk, da nǝga itar kǝ dǝg khal. Liye kǝ khal tsuguna, da nǝga itar kǝ dǝg chak.” \s1 Ina dǝg khǝkǝrɗ kǝ kwar lava kǝ Yasu ǝn tǝghǝr kǝ mǝtsa sar \r (Markus 10:32-34; Luk 18:31-34) \p \v 17 Madǝv Yasu ǝn dǝgo da Wurshalim. Ka ɗakhtǝrkhai ak furakh sar na kǝlatǝm mits da tǝ kalam. Ka niya tsitar, \v 18 “Nǝgha kina ni dǝgal da Wurshalim kiyam. Vake da bǝkduwud ka Zǝr Ud da dǝva zikzikana kǝ zil kǝsakh zǝ malǝmakh li tsagdu ndzikha ndzikh Mus. Ka da ǝntlaka lav mǝts itar. \v 19 Ən tǝ khalak yana, ka da bǝkdu bǝg itar kǝ liye kwal Yakhudakh. Da nena ka nene tar, ka da wadzaku kiɓ itar, ka da khǝrtǝka khǝrta itar tsugun. Ən tǝ fitsa khǝkǝrɗ tsuguna, da tsiya ka tsiyud.” \s1 A takaɗga bab Yakub zǝ Yukhan ad Yasu \r (Markus 10:35-45) \p \v 20 Khalak yana, ka saks kǝ nus Zabadi dǝ zar sar mits da vak Yasu. Kǝlgan ad juguv ǝn tǝvuk Yasu, ka takaɗ digit tsin ǝn vak sar. \p \v 21 “Uɗǝn nakhara?” Nǝv Yasu. Ka nǝv nusen kǝ Yasu, “Manakai lanji kǝ zararana mits, tsa ndzǝga itar zǝ khǝn tlǝksagh. Fang ǝn tǝ dǝva kafagha, fang ǝn tǝ dǝva dleɓagh.” \p \v 22 Ai ka nǝv Yasu kǝ nusen, “Əntsa ba kur dǝge ǝn takaɗa kur bi. Da tǝkha kur kǝ khǝɓu dlaɗe da khǝɓa ka?” \p “Da tǝkha kǝnd,” Nǝv itar tsin. \p \v 23 Ka nǝv Yasu, “Kaɗikaɗiya da khǝɓa khǝɓa kur dlaɗ, ai giɗǝn tǝ dǝva kafara, zǝ giɗǝn tǝ dǝva dleɓara, na ka dǝ ndzǝɗa zǝɓǝf ude da bara ka yan bi. Ina kǝ vakakha, dǝg liye ɗikatǝrna Dadare ǝn gharazhigǝl wirva itar.” \p \v 24 Tsǝna kǝ chalǝm furakh khana kǝlɗǝk ndǝk yana, ka bazdu itar ad rǝv dǝ zar babakhana mits. \v 25 Ka ɗakhtǝrkhe Yasu daghan tar, ni, “Tsa tsǝkur kwarne shikakh udakhe kwal Yakhudakha, ǝn mǝdlara ndzǝɗǝn itar kǝ udakh tar. Zikzikanakh tar tuguna, ǝn mǝdla ndzǝɗ itar ǝn tǝ ghǝr tsitar. \v 26 Ya kur tsuguna, nala bin ndǝk yan ǝn tǝbur bi. Ən dleva yan, ɗaga ude ǝn nagh nǝga kǝ zikan ǝn tǝbur, barari tsin nǝga kǝ vǝɓur. \v 27 Tsugun, ɗaga ude na nǝga kǝ mal ǝn kur, barari tsin nǝga kǝ vǝɓur. \v 28 Udan na tsuguna, da nǝga ndǝk va kǝ, ka Zǝr Ud, a sodagh kǝ ɗaba udakh kǝ, a so kǝ ɗaba ka ɗaba bud bi. Da bǝdu bǝg ka tsugun ad safar, kǝ kat da udakh zikǝn.” \s1 A ngwuratǝrnǝf Yasu ad di kǝ ngulfakh mits \r (Markus 10:46-52; Luk 18:35-43) \p \v 29 Madǝv Yasu zǝ furakh sar ǝn ɗuwars kǝs Jariko, zikǝn dzakhava udakh ǝn gatatǝrs gat. \v 30 Ka nǝg ngulfakh mits ǝn nndzǝgan ǝn tǝ kalam ɗul. Tsǝna tsitar kwarne Yasu ǝn dǝgala, ka tlǝkha tsitar kwarne, “Dadzikan, Zǝr Dod, manga kwiɗkwiɗǝrǝvǝnda.” \p \v 31 Ka tavdi kǝ chalǝm ǝn tǝb kǝ dzakhava udakh ǝn tǝghǝr tsitar kwarne, “Tǝriɗ nikur.” Ka gwidǝn tlǝkha tsitar char kwarne, “Dadzikan, Zǝr Dod, manga kwiɗkwiɗǝrǝvǝnda.” \p \v 32 Ka ghitsǝga Yasu, ka ɗakhtǝrkhai saks, ka sa itar. Niya tsitar, “Uɗǝn na kur mana kura mana tsǝki?” \p \v 33 Ka nǝv itar tsin, “Dadzikan, na kǝnda ngwarǝf diyakhǝnd.” \p \v 34 Wirva kwiɗkwiɗǝrva, ka gǝma Yasu ad diyakh tar. Tǝvin tǝvina ka nǝgha nǝgha itar. Ka gatars itar. \c 21 \s1 A chauga udakh ya Wurshalim ad Yasu dǝ khwaɗǝg \r (Markus 11:1-11; Luk 19:28-40) \p \v 1 Sa tsitar khefa dǝ Wurshalim, sara da kǝs ya Betafaji, ǝn Ghuɓa Olive. Ka ɓǝlandal Yasu ad furakh sar mits. \v 2 Niya tsitar, “Damaks da gǝdzar kǝs nǝn tǝ vukur. Ba kurǝn daksa, da nǝgha nǝgha kur bab dlingw zǝ gǝlaɓa sar ngwaɗan. Vǝdamatǝrs vǝd, ka ɓakdǝghǝr kur. \v 3 Da kwara kurkhe udan ad tlǝrna lav, kwararkhe kur kwarne, ‘Dadzikan ǝn naghtǝran.’ Dlaɓ da wura tǝra wura zula khǝɗikǝn.” \p \v 4 Ina kǝ dǝge dzoghǝra, a righif dǝge tsa kwarga Ishay tlayang. Ni, \q1 \v 5 “Kwaramatǝra kwara kǝ udakh ya Wurshalim,” \q2 “Niya shikur ǝn saks da vakur. \q1 Nagh bakh kalali tsin bi, ǝn dǝg ǝn tǝ dlingw, \q2 Ən dǝgǝn tǝ gǝlaɓa dlingw.” \p \v 6 Ka dǝgal kǝ furakh saren, manga itar ndǝkve tsa kwaratǝrkhe Yasu. \v 7 Ka ɓadǝghǝr itar dlingwen zǝ zer sar. Ka ɓalakho itar gabagakh tar ǝn titar, in tsuguna dowa nndzǝgan ǝn tǝf. \v 8 Zikǝn udakhe ɓalakhga gabagakh tar ǝn tǝ ɗul. Ka kalakhga yakhaya tsugun ad tlim uf, ka ɓalakhga itar ǝn tǝ ɗul. \v 9 Udakhe ǝn tǝvuk sar zǝ liye ǝn gatars gatǝn tǝlga, ka tlǝkha tsitar kwarne, \q1 “Bark kǝ Zǝr Dod.” \b \q1 “A ndzawa bark kǝ dadake ǝn sǝgdagh ǝn ɗakha Dadzikan.” \q1 “Farghǝrfǝgud kǝ Yazhigǝle ǝn khuɗ kǝ gharazhigǝle chakw.” \p \v 10 Da kǝ Yasu da Wurshalima, ka tsiyif mǝkǝn kǝ li kǝsen daghan. Ka ndiɗakave tar kwarne, “Warinena kudra?” \p \v 11 Ka nǝv dzakhava udakhen, “ Ina Yasu tlayange ǝn Nazarat ǝn kǝs Galili.” \s1 A chuwaɗanǝf Yasu ad Fǝta Yazhigǝl \r (Markus 11:15-19; Luk 19:45-48; Yukhan 2:13-22) \p \v 12 Da kǝ Yasu da Fǝta Yazhigǝl, lakwtǝrdu kǝ li dzawa zǝ li sakw digit ǝmb. Ka khambanǝf ad vǝlenga li mbaɗu kwaɓ. Ka khambanan ad vak ndzakhgan li sakwdu takalamasar. \v 13 Ka nǝv Yasu tsitar, “A vindzavan ǝn kaɗkaɗ Yazhigǝl kwarne, ‘Da ɗakh mǝgharud, mǝghe da ɗǝgawud ǝmb.’ Ai a nandala kur kǝ vak ɓǝghava sǝnkarakh.” \p \v 14 Ka saks kǝ ngulfakh zǝ ghwirɗikakh da vak sar ǝn Fǝta Yazhigǝl, ka mbakhatru. \v 15 Zik zikan na kǝ zil kǝsakh, zǝ li tsagdu ndzikha ndzikh Mus, nǝgha tsitar ad dǝg ndawakakhe a mangin. Tsuguna, tsǝna tsitar ad tlǝkh kǝ zar ǝn Fǝta Yazhigǝl kwarne, “Bark kǝ Zǝr Dod.” Ka bazala rǝv tsitar. \p \v 16 Ka ndiɗarwal itar kǝ Yasu, “Ən tsǝna tsǝna kha dǝge ǝn kwara zara na kina?” \p Ka nǝv Yasu tsitar, “Ən tsǝna tsǝna ka gǝn. Atsuk a taɓa bakh kur tugwado tugw ǝn vindzan na kǝ lav Yazhigǝl kwarne, \q1 “ ‘A batrǝm ǝn ghai kǝ zara zǝ vunjakh ka de mbaɗkhambaɗ.’ ” \p \v 17 Ka ɗuwatǝrs ǝn vin. Sawala, ka dal da kǝs ya Betani. A khǝnal ǝn vin. \s1 A tlapga Yasu ad ufa ghǝdiv \r (Markus 11:12-14,20-24) \p \v 18 Ngurga kǝ kǝs, madvin ǝn saks da Wurshalim, ka ndzikǝnǝf way. \v 19 Nǝgha tsin ufa ghǝdiven ǝn tǝ kalam ɗul, ka dal da vak ufen, na dǝge mbǝladuwin ǝn tǝf bi, uk tlim sar. Ka niya kǝ ufen, “Aghba kha da yig zǝr kǝ ngǝɗa bi.” Tǝvin tǝvina ka ghulkavala ufen. \p \v 20 Nǝgha kǝ furakh sar ndǝk yana, ka ndawatrǝf char. “Uɗa lava kǝ ufa ghǝdivena ghulkavala gujaɗ ndǝk ini?” Nǝv itar. \p \v 21 Ka ngawa tǝrkhai Yasu, ni, “Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, da nǝg kur dǝ fadǝghǝrofǝg, tsuguna a bǝga ba kur tsugu tsa khǝɗikǝn bi, da tǝkha kur kǝ mangan mal kǝ dǝge a manarkhe ka kǝ ufa ghǝdivǝn. Tsugun, da tǝkha kur kǝ kwarkhai kǝ gil zikan kwarne, ‘Tsiyin tǝvan, ɓǝlvǝdagh ɓǝla da dǝlv.’ Ka da dzoghǝr dzǝg ndǝk yan. \v 22 Da fadǝghǝro kur, ɗaga dǝge takaɗga kur ǝn vak Yazhigǝl ǝn ɗǝgau, da mbǝladu mbǝla kur.” \s1 A ndiɗarwal udakh kǝ Yasu ad vake a mbǝladuwin ndzǝɗa sar \r (Markus 11:27-33; Luk 20:1-8) \p \v 23 Sa kǝ Yasu da Feta Yazhigǝl, madvin ǝn tsagdutsag, ka sasǝg kǝ zik zikan na kǝ zil kǝsakh, zǝ malakh tar kǝ dlamakh da vak sar. Ka nǝv itar, “Ən mana dira kǝ ndzǝɗa kha dǝgakhani? Tsuguna war kǝ bakhena kǝ ndzǝɗi?” \p \v 24 Ka ngawa tǝrkhai Yasu kwarne, “Ghǝrara tsugun khine da ndiɗakurwala ndiɗa kǝ. Da ngawake kur ndiɗar, ghǝrar tsuguna, da kwara kura kwara ka ad ndzǝɗakhe ǝn manakh da ka dǝgakhan. \v 25 A so dǝvara ndzǝɗe ǝn parada Yukhan dadak para ud ad udi? A so ǝn vak Yazhigǝle, awana a so ǝn vak ud khi?” Ka farsa tsugu tsitar ǝn tatak tar, kwarne, “Da ka ǝn vak Yazhigǝla nikiyam, ka da ndiɗa kiyamwal ndiɗa kwarne, ‘Ai uɗa lava tsukur kwal fadǝghǝro dini?’ \p \v 26 “Ai daka ǝn vakuda nikiyam, ǝn gǝdza kiyam kǝ dǝge da mana kiyama udakh. Wirva a fadǝghǝro udakh daghan kwarne tlayang Yukhan.” \p \v 27 Ka ngawarkhai itar kǝ Yasu kwarne, “Ən tsa ba kǝnda bi.” \p Ka nǝv Yasu tsitar, “Ai na ghǝrara da kwara kura khulf ndzǝɗe ǝn manakha ka dǝgakhana bi.” \s1 Jakva dǝ zar ghwalvakh mits \p \v 28 “Uɗǝn ɗaya kur ǝn tǝghǝr kǝ ina kǝ lavi?” Ai ǝn kwarin kwarne, nǝg udanen mits zar ghwalvakh tsin. Ka dǝgal tsin da vak malan, niya tsin, “Zǝrara, dǝg dǝgal da mantlǝr ǝn gukh inabi khan.” \p \v 29 Ka niya tsin, “ ‘Na kǝn dǝgal bi,’ Ai kǝ khala ka ɗayanan ad ghǝra, ka dǝgal tsin.” \p \v 30 “Dǝgal kǝ daden da vak yan kǝ zǝr sar, kwararkhai ndǝkve tsa kwarar khaiyin kǝ dǝg chak. Ka ngawarkhai zǝr saren kwarne ‘Aya dada, da dǝgal kǝ,’ Ka dal ba tsugun bi.” \p \v 31 “Ən tǝb tar na mitsa, war kǝ manga dǝge na dad tarni?” \p “Dadake tsa chak na,” Nǝv itar. Ka nǝv Yasu tsitar “Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, li chau khadama zǝ garnakakh, itar da dagh da tlǝksa Yazhigǝl tǝghǝr kǝ tsǝkur. \v 32 Wirva a sodagh Yukhan da mǝdla kura ɗul kanadi, a fadǝghǝro ba kur din bi. Ai li chau khadama zǝ garnakakh, a fadǝghǝro itar din. Tsakhǝnmin nǝgha tsǝkur ndǝk yan, a mbǝɗanǝf ba kur rǝvura ka fadǝghǝro kur din bi. \s1 Jakva dǝ liye a batrǝmud gukh inabi ǝn dǝva tar \r (Markus 12:1-12; Luk 20:9-19) \p \v 33 “Bambǝg tlim kǝ tsǝn tlǝrna jakva lava tsugun. Nǝg udanena, a njavgan ad gukh inabi. Tsarghǝran dǝ ghǝrgh, tǝfgan ad fike da pǝrtsin ad yu inabi ǝmb. Ɗikanan ad tsǝɓana kǝ vak, ki dǝgo kǝ dadak uf chau kǝ nǝgharu kǝ gukh. Ka batrǝm ad gukh inabi ǝn dǝv kǝ yakhay, kǝ nǝgharu nǝgha tsitar. Khala kǝ yana, ka dal da tlǝrna khaye bit. \v 34 Manga kǝ sarta tsǝg zar inabi, ka ɓǝlanǝf ad zar man tlǝr sar, da vak li batrǝmin ad gukh inabi ǝn dǝv tar. Kǝ chawardǝghǝr dleva dǝg sar, ak zar inabiyen. \p \v 35 “Tǝkǝn liye nǝgharu kǝ gukhen, ka vaitǝrkhai itar kǝ zar man tlǝr saren. Mbakǝn itar dǝ kǝɗa kǝ yan. Kǝɗga itar ad yan kǝ mǝts. Laiga itar ad yan dǝ kurakh, ka amtsǝgan. \v 36 Ka gwidǝn dadak gukhen ad ɓǝla tlǝrna zar man tlǝr sar mal ke tsa chak. Ka gwidǝn manarkhai li nǝgharu kǝ gukhen, ndǝkve tsa manarkhai itar kǝ li tsa chak. \v 37 Kǝ dǝg mbasa, ka ɓǝlanǝf dadak gukhen ad zǝr sar dǝgal da vak tar. Avin, ‘Na tsugu bi, da farghǝrfǝg itar kǝ zǝrar.’ \p \v 38 “Nǝgha kǝ li nǝgharu kǝ gukhen ad zǝren, ka nǝv itar ǝn tǝb tar, ‘Auna dadake da wur gukhen ǝn saks. Kǝɗyamga kǝɗ. Dǝgakhe da wurina, nǝgin kǝ dǝg mar.’ \v 39 Ka viga itar, tlǝvars itar da tilg lingwa gukh Inabi, kǝɗga itar. \p \v 40 “Ka nǝv Yasu, da soghǝr dadak gukh na ma, ka uɗa da manarin kǝ li nǝgharu kǝ gukheni?” \p \v 41 Ka nǝv itar tsin, “Da khǝdztǝr khǝdza kǝ nguɗiyakhen ǝn tǝ ɗule kwal khwara kǝ vaz. Ka da bara kǝ yakhay ad nǝgharu kǝ gukhen. Liye da bakhara dlǝva dǝg sar, ak zar inabi ǝn sarta tsǝga tsǝg.” \p \v 42 Nev Yasu Tsitar “Atsuk a taɓa bakh kur tugwado tugw ǝn vindzan na kǝ lav Yazhigǝla? Ai kwarin, \q1 “ ‘Kure a ɗuda li khǝga kǝ man tlǝr din. \q1 In kǝ nala kǝ kure, a khutanan ad khǝg. \q2 Ina kǝ digita tlǝr Yazhigǝl, tsuguna dǝg ndaw ndawan ǝn diyakh mar.’ ” \p \v 43 “Wirva yan, ǝn tǝkha kura tǝkha kǝ, da chawa chawud tlǝksa Yazhigǝl ǝn vakur. Da bara kǝ udakhe da man dǝg khwaranakh ai da yara zǝre da dlayaru kǝ tlǝksa Yazhigǝl. \v 44 Ɗaga ude da ɓǝlo da tǝ kuren, da kala khwetl khwetl. Ude da ɓǝlo kurna da tǝf tsugun, da pǝkha pǝkha kurɗik ndǝk khǝpi.” \p \v 45 Tsǝna kǝ zik zikan na kǝ zil kǝsakh, zǝ Farisakh ad yan kǝ jakva lavakhe kwargin, ka katlga itar kwarne ǝn kwarǝn tǝghǝr kǝ tsitar ad lavan. \v 46 A gatga itar ɗul kǝ viyavi. Ai ǝn gǝdza itar kǝ dlamakh. Wirva a fadǝghǝro udakh daghan kwarne tlayang Yasu. \c 22 \s1 Jakva ǝn tǝghǝr kǝ khwaɗga sǝb \r (Luk 14:15-24) \p \v 1 A gwidǝn Yasu ǝn kwara tǝra lav dǝ jakva, ni, \v 2 “Tlǝksa gharazighǝla ngwaɗa shike, a ɗikarnan ad khwaɗga sǝba kǝ zǝr sar. \v 3 Ka ɓǝla tǝrǝf kǝ zar man tlǝr sar, kǝ dǝgal da kwara tǝra kǝ udakhe tsa ɓalgin. Ka kalwal itar kǝ sausǝg. \p \v 4 “Ka gwidǝn ɓǝlatǝrǝf kǝ tlǝrna zar man tlǝr sar kwarne, ‘Kwarama tǝrkhai kwara kǝ liye tsa ɓalgud kwarne, Niya audzala kǝn takhga dǝg zu, a kharga ka kawakh, zǝ kawakh gude tsa ngalgud wulǝklǝk. Itsauɗa audzandalud. Ausǝgam da vak sǝb.’ ” \p \v 5 “Li tsa ɓalgud da vak khwaɗgen, na ɗangwa tsitar dǝ ɓalen bi. Yana dakaval da gukh, yan tsuguna dakaval da man kasukw sar. \v 6 Yakhaya tsuguna, ka vaige tar liye tsa ɓǝla tǝrǝfuden, ka mbatǝre tar dǝ dlaɗ char, ka khadztǝr khai itar. \v 7 Ka kǝɗga rǝvakhuɗ ad shik char. Ka ɓǝlanǝf ad tlujiyakh sar, dǝgal da khǝdz liye tsa khǝdzga zar man tlǝr sar. Ka ndǝghǝrs itar kǝs tar. \p \v 8 “Tǝkhal kǝ yana, ka niya kǝ zar man tlǝr sar, ‘Audzandalud ɗikana dǝg zuwa khwaɗga sǝb. Ai liye tsa ɓalguda, a dlai ga ba itar tsugun kǝ saks bi. \v 9 Wirva yan, gatamars kǝ ghay baramakh, ɓalamga ɓal itsǝra kǝ ude a gamga kur zin, kǝ saks da vak kwaɗgen.’ \v 10 Zar man tlǝren tsuguna, ka dǝgala tsitar kǝ baram kǝ baram. Ka dzakhadǝghǝr itar ad daghan udakhe a gamge tar zitar, zǝ liye njivva, zǝ liye kwal njiv. A righǝf vak kwaɗgen dǝ ghulabakh char. \p \v 11 “Ka sa shik da vaz liye tsa ɓalgin, ka nǝgh nǝgha tsin ad udanen, ai kwal talǝm gabag khwaɗga sǝben. \v 12 Ka niya kǝ udanen, ‘Tsaghw, a sa ndar kha da vana kwal talǝm gabag khwaɗga sǝbi?’ Ka piyarwala dǝg kwar. \p \v 13 “Ka nǝv shik kǝ zar man tlǝr sar, ‘Ndzaɗamarna dǝva zǝ sig, tlǝvamars tlǝva dǝgal da mel, vake dǝ gurtl. Vake da tudin dǝ kǝrɗ tliɗ.’ \p \v 14 “Zikǝn liye ɗakhtǝrkhai ud, ai khǝɗikǝn liye dzaravan.” \s1 Ndiɗǝn tǝghǝr kǝ pǝlara khadam kǝ Kaisar Shik \r (Markus 12:13-17; Luk 20:20-26) \p \v 15 Dud ǝn kwarina, ka dala Farisakh kǝ ɗaya kavu lav ngara dlǝgd kǝ Yasu, kǝ viyaviya tsitar, ǝn tǝ dǝva dǝ dǝge da kwarin. \v 16 Ka ɓǝlanǝf itar furakh tar, dagha zǝ udakhe khayanǝf dǝ man tlǝksa Khiridus, da vak sar. Ka nǝv itar, “Malǝm, tsa tsǝkǝnda kwarne ud jir khǝ, ǝn tsagdu lav Yazhigǝl kha kalkal. Wirva yakitakw ud ǝn vakagh. Na khǝn gǝdz kwarara lava kǝ ud, itsa ndar zika sar bi. \v 17 Kwara kǝnda kwar, da khǝn vazana, kalkal nagh pǝlara khadam tsǝkǝnda kǝ Kaisar, zikan kǝ Shik ǝn Roma, kalkal ba khi?” \p \v 18 Ai Yasu tsuguna, tsa tsin kǝlade ǝn rǝvakhud tar. Ka ndiɗatǝrwal, “Kur nguɗiyakh, uɗa lava tsǝkur ǝn na ngaka dlǝgdi? \v 19 Mǝdla maka kwaɓen ǝn pǝl da kur khadamen.” Ka ɓardǝghǝr itar ad kwaɓ dinari. \v 20 Ka ndiɗatǝrwal, “Vakdiying zǝ ɗakhǝng ǝn tǝfi?” \p \v 21 Ka ngawar khai itar kwarne, “Dǝg Kaisar.” Ka nǝv Yasu tsitar, “Bamara bǝg kǝ Kaisar ad dǝg Kaisar. Bara kur kǝ Yazhigǝl ad dǝg Yazhigǝl.” \p \v 22 Tsǝna tsitar ndǝk yana, ka ndawatǝrǝf char. Ka ɗuwars itar, dakaval itar. \s1 A ndiɗga Sadukiyakh ad lav ǝn tǝghǝr kǝ tsiyin ngitl \r (Markus 12:18-27; Luk 20:27-40) \p \v 23 Fitsa va yanen, tǝkǝn Sadukiyakh li kwarne na tsiyin ngitl bi, sagh itar da vak Yasu dǝ ndiɗ. \v 24 Ka nǝv itar, “Malǝm, a kwarga Mus kwarne, da ǝmtsǝga ude kwal yiga zǝr dǝ nus sar, barari wura wura kǝ zǝr bab sar ad nus saren, ki yakhar khai zara tsin. \v 25 Neg sukwtakh uɗif ǝn tǝbǝnd. Ɓu kǝ zǝr chak ad nus, ka amtsǝgan kwal zar, ɗuwardan ad nus sar kǝ saghǝr sar ai ǝn gatars gat. \v 26 A dzogher ndǝk yan kǝ dǝg mits, a yiga ba dǝ zǝr din bi. Ndǝk yan zǝva kǝ dǝg khǝkǝrɗ, tangw da tǝ dǝg uɗif, a yiga ba itar zara din bi. \v 27 Kǝ dǝg mbasa, ka ǝmtsǝga nusen. \v 28 Fitsa tsiyin ngitla, da nǝga kǝ nus warin ǝn tǝb kǝ udakhana uɗifi? Fatsi daghan tara a zǝɓaruwi?” \p \v 29 Ka ngawa tǝrkhai Yasu, “A zaɗga kur char. Wirvǝn tsa ba kur vindzan na kǝ lav Yazhigǝl bi. Tsuguna, ǝn tsa ba kur ndzǝɗa Yazhigǝl bi. \v 30 Fitsa tsiyin ngitla, na dǝɗungw da zǝɓ nus bi. Tsuguna na bud da bǝdu dugh kǝ sǝba bi. Da ngwaɗa zarɓǝlakh Yazhigǝl ǝn gharazhigǝl itar. \v 31 Ən tǝghǝr kǝ fitse da tsida tlamtsakh ǝn ngitla, a tugwa bakh kur dǝge a kwara kur khai Yazhigǝla? A vindzavan kwarne, \v 32 ‘Ka Yazhigǝl Ibram. Ka Yazhigǝl Ishaku. Ka Yazhigǝl Yakub?’ A mǝdlanan kwarne Yazhigǝl tlamtsakh ba ka bi, Yazhigǝl liye dǝ safa kǝ.” \p \v 33 Tsǝna kǝ dzakhava udakh ndǝk yan, ka ndawatǝrǝf, wirva tsagdutsaga saren. \s1 Ndzikhe a malgan ad ndzikha ndzikhakh daghan \r (Markus 12:28-34; Luk 10:25-28) \p \v 34 Tsǝna kǝ Farisakh kwarne a bǝlaterghǝr Yasu ak Sadukiyakh, ka dzafkhai itar ǝn vak kitakul. \v 35 Fang a tǝb kǝ li wagayal ǝn tsa ndzikha ndzikh Mus, ka kurakura tsin dǝ ndiɗ. \v 36 “Malǝm, ira kǝ ndzikh ǝn ndzikha ndzikh Yazhigǝle a maltǝr khai kǝ yakhaya daghani?” \p \v 37 Ka ngawar khai Yasu kwarne, “ ‘Waya dǝ Dadzikan Yazhigǝl gha, dǝ rǝvakhuɗagha daghan, dǝ safagha daghan, zǝ ɗayaghǝragha daghan.’ \v 38 Ina dǝg chak, in tsugun kǝ maltǝr khai kǝ yakhaya daghan. \v 39 Dǝg mits kǝ ndzikhe a malgan ad yakhaya kǝ ndzikha ndzikhakhen tsuguna, ngwaɗa dǝg chak ghǝrsar. ‘Waya dǝ udakh daghan ndikve ǝn wayakha ghǝragh.’ \v 40 Daghan dǝge a vindzavan ǝn ndzikha ndzikh Mus, zai in kaɗkaɗakh tlayangakh Yazhigǝl, a ghitso ǝn tǝ ndzikha ndzikhakhana mits itar.” \s1 Zǝr warek Kristu ra? \r (Markus 12:35-37; Luk 20:41-44) \p \v 41 Dzafkhai kǝ Farisakh ǝn tǝ dǝva kitakw, ka ndiɗatǝrwal Yasu, \v 42 “Uɗa ɗayaghǝrur ǝn tǝ dǝva dǝ Kristuwi? Zǝr warek kini? \p “Zǝr Dod,” nǝv itar. \p \v 43 Ka ndiɗatǝrwal Yasu, “Uɗa lava kǝ Dod tsugun ǝn tǝ dǝva dǝ Sǝɗikw Yazhigǝl ǝn ɗakhin dǝ Dadzikani? Wirva nǝv Dod, \q1 \v 44 “ ‘Dadzikan Yazhigǝl. \q1 Niya kǝ Dadzikan nar. \q2 Ndzǝga ndzǝg ǝn tǝ dǝva kafar. \q2 Akwa bars ka ad tlǝghumakhagh. \q2 Ən kuskǝ ɗǝgaɗǝgagh.’ ” \m \v 45 “Da ka ǝn ɗakha dǝ ‘Dadzikan,’ Dod ad Kristu, ai da nala ndar, Kristu kǝ zǝr sari?” \v 46 Na ude ngawar khai bi. Ve tsǝn tǝ yanen kǝ khǝna, na dla ude sigwif kǝ ndiɗarwal ndiɗa bi. \c 23 \s1 Magiye a kwarga Yasu ǝn tǝghǝr kǝ Farisakh zǝ li tsagdu ndzikha ndzikh \r (Markus 12:38-39; Luk 11:43-46; 20:45-47) \p \v 1 Ka nǝv Yasu kǝ dzakhava udakh zǝ furakh sar. \v 2 “Liye tsagdu ndzikha ndzikh zǝ Farisakh, ǝn man tlǝr tsagdu ndzikha ndzikhe tsǝn mana Mus itar.” \v 3 “Wirva yan, tsǝnamaru tsǝna kǝ ɗaga dǝge kwara kurkhai itar. Ai gatamars ba kǝ dǝge ǝn mana itar bi. Wirva na itar ǝn man dǝge ǝn tsagdu itar bi. \v 4 Bakhatro itar kadlang ɗimɗiman kǝ udakh, ai kwal tǝkha kǝ ud kǝ kapanǝf. Ai itar dǝ ghǝr tar, nugw ba itar itsa kǝ barva zǝr dǝv kǝ mǝlaru kǝ kapa kapa kǝ udakh bi.” \p \v 5 “Daghan tlǝre ǝn mana itara, ǝn mana kǝ nǝghda nǝgha nǝgha kǝ udakh itar. Ən ngwaɗa zikzikan na kǝ vindzan na kǝ lav Yazhigǝl ai mbǝghga itar, kǝ nguɗǝn tǝ vakdi tar zǝn tǝ dǝva tar. Tluzhe ǝn tukw ghai gabagakh tara, tsǝɓanyan mal kǝ dǝg udakh.” \v 6 “Zik gat vij ndzakhgan khwarkhwaran tsitar ǝn vak man khwaɗǝg. Zǝ vak ndzakhgan khwaran ǝn gud dzakhava Yakhudakh. \v 7 Zǝ gat nǝghatǝrdi nǝgh dǝ fatǝrghǝrfǝg tsud ǝn kasuk. Zǝ ɗakhtǝr ɗakha dǝ ‘Malǝm.’ \p \v 8 “Ya kur dǝgi, ɗakh kur bud dǝ ‘Malǝm’ bi. Wirva Malǝmura kitakul, tsuguna daghan nura sukwtakh kur. \v 9 Ɗakham ba dǝ itsawar dǝ ‘dad’ ǝn larda nabi. Wirva uk kitakul Dadure ǝn gharazhigǝl. \v 10 Ɗakh kur bud dǝ mal bi. Wirva kitakul Malur in Kristu. \v 11 Dadake in zikan daghan ǝn tatakur, barari nǝga tsin kǝ dadak mana kura tlǝr. \v 12 Ɗaga ude a fǝrghǝr kǝ ghǝrsar, da gulandagh gulud. Ude a gulandagh ghǝrsar tsuguna, da fǝrghǝrfǝg ud. \s1 A tlaptǝr khai Yasu wirva valdu ghǝr tar \p \v 13 “Ɗangwa tsǝkur, li tsagdu ndzikha ndzikh zǝ Farisakh, kur li valdu ghǝrur. Khǝdardu kur ɗul daks da tlǝksa gharazhigǝl kǝ udakh. Kura a da ba kur bi, tsuguna a khayarnǝf ba kur kǝ liye ǝn na daks kǝ daks bi. \p \v 14 “Ɗangwa tsǝkur, li tsagdu ndzikha ndzikh zǝ Farisakh, kur li valdu ghǝrur. Ən zawakh dǝgakh widgakh kur. Ən tǝ khala kǝ yana, ǝn zulu zula kur ǝn ɗǝgau, wirva ki nǝgakura nǝga tsud. Wirva yan, taka lave da mana kuruda da malamala dǝ dǝg udakh char. \p \v 15 “Ɗangwa tsǝkur, li tsagdu ndzikha ndzikh zǝ Farisakh, kur li valdu ghǝrur. Wirvǝn ɗitsagharghǝr kǝ ɗǝlvakh kur, zǝ khay kǝsakh wirva ki gǝmadu dadak pǝlghǝr kitakul kǝ gatars kǝ Yazhigǝlur. Khala kǝ khayanǝf khaya tsin, ka da nanadala nǝg kur, kǝ dadake tlayga daks tsin da kara fay, mal tsukur sig mits. \p \v 16 “Ɗangwa tsǝkur, ngulfakh li ndaɗ ngulfakh. Ən kwara kwara kur kwarne, ‘Ɗaga ude a waɗgan dǝ Fǝta Yazhigǝl, barari ba tsin man dǝge waɗgin da manamana bi. Ai tsugun, ɗaga ude a waɗgan dǝ vǝrshakanǝv ai ǝn Fǝta Yazhigǝlen, barari tsin man dǝge a waɗgin da manaman.’ \v 17 Kur dlagakhan ngulfakh. Irek ndanganra, vǝrkashanǝve, awana Fǝta Yazhigǝle a nandala ad vǝrkashanǝv kǝ chuwaɗaɗ khi? \v 18 Nikur tsugun, ‘Ɗaga ude a waɗgan dǝ vak sadak, barari ba tsin man dǝge waɗgin da manamana bi. Ai tsugun, da ka waɗgin dǝ dǝg tsuf, barari tsin man dǝge a waɗgin da manaman.’ \v 19 Kur ngulfakhan. Irek ndanganra, dǝg tsufa nagha, awana vak sadake a nandala ad dǝg tsuf kǝ chuwaɗaɗ khi? \v 20 Wirva yana, itsaware waɗgan dǝ vak sadak, a waɗgan dǝ vak sadak zǝ dǝge ǝn tǝf daghan. \v 21 Tsugun, ɗaga ude waɗgan dǝ Fǝta Yazhigǝl, a waɗgan dǝ Fǝta Yazhigǝlen, zǝ Yazhigǝl ai nzǝgan ǝn ǝmb. \v 22 Ɗaga ude a waɗgan dǝ gharazhigǝl, a waɗgan dǝ vij man tlǝksa Yazhigǝl, a waɗgan tsugun dǝ dadake ǝn nndzǝgan ǝn tǝ vij man tlǝksen. \p \v 23 “Ɗangwa tsǝkur, li tsagdu ndzikha ndzikh zǝ Farisakh, kur li valdu ghǝrur. Ən bǝdu bǝg kur ad zak chachakuram, zǝ tlim dǝg ɗalakhur. Ai ka ɗuwar kur man zik zikan kǝ dǝgakhe ǝn nagha ndzikha ndzikh Yazhigǝl kǝ manaman. Zik zikan na kǝ dǝge ǝn nagha ndzikha ndzikh ad manaman tsukur in kwarne, man jir ǝn itsauɗ, mǝdla kwiɗkwiɗǝrv, khayanǝf khay ǝn digitakh. Itar dǝge tsa khwara manamana tsǝkur, zǝ kwal ɗuda manakh yakhin bi. \v 24 Kur ngulfakh li mǝdlara ɗul kǝ ngulfakh. Ən ɗizdu ɗiza kur kusingakh, ai tsuguna, ka ndǝg dlǝgwam kur. \p \v 25 “Ɗangwa tsǝkur, li tsagdu ndzikha ndzikh zǝ Farisakh, kur li valdu ghǝrur. Li pardu lig kwat hǝb yu, zǝ kwat zu kaf, ai ǝn rǝvakhuɗura, reghan kur dǝ dǝgakhe a khwatsga kur ǝn vak udakh dǝ ndzǝɗ, zǝ nagh ghǝr tsugun. \v 26 Kur ngulf ya Farisakh. Famarsa paradu khuɗ kwat hǝɓ yu, zǝ kwat zu kaf, ǝn tǝ khal kǝ yana, ka da chuwaɗaɗ zǝva lǝgsar. \p \v 27 “Ɗangwa tsǝkur, li tsagdu ndzikha ndzikh zǝ Farisakh, kur li valdu ghǝrur. Ngwaɗa ngitlakhe a masar vud ɓǝgan na kǝ wal, ai da khwara kǝ vaza dǝ lǝgan, ai ǝn khuɗ khuɗa, uk tlatlakh zǝ ruta digitakh. \v 28 Ndǝk yan ghǝrur tsugun ǝn tǝ ɓal. Dǝn vaz kur vaza udakh, li kanadi kur ǝn tǝvuk Yazhigǝl. Ai du khuɗan tsuguna, reghan kur dǝ man dǝgakh valdu ghǝrur zǝ kǝladakh. \s A kwara tǝrkhai Yasu ad dlaɗe da khǝɓa itar \p \v 29 “Ka zu vuk kǝ Yasu dǝ kwar kwarne, Ɗangwa tsǝkur, li tsagdu ndzikha ndzikh zǝ Farisakh, kur li valdu ghǝrur. Wirva khakhga kur ngitlakh tlayangakhe tsa dur. Ka ɗikakhga kur ad dǝg chaɗakhe da dzamatǝr dud kǝ li tsa manga kanadiyakh. \v 30 Afkur tsugun, da tsa tlǝm kǝnda ǝn sarta dzidzakhǝnd, tsa na kǝnda da bǝg dǝv zitar ǝn khǝdz tlayangakh Yazhigǝl bi. \v 31 Ən tǝ dǝva dǝ lavur a mǝdlanan kwarne, zar ya udakhe tsa kaɗakhga tlayangakh Yazhigǝl kur. \v 32 Dam da mbasana nguɗi nguɗi dǝgakhe tsa farsa ndzidzakhur. \p \v 33 “Kur bubakh, kur zar ya kukhukhwakh. Da ngikha ndar kur ǝntla lave da mana kurud kǝ daks da kara fayi? \v 34 Wirva yana, ǝn ɓala kura ɓala kǝ ad tlayangakh Yazhigǝl, zǝ li kwalemlem, zǝ liye ǝn tsagdu ndzikha ndzikh Mus. Ka da kaɗakaɗa kur yakhaya. Khǝrtga kur yakhay. Dlagha tǝrkhai kur kǝɗa tsugun kǝ yakhay ǝn gud dzakhavur. Ən gatatǝrs gata kur kǝ kǝsa kǝs, ǝn batra dlaɗ. \v 35 Da ɓǝlondagh ɓǝla ka ad udakhan, wirva viz li kalali, liye khǝdzavan ǝn lardǝn, kǝ wurakurǝm da kwindur. Farsǝn tǝ viz Habil dadak kalali, kakh da tǝ viz Zakari zǝr Bereki. Ai kǝɗga kur ǝn Fǝta Yazhigǝl ǝn tǝvǝgh kǝ vak ndǝgha dǝg tsuf. \v 36 Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, daghan ina kǝ digitakh, da dzoghǝr dzǝg dǝ udakh kwargǝn.” \s Ən dzamars dzama Yasu kǝ kǝs ya Wurshalim \p \v 37 “Udakh ya Wurshalim, udakh ya Wurshalim, kur li khǝdz tlayangakh Yazhigǝl. Liye ǝn lay liye a ɓǝlondaghud da vakur. Ngǝrwa siga tsǝka nagh dzakha kura dzakh, ngwadai dzakha ghwachik ad zar sar ǝn kus kǝ kudlǝbsari? Da mbiyanena kalwal kur. \v 38 Auna tǝkhina, a ɗuwakurdud fǝtur, nala kǝ kwazagh. \v 39 Ni ǝn kwara kura kwara kǝ, farsǝn tǝkhina, da aghba kur da nǝghakan bi, akwa sarte da kwara kur kwarne, ‘Bark kǝ dadake ǝn sǝgdagh ǝn khuɗ kǝ ɗakha Dadzikan.’ ” \c 24 \s1 A kwarga Yasu ad lavǝn tǝghǝr kǝ khǝta Fǝta Yazhigǝl \r (Markus 13:1-2; Luk 21:5-6) \p \v 1 Sawal kǝ Yasu ǝn Fǝta Yazhigǝl madvin ǝn dǝg, ka sa furakh sar da vak sar. Ka ndǝɗga itar ghǝr sar, ka mǝdlara itar Fǝta Yazhigǝle a khǝgud. \v 2 Ka ndiɗatǝrwal kwarne, “Nǝgha tsǝkur ina kǝ khǝgakha? Ai ǝn tǝkha kura tǝkha kǝ, na itsa kitakul kǝ kure da ɗudud ǝn tǝ tlǝrna bi. Daghana da khatdu khatud.” \s Dlaɗakha zǝ mbakhǝlakh \r (Markus 13:3-13; Luk 21:7-19) \p \v 3 Madǝv Yasu ǝn nndzǝgan ǝn tǝ khuɓa Olive, ka sa furakh sar da vak sar tukuɗa tar. Ka ndiɗarwal itar. “Kwara kǝnda kwar, da dzoghǝr yawa yakhana daghani? Tsuguna da zǝk ndǝk uɗa, da katlda kǝnda sarta guyo guyagha, zǝ mbasa lardi?” \p \v 4 Ka ngawa tǝrkhai Yasu kwarne “Ya tsǝkwamana ghǝr, valkurdu ba itsawar bi. \v 5 Wirva zikǝn li da sosǝg ǝn ɗakhar da kwara kwara itsawar tar kwarne, itar Kristu. Da valduvala itar udakh zikǝn. \v 6 Da tsǝna tsǝna kur lav ǝn tǝghǝr kǝ pǝgakh, zǝ lavakh wuleng wuleng ǝn tǝghǝr kǝ pǝgakh. Ya gǝdzam bi, wirva barari dzoghǝr dzǝg tsin ndǝkyan. Ai mbasa sara a sa ba ndan bi. \v 7 Tlǝrna khaya da darghǝr dǝg kǝ tlǝrna khay. Tlǝrna shik tsugun da darghǝr dǝg kǝ tlǝrna shik dǝ pǝg. Da nǝg way, zǝ mbǝɗa pǝgdǝmakh ǝn tlǝrna vakakh. \v 8 Daghan ina kǝ digita, farsafǝg sar kǝ dlaɗ, ngwaɗa farsa ɓis tatǝrs yiga kǝ nus. \p \v 9 “Da vi kur viya itar, bǝkurdu itar kǝ li da bakura mbakhǝl, kǝɗ kurkhai itar. Daghan udakh ǝn larda, da ɗukurd khai ɗuwa itar wirva ɗakhar. \v 10 Ən tǝ yan kǝ sart, zikǝn li da guyardu lǝg kǝ fadǝghǝrofǝg. Da sakwdu sukwtakh tar itar kǝ tlǝrna udakh. Tsuguna da naghva ba itar bi. \v 11 Da zikǝn tlayanga filfilakh da sakhgawal kǝ valakhdu udakh zikǝn. \v 12 Wirva sǝgva kǝladakh, wayve ǝn manakava udakha da zang. \v 13 Ai itsawar ǝn bǝga rǝv da tǝ mbas, da kata katud. \v 14 Tsuguna da kwardu kwarud ina kǝ lav zǝɗa kǝ tsǝn, ǝn tǝghǝr kǝ tlǝksa gharazhigǝl, itsa dǝvar ǝn lard. Ki da nǝga kǝ shid kǝ itsera kǝ mbǝrtakh ǝn lard daghan. Tǝkhal kǝ yana, ka da saks mbasa sar. \s Bǝzan na kǝ mbakhǝlakhe da saks \r (Markus 13:14-23; Luk 21:20-24) \p \v 15 “Wirva yan, da ka nǝgha tsǝkur dǝg dzadle a kwarga Daniyal tlayang, ǝn ghitsǝn tǝ vakvak Chuwaɗaɗan ǝn Fǝta Yazhigǝl, (dakake ǝn tugwado lavana katlga katlin dǝge tukuwin). \v 16 Ghalak liye ǝn ǝntla khay ya Yakhudi, khwaya itar dǝgo da ghuɓakh. \v 17 Ya ude nndzǝgan ǝn tugwud tsuguna, ya so ɓin da zǝɓ dǝge ǝn khud mǝgh bi. \v 18 Ude ǝn gukh tsuguna, ya guyo bin saks da zǝɓ nura sar bi. \v 19 Ya ɗangwa kǝ nǝghwase dǝ khuɗ, zǝ liye dǝ zǝr ǝn tǝ tukw dǝv, ǝn tǝ yanen kǝ sart. \v 20 Kwam ɗǝgau, dzoghǝr ba khwayana ǝn sarta fagh bi, awana fitsa ngiya bi. \v 21 Yǝn tǝ yanen kǝ sarta, da nǝg dlaɗ char, khulfe kwal taɓa tsuɗ manaman. Gwil farsa vǝrɗ lard, tangw da tina kǝ sart. Aghbud da gwidǝn man khulf sar kǝ yanen bi. \p \v 22 “Da tsa khǝtsana bud ad khǝnakhen bi, tsa na ud dǝg sige da tǝma dǝ safa bi. Ai wirva li dzǝran na kǝ udakh Yazhigǝl, da khǝtsa khǝtsa Yazhigǝl ad khǝnakhen. \v 23 Ən tǝ yanen kǝ sart, da ka nǝv itar tsǝkur, ‘Vaza, auna Kristu ǝn van’ awana, ‘A niya ǝn vin’ ya khayamanǝf bi. \v 24 Wirva Kristu filfilakh zǝ tlayang filfilakh da sakhgawal itar. Da manakh zik zikan na kǝ jakvakh, zǝ zik zikan na kǝ dǝg ndawakakh itar kǝ valdu udakh. Da tsa tǝkhin kǝ manawan, da valdu vala itar zǝva liye a dzǝrtǝkhai Yazhigǝl. \v 25 Tsǝnam tsǝna, a kwara kur khai ka, kǝda saks kǝ sart. \p \v 26 “Wirva yan, da ka kwara kur khe itar kwarne, ‘Ani ǝn tǝghal,’ a ɗuwam dǝgal da vinen. Awana, ‘Aunin ǝn khuɗan kǝ gud ɓǝghan,’ ya famadǝghǝro bi. \v 27 Ndǝkve ǝn tsuwaɗa wuɗ ad gharazhigǝl, sǝgo ǝn mbǝrt kǝ kǝs da tǝ vakghǝr, da dzoghǝr ndǝk yan sǝgdaghara ka Zǝr Ud. \v 28 Ɗaga vake dǝ ǝmtsa digitakh, ǝn vin ǝn dzakhava gumbakh. \p \v 29 “Ən dǝvǝn dǝv, ǝn tǝ khal kǝ khǝna dlaɗakhen, \q1 “ ‘Ka da nǝga fatsi kǝ gurtl. \q2 Tǝl tsuguna naba da kheɗaɗ bi. \q1 Kwadladlakh tsuguna ka da ɓaloɓalǝn \q1 Sǝgadagh ǝn gharazhigǝl. \q2 Da gǝdiya gǝdyud ad ndzǝɗakhe \q2 Ən fǝf gharazhigǝl.’ ” \p \v 30 “Da mǝdlo ǝn tǝ yanen kǝ sart jakva Zǝr Ud ǝn tǝ fef gharazhigǝl. Ɗaga mbǝrt udakhe ǝn lard tsugun, da tuwa itar wirva ruwa udakh. Da nǝgha nǝgha itar Zǝr Ud ǝn sǝgadagh ǝn ghwik, dǝ ndzǝɗa zǝ ndanga char. \v 31 Da bǝlondagh ɓǝla ad zarɓǝlakh sar, kǝ fǝg dǝro ɗakh ǝn tuwa char. Da dzakha dzakha itar ad dzǝran na kǝ udakh sar, ǝn tǝ kalam lard daghan. Tsiyif ǝn tǝ yan kǝ kalam lard, da tǝ yan. \s Dǝge ǝn tsaga kiyama ufa ghǝdiv \p \v 32 “Tsagam tsaga digit ǝn vak ufa ghǝdiv. Da farsin ɗidu tlim kǝ ɗado wilwa tlim, ǝn tsatsǝg kur kwarne a khǝrzǝga vi. \v 33 Ndǝk yan tsugun, da nǝgha tsǝkur dǝgakhana daghan. Da tsa tsǝg kur kwarne, a khǝrzǝgan, ǝn tǝ ghay gud. \v 34 Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, udakh kwargǝn, da ruga ba itar bi, khekwa dzoghǝr dǝgakhana daghan. \v 35 Gharazhigǝl zǝ khaya da nige tar. Ai lave ǝn sǝgawal ǝn ghayara na bai kwal da regha bi.” \s Na ude tsa khǝna zǝ sart bi \r (Markus 13:32-37; Luk 17:26-30,34-36) \p \v 36 “Ai na ude tsa khǝna zǝ sarte da dzoghǝr dǝgakhan na bi. Itsa zarɓǝlakhe ǝn gharazhigǝl, itsa Zǝren, uk Dad kitakul ǝn tsan. \v 37 Ndǝkve tsa manavin ǝn sarta Nuhu, da dzoghǝr ndǝk yan, ǝn tǝ sarte da sǝgdagh ka Zǝr Ud. \v 38 Ən khǝna khen kǝda saks kǝ ǝrkhagw, ǝn zuwazu, zǝ khǝɓakhǝɓ udakh. Ən sǝbado sǝbud nus, ǝn sǝbdu sǝbud dǝghaw dǝgal, da tǝ sarte a dagh Nuhu daks da gakhunda peryu. \v 39 Ən tsa ba itar dǝge da dzoghǝr dzǝg bi, ba sa kǝ ǝrkhagwa ndǝtru daghan. Da nǝga ndǝk yan sǝgdaghara ka Zǝr Ud. \v 40 Ən tǝ yanen kǝ sart, ud mits da man tlǝr ǝn gukh, da ɓaɓud kitakula, ɗuwars ud kitakul. \v 41 Nughwasa mits da pǝkha itar ǝn tǝ vǝr, da ɓaɓud kitakula, ɗuwars ud kitakul. \p \v 42 “Wirva yana, ɗikamfǝkhe ɗik, da tsa ba kur sarte da sǝgdagh Dadzikan nura bi. \v 43 Ya dǝgi, katlamga katla din. Da tsa tsatsǝg dadak mǝgh ad sarte da saks gǝl da fǝta sar kǝviɗ, tsa na ba da khǝn khar bi. Tsuguna, tsa da khayanǝf ba daks kǝ gǝl da fǝta sar bi. \v 44 Wirva yan, barari tsǝ ghǝrur tsǝgun, kǝ giɗa ɗem. Wirva da sǝgdagh ka Zǝr Ud ǝn tǝ sarte kwal kurga tsǝkur. \s Zǝr tlǝre njiv zai kwal njiv \p \v 45 “War zǝr man tlǝre njiv, zǝ khiɗanyan tsǝgun, ai bǝga dad mǝgh sar, kǝ nǝgharu kǝ yakhaya kǝ zar man tlǝr sar, kǝ batra dǝg zuwa tar tsin ǝn tǝ kalkala sart, kwal mbitsana tsini? \v 46 Da dadak bark yan kǝ zǝr mǝghe da sa dad mǝgh sar, ka tlarghǝr ǝn man tlǝre tsa barud. \v 47 Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, dad mǝgh na, da barǝmbǝg kǝ zǝr tlǝren ad daghan dǝgakh sar kǝ nǝgharu nǝgha tsin. \v 48 Da ka dǝg charan ba zǝr tlǝren bi, ka niya kǝ ghǝrsar, ‘Dad mǝghara da zulu zula kǝ saks.’ \v 49 Ka farsa mbatltǝr mbatla tsin kǝ liye ǝn mane tar tlǝr dagh. Ka zuwazu zǝ khǝɓakhǝɓa tsin zǝ li khaɓ digit. \v 50 Ka da saks dad mǝgh sar kǝ zǝr tlǝren, ǝn tǝ khǝne kwal kurga tsin, zǝ sarte kwal tsa tsin. \v 51 Ka da ngadla ngadla dad mǝgh sarna dǝ kiɓ. Dǝge da dzoghǝr dǝ liye valdu ghǝr tar da ndǝk yan kǝ ghǝr sar. Ən tǝ vake da tuda udakh dǝ kǝrɗ tliɗ. \c 25 \s1 Jakv ǝn tǝghǝr kǝ dugh mbǝlakh kǝlɗǝk \p \v 1 “Ən tǝ sarte da sǝgdagh ka Zǝr Ud, tlǝksa gharazhigǝl da kura dǝ dugh mbǝlakh kǝlɗǝkud. Li zǝɓarǝf karakazaz tar kǝ dǝgal da gam zil ghaul. \v 2 Dliɓ ǝn tǝb tara dlagakh, dliɓ tsuguna li khiɗan. \v 3 Dlagakhena a ɓarǝf ad karakazaz tar, a ɓǝf ba itar wal bi. \v 4 Li khiɗanakhena a ɓarǝf ad wal ǝn khatakwakh tar zǝ karakazaz tar. \v 5 Zil ghaulena a sa ba dura bi, daghan tara a mbatǝra khar, ka kaɗ tǝrkhe khar. \p \v 6 “Ən tǝb viɗ char, ka tsǝna tsǝna tsud ɗakha kwarne, ‘Auna zil ghaul, ausǝgam sǝgawal da gamagam.’ \p \v 7 “Ka tsayif dugh mbǝlakhen daghan. Ka ɗikanǝf itar ad karakazazkh tar. \v 8 Ka nǝv dlagakhana kǝ li khiɗan, ‘Chiɗa makǝndu chiɗa walur, wirva karakazazǝnda da ǝmts.’ \p \v 9 “Ka nǝv itar, ‘Au, da tlakiyamal ba tsǝkǝnda zǝ kur bi. Damdǝgal da vak li sakwdu wal, kǝ sukwaru sukwa tsǝkur kǝ ghǝrur.’ \p \v 10 “Madǝv dlagakhen ǝn tǝ ɗul dǝgal da sukw walen, ka soghǝr zil ghaul. Dugh mbǝlakhe a ɗikfekhaya, ka dara zǝ zil ghaul da vak khwaɗga sǝb. Ka khǝɗarduwud gud. \p \v 11 “Kǝ khala ka sasǝg kǝ dlagakhen. ‘Dadzikan, Dadzikan, ngura kǝnda ngura gud,’ nǝv itar. \p \v 12 “Ka ngawa tǝrkhai zil ghaul kwarne, ‘Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, ǝn tsakura ba ka bi.’ \p \v 13 “Wirva yan, ɗem nikur, wirvǝn tsa ba kur ad khǝna awana sarte da sǝgdagh ka Zǝr Ud bi. \s1 Tsagdutsag ǝn tǝghǝr kǝ khuta lanji \r (Luk 19:11-27) \p \v 14 “Tsugun, da kura tlǝksa gharazhigǝlud dǝ ude da dǝgal da tlǝrna vak. Ka ɗakhgan ad zar tlǝr sar, ka batrǝm ad lǝmanakh sar ǝn dǝv tar, kǝ nǝgharu nǝgha tsitar. \v 15 Ka baran ak itsawar ad kalkal ndzǝɗa sar. Ak yan fanga, baran ad talenti dliɓ. Ak tlǝrna baran ad talenti mits. Ak tlǝrna tsuguna, baran ad talenti kitakul. Ka dǝgala sar tsin. \v 16 Dadake tsa chauga talenti dliɓǝna, ǝn tǝvin tǝvin, ka dǝgal tsin da mbǝɗa dǝv dǝ kwaɓ sar. Ka mbǝladu ad tlǝrna talenti dliɓ ǝn tǝghǝr. \v 17 Ndǝk yan ak dadake tsa chauga talenti mits. Ka mbǝladu ad tlǝrna talenti mits ǝn tǝghǝr. \v 18 Ai dadake tsa chauga talenti kitakulǝn, ka dǝgala tsin, tǝfgan ad fika, ɓǝghanan ad kwaɓ dadmǝgh saren. \p \v 19 “Ən tǝkhal kǝ zulu zula tsin, ka sasǝg kǝ dadmǝgh taren, kǝ kwarara dǝge a manga itar dǝ kwaɓakhen. \v 20 Ka zǝghvoghǝr zǝr tlǝre tsa chauga talenti dliɓna da tǝvǝgh tsin. Ka ni, ‘Dadmǝgh, talenti dliɓ a baka khǝ, auna kwaɓe tsa baka khǝ. A mbǝladu ka ad yu talenti dliɓ ǝn tǝghǝr tsugun.’ \p \v 21 “Ka nǝv dadmǝgh sar tsin, ‘Dakhwal khǝ, zǝr tlǝr charan zǝ dadak khuta lanjikh. A manga kha dǝ jir ǝn tǝghǝr kǝ digit khǝɗikǝn. Da bǝg kha bǝga ka kǝ dadak nǝgharu kǝ digitakh zikǝn. Ausǝg da khwaɗga zǝ kǝ.’ \p \v 22 “Ka zǝghvoghǝr zǝr tlǝre tsa chauga talenti mits da tǝvǝgh tsin. Ka ni, ‘Dadmǝgh, talenti mits a baka khǝ. Auna kwaɓe tsa baka khǝ. A mbǝladu ka ad yu talenti mits ǝn tǝghǝr tsugun.’ \p \v 23 “Ka nǝv dadmǝgh sar tsin, ‘Dakhwal khǝ, zǝr tlǝr charan zǝ dadak khuta lanjikh. A manga kha dǝ jir ǝn tǝghǝr kǝ digit khǝɗikǝn. Da bǝg kha bǝga ka kǝ dadak nǝgharu kǝ digitakh zikǝn. Ausǝg da khwaɗga zǝ kǝ.’ \p \v 24 “Ka zǝghvoghǝr zǝr tlǝre tsa chauga talenti kitakul da tǝvǝgh tsin. Ka ni, ‘Dadmǝgh, tsa tsǝka kwarne bǝza manva zǝ khǝ. Ən tsǝg khikh ǝn vake kwal tukhga tsǝkh, zǝ udz digit ǝn vake kwal kwazdu tsǝkha ad khulf. \v 25 Wirva yana, a gǝdzǝf kǝ, a dala ka ɓǝghana ka ad kwaɓagh ǝn khay. Auna dǝge dǝgagh.’ \p \v 26 “Ka ngawar khai dadmǝgh saren kwarne, ‘Kha nguɗi zǝr tlǝr, mandǝlgh tsǝgun. Tsa tsǝkha kwarne ǝn tsǝg khi kǝn vake kwal tukhga tsǝka? Zǝ udz digit ǝn vake kwal kwazdu tsǝka khulfa?. \v 27 Afke tsa bake kha dǝ kwaɓar ǝn bank, vake ǝn ɗidud kwaɓ. Da tsa soghǝr ka, tsa ka chauga ka dǝ yu ǝn tǝghǝr. \v 28 Wirva yan, ka gwiyavǝkhe da vak udakhe ǝn vin, ka niya tsitar, chawamarval chaw ad talenti kitakulen, ka bara kur kǝ dadake dǝ talenti kǝlɗǝk. \v 29 Itsawar ai nǝg dǝ digit, da banarghǝr bǝgud, ka da ngǝrsh digit ǝn vak sar. Ude naba din tsugun bi, ngwaɗa khǝɗike dinin, da pǝrɗarval pǝrɗud. \v 30 Ai ina kǝ nguɗi zǝr tlǝrǝn, tlǝvam dagh tlǝva da nikyen na kǝ gurtl. Vake ǝn tuwud dǝ kǝrɗ tliɗ.’ ” \s1 Dǝg mbasa kǝ taka lav \p \v 31 “Sarte da sǝgdagh Zǝr Ud ǝn ndanga sar, zǝ zarɓǝlakh Yazighǝle ǝn gharazhigǝl. Ka da nndzǝgan ǝn tǝ vǝja man tlǝksa sar. \v 32 Daghan mbǝrt udakh ǝn lard da dzakhavǝn tǝvuk sar. Ka da taka taka ad udakh, ngwaɗe ǝn taka dadak zighwa ad tuwaghakh zǝ waghakh. \v 33 Ka da bǝga bǝga ad tuwaghakh ǝn tǝ dǝva kaf sar, ka waghakh tsuguna ǝn tǝ dǝva tleɓ sar.” \p \v 34 “Ka dǝge da kwaratǝra shik ak li ǝn tǝ dǝva kaf sar, ‘Ausǝgam kur li ba kur ghǝr Dadar ad bark, wuramuwur ad tlǝkse a ɗika kur nud gwil sarta vǝrɗ lard. \v 35 Ən sarte tsǝn ndzika waya, ka ba ka kur dǝg zu. Ndzikǝf kǝ ndǝl, ka ba ka kur yu khǝɓ. Ən sarte tsa ghwulab kǝ, chaw ke kur da fǝtur, \v 36 Na ka dǝ dǝg nguɗa bi, ba ka kur dǝg nguɗ. Tsǝn yanga ba ka bi, ka nǝghakdi kur. Tsǝn gud sal kǝ, sa kur da nǝghakdi nǝgh.’ \p \v 37 “Ka da ngawara ngawa li kanadi kwarne, ‘Dadzikan, tsa nǝgha kha yawa kǝnda ǝn ɓis way, ka bakha kǝnda dǝg zuwi? Yawa nǝgha kha kǝnda kǝɗkhe ndǝl, ka bakha kǝnda yu khǝɓi?’ \v 38 Yawa a nǝgha kha kǝnda ghwulab, ka chaw khe kǝnda da fǝtǝndi? Yawa nǝgha kha kǝnda kwal dǝg nguɗ, tsuguna bakha kǝnd ad dǝg nguɗi? \v 39 A nǝgha kha yawa kǝnda kwal yanga, awana ǝn gud sal, ka dal kǝnda da nǝghakh di nǝghi? \p \v 40 “Ka da ngawa tǝra ngawa shik kwarne, ‘Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, itsauɗa a manar khai kur kǝ sukwtakharan liye khǝtsala ndanga tar char, a manake tsǝka kur.’ \p \v 41 “Ka da niya kǝ li ǝn tǝ dǝva tleɓ sar, ‘Tsiyam tsiyin vakar, kur liye tlap kurkhai Yazhigǝl. Damaks da kare kwal da ǝmtsa kǝ ngǝɗ. Ai ɗikarna ghud kǝ Shaɗan zǝ zarɓǝlakh sar. \v 42 Sarte tsa ndzika way, a ba ka ba kur dǝg zuwa bi. Ən sarte tsa ndzika ndǝl, a ba ka ba kur yu khǝɓa bi. \v 43 Ən sarte tsa ghulab kǝ, a chaw kai ba kur da fǝtakhur bi. Na ka dǝ dǝg nguɗa bi, a ba ka ba kur dǝg nguɗa bi. Sarte kwal tsa yanga tsǝk, tsuguna tsǝn ǝn gud sal kǝ, a nǝghakdi ba kur bi.’ ” \p \v 44 “Ka da ngawara ngawa itar kwarne, ‘Dadzikan, tsa nǝgha kha yawa kǝndǝn ndzikha waya zǝ ndǝli? Tsa nǝgha kha yawa kǝnda man ghulaba ghulabi? Tsuguna yawa nǝgha kha kǝnda kwal yanga, zǝn sarte tsǝn gud sal khǝ, kwal mǝlakhu tsǝkǝndi?’ \p \v 45 “Ka da ngawa tǝra ngawa shik kwarne, ‘Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, itsauɗa dǝge kwal manar khai tsǝkur kǝ sukwtakharan liye a khǝtsala ndanga tar char, ka kwal mǝlaku tsǝkur.’ \p \v 46 “Ka da bǝg tǝr bǝgud da dlaɗe kǝ ngǝɗ, li kanadi tsuguna da daks da safa kǝ ngǝɗe tar.” \c 26 \s1 A shakhavǝkhe malanakh kǝ da kǝɗ Yasu \r (Markus 14:1-2; Luk 22:1-2; Yukhan 11:45-53) \p \v 1 Udzala kǝ Yasu ǝn kwaratǝra lavakhan na daghan, ka niya kǝ furakh sar. \p \v 2 “Tsa tsǝkur kwarne khwaɗga ɗitsaɗits tǝghga khǝna mits, da bǝdu bǝgud ad Zǝr Ud kǝ khǝrtakhǝrt.” \p \v 3 Tǝkǝn zikzikan na kǝ zil kǝsakh zǝ malanakh ǝn tǝghǝr kǝ udakh, dzafkhai itar ǝn fǝta zikan na kǝ zil kǝs, ai ɗakhud dǝ Kayaf. \v 4 Ka ngakhanǝf itar ɗule da vida itar Yasu bǝghanyan, kǝɗa itar. \v 5 Ka nǝv itar, “Yin tǝ sarta khwaɗga ɗitsaɗitsa bi, ki khai kǝ da tsiya kǝ mǝkǝn kǝ udakh, kǝ tsiya ngǝji.” \s1 A ɗiyaro wud wal bǝtbǝtan da ghǝr kǝ Yasu ǝn Betani \r (Markus 14:3-9; Luk 7:37-38; Yukhan 12:1-8) \p \v 6 Ən sarte tsǝn Betani Yasu, ǝn fǝta Siman ai tsa ndzikǝn fǝch. \v 7 Madǝv Yasu ǝn zu kaf, ka sasǝg kǝ nusen da vak sar, dǝ wal bǝtbǝtan, ai dǝ kwaɓ char righan ǝn khatakw. Ka ɗiyaro ǝn tǝ ghǝr. \p \v 8 Nǝgha kǝ furakh sar ndǝkyan, a bazatǝrdu ad rǝv. Ka nǝv itar, “A bazdu kǝ uɗud ad ina ni?” \v 9 “Azǝgha tsa sukwdu ud ad walǝn tǝ kwaɓ zikǝn, ka batrud ad kwaɓ sar kǝ talagakh.” \p \v 10 Tsa kǝ Yasu ad dǝge ǝn kwara itar, ka ndiɗatǝrwal kwarne, “Uɗa lava tsǝkur ǝn njǝgharu kǝ nusni? Ai dǝge a manakai yina dǝg khwaran. \v 11 Itsera kǝ khǝna dagha kur zǝ talagakh, ai ka, da dagh ba kiyam zǝ kur itsera kǝ khǝna bi. \v 12 Wal na ɗiyakdaghin, a manga kǝ ɗika ka vǝgh, kǝ khǝɗa ka khǝɗ. \v 13 Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, itsa da kwardu ǝn varud lav zǝɗa kǝ tsǝna nǝn, ǝn lard daghan, dǝgǝn na manga nusna da kwardu kwarud ki da dzama da dzam.” \s1 A khayanǝf Yakhud ad sukwdu Yasu \r (Markus 14:10-11; Luk 22:3-6) \p \v 14 Fang ǝn tǝb kǝ kǝlatǝm mits, ai ɗakha sar Yakhud Iskariyoti, dal da vak zikan na kǝ zil kǝsakh \v 15 ka niya tsitar, “Uɗa da ba ka kur, da sukwakurdu ka dǝ Yasuwi?” Ka kǝdlana itar ad kwaɓ dawan kulkhǝkǝrɗ, ka bara itar. \v 16 Tsiyif ǝn tǝ yanen kǝ sarta, ka farsa Yakhud ad tsakwaɗ ɗule da batǝrduwin ad Yasu. \s1 A zu Yasu ad kaf khwaɗga ɗitsaɗits zǝ furakh sar \r (Markus 14:12-21; Luk 22:7-13,21-23; Yukhan 13:21-30) \p \v 17 Fitsa chak kǝ zu brudiye kwar yisti, ka sa furakh Yasu da vak Yasu, ndiɗarwar itar kwarne, “Ən varǝn nakha da ɗikakhana kǝnda vak zu kaf ɗitsaɗitsi?” \p \v 18 Ka niya tsitar, “Dam dǝgal da vak udanen ǝn dlǝmdla kǝs, kwararkhai kur kwarne, ‘A khǝrzǝga sartar, da zuwun fǝta ka kaf khwaɗga ɗitsaɗitsa zǝ furakhar.’ ” \v 19 Ka manga furakhen ndǝkve kwara tǝrkhai Yasu, ka ɗikanǝf itar ad kaf ɗitsaɗitsen. \p \v 20 Ɓǝlga kǝ khakhugw, ka ndzǝga Yasu zǝ furakh sar kǝlatǝm mits kǝ zu kaf. \v 21 Madǝv itar ǝn zu kaf, ka nǝv Yasu tsitar, “Ən tǝkha kura tǝkha kǝ, kitakul ǝn kur, da sukwdu sukw.” \p \v 22 Ka bazala rǝv tsitar char. Ka farsa itar ad ndiɗarwar ndiɗa dǝ fang fang kwarne, “Ka nagh Dadzikana?” \p \v 23 Ka ngawga Yasu kwarne, “Ude ǝn zuwa kǝnda kaf ǝn kwat kitakul zin, in da sukwdu. \v 24 Da ǝmtsa ndǝkve a kwarga kaɗkaɗ Zǝr Ud. Ai ya ɗangwa kǝ ude da sukwdu Zǝr Ud. Adara tsa kǝ yanen kuda, tsa yiga bud bi.” \p \v 25 Ka nǝv Yakhud dadake da sukwdu sukw, “Malǝma, ka nagha?” \p Ka ngawarkhai Yasu, “An, audzala khǝn kwarga kwar.” \p \v 26 Madǝv itar ǝn zu kaf, ka ɓǝf Yasu ad brudi, udzala tsin ǝn kwarara us kǝ Yazhigǝl, ka kwachanan. Batran kǝ furakh sar, niya tsitar, “Vǝgharen, chawam chaw, zuwam zu.” \p \v 27 Ka ɓǝf ad kwate dǝ yu inabi, udzala tsin kwarara us kǝ Yazhighǝl, ka batran, niya tsitar, “Khǝɓam khǝɓ daghan nura. \v 28 Ina vizhare a righanǝf ad wilwa lanji Yazhigǝl. Ai da ɗiduwud wirva udakh zikǝn. Wirva ki ɓisa da khaipakh. \v 29 Ən kwara kura kwara kǝ, aghba ka da khǝɓ yu inabi bi, akwa sarte da khǝɓa ka wilwa yu inabi zǝ kur ǝn tlǝksa Dadar.” \p \v 30 Ka ɓǝlga Yasu zǝ furakh sar ad ndus. Khalak yana, ka sawal itar, ka dal itar da tǝ ghuɓe dǝ ufakh Oliv. \s1 A kwarga Yasu ad ɗule da mana Bitrus ad tsugu sar \r (Markus 14:27-31; Luk 22:31-34; Yukhan 13:36-38) \p \v 31 Ka nǝv Yasu tsitar, “Ən khuɗ viɗ khan, daghanura da khwaya kur dǝgal, da ɗukda ɗuwa kur. Ngwaɗe vindzan kwarne, \q1 “ ‘Da kǝɗga kǝɗa kad dadak zighw, \q2 Giɗa tuwagha da kwaza itar.’ \m \v 32 Ai ǝn tǝ khal kǝ tsiyakǝf tsiya tsud ǝn ngitl, kǝn da dala tǝghǝr tsǝkur da khaya Galili.” \p \v 33 Ka ngawar khai Bitrus, “Itsa kwazga itar daghan, ǝn tǝghǝr kǝ dǝge da dzoghǝr dǝ khǝ, na ka da khwaya dǝgala, ɗuwakhs ka lingling bi.” \p \v 34 Ka nǝv Yasu kǝ Bitrus, “Ən tǝkha kha tǝkha kǝ, ǝn khuɗ viɗ khan, kǝda wuga kǝ ghwachik, da bǝg tsugu tsakatsǝg kha sig khǝkǝrɗ.” \p \v 35 Ka nǝv Bitrus tsin, “Itsa da ǝmtsa kǝ, na ka da bǝg tsugu tsakhatsǝg bi.” \p A kwarakhga ndǝkyan chalǝm furakh sar daghan. \s1 A manga Yasu ad ɗǝgau ǝn Getsemani \r (Markus 14:32-42; Luk 22:39-46) \p \v 36 Ka dal Yasu dagha zǝ furakh sar da tǝ vaken ai ɗakhdud Getsemani. Ka niya tsitar, “Ndzamga ndzǝg ǝn van, dǝgal da ɗǝgau ǝn tǝ vin.” \v 37 Ka dala zǝ Bitrus zǝ zar ya Zabadi na mits. Ka dzoghǝr bazala rǝv zǝ dzamghǝr tsin. \v 38 Ka niya tsitar, “Rǝvara righan da baza rǝv, ai da tǝgh kǝ kǝɗkai. Giɗam giɗa ǝn van, ndzamga ndzǝg, ǝn gwitagwita zǝ kǝ.” \p \v 39 Dal tsin da tǝvuk khǝɗikǝn, ka khǝmbǝgan dǝ khuɗ khuɗ, ka ɗǝgau tsin, ni, “Dadara, da tǝkhin kǝ manawan, ɓakghǝr ɓa ad ina kǝ dlaɗ. Tsakhǝnmina, dǝge ǝn naka ba da manud bi, khekwa dǝge ǝn nakha da manud.” \p \v 40 Guyoghǝr tsin da vak furakh sar, ka tlatǝrghǝr ǝn khǝn khar. Ka niya kǝ Bitrus, “Atsuk tǝgh bakh kur khǝkarɗ daghur kǝ manga ɗǝm zǝ ka, kǝ dǝg aw kitakul biya? \v 41 Ɗem nikur zǝ ɗǝgau, ki khek da ɓǝla tsǝkur da dlǝgd. A khayanǝf sǝɗikw, ma vǝgha lǝɓukw.” \p \v 42 Ka gwidǝn dǝgal tsin da ɗǝgau kǝ dǝg mits, ni, “Dadara, da ka ǝn manawa ba ɓakghǝra inen kǝ tlaɗ bi, ba ka khǝɓa khǝɓa kǝ. Manud dǝge ǝn nakh.” \p \v 43 Gwiyoghǝr tsin saks da vak furakh sar, ka tlatǝrghǝr ǝn khǝn khar, wirva khar ǝn di tsitar char. \v 44 Ka gwidǝn ɗuwatǝrs Yasu, dala kǝ dǝg khǝkǝrd da ɗǝgau, ǝn gwayars kǝ lav kitakul. \p \v 45 Ka gwidǝn guyoghǝr da vak furakh sar, ka niya tsitar, “Dlakh kur ǝn khǝn khar zǝ fǝtava? Vazam vaz, a sagh sarte da bǝdu wud Zǝr Ud, da dǝv kǝ li khaipakh. \v 46 Tsiyam tsi, ndziyam dǝgal. Auna khǝrzǝga dadake da sukwdu sukwa saks da van.” \s1 A viyava Yasu \r (Markus 14:43-50; Luk 22:47-53; Yukhan 18:3-12) \p \v 47 Madǝv Yasu dlǝn kwar lav, tǝkǝn Yakhud ai kitakul ǝn tǝɓ kǝ kǝlatǝm mits, a sagh dǝ dzakhava udakh zikǝn. Khwatan katsakarakh zǝ yaghwatakh ǝn dǝvakh tar kǝ udakhen. Zikzikan na kǝ zil kǝsakh, zǝ malanakhe ǝn tǝghǝr kǝ udakh kǝ ɓǝlatǝrǝf. \v 48 Yakhud dadak sukwdu sukwena, audzala kǝbitstǝr khai kǝbitsa kǝ dzakhava udakhen kwarne, “Dadake da bruwa ka, in udanen, viyam vi.” \v 49 Ka sagh Yakhud ger da vak Yasu, niya tsin, “Malǝm, ndzǝga ndzǝg gabǝr ǝn tǝghǝr tsǝkha.” Ka ɗuts khǝpangwang sar tsin. \p \v 50 Ka nǝv Yasu tsin, “Tsaghwa mana dǝge a ɓǝkhdǝghǝr.” \p Ka zǝghvoghǝr udakhen, ka viga itar Yasu. Ka khutana itar char. \v 51 Ka fang ǝn tǝb kǝ liye dagh zǝ Yasu, ndǝɗadal ad katsakar sar. Ka tsaɓgan ad vǝɓ zikan na kǝ zil kǝs, ka ǝntlardu ad tlim. \p \v 52 Ka nǝv Yasu tsin, “Bǝmbǝg ad katsakaragh da kumbǝgh sar.” Ɗaga liye udzǝva dǝ katsakar, da ǝmtsǝn tukw katsakar itar. \v 53 “Da khǝn kurana tǝgh bakh ka kǝ tatlaga Dadar kǝ mǝlaku mǝla? Ən dǝvǝn dǝva ka ɓǝlokandagh ad zar ɓǝlakh sar mal kǝ dǝb ǝnkwakh ǝnkwakh sig kǝlatǝm mits (6,000 x 12) kǝ tlujiyakha? \v 54 Ai da ka takaɗga ka kǝ mǝlaku mǝl, da righa ndarud vindzan na kǝ lav Yazhigǝle tsa kwargin kwarne, barari tsin dzoghǝr dzǝg ndǝkyani?” \p \v 55 Ka nǝv Yasu kǝ dzakhava udakhe a sa da viya vi, “A sawala dǝ katsakar zǝ yaghwatakh kur kǝ da vika viya ngwaɗa sǝnkara? Itsera kǝ khǝna kǝn ndzǝgan ǝn tsagdutsag ǝn Fǝta Yazhigǝl, a vikai ba kur bi. \v 56 Ai daghan dǝgakhana dzoghǝra, a manga kǝ righada dǝge vindzga tlayangakh Yazhigǝl ǝn kaɗkaɗud.” Ka khwayala furakh sar daghan, ɗuwars itar. \s1 Yasu ǝn tǝvuk kǝ Kayaf zǝ li taka lav \r (Markus 14:53-65; Luk 22:54,55,63-71; Yukhan 18:13,14,19-24) \p \v 57 Liye tsa viga Yasu, ka ɓal itar da fǝta Kayaf, zikan na kǝ zil kǝs. Li tsagdu ndzikha ndzikh zǝ malanakh ǝn tǝghǝr kǝ udakh audzala itar ǝn dzafkhai dzǝg ǝn vin. \v 58 Bitrus tsuguna an gatatǝrsk kǝ bit, tangw da tǝ gǝlvakh zikan na kǝ zil kǝs. Da tsina, ndzǝgan zǝ li uf udakh kǝ vaz ɗule da mbasda dǝge da dzoghǝr dzǝg. \p \v 59 Zik zikan na kǝ zil kǝsakh zǝ daghan li taka lav, ǝn gat udakhe da ǝntlarva lav fila fila itar ǝn tǝghǝr kǝ Yasu, kǝ nǝghda kǝɗa kǝɗa tsitar. \v 60 Itsa kitakula a mbǝladu ba itar bi, tsakhǝnmina zikǝn udakhe a sarawal kǝ ngatlarva fil. Kǝ dǝg mbasa ka sawala ud mits, \p \v 61 Ka nǝv itar, “Nǝv udanǝn, ‘Tǝkha ka kǝ khǝtana Fǝta Yazhigǝl, ndǝrga kǝn khǝna khǝkǝrɗ.’ ” \p \v 62 Ka tsiyif zikan na kǝ zil kǝs, ka niya kǝ Yasu, “Na kha dǝ dǝge tǝkha kha kǝ kwargan ǝn tǝghǝr kǝ lave ǝn kwarud ǝn tǝghǝr tsǝkha?” \v 63 A mbǝɗa ba Yasu ad khay bi. \p Ka nǝv zikan na kǝ zil kǝs tsin tsǝgun, “A takaɗ khe ka, a dzakhǝf ka dǝ Yazhigǝl dadak saf, kwara kǝnda kwar, da kha Kristu, Zǝr Yazhigǝl.” \p \v 64 Ka nǝv Yasu tsin, “An kalkal ndǝkve kwargakh.” Ai ǝn kwara kura kwara kǝ, tsiyif tǝkhǝn, da nǝgha nǝgha kur Zǝr Ud ǝn ndzǝgan ǝn tǝ dǝva kaf Dadak Ndangan daghan, tsuguna ǝn sǝgdagh ǝn ghwik ǝn gharazhigǝl. \p \v 65 Ka kwakhdu zikan na kǝ zil kǝs ad katlang sar, ka ni, “A nenenan ad Yazhigǝl, wirva yan, uɗa dla lava tsǝkiyam ǝn gat tlǝrna shidakhi? Tǝkhina a tsǝna tsǝkur ad nena Yazhigǝle a mangin. \v 66 Uɗa ɗayaghǝruri?” \p Ka ngawa tsitar kwarne, “Khwaran sara kǝɗgud.” \p \v 67 Ka tafarve tar ad shaghwvai ǝn tǝ vakdi, ka kǝɗǝf itar. Chalǝmakh tsuguna ɗayarwar itar mekhwpeng. \v 68 Ən kwar kwarne, “Kwara kǝnda kwar, kha Kristu, dadake barghǝr Yazhigǝl ad dǝv, war kǝ kǝɗkhǝfi?” \s1 A bǝga Bitrus ad tsugu tsa Yasu \r (Markus 14:66-72; Luk 22:56-62; Yukhan 18:15-18,25-27) \p \v 69 Ən tǝ sarta yayena, ǝn ndzǝgan Bitrus ǝn tǝ gǝlvagh mǝghen, ka sasǝg kǝ dugh kuɗig mǝghen da vak sar, ka ni, “Fang ghǝragha ǝn tǝb kǝ liye zǝ Yasu ud Galili nǝ” \p \v 70 Ka bǝgan ad tsugu tsa Yasu ǝn tǝvuk tar daghan. Ka ni, “Ən tsa ba ka dǝge ǝn kwara kha lavǝn tǝghǝr bi.” \p \v 71 Ka dala Bitrus da tǝ ghay rang, ka nǝgha nǝgh kǝ tlǝrna dugh kuɗig, ka niya kǝ udakhe ǝn ghitsǝn vin, “Ina kǝ uda, dagh itar zǝ Yasu ud ya Nazarat.” \p \v 72 Ka gwidǝn bǝg tsugu tsin, zǝva waɗa tsin kwarne, “Ən tsa ba va ka dǝ udan na bi.” \p \v 73 Zula khǝɗikǝn, ka sasǝg kǝ li ǝn ghitsǝn vinen da vak Bitrus. Ka nǝv itar tsin, “Kaɗkaɗiya ghǝragha fang khǝn tǝb tar, wirva ghaye ǝn kwara kha, in kǝ mǝtlakhai.” \p \v 74 Ka farsa Bitrus ad tlap ghǝrsar, zǝva waɗa tsin kwarne, “Ən tsa ba ka dǝ udan na bi.” \p Tǝvin tǝvin ka wuga kǝ ghwachik. \v 75 Ka dzamana Bitrus ad lav ai tsa kwararkhe Yasu kwarne, “Kǝda wuga kǝ ghwachik, da bǝg tsugu tsatsǝgarakh sig khǝkǝrɗ.” Ka dal da mel, ka tuwa tsin char. \c 27 \s1 A ɓavala Yasu da tǝvuk Bilatus Gwumn kǝ takara lav \r (Markus 15:1; Luk 23:1-2; Yukhan 18:28-32) \p \v 1 Pǝrta kǝdl, daghan zikzikan na kǝ zil kǝsakh zǝ malanakhe ǝn tǝghǝr kǝ dlam, ka ɗayakavu itar dzanak kǝ kǝɗ Yasu. \v 2 Ka ngwuɗana itar, bo itar ǝn tǝvuk, ɓala itar da vak Bilatus Gwumn. \s A kǝɗga Yakhud ad ghǝr sar ǝn tǝ dǝva dǝ khǝrt ghǝr sar \r (Furakh 1:18-19) \p \v 3 Vazga kǝ Yakhud dadake sukwdu Yasu kwarne a tǝkavarna lav ǝmtsa kǝ Yasu, ka bazala rǝv tsin dǝ dǝge a mangin. Ka sa da vak zikzikan na kǝ zil kǝsakh zǝ malanakh ǝn tǝghǝr kǝ dlam, guyatǝrnǝf ad kwaɓ dawan kulkhǝkǝrɗǝn. \v 4 Ni, “A manga ka khaip, kǝ sukwdu dadake kwal dǝ ghaz.” Ka nǝv itar, “Uɗa ɗangwundi? Ya ɗangwa yan.” \p \v 5 Ka ɗiyars ad kwaɓ dawanen ǝn Fǝta Yazhigǝl, sawala, dakavala, ka khǝrtgan ad ghǝrsar. \p \v 6 Ka khutsanǝf zikzikan na kǝ zil kǝsakhen ad kwaɓen. Ka nǝv itar, “Kalkal ba ɗiga kwaɓ na tsud, ǝn vake ɗidud kwaɓ Fǝta Yazhigǝl bi. Wirva kwaɓ vizhinen.” \v 7 Ka ɗayakavu itar dzanak, ka sugwa itar vak dadake ndar dǝg ndǝr dǝ kwaɓen. Ki da nǝga tsin kǝ giɗengitl kǝstǝlakh. \v 8 Wirva yan, sakhkana ǝn ɗakha kǝ yanud ad vaken dǝ Vak Vizh. \v 9 Wirva yan, a righif lave tsa kwarga Rimi tlayang. Kwarne, “Ka ɓǝf itar kwaɓ dawan kulkhkǝrɗen, gane tsa kurga udakh ya Izrail kǝ pǝlapǝl ǝn tǝghǝr tsin. \v 10 Sukgwa itar vak dadak ndar dǝg ndǝr dǝ kwaɓen, ndǝkve tsa kwarakhai Yazhigǝl Dadzikan.” \s A ndiɗakharwal Bilatus kǝ Yasu \r (Markus 15:2-5; Luk 23:3-5; Yukhan 18:33-38) \p \v 11 Madǝv Yasu ǝn ghitsǝn tǝvuk kǝ Bilatus Gwumn, ka ndiɗarwar Gwumn kwarne, “Kha nagh shik ya Yakhudakha?” Ka nǝv Yasu tsin, “An, kalkal a kwargakh.” \p \v 12 Ai kwarakhga kǝ zikzikan na kǝ zil kǝsakh zǝ malanakh ǝn tǝghǝr kǝ dlam, ad lav ghaze a ǝntlarva itar, a mbǝɗa ba dǝ ghay bi. \v 13 Ka nǝv Bilatus tsin, “A tsǝna bakha daghan lavakhan na ngatlakhvuda?” \v 14 A mbǝɗa ba Yasu ad itsauɗa bi. Itsǝn tǝghǝr kǝ kitakul kǝ lavakhe a ǝntlarva itar bi. A ndawanǝf ad Gwumn char. \s A ǝntlavarnǝf lav ǝmtsa kǝ Yasu \r (Markus 15:6-15; Luk 23:13-25; Yukhan 18:39; 19:16) \p \v 15 Ən te itsera kǝ sarta khwaɗga fuɗkǝs ɗitsa ɗits, a kuyala Gwumn ǝn ɓalars dadak khaip kitakul sǝgawal ǝn gud sal. Ai naghga dlamakh ad ɓǝlars ɓǝl. \v 16 Ən tǝ yanen kǝ sart, nǝg udanen ai tsaghud, a ɗǝmal ǝn gud sal, ɗakha sara Barabas. \v 17 Dzafkhai kǝ udakha, ka ndiɗatǝrwar Bilatus kwarne, “War na kur ɓǝlakurnars ɓǝla tsǝki? Yasu Barabase, nagha Yasu ai ǝn ɗakhdud dǝ Kristu khi?” \v 18 A ndiɗga Bilatus ad ndiɗa na ndǝkyan, wirva tsatsin kwarne, a bǝdu itar ad Yasu ǝn dǝv sar kǝ wirva shilga. \p \v 19 Uk yan fang bi, madǝv Bilatus ǝn ndzǝgan ǝn tǝ vij taka lav, ka ɓǝlanǝf nus sar ad ud dǝ lava kǝ kwararkhai kwara kwarne, “Ɗuwars ɗuwa kwar lav ǝn tǝghǝr kǝ dadake kwal khaipǝn. Wirva a mbaka dlaɗ char, ǝn tǝghǝr kina kǝ ud khan ǝn suwan.” \p \v 20 Tǝkǝn zikzikan na kǝ zil kǝsakh zǝ malanakh ǝn tǝghǝr kǝ dlam, shakhanǝf itar udakh kǝ kwar kwarne, ɗuwars ɗuwud Barabas, ka kǝɗguɗ Yasu. \p \v 21 Ka gwidǝn ndiɗatǝrwal Bilatus kǝ dzakhava udakh. “Warek ǝn tǝb tar ǝn nakur ɓǝlakurnars bǝla tsǝki?” \p Nǝv itara, “Barabas.” \p \v 22 Ka ndiɗatǝrwal Bilatus kwarne, “Ai uɗa da mana ka dǝ Yasu ai ɗakhud dǝ Kristuwi?” \p Nǝv itar daghana, “Khǝrtǝga khǝrtud.” \p \v 23 Ka ndiɗatǝrwar Bilatus kwarne, “Wirva uɗi? Uɗa dǝg bǝzane a mangini?” Ka sǝga ɗichaw kǝ udakh kwarne, “khǝrtǝga khǝrtud.” \p \v 24 Vazga kǝ Bilatus aghba dǝge tǝkhin kǝ mangan bi, tsugun a katlgan kwarne udakha ǝn tsikwva kǝ tsiya gadl. Ka ǝnkǝf ad yu, pargan ad dǝvakhsar ǝn tǝ vuk dzakhava udakh. Ka ni, “Na vizh ina kǝ ud ǝn kwindara bi. Ya ɗangur yan.” \p \v 25 Ka ngauga udakhen daghan kwarne, “Nalnǝg vizh sar ǝn kwindǝnda zǝ kwinda zarakhǝnd.” \p \v 26 Ka ɓǝlatǝrnars ad Barabas. Ən tǝkhal kǝ ba udakh tsin kǝ wadzaru kiɓ kǝ Yasu, ka bǝdu kǝ khǝrtga khǝrt. \s1 A tsafanǝf Tlujiyakh ad Yasu \r (Markus 15:16-20; Yukhan 19:2-3) \p \v 27 Ka ɓalɓa kǝ tlujiyakh Gwumna Bilatus ad Yasu da tǝ gǝlvagh Gwumn, daghan tlujiyakhe ǝn dakwalen tsuguna a tsarghǝr itar. \v 28 Sakhardo itar kadlang, ka talarǝm itar shalaraz, khulf katlang shikakh. \v 29 Mbusaga itar dzakw man tlǝks dǝ tak, barǝm itar ǝn ghǝr. Ka ba itar da khuta gulv man tlǝks ǝn dǝva kaf sar. Khala kǝ yana ka kalaga itar juguv ǝn tǝ vuk sar, ka tsafatsafa tsitar, ka nǝv itar, “Dǝg safagh da tǝ uragh, Shik ya Yakhudakh.” \v 30 Tafarava itar shaghwvai da tǝ vǝgh. Ka chawarvar itar yaghwat man tlǝksen, dlaghar khai itar kǝɗa din ǝn ghǝr tsǝgun. \v 31 Udzal tsitar ǝn tsafatsafa, ka sakhardu itar gabag man tlǝkse tsa talarǝm itar. Ka talarǝm itar katlangakh sar. Ka ɓǝlando itar ǝn tǝvuk, ka ɓala itar kǝ wirva khǝrta khǝrt. \s1 A khǝrtava Yasu \r (Markus 15:21-32; Luk 23:26-43; Yukhan 19:17-27) \p \v 32 Madǝv itar ǝn tǝghǝr kǝ dǝga, ka gamga itar zǝ ud ya Sayirin, ɗakha sara Siman. Ka barghǝr itar dǝ ndzǝɗ ad zǝɓ ufa khǝrte da khǝrtdud Yasu. \v 33 Sara da vake ǝn ɗakhud dǝ Golgot (dǝge ǝn tukuwina in, vak tlatl ghǝr). \v 34 Ən vin a bara itar yu inabi laɓan dǝ dǝg ɗekhɗekhan. Tapana tsina, ka kalwal kǝ khǝɓakhǝɓ. \v 35 Ən tǝkhal kǝ khǝrtǝga khǝrta tsitar ǝn tǝ ufa khǝrt, ka man tsats tsitar ki da taka gabagakh sar. \v 36 Ən tǝkhal kǝ yana, ka ndzakhga itar ǝn tǝ vin kǝ ufauf. \v 37 Ka tsakhga itar ad ghaza sare ǝn kwara itar, ǝn tǝ vakghǝr sar kwarne, “INA YASU, SHIK YA YAKHUDAKH.” \p \v 38 Khǝrtga itar tsugun ad sǝnkarakh mits ǝn tǝvǝgh kǝ Yasu. Fanga ǝn tǝ dǝva kaf tsin, yan tsuguna ǝn tǝ dǝva dleɓ sar. \v 39 Udakhe ǝn dǝgal, ka tsafatsafa itar ad Yasu, ka kaɗaghǝr itar. \v 40 Ka nǝv itar, “Khai ǝn kwarne tǝkhakha ka kǝ khǝtana Fǝta Yazhigǝl, ka gwiɗǝn ndǝrgakhǝn tǝ khǝna khǝkǝrɗ. Ai kata dǝ ghǝragh. Da Zǝr Yazhigǝl khǝ, sodagh sǝg ǝn tǝ ufa khǝrtan.” \v 41 Ndǝkyan tsugun kǝ zikzikan na kǝ zil kǝsakh, zǝ li tsagdu ndzikha ndzikh Mus, zǝ malanakh ǝn tǝghǝr kǝ dlam, ka tsafatsafa tsitar kwarne, \v 42 “A katgan ad yakhai, in tsuguna a piyarwal kat ghǝr sar. Shik ya Izrail bakhini? Sodagh sǝgin ǝn tǝ ufa khǝrtana tǝkhin, ka fadǝghǝro kǝnda din. \v 43 A bo dǝ ghǝr ǝn tǝ Yazhigǝl. Ai katga kata Yazhigǝlen tǝkhin, dǝn wayawayin. Wirva Zǝr Yazhigǝl ka ni.” \v 44 Ndǝkyan sǝnkarakh ai khǝrt tǝrkhai ud dagh, ghǝrtar tsuguna kwarar khai itar lav bǝzan. \s1 Əmtsa Yasu \r (Markus 15:33-41; Luk 23:44-49; Yukhan 19:28-30) \p \v 45 Ən tǝ fatsi tǝghǝr, ka khǝɗardu ngurtl ad khaya kǝsen daghan, tangw da tǝ karfi khǝkǝrɗa khakhug. \v 46 Ən tǝ kalkala karfi khǝkǝrɗa khahughen, ka tlǝkha tsin char kwarne, “Elo, Elo, lama sabaktani?” Dǝge ǝn tukuwina in, “Yazhigǝla, Yazhigǝla, a ɗukǝdai ndar kha ndikini?” \p \v 47 Chalǝm udakhe ǝn ghitsǝn tǝvin, tsǝna tsitar ad inen, ka nǝv itar, “Ina kǝ uda, ǝn ɗakh Ili Tlayang.” \p \v 48 Ən dǝvǝn dǝva, ka khwayala fang ǝn tǝb tar, ɓadǝghǝr ad zǝr ndǝma ndǝm, luɓanan ǝn yu Inabi kwarekrekan. Siɓau ǝn tǝ yaghwat, ka talaro kǝ Yasu kǝ ɗutsaɗuts. \v 49 Ka nǝv chalǝmakh, “A ɗuwaman ndan, nǝgha nǝgha kiyam ndan patak da sǝgadagh Ili da katakat.” \p \v 50 Ka gwidǝn Yasu ǝn tlǝkha char, ka ɗi safa tsin, ɓawala safa sar. \p \v 51 Ən tǝ yanen kǝ sart, lǝgwit ghay gud ai ǝn Fǝta Yazhigǝla tiɗǝm mits, tsif ǝn tǝ vak ghǝr kakh da tǝ khay. Khay tsuguna a giɗikǝfkhai, tiɗakhǝm kurakh. \v 52 Ka chaɓga ngitlakha ngwarǝf itar. Zikǝn udakh ya Yazhigǝle tsa rugana, a tsayatǝrǝfud dǝ saf. \v 53 Sakhawal itar ǝn ngitlakh tar. Ən khal kǝ tsif tsiya kǝ Yasu ǝn ngitl, ka dal itar da Wurshalim, chuwaɗaɗan kǝ dlǝmda kǝs. A mǝdlawa itar kǝ udakh zikǝn. \p \v 54 Nǝgha kǝ zikan kǝ tluji zǝ chalǝm tlujiyakhe ǝn uf Yasu ad mbǝɗa pǝgdǝm zǝ daghan dǝgakhe dzoghǝr, a gadzǝf itar char. Ka nǝv itar. “Zǝr Yazhigǝl ina kaɗi kaɗi.” \p \v 55 Nǝg chalǝm nughwaskh zikǝn tsugun ǝn vinen, ǝn vaza vaza kǝ bit. Liye tsa gatars kǝ Yasu gwil sǝgawal ǝn Galili, ǝn nǝgharu nǝgha itar. \v 56 Ən tǝb tara nǝg Maryam ǝn kǝs ya Magdal, zǝ Maryam bab Yakub zǝ Yusuvu, zǝ nus Zabadi. \s Ɗule a khǝɗud Yasu \r (Markus 15:42-47; Luk 23:50-56; Yukhan 19:38-42) \p \v 57 Ɓǝlga kǝ khakhug, ka sa ud ya Armati, dadak tluwadal, ɗakha sara Yusuvu. In tsuguna fura Yasu. \v 58 Ka da da vak Bilatus shik da takaɗ tluvǝgha Yasu. Ka kwara tǝrkhai Bilatus ad bara tluvǝgha Yasu tsud kǝ Yusuvu. \v 59 Ka ɓǝf Yusuvu ad tluvǝgha Yasu, mbusanǝm ǝn wilwa lapin. \v 60 Ka khǝnanan Yusuvu ǝn gitl sare tsa khuradalin ǝn khurzǝzǝ. Ka tlǝgaru ad kur zikan, ka tǝkaval. \p \v 61 Maryam ǝn kǝs ya Magdal, zǝ tlǝrne ai ɗakhdud dǝ Maryam ǝn ndzǝgan itar ǝn vin, ǝn vaza ger da tǝ ngitlen. \s A bava udakh kǝ uf ngitla Yasu \p \v 62 Tǝkǝdla sar kǝ fitsa fǝtav, ka dala zikzikan na kǝ zil kǝsakh zǝ Farisakh da vak Bilatus. \v 63 Nǝv itar, “Dǝg safagh da tǝ uragh, a dzamana kǝnda ad sarte tsa dla dadak valdu udakh na dǝ saf, kwarne, ‘Fitsa khǝkǝrɗa da tsiya ka dǝ saf.’ \v 64 Wirva yan, babǝg ad udakh kǝ uf ngitlen char tangw da tǝ khǝna khǝkǝrɗ. Ki khek dǝgal kǝ furakh sar da gǝl tluvǝgh sar, kwarar khai itar kǝ udakh tsugun kwarne, ‘A tsiyif ǝn ngitl.’ Ya valdu udakhe kǝ dǝg mbas, da malamala dǝ dǝg chak kǝ bǝz.” \p \v 65 Ka nǝv Bilatus tsitar, “Khutsamǝf tlujiyakh, dam da ufaufa ad ngitlen, khalavuwa tǝkhur.” \v 66 Ka dǝgala itar kǝ gadlara gǝma gǝma kǝ itsawar ad ngitlen, ǝn tǝ dǝva dǝ tsakhga jakva ndzǝɗa shik ǝn tǝ kur ghay ngitlen. Tsǝguna ka ba itar tlujiyakh kǝ ufauf. \c 28 \s1 Tsiya Yasu ǝn ngitl \r (Markus 16:1-8; Luk 24:1-12; Yukhan 20:1-10) \p \v 1 Ən tǝkhal kǝ fǝtav, tǝkǝtlapǝrt fitsa tugwa chak kǝ kasuk, Maryam ǝn kǝs ya Magdal zǝ tlǝrne ai ɗakhdud dǝ Maryam, dala itar da nǝgha ngitl. \p \v 2 Kǝda dǝgal tsitar, a mangud mbǝɗa pǝgdǝm, wirva zǝrɓǝla Dadzikan a sodagh ǝn gharazhigǝl, tlǝgarwar ad kur ǝn tukw ngitlen, ka ndzo ǝn tǝf. \v 3 Da nǝgha tsǝkha ǝn wuɗa tsuwaɗaɗ, katlangan vǝgha sar tsuguna til ndǝk chachaɗ. \v 4 Nǝgha kǝ li ufa ngitlen, a gǝdzǝf itar char, ka tǝga vǝgh tsitar. Mbaɗakhga itar da khay ngwaɗa ǝmtsa udakh. \p \v 5 Ai ka nǝv zǝrɓǝla Yazhigǝlen kǝ nughwasakhen, “Gǝdzam bi, tsatsǝka Yasu ǝn gata kur, ai tsa khǝrtavan. \v 6 Aghbǝn vana bi, a tsif ndǝk vai tsa kwargin. Ausǝgam nǝghama nǝgha vakai tsa khǝnganin. \v 7 Damdǝgal kujaɗ kujaɗ, kwaramartǝr khai kwar kǝ furakh sar kwarne, ‘A tsiyif ǝn ngitl. Kǝvena ǝn tǝvukur in da dal tsǝkur da Galili. Da nǝghǝn vin kur.’ Tsǝnam tsǝn, niya audzal kǝn kwarakur khai kwar.” \p \v 8 Ka ɗuwars itar ad vak ngitl kujaɗ kujaɗ, dǝ gǝdza zǝ khwaɗga char. Khwayala itar da kwarara kwara kǝ furakh sar. \v 9 Dzagwdlam ka tlatǝrghǝr Yasu kǝ nughwasakhen, ka niya tsitar, “Gabǝr ǝn tǝghǝr kǝ tsǝkur.” Ka zǝghvoghǝr itar da vak sar, khwtana itar ǝn tǝ sigakh sar, ka ɗabanǝf itar. \v 10 Ka nǝv Yasu tsitar, “Gǝdzam bi. Dam da kwarara kǝ zar babakhar dǝg itar da Galili, ǝn vin da nǝghaka itar.” \s1 Dǝge a kwaradala li uf ngitl Yasu \p \v 11 Madǝv nughwasakhen ǝn tǝghǝr dǝga tar, chalǝm kǝ li uf ngitlen dagh itar daks da dlǝmdla kǝs, ka tugwarkhai itar ak zikzikan na kǝ zil kǝsakh ad ɗaga dǝgakhe a dzoghǝr. \v 12 Dzafkhai zikzikan na kǝ zil kǝsakh zǝ malanakh ǝn tǝghǝr kǝ udakh ɗaya kavu itar lavakh ǝn tǝb tar kwarne, batǝra bǝg itar kwaɓ kǝ tlujiyakhna zikǝn. \v 13 Nǝv itar kǝ tlujiyakhen, “Dǝge da kwara kur, ‘Furakh sar kǝ sa kǝviɗ kǝ gǝlalgǝl, madǝv kǝnd ǝn khar.’ \v 14 Da dagh lavana da tlim kǝ Gwumn, da kwarara lava kǝnd kwarne na ghazur bi, wirva yan na dǝge da gǝma kuran bi.” \v 15 Ka chauga tlujiyakh ad kwaɓen, manga itar ndǝkve tsa kwara tǝrkhai yud. Ina kǝ lava sakhkana, dla Yahudakh ǝn kwarakha kavu kwar ǝn tǝb tar. \s1 Tlǝre a batǝra Yasu kǝ furakh sar \r (Markus 16:14-18; Luk 24:36-49; Yukhan 20:19-23; Furakh 1:6-8) \p \v 16 Ka dǝgala kǝ furakhan na kǝlatǝm kitakw da Galili, do itar da ghuɓe tsa kwara tǝrkhai Yasu. \v 17 Nǝgha tsitara, ka ɗabanǝf itar, ai yakhaye ǝn tǝb tar a khayanǝf ba itar kwarne patak in bi. \v 18 Ka sa Yasu khǝrzha ditar, ka ni, “Ɗaga nɗzǝɗe ǝn gharazhigǝl zen lard, a baka tsǝkud. \v 19 Wirva yan, dam da nandal udakh ǝn lard daghan kǝ nǝga kǝ furakhar. Paratǝra para kur ǝn ɗakha Dada, zǝ Zǝra, zǝ Sǝɗikw Yazhigǝl. \v 20 Ka tsagatǝrdu tsaga kur, kǝ tsǝnaru kǝ ɗaga dǝgakhai a kwarakur khai kǝ. Da dagha ka zǝ kur tsika fatsi, tangw da tǝ mbasa lard.”