\id JAS - Nobonob NT [gaw] -Papua New Guinea 1990 (DBL 2014) \h Jakobus \toc1 Jakobus Nai Yom \toc2 Jakobus \toc3 Jak \mt1 JAKOBUS NAI YOM \c 1 \s1 UG DIIGDIIG AMU EHEḎ HAKNU EEḎAK ELE EḎIṮAKNU NAI \p \v 1 Da Jakobus, da Kayak, Jesus Kristus ele dilah uḏat danab. Da Juda danab ag Juda wanp̱a ii daaṯeb, ag wan atu ohp̱a daanna oiṯeb ele amu, da ahilagnu ehanaṯak Nai Ena iiḵu yaaṯem. Da ag humadṯem. \p \v 2 O lailad, ug laa ag diilag doyaknu uḏieb amu, ag amunu oolag aib oṯaiom. Iiṯa, ag oolag gamag ahaḏ! \v 3 Aḏinu? Ag dooṯeb. Ug haenp̱a, ug doyaya eḏiṯaknuib dab mak awak kobol, nug ena meḵunu ib oḏep̱a daaṯe. \v 4 Ag Kayaknu danabnab kalulag ele daaglagnu, ag nuhig kobol ena amunu tutu iinab memananu, ag keeke ohnu elele daaglagnu amu ag ug doyaya eḏiṯaknuib dab mak awak kobol ahilag nug gogp̱a teḵunu wagai meig! \v 5 Ag oolagp̱a danab laip̱u laa nug doyak elele iiṯa daaṯe dayeb amu nug amunu Kayak unuqiṯeb, Kayak Nug doyak medaḵu. Kayak Nug aḏi keeke danab madaṯe amu Nug elelenab madaṯa, Nug meṯaknu nai ii heṯe. \v 6 Amge haen danab laa nug Kayak aḏi aoḵunu oḏ medaṯe amu, nug amu aoḵunu oop̱a genab doyaḏ! Nug, “Da aoḵultai o iiṯatai,” anam aib dab meum. Danab nug dab mak anam ele, nug am g̱agaṯag ii daaṯe, nug am yu ulah heehe, koḏkoḏ qeṯe amubia daaṯe. \v 7 Danab anam amu nug Naḏi Nug keeke laa nug medaḵunu ii dab mema. \v 8 Iiṯa. Dab mak nuhig amu laip̱u iiṯa. Nug kobol oh heṯe ele amu, nug ib laip̱u ii dim lamidṯe. \p \v 9 Ig kristen lainig laa nug daḏek daaṯe amu, nug oo gamag ahaḵu am ena. Aḏinu? Nug Jesusnu oop̱a genab dooṯe amunu nug Kayak noobp̱a onig ele. \v 10 Amge ig kristen lainig laa nug enub ele amu, nug anuḵa, “Da am enul oḵai ele amunu da am danab oḵai g̱agaṯag ele daaṯem,” anam dab mak awom, gemu dab mak amuam iiṯa meum, diig amunu nug ele oo gamag ahaḵu am ena. Aḏinu? Ad bala haḏag paha qaḏa edaṯeb amubia enubnu keeke ele anam iiṯa meṯe. \v 11 Ig dooṯem, aam nug naḏi ma, na he, bala mauḏe, nug haḏag na qe, nuhig bala anṯaknu aaḵu nauhṯe. Amubia danab nug enub aoḵunu wagai meṯe ele, nug uḏat nuhig haaha dayaya, na qeḵu. \p \v 12 Danab nug ug doyaya eḏidḵunuib dab mak awak kobol haaha, ug meṯak kobol nuhigp̱a beṯeb ohp̱a nug g̱agaṯag dayaya, ug maote ele amu, nug itiṯak ena awom daaṯe. Aḏinu? Nug ug amu oh eḏaṯeb amu Kayak Nug nob ena, bauklel hanhannu, medaḵu. Kayak Nug danab oh ag nuhignu oolag mauhṯe ele amu, Nug ag bauklel amu madaḵunu nai qaḵa aum amunu geha madaḵu. \p \v 13 Am hip̱unin heḵunu eeḏak haenp̱a danab laa nug, “Kayak da eheḏ heḵulnu eeḏilṯe,” aib aum. Aḏinu? Kayak Nug eheḏ heḵunu eeḏak ii dooṯe amu Kayak Nug danab laa eheḏ heḵunu ele ii eeḏṯe. \v 14 Amge danab nug hip̱unin heḵunu eeḏak dooṯe amu, aḏi keeke nug amunu oo oḵai heṯe ele, keeke amu nug he, danab amu nug hip̱unin heḵunu eeḏak dooṯe. Nug doḏ, e laanu oo huana heṯe ele amu, nug e amu muṯuḏig doya uḵa, pelemp̱a noṯe amubia danab nug aḏi keeke amunu oo huana heṯe ele amu, amup̱a nug eheḏ heḵunu eeḏak aoṯe. \v 15 Amu danab nug aḏi keekenu oo huana heṯe ele amu, oo hak amu nug oḵai me, danab nug hip̱unin heṯe. Hip̱unin nug oḵai meṯe amu, meu nuhig am mauhak. \p \v 16 O lailadnab, ag aḵa ag oolag bup̱uidna, “Kayak eheḏ heḵunignu eeḏak imu megṯe,” amananu dab meig! \v 17 Keeke ena hamu meḵak amu keeke elelenab hamu meḵak ele, keeke amu oh hab aṯannu uḏiṯe. Aam, kalam, hoḏop̱ai keeke ag habp̱a daanna, amahlak megṯeb ele amu, keeke amu oh Mamelag, Nug keeke enanag amu oh me, ihinigp̱a uḏiṯe. Mame Nug kobol nuhig eḏua eḏua ii meṯe. Nug keeke laa aamnu amahlakp̱a itotolag eḏun eḏun qeṯeb amubia ii heṯe. \v 18 Iiṯa! Nug nuḵa dab mak nuhig dim lamiṯa, Nug nai genab nuhigp̱a he, ig Nug danab ag aṯem daaglagnu dab meum ele amu, ig amubia daagnignu, Nug bauklel ig meḵom. \s1 OḎE DOYA DIM LAMIṮAKNU NAI \p \v 19 O lailadnab, ag oh kobol imu doon autna aweg! Ag nai paha dooglagnu daulag human dayeg! Ag anam heḵulag amge ag nai paha aib madip̱ig, op̱oḏilag ele paha aib beum. \v 20 Aḏinu? Danabnu op̱oḏi bak amu Kayaknu kobol ena he ii beṯe. \v 21 Amunu kobol nau oh, kobol dubuṯid oh ele, wan ohp̱a daaṯeb amu ag amu oh maop̱eg uḵeb, ag nai Kayak Nug ag oolagp̱a ep̱om daaṯe amu aweg! Nai amu nug ag eḏua diiḵunu elele. \p \v 22 Ag aḵa ag oolag bup̱uidna, Kayak nai am keeke hamu bia aib doop̱ig. Ag nai amu doon, genab dim lamiṯeg! \v 23 Am danab laa nug Kayak nai hamu bia dooṯe ele, nug am danab leṯodp̱a nug nuḵa iḏu anidṯe amubia heṯe. \v 24 Nug nuḵa iḏu anṯowa, nug eḏua uḵa amu nug pahanab nug nuḵa iḏu aṯemnab anṯom amu nug ameg atiṯe. \v 25 Amge ḏo tutuḵu elelenab, ḏo amu nug hip̱uninnu aḏ oop̱anu eḏua awigṯe ele amu, danab laa nug ḏo amu diig anṯa, tutuḵu dim lamiṯa, nug hamu bia ii dooṯe ele, nug ḏo amu ele daug ii atiṯe amu, Kayak nug danab amu itiṯak medaḵu. \p \v 26 Am danab laa nug aḵu. “Da amu Kayaknu danab ena, da hanhan genab Kayak binag meṯem,” awa aḵu amge nug oḏe ii atog noṯe dayeb amu nug nuḵa oo bup̱uidṯe. Amunu nuhig oop̱a genab doyak, nug Kayak binag meṯe ele amu keeke hamu. \v 27 Danab nug Kayak, ig Mamenig, Nug binag tutuḵu meḵunu amu Kayak Nug kobol imunu elele anidṯe. Danab amu nug nid naunau laa ag mamelḵad anilḵad mauhp̱ig, o iiṯa danab nug mauhe, wau qab ma daaṯe ele amu, nug amu ehanaṯa, ug ahilag maoḵu. Keeke laa ele, nug nuhig oiyak, dayak ele dab medaḵu. Amu nug wanp̱an kobol, nug oo dubuṯid meṯamanu, amu ele nug dab ma auta aoḵu. \c 2 \s1 KRISTEN TAMANIAKP̱A AMU DANAB OH LAIP̱U DAAṮEB \p \v 1 O lailad, ag Naḏi ihinig Jesus Kristus, Nug am hab aṯannu binag ele amu, ag nuhignu oolagp̱a genab dooṯeb amunu ag danab onilag oḵai ele amuib atog noadnana, danab onilag iiṯa ele am keeke hamu bia anadḵulagnu aib hep̱ig. \v 2 Am enub danab laa nug lamen ena taḵa, ep̱eg doḏop̱a gol ring ele ma, nug ahilag qag mak laḵa noṯe dayeb amu daḏek danab laa nug lamen nau ele nug ele qag mak laḵa noṯe dayeb amu \v 3 ag danab bala ena meum ele, nug atog nonana, “Na dayak balal ena imup̱a daye!”, aon anana, ag daḏek danab amegp̱a, “Na amu unam hip̱aidna daaḵut, o iiṯa na da baelp̱a honap inam heḏep nena daye!” aon aḵulag dayeb amu \v 4 kobol amup̱a amu ag eheḏ iite heṯeb? Yo, ag eheḏ heṯeb. Ag lailḵad dilag enubp̱a aun am danab ena, aun am danab nau epeḏiadṯeb amu ag am epeḏiak danab, dab mak nau ele, danab epeḏiadṯeb bianab heṯeb. \p \v 5 O lailad, ag doyeg! Danab ag wanp̱an danab oh noolagp̱a daḏek daaṯeb ele, danab amu Kayak Nug ag oop̱a genab doyak g̱agaṯag aḏan oiglagnu, ag nuhig ḏo maḏoḏ oop̱a, Kayak Nug danab ag nuhignu oolag mauhṯe ele amu, ag agup̱a daaglagnu nai qaḵa aum amu, ag amu oop̱a daaglagnu tituanaṯom daaṯeb. \v 6 Amge ag, da nai imu ahilagnu yaaṯem ele amu, ag daḏek danab heeg, uḏalag neṯe. Ag dooṯeb, danab enulag ele ag heeg, ag kristen ag aaḵu ug anidṯeb. Danab enulag ele ag aaḵu eeḏaṯeg, haen tutunu heṯoḏiak abenp̱a waṯeb. \v 7 Am Kayak Nug Kristus onig ag maṯom amu danab amu ag aaḵu onig amu dap̱idna, aon aon qedṯeb. \p \v 8 Kayaknu ḏo maḏoḏ oop̱a dayaknu ḏo laa Kayak naip̱a daaṯe am inam. “Na naḵa nahipnu oot mauhṯe, amubia na laa dilag ele oot mauhaḏ!” Anam amunu ag ḏo amu genab dim lamidḵulag amu ag aaḵu kobol ena heḵulag. \v 9 Amge ag ahilag neeḵakp̱a, diig iiṯap̱a ag danab laa dilag, “Ena heṯeb,” anana, laa dilag, “Eheḏ heṯeb,” aṯeb dayeb amu ag amup̱a hip̱unin heṯeb. Ag anam heṯeb dayeb amu ḏo nai nug ag am tap̱e nak danab daaṯeb ip̱unigṯe. \v 10 Danab laa nug ḏo oh dim lamidṯe amge ḏo oop̱a hup̱u laa tip̱alṯe amu nug aaḵu ḏo oh tap̱e nak danab daaṯe. \v 11 Ig dooṯem, Kayak Nug aum. “Na gap̱ai kobol aib heme,” amge Nug amuib ii aum. Iiṯa. Nug ele inam aum. “Na danab aib qep̱e mauhom,” awa aum. Amunu na gap̱ai kobol ii heḵut amge na danab qep̱e mauhḵu dayeb am na aaḵu ḏo tip̱alak danab daaṯem. \p \v 12 Oo mauhak kobol nug ag aḏi heḵulagnu ip̱uanadṯe ele amu, ag amu heṯebte oo iiṯate, Kayak Nug amup̱a epeḏiadḵu amunu ag aḏi aṯeb, aḏi heṯeb ele amu ag amu dab menan oiyeg! \v 13 Aḏinu? Danab laa nug layagnu oo gai iiṯa ii dooṯe, nug layag eheḏ heumnu nob nau medaṯe, nug nob nau amu medaḵunu ii uuṯe amu, Kayak Nug danab amu heṯoḏiakp̱a nob nau medaḵu. Amge danab laa nug layagnu oo gai iiṯa dooṯe, nug hip̱uninnu nob nau ii medaṯe amu nug geha heṯoḏiakp̱a nob nau ii aoma. \s1 OOP̱A GENAB DOYAK, KOBOL ENA ELE OU QAK DAAṮEP \p \v 14 O lailad, danab laa nug aḵu. “Da Kristusnu oolp̱a genab dooṯem,” awa aḵu amge nug kobol ena ii heṯe ele dayeb amu danab amu nuhig oop̱a genab doyak am keeke hamu. Oop̱a genab doyak anam am eḏua diiḵute? Iiṯa. \v 15 Aria ag lailag laa, nug beḏup̱a lamen iiṯa, e ele iiṯa daaṯe dayeb amu \v 16 ag oolagp̱an laa nug aha, laa tutu meum daaṯe ele amu, nug amegp̱a, “Na maḏoḏ daanna, na gona beḏun loḵumidḵutnu lamen laa aon, e ele lap̱e oot diṯiaḏ!” awa aḵu amge nug layag lamen laa ii medaḵu, ep̱a ele ii ehanidḵu dayeb amu nai amu layag ehanidḵute? Iiṯa. \v 17 Oop̱a genab doyak ele am anamib. Oop̱a genab doyak nug hamu daaṯe, nug kobol ena laa ii heṯe amu, nug aaḵu keeke hamu. \p \v 18 Anam amge danab laa nug aḵu. “Na amu ootp̱a genab dooṯem, da amu da kobol ena heṯem amge i oh kobol aḏit amu oh iiṯa. Na am laa ele, da am laa ele,” awa aḵu. Amge anam iiṯa. Danab nug oop̱a genab dooṯe ele amu, nug am kobol ena ele heṯe. \v 19 Na am ootp̱a genab inam dooṯem, “Kayak laip̱uib daaṯe.” Amu ena amge ouḏi nau ag ele anam oolagp̱a genab dooṯeb amge ag Nug oḏe dim lamidḵulagnu oolag ii daaṯe amunu ag oṯaiṯeb. \v 20 Na danab gad niṯak! Na ootp̱a genab dooṯem amge na kobol ena ii heṯem dayeb amu oop̱a genab doyak nahip nug am keeke hamu daaṯe, da nai imup̱a ip̱unidḵul. \v 21 Anuḵa ig alanig Abraham, nug beḵa Isak mana meṯak qaḏab aṯan mewowa, mana Kayak medaḵunu heum amunu haen amup̱a Kayak Nug kobol nuhig anṯa, nuhignu, “Danab tutuḵu,” awa aum. \v 22 Na Abraham nuhigp̱a inam anidḵut. Nuhig oop̱a genab doyak am nuhig kobol ena ele a oh uḏat laip̱u heeheh, kobol amup̱a nuhig oop̱a genab doyak elelenab meum. \v 23 Amu nug heum amup̱a nai laa Kayak naip̱a daaṯe am elele meṯom. Nai am inam. “Abraham nug Kayaknu oop̱a genab doyom amunu Kayak Nug oop̱a genab doyak amup̱a Abrahamnu, “Danab tutuḵu,” aum. Ele amu Kayak Nug Abrahamnu, “Da layalnab,” aum. \v 24 Amunu gemu ag dooṯeb, oop̱a genab doyakp̱aib Kayak Nug danabnu, “Danab tutuḵu,” ii aṯe. Iiṯa. Nug danab oop̱a genab doyaya, kobol ena heṯe ele amu, danab amunu, “Danab tutuḵu,” awa aṯe. \p \v 25 Amubianab amu ib imuag ah onig Rahab, nug danab Josua he gopiḏ ele amu, nug a diiata, laugp̱a atog noata, ab amup̱an danab anatmananu ib laih maate goya, aben laap̱a dayoya, eḏuya, a abenlahp̱a gopiḏ, diig amunu Kayak Nug Rahabnu, “Ah tutuḵu,” awa aum. \v 26 Danab beḏu doṯog iiṯa ele am mauhom. Anamnab aaḵu, danab nug kobol ena ii he beṯe amu oop̱a genab doyak danab amunu nug mauhom daaṯe. \c 3 \s1 NAI MAṮIAKNU DAB MEṮAKNU NAI \p \v 1 O lailad, danab kuḏum laa ele ag oolagp̱anu ip̱uniṯak danab beḵulagnu aib dab mep̱ig. Aḏinu? Ag dooṯeb, dimp̱a Kayak Nug heṯoḏiak g̱agaṯag ip̱uniṯak danab ihinigp̱a haaha amu heṯoḏiak bodo eṯak am Nug baeḵudp̱a laala dilag heḵu. \v 2 Am ig oh hip̱unin kuḏum heṯem amge danab laa nug nai maṯiak nuhigp̱a eheḏ laa ii heṯe dayeb amu nug danab elelenab, nug oiyak nuhig oh ena atog noḵunu elele. \p \v 3 Ig hos, nug ihinig dab mak dim lamiṯa goḵunu, ig aen maha laa nug oḏep̱a meṯem amunu ig hos beḏu eḏuta, ib meṯautut goṯe. \v 4 Amu ag ub oḵainu ele anṯeg! Ub oḵai nug am keeke oḵai amu ulah oḵai uḏia duṯune, yu qaḏep̱a goṯe. Am ubnu ulum am keeke nagnag amge ulum danab nug laih goḵunu oo daye amu ulum eḏue, ub nug laih amup̱a goṯe. \v 5 Amubianab ig lemaḏunig am ig beḏunig laih laala oh oolagp̱a keeke nakoknab amge nug keeke oḵainabnu hamu naiib madiṯe. Aria ag dooṯeb, ab aḏu nakoknab nug atup̱a ewa naḏinab ma, ad oh ewadḵunu elele. \v 6 Amu ig lemaḏunig nug am ab aḏu bianab. Nug beḏunig laih laala oh gamagp̱a Satan ep̱eg bianab daaṯe. Ig lemaḏunig nug danab beḏu oh dubuṯid medṯe amu nug danab beḏup̱a kobol ab gaḵaḏak bia heṯe amunu oiyak oh nuhig am ena ii beṯe. Amu ig lemaḏunig nug anam heṯe ele amu, nuhig diig am Satan. \p \v 7 Danab ag doḏ daḵuḏ diigdiig amu ai mat ele, aria keeke oh yup̱a daaṯeb am ele, ag diin hep̱eg, manan meḵulagnu elele. Ag matu hep̱ig, gemu haen imu ele heṯeb. \v 8 Amge danab laip̱u laa nug heeb, nug lemaḏu manan meḵunu elele iiṯanab. Haen oh ig lemaḏunig nug mauhnoak bia nai nau aṯe. Ig lemaḏunig nug mua nau ele, nug danab qeeb mauhḵunu elele. \p \v 9 Ig oḏenigp̱a amu ihinig Naḏi, ig Mamenig, Nug binag metata amu ig danab Kayak Nug danab oh Nug bia daagnignu heiḵom ele amu, ig oḏenigp̱a am ig danab laa nob nau aoḵunu madiṯem. \v 10 Kayak binag mak nai amu nai nau ele a oh ig oḏenig laip̱up̱a beṯep. O lailad, ig kobol anam laa ii helom am ena. \v 11 Wan oḏe laip̱up̱a le aḏit, laa am le ena, laa am yu ele, a oḏe laip̱up̱a tulai ii doṯep. Iiṯa! \v 12 O lailad, ad onig pig amu nuhigp̱a ad laa onig olip, nuhig meu doḏo niiḵunu elelete? Iiṯa! Muḏi grep nug ad pig meu oḵunu elelete? Iiṯa. Amubia yu eḏua, le hamu, yu iiṯa daaḵunu elele iiṯanab. \s1 DOYAK ENA AMU KAYAK TOP̱ANU UḎIṮE \p \v 13 Danab laa nug ag oolagp̱anu nug nuhig doyak amu dab mak ena ele daaṯete? Anam dayeb amu, nug danab laa ag amu anidḵulagnu amu nuhig oiyak amu enanag baḏ! Yo, laa ag amu anidḵulagnu amu nug ele nuḵa binag mak kobol iiṯap̱a, doyak enap̱anu beṯe amu, nug kobol amup̱a danab ehanaṯaḏ! \v 14 Amge ag oolagp̱a ag lailḵad dilagnu op̱oḏi bak dooṯeb dayeb, o iiṯa ag oolagp̱a ag aḵa enaib daaglagnu dab mak oḵai aoṯeb amunu ag lailḵad dilagnu ena iinab ii dooṯeb dayeb amu ag aḵa ahilag doyak amunu aib oolag gamag ahom. Ag nai genab aib dap̱idnana, nai ham bup̱uak madip̱ig. \v 15 Doyak amuam hab aṯannu ii neum. Iiṯa. Doyak amu nug wan imup̱an, nug keeke ena iiṯa. Satan nug doyak amu mameg daaṯe. \v 16 Am danab laala ag lailḵad dilagnu op̱oḏi bak dooṯeb, ag aḵa ena daaglagnu dab mak oḵai aoṯeb amunu ag lailḵad dilag ena iinab ii dooṯeb ele amu, danab amu ag adep̱a daaṯeb amu ap̱a ag daqaqa ii daaṯeb amu ag kobol nau diigdiig heṯeb. \p \v 17 Amge danab ag doyak Kayak top̱anu uḏie aop̱ig ele amu, ag am kobol inam heṯeb. Tatam ag dab mak enanag dim lamidṯeb. Amu dim lamiṯak ag lailḵad ele maḏoḏ ele daaṯeb am ag lailḵad dilagnu oolag bodo eṯak ele daanna, ag lailḵad dilag nai ele dooṯeb. Ag lailḵad dilagnu oolag gai iiṯa doon, ahilagnu kobol ena heṯeb. Am ag danab oh dilag kobol laip̱uib heṯeb. Danab anam am ag Kayak beḵod daanna, ham bup̱uak danab iiṯa daaṯeb. \v 18 Amu danab ag maḏoḏnu oolag heṯe, maḏoḏ wan imup̱a daaḵunu wagai meṯeb ele amu, ag am danab e ep̱owa meu aoṯe amubia meu laa, amuam tutuḵu oiyak, meu amu aoṯeb. \c 4 \s1 DANAB NUG WANP̱AN KOBOLNU OO MAUHṮE, AMU NUG KAYAKNU KEKEḎ DAAṮE \p \v 1 Aḏi keeke nug he, naip̱aib ban hak, naituḏ mak ele ahilagp̱a beṯe? Keeke amuam ag beḏulagp̱anu kobol diigdiig heḵulagnu g̱agaṯag dab meegeg he, ag nai hak kobol amu heṯeb. \v 2 Am ag keeke diigdiignu oolag heṯe amge ag ii aoṯeb amunu ag danab dug oḵulagnu dab meṯeb. Ag keekenu amelag qeṯe amu ag aoglagnu elele iiṯa amunu ag oolag nauhe, naituḏ menana, ban maḏ edaṯeb. Am ag Kayak ii unuqidṯeb amunu ag keeke ii aoṯeb. \v 3 Ag keeke aoglagnu Kayak unuqidṯeb amge ag ii aoṯeb. Aḏinu? Dab mak ahilag am tutuḵu iiṯa. Ag keeke ag oolag heṯenuib, ag aḵa aon aḏaglagnu unuqidṯeb. \p \v 4 Ag danab ah naunab. Ag Kayak uuna, kobol laala dim lamidṯeb ele. Ag danab nug wan kobolnu oo heṯe ele amu, nug aaḵu kekeḏ kobol Kayak top̱a heṯe amu ag iite dooṯeb? Laa nug wan kobolnu layam daaṯe, nug am Kayaknu kekeḏ daaṯe. \v 5 Kayak nai laa amunu ag keeke hamu bia dooṯebte? Nai amuam inam. “Ouḏi, Kayak Nug ig oonigp̱a meum daaṯe ele amu, Nug atog noigḵunu oo huana daaṯe.” \v 6 Anam daaṯe amunu Kayak Nug ehaniṯak oḵai hamu megṯe ele amu Nug amu megṯe. Diig amunu Kayak naip̱a, nai inam daaṯe. “Kayak Nug hibguiṯa danab tap̱aladṯe amge Nug danab, ag aḵa ag onilag qeeg neṯe ele amu, Nug ahilagnu am nob nau, ahilag hak naunu, elele eḏua ii madaṯe.” \p \v 7 Ag oolag bodo eṯeb, ag oolag ele Kayak meṯan, Nug waap̱a dayeg! Ag Satan nug aḏi eheḏ heḵulagnu heṯe, ag ii hemananu nug noobp̱a wagai mep̱eg amu nug ag uuaṯa, oola goḵu. \v 8 Ag Kayak gumidna wap̱eg amu Nug ele ag gumaṯa doḵu. Danab nug ep̱eg lep̱a ihe, ena daaṯe bia amu ag hip̱unin danab ag hep̱eg, ag oolag op̱ia awak dayaḏ! Amu danab laa ag dab mak aḏit ele, ag dab mak nau ag oolagp̱anu maop̱eg uḵaḏ! \v 9 Ag eheḏ hak ahilag amu ag amunu dab menan, ag oolag nauhebeb, amunu gayeg! Danab ag imaṯeb ele, ag imak am uuna gayeg! Danab ag oolag gamag ahaṯe ele, ag oo gamag ahak amu uuna, ag oolagp̱a ug ele doyeg! \v 10 Ag aḵa ag Naḏi noobp̱a ag onilag qep̱eg neeb oiyeg! Ag anam daanna oiglag amu Naḏi Nug ag humaṯa, aṯan maadḵu. \p \v 11 O lailad, ag lailḵad dilagnu nai nau aib ap̱ig. Danab laa nug layag laanu nai nau aṯe, o iiṯa nug layag epeḏiṯe ele amu nug ḏonu ele nai nau anana, ḏo ele epeḏiṯe. Aria na ḏo epeḏiṯem dayeb amu na ḏo dim lamiṯak danab iiṯa. Na am epeḏiak danab laa aaḵu daaṯem. \v 12 Kayak Nug nuḵa aaḵuib ḏo meum amu Nug nuḵa aaḵuib epeḏiak iḵi daaṯe. Nug nuḵa aaḵuib danab eḏua diiḵunu elele. Aria Nug ele heeb nauhḵunu elele. Na naḵa nahipnu aṯem dooṯem amunu na danab layap epeḏidḵutnu heṯem? \s1 BUṮI, AḎI BEḴUNU DAAṮE AMU DANAB LAA II DOOṮE \p \v 13 Aria ag oolagp̱a danab laala ag, “Gemu o iiṯa buṯi aḏi ig ab oḵai laap̱a gota, maḏ laip̱u anam daatta, men doḏo maṯiak uḏat hetat, men doḏo kuḏum ele daagnig,” aon aṯeb ele amu, ag doyeg! Amuam ham bup̱uak. \v 14 Ag aḏi keeke buṯi beḵu amu ag ii dooṯeb. Ahilag bau dayak haen imu aṯemnab daaṯe am ag dooṯebte? Ag am butuḏai aha, nakoknab dayowa iiṯa meṯe bia. Ahilag bau dayak haen anam biaib daaṯe. \v 15 Amunu ag inam aḵulag am ena. “Naḏi Nug oo heeb amu ig bau daatta, ig imu heḵunig, o iiṯa ig uḏat laa heḵunig.” \v 16 Amge ag iḵi oḵai henana, ag aḵa aḵa binalag meṯeb. Kobol amu oh am kobol ena iiṯa. \v 17 Amunu danab laa nug kobol ena heḵunu dooṯe amge nug ii heṯe ele amu, nug aaḵu hip̱unin heṯe. \c 5 \s1 DANAB ENUB KUḎUM ELE DILAG NAI \p \v 1 Gemu am danab ag enulag ele ag doyeg! Ahilagp̱a ug oh beḵunu daaṯe amunu ag dab mena gaanna, huana eig! \v 2 Ag enulag oh am beḏap̱ig. Amu keeke laa ag ahilḵad lamen ele oh am heeg nauhp̱ig. \v 3 Gol, silwa ele ahilḵad amu ele nauhna, dubuṯid tadp̱ig. Amu dubuṯid amu heeb, ahilag hip̱unin miag atieb, geha ab bia ag beḏulag eoḵu. Am ag keeke ena ena amu men doḏo ele kuḏumnab, gog tak haen imup̱a, ag aḵa ena daaglagnu qag maadp̱ig. \v 4 Anṯeg! Uḏat danab ag ahilag uḏat hep̱ig amu ag enub danab ag uḏat danab amu bup̱ualadnana, uḏat hep̱ignu daden nob ii madap̱ig amu, men doḏo amu eḏua danab baag bia, “Ag eheḏ hep̱ig,” awa madiṯe. Uḏat nid amu dilag ewak, Kayak, Nug am Naḏi, ebehi ele, Nug daugp̱a doyom daaṯe. \v 5 Ag wanp̱a daanna, ag keeke ena ena oh aon, oolag gamag ahehe daaṯeb. Ag laa dilag keeke kobol eheḏp̱a aona, ag keeke oh ag oolag heṯe ele amu aḏaṯeb amunu ag heṯoḏiak oḵai deḏp̱a nob nau oḵai aoglag. \v 6 Danab laala ag ahilagnu eheḏ laa ii hep̱ig, danab amu ag am danab tutuḵu, danab ena, amge ag danab amu heṯoḏiakp̱a maadna aqaeg mauhp̱ig. \s1 OO G̱AGATAG QA, UG MAWA, NAḎI AMEG MAKNU NAI \p \v 7 Enub danab ag anam heṯeb amunu o lailad, diig amunu ag oolag g̱agaṯag qeṯana, maḏoḏ ele daanna, Naḏi eḏua uḏiḵunu haen ameg meḵulag. Anṯeg! Dad mameg nug e meu ena oḵunu ameg ma daaṯe. Nug oo g̱agaṯag qeṯa, maḏoḏib dayeye, gu aam ele uḏat heya malaeh amu nug e meu aoṯe. \v 8 Amubia ag ele oolag maḏoḏ ele daanna, ug oh maweg! Ag oolag g̱agaṯag qeṯan dayeg! Aḏinu? Naḏi eḏua uḏiḵunu miag daaṯe. \v 9 O lailad, ag lailḵad ele aib naituḏ menana, nug dimug madip̱ig. Ag kobol amu heḵulag amu Kayak Nug ag epeḏiaṯa, nob nau madaḵu. Amu Epeḏiak Danab Nug doḵunu haen miagnab malom daaṯe. \p \v 10 O lailad, ag imu anidna dim lamidḵulagnu amu ag propet anuḵa Naḏi onigp̱a nai mehuqṯap̱ig amu daulagp̱a doaḏ! Kekeḏ ag eheḏ hadp̱ig amge ag amu doonna, ag oolag maḏoḏ ele daanna, ag maop̱ig. \v 11 Ag doyeg! Ig, “Danab ag oolag g̱agaṯag qeṯan, ug maop̱ig ele amu, ag am oo gamag ahak naḏi dooṯeb,” aot aṯem amunu ag amu anidḵulagnu amu ag Hiobnu kaya dab meḵulag. Ag dooṯeb. Nug oo maḏoḏ ele dayaya, ug oh nuhigp̱a bep̱ig am mawom. Anam he, dimp̱a Naḏi nuhignu kobol ena he beum amunu ig dooṯem, Naḏi Nug hanhan ihinignu, Nug oo gai iiṯa dooṯe. \p \v 12 Amge o lailad, anuqak amu ag inam heḵulag. Ag aib hab onig o iiṯa wan onig, o iiṯa keeke laa onig diina, ahilag nai, nai amup̱a g̱agaṯag qedap̱ig. Iiṯa. Ag “Iiṯa,” aḵulagnu dayeb am, “Iiṯa,” aḵulag. Am aaḵu elele. Aria ag, “Yo,” aḵulagnu dayeb amu, “Yo,” aḵulag. Am aaḵu elele. Am ag keeke laa onig diin, ag nai ahilag g̱agaṯag qeṯan aḵulag amu Kayak Nug geha ag epeḏiaṯa diia, nob nau madaḵu. \s1 DANAB TUTUḴU, NUHIG UNUQIṮAK AM G̱AGAṮAG \p \v 13 Ag oolagp̱a laa nug ug doya amu nug unuqidḵu. O iiṯa, lainig laa nug oo gamag ahaṯe doya amu nug ahi edaṯa, Kayak binag meḵu. \v 14 Ag oolagp̱anu lailag laa, nug oḏe ele doya amu nug kristen tamaniak iḵi danab onilagp̱a ewaḏ! Onilagp̱a eeb, toliak ag Naḏi onigp̱a beḏu goḏen laaidna amu Kayak ehanidḵunu unuqidḵulag. \v 15 Amu toliak ag Kayaknu oolagp̱a genab doona unuqidp̱eg amu Naḏi geha oḏe danab amu heeb, eḏua bau meḵu. Aria oḏe danab amu nug hip̱unin laa heum dayeb amu Naḏi Nug hip̱unin nuhig uhuqa medaḵu. \v 16 Amunu ag oḏe aon, eḏun ena daaglagnu amu ag aḵa aḵa lailḵad noolagp̱a hip̱unin ahilag uhuqnana, ag lailḵad dilagnu Kayak unuqiṯeg! Am danab ena tutuḵu ele, nuhig unuqiṯak am ebehi ele amunu danab ehaniṯeb ena daaḵunu elele. \p \v 17 Elias nug am danab ig bia, nug unuqiṯak ebehi ele gu ii nemanu Kayak unuqiṯom amunu gu maḏ ewam maha ele ii neum. \v 18 Nug eḏua unuqiṯe, gu eḏua ne, wanp̱an e oh eḏun bau meu op̱ig. \p \v 19 O lailad, ag lailag laa ag oolagp̱anu nug Kayaknu nai genab di meṯa oiyeye, laa nug eḏua eeḏe doṯe dayeb, \v 20 danab laa nug layag ehaniṯom, nug hip̱unin danab laa, eheḏ heum ele amu, nug ehaniṯe, nug eheḏ hak ib di meṯa, Kayak top̱a eḏua doa, nug padal ii meṯe dooḵu. Ele amu amup̱a amu nug he, Kayak Nug danab Nug di meṯom ele amu, nuhig hip̱unin kuḏum uhuqom dooḵu.