\id EPH - Nobonob NT [gaw] -Papua New Guinea 1990 (DBL 2014) \h Epesus \toc1 Epesus Dilag Nai Paulus Yom \toc2 Epesus \toc3 Ep \mt1 EPESUS DILAG NAI PAULUS YOM \c 1 \s1 KAYAKNU OOP̱A GENAB DOYAK DIIG \p \v 1 Da Paulus, da Kristus Jesusnu totol danab daaḵulnu Kayak Nug da tituaniḏom amu da Epesus danab ah ag Kayaknu oolagp̱a genab doona, Jesus Kristus ele ou qak daaṯeb, ahilagnu iiḵu yaaṯem. \v 2 Am ig oh Mamenig Kayak amu Naḏi Jesus Kristus ele, ahilah ehaniṯak oḵai hamu megṯep amu ahilah maḏoḏ ele ahilagp̱a daaglahnu ool daaṯe. \p \v 3 Kayak Nug Kristusnu uḏat oḵai, diig amunu Nug ig nuhiḵud danabnab daagnignu hab aṯannu itiṯak oh meḵom amunu ig Nug, Nug am ihinig Naḏi Jesus Kristus Mameg amu, Nug binag metu! \v 4 Kayak Nug wan ii beum haenp̱a Nug ig Kristusnu uḏat oḵaip̱a, ig Nug noobp̱a eheḏ laa iiṯa, op̱ia awak daagnignu, ig Kayaknu amu ig laintad dilagnu ele nug oo mauhak doognignu tutuaniḵom. \v 5 Nug anuḵa dab meum, oo ele niiom bia amu Nug Jesus Kristusnu uḏatp̱a ig Nug beḵod daagnignu meiḵom daaṯem. \v 6 Nug anam heum, diig amunu nuhig ehaniṯak oḵai hamu megṯe, amuam ehaniṯak enanagnab amu binag aoṯe. Nug Kristus, Nug nuhignu oo huana mauhṯe ele amu, Nug nuhig uḏat oḵai ihinignu heum ele amu dab maama, ehaniṯak oḵai amu ig meḵom. \v 7-8 Kayak Nug doyak oḵainab nuhig amup̱a Nug dab meḵa, Nug ehaniṯak oḵai naḏinab hamu megaḵa, Nug Jesus Kristus tiigp̱a Nug ihinig hip̱unin uhuqa meḵowa amu Nug eḏua awiḵom. \v 9 Anuḵa Kayak Nug nuḵa nuhig dab makp̱a Kristusnu uḏatp̱a ehanigḵunu dab meum amu Nug dab mak amuib dim lamiṯa he, ihinigp̱a miag atiom. \v 10 Nug oo niiṯe am inam. Nug ulum aḏebeb, Nug haen epeḏiom ele amu uḏieb, keeke hab aṯannu, wanp̱anu ele amu Nug oh qag maaṯeb, Kristus waap̱aib daap̱eg, Kristus Nug keeke amu oh iḵilag daaḵu. \p \v 11 Ig nuhig uḏat oḵaip̱a Kayak beḵod daaṯem. Kayak Nug keeke oh aṯem beḵunu dab meṯe amu anamib beṯe amunu Nug ig nuhiḵudnab daagnignu dab maama meiḵom daatta, ig Nug beḵod daaṯem. \v 12 Nug ig nuhignu anuqta, oonigp̱a genab doot, Nug dim lamidṯem amu ig Kayak, Nug binag oḵai meḵunignu amu, ig nuhiḵud daagnignu tituaniḵom. \v 13 Ag Epesus daaṯeb amu, ag ele Kayak Nai Ena, amuam Kayak Nug ag eḏua diiḵunu ib babaiṯom, nai amu doonna, ag Kristusnu oolagp̱a genab doop̱ig amunu Kayak Nug nuhig Ouḏi, anuḵa Nug megaḵunu nai qaḵa aum amu, ag genab nuhiḵudnab daaṯeb dooglagnu amu Nug nuhig Ouḏi ag maṯom. \v 14 Kayak Nug ig dimp̱a gog tak haenp̱a ig keeke oh Nug megaḵunu aum amu ig megaḵunu genabnab doognignu amu Nug nuhig Ouḏi, hapin paniak bia, ig meḵom. Ig Kayak binag metu! \s1 BINAG ENA MAK UNUQIṮAK ELE \p \v 15 Kayak Nug anam tituaniḵom amunu da ag Naḏi Jesus Kristusnu oolagp̱a genab doop̱ig, nai amunu amu ag Kayaknu danab ah oh dilagnu oolag mauhṯe amunu ele doyen, \v 16 da ahilagnu hanhan Kayak amegp̱a, “Ena heme,” awe aṯem. Da unuqiṯiṯi, ag haen oh da daulp̱a doegeg, da \v 17 ihinig Naḏi Jesusnu Kayak, Nug am ig Mamenig, binag oḵai ele, Nug ag Ouḏi maṯeb, nuhig nainu diig, Kayak ele tutuḵu dooglagnu ool dayeye unuqidṯem. \v 18 Da Nug heeb, ahilag dab mak amahleb, buṯi aḏi ag aḏi keekenu Nug ag onilagp̱a eum ele amu, ag amunu dab mak g̱agaṯag aona, ag oolag gamag ahebeb, itiṯak oh Nug nuhiḵud danab ah oh aoglagnu nai qaḵa tituanom ele amu, ag amu oh dooglagnu ele unuqidṯem. \v 19 Amu ele, da ag nuhig g̱agaṯag oḵainab, batak iiṯa ele, g̱agaṯag amu ig oop̱a genab doyak ele ihinigp̱a niiṯe, g̱agaṯag amu ihinigp̱a uḏat heṯe ele amu, ag g̱agaṯag amu ele dooglagnu unuqidṯem. G̱agatag amuam Kayak Nug nuhig g̱agaṯagp̱a he, Jesus eḏua hibaiṯom, amu aaḵuib. \v 20 G̱agatag amup̱a Kayak Nug he, Jesus Nug eḏua hibaiṯa, Nug hab aṯan Kayak ep̱eg naḏiapp̱a, amuam anuqak aben, amup̱a daaṯe. \v 21 Nug wan imup̱a iḵi danab, danab oḵai, danab nakok oḵai amu danab nug onig ele oh eḏadṯe. Genab. Nug binag amu laa oh binalag eḏidṯe, gemu daaṯeb am buṯi aḏi ele daaglag amu oh eḏidṯe. \v 22 Kayak Nug he, keeke oh Jesus waap̱a daaṯe amu Jesus Nug kristen tamaniak ag ehanadḵunu ahilag iḵi daaṯe. \v 23 Tamaniak nug am Jesus beḏu bia. Jesus Nug am iḵi daaṯe. Tamaniak am Nug beḏu laa oh, ep̱eg, baeg, amubia. Nug aben ohp̱a keeke ohp̱a am bak daaṯe. \c 2 \s1 KRISTEN AG KRISTUSNU UḎAT OḴAIP̱A BAU DAAṮEB \p \v 1 Ag anuḵa oiṯapig amu haen amup̱a ag Kayak ele oolag laip̱u ii oip̱ig. Aḏinu? Ag hip̱unin diigdiig henan, oolag mauhak bia dayeye oiṯapig. \v 2 Haen amup̱a ag wan imup̱an kobol nau amu ag Satan, nug am ouḏi nau iḵilag, nug ele dim lamidp̱ig. Gemu ele danab ag Kayak oḏe ii dim lamidṯeb amu ag Satan waap̱a daaṯeb. \v 3 Ig oh anamib anuḵa daamut amu haen amup̱a ig dab mak geha iiḵunu aaḵuib dim lamidmut. Ig beḏunig amu ihinig dab mak ena iiṯa ele, a aḏi apiḏ amu ig heṯamut amunu ig danab laa oh ele amup̱a hip̱uninnu bu aqak, Kayak ep̱egp̱anu uḏiṯe ele amu, ig amu aognignu elele daaṯamut. \v 4 Amge Kayak, Nug am ihinignu oo mauhak oḵai ele, Nug ihinignu oo gai iiṯa dooṯe ele amu, \v 5 haen ig hip̱unin heta, mauhak bia daatta, Kayak ii dim lamidṯamut ele, haen amup̱a Kayak Nug ig Jesusnu uḏatp̱a bau meḵom. Kayaknu ehaniṯak oḵai hamu megṯe amup̱a aaḵuib Nug ig eḏua awiḵom. \v 6 Kayak Nug eḏua maḏ eḏiḵe, ig Kristusnu g̱agaṯagp̱a hip̱uninnu g̱agaṯag eḏidmut daaṯem amu, ig Kristus Jesus ele hab aṯan daagnignu oninig meḵom. \v 7 Nug anam heumnu diig am Nug nuhig ehaniṯak oḵai hamu megṯe, laa oh eḏaṯak, Nug amu dab maama, Kristusnu uḏat oḵai, diig amunu Nug ihinignu kobol enanag heṯe amu danab oh buṯi aḏi daaglag amu Nug ag amu ip̱uanadḵunu heum. \v 8 Ag Kayaknu oolagp̱a genab doop̱ig amu amup̱a Kayak Nug ehaniṯak oḵai hamu maṯa, Nug ag eḏua diia, bauklel maṯom. Nug ahilag uḏat, amunu dab maama ii maṯom. Iiṯa, Nug ag hamu maṯom. \v 9 Nug danab laa nug nuḵa nug onig humamanu, ahilag uḏat hakp̱a ii maṯom. Iiṯa. \v 10 Amu Kayak Nug nuhig doyakp̱a Kristus Jesusnu uḏat oḵaip̱a bau menuak meḵe, ig kobol ena heḵunignu daaṯem amunu ig, ig oninig humagnignu elele iiṯa. Ao, Kayak Nug ig amup̱a oignignu anuḵa babaiṯa meḵom. \s1 KRISTUS NUG IG OU IQE, LAIP̱U DAAṮEM \p \v 11 Aria ag iiṯa aḏi, anuḵa Juda, ag aḵa ep̱elagp̱a gaḏalag otaḏṯeb ele amu, ag ahilagnu amu, “Ag gaḏalag ii otaḏṯeb ele,” aon adap̱ig amu, ag iiṯa aḏi ag anuḵa aṯem daadṯap̱ig amu daulagp̱a doaḏ! \v 12 Haen amup̱a amu ag umanab Kristus iiṯap̱a daadṯap̱ig, ag Israel baeḵudp̱a ele ii daadṯap̱ig. Kayak Nug Israel ag ele nug tituanna, nai qaḵan, ag nuhiḵud daap̱ig amge ag iiṯa aḏi ag amu oop̱a ii daadṯap̱ig. Ag wan imup̱a daap̱ig amu ag keeke laa dimp̱a beḵunu ameg mak ele ii daap̱ig. Iiṯa, ag hamu daap̱ig. Ag Kayak ele ii doop̱ig, umanab daap̱ig. \v 13 Amge gemu amu Nug Kristus Jesusnu uḏat oḵaip̱a, ag umanab daap̱ig amu, Nug ag omalaṯe, Nug tiigp̱a Nug gumidna uḏip̱ig. \s1 JESUS NUG IIṮA AḎI DANAB JUDA ELE OU AQOM \p \v 14 Ao, Kristus Nugib am ihinig maḏoḏ danab. Anuḵa Juda amu ag gaḏalag ii otaḏak ele, ag ele kekeḏ daadṯap̱ig. Kobol amu nug ou qa laip̱u oiyaknu ib oo ne, ag ameg aḏit daadṯap̱ig amge Kristus Nug beḏup̱a ib oo nak amu lop̱aḏa, ameg aḏit amu ou aqatom. \v 15 Nug ameg aḏit amu ou aqaṯeb, ameg aḏit dilah danab ag danab bau bena, ameg laip̱u daaglagnu, Nug nuhig mauhakp̱a Nug ḏo nai, amup̱a ḏo diigdiig dim lamidḵunignu yak dayom amu, Nug amu hokalom. Kobol amup̱a nug he, ig oh maḏoḏ daaṯem. \v 16 Nug ad emaitakp̱a mauhom, amup̱a ameg aḏit amu ou aqate, a laip̱u daaṯep. Ad emaitak amup̱aib Nug kekeḏ kobol qe, iiṯa me, Nug danab amu oh omalaṯa, Kayak top̱a uḵom. \v 17 Nug aaḵuib uḏia, ameg laa uma daap̱ig ele amu, ameg laa miag daap̱ig ele amu, Nug ag oh ag oolag laip̱u maḏoḏp̱a daaglagnu aum. \v 18 Amunu ig ameg aḏit amu, ig oh Kristusnu uḏat oḵaip̱a, Kayak Ouḏi laip̱unu ehaniṯakp̱a, ig oh Mame top̱a goḵunignu elele. \p \v 19 Anam daaṯe amunu ag iiṯa aḏi ag baula ab laap̱anu uḏiak danab bia iiṯa. Ag Kayaknu danab ele ameg laip̱u, ag ele Kayak beḵod. \v 20 Ele amu ag am Kayak laug bia daaṯeb. Ig nuhig totol danab amu nuhiḵud propet ele amu ig lag amunu mawa daaḵunu keeke meut, ag amu qaḏep̱a daaṯeb. Kristus Jesus Nug am laug amunu men anuqak daaṯe. \v 21 Nugib he, danab ag lag ebehi oh tutuḵu tuḏidṯeb amubia kristen danab oh ag laip̱u qag mena, Naḏi noobp̱a op̱ia awak daanna, nuhig uḏat heḵulagnu, Kayak laug bia beegeg, oḵai meṯe. \v 22 Kristusnu uḏat oḵaip̱aib ameg aḏit amu ag ou aqe, laip̱u bena, ag Kayak Ouḏip̱a, Kayak Nug daaḵunu laug aaḵu beṯeb. \c 3 \s1 PAULUS NUG KRISTUSNU MEHUQOM \p \v 1 Diig amunu amu da Paulus, da iiṯa aḏi ag ehanadḵulnu Kristus Jesusnu mani guiṯak danab daaṯem. \v 2 Ag dooṯeb. Kayak Nug da ehaniṯak oḵai hamu meḏa he, da iiṯa aḏi ag amelagp̱a Kayak Nug ag ehanadḵunu heṯe amu mehuqḵulnu daaṯem. \v 3 Kayak Nug anam heḵunu dayom, dab mak amuam anuḵa loḵumak dayom am Kayak Nug dahilp̱a mehuqe doomi. Da amunu amu da nai tutu laa yen malami. \v 4 Ag nai imu eb qeḵulag amu ag da Kristusnu dab mak loḵumak dayom, amunu dab mak aoṯem ele amu, ag amu oh doona, oolag maidḵu. \v 5 Anuḵa haen oh Kayak Nug nai loḵumak amu miag ii atiom amge nuhig Ouḏip̱a Kayak Nug Jesusnu totol danab amu propet nuhig elep̱a he, nai amu miag atiom. \v 6 Nai loḵumak dayom amu inam. Gemu Nai Ena g̱agaṯagp̱a ameg laa, amuam iiṯa aḏi, ag Juda ele laip̱u ou qak daaṯeb. Ag anam daanna, ag ele keeke oh Kayak Nug Juda aoglagnu nai qaḵa aum ele amu, Kristus Jesus onigp̱a aoṯeb. \p \v 7 Kayak Nug da Nai Ena imu mehuqḵulnu nuhig uḏat danab meiḏa, Nug da ehaniṯak oḵai hamu meḏowa, nuhig g̱agaṯag ele meḏom. \v 8 Da am Kayaknu danab laa oh noolagp̱a keeke hamunab daaṯem amge Kayak Nug ehaniṯak oḵai hamu meḏa, Nug da iiṯa aḏi noolagp̱a Kristusnu keeke ena ohnu, danab nug amu anidḵunu elele iiṯa, nai amu mehuqḵulnu meiḏom. \v 9 Ao Kayak Nug keeke oh haṯom ele amu Nug nuhig dab mak, iiṯa aḏi dilagnu, amu loḵume dayom. Dab mak amu nug loḵumak haen oh daaṯom amge gemu Nug da nuhig dab mak amu miag mehuqḵulnu uḏat amup̱a meiḏom. \v 10 Kayak Nug dab mak inam awom. Gemu kristen tamaniak oop̱an danab ah amu ag nuhig hak ena ena am miag atip̱eg, hab aṯannu daup iḵi amu anuqak danab ele ag ohnab dooglag. \v 11 Kayak Nug anuḵa ihinig Naḏi Jesus Kristus, nuhig uḏat oḵaip̱a anam heḵunu aum amu Nug aaḵu heum. \v 12 Jesus Kristusnu uḏat oḵai, diig amunu amu nuhignu oop̱a genab doyak, amup̱a ele, ig Nug ele ou qeta daaṯem amunu ig Kayak top̱a goḵunignu ib matulak daaṯe. Ig goḵunignu ii baḏaṯem. \v 13 Amunu amu da iiḵu ag amelagp̱a aṯem. Da ug maoṯem imu amu da ag ehanadḵulnu maoṯem amunu ag ug imu dab menana, ag bodo aib edap̱ig. Ag anam heḵulag amu ag ele onilag oḵai aoglag. \s1 PAULUS TAMANIAK BAU DILAG UNUQIDṮE \p \v 14 Da Kayaknu dab mak amu dab mein, da amunu Mame noobp̱a gatel qaun oṯem. \v 15 Kayak Nug Kristus nuhigp̱aib he, danab ah hab aṯannu wanp̱anu ele, ag Jesusnu oolagp̱a genab dooṯeb ele amu, ag oh ag onilag aoṯeb. \v 16 Da gatel qaun oin unuqidṯem amu da Kayak Nug nuhig Ouḏip̱a ag ehanaṯa, Nug nuhig ehaniṯak diigdiig hab aṯannu ag oolag amup̱a g̱agaṯag aqaḵunu \v 17 amu ahilag oop̱a genab doyakp̱a Kristus Nug ag oolagp̱a dayebeb, Kayaknu oo mauhak ag g̱agaṯag aqeb, ad diḏi nug wan aḏe, ad g̱agaṯag daaṯe, amubia ag g̱agaṯag daaglagnu unuqidṯem. \v 18 Laa ele amu ag anam daap̱eg, Kayak Nug g̱agaṯag maṯeb, ag Kayaknu danab laa oh ele, ag oh ag Kristusnu oo mauhak, amuam naḏinab genab ele, ag amu genab dooglagnu unuqidṯem. \v 19 Ao, ig Kristusnu oo mauhak diig oh doognignu elele iiṯa amge ag keeke ena, Kayak Nug nuhigp̱a am bak daaṯe amu, ahilagp̱a ele am beḵunu, ag nuhig oo mauhaknu huan dooglagnu unuqidṯem. \p \v 20 Aria ig Kayak, Nug nuhig g̱agaṯag ig oonigp̱a uḏat heṯe ele amu, Nug amup̱a keeke oḵai oḵai, ig Nug megaḵunu dab meṯem o iiṯa Nug oḏ medaṯem ele amu, Nug amu eḏiṯak oḵainab megaḵunu elele amu, \v 21 ig kristen tamaniakp̱a daaṯem, ig Jesus Kristus onigp̱a Nug binag metu! Ig gemu amu dimp̱a ele anamib hetata daatu! Ig hanhan anamib hetu! \c 4 \s1 KRISTUS BEḎU AMU KRISTEN DANAB AH \p \v 1 Ao, da Naḏinu uḏat heṯem amunu mani guiṯakp̱a daaṯem ele amu da Kayak, Nug ag onilagp̱a eum, amunu dab mein, da ag ahan, ewak baag amu dim lamidna tutuḵu elelep̱a oiglagnu iiḵu unuqadṯem. \v 2 Ag hanhan ag aḵa aḵa ag am danab binag iiṯa ele bia dab menana, oolag bodo eṯak ele daanna, op̱oḏi bak paha aib doop̱ig. Ag oo mauhak kobol dim lamidna, ag nug ehanidnana dayeg! \v 3 Maḏoḏ kobol ag tamaniadṯe, amup̱a Kayak Ouḏi Nug he, ag laip̱u daaṯeb, amubia ag tuḏidna daaglagnu wagai meig! \v 4 Ao, ig oh Kristus beḏu laip̱u daaṯem, Ouḏi ele am laip̱uib. Ouḏi laip̱uib daaṯe, amuam Kayak Nug ag keeke laip̱u, amuam bauklel, ag amu aoglagnu dab mak g̱agaṯag aḏan ameg meḵulagnu onilagp̱a eum, amuam laip̱uib amubia Ouḏi Nug laip̱uib daaṯe. \v 5 Aria Naḏi Nug laip̱u, oonigp̱a genab doyak am laip̱u amu layaṯak ele laip̱u. \v 6 Kayak ele laip̱u, ig oh Mamenig. Nug danab oh dilag Oḵai daaṯe, Nug danab ohp̱a nuhig uḏat heṯe amu Nug danab oh oolagp̱a daaṯe. \p \v 7 Ig oh laip̱u daaṯem amge ig anen anen, uḏat iḏu iḏu tamaniak oop̱a heḵunignu, Kristus dab meum bia, ehah diigdiig aomut. \v 8 Amunu Kayak naip̱a nai inam daaṯe. “Nug ameg kuḏumnab mani guiṯakp̱anu diia, aṯan teum. Diia aṯan ta, Nug danab ḏo maṯom.” \v 9 Amge, “Nug aṯan teum,” amu diig aṯemun? Nug wan oop̱a iite noum? Yo, Nug tatam wan oop̱a noum. \v 10 Nug tatam wan oop̱a nowowa, eḏua aṯan ele teum. Nug hab aṯannu eḏaṯa aṯannab teum. Amup̱a keeke oh nuhigp̱a am bak daaṯe, \v 11 Nugib ehah iḏu iḏu maṯa, danab laa ag totol uḏat heḵulagnu maṯom. Laa ag propet daaglagnu maṯom. Laa ag nai mehuqak danab daaglagnu maṯom. Laa ag pasto am laa ag ip̱uaniṯak uḏat heḵulagnu maṯom. \v 12 Kristus Nug beḏu laip̱u naḏi daaḵunu amu Nug Kayaknu danab ag uḏat ena heḵulagnu, uḏat anen anen danab amu anam maṯom. \v 13 Uḏat amu uḵeb uḵeb, ig oh oonigp̱a genab doyaknu, ig oonig laip̱u meta, Kayak Beḵanu doyak laip̱u aota, danab kalunig ele beta, ig Kristus bia beḵunig. \p \v 14 Amu nai iṯag, ham bup̱uak danab dilag, amu ele heeb, ig ub nug ulah kaḏag haenp̱a duban he, uḵa qa, uḏia qa heṯe amubia ii hemata. Nid nakok ag amubia heṯeb amu ig baula, ag bia ii daamta. \v 15 Iiṯa, ig oo mauhak dootta, ig nai genab miag madip̱ut, ihinig dab mak oḵai meeb, ig keeke ohp̱a ihinig iḵi Kristus, Nug oiṯe amubia ig oignig. \v 16 Danab beḏunu laih kuḏum oh ag diḏip̱a tuḏiṯak daanna, ahilag uḏat anen anen peheṯak heegeg, beḏu ena meṯe amubia ig tamaniak oop̱a daaṯem ele amu, ig ihinig iḵi Kristus nuhigp̱a laip̱u daat, ig uḏat ihinig anen anen hetata, ig nug oo mauhakp̱a oitut, tamaniak ena meṯe. \s1 AMAHLAKP̱A OIYAKNU NAI \p \v 17 Amunu da imu ag amelagp̱a aṯem. Da Naḏi onigp̱a iiḵu g̱agaṯag madiṯem. Ag nai imu aoṯeb ele amu, ag iiṯa aḏi ag dab mak apiḏidna oiṯeb ele amu, ag kobol amubiap̱a baula aib oip̱ig. \v 18 Iiṯa aḏi amu ag am dab mak iiṯa, ahilag dab makp̱a am gatatuib. Ag dab mak iiṯa, ag Kayak di meṯanna, Nug dim lamidḵulagnu oolag ii daaṯe amunu ag Kayaknu bau ena iinab aop̱ig. \v 19 Ag oolag g̱agaṯag ele, ag oo doyak iiṯa, ag hip̱unin aḏi heṯeb am ag uḏa nak ii doonna, ag baḏak ele iiṯa amunu ag kobol nau, kobol eheḏ ele, keeke aḏi aḏi diigdiig heḵulagnu oolag huana dayeye henana, ag tuḏidna naunab ele heḵulagnu dab meṯeb. \p \v 20 Amge ag Kristusnu nai doop̱ig ele amu, ag amup̱a kobol nau oh amubia heḵulagnu nai laa ii doop̱ig. \v 21 Iiṯa. Ag nai doop̱ig ele amu ag Jesusnu aeg iite doop̱ig? Ag kristen beeg, ag nuhig nai genab aeg iite doop̱ig? Yo, ag anam doop̱ig \v 22 amunu ag oolag alag, nug dab mak eheḏ awa, kobol nau diigdiig heḵunu dab maama, mauhḵunu heṯe ele amu nug he, ag matu nuhig dab mak dim lamidp̱ig ele amu, ag oiyak amu ag uueg! \v 23 Kayak Nug heeb, ag dab mak bau aweg! \v 24 Laa amu ag oolag bau, Kayak Nug, Nug bia, tutuḵunab op̱ia awak ele daaḵunu babaiṯom amu ag amu aon danab bau oiyeg! \p \v 25 Ag kobol ham bup̱uak amu uueg! Ag nai genabib laa amelagp̱a maṯieg! Ag dooṯeb, ig am beḏu laip̱unu laih kuḏum daaṯem. \v 26 Ag op̱oḏilag beeb amu ag hip̱unin hemananu dab meig! Ag op̱oḏilag beeb amu op̱oḏi bak amu nug dayebeb uḵeb, aam aib noum. Aam ii noak haenp̱a ag oolag laip̱u meig! \v 27 Ag Satan aib ib oḏna medap̱ig. \v 28 Yabhok danab nug baula yabhok heḵunu aib heum. Iiṯa, nug uḏat haḏ! Nug ep̱egp̱a uḏat ha, keeke ele daya, danab aun laa ag keekenu daḏek ele amu mataḏ! \p \v 29 Nai uḏig wak laa ag oḏelagp̱a aib beum. Iiṯa, nai ena danab g̱agaṯag madaṯe, danab ehanadṯe, nai amuib ag oḏelagp̱a baḏ! Amup̱a Kayaknu danab ag ahilag nai dooṯeb ele amu, ehaniṯak maṯaglagnu elele. \v 30 Ag Kayak Ouḏi oo ug aib medap̱ig. Aḏinu? Ag Nug aop̱ig oiṯeb amunu dimp̱a uhuqaknab awaknu deḏp̱a Kayak Nug uhuqaknab madaḵunu, nuhig Ouḏi, ep̱onak keeke bia, ahilagp̱a daaṯe. \v 31 Ag oo nauhak kobol, op̱oḏi be amya oiyak kobol, muṯub qak kobol, dimug nai maṯiak kobol amu kobol laa oh oo aeg baknu bia amu ag amu ele uueg! \v 32 Ag lailḵad dilagp̱a kobol bodo eṯak henana, oolag oh ag maṯeg! Kayak Nug Kristus nuhigp̱a ahilag hip̱unin uhuqa maṯom amubia ag ele lailḵad dilag hip̱unin uhuqna maṯeg! \c 5 \p \v 1 Ag Kayak beḵod daaṯeb, ahilagnu Nug oo mauhṯe amunu Nug ip̱u hena dayeg! \v 2 Ag nug oo mauhakp̱a, Kristus Nug ihinignu oo mauhe, Nug nuḵa Nug bau dayak nuhig ig ehanigḵunu uua, ihinignu mauhom bia oiyeg! Kristus Nug danab ag doḏ main Kayak muṯuḏig ena dooḵunu medaṯeb bia, nuḵa nuhigp̱a anam heum. \p \v 3 Amge gap̱ai kobol oh o iiṯa ameg qak kobol o iiṯa oo aeg bak kobol, amuam ahilagp̱a nakoknab laa aib dayom. Aḏinu? Ag am Kayaknu danab op̱ia awak ele amunu ag kobol amu heḵulagnu am tutuḵu iiṯa. \v 4 Ag nai op̱ia awak iiṯa, nai hamu meu iiṯa, amu qiḏ hak nai nau, meu iiṯa ele amu, ag amu maṯiglagnu elele iiṯa. Ag amu ele aib madip̱ig. Ag amu uuna, Kayak amegp̱a, “Ena heme,” aaḵuib aig! \v 5 Aḏinu? Ag dooṯeb, gap̱ai danab, danab nug oop̱a op̱ia awak iiṯa amu danab nug ameg qak nau heṯe ele, danab amu nug kayak ham bup̱uak dim lamidṯe, amu aria, danab amu nug Kayak Jesus ele dilah ḏo maḏoḏ oop̱a ii daama. \v 6 Laa nug nai hamu maṯiakp̱a ag eeḏaṯeb, kobol nau oh amup̱a nomananu dab meig! Kobol amunu hip̱uninnu bu aqak, Kayak ep̱egp̱anu uḏiṯe amu, nug danab ag Kayaknu ḏo tap̱aeg neṯe ele amu ahilagp̱a daaṯe, \v 7 amunu amu ag danab amunu ele ou qena aib oip̱ig. \p \v 8-10 Anuḵa ag gatatup̱a daadṯap̱ig amge Naḏi Nug gemu ag amahlakp̱a maaṯom. Amahlaknu meu amu kobol ena, kobol op̱ia awak, kobol genab ele amunu ag kobol Kayak oo iṯag qeṯe ele amu doon aonna, ag amahlak danab oiṯeb amubia ag amahlakp̱a oiyeg! \v 11 Gatatu uḏat, meu iiṯa ele, dimiṯim danab laa ag heṯeb ele amu, ag anam aib hep̱ig. Iiṯa, ag nuhig meu nau amu miag atip̱eg, danab ah oh anṯeg! \v 12 Gatatu kobol laala, danab gatatup̱a oiṯeb ag loḵumna heṯeb amu, da amunu maṯilom amu da uḏal nelo. \v 13 Amge keeke oh amahlakp̱a daaṯe ele amu, keeke amu ag miag atieg, danab ag anidṯeb. \v 14 Keeke miag atiak niiṯe ele amu, amahlakp̱a daaṯe amunu nai imu Kayak naip̱a niiṯe. “Na niiṯem ele amu na ahe! Na mauhakp̱anu eḏun hip̱aidp̱e, Kristus na amahlak medaḵu.” \p \v 15-16 Amunu ag oiyak ahilag dab meṯan autna aona, danab oolagp̱a dab mak ele daanna oiyeg! Ag danab oolagp̱a, ag danab dab mak iiṯa ele aib daap̱ig, amubia aib oip̱ig. Ag amu dab menana, gemu am haen nau amunu ag uḏat ena heḵulagnu laa dayeb anidna amu ag aib uup̱ig. Ag haen agup̱anab heig! \v 17 Gemu am haen nau amunu ag kaaka aib aqom. Kayak Nug oo aṯemun niiṯe amu dab menana, anamib oiyeg! \v 18 Danab nug le g̱agaṯag huana lawowa, kaaka qeṯe amu nug kobol kuḏum dab mak iiṯa ele heṯe amunu ag diig amunu le g̱agaṯag lana, kaaka aib aqom. Iiṯa, ag amu uuna ap̱eg, Kayak Ouḏi Nug ahilag oiyak oh gumaḏ! \v 19 Ag qag mena, Sam amu Kayaknu ahi laala ele ahi eṯanna, Kayak humidnana, oolagp̱a Kayak binag meig! \v 20 Ag haen oh Jesus onigp̱a keeke ohnu Kayak amegp̱a, “Na ena heme,” aon aig! \s1 EWAU DAYAKNU KOBOL TUTUḴU \p \v 21 Ag Kristusnu enanab doon, oolag oṯaieb, ag lailḵad waalagp̱a dayeg! \p \v 22 Ah ag Kristus waap̱a daaṯeb amubia ag gamulḵad waalagp̱a dayeg! \v 23 Aḏinu? Kristus Nug nuhig tamaniaknu iḵi daaṯe amubia danab nug ahnu iḵi daaṯe. Tamaniak am Kristus beḏu bia daaṯe amu Kristus Nug tamaniaknu eḏua awiḵak danab daaṯe. \v 24 Kristen tamaniak nug Kristus waap̱a daaṯe amubia ah ag ele keeke ohnu gamulḵad waalagp̱a dayeg! \p \v 25 Kristus Nug nuhig tamaniaknu oo mauhe, Nug nuḵa nuhig bau dayak amu uua mauhom amubia danab ag waalḵad dilagnu oolag mauhaḏ! \v 26 Kristus Nug tamaniak lep̱a amu Kayak naip̱a ele iheb, op̱ia awak daaḵunu, \v 27 Nug kristen tamaniak Nug noobp̱a enanagnab, dubuṯid iiṯa, gone ele iiṯa, enanag op̱ia awaknab, eheḏ laa iiṯa ele, anam dayeb aoḵu amunu ele mauhom. \v 28 Amubiaib danab ag aḵa beḏulagnu oolag mauhṯe amubia ag waalḵad dilagnu oolag mauhaḏ! Danab nug waunu oo mauhṯe amu nug nuḵa nuhignu oo mauhṯe. \v 29 Ig dooṯem, danab laip̱u laa nug nuḵa beḏunu nug oop̱a nau, ninig ele ii dooṯe. Iiṯa, nug Kristus Nug nuhig tamaniaknu heṯe amubia nug ep̱a begiṯaṯa, atog ele noṯe. \v 30 Aḏinu Kristus Nug tamaniak atog noṯe? Tamaniak am Nug beḏu bia daaṯe amu ig tamaniak oop̱a daaṯem ele amu ig am beḏu amu laih naunau kuḏum bia daaṯem. \v 31 Danab nug ahnu anam dooḵu amunu, “Danab nug mameg anig ele uuata uḵe, nug wau ele ou qeya beḏulah laip̱u meya oiṯep.” \v 32 Nai amuam diig unuqagnab ele, am Kristusnu, nuhig tamaniaknu ele \v 33 amge ag aḵa aḵa anen anen imu dooglagnu ele ip̱unigṯe. Na naḵa nahipnu oot mauhṯe, amubia na waatnu oot mauhaḏ! Amu ah ele nug gamu onig humaḵu. \c 6 \s1 NID NAUNAU ANILḴAD MAMELḴAD ELE DILAG NAI \p \v 1 Nid naunau, ag Naḏinu nai dab menana, ag anilḵad mamelḵad oḏelag dim lamiṯeg! Kobol amuam tutuḵu. \v 2 Kayak naip̱a amunu yak laa daaṯe am inam. “Na anin mamen ele binalah mena, a oḏelah dim lamiṯe!” Kayak Nug ḏo laa oh ag tatam maṯom amu ag dim lamidna, keeke ena aoglagnu nai qaḵa ii aum. Iiṯa. Ḏo imup̱aib Kayak Nug diig ma anam heum. \v 3 Kayak nai g̱agaṯag qeṯa aum am inam. “Na ḏo amu aṯe bia heḵut amu na haen elab wanp̱a ena daaḵut.” \v 4 Am nid mamelḵad ag beḵalḵad aḏelḵad amu ag op̱oḏi bak doomnanu ag toliṯak tutuḵuib maṯeg! Toliṯak nau aib medap̱ig. Ag ena atog noadnana, Naḏi nuhig nai ip̱uanadnana, ib tutuḵup̱a omalaṯeg! \s1 BEGBEG DILAG NAI \p \v 5 Begbeg danab ag ahilḵad gumak danab waalagp̱a dagom kobolp̱a daanna, ahilag uḏat peheṯak heig! Ag oolag aḏitp̱a uḏat aib hep̱ig. Ag Kristus oḏe dim lamidṯeb amubia ahilḵad oḵai dilag ele anam heig! \v 6 Ag ahilḵad oḵai amelagnuib, ag oolag iṯag aqaḵunuib aib hep̱ig. Iiṯa. Kristusnu uḏat danab, nug oo oh Kristus meṯa Kayak oḏe dim lamidṯe amubia heig! \v 7 Ag danabnu uḏat heṯeb amubia aib hep̱ig. Iiṯa, ag Kayaknu uḏat heṯeb amubia heig! \v 8 Aḏinu? Ag dooṯeb, aun nug uḏat ena heṯe amu nug Naḏi top̱a nob ena anamib aoḵu. Naḏi Nug begbeg uḏat danab dilagp̱a amu begbeg danab iiṯa amu dilagp̱a ele anamib heḵu. \v 9 Gumak danab ag ele begbeg dilagp̱a anamib ena heig! Ag baḏaknu kobol ahilagp̱a aib hep̱ig. Ag dooṯeb, Naḏi, hab aṯan daaṯe ele amu, Nug am begbeg dilag Naḏi, ag gumak danab ahilag Naḏi ele. Nug laa, nug danab onig oḵai ele, nuhignu ena doonna, laa onig iiṯa ele nuhignu eheḏ dooṯeb amubia iinab heṯe. \s1 BAG QAK NAI \p \v 10 Aria gog tak nai amu inam. Ag Naḏi ele laip̱u daanna, nuhig g̱agaṯag oḵai ele aon, ag g̱agaṯag dayeg! \v 11 Ban haknu bala oh, Kayak nug ag Satan eḏidḵulagnu maṯom ele amu ag taḵeg! \v 12 Aḏinu? Ig danab ele ban ii heṯem. Iiṯa. Ig ouḏi nau ag aṯan daaṯeb amu wan imup̱an ouḏi nau iḵilag amu ahilag oḵai amu ahilag daup ele ban heṯem. \v 13 Amu ag kristen geha iiḵu Kayaknu ban bala tagap̱eg, dimp̱a ag ele ban hep̱eg, ban iiṯa meeb amu ag hip̱aidna daaglag, Satan nug ag ii eḏadma. \v 14 Amge ag elele daaglagnu ag imu heig! Ag nai genab, amu maṯagiḏ imualagp̱a tagaṯeb amubia taḵeg! Ag kobol tutuḵu aona, qahaḏ palaṯeb bia ag momolag hep̱eg nauhmananu paleg! \v 15 Ag maḏoḏnu Nai Ena hanhan baelag gaḏa bia aḏap̱eg noaḏ! \v 16 Ahilag gup̱iḏ, amuam oop̱a genab doyak ahilag amu, ag amu hanhan Satannu lat doḏo ab aḏu ele amu ii aqadmanu aḏaglag. \v 17 Kayaknu eḏua awiḵak amu ban danab ag iḵilagp̱a aen hat meṯeb amubia aona amu Kayak nai, nuhig Ouḏi madaṯe amu ahilag qep elab daaḵunu ele aon aḏeg! \v 18 Ag hanhan Kayak Ouḏip̱a Kayak Nug ag ehanadḵunu unuqiṯak diigdiigp̱a aṯem aṯem Nug ag ehanadḵunu unuqidḵulag. Ag keeke amu dab menana ag aib niip̱ig. Amu ele ag kristen danab laa oh dilag ele hanhan unuqidḵulag. \p \v 19 Ag da ehaniḏḵulagnu ele amu, ag Kayak Nug nai maṯiak haenp̱a da oḏelp̱a nai meeb, da madiḵulnu amu Nug heeb, dahil baḏak iiṯa meeb, da g̱agaṯag awe, Kayaknu Nai Ena, tatam loḵumak dayom amu, da madiḵulnu unuqiṯeg! \v 20 Ao, da nai ena imu madiṯem amunu da mani guiṯakp̱a daaṯem. Ge, da amu madiḵulnu uḏat ele amunu amu ag Kayak unuqidp̱eg, Nug heeb, da baḏak iiṯa ele nuhig nai oh tutuḵunab g̱agaṯag madiḵul. \p \v 21 Ag da aṯem daaṯem, da aḏi heṯem ele amu, ag amu dooglagnu Tikikas, nug am da layalnab, nug Kayaknu uḏat danab genab, nug geha amu oh maṯieb dooglag. \v 22 Da nug ihinignu ab dooglagnu, ag g̱agaṯag aqaḵunu ele amununab aaḵu hei, ag gumaṯa goṯe. \p \v 23 Mame Kayak, Naḏi Jesus Kristus ele a maḏoḏ, oo mauhak amu oop̱a genab doyak ele kristen tamaniak danab ah oh madapeḏ daaglagnu ool daaṯe. \v 24 Amu Kayaknu ehaniṯak oḵai Nug hamu megṯe amu danab oh ag ihinig Naḏi Jesus Kristusnu oolag mauhaknab dooṯeb ele amu, ahilagp̱a dayaḏ!