\id 2CO - Nobonob NT [gaw] -Papua New Guinea 1990 (DBL 2014) \h 2 Korint \toc1 Korint Dilag Nai 2 Paulus Yom \toc2 2 Korint \toc3 2 Ko \mt1 KORINT DILAG NAI 2 PAULUS YOM \c 1 \s1 PAULUS NUG KAYAKNU ENA HEME AUM \p \v 1 Da Paulus amu Kayak Nug nuḵa da totol danab meiḏe, da Kristus Jesusnu totol danab daaṯem. Da ig lainig Timotius ele i ad uḏug imu yaaṯep amu i ag danab ah Kayaknu kristen tamaniak Korint daaṯeb ahilagnu amu Kayaknu danab ah oh Grik wanp̱a ap̱a daaṯeb amu oh dilagnu ele yaaṯep. \v 2 Ig Mamenig Kayak amu Naḏi Jesus Kristus ele, ahilah ehaniṯak oḵai hamu megṯep amu ahilah maḏoḏ ele ahilagp̱a daaglahnu oonih daaṯe. \p \v 3 Ig Kayak binag humatu! Nug am Kayak ihinig, Naḏi Jesus Kristus Mameg. Nug am oo gai iiṯa doyak kobol diig. Nug danab oh ag ug ele daaṯeb amu Nug he, ag oolag maḏoḏ meṯe. \v 4 Ug oh ihinigp̱a beṯe, Nug he, ig oonig maḏoḏ meṯe. Anam amunu ig danab ug diigdiig ele dooṯeb amu, ig hep̱ut, ag oolag maḏoḏ meḵunu elele daaṯem. \v 5 Aḏinu? Kristus Nug guiṯak naḏi mawom, amubia ig ele amu maoṯem, anamib Kristusnu oo maḏoḏ oḵai amu ig oonigp̱a am ba, laa ehanadḵunignu leta neṯe. \v 6 Am haen ig ug maoṯem ele amu, ug mawak amunu diig am ag Korint ag ig amu maoṯem anidna, ehaniṯak aona, ag oolag maḏoḏ meeb, Kayak Nug ele laip̱u daaglag. Aria haen Kayak Nug he, ig oonig maḏoḏ meṯe amu, haen amup̱a ag ele ag oolag maḏoḏ me, ag ahan elele daanna, ug ig maoṯem bia ag oolag maḏoḏ elep̱a maoglagnu g̱agaṯag aoṯeb. \v 7 Amu ig ag ena daaglagnu oonigp̱a genab g̱agaṯag dooṯem. Aḏinu? Ag ig ele oh guiṯak maoṯem anam bia ele ag ig ele oh oo maḏoḏ laip̱u aoṯem. \p \v 8 O lailad, ag imu dooglagnu oonig daaṯe. Asia taliliakp̱a ihinigp̱a ug beum amu ug amu oḵainab, ig toniḵa, g̱agaṯag ihinig oh eḏiṯom. Ig anam anidta, dab mak ihinigp̱a amu ig, “Geha ig mauhḵunig,” anam doomut. \v 9 Genabnab, ig ug doota, “Ig mauhḵunig,” amut amge anam beumnu diig am ig iḵa ihinig g̱agaṯagnu am ii dab memata, ig Kayaknu g̱agaṯag dab meḵunignu beum. Nug danab mauhp̱ig amu heeb, ag eḏun hip̱aidḵulagnu Kayak. \v 10-11 Ig mauhḵunignab doomut amge Kayak Nug ig eḏua awiḵom, gemu ele anamib ehanigṯe. Ag ahilag unuqiṯakp̱a ehanigp̱eg, Kayak Nug geha ig eḏua awiḵeb, ig ena daagnignu nuhignu oonigp̱a genab dooṯem. Anam hep̱eg amu geha danab ah kuḏum laa ag ele unuqidp̱eg, Kayak Nug ig ehaniḵeb, aria geha danab ah kuḏum ag ihinignu dab menana, Kayak Nug keeke heṯe amunu Nug amegp̱a, “Ena heme,” aon aḵulag. \s1 PAULUS NUG KORINT DANAB II HAM BUP̱UALAṮOM \p \v 12 Aria ig iḵa amu keeke laip̱unu am binanig meṯem. Ihinig ulum oonigp̱a daaṯe amu ele keeke amuam genab ip̱unigṯe. Keeke amuam inam. Ig wanp̱a oiṯem amu ig Kayaknu op̱ia awak kobol amu nuhig ham bup̱uak iiṯa kobol ele aot oiṯem. Ig danab dab makp̱a ii heṯem. Iiṯa. Ig Kayaknu ehaniṯak oḵai, hamu megṯe, amup̱a hetata amu ig ag Korint daaṯeb ele amu, ag oolagp̱a huana hemut. \v 13-14 Ig nai laa ii yaaṯem. Iiṯa. Nai ag eb qena, diig dooglagnu elele amuib ig yaata, ag gemu nai amu laihib dooṯeb ele amu, ag geha nai amu diignab dooglagnu ool ele daaṯe. Ag anam heḵulagnu diig amu Naḏi Jesusnu deḏp̱a ag ihinignu oolag gamag ahebeb, ig ahilagnu ele anamib doognig. \v 15 Da ag ahilag dab mak dahilnu am enaib oolp̱a genab doye, ag ehaniṯak aḏit aoglagnu amu da ahilagp̱a haen aḏit goḵulnu dab memi. \v 16 Da inam dab memi. Da ahilagp̱a tatam uḵena, da ag uuaṯen, Makedonia uḵoya, geha da Makedonia uuaṯe eḏue, ag gumaṯe gop̱i, ag da meiḏp̱eg, Juda goḵulnu dab memi. \v 17 Da anam heḵulnu dab memi amge anam ii beum amunu da oḏelp̱a nai eḏuak eḏuak hamu madiṯemte? O da nai keeke heḵulnu aṯem amu da hamu naiibtai, wanp̱an danab nai aṯeb amubia amu da, “Ao,” o “Iiṯa,” hamu madiṯemte? Anam iiṯanab. Da nai oh genabib aṯem. \p \v 18 Kayak Nug aḏi keeke heḵunu aṯe amu Nug genab heṯe amubia genab ig nai oh ag amelagp̱a aṯem amu ig ao, iiṯa ele, nai aḏit amu oh ou aqata ii madiṯem. \v 19 Aḏinu? Silas, Timotius amu da ele ig ag oolagp̱a nai mehuqmut amu, nai amuam Kayak Beḵa, Jesus Kristusnu nai. Amu ag dooṯeb, Kristus Nug ao amu iiṯa ele ii ou aqatom. Iiṯa. Kristus nuhigp̱a amu nai aoib daaṯe. \v 20 Ao, Kayak Nug keeke oh heḵunu nai qaḵa aum amu Kristus nuhigp̱a nai amu oh meu beḵunu, “Ao,” awa aṯe. Nug anam heṯenu diig amu ig Kristus onigp̱aib nai amu genab atata, nai amup̱a ig Kayak binag meṯem. \v 21 Amu Kayak Nug, ig ag ele g̱agaṯag megeḵe, ig oh Kristusnu danab g̱agaṯag daaṯem. Kayak Nug ig tituaniḵa, \v 22 Nug ig nuhignab daaṯemnu ep̱onak keeke nuhig amu ele ihinigp̱a mewowa, ig keeke Nug megaḵun babaiṯom amu genab aognignu amu doognignu, Nug nuhig Ouḏi, hapin paniak bia, ig oonigp̱a meum. \p \v 23 Da ham bup̱ualadṯem dayeb amu aria Kayak Nug dahil ham bup̱uak amu heeb, miag atiḵu. Amge iiṯa. Da nai genabib aṯem, da ag ug madaḵulnu ool ii daye, da paha ahilagp̱a, Korint ap̱a ii gomi. \v 24 Ag ahilag oop̱a genab doyakp̱a ahan g̱agaṯag daaṯeb amunu ig ahilag oop̱a genab doyak gumagnignu ii heṯem. Iiṯa. Ig ag ele uḏat heṯem amu ahilag gamag ahak amu miag atiak daaḵunu heṯem. \c 2 \s1 AG DANAB EHEḎ HEUMNU HIP̱UNIN UHUQNA MEṮAGLAG \p \v 1 Amunu da eḏue, ag gumaṯe uḵe, nai dahilp̱a baula guiṯak madap̱i, ag oolag ug daamanu dab memi. \v 2 Aḏinu? Da ag oolagp̱a ug madap̱i amu aria laa nug da oo gamag ahak meḏaḵunu iiṯa! Ag aḵa! \v 3 Da nai matu ahilagnu yaami amu da diig imunu yaami. Ag da oo gamag ahak meḏaglagnu daaṯeb amge da uḵen, ag ug laala ii bap̱aidp̱ig anṯena, oolp̱a ug doopanu yaami. Da ahilagnu amu da ag ele ag da aḏi kobol tutuḵu heḵulagnu oo gamag ahak dooṯem amu ag ele amunu oolag gamag ahaḵunu genab doomi. \v 4 Da anuḵa ahilag ad uḏugp̱a nai ug ele yaami, haen amup̱a amu da ahilagnu ool ug oḵai guiṯak ele doyeye amu da huanak ele gaami. Am da ad uḏug yaami amup̱a da ag oolag ug medaḵulnu ii yaami. Iiṯa, da ad uḏug yaami amu ag da ahilagnu ool mauhṯe amu dooglagnu yaami. \p \v 5 Danab aun nug he, ug beum amu nug da ug ii meḏom. Nug ag ug maṯom amge da nug eheḏnab doomanu amu da ag oh ug maṯom ii aṯem. Iiṯa. Nug am ag oh oolagp̱an laib laib ag aaḵu oolag ug maṯom. \v 6 Danab kuḏum ag nob nau danab amu medap̱ig, amuam aaḵu elele. Ag aib baubau huanaknab medap̱ig. \v 7 Amunu ug naunab danab amu tonamanu, ag anam hak amu uuna, oo mak kobol hena, ag nuhig hip̱unin amu unuqna meṯona, ag hep̱eg, nug oo maḏoḏ ele daaḵu. \v 8 Ug nuhigp̱a anam bemanu, da ahilag oo mauhak nuhignu amu ag nug ip̱unidḵulagnu unuqadṯem. \v 9 Da ad uḏug anuḵa yaami amu da ahilag kobol aṯemunab, da ag amelagp̱a nai keeke ohnu ain ip̱uanadṯem amu ag nai amu dim lamidṯebte o iiṯate, amu da dooḵulnu yaami. \v 10-11 Ag danab laanu hip̱unin uhuqna medaṯeb amu aria da ele hip̱unin amu uhuqen medaṯem. Amu hip̱unin laa da uhuqen medaḵulnu dayomtai o iiṯa ii dayomtai amge anam dayom dayeb, da uhuqen meṯami ele amu, da Satan, nug ig bubuiḵa eḏigmanu, ag ehanadḵulnu, Kristus noobp̱a hip̱unin amu uhuqen meṯami. Satan nug ig ib diigdiigp̱a ig eḏigḵunu heṯe ele amu, ig amunu kaaka ii daaṯem. \s1 TROAS AP̱A PAULUS NUG OO UG ANṮOM \p \v 12 Anuḵa da Kristusnu Nai Ena mehuqḵulnu Troas tei, Naḏi Nug dahil ib amu od matulom \v 13 amge da ool maḏoḏ ele ii daami. Aḏinu? Da layal Titus da nug ii anidmi amunu da Troas danab uuaṯe, da uḵe, Makedonia temi. \s1 KAYAKNU G̱AGAṮAGP̱A TOTOL AG BAN EḎIDṮEB \p \v 14 Am gemu da Kayak amegp̱a, “Ena heme,” awe aṯem. Nug ig ehaniḵeḵe amu ig Kristusnu g̱agaṯagp̱a ban eḏidtata, Kayak nai mehuqutut, danab ag nuhignu aaḵu dooṯeb. Doyak amuam muṯuḏig enanag aben ohp̱a goṯe amubia heṯe. \v 15 Aḏinu? Danab laa nug ad uḏug muṯuḏig enanag ele eḏip̱a me, muṯuḏig oṯe amubia, ig Kayak noobp̱a Kristusnu muṯuḏig enanag daatta, danab Kayak eḏua diiom, ag padal meḵulagnu ii oiṯeb amu danab ag oolagp̱a genab ii dooṯeb, padal meḵulagnu oiṯeb ele amu, ahilagp̱a ele ig muṯuḏinig, Kristusnu muṯuḏig bia dooṯeb. Amge ag oh ahilagp̱a amu ig muṯuḏig laip̱u bia ii daaṯem. Iiṯa. \v 16 Danab laala ag Kayaknu oolagp̱a genab ii dooṯeb ele amu ag am muṯuḏig ena oṯe amubia ii dooṯeb, ag eheḏ, mauhak beḏak uḏig oṯe anam bia dooṯeb amge danab ag oolagp̱a genab doona, padal ii memananu oiṯeb amu ag am muṯuḏig ena oṯe amubia dooṯeb, ag am bau dayak muṯuḏig dooṯeb. Ig anam bia daaṯem amge aun nug uḏat anam heḵunu elele? Ig oh am elele iiṯa. \v 17 Danab kuḏum laa ag aben ohp̱a gona, Kayak naip̱a men doḏonu uḏat heṯeb ele amu ig amubia iiṯa. Iiṯa! Ig uḏat imu Kayak nuhigp̱a aomut amu ig Kayaknu uḏat amup̱a ham bup̱uak ii heṯem. Iiṯa. Ig tutuḵunab heut goṯe. Ig Kristusnu uḏat danab daatta, ig Kayak noobp̱a nai amu mehuqṯem. \c 3 \s1 TITUANAK BAUNU UḎAT DANAB \p \v 1 Nai imup̱a ig baula ag ig dooigḵulagnu heṯem bia dooṯebte? O iiṯa ag Korint danab ag ig dooigḵulagnu, danab laala heṯeb amubia, danab laa ag ihinignu ad uḏug laa yaap̱eg maṯagnigte? O iiṯa ag Korint ag ihinignu ad uḏug amubia laa yaaglagte? Amu oh iiṯa. \v 2 Am danab laala ag ig dooigḵulagnu uḏug yak amuam ag Korintib aaḵu. Uḏug yak amuam ad uḏugp̱a ii yaamut. Iiṯa. Kristus Nug ig oonigp̱a ye, danab oh eb qeḵulagnu daaṯe. \v 3 Danab oh ag Kristus Nug nuḵa ad uḏug amu yom anidṯeb. Nug ya meḵe, ig aot oiṯem. Nug gaup̱a, men mahap̱a, ii yom. Iiṯa. Nug Kayak Ouḏip̱a danab oolagp̱a yom. \p \v 4 Ig anam genab dooṯemnu diig am Kayak. Nug he, Kristus anam ip̱uniḵe, ig nai amu yaamut. \v 5 Genabnab ig iḵaib uḏat imu heḵunignu amu elele iiṯa. Keeke anam daaṯe amunu ig iḵa keeke laa hemut amunu ii amata. Iiṯa. Kayak Nug nuḵa he, ig uḏat imu heḵunignu elele daaṯem. \v 6 Kayak Nug he, ig elele daata amu ig tituanak baunu uḏat danab daaṯem. Tituanak bau imu amu nuhig ḏo nai yak laa iiṯa. Iiṯa. Nug am Kayak Ouḏinu keeke. Ḏo nai yak amuam danab qe mauhṯe amge Kayak Ouḏi Nug am danab bau ena daaḵunu keeke medaṯe. \s1 TITUANAK BAU AM ENANAG \p \v 7 Kayak Nug ḏo nai amu men mahap̱a ya, Moses ep̱egp̱a me awom, ḏo nai amu ig oh dim lamidḵunignu am elele iiṯa. Amunu ḏo nai nuhig uḏat amu ig ihinig hip̱uninnu oonig ii eḏuebeb am ig mauhta padal meḵunignu daaṯe. Amge Kayak Nug ḏo nai amu he, amahlak nuhig naḏinab amu ba, Moses iḏup̱a amahlele, Israel ag nug iḏup̱a neegḵulagnu elele iiṯa daap̱ig. Moses nug ḏo nai maṯia male, dimp̱a amu Kayaknu amahlak nug iḏup̱a amu aaḵu iiṯa meum. \v 8 Ḏonu amahlak am oḵainab amge Kayak Nug danab ah nuhig Ouḏi madaḵunu heum, tituanak amuam tituanak alag amu eḏidṯe, amahlak nuhig am amahlaknab. \v 9 Aḏinu? Am ḏo nai, nuhig uḏat amu nug ig epeḏiḵa amenigp̱a padal meḵunignu aṯe amge nug am Kayaknu amahlak ele. Anam daaṯe amunu tituanak bau, nug danab ehanaṯe, bauklel daaṯeb, amuam amahlak naḏinab iiṯate? \v 10 Amahlak nug anuḵa amahlom ele amu amahlak dimnu bia iiṯa. Dimnu amahlak amu nug eḏiṯaknab. Nuhig amahlak am oḵai, amahlaknab, aben ohp̱a amahalḵunu elele. \v 11 Keeke haen tutuib daaḵunu beum amu nug am Kayaknu amahlak ele beum. Amunu keeke hanhan daaḵunu beum ele, amuam amahlaknab. Nug Kayaknu amahlaknab ele. \p \v 12 Ig tituaniak baup̱a ehaniṯak aognignu oonigp̱a genabnab dooṯem, ig amahlaknab amu ameg meṯem amunu ig ii baḏaṯem. \v 13 Moses heum bia amu ig ii heṯem. Nug lamen qaṯi tep̱u iiṯap̱a iḏu hautom amunu Israel ag iḏup̱a amahlak amu ii anidp̱ep̱eg, uḵa iiṯa meḵunu anam heum. \v 14 Amge Israel danab ag dab mak ahilagp̱a ag tituanak alagnu, ag amu tutuḵu oolag ii maidṯe. Anuḵanu uḏie gemu ele anam. Ag haen oh tituanak alagnu yak amu ag eb qeṯeb amge ag amu ii dooṯeb. Iḏulagp̱a lamen qaṯi hautak amubia ina daaṯe. Ag ii aoṯeb. Iiṯa. Danab nug Kristusnu oop̱a genab dooṯe dayeb amu Kayak Nug lamen amu uhuqṯe. \v 15 Ao, Israel ag gemu ele hanhan Mosesnu ḏo nai eb qenana, ag oolag ii maidṯe, lamen qaṯi ag oolag hautak bia aaḵu daaṯe. \v 16 Amge danab nug oo eḏue, Naḏi oo medaṯe amu aria Kayak Nug lamen amu uhuqe, nug oo aaḵu maidṯe. \v 17 Naḏi Nug am Ouḏi daaṯe amunu aria Naḏinu Ouḏi Nug danab laa top̱a daaṯe amu keeke laa danab amu aḏa ii mani guidma. Iiṯa, hamu elele enaib daaḵu. \v 18 Amu keeke laa ig iḏunig ii haut-te, Naḏinu amahlak ena ihinigp̱a uḏiaya, aam ameg leṯodp̱a ya danab iḏup̱a yaate amubia ihinigp̱anu ugeḵe, hanhan ig amahlak huanak aoṯem amunu amup̱a Nug ig baoliḵeḵe amu ig Naḏi Nug bia eḏut daaṯem. Naḏi nug am Ouḏi amu Nug anam aaḵu heṯe. \c 4 \s1 PAULUS DANAB AH AMAHLAK MAṮOM \p \v 1 Kayak Nug ihinignu oo gai iiṯa doya, uḏat imu ig meḵom amunu ig oonigp̱a bahi yak ii dooṯem. \v 2 Iiṯa. Ig kobol uḏa nak ele, laa loḵumakp̱a heṯeb amu, ig kobol amu di meṯota, ham bup̱auak kobolp̱a ele ig ii oiṯem. Am ig Kayak nainu ele amu ig baoliṯa ii heṯem. Iiṯa. Ig Nai Ena amu tutuḵu miag mehuqutut, danab oh ag doon, oolagp̱a heṯoḏiḵegeg, Kayak noobp̱a uḏat imu heṯem. \v 3 Amge Nai Ena ig mehuqṯem ele imu, nug loḵumak daaṯe dayeb amu danab ag padal meḵulagnu oiṯeb ele, ag amelagp̱aib amu loḵumak daaṯe. \v 4 Danab amu ag Jesusnu oolagp̱a genab ii dooṯeb. Aḏinu? Satan, nug wan imunu kayak ham bup̱uak daaṯe, nug ag dab mak aomnanu ib oo neum. Nug anam heum amunu ag Kristus, Nug am genab Kayak, nuhignu Nai Ena amunu amahlak ii anidṯeb. \v 5-6 Anuḵa Kayak Nug aum. “Gatatu oop̱a amahlak amu amahlaḏ!” awa aum. Kayak anam aum amu Nug ele he, ig Jesus iḏup̱a Kayak binag oḵainab, amahlak oḵai bia, anidta dooṯem amunu ig iḵa ihinignu nai ii mehuqṯem. Iiṯa. Ig Kristus Jesus, Nug am Naḏi daaṯe, anam mehuqtata, Jesusnu nai dim lamidṯem amup̱a amu ig ahilag uḏat hak nid daaṯemnu ele mehuqṯem. \p \v 7 Ig Kayak binag oḵainab elenu doyak aomut amge ig am danabib, ig wa wanp̱a hak amubia, keeke ena amu aot, laa oh ag g̱agaṯag oḵainu diig am Kayak, ig iiṯa, amu dooglagnu daaṯem. \v 8 Aben ohp̱a ug amu ihinigp̱a beṯe amge ig amup̱a neta qeta autanab ii aoṯem. Aḏinu keeke laala ihinigp̱a beṯe amu ig oonig ii maidṯe amge ig amunu bag qeṯak ii dooṯem. \v 9 Am danab nau ag, ig iiṯa meḵunignu hena, dim lamigṯeb amge Kayak Nug ig ii uuigṯe. Ag ig oiḵeg, neta qeṯem amge ig nauha auta awaknab ii daaṯem. \v 10 Ig danab laa oh ag Jesusnu bauklel ihinigp̱a anidḵulagnu amu ig Jesus Nug haen oh mauhak ib oḏep̱a dayom bia ig mauhak ib oḏep̱a daaṯem. \v 11 Yo, ig am Jesusnu uḏat heṯem amunu haen oh ig bau daautut, danab ag Jesus, bau dayak nuhig, ig mauhaknu beḏunig imup̱a miag atiak beḵunu ig iqap̱eg mauhḵunignu heṯeb. \v 12 Anam amunu ig Jesusnu nai mehuqtata, mauhak ibp̱a daautut, ag nai amu oolagp̱a genab doona, bauklel aoṯeb. \p \v 13 Kayak naip̱a, nai laa daaṯe am inam. “Da Kayaknu oolp̱a genab doomi amunu da nuhignu maṯimi.” Amubia ig ele Jesusnu oonigp̱a genab dooṯem amunu ig madiṯem. \v 14 Aḏinu? Ig dooṯem, Kayak Nug he, Naḏi Jesus Nug eḏua hibaiṯom, anamib geha Nug ig ele, Jesusnu g̱agaṯagp̱a ig ele maḏ eḵeb, ig eḏut hip̱aidp̱ut amu Nug ig ag ele oh omaiḵeb gota, Nug ele oh laip̱u ou qak daagnig. \v 15 Am keeke imu oh beum amu ag ehanadḵunu beum. Laa amu, Kayaknu ehaniṯak oḵai hamu megṯe amu gemu danab kuḏum laala oh ahilagp̱a am beebeb amu ag Kayaknu, “Ena heme,” amu oḵainab anana, ag Nug binag aṯan humaglag. \s1 OOP̱A GENAB DOYAKP̱A G̱AGAṮAG AWAKNU NAI \p \v 16 Ig am dab mak amu aoṯem amunu Kayak uḏat heḵunignu amu ig ii bodo edṯem. Ao genab, ig beḏunig amuam nauhḵun heṯe amge deḏ oh Kayak Nug ig oonig bau g̱agaṯag medṯe. \v 17 Amu inam. Ihinigp̱a ug beṯe amuam nakokib, am haen tutu aaḵuib daaṯe. Geha dimp̱a hab aṯan amu ig bau hanhan, ena dayak amu aognig. Hab aṯan bau ena dayak amuam ig beḏunignu ug nakok imu huana eḏidṯe. \v 18 Anam daaṯe amunu keeke ig amenigp̱a anadṯem ele, ig amunu keeke amuam anuqak, dab ii meṯem. Iiṯa. Ihinig dab mak oḵai g̱agaṯag amu keeke ig amenigp̱a ii anidṯem ele amunu dab mak aoṯem. Aḏinu? Keeke ig amenigp̱a anidṯem ele amu haen tutuib daaḵu, aria keeke ig amenigp̱a ii anidṯem ele amu geha hanhan daaḵu. \c 5 \p \v 1 Wanp̱an keeke haen tutuib daaṯe, hab aṯannu keeke am bauklel ele amunu ig imu am dab meṯat dooṯem. Ig gemunu beḏunig am wan imup̱aib oiyaknu daaṯe. Keeke hanhannu iiṯa, danab nug peh haen tutuib daaḵunu heṯe, amubia. Anam daaṯe amu aria peh nug nauhṯe, amubia ig beḏunig gemunu nauhp̱eg amu Kayak Nug beḏunig laa, lagnab bia, hab aṯan ap̱a megaḵunu daaṯe. Lag amuam Kayak Nug heum, danab laa ii heum. Nug hanhan daaḵu. \v 2 Gemu Nug hab aṯannu lag, ig lamen meṯem amubia ihinigp̱a meḵunu oonig huana daaṯe. \v 3 Aḏinu? Nug hab aṯannu keeke amu awa, ihinigp̱a meeb amu geha ig danab beḏu miag atiak daaṯe amubia ii daamta. \v 4 Ao, ig peh laḵa daatta, ig ug dootta aiqagṯem amge ig wan imup̱anu beḏunig imu uut, hamu daagnignu oonig ii daaṯe. Iiṯa! Ig hab aṯannu beḏunig, wan imup̱anu beḏunig qaḏep̱a mep̱ut dayebeb, wan imup̱anu beḏunig, ag mauhḵulagnu daaṯeb ele amu, ag hab aṯannu beḏunig, ag hanhannu daaṯeb amu, ag oolagp̱a daanna eḏuna, bauklelnu keeke daaglagnu oonig daaṯe. \v 5 Kayak Nugib ig anam daagnignu ib babaiṯom daaṯe. Kayak Nug genabnab genab geha keeke amu oh megaḵunu ip̱unigḵunu Nug nuhig Ouḏi, hapin paniak bia, ig meḵom. \p \v 6 Diig amunu amu ig hab aṯannu beḏunig aognignu dab mak aoṯem, ig ii aognignu amu ii dab meṯem. Ig anam dab metata amu ig imu ele dooṯem. Ig wan imup̱a oiyaknu beḏunig ele oiṯem amu ig Naḏi ele hab aṯan ou qak ii daaṯem. \v 7 Aḏinu? Ig Nug ele ou qak daagnig, nai amunu amu gemu ig dayak amunab ii anidṯem amge gemu oiṯem imup̱a am ig geha Nug ele daagnignu amu ig oonigp̱a genab doot oiṯem. \v 8 Amge da ami aaḵu, ig hab aṯannu beḏunig aognignu dab mak aoṯem. Ig ii aognignu amu ii dab meṯem. Ig wan imup̱anu beḏunigp̱a daagnignu am ena dooṯem amge ig beḏunig imu uuidp̱ut, Naḏi ele ap̱anig diigp̱anab daagnignu amu ig amunu enanag dooṯem. \v 9 Anam daaṯe amunu ig ii mauhmut, haen imup̱a, ihinig mauhak dimp̱a ele amu ig kobol oh, Naḏi Nug oo daaṯe, amubia heḵunignu dab mak g̱agaṯag aoṯem. \v 10 Aḏinu? Ig dooṯem, geha ig oh Kristusnu heṯoḏiak abenp̱a daagnig. Aria haen ig beḏunig imup̱a daatta, ig kobol nau heṯem ele dayeb amu geha ig amunu nob aognig. O iiṯa ig daatta, ig kobol ena heṯem dayeb amu geha ig amunu nob ena aognig. Yo, ig geha anen anen kobol hemutnu nob amuib aognig. \s1 DANAB KAYAK ELE OO LAIP̱U DAYAKNU UḎAT \p \v 11 Amu ig Naḏinu ena, oo oṯaiak ele dooṯem amunu ig danab ag nuhignu oolagp̱a genab dooglagnu uḏat oḵai heṯem. Kayak Nug ig dooiḵa malom, Nug noobp̱a am ig miag bemut daaṯem. Amu ig amubia ag oolagp̱a ele miag atiak daagnignu oonig daaṯe. \v 12 Nai amup̱a amu ig iḵa ig oninig baula ii humaṯem. Ag ig danab ena anam doigḵulagnu ii heṯem. Iiṯa, ig nai yaaṯem imu amu ag danab laala noolagp̱a ihinignu gamalag ahaḵunu yaaṯem. Am danab laala ag danab beḏu dimiṯimnu keeke amunuib gamalag ahaṯe, ag keeke laa danab oop̱a daaṯe ele amunu ag gamalag ii ahaṯe, ig ag danab amu geha eḏun naip̱a nob meḵulagnu oonig dayeye, nai imu yaaṯem. \v 13 Ig Jesusnu oonigp̱a genab dootta, kobol laala, wanp̱an danab ag amunu, “Kaaka kobol,” aon aṯeb ele amu, ig amu heṯem dayeb amu ig Kayaknu dab meta heṯem. O iiṯa ig nai unuqag, doyak ena elep̱a nai madiṯem dayeb amu ig ag ehandadḵunignu heṯem. \v 14 Kristus nuhig oo mauhak amuib ig uḏat amu heḵunignu maḏ eḏiḵom. Aḏinu? Ig imunu tutuḵu ena dooṯem, danab laip̱u Nugib ig danab oh ig abeninig awa mauhom. Nug ig ounig daya mauhom amup̱a ig oh aaḵu mauhmut. \v 15 Nug danab oh abenlagp̱a mauhomnu diig am, danab oh daaṯeb amu ag aḵa ahilagnuib dab mena ii oimna. Iiṯa. Ag am laa, Nug danab ehanaṯa mauhom amu nuhignu dab menana oiglag. \p \v 16 Anam amunu gemu am, ig oo alagp̱an kobolp̱a baula danab laa ib amup̱a ii epeḏiṯem. Genab anuḵa ig oo alagp̱an kobolp̱a Kristus epeḏimut amge gemu ig anam ii heṯem. \v 17 Amunu aun nug Kristus ele laip̱u daaṯep, nug am danab bau. Anuḵa dayom amubia am iiṯa. Nuhigp̱a keeke oh am bau daaṯe. \v 18 Am Kayak nuḵaib he, amu oh beṯe. Anuḵa am ig nuhig kekeḏ daamut amge Kristusnu uḏat oḵaip̱a amu Nug he, ig Nug ele oonig laip̱u bemut daaṯem. Anam daautut, ig danab laa amelagp̱a Kayak Nug ag eḏua diiḵunu oo daaṯe ap̱ut dooglagnu meiḵom. \v 19 Nai ihinig amu iiḵu. Kayak Nug Kristusnu uḏat oḵaip̱a danab ah oh ag ahilag hip̱uninnu nob madaḵunu uuom, amup̱a Nug danab ah oh ele ag oolag laip̱u daaglagnu ib babaiṯom. Aria Nug he, ag Nug ele, ag oolag laip̱u beḵulagnu, nai amu mehuqaknu uḏat amu ig meḵe heṯem. \v 20 Ig Kristus oḏe aota, nuhig nai madiṯem. Ig Kayak, Nug ig oḏenigp̱a ag nai madaṯe bia amu ig Kristus onigp̱a danab oh amelagp̱a, ag kekeḏ kobol uuna, ag Kayak ib babaiṯom ele amu, ag ib amu dim lamidna, Kayak ele oolag laip̱u daaglagnu unuqadṯem. \v 21 Kristus Nug eheḏ laa ii heum amge Kayak he, Nug ihinig mana meṯak dayeye, Kayak Nug hip̱unin ihinig oh awa, laip̱u qag ma, Nug qaḏep̱a me, Nug mawom. Anam amunu gemu Kayak Nug ig aniḵa, ihinignu, “Danab tutuḵu,” awa aḵunu elele. \c 6 \p \v 1 Ig Kayak ele oh uḏat heṯem amunu ag Kayaknu ehaniṯak oḵai, Nug hamu maṯom amu, ag amu ii kakidmananu dab meḵulagnu unuqadṯem. \v 2 Kayak Nug, “Da ehanadḵulnu daaiyi, ag gaaegeg, da eḏua diiḵulnu deḏp̱a da ehanadmi,” awa aum. Doyeg! Gemu am Kayaknu ehaniṯak oḵai awaknu haen. Gemu Kayak Nug eḏua awigḵunu dab meṯe. \p \v 3 Ig uḏat imu heṯem amu danab ag ig anigna, uḏat imunu eheḏ doomnanu amu ig oiyak ihinig atog notata, danab ag ib apiḏidḵulagnu kobol laa ii heṯem. \v 4-5 Iiṯa. Ig am Kayaknu uḏat danab daaṯem ip̱uanadḵunignu amu ig ug diigdiig bak haenp̱a ig g̱agaṯag daat, ug amu doot maot oiṯem amup̱a amu ip̱uanadṯem. Ig ihinig kobolp̱a keekenu tutu mak haenp̱a, ihinignu oo aeg bak haenp̱a, oo doyak haenp̱a, oiḵak haenp̱a, mani guiṯak iniḵak haenp̱a, lamiḵak haenp̱a, uḏat naḏi g̱agaṯag hak haenp̱a, niiak elele iiṯa haenp̱a amu enug iqak haenp̱a ele amu ig haen amu oh ig g̱agaṯag daat, ug maoṯem amup̱a amu ig am Kayaknu uḏat danab ip̱uanadṯem. \v 6-7 Laa amu ig am Kayaknu uḏat danab daaṯem amu ig ihinig op̱ia awak kobolp̱a, ihinig oo meṯak kobolp̱a, laa dilagnu oo aeg bak paha ii dooṯem kobol ihinigp̱a, laa dilagnu oo doyak kobol ihinigp̱a, ig Kayak Ouḏi ehaniṯakp̱a, ig ihinig oo mauhak kobolp̱a, ig nai genab madiṯem, kobol amup̱a amu Kayak g̱agaṯagp̱a ele ig am Kayaknu uḏat danab daaṯem ip̱uanadṯem. Ig Kayaknu ban haknu keeke ep̱enig naḏiap̱a nanehp̱a ele aḏaṯem amup̱a amu \v 8 danab laala ag ig oninig humaegeg amu danab laala ag am ig oninig aḏaeg noṯe elep̱a amu danab laala ag am nai nau ig dimunigp̱a maṯiegeg amu danab laala ag ig kobol ena heṯem amunu madiṯeb elep̱a, ig amu ohp̱a ig am Kayaknu uḏat danab daaṯem ip̱uanadṯem. Am laala ag ihinignu ham bup̱uak danab anam doigṯeb amge ig am anam iiṯa, ig nai genabnabib madiṯem. \v 9 Danab laala ag dooigṯeb amge, “Ig ag ii doyadṯem,” aon aṯeb. Ig am danab mauhḵunu heṯe bia amge ig ii mauhṯem, ig am bau daaṯem. Ig bu megṯeb amge bu nug ig iqe ii mauhṯem. \v 10 Ig am oonigp̱a ug elenab amge haen oh ig am gamanig ahaṯe. Ig daḏek danab bia daaṯem amge ig am danab kuḏum keeke kuḏum madaṯem. Ig am ep̱enigp̱a keeke laa ii daaṯe bia amge keeke oh am ig aḏaṯem. \p \v 11 Korint danab, ig ag amelagp̱a nai elab miag atiak maṯita, ahilagnu amu ig oo doyak oḵainab dooṯem. \v 12 Ig ahilagnu amu ig oonig huanak daaṯe ip̱uanadṯem amge ag ihinignu oolag daaṯe amu ag amu ig ii ip̱unigṯeb. \v 13 Gemu da ag amelagp̱a aṯem, imu am danab nug beḵod dilagnu aṯe bia aṯem. Ag ihinig kobol, amu nob meḵulagnu, ag ele oolag oh ig meḵaglag. \s1 PAULUS NUG KORINT TAMANIAKNU DANAB DAB MAṮOM \p \v 14 Laa nug Jesusnu oop̱a genab dooṯe ele amu nug laa, Jesusnu oop̱a genab ii dooṯe ele amu, nug ele layamnab aib dayom. Amu elele iiṯa. Aḏinu? Op̱ia awak kobol amu ḏo tap̱e nak kobol ele a oh laip̱u ou aqatḵunignu elele iiṯa. Amahlak amu gatatu ele oh laip̱u ou qeṯepte? \v 15 Kristus Satan ele a oolah laip̱u oh daaglahte? Danab Jesusnu oop̱a genab dooṯe amu danab laa nug oop̱a genab ii dooṯe ele a dab mak laip̱u aḏaglahte? \v 16 Ig Kayaknu lag gun amu baḏag ham bup̱uak lag ele ou aqatḵunigte? Ag dooṯeb Kayak bauklel ele nuhig lag gun amu igib iiḵu. Anuḵa Kayak Nug inam aum. “Geha da ag ele oh daatta amu ag oolagp̱a oiḵul. Am geha da ahilag Kayak daap̱p̱i, ag am geha dahil danab ah daaglag.” \v 17 Nug anam aum amunu Nug baula ele aum. “Ag ahan hip̱unin danab uuadna, ag gona, aben laih piḏe daaglag. Ag keeke dubuṯid amu ag aib aḏap̱ig. Am ag anam hep̱eg amu geha da daḵa ag eḏue diiaṯoya, \v 18 geha da ag Mamelag daap̱p̱i, ag am geha da beḵalad aḏelad daaglag. Naḏi g̱agaṯag ele Nug anam awa aṯe.” \c 7 \p \v 1 O da gamalad, Kayak Nug ihinignu nai amu qaḵa aum amunu ig oo alagnu amu ouḏinu dubuṯid ele oh geḏidta, op̱ia awak ena, elelenab daatu! Ig Kayak nuhignu ena doota, oonig ele oṯaieb daatta amu haen oh ig kobol ena tutuḵu dim lamidtu! \p \v 2 Ag oolag amu ig meḵeg! Ig heut, danab laa eheḏ ii doyom. Ig heut, danab laa nug hip̱unin danab ii dayom. Ig danab laa bup̱uidtata, nuhig keeke laa ii aḏamut. \v 3 Da nai imu aṯem amu da ag beḏulagp̱a nai yak ii heṯem. Iiṯa. Amge da matu ami aaḵu. Ig oonig amu ag maadṯem amunu ag mauhḵulag amu aria ig ag ele oh mauhḵunignu ug ii dooṯem. Am ag bau daaglag amu aria ig ag ele oh bau daagnignu ug ii dooṯem. \v 4 Da nai tutuḵu miag ag amelagp̱a aṯem, da ag tutuḵu oiglagnu oolp̱a genabnab dooṯem. Da oolp̱a ahilagnu am gamag ahak huanaknab dooṯem. Da ug toniḏṯe bia ii dooṯem. Ug ohnu ihinigp̱a beṯe amge da ool maḏoḏnab doyeye, da ool gamag ahak oḵai dooṯem. \p \v 5 Aḏinu? Ig uḏit Makedonia beta, Titus aniṯutut, nug ahilagnu nai maṯiom. Tatam aben amup̱a ele am ig beḏunig amu maḏoḏ laa ii dayom. Iiṯa. Danab laala ag ig eheḏ heigḵulagnu heegeg amu danab laala, ag oolagp̱a genab doyak ele, ag eheḏ gomananu ig oonigp̱a ug naḏi doomut. \v 6 Amge ami aaḵu. Kayak, Nug danab oo ug ele oo maḏoḏ medaṯe ele amu, Nug he, Titus gumiḵa uḏie, amup̱a ig oonigp̱a maḏoḏ doomut. \v 7 Am Titus uḏiom amup̱aib ig oonigp̱a maḏoḏ ii doomut. Iiṯa. Ag Titus oo maḏoḏ meṯaeg, nug nai amu awa uḏia, ig amenigp̱a maṯie, ig oonigp̱a maḏoḏ doomut. Am laa amu Titus nug ig amenigp̱a ag da aniḏḵulagnu oolag huan daaṯenu, kobol naunu ag oolagp̱a eheḏ doyona gaaṯebnu, ag da ele, ig oh oonig laip̱u daagnignu amu ag dab mak huan aoṯebnu aum amunu da gamal huan ahaṯe. \p \v 8 Da dooṯem, yak dahil tatamnu amu he, ag oolagp̱a guiṯak oḵai doop̱ig amge amunu amu da oolp̱a ug eheḏ laa ii dooṯem. Genab anuḵa amu da amunu oolp̱a ug doomi amge gemu am iiṯa. Da dooṯem, yak amu ag oolag ug maṯom amge amu haen tutuib. \v 9 Gemu da gamal ahaṯe. Da ag oolag ug dayom amunu gamal ii ahaṯe. Iiṯa, ag oolag ug dayom amup̱a ag oolag eḏuom amunu da gamal ahaṯe. Kayak Nug danab hip̱unin heṯe haenp̱a nug ug dooḵun dab meṯe amubia ag doop̱ig amunu dahil nai amu he, ag eheḏ laa ii aop̱ig. \v 10 Oo ug dayak, Kayak Nug he beṯe amu, oo ug dayak am he, ig danab aaḵu oonig eḏuṯe. Kobol amup̱a am Kayak Nug ig eḏua awigṯe. Danab amunu am eheḏ laa ii dooma amge oo ug dayak, wannu kobolp̱a beṯe ele amu, oo ug dayak amuam he, mauhak beṯe. \v 11 Ag imu dab meḵulag. Oo ug dayak, Kayak Nug ag amubia dooglagnu oo dayom amu, nug he, kobol diigdiig meu ena ele ahilagp̱a beum. Ug amu nug ag tap̱aḏaṯe, ag Kayak tutuḵu dim lamidḵulagnu wagai meṯeb. Ug amu nug ag tap̱aḏaṯe, ag ahan, aḏi keekenu oolagp̱a ug daaṯe amunu epeḏin elele medap̱ig. Ug amu nug danab laa eheḏ heum amu ag bap̱aidḵulagnu maḏ aṯom amu ag ele Kayaknu ena doon, oolag ele oṯaiom. Aria ug amu nug he, ag ig anigḵulagnu amu ag oolag gayom amu ag ihinignu aṯem doop̱ig amu ag g̱agaṯag dab mep̱ig. Ug amu nug he, ag toliaṯak uḏat heḵulagnu wagai mep̱ig. Ug babaiṯak uḏat oh heṯeb amu ag ena eleleib heṯeb, ahilagnu aḏi laa maṯignig. Ag uḏat amu ena eleleib heṯeb. \v 12 Amunu am genab, anuḵa da kobol laa amunu uḏugp̱a ahilagnu yaami amge da danab nug eheḏ heum amu danab laa, laa nug nuhigp̱a eheḏ heum ele, amu dilah dab mein ii yaami. Iiṯa. Da ag Kayak noobp̱a ag genab ag oolag ig megaṯeb amu dooglagnu da ad uḏug amu yaami. \v 13 Kobol ena elele ahilagp̱a daaṯe anidmut, amu diig amup̱a ig oonig maḏoḏ ele daaṯem. \p Am ig amunuib oonigp̱a maḏoḏ ele daaṯem amu iiṯa. Ig diig laanu ele gamanig ahaṯe. Ag oh Titus g̱agaṯag qeṯaegeg, nug gamag ahom, ig amu anidta amu ig amunu ele iiḵu gamanignab ahaṯe. \v 14 Da anuḵa Titus amegp̱a ag heṯebnu ag onilag humami amu ag anamib ena hep̱ig amunu da uḏal ii neṯe. Iiṯa. Nai oh ig ag amelagp̱a mehuqmut amu genab, anamib aaḵu ig Titus noobp̱a ag onilag humamut, am nai amu oh ele am genabib. \v 15 Titus nug ag gumaṯa uḵe, ag nuhignu oolag ena doonna, ag eheḏ laa hemananu baḏan, ag nug aon amu ag oh nuhig nai amu dim lamidp̱ig. Ag anam heeg, nug ag anam hep̱ig amu dab maama, nug ahilagnu oo huan mauhṯe. \v 16 Gemu amu da ag kobol oh tutuḵu heḵulagnu heṯeb genab dooṯem amunu da gamal ahaṯe. \c 8 \s1 KRISTEN AG LAILḴAD EHANADḴULAGNU NAI \p \v 1 O lailad, ig Kayak Nug Makedonia Kristen tamaniak ehaniṯak oḵai maṯe, ag amup̱a aḏi heṯeb amu ag amu dooglagnu aḵunignu heṯem. \v 2 Ug oḵai ahilagp̱a beum amge ag oolag nauha autanab ii awom. Haen amup̱a am ag keekenu nena qena tutu mep̱ig amge ag amunu bitumtum ii gop̱ig. Iiṯa, ag haen amup̱a ele oolag gamag ahak oḵainab ele doona, ag Kristen laa dilagnu dab mena, ehanadḵulagnu amu ag men doḏo huanak qag mep̱ig. \v 3 Da amu anṯen doomi amunu iiḵu da amu awe miag meṯem. Ag men doḏo nakokib, ag meḵulagnu elele daap̱ig aaḵuib ii mep̱ig. Iiṯa, ag amuam tuḏiṯak, laa ele, amu eḏiṯak oḵainab mep̱ig. \v 4 Ag ig ena ap̱ut, Kayaknu danab ah Juda daaṯeb ele amu, ag ehanadḵulagnu ii daye daye unuqigp̱ig. \v 5 Ig anuḵa Makedonia danab dilagnu, “Geha ag men doḏoib laala meḵulag,” amut amge ag men doḏoib ii mep̱ig. Iiṯa. Makedonia danab ag aḵa ag beḏulag oh ele aon, ag aḵa Naḏi ep̱egp̱a mewona, Kayak oo daaṯe amu dim lamidna, aaḵu ihinigp̱a ele anamib hep̱ig. \s1 UḎAT DANAB LAALA GEHA KORINT UḎIGLAG \p \v 6 Anam daaṯe amunu ig Titus, nug ag Korint danab ag oolagp̱a uḏat heehe, ag ehaniṯak amu bap̱aidḵulagnu dig mep̱ig ele amu, nug heeb, ag uḏat amu paha malaglagnu amu ig amegp̱a amut. \v 7 Amge keeke ohp̱a, ahilag oop̱a genab doyakp̱a, Kayak nai mehuqakp̱a, ahilag doyakp̱a, Kayaknu uḏat elelenab hakp̱a amu ihinignu oo mauhak kobol ahilagp̱a ele, ag kobol ena eleleib heṯeb, amubia aria gemu ag danab ehaniṯak uḏat ena imu ele enaib heig! \p \v 8 Imu da ag ḏo ii madaṯem. Iiṯa. Amge da danab laala ag uḏat ena heṯeb ele amu andeṯe, ag Korint ag aḏi hep̱eg ele anṯena, da ahilag oo mauhak am keeke hamutai o iiṯa keeke genab eletai dooḵul. \v 9 Ag ihinig Naḏi Jesus Kristus, Nug ag ehanadḵunuib dab meum ele amu, ag kobol nuhig amu dooṯeb. Nug am keeke ohnu diig amge Nug ag ehanadḵunu ha, Nug keeke iiṯa ele dayom. Nug anam heumnu diig am Nug wanp̱a uḏia, danab keeke iiṯa ele oiyaya mauheb, ag ib amup̱a Kayak noobp̱a enub danab daaglagnu heum. \v 10 Imu dahil dab mak amu iiḵu ag amelagp̱a aṯem. Maḏ laa amup̱a ag Korint danab, ag uḏat amu anuqna heeg, dig ma beum. Amge anamib iiṯa. Ag uḏat amu heḵulagnu, laa oh ii dab mep̱ig haenp̱a, ag dig men dab mep̱ig amunu \v 11 gemu ag uḏat amu hena, gog teig! Anuḵa uḏat amunu ag oolag paha oṯaiom, anamib gemu ag amu hena maleg! Ag ahilag keeke gane amu melemelp̱a heig! \v 12 Am danab nug layag ehaniṯa, keeke medaṯe, kobol amunu oo huan daaṯe amu Kayak Nug kobol amunu am elele ena dooṯe. Kayak Nug am danab nug nuhig keeke aḏi aḏi ele, amu ohnu aaḵu dab maama, danab amu kobol amunu heṯoḏidṯe. Danab nug keeke nakokib amge nug laa ehanadḵunu nuhig keekep̱anu nakok madaṯe amu Kayak noobp̱a am danab keeke kuḏum ele am nug laa ehanadḵunu nuhig keekep̱anu keeke kuḏum madaṯe bia daaṯe. \v 13 Da Juda danab, gemu ag tutu mena daaṯeb ele amu, ag ena daap̱eg, ag Korint ag am eheḏ daaglagnu ii aṯem. Iiṯa. Ag oh keekenu laip̱u eleleib daaglagnu ool daaṯe. \v 14 Am gemu haen imup̱a am ag Korint ag keeke oḵai ele daaṯeb amunu ahilag keeke amup̱anu amu ag hep̱eg, danab ag gemu keekenu tutu daaṯeb ele amu, ag aoglag. Aria anam daap̱eg amu dimp̱a ag Korint ag tutu mep̱eg, aria danab ag Juda daaṯeb ele amu, ag keeke kuḏum aona aria ag eḏun ag ehanadḵulag. Kobol amup̱a am geha ag oh keekenu laip̱u eleleib daaglag. \v 15 Amuam Kayak naip̱a yak daaṯe bia. Nai amuam inam. “Danab nug bret onig mana kuḏum awom amu nug kuḏumnab iiṯa. Aria danab nug elelep̱a nakokib awom, nug am qaḵub ii meum.” \p \v 16 Aria, da am Kayak amegp̱a, “Ena heme,” aṯem. Aḏinu? Nug am Titus ehaniṯe, nuhig dab mak amu, ihinig bia, laip̱u awa, nug ele ag ehanadḵunu oo huan daaṯe. \v 17 Ig nug aḏi heḵunu amegp̱a amut amu oḏenig dim lamiṯom amge nug ele uḏat amu heḵunu oo huan daye, nug nuḵa nuhig dab makp̱a ag gumaṯa goṯe. \v 18 Aria ig lainig laa meut, nug ele oh goṯep. Am Kristen tamaniak ohp̱a lainig amu nug Nai Ena mehuqḵunu am nug g̱agaṯag ele amunu tamaniak oh ag nug binag meṯeb. \v 19 Amuib iiṯa. Kristen tamaniak danab ag nug ig ele oh oitta, ehaniṯak uḏat imu oh heḵunignu otip̱ig. Ig uḏat imu oh hetata amu ig Naḏi onig humagnignu, ig uḏat imu heḵunignu oo geḏak dooṯem amu ele ip̱uanadḵunignu heṯem. \v 20 Laa ele amu, ig geha danab laa nug ig ehaniṯak kobol imu heṯem, amunu nai eheḏ laa aḵunu oonig ii daaṯe. Ig oonig anam ii daaṯe amunu ig lainig nug ig ele oh oignignu heṯem. \v 21 Am ig ehaniṯak kobol imu ib tutuḵup̱aib Kayak amegp̱a heḵunignu dab meṯem. Amge ig Nug amegp̱aib tutuḵu heḵunignu ii heṯem. Iiṯa. Ig danab ag ele ig kobol tutuḵup̱a heṯem anidḵulagnu heṯem. \p \v 22 Aria ig am ig lainig laa ele meut, nug a ele oh goṯeb. Ig haen kuḏum uḏat diigdiigp̱a ig nuhig hak meta anidmut, am nug uḏat amu heḵunu nug elele g̱agaṯag heum. Gemu nug ag Korint daaṯeb amu, ag aḏi heḵulagnu ap̱ig amu ag heḵulagnunab daaṯeb dooṯe amunu nug am uḏat amu heḵunu elelenab dooṯe. \v 23 Titus nuhignu am ag inam anidḵulag. Nug am dahil kadoi, ag ehanadḵunu dahil uḏat laip̱u. Aria ig lainti aḏit amu a am kristen tamaniak oh dilag uḏat danab, ahilah uḏatp̱a a Kristus binag meṯep. \v 24 Aria ag oo mauhak ahilag amu ag ip̱uanadp̱eg, kristen tamaniak oh ag ahilag oo mauhak genabnab doop̱eg amu ag dooglag, ig ahilag uḏatnu hamu gamanig ii ahaṯe. \c 9 \s1 KAYAKNU DANAB AH EHANAṮAKNU NAI \p \v 1 Ag Kayaknu danab ehanaṯaknu amu ag aaḵu doop̱ig. Da amunu nai elab laa ii yaapa. \v 2 Da ag uḏat amu heḵulagnu ag oolag geḏaṯe dooṯem amunu da haen oh Makedonia danab noolagp̱a ag onilag hume, inam amelagp̱a aṯem. “Grik danab Korint daaṯeb amu maḏ matu amup̱a ag uḏat amu heḵulagnu bap̱aidp̱ig.” Amu ag ehaniṯak uḏat imu heḵulagnu g̱agaṯag heegeg, Makedonia danab ag amu doona, kuḏumnab ag ele amu heḵulagnu oolag geḏaṯe. \v 3 Amge da nai maṯieye, ag onilag humaṯem, nai amu geha hamu bia daamanu, ag da ami amubia ag men doḏo qag mena, mep̱eg daaḵunu amu da lailad hei, aaḵu ag gumadna goṯeb. \v 4 Laa amu da ahilagnu elelenab doyeye maṯimi amunu Makedonia danab laala ag ig ele oh gota, ig Korint danab ag ii bap̱aidp̱ig anidp̱ut amu geha ig ag ele oh ig amunu uḏa nak doognig. \v 5 Amunu da lailad amelagp̱a ap̱i, ag anuqna ag gumadna goḵulagnu am ena, da anam dab memi. Ag gona hep̱eg, ehaniṯak keeke ag amu bap̱aidḵulagnu ap̱ig amu da ii uḵak haenp̱a bap̱aidḵulag. Ag Korint ag anam bap̱aidp̱eg, anam dayeb, awaknu am oo gamag ahak ele. Awaknu am oo nauhak laa iiṯa. \p \v 6 Amge ag imu tutuḵu anidna doyeg! Danab nug e tumu kuḏum ii ebṯe, nug e kuḏum ii aoṯe. Aria danab nug kuḏum ebaṯe, nug kuḏum aoṯe. \v 7 Ag anen anen oh ahilag dab makp̱a, ag aḵa ag oolag amu tutuḵu elele anidna, ahilag dab makp̱a oolag aṯem daaṯe amuib ag keeke meṯaglag. Danab laa nug keeke oo qeebeb, ehaniṯak keeke maama, dab mak nuhigp̱a, “Ag g̱agaṯag wagai mena hep̱ig amunu da maṯami,” ii dab mema. Iiṯa, Kayak Nug danab nug oo gamag ahebeb, ehaniṯak keeke amu meḵunu oo daaṯe. \v 8 Am Kayak Nug ehaniṯak oh ag maṯeb amu geha ag keeke am bak ele daaglagnu heḵunu elele. Amup̱a ag haen oh keeke eleleib daanna amu ag keeke kuḏump̱a uḏat ena oh ele heḵulag. \v 9 Kayak naip̱a nai laa kobol amunu am inam daaṯe. “Nug keeke kuḏum daḏek danab madaṯe, nuhig kobol enanag amu haen oh daaṯe.” \v 10 Kayak, Nug e ep̱aknu danab e tumu madaṯe, Nug e diigdiig danab oh laḵulagnu ele madaṯe amu, Nug geha ag keeke oh elele maṯeb, ag kristen laa madap̱eg, aria geha kobol ena ahilag amu nug ba, danab e ep̱e, dimp̱a e meu huanaknab oṯe, amubia ii tuqa aoma. \v 11 Ag geha keeke kuḏum ele daanna amu ag keeke kuḏum lainḵad maṯaglagnu elele. Amu ihinig uḏatp̱a ehaniṯak keeke ahilag amu geha ig lainḵad ag amu aon, amup̱a ag Kayaknu, “Ena heme,” aon aḵulag. \p \v 12 Ag uḏat anam henana, ag Kayaknu danab ah ehanadp̱eg, laala ag keekenu tutu daaṯeb amu ag elele daaglag. Amge amunuib iiṯa. Ag Korint aḏi ag kobol amu anam hep̱eg amu Juda laa, ag daḏek daaṯeb ele amu, ag Kayak amegp̱a, “Ena heme,” oḵainab aḵulag. \v 13 Ag layag ehaniṯaknu uḏat imu heḵulag am geha ahilag kobol amu heeb, ag am genab Kayaknu danab daaṯeb am miag atiak beḵulag. Am geha ig lainḵad ag ag Korint danab, ag Kristusnu Nai Ena dim lamidṯebnu aṯeb amu ag genab anam heṯeb anidna, ag Kayak binag meḵulag. Aria geha ag ahilag ehaniṯak oḵai ag madap̱ig doonna amu danab ag amup̱a geha ag oh amu Kayak onig humaglag. \v 14 Am geha danab oh ag Kayak Nug ehaniṯak oḵai, ag Korint ag hamu maṯom anidna dooglag, amup̱a geha ag ahilagnu oolag enanag doon, Kayak Nug ag itiṯak madaḵunu unuqidḵulag. \v 15 Ehaniṯak Kayak ig megṯe amu oḵainab, ig nai amu oh mehuqḵunignu elele iiṯa. Ehaniṯak amunu ig Kayak amegp̱a, “Ena heme,” aaḵuib aḵunig. \c 10 \s1 PAULUS NUG, NUG EHEḎ HEUMNU NAI TAP̱E NOUM \p \v 1 Da am Paulus. Am danab laala ag nai da beḏulp̱a yaan, inam aon madiṯeb. “Nug ig ele daaṯem haenp̱a amu nug nuḵa onig qe ne, ig ele daaṯem amge haen nug piḏe dayaya amu nug nai g̱agaṯag amu ig megṯe,” aon aṯeb. Amge da Paulus, da am Kristusnu kobol, Nug nuḵa Nug binag ii dab maama, Nug oo maḏoḏp̱a kobol bodo eṯak maḏoḏ ele danab dilagp̱a heum, amubia da ahilagp̱a hein, nai madip̱i, ag dahil nai dooglagnu unuqadṯem. \v 2 Ag oolagp̱anu laala ag ihinignu, “Ag wan imup̱an kobol aḏan oiṯeb,” aon aṯeb amunu da aṯem. Ig ag gumadta gota, da dab mak eheḏ amu qep̱i neḵunu daaṯem amunu da nai g̱agaṯag ag amelagp̱a madipanu amu ag aḵa dab mak eheḏ amu qep̱eg naḏ! Ag anam ii hep̱eg, da uḵena amu da danab ag dab mak amu ele amu, ag amelagp̱a nai g̱agaṯag madiḵul. \v 3 Danab laala ag ig wan imup̱an kobol aot oiṯem aṯeb amge iiṯa. Am genab, ihinig oiyak amu ig wanp̱a oiṯem amge ig wanp̱a ban heṯeb bia ig ii heṯem. \v 4 Ban haknu keeke oh ig aḏaṯem amu, ag wanp̱an keeke iiṯa. Iiṯa. Ig aḏaṯem ele amuam Kayaknu g̱agaṯag ele, ig kekeḏnu aḏ g̱agaṯagnab amu amup̱a lop̱aḏṯem. \v 5 Amu ig dab mak oh amu maṯiak piḏe piḏe oh ele Kayak di medaṯe ele amu lop̱aḏṯem. Amu ig dab mak oh mani guadta, dab mak oh amu Kristusnu dab mak aaḵuib dim lamidḵunu heṯem. \v 6 Ig Kayaknu ban haknu keeke aḏaṯem amunu ag oolagp̱an aun aḏi ag ihinig nai dim lamidṯeb tatam doota, dimp̱a amu ig nai tap̱e nak danab amup̱a nob nau maṯagnig. \p \v 7 Ag keeke unuqagnab amu ii anidṯeb. Danab laa nug nuhignu, “Da am danab tutuḵu, Kristusnu danab daaṯem,” g̱agaṯag dab meṯe dayeb amu nug eḏua imu ele anṯaḏ! Nug am Kristusnu danab daaṯe, amubia ig ele am Kristusnu danab daaṯem. \v 8 Am Naḏi Nug ig ahilag oop̱a genab doyak amu g̱agaṯag qeṯagnignu uḏat amunu ehah meḵom. Ig anam hep̱ut, ahilag oop̱a genab doyak na qeḵunu ii meḵom amunu da ehah amup̱a da daḵa da onil nakok oḵai bia humaṯem dayeb amu da uḏal ele ii nema. Da aḏi heḵulnu aṯem am da heḵul. \v 9 Ag, “Nug nuhig yakp̱a nug hamu ig baḏak megṯe,” dab meḵulagnu amu da ool ii daaṯe. Ag anam aib dab mep̱ig! \v 10 Da aṯem amunu diig am, danab laala ag dahilnu inam aṯeb. “Ao, yak nuhig amuam g̱agaṯagnab, ug ele amge nug uḏie, ig nug beḏu anidṯem amu g̱agaṯag iiṯa, nuhig nai amu ele bodo eṯak,” aṯeb. \v 11 Am danab nai anam madiṯeb ele amu ag tutuḵu dab mena anidna, inam doyeg! Ig piḏe daatta, uḏugp̱a ahilagnu yaaṯem am ig ahilagp̱a gop̱ut, ag ele oh daata amu ig kobol uḏugp̱a yaamut amu aaḵuib ig ag oolagp̱a ele heḵunig. \p \v 12 Laa amu, ag oolagp̱a laala ag, “Ig am danab enanag,” aon aṯeb ele amu, ig amu dilag melemel amu aot, ig beḏunigp̱a meta doognignu elele ii dooṯem. Aria ig ahilag kobol ele aot, ihinig kobol melemel amup̱a ii heṯoḏiṯem. Iiṯa. Danab amu ag aḵa aḵa meulagp̱a doonna, ag aḵa ag epeḏiadṯeb. Am danab amu ag ahilag kobolnu amu ag aḵa ahilag kobolib anidna, ahilag kobol melemel amup̱a epeḏidṯeb. Danab amu ag am doyak ena iiṯa. \v 13 Amge ig am ig oninig hamu humap̱ut aṯan teḵunu ii hemata. Iiṯa. Kayak Nug ig uḏat heḵunignu uḏat amu meḵom amu aaḵuib ig neeḵidtata, ena hemut anidṯem dayeb amu ig amunu ig oninig humagnig. Am Kayak Nug uḏat meḵom ele amu ag Korint danab ag uḏat amu oop̱a daaṯeb. \v 14 Yo, ag uḏat Kayak ig heḵunignu aum oop̱a daaṯeb amunu ig ahilagp̱a gota, uḏat hemut ele amu, ig Kayak nai tip̱alta ii gomut. Iiṯa. Ig nuhig nai aaḵu dim lamidta, Jesusnu Nai Ena ahilagp̱a batak mehuqmut amunu ig oninig humaṯem amu ig hamu ii heṯem, eheḏ ele ii heṯem. \v 15 Ig anam mehuqtata amu ig uḏat danab laala hep̱ig ele amu, ig amunu ig oninig ii humamta. Iiṯa. Ig geha ag Korint, ag ahilag oop̱a genab doyak amu g̱agaṯag beeb, ig ag oolagp̱a uḏat heṯem amu ba, oḵai tuḏiṯa elele daaḵunu heṯem. \v 16 Anam dayeb am geha ig nai ena amu aot, wan laala ag heqolagp̱a daaṯeb, ap̱a goḵunig. Amup̱a amu ig danab laa nug nuhig uḏat heump̱a nota, ig oninig hamu ii humamta. \v 17 Amge ig iḵa ig oninig humagnignu Kayak naip̱a nai daaṯe amubia am ena iiṯa. Nai am inam. “Aun nug onig humak heḵunu oo daaṯe amu nug Kayak aḏi heum amu dab maama, Kayak onig humaḏ!” \v 18 Ig danab nug nuḵa onig humaṯe, danab amu nug am Kayak noobp̱a onig ele ii dab memata. Iiṯa, Naḏi Nug danab onig humaṯe, danab amuib am nug onig ele. \c 11 \s1 PAULUS TOTOL HAM BUP̱UAK DILAG HAK MIAG ATIOM \p \v 1 Ag da dab meḏap̱eg, da nai hamu madiḵulnu heṯem imu amu ag amu doona, ag oolag aib nauhom. Ag dooglagnuib dab meḵulag. \v 2 Kayak Nug ig danab ihinignu dab huan maama amu nuḵa nuhignu tituaniḵom amubia da ele ahilagnu anamib dab meṯem. Ao, da nid ahin bau, oiyak nuhig tutuḵuib, nug mameg danab laanu ah daaḵunu nug ep̱egp̱a meṯe bia, da ag op̱ia awaknab amubia daap̱eg, Kristus medaḵulnu heṯem. \v 3 Amge da baḏaṯem. Mat nug nuhig doyak oḵaip̱a anuḵa Ewe bubuiṯe na qeum amu, kobol anam amu laa ahilagp̱a ba eeḏaṯeb amu ag op̱ia awak kobolp̱a dayak amu eḏidna, Kristusnuib ii dab memananu ool baḏaṯe. \v 4 Aḏinu? Danab laala ag gumadna gona, Jesusnu nai kabolinna, ahilag dab makp̱a nai ag amelagp̱a mehuqeg, ag aoṯeb. Jesusnu nai amuam da Jesusnu nai mehuqṯem ele amu, a laip̱u iiṯa, am laa. O iiṯa danab amu ag ouḏi laanu mehuqeg, ag aoṯeb. Nug am Kayak Ouḏi, ag anuḵa aop̱ig ele amu, Nug iiṯa, am laa. Amu ag nai diig laa mehuqeg, ag aoṯeb. Nai amuam Nai Ena, ag matu aop̱ig ele amu iiṯa, am laa. Danab ag kobol amu ag oolagp̱a heṯeb ele amu ag Korint danab ag agib dab meṯan daanna, oolag heṯe. \v 5 Doyeg! Dahil dab makp̱a amu totol danab amu, ag danab amelagp̱a anuqak daaṯeb amu, da ag waalagp̱a nakok laa ii daaṯem. \v 6 Genabtai da nai mehuqak kobol am tutuḵunab ii dooṯem amge da am doyak aomi. Da haen oh, kobol dahil ohp̱a ele amu da ag amu ip̱uanadmi. \p \v 7 Da Kayaknu Nai Ena ag amelagp̱a mehuqen, da nob daden laa ahilagp̱anu ii awen, kobol amup̱a da daḵa da aḏailen nein, ag onilag humaḵulnu aaḵuib hemi amunu aṯemutai? Da kobol amu hemi amu da amup̱a eheḏ laa hemite? \v 8 Da kristen tamaniak laalap̱anu men doḏo aomi. Amup̱a da ehaniḏeg, ahilagp̱a uḏat hemi. Da anam hemi amunu da tamaniak laap̱a, ahilag keeke hamu aḏadmi. \v 9 Anuḵa da ag ele oh daata, da keeke laanu tutu dayeye, da ag oolagp̱anu danab laa amunu ug ii meṯami. Iiṯa. Da lailad aḏi ag Makedonianu ahan gona, Korint tena, da aḏi keeke laalanu tutu memi amu ag meḏap̱ig amunu da ag Korint danab ag ug nakok laa ii maṯami, geha ele da anamib heḵulnu dab meṯem. \v 10 Da Kayak nai mehuqḵulnu heinne, tatam da danab ag dooglagnu daaṯeb ele amu ag men doḏo meḏaglagnu ap̱i, ag men doḏo meḏaglagnu, “Yo,” ap̱eg, da Kayak nai mehuqḵulnu ii heṯem. Da kobol amu uumi, da Kayaknu nai danab ah hamu madaḵulnu dab mein heṯem. Genab da Kristusnu nai dahilp̱a daaṯe amunu genab dooṯem amubia laa nug heeb, da kobol binag ele heṯem amu, da uuḵulnu elele iiṯanab dooṯem. Da Grik wan ohp̱a anam heḵulnunab daaṯem. \v 11 Aḏinu da anam heṯem? Da ahilagnu oo mauhak ii dooṯem amunute? Iiṯa! Kayak Nug da ahilagnu ool mauhṯe, amuam Nug dooṯe. \v 12 Amge danab laala, ag aḵa onilagib humaglagnu oolag daaṯe amunu danab amelagp̱aib maṯin, kobol da heṯem kobol amunu gaḏaib heṯeb ele amu, da ahilag ib amu oo neḵulnu iiḵu uḏat heinne, da uḏat heṯem bia anamib baubau heḵul. \p \v 13 Danab amu ag am totol danab ham bup̱uak. Ag am ham bup̱uak uḏat danab, ag danab amelagp̱a totol danab bia daaṯeb amge ag gaḏalag aaḵuib Kristusnu totol danab daaṯeb. \v 14 Ag Korint daaṯeb ele amu, ag amunu aib oṯaip̱ig. Aḏinu? Ig dooṯem, Satan nug nuḵa hanhan kobol nuhig he eḏue, nug gaḏap̱aib amahlak engel bia beṯe. \v 15 Anam amunu nuhiḵud uḏat danab ag ele ham bup̱un henana, ag danab amelagp̱a, “Ig kobol op̱ia awak ele amunu uḏat danab daaṯem,” aon aḵulag dayeb amu ig amunu am dab mak oḵai ii aomta. Ig ii oṯaimata. Geha dimp̱a ag uḏat heṯeb, amup̱a nob ahilag aoglag. \s1 PAULUS NUG TOTOL UḎATP̱A UG KUḎUM MAWOM \p \v 16 Nai imu da matu maṯimi ele amu, gemu bau madiḵulnu heṯem. Danab laa nug dahilnu, “Nug kaaka danab,” aib dab meum amge ag dahilnu anam aḵulagtai. Am ag dahilnu anam dooglag dayeb amu ag danab kaaka laala, ag amu dilag dab menan, nai ahilag dooṯeb, amubia ag da dab meḏap̱eg, da ele daḵa dahilp̱a aḏi beum, Kayak Nug da ep̱elp̱a aḏi aḏi uḏat heum amu da ainne, amup̱a da onil nakok humap̱i dooglag. \v 17 Nai imu da Naḏi oḏep̱anu awe ii aṯem. Iiṯa. Da amunu ap̱i, ag da tutuḵu aniḏna, dahil nainu genab doona dim lamidḵulagnu da daḵa, kaaka danab heṯeb bia, da onil humen madiḵulnu heṯem. \v 18 Danab kuḏum ag wan kobol dim lamidna, ag aḵa onilag humaṯeb amubia da ag Korint danab, ag nai tutuḵu, da ag amelagp̱a ami ele amu, ag amunu oolagp̱a genab dooglagnu, da ele laa ag heṯeb bia, da daḵa onil humaḵul. \v 19 Ag Korint amu ag aḵa ahilagnu amu ag am dab mak ena ele dooṯeb amge ag danab kaaka amu doyadna dab maṯan daaegeg, kaaka danab amu ag kaaka nai aaḵu ag madaṯeb! \v 20 Ao, danab laa nug ag nugib waap̱a daaglagnu aṯe dayeb, o nug keeke ahilag amu oh aoṯe dayeb, o nuhig ham bup̱uakp̱a ag diiṯe dayeb, o nug ag awa awa aqaṯe dayeb, o nug enaen ma duṯunadṯe dayeb amu aria ag nuhig nai epeḏilob am ena amge ag anam ii heṯeb amunu nug aaḵu anam heṯe. \v 21 Genab, ig am kobol danab amu ag heṯeb bia ahilagp̱a laa iinab hemut amunu da, “Ig eheḏ hemut,” ii ap̱a. \p Amge danab laa nug g̱agaṯag ma, nuḵa nuhigp̱a aḏi keeke binag ele daaṯe amunu madiṯe amu dahilp̱a ele anam daaṯe amu madiḵulnu elele. Gemu amu da dahil nai maṯiak kaaka danab nai maṯiak bia madiṯem. \v 22 Totol danab ham bup̱uak amu ag am Hibru danabte? Aria da ele am Hibru danab. Ag Israel danabte? Aria da ele am Israel danab. Ag am Abraham buḏubte? Aria da ele am Abraham buḏub. \v 23 Ag Kristusnu uḏat danabte? (Da gemu amu kaaka nainab madiṯem.) Kristusnu uḏatp̱a amu da ag eḏadṯem. Dahil hak g̱agaṯagp̱a da ag eḏadmi, Jesusnu nai mehuqaknu mani guiṯakp̱a dayak am da ag eḏadmi. Danab ag da wipp̱a mataḏileg, kuḏumnab batom, amup̱a da genab ag eḏadmi. Aria laa ele haen kuḏum da mauhḵulnu miag daami, ag am anam bia iiṯa. \v 24 Haen tanig ele Juda danab ag wip muḏip̱a da mataḏileg uḵe, 39 batom. \v 25 Haen ewam ag bup̱a da oiḏp̱ig, ag haen laip̱u menp̱a oiḏḵulagnu men ep̱ig. Haen ewam da yup̱a oiiyi, ug be, ub nauhom. Tuqan laip̱u amu aam laip̱u ele da yup̱a maya memi. \v 26 Da haen kuḏum ib uma amu gomi. Da lep̱a padal meḵulnu hemi. Danab nau ibp̱a daanna, danab uḵaegeg, maḵuḏadna, keeke ahilag aḏuadṯeb ele amu, ag ep̱elagp̱a heeg, nauhḵulnu hemi. Da lailad ag eheḏ heiḏḵulagnu heegeg, iiṯa aḏi danab ele, ag da eheḏ heiḏḵulagnu hep̱ig. Ab oḵaip̱a ag da eheḏ heiḏḵulagnu hep̱ig am atu taḏakp̱a, danab iiṯap̱a, ag eheḏ heiḏḵulagnu hep̱ig. Yup̱a da padal mak abenp̱a daami amu kristen tamaniak oop̱anu ham bup̱uak danab, ag ele da eheḏ heiḏḵulagnu hep̱ig. \v 27 Da uḏat diigdiig huanak hemi. Haen kuḏum da tuqan uḏat heinne, niiak ena ii niimi. Da enug iwewe, le baal ele diiom. Haen kuḏum da e elele iiṯa daaiyi, ulah iwewe, lamennu tutu daami. \v 28 Aria amuib iiṯa. Haen amu ohp̱a da kristen tamaniak dab madaḵulnu dab mak kuḏum aoiyi, ug amuam ugnab beḏulp̱a oḵainab me doomi. \v 29 Am danab laip̱u nug g̱agaṯag iiṯa aria da ele am g̱agaṯag iiṯa bia daaṯem. Am danab laa nug hip̱unin heṯe, aria da oolp̱a amu da ug dooṯem. \p \v 30 Am ib laa iiṯa, da daḵa da onil humaḵulnuib daaṯe dayeb amu aria da dahilnu aḏip̱a da g̱agaṯag iiṯa, da amup̱a onil humaḵul. \v 31 Kayak, Naḏi Jesus Mameg, ig Nugib haen oh binag meḵunig ele amu, Nug dooṯe, da ham ii bubuṯem. \v 32 Am Damaskus ap̱a king Aretasnu ehaniṯak laa, nug Damaskus ab oḵainu od gumak danab maaṯeb, ag da aḏailp̱eg, mani guiṯakp̱a meiḏḵunu heum \v 33 amge da lailad laala ag da kalegp̱a iniḏna, ab oḵainu aḏ oḏe laap̱a paḏaeleg, da dimiṯim nomi. Anam heeg, da Aretasnu ehaniṯak amu nug ep̱egp̱an oole gomi. \c 12 \s1 KAYAK KEEKE KUḎUM TULEGLEGP̱A PAULUS IP̱UNIṮOM \p \v 1 Korint danab, ag beḏulagp̱a da daḵa onil humaṯem. Genab, onig humak kobol imu nug ig ii ehanigṯe amge da tuleglegp̱a nai loḵumak laala, Naḏi Nug da amelp̱a miag atiom amu, da amunu ele madiḵulnu iiḵu heṯem. \v 2 Kristusnu danab laa amu da dooṯem. Anuḵa maḏ 14 ii ugeḵe, Kayak Nug nug awe, hab aṯan uḵa, hab ewamp̱a teum amu nug mauhomte o iiṯa nug iite mauhom amu da ii dooṯem. Kayak Nugib dooṯe. \v 3 Da Kayak danab amu awa, Paradisp̱a uḵom amu da dooṯem amge nug mauhomte, o iiṯa iite mauha uḵom amu da ii dooṯem, Kayak Nug dooṯe. \v 4 Amge Paradis ap̱a nug nai diig laa doyom, danab nug nai amu ig danab ihinig naip̱a mehuqḵunu elele iiṯa, amu nai amu mehuqaknu am ele gun ele. \v 5 Danab amubia aaḵuib amu da nug onig humaḵulnu ool daaṯe amge da daḵa da onil ii humapa. Iiṯa. Da daḵa g̱agaṯag iiṯa amu da amunu aḵul. Da g̱agaṯag iiṯa daaiyi, Kristus Nug dahilp̱a uḏat heṯe amu da amunuib aḵul. \v 6 Genab, da daḵa onil humaḵulnu elele' amu da helom amu geha da kaaka danab bia ii daalom. Iiṯa, da nai genabib alom amge da daḵa onil ii humapa. Aḏinu? Geha danab laa nug dab mak nuhigp̱a dahilnu, “Nug am danab enanag,” anam dooiḏḵunu amu, da ool ii daaṯe. Da ool daaṯe amu geha ag dahilnu aḏi dab meḵulagnu amu ag kobol da heṯem amu anidna, nai da mehuqṯem amu doonna, amup̱aib ag dahilnu tutuḵu dooglag. \p \v 7 Tatam danab laanu maṯimi amu daib. Paradisp̱a amu Kayak Nug da keeke ip̱uniḏom ele, amuam keeke oḵainab. Amunu diig amunu Kayak Nug da daḵa onil huan humapanu amu Nug keeke laa, qaun bia, da yaaiḏḵunu meḏom. Amuam Satannu uḏat nid, nug da daḵa onil huan humapanu tap̱iḏeb neḵulnu daaṯe. \v 8 Da haen ewam Kayak Nug beḏulp̱anu keeke amu uhuqḵunu unuqidmi \v 9 amge Nug da amelp̱a inam aum. “Dahil ehaniṯak oḵai hamu medaṯem ele, amup̱aib na elele daaṯem. Aḏinu? Dahil g̱agaṯag amu danab ag gai iiṯa daaṯeb ele amu, ag g̱agaṯag ele aon daaglagnu amu nug ahilagp̱a aaḵu uḏat enanag heṯe.” Naḏi Nug anam aum amunu da g̱agaṯag iiṯanu ool ug ii daaṯe. Iiṯa! Da amunu Kristusnu g̱agaṯag aaḵuib dahilp̱a daaḵunu gamalib ahehe, aḏi keeke da heḵulnu da gai iiṯa daaṯem amu, da amunu onil humaḵul. \v 10 Anam amunu haen da Kristusnu uḏat heḵulnu amu da g̱agaṯag iiṯa, haen da Kristusnu uḏat heṯem amunu danab ag da eheḏ heiḏṯeb, haen da Kristusnu uḏat heṯem amunu da ug diigdiig da beḏulp̱a dooṯem amu haen da Kristusnu uḏat heṯem amunu danab ag heeg, da eheḏ daaṯem ele amu, da haen amup̱a oolp̱a ena dooṯem. Ao, haen da g̱agaṯag iiṯa daaṯem amu haen amup̱aib aaḵu da g̱agaṯagnab daaṯem. \s1 PAULUS KORINT DILAGNU DAB MEUM \p \v 11 Da nai madiṯem imu am kaaka nai amge ag aḵa da nai imu inam madiḵulnu duṯuniḏeg, da madiṯem. Aḏinu? Ag da onil humaglagnu am aib iiṯa, amu kobol elele, ag helob am ena amge ag anam ii hep̱ig. Genab, da amu keeke hamu amge da gaḏalagib totol danab ahilḵad amu ag waalagp̱a ii daaṯem. \v 12 Iiṯa, da daḵa da ool g̱agaṯag qein dayeye, da ag Korint ag oolagp̱a uḏat kuḏum huana hemi. Aria da heinne, totol danab dilag ehanaṯaknu keeke kuḏum aaḵu hei, miag atiom. Keeke amuam ep̱onak keeke diigdiig danab heḵunu elele iiṯa. \v 13 Da kristen tamaniak laap̱a kobol laa heṯem, anamib aaḵu ahilagp̱a ele heṯem. Laip̱uib amu da ahilagp̱a ii hemi. Amuam da ahilagp̱a ehaniṯak laa ii aomi. Gadon ag dahil hak nau amu uhuqna meḏeg! \p \v 14 Aria gemu da haen ewam ag gumaṯe goḵulnu hein bap̱aidṯem. Da geha uḵe, keeke ahilag amu ii aḏadpa. Doyeg, da keeke ahilag aoḵulnu ool ii daaṯe. Iiṯa, da ag diiadḵulnu ool daaṯe. Ag dooṯeb, nid ag mamelḵad anilḵad ehanadḵulagnu keeke bap̱aidna ii qag meṯeb. Iiṯa, mameg anig agib nid ehanadḵulahnu keeke qag meṯep. \v 15 Aria da am dahil keeke oh ahilagnu agap̱i goḵunu ug laa ii dooṯem. Am dahil bau dayak ele, ag ehanadḵulnu maop̱i goḵunu ug ii dooṯem. Da oo mauhak ahilagnu huanak dooṯem dayeb amu ag amu anidna, ag dahilnu oo mauhak nakokib dooglagte? \v 16 Nai amunu aaḵu elele, anam dayaḏ! Amge ag laala am dahilnu inam aon aṯeb. “Genab, nug ihinig keeke miag atiakp̱a amu ii aoṯe amge nug nai iṯag maṯiak danab amunu ham bup̱uak kobol haaha, ig noonig yaaya eeḏigṯe,” aon aṯeb. \v 17 Amge aṯemnab? Da danab laala maaṯi, ag gumadna gop̱ig, amup̱a da ahilagp̱a eheḏ laa hemite? Am da ahilagp̱a danab laa ham bubuiṯeṯe, nug ep̱egp̱anu nuhig keeke laa aḏidmiṯe? \v 18 Da Titus amu ig lainig imu ele a oh maati, a oh ahilagp̱a gopiḏ am Titus nug ham bup̱ua, ahilag keeke laa aḏomte? Am nug da ele i Kayak Ouḏi laip̱u amu Nuhig g̱agaṯagp̱a i iite oiṯep? I ib laip̱up̱aib iite oiṯep? \p \v 19 Ig nai imu yaaut, ag eb qenana amu ag, “Ig ag heṯoḏiadta, ena anadta ap̱ut, ig oh eḏut laip̱u daagnignu heṯeb,” anam dab meṯebtai. Amge iiṯa. Ig Kristusnu danab daaṯem amunu ig Kayak noobp̱a nai imu madiṯem. O lailad, gadonnab, da nai yaami imu oh amu ahilag oop̱a genab doyak amu g̱agaṯag qedaḵulnu yaami. \v 20 Da ag gumaṯe uḵe tein, da ag danab aṯem daaglagnu ool daaṯe amu, da anam bia ii anadḵulnu, ag ele da aniḏna, da danab aṯem daaḵulnu oolag daaṯe amu ag anam bia ii aniḏḵulagnu amu da ool ii daaṯe. Da nai a ona a doak kobol, layagnu eheḏ doyak kobol, nai hak kobol, enaen mak kobol, awa awa qeṯak kobol, dimug nai maṯiak kobol, nai ii doyak kobol, kristen tamaniak kaboliak kobol ele amu da amu anidḵulnu ool ii daaṯe. \v 21 Am da eḏue ag gumaṯe gop̱i, Kayak Nug ahilag hak nau ip̱uniḏeb, ag noolagp̱a da uḏal neḵunu ool ii daaṯe. Geha da danab ah kuḏum ag hip̱unin diigdiig, dubuṯid kobol, gap̱ai kobol, hipaḏu ahak kobol ele hep̱ig, ag amunu oolag ii eḏuom ele anṯena amu, da amunu gaaḵul amge da anam anṯen gaaḵulnu ool ii daaṯe. \c 13 \s1 PAULUS NUG KORINT DANAB DAB MEṮAKNU NAI MAṮOM \p \v 1 Gemu da haen ewam aaḵu ag gumaṯe goḵulnu heṯem amunu Kayak naip̱a nai inam daaṯe amu ag dooglagnu aṯem. “Danab laa beḏup̱a nai yaaglagnu dayeb amu danab aḏit a ahai anam heḵulah o iiṯa danab ewam ag ahan anam heḵulag am nai amu g̱agaṯag daaḵu. Danab laip̱uib am elele iiṯa.” Da gop̱i, ag ig ele nai laala ib amup̱aib bap̱aidḵunig. \v 2 Danab ag anuḵa hip̱unin hep̱ig amu danab laala oh ele amu da namba tu haen ahilagp̱a gomi, haen amup̱a da ag ele oh daata, da kobol aḏi ag oolagp̱a heḵulnu amu aaḵu ai, ag doop̱ig. Aria gemu ele da ip̱a dayeye, da am nai imu eḏue inam aṯem. Am da eḏue ag gumaṯe uḵe, da danab hip̱unin tatam hep̱ig o iiṯa gemu heṯeb amu da nob madaḵulnu ag ii uuadpa. Iiṯa! \v 3 Da anam hep̱i, ag genab tutuḵu dooglag. Kristus Nug da oḏelp̱a nai madiṯe. Doyeg! Kristus Nug ahilagnu ha, Nug uḏat nuhig ii bodo edaṯe. Iiṯa, Nug ahilagp̱a uḏat g̱agaṯag heṯe. \v 4 Genab, anuḵa Nug danab beḏu, danab beḏu am g̱agaṯag iiṯa, Nug danab beḏu awa daye amu ag Nug ad emaitakp̱a atulp̱ig amge Kayaknu g̱agaṯagp̱a gemu Nug bau daaṯe. Amu ig ele danab beḏunig ele daaṯem amunu ig ele g̱agaṯag iiṯa amge Kayaknu g̱agaṯagp̱a ig Nug ele bau daaṯem amunu geha ig nuhig g̱agaṯagp̱a amu ag oolagp̱a uḏat hep̱ut, ag ehaniṯak aoglag. \p \v 5 Ag aḵa aḵa ag Kristen daaṯebte o iiṯate amu anidna italna epeḏieg! Ag Jesus Kristus, Nug ag oolagp̱a daaṯe iite dooṯeb? Yo, ag elele daaṯeb dayeb amu Nug ag oolagp̱a daaṯe. Iiṯa am iiṯa. \v 6 Amu ag ig elele daaṯem, ig neta ii qemut amu, ag amu anidḵulagnu ool daaṯe. \v 7 Ig Kayak Nug ag ehanaṯeb, ag kobol eheḏ laa ii hemananu unuqidṯem. Ig iḵa ig iiḵu miag beta, elele daaṯem anidḵulagnu amu ig anam ii unuqidṯem. Iiṯa. Danab ag ihinignu ena dooglagtai o iiṯa ena iiṯa dooglagtai amge ig ag Korint danab ag kobol op̱ia awak heḵulagnu oonig daaṯe, aaḵuib. \v 8 Aḏinu? Ig keeke laa hep̱ut, nai genab amu tap̱eb noḵunu elele iiṯa. Ig nai genab ehanidta heḵunignu aaḵuib am elele. \v 9 Ig am g̱agaṯag iiṯa daautut, ag g̱agaṯag daaegeg amu ig amunu gamanig ahaṯe. Haen oh ig geha ag tutuḵu elelenab ahan daaglagnu Kayak unuqidṯem. \v 10 Gemu da ip̱a dayeye amu da ahilag nai imu yaami, amunu diig am, da nai imu yaap̱i, ag anidna eb qena, ag yaami bia keeke bap̱aidp̱eg, geha da gop̱i, ag ele daatta amu uḏatnu g̱agaṯag, Naḏi Nug da meḏom imup̱a, da amup̱a ag epeḏiadḵulnu uḏat laa ii daama. Nug da meḏom imu am, ahilag oop̱a genab doyak amu g̱agaṯag qedaḵunu meḏom. Da hep̱i, ag nena qeḵulagnu ii meḏom. \s1 HUMAṮAK NAI \p \v 11 O lailad, da gemu nai baag qein da ag humadṯem. Ag tutuḵu elelenab bena daaglagnu uḏat heig! Ag da nai aṯem imu doona, ag oh dab mak laip̱u aḏan, oolag laip̱u mena maḏoḏ dayeg! Ag anam hep̱eg amu Kayak, Nug oo mauhak, oo maḏoḏ diig daaṯe, Nug ag ele oh daaglag. \v 12 Ag ig kristen danab ihinig kobolp̱a, ag oh anen anen kobol op̱ia awak elelep̱a ag nug humiṯeg! \v 13 Kayaknu danab ah amu ag humadṯeb. \v 14 Naḏi Jesus Kristusnu ehaniṯak oḵai, Nug ig hamu megṯe amu Kayaknu oo mauhak, nuhig Ouḏinu oo mak ele amu ag oh ahilagp̱a dayeg!